Voorlezen, - Hervormde Vrouwenbond

Bijbelstudie 8 

Hervormde Vrouwenbond 

Jaargang 61, nummer 1, januari 2013 

Voorlezen, 

leuk en leerzaam 

450 jaar Heidelbergse Nieuw: 

Catechismus 

Meelezen met... 

06 11 27

Inhoud 

02 

11 

27 

Even bijpraten 03 

Vooruitblik themazaterdagen 04 

Meditatie 05 

Bijbelstudie 8 06 

450 jaar Heidelbergse 

Catechismus 11 

Focus 15 

Agenda 16 

Felicitatie Koningin 16 

Prikbord 16 

Zilveren bondsartikelen 17 

Ziekenhoekje 18 

2013 – Jaar van het voorlezen 20 

Trefpunt 22 

Meelezen 

met... 

Weze(n)lijk 23 

Themabijeenkomsten 2013 24 

Huisstof 26 

Meelezen met… 27 

Boeken 28 

Oproep stafleden 

vakantieweken 30 

Zingen van mijn Heiland 31 

Financieel overzicht 32 

Vakantieweken 

alleengaanden 33 

Leden die ons ontvielen 34 

Colofon 35 

Gedicht 36 

Reageren op dit nummer? redactiehv@hervormdevrouwenbond.nl

Even bijpraten 

M.M. Jonker-Hakkert, 

voorzitter 

De Hervormde Vrouw januari 2013 

Frederik 

Een nieuw jaar! Een blanco blad ligt voor ons. Wat wordt er dit jaar op 

geschreven? Met het afsluiten van het oude jaar gingen onze pijn, verdriet 

en moeiten mee. Hoe moet ik verder? Misschien leerde u tijdens catechisatie 

ook Zondag 1 van de Heidelbergse Catechismus. Leren met ons 

hoofd is belangrijk, Frederik III zag daar het belang van (pag. 11 e.v.). Als 

tiener kon je de waarde ervan maar gedeeltelijk bevatten, maar door 

de jaren heen ging je steeds meer de rijkdom van dat heerlijke ‘lied van 

houvast’ verstaan. Je leerde geloven: Christus heeft mij vrijgekocht en 

ik ben Zijn eigendom. Er gebeurt geen ding zonder de wil van mijn 

hemelse Vader. Hij schrijft de geschiedenis, ook van mijn kleine leven. 

Thomas 

In bijbelstudie 8 gaat het over verbondsvernieuwing. In elke tijd is er 

reden tot verootmoediging vanwege de gezamenlijke schuld van een 

volk. Wat een zegen van de Heere als er inkeer komt en toewijding aan 

Hem. Onlangs was ik bij een bijeenkomst over de Moderne Devotie. 

Een beweging (14e eeuw) die te midden van alle duisternis en verwarring 

verlangde naar vroomheid in het hier en nu, naar voorbeeld van 

de oude devotie van de eerste christelijke gemeente. Thomas à Kempis 

is een bekende naam uit die tijd. In Windesheim en Zwolle word je 

op verschillende plaatsen aan hem herinnerd. Zijn boek ‘De navolging 

van Christus’ wordt tot op vandaag door protestanten en rooms- 

katholieken gelezen. Als de essentie van het leven worden eenvoud, 

vroomheid en navolging gepreekt. In de (voluit hervormde!) kring 

spraken we over het spanningsveld tussen actie en navolging. Is de 

gemeente een geoliede machine of ‘een arm en ellendig volk dat op 

de Naam van de Heere vertrouwt’? Om over na te denken. Om opnieuw 

ons hart aan de Heere te wijden. 

Roel 

Nog een mannennaam? Niet uit vervlogen tijden, toch met een geschiedenis. 

Zelfs een geschiedenis bij de vrouwenbond! Al vele jaren maakt 

de heer Roel Bartels themaliederen voor VOOR ELKAAR vakantieweken. 

Ze zijn met andere liederen gebundeld in ‘Zingen van mijn Heiland’ 

(pag. 31). Mannen en onze vakantieweken, een goede combinatie! Gaat 

u, ga jij ook mee als vrijwilliger van onze vakantieweken (pag. 33)? 

Speciaal voor vrouwen 

Ik hoop dat u geniet van onze nieuwe rubriek ‘Meelezen met…’ een 

van onze leden. Het is de opvolger van Familieportret, zo blijven onze 

leden in beeld! 

Hebt u elkaar op de vereniging al aangespoord om naar een themabijeenkomst 

te gaan? Doordeweeks of op zaterdag (pag. 4, 24 en 25)? Welkom! ❖ 

03

Themazaterdagen 2013 

Themazaterdagen – 

een vooruitblik 

Muziek – een belangrijk onderdeel van 

de themazaterdagen! Alie Post (20) 

uit IJsselmuiden zal tijdens de zaterdagen 

in Elspeet de piano bespelen. 

Een kennismaking én vooruitblik. 

Wat doe je (naast musiceren) in het dagelijks 

leven? 

Momenteel ben ik bezig met mijn studie Opleiding 

Docent Muziek op het conservatorium (4e 

jaars). Daarnaast geef ik les op het Hoornbeeck 

College in Apeldoorn. Daar geef ik een aantal 

uren in de week het vak ‘muziek’. Het is mooi 

studenten te motiveren om met muziek bezig te 

zijn en zo God groot te maken. Ook geef ik piano- 

en dwarsfluitles. Ik ben vrijwilliger bij de stichting 

JijDaar in Apeldoorn, waar ik piano speel. Af en 

toe begeleid ik enkele koren, of speel ik in een 

asielzoekersdienst. Ik rijd ook nog paard, dat is 

iets heel anders dan muziek maar wel erg fijn om 

m’n hoofd leeg te maken. 

De liefde voor muziek. Met de paplepel ingegoten? 

Mijn vader had vroeger vaak klassieke muziek 

04 

aanstaan. Ook kregen we vanaf groep 4 AMV 

(Algemene Muzikale Vorming) zodat we in groep 

6 een instrument konden kiezen. Dat was voor 

mij de dwarsfluit. Toen er thuis een piano kwam, 

zat ik daar hele dagen achter in plaats van dat ik 

dwarsfluit speelde. De keus om verder te gaan 

met pianospelen was snel gemaakt. Thuis ben ik 

ook altijd gestimuleerd om verder te gaan in de 

muziek, als dat echt was wat ik wilde. 

Tijdens de themazaterdagen begeleid jij de zangmomenten. 

Daarnaast verzorg je ook een muziekworkshop. 

Wat kunnen deelnemers verwachten? 

Tijdens de zangmomenten doe ik mijn best om zo 

fijn mogelijk te begeleiden en een mooi voor- of 

naspel te spelen. 

Vorig jaar heb ik ook de muziekworkshop gegeven 

en vulden we dat met zingen van opgegeven 

liederen. Het lijkt me leuk om een tweestemmig 

lied aan te leren. Mijn doel is om de deelnemers 

zoveel mogelijk van muziek te laten genieten en 

ze te laten zien hoe geweldig mooi het is God 

daarmee de eer te geven! 

Het thema van de dagen is Alles anders. Wat zegt 

de Bergrede ons vandaag?. Hoe ervaar jij dat als 

je achter je piano zit? 

Wanneer ik psalmen of christelijke liederen speel 

en zing achter de piano is het mijn doel God 

groot te maken. Vaak speel ik ook klassieke 

stukken en dan kan ik soms na het spelen een tijd 

voor mij uit staren en me verwonderen over de 

schoonheid van muziek. Dat God ons dat als 

geschenk heeft gegeven, vervult me vaak met 

dankbaarheid! ❖ 

M. Molendijk-van Bemmel, Hardinxveld-Giessendam

Meditatie 

W. Mijnheer-Brink, 

Oene 

Mag ik u en jou iets aanreiken om over te mediteren? 

Om mee te nemen het nieuwe jaar in. 

Waarschijnlijk ben je weleens bij een sterrenwacht 

geweest. Indrukwekkend is het planetenstelsel. 

Duizelingwekkend zijn de afstanden. Zon, 

maan en sterren spreken van een almachtig God. 

In het onmetelijke heelal is de aarde een heel 

kleine planeet. God ziet die kleine planeet. 

2 Kronieken 16 vers 9: 

‘Want de ogen van de HEERE trekken over de 

hele aarde.’ 

Wat een wonder. 

Het wonder wordt nog groter. 

Deuteronomium 11 vers 12: 

‘Het is een land waar de HEERE, uw God, voor 

zorgt: voortdurend rusten de ogen van de HEE- 

RE, uw God, daarop, van het begin van het jaar 

tot het einde van het jaar.’ 

Het grootste wonder… 

Psalm 33 vers 18: 

‘Zie, het oog van de HEERE is over wie Hem 

vrezen, 

op hen die op Zijn goedertierenheid hopen.’ 

Gods oog – dat is een menselijke vorm van spreken, 

om ons duidelijk te maken wie Hij is. 

God waakt over Israël en al de volken. Volken die 

als ‘stofjes aan een weegschaal zijn en een druppel 

aan een emmer’. Volken in het uiterste, ijskoude 

noorden of rond de verzengende evenaar. 

Hij houdt Zich gedurende het hele jaar met het 

Zijn oog 


Zie, het oog van de HEERE is over wie Hem vrezen, 

op hen die op Zijn goedertierenheid hopen. 

Psalm 33:18 

land bezig en Zijn ogen zijn erop gericht. In alles 

is het land afhankelijk van de gunst van de Heere. 

God doorziet de daden van mensen. Hij weegt en 

oordeelt. Tot waarschuwing en vertroosting. 

Hij ziet alles, maar in het bijzonder is Zijn oog op 

de mens gericht die Hem nodig heeft. Op hem die 

Hem vreest. Op hem die met Hem verbonden is 

door het geloof, dé verbindingslijn met de Heere 

Jezus Christus. 

Mensen kunnen elkaar uit het oog verliezen, 

maar de Heere kan dat niet. Omdat God Zich op 

Goede Vrijdag afwendde van Christus. Alleen 

daarom kan en wil Hij uit genade omzien naar 

een hart dat helemaal naar Hem is toegekeerd. 

Dat hart kan zeker zijn van Zijn steun. 

In 2 Kronieken 16 vers 9 betekent ‘trekken’: op 

zoek zijn naar. Hij zoekt zelfs de harten op die 

niet de kracht hebben om tot Hem te roepen. 

Deze God, Die de aarde en hemel schiep, Die de 

maan en sterren een plek gegeven heeft, is Dezelfde 

Die mij roept. Roept uit het duister tot Zijn 

heerlijk en wonderbaar licht. 

Wat een wonder dat Hij aan mij denkt. Naar mij 

om wil zien. Mij Zijn liefde wil schenken. 

Dit jaar, zo de Heere het geeft, zal te kort zijn om 

dit wonder te overdenken, erover te mediteren. 

Te kort om de Heere de lof en eer te geven die 

Hem toekomt. Te kort om al Zijn wonderen te 

vertellen. Toch maar beginnen… ❖ 

05

Bijbelstudie 8 

Het verbond 

vernieuwd 

Dr. M. van Campen 

Alexander Verhuellstraat 2b 

6717 JB Ede 

0318-646694 

mvancampen@solcon.nl 

06 

Lezen 

Nehemia 10: 1 en 28-39 

Zingen 

Psalm 25:5 en 6 


Psalm 89:13 en 14 


Psalm 119:17 en 18 

Verbondsvernieuwing. In het kerkelijke leven van 

onze tijd horen we daarover niet zoveel. In de Bijbel 

komen we het verschijnsel echter regelmatig tegen. 

Ook in de kerkhistorie had het een plaats. In gedachten 

verplaatsen we ons naar het Engelse plaatsje 

Southampton, op 16 maart 1742. 

We horen daar op een vastendag de bekende opwekkingsprediker 

Jonathan Edwards, een van de voormannen van de zogeheten Great 

Awakening, preken over het bekende gedeelte Jozua 24:15-27. Hij 

dringt er bij zijn hoorders met klem op aan om het verbond met de 

levende God te vernieuwen. Alle inwoners van de stad die ouder zijn 

dan veertien worden uitgenodigd om dit ‘contract’ te ondertekenen, 

waarbij ze zich onder ede verplichten hun leven aan Hem te wijden en 

de wereld te verzaken. Het gaat er bij deze verbondsvernieuwing heel 

concreet aan toe. De wet van God krijgt alle zeggenschap, zowel wat 

de geboden van de eerste tafel als van de tweede tafel aangaat. Men 

belooft voor Gods aangezicht de onderlinge conflicten bij te leggen, 

het verkeerde gezelschap te mijden, familieverplichtingen na te komen, 

kuis te leven en tegen verkeerde hartstochten te strijden. 

Boete- en gebedsdag 

Ik moest aan dit gebeuren uit de achttiende eeuw denken tijdens het 

bestuderen van Nehemia 10. Ook in dit hoofdstuk gaat het immers om 

de vernieuwing van het verbond. Indrukwekkende dingen laat de 

Heilige Geest ons hier meebeleven. Aan de eigenlijke verbondsvernieuwing 

is het nodige voorafgegaan. In hoofdstuk 9 wordt een boetedag 

beschreven waarop uit Gods heilige Thora wordt voorgelezen en 

een lang gebed wordt uitgesproken door de levieten. In dit gebed

wordt de ellende beschreven waarin het joodse 

volk was terechtgekomen. Vooral de ballingschap 

in Babel was een donkere en trieste periode, die 

veel lijden met zich meebracht. Het treft ons dat 

de diepste oorzaak van deze ellende niet verzwegen 

wordt. Het volk heeft alle narigheid zelf over 

zich heen gehaald door zijn ontrouw en ongehoorzaamheid 

aan de God van het verbond. Ze 

erkennen dat Gods oordeel over hen rechtvaardig 

was: U hebt trouw gehandeld, maar wij hebben 

goddeloos gehandeld (vs. 33). En dan volgt uit- 


eindelijk het vaste voornemen om zich voortaan 

aan de Heere toe te wijden. Ze zullen een schriftelijk 

verbond maken (vs. 38). 

Van hoog tot laag 

Wie ondertekenen de overeenkomst zoal? We 

kunnen beter vragen wie er niet ondertekenen. 

Want van hoog tot laag komt er reactie, mannen 

en vrouwen, jongens en meisjes. Ieder die tot de 

jaren des onderscheids gekomen is, dat wil zeggen 

de leeftijd van 12 à 13 jaar heeft bereikt. Mooi 

07

is dat Nehemia zelf voorop gaat. Hij voelt zich 

niet verheven boven het volk, maar weet zich als 

stadhouder solidair in de schuld en daarom zet 

hij als eerste zijn zegel onder het contract. Leerzaam 

voor alle geestelijke en politieke leiders 

vandaag. Wat zou er een zegen van uitgaan als 

onze voormannen het goede voorbeeld zouden 

geven en zich publiekelijk zouden toewijden aan 

de Heere en Zijn dienst. Nadat Nehemia de rij 

heeft geopend volgt er in hoofdstuk 10 een lange 

lijst van - doorgaans onbekende - namen. Welgeteld 

komen we daarin tegen: 

1. de namen van 21 priesters 

2. de namen van 17 levieten 

3. de namen van 44 leiders van het volk. 

De rest van het volk sluit zich hierbij aan. Ieder 

neemt zijn of haar verantwoordelijkheid op zich 

om te leven zoals God het van hen vraagt. En dat 

ze het menen, blijkt wel uit de manier waarop ze 

het verbond vernieuwen. Ze doen dat ‘onder 

zelfvervloeking en onder ede’, lezen we (vs. 29). 

Dat is krasse taal. Het herinnert ons aan de wijze 

waarop in het oude Oosten doorgaans een 

08 

verbondssluiting plaatsvond. Beide partijen 

verbinden zich aan de gemaakte afspraken onder 

het zweren van een eed. Men verklaarde 

bovendien dat men gestraft zou mogen worden 

indien men zich niet aan de gemaakte afspraak 

zou houden. Deze gang van zaken bepaalt ons 

bij de ernst van het leven met God. De Bijbel 

spreekt niet alleen van verbondszegen, maar ook 

van verbondswraak. Het is een geweldig 

voorrecht om krachtens de doop te mogen 

behoren bij Gods verbond. Maar er is ook een 

keerzijde. Het doopformulier spreekt daar heel 

duidelijk over. Omdat ieder verbond twee kanten 

in zich heeft, worden wij door middel van de doop 

opgeroepen en verplicht tot een nieuwe 

gehoorzaamheid. Dit betekent dat wij innig 

verbonden moeten zijn met de God van het 

verbond, Hem vertrouwen en liefhebben met 

heel ons hart, met heel onze ziel, in heel ons 

denken en met al onze krachten. Verder, dat wij 

ons van de wereld afkeren, onze oude natuur 

doden en in een nieuw godzalig leven wandelen. 

Leven wij daar vandaag niet te gemakkelijk aan 

voorbij? Wij spreken bij voorkeur over Gods liefde 

en we gaan ervan uit dat God altijd aan onze kant 

staat en ons helpt. Maar beseffen we voldoende 

dat God ook gehoorzaamheid en toewijding 

vraagt? Als Gods liefde gekwetst wordt door 

onze ontrouw, roepen wij Gods toorn en straf 

over ons af. 

Liturgie 

Verbondsvernieuwing. Zoals gezegd horen we in 

het kerkelijke leven van onze tijd daarover niet 

zoveel. In de Bijbel komen we het verschijnsel 

echter regelmatig tegen. Diverse leiders van 

Israël riepen het volk op om het verbond met de 

Heere te vernieuwen: Mozes (Ex. 34 en Deut. 29), 

Jozua (Joz. 24); Asa (2 Kron. 15); Josia (2 Kron. 

34, 35) en Ezra (Ezra 8 en 9). Waar gaat het 

concreet om bij verbondsvernieuwing? Aspecten 

die eruit springen zijn: voorlezen van Gods wet, 

belijdenis van schuld, hernieuwde toewijding aan 

de Heere en Zijn dienst. Op een plechtige manier

verzekert het volk dat ze in de toekomst hun 

leven zullen inrichten volgens de richtlijnen van 

de Thora. In Qumran, de plaats bij de Dode Zee 

waar men in 1948 heel oude boekrollen heeft 

aangetroffen, werd ook een liturgie gevonden, 

die speciaal bedoeld was voor vernieuwing van 

het verbond. 

Drie domeinen 

In het geval van Nehemia betreft de levensvernieuwing 

met name een drietal domeinen (vs. 

28-39): 

a. Het huwelijk (vs. 30). Het volk belooft dat 

er een einde zal komen aan ‘gemengde’ 

huwelijken. Hun dochters zullen niet langer 

ten huwelijk worden gegeven aan 

heidense mannen en hun zonen mogen 

niet meer trouwen met heidense meisjes. 

b. De rustdag (vs. 31). We lezen dat het volk 

besluit voortaan geen handel meer te 

drijven op de sabbat. Zaken doen op de 

dag van God is er niet langer bij. In het 

Vragen 


verlengde van de sabbatdag komt ook het 

sabbatsjaar ter sprake. Men belooft zich 

voortaan te houden aan de voorschriften 

die het sabbatsjaar met zich meebrengt, 

zoals het laten rusten van het land in het 

zevende jaar. 

c. De eredienst (vs. 32 en 33). Men zal meer 

ernst maken met de offerdienst tot verzoening 

van de zonde van het volk. Daarvoor 

zal het benodigde geld worden afgestaan. 

Ook voor andere zaken die met de 

tempelcultus te maken hebben, zullen ze 

zorg dragen. 

Ook al kennen wij het fenomeen van een officiële, 

publieke verbondsvernieuwing in onze kerk niet 

meer, dat neemt niet weg dat ook wij steeds weer 

geroepen worden om ons hele leven, ’s zondags 

en door de week, te laten stempelen door Gods 

geboden en beloften. Laat het vooral een zaak 

van gebed voor ons zijn: Neem mijn leven, laat 

het Heer’, toegewijd zijn aan Uw eer. ❖ 

1. Hoe komt een publieke verbondsvernieuwing zoals bij Nehemia en ook bij Jonathan Edwards 

bij u over? Is zoiets in onze tijd ook wenselijk en mogelijk? Noem argumenten voor en tegen en 

probeer een conclusie te trekken. 

2. Ga met elkaar de drie domeinen waarop de verbondsvernieuwing ten tijde van Nehemia plaatsvond 

nog eens na. Welke leerpunten voor onze tijd kunt u daaruit meenemen? Praat er met 

elkaar over door. 

3. Zijn er in onze tijd nog andere domeinen waarop vernieuwing zou moeten plaats hebben dan 

de terreinen die genoemd worden in Nehemia 10? Onderbouw uw antwoord. 

4. Hoe komt het bij u over dat de verbondsvernieuwing plaatsvond met zelfvervloeking en onder 

ede (vs. 29)? Welk verband ziet u met wat het doopformulier zegt over de twee kanten die elk 

verbond in zich heeft? Lees en bespreek met elkaar het desbetreffende gedeelte in het doopformulier. 

5. Wat heeft u persoonlijk aangesproken in dit gedeelte en wat vond u moeilijk? 

09

Bij de bijbelstudie 

Over het 

verbond 

Een verbond is een overeenkomst tussen twee of 

meer partijen, waarbij wederzijdse rechten en 

plichten worden vastgelegd. Er komen in het 

Oude Testament verschillende verbonden voor 

tussen mensen. Daarnaast is er sprake van het 

verbond dat God met mensen sluit. Het Hebreeuws 

heeft de uitdrukking: een verbond snijden. 

Daarin kan een toespeling liggen op de 

ceremonie, die met de verbondssluiting gepaard 

ging (vgl. Gen 15: 9-21; Jer. 34:18-20). Men hieuw 

een kalf of een ander offerdier (dit konden ook 

meer dieren zijn) in de lengte middendoor en 

legde de delen paarsgewijze achter elkaar, zodat 

10 

als het ware een straat, een bloedstraat werd 

gevormd, waar beide partijen doorheen konden 

lopen. De partijen gingen dan tussen de stukken 

door. De betekenis van deze zinnebeeldige handeling 

was, dat men bij schending van het verbond 

mocht worden als deze in stukken gehouwen 

offerdieren (…). Ook andere plechtigheden 

konden plaats hebben bij de sluiting van het 

verbond: het zweren van een eed, het houden 

van een maaltijd, het geven van de hand. ❖ 

(Uit: Bijbelse Encyclopedie, deel 2, Kampen 1975, 

385).

Artikel 

450 jaar Heidelbergse Catechismus 

Het uitzicht 

van Frederik 

Ieder jaar trekt de Duitse stad Heidelberg zo’n drie 

miljoen toeristen vanuit de hele wereld. In reclamemateriaal 

belooft ze haar bezoekers vele bezienswaardigheden 

op het gebied van cultuur, historie en 

natuur, waaronder prachtige vergezichten. Met dat 

laatste zegt ze niets teveel. De stad ligt in het dal 

van de rivier de Neckar en aan beide zijden ervan 

rijzen de bergen omhoog. Aan de noordkant van de 

stad kun je in de voetsporen van bekende denkers 

de zogenoemde Filosofenweg lopen en genieten van 

het prachtige uitzicht op de stad en het slot. 

Voor wie Heidelberg van de andere kant wil bekijken, is het bergtreintje 

aan de zuidkant een uitstekend alternatief. Een van de stations 

brengt je naar het oude slot, waar je vanaf de vensters in de buitenste 

muren een onvergetelijk uitzicht krijgt. Zo van bovenaf bekeken zien 

de dingen er dan heel anders uit: ineens ontdek je, hoe prachtig de 

stad in zijn wijde omgeving ligt en hoe de zon schijnt op de door het 

landschap slingerende Neckar. 

Vroom 

Frederik III, een van de bewoners van slot Heidelberg in de zestiende 

eeuw, zal ongetwijfeld ook weleens van dit uitzicht hebben genoten. 

Hij volgde in 1559 zijn lutherse voorganger Ottheinrich op en regeerde 

tot 1576 als keurvorst over de Palts. Frederik was katholiek opgevoed, 

werd daarna luthers en ten slotte gereformeerd. Hij stond bekend om 


Karla Apperloo-Boersma 

is projectleider van het 

internationale platform 

Refo500. 

11

12 

De Heere spreekt 

– ook in onze tijd 

‘De Heidelbergse Catechismus is voor mij 

de vertolking van Gods Woord en helpt mij 

te begrijpen hoe de Bijbel door Gods Geest 

wordt bedoeld’, vertelt Reina Harmsen- 

Cozijnsen (61) uit Nijkerk. ‘Door de Heidelbergse 

Catechismus is mijn geloofsleven 

verdiept. Ik heb ontdekt dat ik voor de 

Heere niet kan bestaan en dat ik verlost 

moet worden van mijn zonden en schuld. 

Dit deed mij uitgaan tot Christus. Daarom 

spreekt antwoord 53 mij zo aan: Door genade 

mag ik weten dat de Heilige Geest ook 

in mij woont. De Heere heeft tot mij gesproken 

vanuit Psalm 3: Maar, trouwe God, Gij 

zijt het Schild dat mij bevrijdt. Waar ik geen 

handen heb om de zaligheid aan te pakken, 

waar ik geen voeten heb om naar de Heere 

te gaan, daar zorgt Hij voor Zijn Geest, de 

Trooster, Die mij zeker doet zijn van het 

eeuwige leven. Daarom is de catechismus 

voor mij een troostboek.’ ❖ 

zijn godvruchtige levenswandel en wordt beschreven 

als iemand op wie niets viel aan te 

merken. Niet voor niets werd zijn bijnaam ‘de 

vrome’ en had hij als levensmotto: ‘Herr, nach 

deinem Willen’ (HEERE, Uw wil geschiede). 

In Frederiks rijk was de Reformatie doorgedrongen, 

maar luthersen en gereformeerden konden 

het op allerlei punten niet met elkaar eens worden, 

zoals over het avondmaal. Op het gebied 

van onderwijs door leraren en catecheten was de 

situatie verwarrend: de één verkondigde dit en de 

ander dat. Toen Frederik gereformeerd was 

geworden, werd de gereformeerde confessie 

maatgevend voor het onderwijs in kerk en school. 

Zo ging dat in die tijd. Frederik zag het belang 

van goed onderwijs aan jonge mensen en zorgde 

er daarom voor, dat er een gereformeerd leerboek 

kwam. In 1562 gaf hij de opdracht tot het 

samenstellen van een catechismus, waarin in 

vraag- en antwoordvorm de gereformeerde leer 

werd beschreven en op 19 januari 1563 schreef hij 

er een voorwoord bij, waarna het boekje spoedig 

verscheen. 

Sindsdien heeft dit leerboekje, bekend geworden 

als de Heidelbergse Catechismus, zich over de 

hele wereld verspreid, is het in meer dan veertig 

talen gedrukt en wordt het nog steeds gebruikt in 

gereformeerde kerken. In 2013 is er aandacht 

voor het 450-jarige jubileum van deze catechismus 

in Nederland en daarbuiten. 

Uitzicht 

Hoe komt het nu dat dit boekje uit Heidelberg het 

al bijna 450 jaar heeft volgehouden en zo’n grote 

invloed kreeg? Daar zijn verschillende redenen 

voor. Een daarvan is, dat diverse synodes in 

Nederland besloten dat de catechismus gebruikt 

moest worden in kerkdiensten en onderwijs. Ook 

werd de catechismus soms opgenomen in de 

kerkorde, zoals in het gebied van keurvorst Frederik 

III het geval was. De samenstellers maakten 

daarnaast de verbinding tussen de leer en het 

leven van mensen, met functionele vragen als: 

wat betekent dit voor jou? Dat is goed te zien aan

Zondag 1, de samenvatting van de catechismus, 

met de vraag waar je enige troost ligt. In het 

antwoord wordt duidelijk dat die troost je uittilt 

boven jezelf: niets kan je gebeuren, want je bent 

in leven en sterven eigendom van Hem. Dat is het 

geweldige uitzicht dat de Heidelberger biedt. Hoe 

zal dit geklonken hebben in de zestiende eeuw, in 

een tijd waarin de dood constant op de loer lag 

vanwege de pest, oorlogen, kindersterfte en 

vervolgingen? 

Hoe klinkt dit troostwoord nu in de levens van 

mensen vandaag, als ze het moeilijk hebben, 

belangrijke keuzes moeten maken of opeens oog 

in oog staan met de dood? 

De catechismus houdt je voor, dat er meer is dan 

wat je op het eerste oog ziet, en biedt je een 

geweldig perspectief: bij je Verlosser Jezus Christus 

ben je voor eeuwig veilig, want Hij kocht je 

met zijn kostbaar bloed en bewaart je in alle 


Foto: Staatliche Schlösser und Gärten Baden-Württemberg, A. Mende 

omstandigheden. Zo komt in deze samenvattende 

eerste zondag de kern van het Evangelie 

heel dicht bij de mensen. 

Inzicht 

De Heidelbergse Catechismus geeft uitzicht en 

tegelijk ook inzicht, namelijk in de bijbelse leer. 

Het gaat de Heidelbergse Catechismus daarbij 

niet ‘maar’ om een beschrijving van die leer, maar 

ook om hoe die leer wil uitwerken in de levens van 

mensen en wat zij eraan hebben. In die zin zijn de 

52 zondagen uit de Heidelbergse Catechismus 

weleens vergeleken met evenzoveel open vensters, 

die het hart van het Evangelie laten zien in de 

actualiteit van het leven. 1 Als je de door de open 

vensters in de muren van slot Heidelberg kijkt, 

kun je genieten van een prachtig uitzicht. Als je 

1 N.a.v. dr. R.H. Bremmer, 52 open vensters, Enschede, 1991. 

13

door de open vensters van de Heidelbergse Catechismus 

kijkt, krijg je inzicht in de rijkdom van het 

Evangelie en leer je Christus kennen, zodat je met 

Hem kunt leven en straks ook sterven. 

Motivatie 

Frederik III was nauw betrokken bij de totstandkoming 

van de Heidelbergse Catechismus. Hij 

schreef er zelf een voorwoord bij, waarin hij zijn 

motivatie laat zien. Het ging Frederik in de confessionele 

verwarringen van zijn tijd er enerzijds 

om dat er meer (gereformeerde) lijn kwam in het 

onderwijs in kerken en op scholen. Hij maakte 

14 

Tips: 

• 26 april t/m 1 september 2013, Paleis Het 

Loo, Apeldoorn, Oranje en religie. Tentoonstelling 

in het kader van 450 jaar Heidelbergse 

Catechismus, 1563–2013 

• 12 mei t/m 30 september 2013, Slot Heidelberg 

en Kurpfälzisches Museum der Stadt 

Heidelberg, tentoonstelling Macht des Glaubens. 

450 Jahre Heidelberger Katechismus 

• 1 mei t/m 1 oktober 2013, Reformatie & 

Contrareformatie - ‘De Zielenvisserij’, 

tentoonstelling in Klooster Ter Apel en 

Vesting Bourtange. 

• God, Heidelberg en Oranje. 450 jaar Heidelbergse 

Catechismus, Karla Apperloo- 

Boersma en Herman J. Selderhuis (red.), 

begeleidend boek bij de tentoonstellingen 

in Apeldoorn en Heidelberg. Verschijnt 

februari 2013 bij uitgeverij Kok, Utrecht. 

• Handboek Heidelbergse Catechismus, 

Arnold Huijgen, John V. Fesko, Aleida Siller 

(red.). Verschijnt januari 2013 bij uitgeverij 

Kok, Utrecht. 

• Glossy Zondag, verkrijgbaar in de boekhandel, 

uitgeverij Kok, Utrecht. 

• www.heidelbergsecatechismus.nu. 

daarbij ook de verbinding tussen leer en leven: 

degenen die belast zijn met het onderwijs aan de 

jeugd roept hij op ‘de leer te onderwijzen, te doen 

en te leven’. Ook beschreef hij wat dit onderwijs 

beoogt, namelijk dat God geëerd wordt en dat de 

Almachtige de jeugd ‘Besserung des Lebens’ 

geeft, en tijdelijk en eeuwig welzijn. Ook daarin 

legt Frederik verbinding tussen leer en leven, 

want ‘Besserung’, zoiets als verbetering, zouden 

wij vandaag noemen: geloofsgroei. Daar was het 

de vrome Frederik om te doen. Als jonge mensen 

door de catechismus Christus leren kennen, dan 

groeien ze in hun geloof, wat zichtbaar wordt in 

hun leven. Frederik de Vrome zelf mocht daarin 

een voorbeeld zijn voor velen. 

Uitdaging 

De 52 open vensters van de Heidelbergse Catechismus 

geven inzicht en uitzicht, opdat mensen 

groeien in hun geloof. De catechismus is in die 

zin een middel, dat je dichter bij de bijbelse leer 

en dichter bij Jezus Christus brengt. Daar ligt 

trouwens wel een uitdaging. De tekst van de 

catechismus is niet zo gemakkelijk. Jongeren 

hebben mensen nodig die hen laten ontdekken 

hoe dat zit met het inzicht, het uitzicht en de 

actualiteit, mensen die de soms abstracte woorden 

van de catechismus vertalen naar het leven 

van jongeren. Er zijn ook voorbeeldfiguren nodig 

zoals Frederik III, aan wie je de ‘Besserung des 

Lebens’ kunt zien. Hier ligt zeker een uitdaging 

voor vaders, moeders, gemeenteleden, catecheten 

en predikanten, om voorbeeld te zijn voor de 

jongeren in de kerk. Dat is niet altijd gemakkelijk, 

want het leven met Christus is er een met vallen 

en opstaan. Ook dat kun je lezen in de catechismus. 

Maar het is wel de moeite waard, want het is 

een leven met Hem. 

Voor wie meer over Frederik III, de geschiedenis 

van de Heidelbergse Catechismus en de tijd van 

zijn ontstaan wil weten, zijn de tentoonstellingen 

in 2013 een aanrader. Ook in Heidelberg is dan 

veel moois te zien, niet in de laatste plaats het 

uitzicht van Frederik. ❖

Column 

Bidden voor het lezen 

In de maand december zijn er weer heel wat 

boeken gekocht of cadeau gegeven. De vraag is 

of het ook goede boeken zijn. Van het taalgebruik 

in een aantal bekroonde kinderboeken is de Bond 

tegen vloeken erg geschrokken. 

Honderd jaar geleden gaf de Leidse theoloog 

Chantepie de la Saussaye in zijn boek ‘Het Christelijk 

Leven’ een waardevol advies. Sprekend over 

de noodzaak van het gebed voor het eten, zegt 

hij: ‘Wij vragen ons af waarom juist onze voeding 

die wijding behoeft; waarom niet onze lectuur. 

Zou er niemand zijn die ook een boek biddend ter 

hand heeft genomen? Zou het zo dwaas zijn dat 

te doen?’ 

Bidden voor het lezen. Deden wij en onze jongeren 

dat maar vaker en meer. Op onze voedingsmiddelen 

staat uiterst nauwkeurig aangegeven 

uit welke ingrediënten ze zijn samengesteld. Als 

het ons lichamelijk welzijn betreft, laten wij niets 

aan het toeval over. Helaas is dat met ons geestelijk 

voedsel anders. Allerlei rommel in de vorm 

van tijdschriften en boeken komt op de markt en 

wij consumeren maar raak, ook in christelijke 

kring. De Volkskrant geeft zelfs elke zaterdag 

verboden boeken uit, ‘die rumoer en controverse 

veroorzaakten, omdat ze politiek, erotisch of 

godsdienstig schokten’. Ze liggen zomaar te koop 

bij Bruna, AH, C1000 en De Spar. 

Juist in onze tijd is daarom kritische zin en het 

gebed voor het lezen van levensbelang. 


drs. N.C. van Velzen, 

Barneveld 

Deux Aes 

In de afgelopen maanden was er veel geharrewar 

over de bezuinigingen die de overheid wilde 

doorvoeren en over de vraag wie meer belasting 

moest gaan betalen. De Telegraaf kopte in koeienletters: 

‘Middengroepen de klos’. 

Toen ik dat las, moest ik ineens denken aan de 

Deux-Aesbijbel van 1562, de voorloper van onze 

Statenbijbel. Deze bijbel ontleent zijn naam aan 

een wonderlijke kanttekening op Nehemia 3:5. In 

dat vers wordt gezegd dat de aanzienlijken weigerden 

hun steentje bij te dragen aan de wederopbouw 

van Jeruzalem. 

De kanttekening luidt dan: ‘De armen moeten het 

kruis dragen, de rijken geven niets, deux aes 

heeft niets, six cincque geeft niets, quater dry die 

helpen vry”. De woorden ‘deux aes’ verwijzen 

naar de stippen op een dobbelsteen. ‘Het volkje 

van deux aes’ betekende in de Middeleeuwen: 

straatarme mensen. De betekenis is: twee en één 

hebben niets. Zes en vijf, dus de rijken, geven 

niets. Vier en drie, de middengroepen, moeten 

helpen, ofwel: betalen. Het is dus altijd al zo 

geweest: de middengroepen zijn de klos. ❖ 

15

Agenda 

Welkom 

in de regio 

Voor alle data geldt: zo de Heere wil en 

wij leven zullen. Insturen gegevens naar: 

redactiehv@hervormdevrouwenbond.nl 

Regio Noordoost-Veluwe 

Datum: 12 februari 2013 

Plaats: Wapenveld, Kerkgebouw hervormde 

gemeente, Kerkstraat 2 

Onderwerp: Het Heilig Avondmaal 

Spreker: ds. G.H. Koppelman 

Aanvang: 19.45 uur 

Regio Twente 

Datum: 14 februari 2013 

Plaats: Rijssen, ‘Sion’ 

Onderwerp: Eenzaamheid - Herbergzaamheid 

Spreker: ds. C.G. Visser 

Aanvang: 20.00 uur ❖ 

Bondsdag: 26 september 2013, 

De Veluwehal, Barneveld 

Felicitatie Koninklijk Huis 

16 

Prikbord 

Oproep CBB 

Heeft u een goede stem, een algemene ontwikkeling 

en een brede belangstelling? Leest 

u graag boeken en tijdschriften en houdt u 

van voorlezen? Woont u niet verder dan 25 

kilometer vanaf Ermelo en bent u op zoek 

naar vrijwilligerswerk? Word dan inlezer bij de 

Christelijke Bibliotheek voor Blinden en 

Slechtzienden! 

Wij bieden een prettige werksfeer, opleiding, 

begeleiding en reiskostenvergoeding. Het 

boek dat u heeft ingelezen mag u houden. 

Meer informatie: 

www.cbb.nl/vrijwilligers of neem contact op 

met onze afdeling 

Vormgeving, 

tel. 0341-565473, 

e-mail vormgeving 

@cbb.nl ❖ 

Deo Volente op 31 januari zal koningin Beatrix haar 75e verjaardag 

vieren. De Hervormde Vrouwenbond wil haar van harte 

feliciteren. Wij spreken de wens uit dat de vorstin het nieuwe 

levensjaar kracht en wijsheid mag ontvangen om te regeren. 

Voor alle familieomstandigheden, waarin vreugde en verdriet 

elkaar afwisselen, bidden wij haar de nabijheid van de Heere 

toe. ’t Is Israëls God Die krachten geeft, van Wie het volk zijn 

sterkte heeft. Looft God; elk moet Hem vrezen. Ps. 68:17b. ❖

Zilverwerk 

Zilveren 

geschenken 

Voor jong en oud… 

Fijn om te geven, leuk om te krijgen… 

Elegante gebruiksvoorwerpen die iets ‘te zeggen’ 

hebben. In alle artikelen is het logo van de vrouwenbond 

verwerkt: een kring van vrouwen met in 

het middelpunt een opengeslagen Bijbel. 

Bondsinsigne zilver, grote broche, 

(voor jubilerende leden 25 jaar lid, 

12 1 / 2 jaar bestuurslid) € 35,00 

Bondsinsigne zilver, kleine broche € 18,50 

Briefopener, verzilverd, met bondsinsigne € 28,50 

Theelepel verzilverd, dicht logo, 

niet gegraveerd € 6,00 

Theelepel verzilverd, open logo, 

niet gegraveerd € 11,00 

Onderstaande artikelen willen we opruimen. We 

bieden ze daarom aan voor de volgende prijzen: 

Klassieke broche met daarin het 

bondsinsigne € 25,00 

Theelepel verzilverd dicht logo, in het 

schepje 25, 40 of 50 jaar gegraveerd € 5,00 

Theelepel verzilverd open logo, in het 

schepje 25 of 50 jaar gegraveerd € 10,00 

Het blijft mogelijk theelepels te bestellen met de 

naam van de vereniging aan de achterzijde van 

het steeltje en in het schepje 25, 40 of een ander 

jaar gegraveerd. Het graveren van een naam in 

de lepeltjes is handwerk, het gebeurt vóór het 

verzilveren. Het arbeidsloon wordt doorberekend 


in de prijs. Daarom is het alleen mogelijk vanaf 12 

stuks te bestellen, omdat het anders te kostbaar 

wordt. Prijzen hiervan op aanvraag. 

Als u lepeltjes wilt bestellen met een jaartal én een 

(korte) naam van de vereniging, moet u reke nen 

op een levertijd van ongeveer tien weken. 

In alle gevallen is het verstandig de artikelen op 

tijd te bestellen. Meestal weet u al geruime tijd 

van tevoren wanneer iemand jubileert of afscheid 

neemt. 

U kunt uw bestelling telefonisch of per e-mail 

doorgeven. Als u gebruik maakt van e-mail is het 

belangrijk om de gewenste artikelen, het aantal 

en de datum waarop u het nodig heeft door te 

geven. Ook graag de naam en het adres vermelden 

waar de bestelling en factuur naartoe gestuurd 

moeten worden. 

Besteladres zilver: het Bondsbureau: tel. 033- 

2456699 (maandag- t/m vrijdagochtend) of via 

het bestelformulier op onze website: 

www.hervormdevrouwenbond.nl/zilverwerk ❖ 

17

Ziekenhoekje 

Geen enkele sneeuwvlok 

valt op de verkeerde plek 

Post voor het ziekenhoekje 

kunt u sturen naar 

M. Molendijk-van Bemmel, 

Oranjestraat 72, 3373 AL 

Hardinxveld-Giessendam. 

18 

Op de drempel van het nieuwe jaar, 2013, mogen we allereerst elkaar 

bemoedigen. Dan denk ik aan u en jou die met zorg en ziekte te maken 

hebben. Wat zal het nieuwe jaar ons brengen? We kunnen soms zo 

met zorg vervuld zijn. 

Zelf werd ik getroffen door de spreuk die boven dit stukje staat: Geen 

enkele sneeuwvlok valt op de verkeerde plek. Zoals God naar Zijn wijs 

beleid regeert over water, wind, zon en sneeuw, zo bestuurt Hij ook 

ieder mensenleven. Steeds zal Hij het goede voor ons zoeken. Hij 

heeft de leiding in ons leven. Nee, we kunnen niet blikken in Zijn plannen. 

Als de wolken gevuld zijn, dan komt de sneeuw en niet eerder. 

Geen sneeuwvlok op de verkeerde plek.. Wat God doet, is altijd goed. 

Gelooft u dat? Eerlijk gezegd zie ik het wel eens anders. We kunnen 

van God niet alles begrijpen. Toch is daar niet alles mee gezegd. De 

Heere vraagt van ons geloof. Heb ik dat wel? Ik twijfel zo vaak. Alles 

ziet er zo donker uit. 

Graag wil ik een paar woorden citeren uit het bijbelboek Prediker: 

‘Voor alles is er een vastgestelde tijd, en er is een tijd voor elk voornemen 

onder de hemel’ (Pred. 1:1). 

Laten we steeds God aanroepen en vragen of Hij onze tijden in Zijn 

handen wil houden. De tijd die God ons gaf na de zondeval is als het 

ware een zandloper, gevuld met bestemde tijd. Gegeven tijd, kostbare 

tijd. O Heere, geef mij een gelovig hart en schep in het binnenste van 

mij een vaste geest… 

In Zijn onbegrijpelijke goedheid schenkt Hij ons de tekenen van Zijn 

trouw. De sneeuwvlokken. God is soeverein en opent op Zijn tijd de 

hemelvensters. Zo krijgt iedere sneeuwvlok een bestemde plek. Geen 

ding gebeurt bij geval, maar alles wordt van Hogerhand bestuurd. 

Laten we eens letten op de sneeuwvlokken deze winter. 

Gezegend Nieuwjaar! ❖

De weken rijgen zich aaneen, 

de dagen volgen op elkaar, 

de uren slaan hun weg, 

de minuten tikken door, 

elke seconde wordt geteld 

en dan... 

aan alles is een tijd gesteld. 

Een nieuw begin, 

voor even 

een jaartal verschoven, 

elke dag is weer nieuw 

en mag iets beloven, 

van waar je naar streeft 

en waarvoor je leeft. 

Er is nog tijd... 

de klok tikt nog door 

geeft ons de gelegenheid 

te gaan in Zijn spoor. ❖ 

(Uit: ‘Er is een tijd’ van Ina van der Welle) 

Post voor 

de zieken 

Mevr. A. de Bruin-den Toom (lid van vrouwenvereniging 

‘Ora et Labora’) heeft een buikoperatie 

ondergaan in het ziekenhuis. Zij is enige tijd 

opgenomen geweest in een verpleeghuis. Naar 

verwachting zal zij nu weer teruggekeerd zijn 

naar haar huisje aan de Venusstraat 17, 3371 TN 

Hardinxveld-Giessendam. Wilt u haar een kaartje 

sturen? 

Vrouwenvereniging ‘Febe’ uit Woudenberg vraagt 

aandacht voor drie zieke leden. Het oudste lid 

van de vereniging, mevr. M.J. Oosterbeek- 

Schut (97), heeft bij een val haar heup gebroken; 


hierdoor kan zij de verenigingsavonden niet meer 

bezoeken. Haar adres is: Middenstraat 58, 3931 

HK Woudenberg. 

Mevr. Van Dam-van Beek, Heygraeff 11, 3931 MK 

Woudenberg is al langere tijd zwak van gezondheid 

en kan momenteel bijna niet meer lopen. 

Het trouwe lid mevr. C. Heukelom zit in een 

rolstoel en is vaak niet in staat de verenigingsavonden 

te bezoeken. Bovendien is haar zus 

onlangs overleden, waardoor ze erg verdrietig is. 

Haar adres is: Kersentuin 1, 3931 SR Woudenberg. 

Vrouwenvereniging ‘Bouwen en Bewaren’ te 

Hollandscheveld wil graag post aanvragen voor 

haar lid mevr. A. Knol-Nijmeijer, Gagelstraat 1, 

7913 BR Hollandscheveld. Vorige maand is zij 80 

jaar geworden. Al sinds een jaar bezoekt zij de 

verenigingsavonden niet meer vanwege lichamelijke 

klachten. Wilt u haar verrassen met een 

kaartje? ❖ 

Bedankt 

Mevr. Van Doorn-van Donselaar uit Langbroek 

werd de afgelopen tijd enorm bemoedigd 

door de vele kaarten met goede woorden 

en gedichten. In deze moeilijke tijd heeft 

dit medeleven haar goed gedaan. Allen 

hartelijk dank! ❖ 

19

Artikel 

‘Voorlezen, mooi ritueel 

om door te geven’ 

P.J. Veldmanvan 

Zonneveld, 

Sint Anthoniepolder 

20 

‘Grootmoe in haar leuningstoel’ mag dan vervangen 

zijn door oma in haar IKEA-fauteuil: voorgelezen 

wordt er nog steeds. Maar als het aan de Stichting 

Lezen ligt, mag het wél ietsje meer zijn. Mede daarom 

is 2013 uitgeroepen tot ‘Jaar van het Voorlezen’. 

Doel is kinderen en volwassenen ‘te laten ervaren dat voorlezen leuk 

en waardevol is, zodat er meer en langer wordt voorgelezen’. Een 

loffelijk initiatief in de strijd tegen ‘ontlezing’. 

De organisatoren onderstrepen dat voorlezen niet alleen leuk maar 

ook nuttig is. Het versterkt de band tussen ouder en kind en is goed 

voor de schoolprestaties van kinderen. Voorlezen stimuleert de fantasie, 

verhoogt de concentratie en maakt dat kinderen goed leren luisteren. 

Goede redenen om hen dagelijks voor te lezen. Thuis en op 

school. Ook als ze zelf al kunnen lezen. 

Het zal niemand verbazen dat meesterverteller W.G. van der Hulst 

diep overtuigd was van het belang van voorlezen. Niet allereerst 

vanwege de vertelsels zelf maar ‘die stille uurtjes aan moeders 

schoot’ scheppen een sfeer van veiligheid en geborgenheid, die zo 

belangrijk is voor de ontwikkeling van een kind. ‘Die sfeer wordt geheugen 

van het hart. Dat sterft niet.’ 

Voor christenen is voorlezen bovendien een belangrijk middel om de 

inhoud van het geloof over te dragen. Niet zelden met beslissende 

gevolgen. Zo vertelt kinderboekenschrijfster Patricia St. John (aanbevolen!) 

over haar moeder, die op de rustdag een ‘zondagsboek’ voorlas: 

‘bijna altijd treurige boeken over weeskinderen die stierven’. De kinderen 

St. John moesten weleens lachen als hun moeder een traantje wegpinkte 

bij zoveel dramatiek maar ‘het was op een van die voorleesavonden bij 

het haardvuur dat ik mijn eerste duidelijke ervaring van God had’. 

Auteur Marianne Witvliet en haar eveneens schrijflustige dochter 

Nelleke Scherpbier koesteren beiden warme herinneringen aan voorlezen. 

Nelleke vertelt: ‘Er werd bij ons thuis heel veel voorgelezen. Ik 

vond het altijd heerlijk. Zelfs toen ik er eigenlijk te oud voor was, en

mijn moeder nog wel aan mijn jongste broertje 

voorlas, ging ik er vaak gewoon bij zitten. Nu lees 

ik mijn eigen kinderen voor en daar geniet ik ook 

elke dag van. We zijn nu bezig met de Kronieken 

van Narnia, van C.S. Lewis. Heel fijn’. 

Bij vader op schoot 

Marianne Witvliet komt uit een lezersfamilie. Ze 

heeft mooie herinneringen aan de voorleesmomenten 

bij vader op schoot. ‘Dat begon al vroeg 

met Van der Hulst, van wie ik het verhaal over Hagar 

en Ismaël steeds opnieuw wilde horen. Ik heb de 

tekening van Ismaël, die amechtig onder een 

struik ligt, nog haarscherp op mijn netvlies staan.’ 

‘Zelf las ik dagelijks aan mijn kinderen voor. Het 

begon met de blokjesboeken, zoals ‘Kikker en 

Pad’. Omwille van de tijd sloeg ik weleens een zin 

over. Dan riepen mijn kinderen in koor: ‘Je vergeet 

– dan volgde de zin – te lezen.’ Ze kenden de 

verhalen allang uit hun hoofd.’ Nu leest Marianne 

haar kleinkinderen voor. Ze vindt het een mooi 

ritueel om door te geven aan volgende generaties. 

‘Eerlijk gezegd mis ik het zelf weleens. Dus 

heb ik de luistercd ontdekt.’ 

Voorlezen aan ouderen 

Voorlezen is niet alleen belangrijk voor kinderen. 

Blinden en slechtzienden maken dankbaar gebruik 

van de voorzieningen van de Christelijke 

Blindenbibliotheek, waar boeken, kranten en 

tijdschriften worden ingesproken. Voor ouderen 

kan er een moment aanbreken dat zelfstandig 

lezen of naar een gesproken boek luisteren niet 


meer zo goed lukt. Voorgelezen worden kan dan 

een goed alternatief zijn. 

Nelleke Bom is als activiteitenbegeleidster werkzaam 

in woonzorgcentrum d’Amandelhof. Elke 

donderdagmiddag leest zij voor aan een groep 

vrouwen. Een activiteit die zeker als zinvol wordt 

ervaren. ‘Voorlezen stimuleert de hersenfuncties, 

het houdt mensen scherp. Het is de bedoeling 

dat je een gesprek krijgt naar aanleiding van 

hetgeen is voorgelezen. Ouderen hebben allemaal 

hun eigen ‘levensboek’. Ze vertellen vaak 

over dingen die ze zelf hebben meegemaakt. Het 

is mooi om daarnaar te luisteren.’ 

Thema’s die de bewoners aanspreken zijn bekeringsgeschiedenissen 

en verhalen over geloofsvervolging, 

mits die niet te aangrijpend zijn. 

Nelleke Bom herinnert zich het boek over blinde 

Mary, dochter van John Bunyan. ‘De bewoners 

vonden dat erg ontroerend. Maar aan het eind 

moest de vriend van Mary aan de galg, toen heb 

ik bepaalde details overgeslagen.’ Ook verhalen 

over de crisis- en oorlogsjaren horen de luisteraars 

graag. Voor dementerende bewoners blijkt 

voorlezen eveneens belangrijk. Het doorbreekt 

het isolement en prikkelt de fantasie. Daarom 

wordt aan hen regelmatig een kort verhaal voorgelezen 

en elke dag gedeeltes uit de krant. 

Nelleke Bom wil het iedereen aanraden om ouderen 

te gaan voorlezen. Het is een activiteit die 

ook makkelijk door vrijwilligers kan worden verricht. 

‘Misschien kun jij op die manier wel wat 

betekenen voor je oma’, zo zegt ze. Wellicht een 

zinvolle toevoeging aan het lijstje met goede 

voornemens voor 2013?! ❖ 

21

Trefpunt 

50 jaar 

Uddel 

Vrouwenvereniging ‘Hanna’ uit Uddel bestond 50 

jaar op 4 oktober 2012. Dit werd gevierd met een 

warm en koud buffet. ❖ 

22 

Sokken 

Deze dames van vrouwenvereniging 'Hanna' uit 

Wapenveld (mevr. G. Docter ontbreekt op de foto) 

breiden op bestelling 130 (!) paar Noorse sokken, 

onder leiding van mevr. M. v.d. Wal. Binnen enkele 

maanden was de klus geklaard! De sokken werden 

gebreid in opdracht van een agrarisch bedrijf, 

dat ze in kerstpakketten van medewerkers 

deed. De opbrengst is voor de kerk. ❖ 

Muur van gebed 

Naar aanleiding van de bijbelstudies over Nehemia 

bouwt vrouwenvereniging ‘Tot dienst bereid’ 

uit Scherpenzeel in de hal van het verenigingsgebouw 

een ‘Muur van gebed’. Elke verenigingsavond 

wordt voorbede gedaan voor een onderdeel 

van de gemeente. De gemeente kan 

‘meebouwen’ doordat gebedspunten in de kerkbode 

en op Facebook staan. Meer info: www. 

hervormdscherpenzeel.nl > verenigingen > Tot 

dienst bereid (onder kopje ‘Nieuws’). ❖ 

Iets bijzonders van de vereniging te melden? Een mooie foto, nieuw of uit de oude doos? Mail of stuur een 

foto met bijschrift (max. 50 woorden) naar het redactieadres, redactiehv@hervormdevrouwenbond.nl. 

Graag volledige gegevens. Plaatsing is ter beoordeling van de redactie.

Column 

Bericht 

Onze oudste is een kleine week weg met school, met als doel allerlei 

maatschappelijke instellingen beter te leren kennen. Hoewel er nog 

twee broers thuis zijn en er dus echt geen stilte heerst in huis, wordt 

hij toch gemist. Vreemd eigenlijk, want meestal is hij na het avondeten 

druk met van alles en nog wat, dus spreken we elkaar alleen rond de 

koffie en aan het einde van de avond. Maar toch, de afwezigheid wordt 

nadrukkelijk gevoeld. Mijn vrouw spreekt de vraag uit die ook al door 

mijn hoofd speelde: ‘Heb je al iets gehoord van hem?’ Ik schud mijn 

hoofd. ‘Nee, maar ze hebben het natuurlijk druk. Hij moest toch een 

deel van het programma regelen?’ Maar ook de andere dag hebben 

we nog niets van hem gehoord. Het zit me niet lekker. In stilte mopper 

ik al een beetje. Hoeveel tijd kost het nu om even iets van je te laten 

horen? 

Een uurtje later trilt mijn mobiel. Een sms’je. ‘Ha pap, alles goed hier. 

Druk gehad. Gisteren in een moskee geweest, vandaag een politiebureau 

en een synagoge bezocht. Groetjes aan de rest!’ Ik lees en 

herlees het bericht. Opgelucht. ‘Ik heb bericht hoor!’ roep ik. ‘Alles is 

goed met hem.’ Ik moet terugdenken aan mijn eigen schooltijd, hoe 

opgelucht mijn ouders waren als ik (destijds waren er nog geen mobieltjes) 

even uit een telefooncel vanuit de kampweek belde dat het 

goed ging met me. Ik begreep die ongerustheid nooit, maar nu… 

Het doet goed, zo’n berichtje. En hoewel het natuurlijk totaal niet met 

elkaar te vergelijken is, toch komen mijn gedachten bij de vraag hoe 

het zit met mijn contact met de Vader. Ik besef hoe belangrijk die 

momenten zijn, en vraag me af of Hij, met eerbied gesproken, ook zo 

uitziet naar bericht van Zijn kinderen. Juist daarin krijgt onze relatie 

met God vorm en inhoud, door die dagelijkse momenten van het 

zoeken van Hem. In gebed, in stille tijd en meditatie, in het lezen van 

Zijn woord. Iedere christen zal daar op een eigen manier invulling aan 

geven. Maar ook: hoe vaak laten wij het na, om allerlei redenen? 

Drukte, moe aan het einde van de dag, gewoon vergeten… 

Wat een zegen als we die regelmatige momenten mogen hebben. 

Misschien is het voor u de stilte van de ochtend, de zon schijnt de 

kamer in, op uw gevouwen handen. Hij weet van u af, en in de stilte 

raakt de hemel de aarde, zomaar, op de plek waar u zit, boven de open 

Bijbel… ❖ 


Leendert van Wezel 

is werkzaam in de 

bankwereld en is schrijver. 

Weze(n)lijk 

23

Themabijeenkomsten 2013 

Alles anders 

24 

wat zegt de Bergrede ons vandaag? 

Jaarlijks denken we tijdens de themabijeenkomsten van de Hervormde Vrouwenbond 

na over een onderwerp dat belicht wordt vanuit de Bijbel. Ook bij u 

en jou in de regio is er gelegenheid om samen met andere vrouwen bijeen te 

komen rond het thema: Alles anders – wat zegt de Bergrede ons vandaag? 

U bent het zout van de aarde, zegt Jezus… Zout 

is smaakmakend, het gaat bederf tegen en het 

heeft nog veel meer functies. Dat bent u, zegt 

Jezus. Maar Hij zegt er nog iets bij. Maar als het 

zout zijn smaak verloren heeft… Als christen de 

smaak verloren hebben – kan dat? Hoe komt dat 

dan? Geldt dat ook voor ons? Is er nog een weg 

terug? 

De predikant houdt een inleiding over dit confronterende 

en helende gedeelte uit de Bijbel. De 

spreker denkt met ons na over hoe deze woorden 

praktisch gestalte krijgen in ons leven. Het is de 

moeite waard om samen met anderen (!) een 

themabijeenkomst bij te wonen. In de vragenbespreking 

kan ook uw of jouw vraag aan de orde 

komen. We zien uit naar goede ontmoetingen 

rondom Gods Woord. ❖ 

Themazaterdagen 

Jongevrouwendagen (tot ca. 45 jaar) 

9 februari - Conferentieoord Mennorode te 

Elspeet 

9 maart - Hervormd Centrum te Hardinxveld-Giessendam 

Alleleeftijdendagen 

2 maart - Conferentieoord Mennorode te 

Elspeet 

16 maart De Til te Giessenburg 

Kosten 

€ 22,50 (incl. lunch) 

Workshops 

Op de website wordt het aanbod vermeld 

waaruit je kunt kiezen en vind je de eventuele 

kosten per workshop 

Opgave voor deze dagen 

www.hervormdevrouwenbond.nl/ 

themazaterdagen ❖

Themadagen: 

Opening: 10.15 uur Sluiting: 14.30 uur 

Pauze: 12.00 – 13.00 uur 

Tijdens de lunchpauze wordt er voor koffie/thee 

gezorgd. Wilt u zelf uw lunchpakket meenemen? 

Nieuwe Tonge: dinsdag 22 januari 

Hervormd Centrum Elim, 

Zuiddijk 19, 3244 AZ 

Tel. 0187-652022 

Predikant: ds. J.C. Breugem 

Spreker: mevr. E.P. van Vreeswijk 

Sebaldeburen: dinsdag 12 februari 

Gebouw Irene, 

Kerkweg 2a, 9862 TJ 

Tel. --- 

Predikant: ds. J. Prins 

Spreker: mevr. T. Harteman ❖ 

Themaochtenden: 


Pauze: 10.40 – 11.00 uur 

Lekkerkerk: dinsdag 29 januari 

’t Venster, 

Jan Ligthartstraat 68, 2941 GP 

Tel. 0180-662830 

Predikant: ds. C. Boele 

Spreker: mevr. R. de Fijter 

Houten: woensdag 30 januari 

De Bron, 

Koningin Wilhelminaweg 1, 3991 DT 

Tel. 030-6373579 

Predikant: ds. P.C. Hoek 

Spreker: mevr. J. Overeem 

Barneveld: dinsdag 5 februari 

Rehoboth, kerkzaal, 

Gasthuisstraat 5, 3771 HE 

Tel. 0342-490560 

Predikant: ds. R.W. van Mourik 

Spreker: mevr. E.P. van Vreeswijk 


Veen: dinsdag 5 maart 

Hervormd Centrum, 

Grotestraat 25, 4264 RH 

Tel. 0416-691236 

Predikant: ds. J.C. Breugem 

Spreker: mevr. E.P. van Vreeswijk ❖ 

Thema-avonden: 


Pauze: 20.40 – 21.00 uur 

Rijssen: woensdag 6 februari 

Hervormd Centrum Rijssen, 

Joh. Vermeerstraat 2, 7462 CE 

Tel. 0548-512030 

Predikant: ds. R.W. van Mourik 

Spreker: mevr. R. de Fijter 

Bodegraven: donderdag 7 februari 

‘t Anker, 

Pastorieplein 2, 2411 BC 

Tel. 0172-612615 

Predikant: ds. C. Boele 

Spreker: mevr. T. Harteman 

Kampen: donderdag 14 februari 

Pieter Zandt, aula 1, 

Kamperstraatweg 1a, 8265 PA 

Tel. 038-3325262 

Predikant: ds. J. Prins 

Spreker: mevr. J. Overeem ❖ 

Voor alle genoemde bijeenkomsten geldt: zo de Heere wil en wij leven zullen. 

25

Column 

Huisstof 

Er zijn van die dagen dat alles kapot lijkt te gaan. 

Op het verkeerde moment natuurlijk, gelegen 

komt het nooit. Een rits van een laars (‘moet nú 

gemaakt, ik kan niet op sokken naar school’), je 

haarborstel (het handvat breekt af, wat lastig!) of 

een mok (juist dat exemplaar dat je dochter van 

haar zakgeld kocht voor moederdag). 

Als de winter zich aandient, heeft iedereen ineens 

handschoenen nodig. De vorig jaar gewassen 

exemplaren, keurig op een stapeltje in een 

krat, blijken niet meer te voldoen. Te klein. Kapot 

(bij de eerste paspoging scheurt een zwak naadje 

af). En dus rijden we naar een schoenendiscount 

voor vijf paar warme handschoenen. We boffen, 

ze zijn juist vandaag voor de helft van de prijs! 

De fietsen mankeren ineens allemaal wat. Kapotte 

lamp (in de winter een terugkerend probleem), 

uitgerekte snelbinders, lekke banden en 

gescheurde zadels. 

26 

Die fietsergernissen zijn vaak slijtageproblemen, 

daar doe je niet zoveel aan. Frustrerender zijn de 

dingen die ‘onnodig’ kapot gaan. Matthias (6) 

houdt van een balletje trappen. Hij weet dat dat 

in de garage niet mag, maar doet het toch. Gevolg: 

tl-buis in duizenden stukjes op de grond, 

armatuur kapot, kassa. 

Geerten (17) speelt graag met zijn broertjes. 

Prima! Maar als ze in het pikdonker boven griezelspelletjes 

doen met een zaklamp en daarbij 

een deur zo’n harde duw geven dat het scharnier 

eruit scheurt… dan is de aardigheid eraf. En als er 

dan ook nog een natuurkundige verklaring volgt 

over hoe dit kon gebeuren (welke krachten mee 

speelden en hoe het hefboomeffect werkt) en dat 

het heus niet met opzet gebeurd is, dan… Ja, 

dan? Dan moet ik moeite doen niet uit m’n vel te 

springen. Want dit is niet het eerste dat deze 

week door onbesuisd gedrag kapot gaat. Denk na 

voor je wat doet! 

Juist. Ik kijk in de spiegel, en zeg dit maar tegen 

mezelf. Hoe vaak maak ik zelf iets kapot door 

onnadenkend gedrag? Een verkeerd woord kan 

een goed gesprek om zeep helpen. Een foute 

gedachte kan een mooi moment verzieken. Wat 

gaat er veel kapot in mijn leven, in de wereld om 

mij heen. Ziekte, relaties die stuklopen, gezinnen 

die uit elkaar liggen, oorlogen… Gevolgen van de 

zonden. Maar… we vierden Kerst. We hebben een 

Heelmeester. Een Heiland, Die wat gebroken ligt, 

helen wil. Dat gaat heel diep. Hij werd om onze 

ongerechtigheden verbrijzeld. Juist Hij zegt: Zie, 

Ik maak alle dingen nieuw. 

Er zijn van die dagen dat God Zijn genade laat 

zien, oneindig groot. Van die dagen? Alle dagen: 

Zijn trouw is groot, Zijn barmhartigheden zijn 

elke morgen nieuw! 

Ik veeg de scherven van de lamp bijeen, gooi de 

kapotte handschoenen in de kliko en breng de 

laars naar de schoenmaker. ❖ 

Els

Leden in beeld 

Wat vind je leuk aan lezen? 

Het leuke aan lezen vind ik het stukje ontspanning 

dat ik erin vind; dan denk ik: ‘Fijn, straks 

weer even lezen in dat mooie boek!’ 

Welk boek heeft veel voor je betekend? 

Er zijn best veel boeken die wat voor mij hebben 

betekend, maar ‘De Avondmaalstafel’ van Andrew 

Murray springt eruit. In dit boekje worden op een 

duidelijke en eenvoudige wijze de voorbereiding, 

bediening en nabetrachting van het Heilig Avondmaal 

beschreven. Het is een dagboekje voor twee 

weken. We hebben meer boeken over het Heilig 

Avondmaal, maar telkens pak ik toch dit boekje, 

omdat het zo toegankelijk is en er elke keer weer 

iets nieuws te leren is. Het boekje ‘Alles uit Hem’ 

van ds. De Knegt is ook een verrijking. Door deze 

boeken biddend te lezen mogen ze me enorm 

bemoedigen en blijdschap schenken in het geloof. 

Van welk genre boeken houd je? Wie vind je in 

dit genre de beste schrijver? 

Historische romans spreken me erg aan. Ik ben 

geïnteresseerd in hoe het leven zich in vorige 

eeuwen afspeelde. Maar ook boeken die zich in 

deze tijd afspelen lees ik graag. Het belangrijkste 

en aansprekende van een roman is voor mij dat 

de bijbelse boodschap centraal staat. Vooral de 

verhalen van de schrijfster Karen Kingsbury 

spreken mij aan, omdat de hoofdpersonen in haar 

boeken in gesprek zijn met God over hun (geloofs)leven. 

Dat geeft herkenning, en je leert er 

ook van met betrekking tot je eigen geloofsleven. 

Meelezen met… 


Roellinda Wiggelinkhuijsen 

Welke overwegingen spelen een rol als je 

besluit een boek aan te schaffen? 

Om eerlijk te zeggen lees ik veel boeken uit de 

bibliotheek of ik leen ze van familie of vriendinnen. 

Als ik een boek aanschaf, is dit meestal een 

theologisch boek, waarbij ik erop let of het in 

hedendaagse taal is geschreven, zodat het begrijpelijk 

is. ❖ 

Roellinda Wiggelinkhuijsen uit Haaften is lid van 

vrouwenvereniging ‘Dorcas’. 

27

Boeken 

28 

Besprekingen 

Elke dag Moederdag, door ds. A.C. Uitslag; uitg. Den Hertog, Houten, 

2012; ISBN 978 90 331 2461 7; 22 blz.; € 12,50 

Aan de hand van Spreuken 31 pleit ds. Uitslag voor herwaardering van 

het moederschap. Mooi! Vooral vreugde en zegen komen aan de orde. 

‘De moeiten en de zorgen blijven wat onderbelicht’. Inderdaad. Prachtig 

als moeder ’s morgens tijd neemt om met alle kinderen Bijbel te 

lezen, daarover door te praten, te bidden, psalmversjes te overhoren. 

Maar nu de praktijk... En een godvruchtige opvoeding leidt niet vanzelfsprekend 

tot gelovige kinderen. Wat een worstelingen! Het boekje 

is geschreven voor moeders. Eigenlijk zouden vaders en (oudere) 

kinderen het moeten lezen. Waardering van een dominee is leuk, maar 

die van je eigen gezin is veel meer waard! ❖ 

Anneke Tukker-Versluijs, Kesteren 

De plaatsvervanger, door ds. J. de Liefde; uitg. De Banier, Apeldoorn, 

2012; ISBN 978 90 336 3229 7; 140 blz.; € 12,95 

Deze mooie allegorische vertelling, die doet denken aan de Christenreis, 

werd voor het eerst uitgegeven in 1852. Uitgeverij De Banier 

zorgde voor een hertaling waardoor het verhaal nu moeiteloos in één 

ruk uitgelezen kan worden. Het tekent de spannende en aangrijpende 

werkelijkheid in het leven van mensen: de strijd tussen zonde en 

genade, hoogmoed en ootmoed. Dankzij prins Sesmia (Messias), de 

zoon van koning Geneda (Genade), is er gratie mogelijk voor de opstandige 

broers Zondara (zondaar), Hoogmedo (hoogmoed) en Ongeloolef 

(ongeloof). Maar zullen zij de weg terug ook gaan? Geschikt om 

voor te lezen! ❖ 

P.J. Veldman-van Zonneveld, Sint Anthoniepolder 

Ongepland, door Abby Johnson; uitg. De Banier, Utrecht, 2012; ISBN 

978 90 336 3109 2; 285 blz.; € 17,95 

Abby Johnson is van mening dat vrouwen zelf moeten kiezen óf en 

wanneer ze zwanger willen worden of zijn. Ze laat zich, vrij naïef, 

meenemen in de gedachte dat een prille zwangerschap geen menselijk 

leven zou zijn. Als ze al jaren bij het werk van Planned Parenthood 

(Gepland Ouderschap) betrokken is, zelfs directeur van de kliniek is, 

komt ze door het zien van een echogeleide abortus tot het inzicht dat 

abortus het doden van een kind is. In het boek komt mooi naar voren 

dat God door het werk en het gebed van medewerkers van prolifeorganisaties 

wonderen kan doen. ❖ 

M.M. Jonker-Hakkert, Putten

Beloof het mij, door Cathy Gohlke; uitg. Den Hertog, Houten, 2012; 

ISBN 978 90 331 2459 4; 480 blz.; € 23,90 

Over de ramp met de Titanic zijn al heel wat boeken geschreven. Ook in 

deze roman speelt de ramp een grote rol. Toen Annie Allen afscheid nam 

van haar broer Owen voordat hij aan boord ging van de Titanic, kon ze niet 

vermoeden dat ze hem voor het laatst zag. Evenmin kon ze vermoeden 

dat de tragedie haar leven voorgoed zou verbinden aan Michael Dunnagan, 

die de ramp overleefde omdat Owen zich voor hem opofferde. Het 

boek laat zich vlot lezen. Het verhaal is wel typisch Amerikaans: knappe 

personages, de gebeurtenissen soms te mooi om waar te zijn. ❖ 


Lijden in Gods hand. God wil meer dan ons geluk, door Christa 

Rosier; uitg. Voorhoeve, Utrecht, 2012; ISBN 978 90 297 9686 6; 143 

blz.; € 19,50 

Christa Rosier heeft lijden als een realiteit in haar leven ondervonden. 

Na het overlijden van haar 14-jarige zoon werd ze geconfronteerd met 

borstkanker. Onder andere in de Psalmen herkende ze haar worsteling 

met God. Met woorden, citaten uit columns (o.a. uit Eva) en schilderijen 

neemt ze ons mee in het geheim van het lijden. Door alle 

vragen heen leerde ze haar vertrouwen op Hem stellen en Zich aan 

Hem overgeven zonder - uiteindelijk - alles te willen begrijpen. Na haar 

overlijden in juni 2011 is dit waardevolle, geloofsverdiepende boek 

uitgegeven. De bijbelteksten zijn in NBG-vertaling. ❖ 

M.M. Jonker-Hakkert, Putten 

Zondagboek. Meer beleven aan de kerkdienst, door Hanneke 

Schaap-Jonker e.a.; uitg. Boekencentrum, Zoetermeer, 2012; ISBN 978 

90 2392 082 3; 88 blz.; € 12,50 

Op zondagmorgen zingen wij altijd Psalm 116:1 en 11 aan tafel. Wie wil 

dat niet, dat je kinderen God liefhebben en met vreugde naar de kerk 

gaan? Dr. Hanneke Schaap-Jonker doet ouders met ‘Zondagboek’ een 

waardevolle handreiking om samen ‘meer te beleven aan de kerkdienst’. 

Het bevat voor elke zondag van het jaar een stukje om te 

lezen bij een bepaald bijbelgedeelte, een gebedsregel, een luistervraag 

en een praatvraag. Het boekje wil bereiken ‘dat je als gezin 

anders naar de kerk gaat: open voor God’. Dan is kerkgang een feest. 

De inhoud van ‘Zondagboek’ verdient een fleuriger uitgave: de bladzijden 

zijn nogal grauw. ❖ 



29

VOOR ELKAAR vakantieweken 

Ga mee met de 

Zin om mee te gaan? Natuurlijk met de VOOR 

ELKAAR vakantieweken! 

Bent u/ben jij op zoek naar een vakantieweek 

waarin zorg en begeleiding geboden wordt en 

waar rekening gehouden wordt met bijbelse 

normen en waarden? Dan bent u/ben jij bij ons 

aan het juiste adres! 

Ook dit jaar organiseren we weken voor diverse 

doelgroepen. Bekijk snel onze vakantiegids op 

www.hervormdevrouwenbond.nl/vakantieweken. 

30 


2013 


Informatie en aanmelden van gasten voor de 

weken van gasten met een lichamelijke handicap 

en de week voor dementerende gasten en hun 

mantelzorger: mevr. E.C. van Andel-van Bergeijk, 

tel. 0183-441774, e-mail: gastenvakantieweken.lg 

@hervormdevrouwenbond.nl 

Informatie en aanmelden van gasten voor de 

weken van gasten met een verstandelijke handicap 

en voor jongeren met autisme: mevr. H. de 

Jong, tel. 0180-430860, e-mail: gastenvakantie 

weken.vg@hervormdevrouwenbond.nl 

Informatie en aanmelden voor de vakantieweken 

voor alleengaanden: mevr. J. Dijs-Oudshoorn, 

tel: 079-3413487, e-mail: gastenvakantieweken.al 

@hervormdevrouwenbond.nl 

Vrijwilligers 

Deze vakantieweken kunnen alleen plaatsvinden 

wanneer u/jij als predikant, arts, verpleegkundige, 

verzorgende, leerkracht, huisvrouw, fysiotherapeut, 

student, etc., wilt meehelpen in deze 

weken. Vrijwilligers die eerder mee zijn geweest 

vragen wij zich opnieuw aan te melden. Op dit 

moment zijn er nog open plaatsen voor vrijwilligers. 

Zie voor meer informatie en aanmelden 

www.hervormdevrouwenbond.nl/vakantieweken. 

Stel onze gasten niet teleur en meld u/je aan! 

De gezamenlijke instructiedag zal gehouden 

worden D.V. 20 april 2013 in het Groevenbeek 

College in Ermelo. ❖

Interview 

Zingen van 

mijn Heiland 

Het bijbelse themalied tijdens de 

vakantieweken voor anders begaafden 

van de vrouwenbond is een begrip. 

Al meer dan 25 jaar wordt het 

gemaakt door Roel Bartels (77) uit 

Rijssen. Onlangs werden deze en 

andere liederen gebundeld. 

Bartels (getrouwd, drie kinderen, zeven klein- en 

twee achterkleinkinderen) heeft hart voor kinderen. 

Hij werkte in het basisonderwijs in Molenaarsgraaf, 

Huizen en Waddinxveen (als hoofd). Hij was 

jeugdwerkadviseur bij de HGJB en twintig jaar 

hoofdbestuurslid van de Zondagsscholenbond. 

Bartels leidde vaak aangepaste kerkdiensten voor 

anders begaafden. ‘In Rijssen heb ik 25 jaar de 

aangepaste catechisaties verzorgd. Ook gaf ik 

jarenlang godsdienstonderwijs op openbare scholen. 

Elke kans die ik in mijn leven kreeg om goede 

woorden van mijn Meester te zeggen, heb ik 

aangegrepen. Eenvoudig evangelisatiewerk trekt 

me. Daarom vroeg men mij waarschijnlijk om te 

helpen bij de VOOR ELKAAR vakantieweken voor 

anders begaafden. Ik leidde met vreugde de 

weken en maak sinds 1987 het themalied. 

Het leiden van de weken vond Bartels ‘geweldig! 

De goede band met alle helpers, de korte bijbelstudies, 

de liefde en aanhankelijkheid van de 

deelnemers, de bijbelvertellingen, het zingen van 

het themalied, de dankbaarheid van de ouders, 

de geweldige sfeer…’ 

Door zijn themaliederen wil Bartels ‘de vakantiegasten 

een stuk houvast meegeven. Daarom maak 

ik eenvoudige liederen met een refrein. Ik hoop en 

bid dat ze dit refrein zullen onthouden. Een gees- 


telijk lied kan tot steun zijn in moeilijke tijden’. 

In de bundel staan ruim honderd liederen. ‘De 

themaliederen van de vakantieweken, liederen 

die gebruikt zijn bij aangepaste kerkdiensten en 

catechisaties, liederen voor bid- en dankdag, 

enzovoorts.’ 

Bartels zoekt voor zijn liederen eerst een bekende 

melodie, zodat iedereen mee kan zingen. ‘Zelfs 

als men niet lezen kan, beleven mensen vreugde 

aan het meeneuriën van een bekende wijs. De 

woorden bestaan vaak uit één of twee lettergrepen. 

Het moet wél rijmen, kinderen zijn gevoelig 

voor rijmwoorden.’ 

De bundel is bestemd voor gezin, jeugdclubs, 

zondagsschool, aangepaste kerkdiensten, scholen, 

catechisaties, enzovoorts. 

Bartels: ‘Ik ben evangelist, brenger van een goede 

boodschap. Graag wil ik doorgeven dat wij 

christenen een geweldige toekomst hebben, 

dankzij het verlossingswerk van Jezus Christus. 

Vandaar de titel van de bundel: Zingen van mijn 

Heiland! Ik hoop dat men door het zingen van het 

bijbelse lied het bijbelverhaal beter onthoudt en de 

bedoeling van de geschiedenis beter begrijpt.’ ❖ 

N.a.v. ‘Zingen van mijn Heiland’, 

door Roel Bartels; uitg. Stichting 

Uit het Woord der Waarheid; 

Aalten, 2012; 104 blz.; ISBN 978 

90 5907 313 5; € 13,95 


31

Financieel overzicht 

VOOR ELKAAR 

vakantieweken 

In de maand november werden de volgende 

giften/collecten ontvangen: 

Diaconieën/kerkenraden: 

Bleskensgraaf € 658,90 

Elburg € 500,00 

Herkingen € 131,35 

Leerbroek € 350,00 

Oene € 236,76 

Oene € 86,52 

Ouderkerk a/d IJssel € 1.000,00 

Vrouwenverenigingen/kerkkransen: 

Benthuizen € 100,00 

Ede-Zuid € 50,00 

Groot-Ammers ‘Bidt en Werkt’ € 750,00 

Hoevelaken ‘Esther en Lea’ € 800,00 

IJzendoorn ‘Dorcas’ € 225,00 

Krimpen a/d IJssel ‘Zendingsarbeid’ € 1.000,00 

Ooltgensplaat € 140,00 

32 

Giften 2012 

Putten ‘Dorp en Hoef’ € 500,00 

Veenendaal ‘Bid en Werk’ € 150,00 

Zwijndrecht ‘Niet in eigen kracht’ € 200,00 

Diversen: 

C. V. te G. € 50,00 

D. H. te P. € 100,00 

J. R. te B. € 250,00 

J. V. te S. € 50,00 

Bootreis 2 € 215,00 

Regio Langstraat € 90,00 

Via mevr. De Jong 

– kaartverkoop € 100,00 

Totaal € 7.733,53 

Hartelijk dank aan iedereen van wie een bijdrage 

mocht worden ontvangen. ❖ 

H.A. Cysouw, penningmeester 

Giften voor de vakantieweken gehandicapten zijn welkom op ING 3388772 t.n.v. VOOR ELKAAR vakantieweken. 

Giften in E 

100000 

80000 

60000 

40000 

20000 

0 

Begroting 2012 

Realisatie 2012


Korte, donkere dagen… Kou… Handschoenen… 

Wie denkt er dan aan de zomer? 

De Commissie Vakantieweken Alleengaanden is 

alweer druk bezig met de drie zomerweken die 

we dit jaar hopen te houden. Een week in het 

Gelderse Almen, een midweek in Elspeet en een 

week in het vertrouwde Lunteren. Nieuwsgierig? 

Vraag onze gratis vakantiegids aan bij mevr. Dijs, 

tel. 079-3413487 of kijk op www.hervormdevrouwenbond.nl/doelgroep-alleengaanden. 

De vakantieweken 

zijn herkenbaar aan een oranje kader. 

Van harte nodigen wij u uit om een keuze te 

maken. 

De weken zijn geheel verzorgd en de Bijbel staat 

centraal. Kenmerken van onze weken zijn: bemoedigende 

gesprekken, bijbelstudie, zang, 

avondsluitingen, gezamenlijke kerkgang, genieten 

van een prachtige omgeving, gezellige activiteiten 

en heerlijke maaltijden. 

De gasten die vorig jaar met een VOOR ELKAAR 

vakantieweek voor alleengaanden zijn mee geweest 

hebben allen de nieuwe gids van 2013 

gekregen. 

Voor de gasten van deze weken geldt dat zij zich 

helemaal zelfstandig kunnen verzorgen en over 

voldoende mobiliteit beschikken. 

We hopen dat velen van u deelnemen aan deze 

fijne vakantieweken in eigen sfeer. 


Fijne weken 

voor alleengaanden 

Het is alweer januari… de kerstweek voor alleengaanden ligt achter ons. Wat 

was het goed om met elkaar het kerstfeest te vieren, te zingen, en gezellige 

activiteiten te doen. Wij hopen dat u er met dankbaarheid op terugziet. We 

bedanken de staf heel hartelijk: mede door uw inzet en betrokkenheid was het 

een goede week. 

Er zijn dames en heren die al verschillende jaren 

tot genoegen mee zijn geweest. In de loop van de 

tijd zijn de weken voor u misschien te vermoeiend 

geworden of heeft u enige hulp nodig gekregen. 

Wij willen u attenderen op weken die ook 

door onze vrouwenbond georganiseerd worden 

en speciaal bedoeld zijn voor hen die o.a. een 

beperkte mobiliteit hebben en/of medische zorg 

nodig hebben. In deze weken zijn verpleegkundigen 

en een arts aanwezig. Mevr. T. Kuyt-Verolme, 

tel. 0416-691115, kan u hierover informatie geven. ❖ 

Giften voor de vakantieweken alleengaanden zijn 

welkom op rekening ING 6131670, t.n.v. VOOR 

ELKAAR vakantieweken. 

33

Leden die ons ontvielen 

34 

Mijn genade is u genoeg. 

In uitziend verlangen is door de Heere 

op 20 oktober 2012 van ons weggenomen 

ons geliefd en trouw lid en bestuurslid 

Janny van Gurp-van Druningen 

in de leeftijd van 55 jaar. 

Dankbaar gedenken wij wat Janny voor ons heeft 

betekend. Wij wensen haar man, kinderen en kleinkinderen 

Gods nabijheid toe. 

Bestuur en leden van vrouwenvereniging ‘De Bijbel als 

Richtsnoer’ 

Stad aan ‘t Haringvliet, oktober 2012 

‘Ik zal niet sterven maar leven, en ik zal de werken 

van de HEERE vertellen.’ 

(Psalm 118:17) 

Op 24 november 2012 heeft de Heere onverwachts 

tot Zich genomen ons zeer trouw en meelevend lid 

mevr. M. Junte-Doornewaard 


Zij is vanaf de oprichting trouw lid geweest van de 

bijbelkring. We wensen haar familie Gods nabijheid toe. 

Bestuur en leden van bijbelkring ‘Loïs’ 

Oene, 2012 

‘Mijn ziel dorst naar God, naar de levende God’ 

Psalm 42:3a 

Op 19 oktober 2012 heeft de HEERE uit ons midden 

weggenomen ons zeer betrokken lid 

mevr. A. van Woudenbergh-Cromwijk 


Met liefde gedenken wij hoe ze vele jaren 

met ons allen meeleefde. 

Bestuur en leden van vrouwenvereniging ‘Ora et Labora’ 

Breukelen, 2012 

De Heere heeft op 10 oktober uit ons midden 

weggenomen ons trouw en meelevend lid 

Anna Wilhelmina 

Westerlaken-Groeneveld 


Met dankbaarheid denken wij aan wat zij ook als 

bestuurslid voor onze vereniging heeft gedaan. 

Bestuur en leden van vrouwenvereniging ‘Febe’ 

Zuilichem, oktober 2012 

Als ik, omringd door tegenspoed, bezwijken moet, 

schenkt Gij mij leven. 

Psalm 138:4 (berijmd) 

Op 17 november 2012 heeft de Heere weggenomen 

ons oud-lid 

Gijsje van de Bunt-Doppenberg 


We wensen de familie Gods nabijheid toe. 

Bestuur en leden van vrouwenvereniging ‘Lydia’ 

Nijkerkerveen, november 2012 

Op 27 oktober is door de Heere uit ons midden 

weggenomen ons trouw lid 

mevr. P. van Brakel-Ceton 


Bestuur en leden van vrouwenvereniging ‘Febe’ 

Zuilichem, oktober 2012 

De Heere heeft uit ons midden weggenomen 

onze trouwe en meelevende leden 

mevr. R. de Weerd-Bonhof 

in de leeftijd van 90 jaar 

en mevr. J. Schuring 


Bestuur en leden van vrouwenvereniging ‘Weest Getrouw’ 

Emst, september 2012

Colofon 



Bond van Hervormde Vrouwenverenigingen op gereformeerde grondslag 

Landelijk bestuur 

Voorzitter 

M.M. Jonker-Hakkert, Havikstraat 40, 3882 JH Putten, 

0341-357766, mmjonker@hervormdevrouwenbond.nl 

1e secretaris 

A. Bouma-Groothuis, Groenendael 141, 8271 EH IJsselmuiden, 

038-3325993, secretariaat@hervormdevrouwenbond.nl 

2e secretaris 

M. de With-Damsteegt, Margrietstraat 6, 2964 CE Groot- 

Ammers, 0184-663283, secretariaat@hervormdevrouwenbond.nl 

Penningmeester 

N.A. Hulsman-v.d. Brink, Langestraat 6, 8281 AL Genemuiden, 

038-3855270, penningmeester@hervormdevrouwenbond.nl 

Vakantieweken verstandelijk gehandicapten 

G.A.B. Berkhoff-Prins, 0548-517858 

gabberkhoff@hervormdevrouwenbond.nl 

Vakantieweken alleengaanden 

W. Mijnheer-Brink, 0578-641279 

wmijnheer@hervormdevrouwenbond.nl 

Vakantieweken lichamelijk gehandicapten 

T. Kuyt-Verolme, 0416-691115 

tkuyt@hervormdevrouwenbond.nl 

Aanvragen klankbeeld vakantieweken 

J. Doorneweerd-Snel, Irenestraat 4, 3291 BK Strijen, 

078-6454670 

jdoorneweerd@hervormdevrouwenbond.nl 

klankbeeldvakantieweken@hervormdevrouwenbond.nl 

Contactadres ziekenhoekje en pr-commissie 

M. Molendijk-van Bemmel, Oranjestraat 72, 

3373 AL Hardinxveld-Giessendam, 0184-615116 

mmolendijk@hervormdevrouwenbond.nl 

J. Cazant, 0348-401104 jcazant@hervormdevrouwenbond.nl 

H. de Jong-Akster, 038-3323237 

hdejong@hervormdevrouwenbond.nl 

Website 

www.hervormdevrouwenbond.nl 

Beeldverantwoording 

Foto’s/afbeeldingen: Hervormde Vrouwenbond, tenzij anders 

vermeld. De redactie probeert in alle gevallen de eigenaar van 

de foto toestemming voor plaatsing te vragen en de bron te 

vermelden. Mocht u menen rechthebbende te zijn, neem dan 

contact op met de eindredactie. 

Legateren 

De Hervormde Vrouwenbond in uw testament of 

wilsbeschikking? Info: penningmeester of website. 

De Hervormde Vrouw 

Hoofdredactie 

M.M. Jonker-Hakkert (adres: zie bij het landelijk bestuur) 

Eindredactie 

A. Tukker-Versluijs, Groenendaal 39, 4041 XX Kesteren, 

E.W. ten Hove-van den Brink 


Secretaris 

M. Molendijk-van Bemmel (adres: zie bij het landelijk bestuur) 

Leden redactiecommissie 

J. Cazant, P.J. Veldman-van Zonneveld, 

beeldredactie: H. Wijnbergen-de Wit, C. Beijeman-Beijleveld 

Uitgave 

verschijnt 11 x per jaar; € 16,00 per jaar; losse nummers: € 2,00 

Abonnement 

wordt aangegaan voor 1 jaar; opzeggen voor 1 december 

bij het Hervormd Bondsbureau 

Abonnement cadeau geven 

www.hervormdevrouwenbond.nl > De Hervormde Vrouw > 

abonnementen 

Visuele beperking 

informatie en opgave voor gesproken editie, 

grootletteruitgave en braille bij het CBB, Postbus 131, 

3850 AC Ermelo, 0341-565499 

Inzenden kopij 

tot de 1 e van de voorafgaande maand naar de eindredacteur 

Opgave overlijdensadvertenties 

Eindredactie De Hervormde Vrouw 


Groenendaal 39, 4041 XX Kesteren 

Hervormd Bondsbureau 

Beatrixstraat 20a, 3862 DB Nijkerk, tel. 033-2456699, 

bondsbureau@filternet.nl 

Opgave nieuwe leden, adreswijzigingen en wijzigingen in het 

bestuur (schriftelijk); bestelling zilverwerk 

Openingstijden 

maandag t/m vrijdag: 8.30 - 11.30 uur 

Bankrekeningnummers 

Giften t.b.v. de Hervormde Vrouwenbond 

Bankrek. 37 78 71 621 t.n.v. Herv. Geref. Vrouwenbond 

ANBI geregistreerd onder nr. 815135105 

Betaling contributie/abonnement 

Bankrek. 37 78 71 621 t.n.v. Herv. Geref. Vrouwenbond 

Giften t.b.v. vakantieweken gehandicapten 

ING 3388772 t.n.v. VOOR ELKAAR vakantieweken 

35

Gedicht 

36 

Een lied 

van 

houvast 

naar zondag 1 

Ik heb slechts één houvast in leven en in dood: 

mijn trouwe Heiland, Die Zijn kostbaar bloed vergoot, 

heeft heel de prijs betaald voor al mijn schuld en zonden, 

Hij heeft mij vrijgekocht, uit satans strik ontbonden; 

ik heb de zeggenschap over mijzelf verloren, 

met lichaam en met ziel mag ik Hem toebehoren. 

Nu ik van Hem mag zijn, word ik door Hem bewaard: 

zonder mijn Vader valt geen haar van mij ter aard’ 

en wat mij overkomt, werkt aan mijn redding mede. 

Zijn Geest doet mij met vreugd Hem dienen in dit heden 

en Hij getuigt in mij, is mij tot pand gegeven: 

Hij geeft mij heden reeds het eeuwig, zalig leven. 

Het houvast dat Hij biedt, de troost van dit bestaan, 

de zekerheid waarmee ik straks tot Hem mag gaan, 

ligt voor mij in ’t besef, drievoudig, nauw verbonden: 

hoe groot is mijn ellend’, hoe vele zijn mijn zonden, 

maar ook hoe Hij verlost en vrijspraak mij wil geven 

en hoe ik Hem daarvoor kan danken heel mijn leven. ❖ 

Dr. H. van ‘t Veld

Voorlezen, - Hervormde Vrouwenbond

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?