'de neus is een luciferdoosje' annet bakker - Aylsumaheerd

de aylsumaheerd
Harm janssens & Henriëtte Hogewind
Vierburenweg 11 • 9922 TE Westeremden
‘de neus is een luciferdoosje’
annet bakker
werk op papier en linnen
25 augustus t/m 30 september 2012
T (0596) 55 18 77 • M 06 51 46 38 12
E opdewind@aylsumaheerd.nl
www.opdewind.nl
kunstgang op de Wind is geopend van vrijdag t/m zondag, van 13.00 tot 17.00 uur en op afspraak.
ontwerp: © www.studio7.nl - foto’s: © Hans Sas

De neus is een luciferdoosje.
Voor u ligt een bijzondere uitnodigingskaart voor de oeuvretentoonstelling
van Annet Bakker (1946). Een tentoonstelling van schilderijen en
werk op papier die zowel in de galerie als in de grote kapschuren wordt
getoond.
De afbeelding op de kaart van een recent werk op papier van Annet
Bakker, de beeldend kunstenaar waar deze kaart over gaat.
En het eerste wat opvalt, is dat in het gezicht geen neus te zien is. Zo’n
karakteristiek onderdeel van een menselijk gezicht weglaten, is iets
dat de kunstenaar aangaat. Bij de vele gezichten die in het oeuvre van
Annet te voorschijn komen, is de neus van ondergeschikt belang, omdat
het geen portretten zijn maar gezichtsvlakken zonder herkenbare gelaatstrekken.
Ze kijken, ze hebben een houding, ze vertolken het naar
binnen gericht zijn of het naar buiten willen gaan van de ingebeelde
persoon daarachter.
‘De neus is een luciferdoosje’ is een uitspraak die nergens op slaat,
althans voor mij en voor iedereen die zich niet bezighoudt met tekenen,
schilderen en beeldhouwen van menselijke gezichten.
Over het ontstaan van deze leerzame uitspraak vertelde Annet mij de
volgende anekdote: ,,Ergens in 1968 nam ik tekenles op een oergezellig
atelier in de Jordaan, waar de eigenaresse op uiterst practische wijze
mensen voorbereidde op het toelatingsexamen voor de Rijks of de Rietveld,
zoals wij dat toen noemden. Zij gaf portrettekenen en dat wilde ik
dolgraag leren. De allereerste les raakte ik meteen volledig in paniek;
hoe ik ook zat te zwoegen, het portret bleef zo plat als een dubbeltje. Ik
wist gewoon niet hoe het moest. Zij schoot te hulp. Ze pakte mijn hand
en leidde die over het papier. Kijk, zei ze, de neus is een luciferdoosje.
Als je dat er goed inzet, dan glijdt de neus er later vanzelf in. Snap je?
En het model lachtte bemoedigend. Ik snapte het. En zo begon het...”
(Annet Bakker).
Het tekenen van een portret is een natuurlijk regelrechte uitdaging
om een persoonlijkheid trefzeker op papier te krijgen. En daar gaat
anatomische kennis en toepassing daarvan aan vooraf. De leerzame
uitspraak werd de basis voor een oeuvre waarin, ogenschijnlijk, het er
helemaal niet toe doet of een neus correct in het gelaat wordt getekend.
De heftige tekeningen en schilderijen van Annet tonen niets van enige
anatomische voorkennis in letterlijke zin.
Tijdens de opening van deze grote overzichtstentoonstelling
zal het eerste exemplaar van de oeuvrecatalogus over
Annet Bakker worden gepresenteerd.
Dit stevige boekwerk draagt de titel ‘de neus is een luciferdoosje’,
en bevat ruim 100 afbeeldingen en is uitgegeven
door de Aylsumaheerd in een oplage van 200 stuks.
Maar dat uiterst vitale en indringende karakter van haar werk, die vrije
hand en bijna brute wijze van materiaal gebruik; dat kan alleen bestaan
omdat zij precies weet waar ze begint en tot hoever ze gaan kan. De
ken schets als begrip is hier letterlijk van toepassing.
Annet Bakker is een soliste. Zij is niet te vangen in een kunsthistorische
canon, heeft geen grote voorbeelden aan wiens hand zij loopt en zij heeft
geen navolgers voorzover ik weet.
Wel zijn er beeldend kunstenaars door wiens wiens werk zij zich gesterkt
voelt of uitgedaagd zoals Francis Bacon, Anselm Kiefer, Marcus Lüpertz,
Antonio Tapies.
Wonderlijke onderwerpen passeren de revue. Ze worden aan elkaar verbonden
door grote verfstreken; door dikke verfdruipers; door grijstinten
waar het licht vanaf spat, door diepblauw, donkerbruin en rood; door
stralend wit bij benadering; door ritme en herhaling van motieven en
methoden van verwerken van wat zij heeft gezien.
Energie en macht, niet kracht, dekt de lading. Want het blaast en waait
als ik naar haar schilderijen kijk. Het wordt intiem en bijzonder stil als ik
mij inbeeld van wie het gezicht mag zijn, wiens achterhoofd te zien is.
Kijkend naar ver weg of heel dichtbij langs de sluiers van de gordijnen,
zoeken de hoofden niets. Ze zijn.
Net zoals de kappen van de meiden niet verhullen maar hun gezicht
onthullen zonder enige herkenning. Want dat is de bedoeling niet.
Het land is groot en het land is sterk en het land is leeg en de schilder
stoffeert trefzeker het verbeelde landschap.
Water beweegt en een boot vaart in de richting dat het water aangeeft.
Nergens een aanbeveling dan de spiegeling van licht en lucht en oevers
langszij.
Uit deze werken spreekt geen eenzaamheid en geen zuchtend zoeken
naar betekenis. Het zijn doeltreffende uitingen van een leven dat geleefd
wordt waarin plaats is voor felheid en onzekerheid en ongeremde
energie die stil komt te staan in de fictieve tempel van koelte en eindeloze
tijd.
De schilderijen van Annet Bakker zijn zeer groot qua inhoud en ze raken
mij omdat de intimiteit en de persoonlijke expressie openbaar zijn
gemaakt, te benaderen zijn en te delen.
Jet Hogewind
In de tweede galerieruimte exposeert Marjanne Sorgdrager
uit Feerwerd haar zilverwerk als zilverendracht bij de grote
Zeeuwse meiden van Annet.
In de stockgang heeft ‘Op de Wind’ een previeuw van nieuwe
schilderijen van Leen Kaldenberg uit Leermens
Deze bijzondere tentoonstelling zal muzikaal op de wind
worden gebracht door de Jazz-band Gaucho .
U bent van harte welkom op deze feestelijke opening op 25 augustus 2012, rond 16.00 uur in Kunstgang ‘Op de Wind’
en in de kapschuren van de Aylsumaheerd.
Kunstgang ‘Op de Wind’ is geopend
van vrijdag t/m zondag,
van 13.00 t/m 17.00 uur en op afspraak.
Jet Hogewind en Harm Janssens
Vierburenweg 11 - 9922 TE Westeremden
T (0596) 55 18 77 - www.opdewind.nl