Warm onthaal van nieuwe krant - De Oud-Hagenaar

pagina 14 Dinsdag 17 februari 2009 De Oud-Hagenaar - - Krant voor de 50-plusser
Eten en drinken in
een Haagse context
Heeft u een tip:
smulpaap@deoud-hagenaar.nl
Wij zoeken recepten
De Oud-Hagenaar is een krant voor en
door oud-Hagenaars. Dus zijn wij op
zoek naar uw lekkerste recepten. Kookboeken
zijn er genoeg, wij zijn vooral
geïnteresseerd in typische familie-recepten,
die misschien wel al tientallen
jaren of langer in uw familie circuleren.
Haagse recepten, regionale recepten,
typische gerechten uit de jaren vijftig
en zestig en misschien wel zeventig.
Deel uw receptuur met de lezers van de
Oud-Hagenaar, en stuur ze in. U kunt
uw recepten uiteraard per email naar de
redactie sturen, per post mag ook.
Snoekballetjes
Werd gemaakt van snoekbaars of snoek,
meestal door sportvissers of (nog vaker)
door hun partners. Bitterballen van
snoek of snoekbaars. Heeft u het recept,
laat het ons weten.
Recept: kip met citroen!
Het is waarschijnlijk één van Jamie
Oliver’s meest beroemde en gereproduceerde
recepten, maar de Engelse
TV-kok was zeker niet de eerste die
bedacht dat kip met citroen en kruiden
naar eigen inzicht een topper zou
kunnen zijn. Kip met citroen is een
recept dat wereldwijd al zeker meer
dan honderd jaar wordt gemaakt, in
allerlei lokale variaties. Van China
Bonbons van Haagse Baron Hop
Als er iets Haags is, dan wel het hopje. Het Haagsche Hopje.
Bij toeval bedacht door niemand minder dan de welgestelde
baron Hendrik Hop, die in 1792 de suiker- en banketbakker
Van Haaren, gevestigd aan het Haagse Lange Voorhout,
opdracht gaf een brok ‘Swarte Oostervogt’ te maken. Koffiesnoepgoed
dat tot op de dag van vandaag bekend staat als
Haags Hopje.
Baron Hop, door zijn vrienden
steevast Hopje genoemd (hij hield
meer van mannen dan van vrouwen),
was een ultieme koffieliefhebber. Het
verhaal gaat dat de baron zelfs een
eigen koffiebrander had, waarmee hij
de bonen naar eigen smaak en inzicht
kon branden. Koffie was in die tijd
iets absoluut bijzonders. Het was
behalve genotmiddel ook medicijn,
dat door artsen en apothekers werd
voorgeschreven. Koffie, zo meende
men toen, hielp buitengewoon goed
tegen jicht en kolieken, galkoorts,
slechte adem, maagzweren, scheurbuik
en andere ongemakken. Zo’n 20
koppen per dag deed wonderen!
Of Baron Hop de koffie nu voor zijn
plezier of gezondheid dronk is niet
bekend, maar het verhaal gaat dat hij
op een avond thuis, in het Heerenlogement
aan het Lange Voorhout, een
extra zoet kopje koffie had gemaakt
met veel suiker en wat room. Overmand
door slaap ging hij vroeger naar
bed, en liet zijn nog deels gevulde
kopje koffie bij de haard liet staan. De
volgende ochtend zag hij dat de koffie
door de warmte van het vuur was
ingedampt, zelfs hard was geworden.
Hij proefde er van en was zo verrukt
over de smaak, dat hij suikerbakker
Van Haaren, die zijn bakkerij
tegenover het Heerenlogement had,
verzocht een brok snoep te maken met
dezelfde smaak. Dat lukte, en Baron
Hop noemde het de Swarte Oostervogt-brok.
tot Afrika en Amerika. Het is ook
een ultieme smaakcombinatie. En:
buitengewoon gemakkelijk te maken.
Neem een gezonde scharrelkip, was
van binnen en buiten en dep droog.
Verwarm de oven op 225 graden
Celsius. Snijd 1 citroen in stukken
en doe de stukken citroen met flink
peper en zout in de buikholte. Giet er
wat olijfolie bij, en 2 blaadjes laurier,
Eeuwige roem
Aanvankelijk was Hop de enige afnemer
van de snoepbrokken, maar op
zijn bezoeken bij adel en diplomaten
(Hop was gezant in dienst van de Staten
Generaal), nam hij als cadeautje
regelmatig brokken mee, en maakte
zo reclame voor zijn vinding en de
bakkerij aan het Lange Voorhout. Hop
zou tot aan zijn dood in 1808 van
zijn koffie en de Swarte Oostervogtbrokken
blijven genieten, maar heeft
nooit geweten dat zijn naam nog
eeuwen later verbonden zou zijn aan
de vinding die hij per ongeluk in 1792
deed. De suikerbakkers besloten na
zijn overlijden dat het snoepje dat ze
inmiddels van de brokken maakten
voortaan Bonbons van Baron Hop
werden genoemd.
Hopjesrage
De Bonbon van Hop werd in korte tijd
een gewild snoepje voor een kapitaalkrachtig
publiek. Goedkoop waren
ze niet. De suikerbakkers aan het
Lange Voorhout deden goede zaken
en maakten behalve met de bonbons
ook naam met Oranjemuisjes. Zo
vonden de hopjes hun weg naar ons
eigen Koninklijk huis, maar ook naar
koningen, tsaren, diplomaten en adel
in het buitenland. De suikerbakkerij,
inmiddels Nieuwerkerk geheten,
exporteerde de bonbons naar België,
Engeland, Duitsland, Engels-Indië,
Denemarken en zelfs Rusland. Om
het snoepgoed te beschermen werden
de brokken in blikjes verpakt, zodat
ze goed hard zouden blijven – ook in
de tropen.
De Bonbon van Baron Hop was een
must voor de gegoede burgerij. En dus
kon het niet anders dan dan het op een
goed moment nagemaakt zou worden,
zodat ook de wat minder bedeelden
een brokje Hop konden nuttigen. Halverwege
de 19de eeuw ontstond een
2 takjes rozemarijn, wat marjolein,
basilicum en een bosje peterselie.
Ingewikkelder kan ook: snijd dan het
velletje van de borstkant voorzichtig
los en stop ook daar kruiden in (kan
wel, hoeft niet). Besprenkel de kip
met olijfolie en wrijf in met zout en
peper. Leg de kip op de zijkant in
de braadslee en laat 10 minuten in
de oven bakken, dan 10 minuten op
Boek
Wie alles wil weten over de even fascinerende als bizarre geschiedenis van het
Haagsche Hopje kon tot voor enkele jaren geleden aan zijn trekken komen in
het speciaal aan dit koffiesnoepje gewijde museum aan de Oude Molstraat in
hartje Den Haag. Het museum moest
helaas zijn deuren sluiten. Gelukkig is er
nog het boek van mede-initiatiefnemer
van het museum, de historicus M.R. Van
der Krogt: “Een Haagse sensatie op één
vierkante centimeter”: Baron Hop en het
Haagsche Hopje. Het boek van Van der
Krogt lijkt inmiddels niet meer verkrijgbaar
in de boekwinkel, maar is op internet
tweedehands te vinden, en in de meeste
bibliotheken.
heuse hopjesrage, tegen het einde van
de eeuw waren er wel zestig bedrijfjes
die het snoepje maakten. Verreweg
de belangrijkste concurrent van
Nieuwekerk werd de firma Rademaker,
die zich doodleuk afficheerde als
de uitvinder van het Haagsche Hopje.
Tot in het buitenland en tot ver in de
20ste eeuw woedde de strijd voort,
en werden processen gevoerd om te
voorkomen dat Rademaker internationaal
misbruik van de vinding kon
maken.
Reclame
De firma Rademaker was echter
buitengewoon handig in reclame,
de andere zijkant, vervolgens een
uurtje op de brede kant. Wie van
gemakkelijk houdt: doe er in vieren
gesneden aardappels (vastkokend) bij
en laat die een uurtje meegaren, wel
af en toe alles omscheppen. Maak er
een lekkere salade bij of groente van
het seizoen. Witte wijn combineert
goed, een niet te zware rode ook. Eet
smakelijk.
vermeldde aan de binnenkant van
het wikkeltje dat men moest waken
voor namaakhopjes, en stuntte met
grootscheepse campagnes onder het
motto: De Eenig Echte Haagsche
Hopjes, Oudtijds geheten Bonbons
van baron Hop!
Om een lang verhaal kort te maken:
pas in 1989 besliste de Reclame
Code Commissie dat ‘enige echte’
niet mocht, maar veranderd diende te
worden in ‘de enige echte Rademaker
Haagsche Hopjes’.
Smulpaap
(met medewerking van
Maarten de Kroon)
Zelf maken
In het volgende nummer van de Oud-Hagenaar meer over het Haagsche Hopje:
hoe zelf de ouderwetse brokken van Hop te maken. Er circuleren vele recepten.
Wij gaan op zoek naar de beste, eenvoudigste en lekkerste. Heeft u zelf wel eens
een poging ondernomen een Haagse Hopbrokken te maken? Was het geslaagd?
Heeft u het ultieme recept? Laat het ons dan weten.