De Tuinfluiter nr. 2 zomer 2010 - Zwn Volkstuinen

De beruchte
IJsheiligen!
'Meiregen brengt zegen', maar tuinders
en bloemenkwekers weten dat
er nog altijd vorst kan komen in de
eerste weken van mei. Pas na 13
mei* ... als de IJsheiligen
Sint Mamertius,
Pancratius,
Servatius en
Bonifacius
ophouden met vorst te brengen, is
er kans op hogere, gelijkmatigere
temperaturen.
*) IJsheiligen: van 11 tot en met 13 ­
mei.
Een echte ZWNner!
De wilde gagel (Myrica gale) is een bladverliezendestruik
die behoort tot de gagelfamilie.
Het is een struik die voorkomt
op natte, zure, venige grond op heidevelden,
in moerasbossen en laagveenmoerassen.
Ook komt de struik in de duinen voor.
De struik komt van nature voor in Noord-Amerika
en Noordwest-Europa. De
soort staat op de Nederlandse Rode lijst
van planten als algemeen voorkomend,
maar sterk in aantal afgenomen. (Maar bij
boomkweker Loef in de Velserbroek is hij
volop verkrijgbaar).
De aromatisch geurende struik wordt
0,6-1,5m hoog. Op de onderzijde van de
bladeren zitten harspuntjes met harsklieren.
Deze klieren produceren etherische
olie die een zoetige balsemgeur verspreidt.
De aromatische bladeren smaken
bitter.
De wilde gagel bloeit in april en mei. De
katjes verschijnen voor de bladeren aan
twijgen die daarna niet meer doorgroeien.
De struik is veelal tweehuizig. Meestal
komt op een struik of mannelijke of vrouwelijke
katjes voor, waarbij dezelfde struik
van geslacht kan wisselen doordat het in
het ene jaar vrouwelijke katjes kan dragen
en in een ander jaar mannelijke. De mannelijke
katjes zijn langwerpig en de vrouwelijke
meer gedrongen.
De struik werd zowel beschouwd als een
medicinale als een toverplant en werd
bijvoorbeeld bij kiespijn toegepast. De
struik is ook insectenwerend. Daarnaast
wordt de plant toegepast bij het leerlooien
en de gele bloemknoppen als verfstof
gebruikt.
Ook wordt de struik vanwege de bitterstof
in de bladeren in plaats van hop gebruikt
bij het brouwen van het Duitse
Grutbier, dat daardoor langer houdbaar
is. In Denemarken worden de twijgen
gebruikt bij het bereiden van de zachte
gagel-jenever (Porsesnaps). Ook in België
wordt gagel gebruikt in bier, namelijk gageleer.
(Zie Wikipedia)
Het Lantaarntje, kleine juffer aan de waterkant
Niet alles wat vliegt is een vogel.
Daarom dit keer een insect dat de
hele zomer op ZWN te zien is: het
Lantaarntje. En wat mag dat wel
zijn? Het Lantaarntje is een juffer en
dat is weer familie van de libellen.
Kenmerken
Het Lantaarntje is 3 tot 4 cm groot met
een geheel zwart achterlijf met achteraan
een blauw segment. Dat blauw licht op,
waardoor het zijn naam heeft gekregen.
De romp van het mannetje is hemelsblauw,
dat van het vrouwtje is bruingeel,
oranje of violet.
Waar komt het voor en hoe leeft
het?
Het Lantaarntje is zeer algemeen in Nederland
en komt overal voor
wat zoet water aanwezig is, liefst wel met
en gevarieerde oevervegetatie. Zelfs in
kleine stadstuintjes zijn ze te vinden. De gr
ootste aantallen tref je aan van mei tot en
met augustus.
- Pagina 4 -
Bijzonder is de paring. Daarbij pakt
het mannetje het vrouwtje lak achter de
romp vast met een tang aan de achterzijde
van zijn lijf (zie foto). Hierdoor ontstaat
het zogenaamde paringswiel. In deze greep
kan een paartje uren zitten. Het vouwtje
zet de eitjes na de paring af in waterplanten
of dode plantenresten. De larven
komen snel na het afzetten uit. De larven
eten andere larven en vliegen. Het duurt
een jaar voordat de larve zich ontwikkelt
tot juffer, ze overwinteren dus. Uiteindelijk
kruipen ze in het voorjaar uit hun
larvenhuid. Meestal blijven ze dan in de
buurt van water.
Het Lantaarntje bij ZWN
Het is niet moeilijk om ons volkstuinenpark
een Lantaarntje te vinden. Ga in de
zomer bij een van de sloten of vijvers
kijken en let dan op kleine libellen met een
blauwe romp en een blauw staarteinde. Je
kijkt dan naar een mannetje van het Lantaarntje.
Tip: zorg in je tuin voor een plek
met water, dat kan een vijver zijn of een
grote schaal. Dat trekt niet alleen kikkers
aan, maar dus ook libellen en juffers.
Polifinario