29.09.2013 Views

download de PDF - Bartiméus

download de PDF - Bartiméus

download de PDF - Bartiméus

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

fabelachtig<br />

fl i r t e n<br />

ie<strong>de</strong>reen kan het leren<br />

Flirten is contact maken, laten merken dat je <strong>de</strong><br />

an<strong>de</strong>r aantrekkelijk vindt. Maar hoe doe je dat?<br />

Is het te leren? Alvast één tip: ‘Jezelf zijn is heel<br />

belangrijk.’<br />

Door Joke van <strong>de</strong>r Leij | Fotografi e Erno Wientjens<br />

‘Aantrekkelijk’ is een rekbaar begrip<br />

Wat vind jij aantrekkelijk? Een knap uiterlijk?<br />

Intelligentie? Gevoel voor humor? ‘Voor <strong>de</strong><br />

meesten is het vooral een uitstraling die open,<br />

positief en uit nodigend is en die aanstekelijk<br />

werkt,’ zegt Esther Popelier van <strong>de</strong> Flirt Company,<br />

een bedrijf dat korte trainingen geeft op het<br />

gebied van communicatie vanuit contact. ‘En<br />

natuurlijk voor hon<strong>de</strong>rd procent jezelf zijn. Dat<br />

kan alleen als je je bewust bent van wie je bent,<br />

hoe je je gedraagt en hoe dat overkomt op<br />

an<strong>de</strong>ren. Flirten is een com binatie van vaardighe<strong>de</strong>n<br />

en attitu<strong>de</strong>. Met dat laatste bedoel ik hoe<br />

je in het leven staat en wat je <strong>de</strong>nkt en voelt. Als<br />

je fl irten bijvoorbeeld ordinair vindt, dan zal die<br />

houding onbewust uit je gedrag spreken. Ook is<br />

het nodig van jezelf te weten of je een ‘jager’ bent<br />

of ‘bejaagd’ wilt wor<strong>de</strong>n.’<br />

Luchtig, maar zakelijk kan ook<br />

Bij fl irten staat <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r centraal. Je geeft <strong>de</strong><br />

an<strong>de</strong>r aandacht, je luistert, je brengt hem of haar<br />

in een goed humeur, je stemt je doen en laten af<br />

op die an<strong>de</strong>r. Maar er is meer, vertelt Popelier.<br />

‘Er zijn verschillen<strong>de</strong> vormen van fl irten en die<br />

moet je goed uit elkaar hou<strong>de</strong>n. Een fl irt kan<br />

variëren in doel, intentie, seksuele lading en diepgang.<br />

Vriendschap, bijvoorbeeld, is een luchtige<br />

fl irt. Er is geen seksuele lading en geen concreet<br />

doel. Dat is wel zo bij een persoonlijke fl irt als<br />

je bijvoorbeeld uit bent op een date of iemands<br />

telefoonnummer.’<br />

Popelier vervolgt dat fl irten ook in zakelijke situaties<br />

opportuun kan zijn. ‘Bijvoorbeeld om jezelf<br />

binnen een bedrijf aantrekkelijk te presenteren.<br />

Zelfvertrouwen hebben en uitstralen is daarbij<br />

van belang, evenals jezelf open en eerlijk laten<br />

zien. Van daaruit maak je contact met an<strong>de</strong>ren -<br />

fl irten dus.’ We<strong>de</strong>rom benoemt ze <strong>de</strong> kracht<br />

van luisteren en reageren op wat je hoort.<br />

‘Uit ervaring weet ik dat mensen met een visuele<br />

beperking daar vaak sterk in zijn, maar ze zijn zich<br />

niet altijd bewust van <strong>de</strong>ze kwaliteit.’ Voor wat<br />

betreft luisteren én fl irten in ruimere zin<br />

zbenadrukt ze dat ie<strong>de</strong>reen het kan leren.<br />

‘Flirten’ zou ik mijn gedrag niet<br />

willen noemen, maar volgens<br />

dit artikel doe ik het wel! Ik zoek<br />

aansluiting bij <strong>de</strong> beleving van<br />

an<strong>de</strong>ren, ik laat mezelf zien en<br />

maak grapjes. Met ie<strong>de</strong>reen eigenlijk.<br />

En soms ontmoet ik op <strong>de</strong>ze manier<br />

iemand met wie het onverwacht goed klikt, bij wie<br />

ik me meer dan thuis voel, met wie ik het intiemste<br />

<strong>de</strong>el van mezelf wil <strong>de</strong>len. Dan probeer ik niet te<br />

luisteren, dan luister ik. Dan gaat alles vanzelf, dan<br />

ben ik wie ik ben. Keihard verliefd dus. Zomaar, op<br />

iemand van wie ik het nooit had verwacht en waar<br />

ik eigenlijk geen raad mee weet.<br />

Flirten, dat doe je gewoon, maar lief<strong>de</strong> overvalt je.<br />

Lief<strong>de</strong> beleef je met hart en ziel. Het is een<br />

allesomvattend gevoel dat ik koester en ie<strong>de</strong>reen<br />

gun. Mijn lief<strong>de</strong> begon met een simpele fl irt in <strong>de</strong><br />

vorm van een ontwapenen<strong>de</strong> glimlach; waarin<br />

schuilt voor jou een ontluiken<strong>de</strong> lief<strong>de</strong>?’<br />

Annemiek<br />

Waar is dat gewapper goed voor?<br />

Helemaal mee eens, vindt ook Jelly van Dijk, ontwikkelingsbegelei<strong>de</strong>r<br />

bij <strong>Bartiméus</strong>. ‘Maar in dat contact leggen kunnen voor<br />

blin<strong>de</strong>n en slechtzien<strong>de</strong>n typeren<strong>de</strong> houdingen wel eens tot misverstan<strong>de</strong>n<br />

lei<strong>de</strong>n.’ Ze vertelt dat sommigen bijvoorbeeld luisteren<br />

met het hoofd naar bene<strong>de</strong>n; een oor gericht op <strong>de</strong> persoon met<br />

wie ze contact hebben. ‘Zien<strong>de</strong>n interpreteren dit vaak als ongeinteresseerd.’<br />

An<strong>de</strong>ren bewegen met hun lichaam of wapperen<br />

met hun armen als zij enthousiast zijn. ‘Dat kan mensen afstoten<br />

en daarom is het goed dat een blin<strong>de</strong> of slechtzien<strong>de</strong> weet wat hij<br />

doet en hoe dit bij an<strong>de</strong>ren kan overkomen. Overigens zijn het voor<br />

visueel beperkte mensen zulke natuurlijke bewegingen, dat het niet<br />

eenvoudig is ze af te leren.’<br />

Goh, wat attent!<br />

Van Dijk legt uit dat er voor mensen met een visuele beperking<br />

voldoen<strong>de</strong> compensatiemogelijkhe<strong>de</strong>n zijn om te fl irten. ‘Behalve<br />

getrain<strong>de</strong> oren hebben blin<strong>de</strong>n en slechtzien<strong>de</strong>n meestal een<br />

fabelachtig geheugen; ze onthou<strong>de</strong>n veel <strong>de</strong>tails. De contouren<br />

van iemands gestalte, geuren, maar ook iemands naam. Dit alles<br />

onthou<strong>de</strong>n zij meestal al bij een eerste ontmoeting, terwijl zien<strong>de</strong><br />

mensen er meer tijd voor nodig hebben. Dat komt heel attent over.<br />

Maar het allerbelangrijkste is toch dat iemand zichzelf accepteert<br />

en zichzelf is. Dat blijkt ook uit on<strong>de</strong>rzoek: hoe meer ontspannen je<br />

bent, <strong>de</strong>s te beter kun je contacten leggen.’<br />

18 iris<br />

staat voor persoonlijk contact 19


met z’n tweeën Voor blin<strong>de</strong>n<br />

en slechtzien<strong>de</strong>n die op jacht gaan: ga met z’n<br />

tweeën op stap, neem iemand mee van <strong>de</strong> eigen<br />

leeftijd en leen zijn/haar ogen! Vertrouw op zijn/<br />

haar eerste oor<strong>de</strong>el.<br />

maak contact Benut je<br />

mogelijkhe<strong>de</strong>n. Oogcontact is niet <strong>de</strong> enige<br />

contactmaker, met woor<strong>de</strong>n fl irten is minstens<br />

net zo mooi. Een subtiele aanraking is ook een<br />

heel belangrijke, maar dan wel als een volgen<strong>de</strong><br />

stap. Even een hand op iemands arm leggen, een<br />

kneepje geven, knietje vrijen on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> tafel. Let<br />

hierbij goed op <strong>de</strong> reactie van <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r.<br />

signalen Leer bewust signalen op te<br />

vangen en uit te zen<strong>de</strong>n. Voor vrouwen: geef<br />

hel<strong>de</strong>re signalen. Voor mannen: zorg voor focus,<br />

richt je aandacht volledig op <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r en laat je<br />

niet afl ei<strong>de</strong>n.<br />

wees jezelf Vertel gewoon wat bij je<br />

past en wat je echt meent. En: luister ook naar <strong>de</strong><br />

an<strong>de</strong>r. Toon oprechte belangstelling door vragen<br />

te stellen of complimentjes te geven: zeg dat hij<br />

of zij een warme stem heeft, lekker ruikt, mooie<br />

zachte han<strong>de</strong>n heeft.<br />

speel mee Flirten is een spel … wees<br />

een speler! Treed actief met an<strong>de</strong>ren in contact en<br />

blijf niet aan <strong>de</strong> zijlijn staan.<br />

concentreer Laat je niet afl ei<strong>de</strong>n<br />

door een zonnebril die oogcontact verhin<strong>de</strong>rt.<br />

En ook niet door een gelei<strong>de</strong>hond of rolstoel.<br />

overal Flirten kan in principe overal: in<br />

<strong>de</strong> disco, <strong>de</strong> kroeg, op het werk, in <strong>de</strong> sportclub,<br />

bibliotheek, op school of in <strong>de</strong> trein. In <strong>de</strong> disco<br />

gaat het toch vooral om zien en gezien wor<strong>de</strong>n, in<br />

een rustige omgeving krijgen praten en luisteren<br />

ook een kans.<br />

zelfbewust Benadruk je mooie<br />

kanten en vraag bijvoorbeeld eens een kleurenadvies<br />

bij een styling<strong>de</strong>skundige. Een goed advies<br />

is een ca<strong>de</strong>au voor je hele leven!<br />

ontspan Wees niet bang als het een<br />

keer niet lukt. Dat hoort er gewoon bij. Niemand<br />

schiet in één keer raak, dus probeer ontspannen<br />

te blijven.<br />

Looking good, feeling great<br />

Hoewel het uiterlijk meestal niet allesbepalend<br />

is, maakt het wel <strong>de</strong>gelijk uit hoe iemand eruit<br />

ziet, bevestigt Jacqueline Koelewijn, maatschappelijk<br />

werkster bij <strong>Bartiméus</strong> en nauw betrokken<br />

bij <strong>de</strong> organisatie van het Styling Weekend dat<br />

<strong>Bartiméus</strong> op 3 en 4 juni in Zeist organiseer<strong>de</strong>.<br />

‘Ie<strong>de</strong>reen wil er graag goed uitzien. Maar dat<br />

kan lastig zijn als je jezelf niet of nauwelijks in <strong>de</strong><br />

spiegel kunt bekijken. Hoe weet je of die trendy<br />

kleding bij jouw fi guur past en welke kleuren<br />

je goed staan? Bijvoorbeeld zwarte kleding<br />

dragen als je een heel lichte huid hebt, kan een<br />

fl etse indruk geven. Tij<strong>de</strong>ns dit weekend gaf een<br />

styling<strong>de</strong>skundige adviezen op maat en ze ging<br />

met <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers aan <strong>de</strong> slag om hun sterke<br />

kwaliteiten te benadrukken.’ Koelewijn benadrukt<br />

Kim <strong>de</strong> Groot en Maarten Bran<strong>de</strong>nburg<br />

met fl irtcoach Esther Popelier. Wat<br />

von<strong>de</strong>n ze het meest opvallend?<br />

Maarten: ‘Vrouwen vergeten vaak<br />

signalen te geven.’<br />

Kim: ‘Mannen moeten op <strong>de</strong> do<strong>de</strong> hoek<br />

letten en je niet overvallen.’<br />

dat houding ook doorslaggevend kan zijn. ‘Hoe kom je over, hoe wil<br />

je overkomen en past je kleding daar wel bij. Tij<strong>de</strong>ns zo’n weekend<br />

proberen <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers dat direct uit. Het effect bleek vaak<br />

verbluffend: als jongeren voelen dat ze er goed uitzien, krijgen ze<br />

meer zelfvertrouwen en stralen dat ook uit. Uiterlijk en innerlijk zijn<br />

twee kanten van <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> medaille. Om goed te kunnen fl irten heb<br />

je bei<strong>de</strong> nodig.’<br />

staat voor persoonlijk contact 21


‘ spreek me maar aan. Een<br />

spontaan praatje op straat,<br />

an<strong>de</strong>rs dan over mijn gelei<strong>de</strong>hond,<br />

lijkt me heerlijk’<br />

Annemiek van Munster (34) is redacteur,<br />

columnist, auteur van het boek +23 en<br />

gastredacteur van <strong>de</strong>ze Iris. Haar boodschap:<br />

ga het gesprek aan met iemand met een<br />

beperking. Laat u niet afschrikken door een<br />

stok maar vraag naar die ontzettend mooie<br />

jas of klaag over <strong>de</strong> vertraag<strong>de</strong> trein.<br />

Tekst: Gabriëlle Kuijer | Fotografi e: Reinier Gerritsen<br />

iris maakt kennis met<br />

Annemiek van Munster<br />

‘Om mijn slechtziendheid maak ik me<br />

nu niet meer zo druk. Maar er is een tijd<br />

geweest dat ik het ontken<strong>de</strong>. Ik had een<br />

onzichtbare handicap en was ontzettend<br />

creatief in het verbergen ervan.<br />

Voor mijn vrien<strong>de</strong>n en familie was mijn<br />

slechtziendheid nauwelijks een issue,<br />

want ik gedroeg me niet als zodanig.<br />

Ik had allerlei trucjes waarmee ik hen,<br />

en mezelf, misleid<strong>de</strong>. Als ik bijvoorbeeld<br />

in een disco naar het toilet wil<strong>de</strong>, dan<br />

wachtte ik tot iemand an<strong>de</strong>rs ging.<br />

En subtiel stootte ik steeds tegen een<br />

vriendin of vriend aan, zodat ik wist<br />

dat ze er nog waren. Maar dit kostte<br />

me zoveel energie… op een gegeven<br />

moment was mijn accu leeg. Ik liep<br />

’s avonds in het donker op straat, struikel<strong>de</strong><br />

en viel plat op mijn gezicht. Mijn<br />

lichaam was zo moe dat <strong>de</strong> refl ex om<br />

mezelf op te vangen achterwege bleef.<br />

Ik ben blind aan mijn rechteroog en met<br />

mijn linkeroog kijk ik door een koker.<br />

Alles wat om mij heen gebeurt, mis ik<br />

dus. En wat ik zie, zie ik ook nog eens<br />

wazig. Bovendien heb ik nystagmus,<br />

een aandoening waarbij je ogen nooit<br />

stil staan. Een auto zie ik staan, <strong>de</strong> kleur<br />

krijg ik mee, maar ver<strong>de</strong>re <strong>de</strong>tails mis ik.<br />

In <strong>de</strong> tijd dat ik net zo wil<strong>de</strong> zijn als alle<br />

an<strong>de</strong>ren, ontken<strong>de</strong> ik dit. Maar na die val<br />

voel<strong>de</strong> ik dat het an<strong>de</strong>rs moest. Ik werd<br />

gewezen op <strong>de</strong> mogelijkheid om intern<br />

te revali<strong>de</strong>ren. Dan ben je vijf dagen per<br />

week – een hele werkweek! – samen<br />

met an<strong>de</strong>re blin<strong>de</strong>n en slechtzien<strong>de</strong>n en leer je jezelf te red<strong>de</strong>n met<br />

en zon<strong>de</strong>r taststok en an<strong>de</strong>re hulpmid<strong>de</strong>len. Die stok en hulpmid<strong>de</strong>len<br />

waarvan ik tot dat moment gruwel<strong>de</strong> en waarvan ik ook wist<br />

dat ik niet zon<strong>de</strong>r zou kunnen.<br />

Voor mijn omgeving was het ook enorm wennen. “Revali<strong>de</strong>ren?<br />

Een witro<strong>de</strong> stok? Dat is toch alleen voor blin<strong>de</strong>n en voor mensen<br />

die heel slecht zien?” Ja, in<strong>de</strong>rdaad. Omdat het voor al mijn vrien<strong>de</strong>n<br />

en kennissen ook nieuw was en <strong>de</strong> hele revalidatieperio<strong>de</strong><br />

maar liefst negen maan<strong>de</strong>n duur<strong>de</strong>, besloot ik hen via e-mails op<br />

<strong>de</strong> hoogte te hou<strong>de</strong>n van het proces, mijn ervaringen en <strong>de</strong> vor<strong>de</strong>ringen.<br />

Hierop ontving ik veel positieve reacties, ook van mensen<br />

die <strong>de</strong> stukken via via kregen. Het i<strong>de</strong>e ontstond om er een boek<br />

van te maken. Enkele slechtzien<strong>de</strong> vrien<strong>de</strong>n richtten Stichting Zicht<br />

in Zicht op met als doel om slechtziendheid beken<strong>de</strong>r te maken.<br />

Het uitgeven van mijn boek paste precies binnen <strong>de</strong>ze doelstelling:<br />

‘+23’ is heel goed ontvangen en daar ben ik natuurlijk erg trots op.<br />

Als ik met zien<strong>de</strong>n praat over mijn leven en over slechtziendheid,<br />

dan merk ik steeds weer hoe moeilijk het voor hen is zich daarin te<br />

verplaatsen. Het is echt heel an<strong>de</strong>rs dan wanneer je een bril moet<br />

dragen omdat je -6 hebt. Maar het is ook absoluut niet te vergelijken<br />

met blindheid. Mijn ogen hebben nooit rust. Vanwege <strong>de</strong><br />

nystagmus kan mijn goe<strong>de</strong> oog niet focussen. Bovendien moet ik<br />

door mijn beperkte gezichtsveld continu <strong>de</strong> omgeving scannen. En<br />

ik on<strong>de</strong>rvind veel last van licht, waardoor ik min<strong>de</strong>r zie. Bovendien<br />

moet ik op alle an<strong>de</strong>re vlakken volop geconcentreerd zijn om mijn<br />

weg te vin<strong>de</strong>n of een gesprek aan te gaan. Dat vraagt veel energie<br />

en het blijft mijn valkuil dat ik mijn accu helemaal verbruik. Mijn<br />

enthousiasme, mijn open en proactieve houding ten opzichte van<br />

alles en ie<strong>de</strong>reen… ik ben er blij mee, maar ik moet het doseren.<br />

Vakantie en avontuur vond ik altijd leuk, maar ook op dit vlak schrijf<br />

ik Balans tegenwoordig met een hoofdletter. Met een groep van<br />

vijf slechtzien<strong>de</strong>n ben ik onlangs in Suriname geweest. Het was<br />

schitterend, maar <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> keer ga ik weer gewoon naar <strong>de</strong><br />

Turkse badplaats waar ik al eer<strong>de</strong>r ben geweest. Daar ken ik <strong>de</strong><br />

weg en mensen helpen graag een knappe Ne<strong>de</strong>rlandse. Mijn stok<br />

lijkt dan geen rol te spelen. Hier wel. Het lijkt of die stok alles aan<br />

aantrekkelijkheid laat verdwijnen. Ik hoopte dat mijn gelei<strong>de</strong>hond<br />

Chanda daar veran<strong>de</strong>ring in zou brengen. Maar haar hoge aaibaarheidsfactor<br />

trekt vooral kin<strong>de</strong>ren en ou<strong>de</strong>re dames. Ik zeg wel<br />

eens gekscherend: helaas is er nog geen knappe man naar me toe<br />

gekomen voor een praatje en om me mee uit te vragen. Zelf ben<br />

ik assertief genoeg, maar ik ontbeer nu eenmaal het oogcontact.<br />

Omdat ik niet altijd zelf het initiatief kan nemen, zou ik het fi jn<br />

vin<strong>de</strong>n als mensen voorbij die stok en voorbij Chanda kijken naar <strong>de</strong><br />

persoon die ik ben. Ik zou het heerlijk vin<strong>de</strong>n als een wildvreem<strong>de</strong><br />

mij eens aansprak over mijn geweldige schoenen en niet alleen met<br />

een vraag over Chanda of mijn ogen. Overigens: op dit moment<br />

ben ik single en dat bevalt me erg goed. Ik sta open voor een<br />

relatie, maar niets moet. Wel of geen beperking; als je hart spreekt<br />

maakt dat <strong>de</strong>nk ik niet uit. Hoewel het natuurlijk makkelijker zou<br />

zijn als mijn partner kan autorij<strong>de</strong>n en eens iets voor zou kunnen<br />

lezen. Maar dat is uitsluitend praktisch gedacht en <strong>de</strong>rgelijke zaken<br />

los je altijd wel op.’<br />

'+23, Een revalidatieproces in beeld' van Annemiek van<br />

Munsteris verkrijgbaar via www.zichtinzicht.nl of via<br />

<strong>de</strong> boekhan<strong>de</strong>l. Voor Slechtzien<strong>de</strong>n en blin<strong>de</strong>n is er een<br />

gratis Daisyversie ingesproken door Isa Hoes.<br />

ƒ www.annemiekvanmunster.nl<br />

Chanda heeft een eigen column bij BartKidz:<br />

ƒ www.bartkidz.nl<br />

22 iris<br />

staat voor persoonlijk contact 23


Tekst Gabriëlle Kuijer, met dank aan dr. Bing Thio, <strong>de</strong>rmatoloog, Erasmus MC, Rotterdam<br />

zintuigen<br />

dicht<br />

op<br />

<strong>de</strong><br />

huid<br />

De huid, ons grootste orgaan, beschermt ons<br />

tegen uitdroging, gevaarlijke stoffen en ziekte-<br />

kiemen. Tastprikkels geeft <strong>de</strong> huid rechtstreeks<br />

door naar <strong>de</strong> hersenen. Sensatie!<br />

Zintuigen-satellietschotel<br />

Een miljoen zenuwuitein<strong>de</strong>n<br />

bevin<strong>de</strong>n zich in <strong>de</strong> huid,<br />

receptoren die samen met <strong>de</strong><br />

an<strong>de</strong>re zintuigen een satellietschotel<br />

vormen voor <strong>de</strong><br />

hersenen. Is er een aantrekkelijk<br />

persoon in <strong>de</strong> buurt? Dan geldt<br />

alarmfase 1!<br />

Een warm blosje<br />

Alarmfase 2! Zit mijn haar wel<br />

goed? Wat zou hij/zij van me<br />

<strong>de</strong>nken? Het liefst zak ik hier<br />

ter plekke door <strong>de</strong> grond! Poeh,<br />

daar krijg je het warm van!<br />

Je begint te blozen, oftewel:<br />

<strong>de</strong> bloedvaten in wangen en<br />

spieren zijn verwijd om ze van<br />

zuurstof te voorzien.<br />

Kippenvel<br />

Een zachte aanraking …<br />

kippenvel. Fijn kippenvel. De<br />

haartjes in <strong>de</strong> huid hebben ie<strong>de</strong>r<br />

een eigen spiertje. Een zachte<br />

aanraking kan die spiertjes<br />

laten samentrekken. Dit gaat<br />

geheel willekeurig, via ons<br />

autonome zenuwstelsel en <strong>de</strong><br />

neurotransmitter acetylcholine.<br />

Lekker laten gebeuren.<br />

Grandioos gevoelig<br />

Op sommige plekken is <strong>de</strong><br />

prikkeld rempel lager. Een aan -<br />

raking op die plek geeft meteen<br />

een intense reactie. An<strong>de</strong>re zintuigen,<br />

zoals <strong>de</strong> reuk zin, dragen<br />

daaraan bij. Is het een wel kome<br />

aanraking van een gelief<strong>de</strong>, dan<br />

staan alle signalen op genieten.<br />

Gewenst of ongewenst?<br />

Onze hersenen interpreteren<br />

alle signalen die ze van onze<br />

zin tuigen ontvangen. Daaruit<br />

lei<strong>de</strong>n zij af of een aanraking<br />

mogelijk bedreigend is. Visuele<br />

informatie voert bij zien<strong>de</strong>n<br />

waar schijnlijk <strong>de</strong> boventoon.<br />

Bij blin<strong>de</strong>n en zeer slechtzien<strong>de</strong>n<br />

zou <strong>de</strong> huid wel eens<br />

extra gevoelig kunnen zijn of<br />

<strong>de</strong> hersenen vangen <strong>de</strong> huidsignalen<br />

beter op. Dit is nog niet<br />

weten schappelijk on<strong>de</strong>rbouwd.<br />

24 iris staat voor persoonlijk contact 25


gemeenten vergroten<br />

toegankelijkheid<br />

Goed beleid maken en er<br />

vervolgens voor zorgen dat<br />

een gemeente daadwerkelijk<br />

beter toegankelijk wordt… <strong>de</strong><br />

praktijk blijkt soms weerbarstiger<br />

dan gedacht. Daarom<br />

publiceert Vilans, kenniscentrum<br />

langduren<strong>de</strong> zorg,<br />

een gratis handreiking voor<br />

gemeenten.<br />

Hoe fi t bent<br />

u werkelijk?<br />

‘Werken aan toegankelijkheid’<br />

bevat alle informatie om<br />

bijvoorbeeld openbare gebouwen,<br />

stoepen en straten goed<br />

bereikbaar en begaanbaar te<br />

maken voor mensen met een<br />

beperking. Want wees eens<br />

eerlijk: soms staan we er niet<br />

bij stil dat het handiger is als<br />

parkeerautomaten laag hangen,<br />

of dat losliggen<strong>de</strong> stoeptegels<br />

een gevaar opleveren voor<br />

iemand die slecht ter been is.<br />

Deze zaken zijn natuurlijk wel te<br />

verhelpen, maar het is beter om<br />

structureel na te <strong>de</strong>nken over<br />

Voldoen<strong>de</strong> bewegen en fi theid zijn<br />

belangrijk voor een goe<strong>de</strong> gezondheid,<br />

welbevin<strong>de</strong>n, participatie<br />

en kwaliteit van leven. Op heel<br />

veel plekken in Ne<strong>de</strong>rland wor<strong>de</strong>n<br />

initiatieven genomen om <strong>de</strong> fi theid<br />

van mensen te verbeteren. Aly<br />

Waninge van het Universitair<br />

Medisch Centrum Groningen ontwikkel<strong>de</strong><br />

tests en metingen om <strong>de</strong><br />

gezondheid en fi theid van mensen<br />

met ernstige verstan<strong>de</strong>lijke, visuele<br />

en motorische beperkingen op<br />

een betrouwbare en uitvoerbare<br />

manier vast te stellen. Hiermee is<br />

<strong>de</strong> basis gelegd om het beweegaanbod<br />

voor <strong>de</strong>ze groep mensen<br />

uit te brei<strong>de</strong>n.<br />

Proefschrift Aly Waninge: Measuring<br />

physical fi tness in persons with severe<br />

or profound intellectual and multiple<br />

disabilities<br />

toegankelijkheid. ‘Werken aan<br />

toegankelijkheid’ biedt praktische<br />

adviezen, bijvoorbeeld<br />

over het stimuleren van toegankelijkheid<br />

bij on<strong>de</strong>rnemers. Het<br />

twee<strong>de</strong> <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> handreiking<br />

gaat over toegankelijkheid bij<br />

nieuwbouw.<br />

ƒ www.vilans.nl<br />

Werken aan<br />

toegankelijkheid<br />

Handreiking toegankelijkheidsbeleid met praktische adviezen voor gemeenten<br />

Auteurs:<br />

Nienke Blijham<br />

Judith van Lier<br />

Monique Vernoy (redactie)<br />

proef & geniet van <strong>de</strong><br />

<strong>Bartiméus</strong>- tuin<br />

Op het terrein van <strong>Bartiméus</strong> in Doorn bevindt zich een historische moestuin.<br />

Freule Van Loon kweekte er heel vroeger haar bloemen, groente en<br />

fruit. Haar nichtje mevrouw Mollinger (91) open<strong>de</strong> onlangs <strong>de</strong> gerestaureer<strong>de</strong><br />

tuin. Bezoekers zijn van harte welkom in <strong>de</strong> tuin en <strong>de</strong> bijbehoren<strong>de</strong><br />

theeschenkerij. U kunt zelf fruit, groente of bloemen plukken. Bewoners<br />

en me<strong>de</strong>werkers van <strong>Bartiméus</strong> runnen <strong>de</strong> tuin en <strong>de</strong> theeschenkerij. De<br />

restauratie is fi nancieel mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Fonds en<br />

<strong>de</strong> Vereniging <strong>Bartiméus</strong> Sonneheerdt.<br />

ƒ www.bartimeus.nl/moestuin<br />

1<br />

ooggroenten en -fruit<br />

lekker!<br />

Dat wortels goed voor je ogen zijn, is<br />

geen fabel. In hun boek Gezond eten<br />

voor je ogen bevelen tekstschrijver<br />

Karlijn <strong>de</strong> Winter, diëtist Anne Mesman<br />

- <strong>de</strong> Winter en oogarts Adrie <strong>de</strong> Winter<br />

een voedingspatroon van veel groente,<br />

fruit en vis aan om <strong>de</strong> ogen in goe<strong>de</strong><br />

conditie te hou<strong>de</strong>n. Het boek vertelt niet<br />

alleen over goe<strong>de</strong> voedingsstoffen, maar<br />

geeft vooral ook aan wat iemand moet<br />

eten om die stoffen in voldoen<strong>de</strong> mate<br />

binnen te krijgen. Niet alleen <strong>de</strong> reguliere<br />

maaltij<strong>de</strong>n, maar ook lekkere tussendoortjes<br />

als smoothies en borrelhapjes.<br />

Gezond eten voor je ogen,<br />

ISBN: 978-90-816998-1-5<br />

ƒ www.gezon<strong>de</strong>tenvoorjeogen.nl<br />

’n tactiele pasfoto<br />

van uw lief<br />

Als het aan wetenschappers van <strong>de</strong><br />

Universiteit van Arizona ligt, doen<br />

blin<strong>de</strong>n ook een pasfoto van hun gelief<strong>de</strong><br />

in hun portemonnee. Zij ontwikkel<strong>de</strong>n<br />

een softwareprogramma dat beel<strong>de</strong>n<br />

in zwarte lijnen omzet. Een bijpassen<strong>de</strong><br />

printer drukt <strong>de</strong>ze lijnen zwart en<br />

ietwat verhoogd af, zodat een tactiele<br />

foto ontstaat. De uitdaging zat voor<br />

<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekers in het kiezen van<br />

<strong>de</strong> mate van <strong>de</strong>tails. Te weinig <strong>de</strong>tail<br />

geeft geen goe<strong>de</strong> weergave van <strong>de</strong><br />

werkelijkheid, maar te veel <strong>de</strong>tails maken<br />

een afbeelding onoverzichtelijk – en een<br />

pasfoto onherkenbaar.<br />

ƒ www.scientias.nl<br />

simpele correctie,<br />

veel meer zicht<br />

In Ne<strong>de</strong>rland wonen ongeveer 155.000<br />

ou<strong>de</strong>ren in een verpleeg- of verzorgingshuis.<br />

Volgens recente schattingen<br />

heeft 42 procent een visuele beperking.<br />

Bij meer dan <strong>de</strong> helft van <strong>de</strong>ze<br />

mensen kan een eenvoudige correctie<br />

als een juiste bril of een staaroperatie<br />

voldoen<strong>de</strong> zijn om hun beperking weg<br />

te nemen. Dr. J.J. Limburg c.s. beschrijven<br />

dit in het artikel ‘Een simpele<br />

oogtest voor slechtzien<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>ren in<br />

hoor een postzegel<br />

TNT Post en het Ne<strong>de</strong>rlands Instituut<br />

voor Beeld en Geluid komen met een<br />

serie postzegels-met-geluid om het<br />

zestigjarig bestaan van <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

televisie te vieren. Het zijn zegels<br />

waarop personen of personages uit<br />

beken<strong>de</strong> televisieprogramma’s staan<br />

afgebeeld. Wie met <strong>de</strong> bijgelever<strong>de</strong><br />

audiopen over <strong>de</strong> zegels strijkt, hoort<br />

<strong>de</strong> openingstune van het afgebeel<strong>de</strong><br />

zorginstellingen’. Zij maken melding<br />

van een simpele en effectieve metho<strong>de</strong><br />

voor visusscreening en eenvoudig oogon<strong>de</strong>rzoek<br />

met als doel mensen met<br />

een visuele beperking op te sporen en<br />

a<strong>de</strong>quate oogzorg te verlenen.<br />

Bron: Tijdschrift voor Ou<strong>de</strong>rengeneeskun<strong>de</strong><br />

nr. 17, 29 april 2011<br />

programma. De serie opent met het<br />

portret van Marc Klein Essink, beter<br />

bekend als dokter Jan uit Medisch<br />

Centrum West. Ook Mart Smeets van<br />

Studio Sport en Tante Til van De Familie<br />

Knots zijn present, evenals Willem Ruis,<br />

Bart <strong>de</strong> Graaff en Van Kooten en <strong>de</strong> Bie.<br />

Bron: instituut.beel<strong>de</strong>ngeluid.nl<br />

Marc Klein Essink, Tante Til en Mart Smeets met 'hun' postzegels-met-geluid<br />

26 iris<br />

staat voor persoonlijk contact 27<br />

Foto: Roy Beusker<br />

iris ziet


iris feliciteert<br />

...<strong>de</strong> gemeente Oisterwijk met<br />

het certifi caat van websitetoegankelijkheid<br />

De gemeente Oisterwijk ontving in april<br />

het certifi caat van toegankelijkheid voor<br />

haar website. Oisterwijk ontvangt dit<br />

keurmerk omdat <strong>de</strong> website voldoet aan<br />

richtlijnen van <strong>de</strong> overheid om websites<br />

voor ie<strong>de</strong>reen optimaal toegankelijk te<br />

maken. Dit geldt voor mensen met een<br />

visuele beperking maar bijvoorbeeld ook<br />

voor bezoekers die met een mobiele<br />

telefoon <strong>de</strong> website willen bekijken.<br />

Websites die volledig aan <strong>de</strong> webrichtlijnen<br />

voldoen zijn herkenbaar aan een<br />

groen logo met drie sterren.<br />

Sinds begin 2011 is <strong>de</strong> gemeentelijke<br />

website ook uitgerust met een voorleeshulp.<br />

Mensen met een visuele<br />

beperking en mensen die niet goed<br />

kunnen lezen of moeite hebben met<br />

<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse taal, hebben zo toch<br />

...Landal GreenParks met <strong>de</strong> eerste<br />

vakantiewoning voor visueel beperkten<br />

Mensen met een visuele beperking<br />

kunnen bij Landgoed ’t Loo van Landal<br />

GreenParks terecht in <strong>de</strong> Visionvilla.<br />

De inrichting is contrastrijker, <strong>de</strong><br />

accommodatie heeft een geavanceerd<br />

verlichtingssysteem en aangepaste<br />

apparatuur. Het entreepad is voorzien<br />

van verlichting en <strong>de</strong> tuin is afgehekt<br />

voor <strong>de</strong> eventuele hulphond. Er zijn<br />

een kunststof hon<strong>de</strong>nmand, een groot<br />

voelbaar huisnummer in contrasteren<strong>de</strong><br />

kleur, een grote fl atscreen televisie en<br />

een eenvoudig bedienbare radio.<br />

In <strong>de</strong> keuken is een gasfornuis voorzien<br />

van een thermokoppel. Deze sluit<br />

<strong>de</strong> gastoevoer af wanneer het vuur<br />

gedoofd is. De verblijfsinformatie, zoals<br />

<strong>de</strong> menukaart en <strong>de</strong> omgevingsinformatie,<br />

is in braille.<br />

ƒ www.landal.nl<br />

28<br />

iris<br />

<strong>de</strong> mogelijkheid <strong>de</strong> informatie tot zich<br />

te nemen. Na het (gratis) <strong>download</strong>en<br />

van het programma kunnen bezoekers<br />

met <strong>de</strong> cursor over <strong>de</strong> tekst bewegen.<br />

Dat <strong>de</strong>el wordt dan voorgelezen. Ook<br />

wordt <strong>de</strong> tekst woord voor woord in een<br />

aparte kleur getoond en kan <strong>de</strong> tekst<br />

wor<strong>de</strong>n vergroot.<br />

ƒ www.oisterwijk.nl<br />

...<strong>de</strong> gemeente Baarle-Nassau<br />

met <strong>de</strong> toe ganke lijke audioverslagen<br />

De gemeente Baarle-Nassau heeft<br />

als eerste Ne<strong>de</strong>rlandse gemeente een<br />

website gelanceerd met raadsverslagen<br />

in audiovorm die volledig voldoen aan <strong>de</strong><br />

strengste normen van <strong>de</strong> webrichtlijnen.<br />

De site verdient daarmee het predikaat<br />

‘drempelvrij met drie sterren’.<br />

ƒ www.baarle-nassau.raadsinformatie.nl<br />

Foto: Merijn Soeters, KNRB<br />

...<strong>de</strong> KNRB met het beleidsplan<br />

aangepast roeien<br />

De Koninklijke Ne<strong>de</strong>rlandse Roeibond<br />

(KNRB) richt zich met het beleid tot<br />

en met 2012 op jeugd en jongvolwassenen<br />

met een lichamelijke of visuele<br />

beperking. Dit programma, in samenwerking<br />

met NOC*NSF en <strong>de</strong> Johan<br />

Cruyff Foundation, heeft als doel een<br />

structurele samenwerking op te zetten<br />

tussen verenigingen en scholen (regulier<br />

en speciaal on<strong>de</strong>rwijs) of revalidatiecentra.<br />

Er zijn outdoor en indoor<br />

clinics en <strong>de</strong> activiteiten sluiten aan<br />

op, of zijn on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van het reguliere<br />

sportaanbod van een school of revalidatiecentrum.<br />

De KNRB hoopt hiermee<br />

jeugd en jongvolwassenen met een<br />

beperking enthousiast te maken voor<br />

het roeien en ze blijvend lid te laten<br />

...Piet Maasland<br />

met zijn autob<br />

i o g r a fi e<br />

De aanvaarding van zijn blindheid ging<br />

bij Piet Maasland (63) gepaard met<br />

grote innerlijke strijd. Terwijl hij vurig<br />

bad om genezing, gebeur<strong>de</strong> het tegenovergestel<strong>de</strong><br />

van wat hij vroeg: zijn<br />

gezichtsvermogen nam gestaag af.<br />

‘Toen ik geloof<strong>de</strong> dat God in <strong>de</strong> duisternis<br />

nabij is, vond ik rust. Er ging een<br />

moeizame weg van struisvogelpolitiek<br />

aan vooraf.’ Maasland was in <strong>de</strong> bloei<br />

wor<strong>de</strong>n van een roeivereniging. Het<br />

programma on<strong>de</strong>rsteunt verenigingen<br />

in het creëren van randvoorwaar<strong>de</strong>n,<br />

zoals het doen van aanpassingen aan<br />

materiaal en faciliteiten, het bena<strong>de</strong>ren<br />

van ka<strong>de</strong>r, <strong>de</strong>skundigheidsbevor<strong>de</strong>ring<br />

of informatievoorziening. Binnen<br />

scholen en revalidatiecentra kan het<br />

programma <strong>de</strong>skundigheid bevor<strong>de</strong>ren<br />

op het gebied van ergometerroeien en<br />

het uitbrei<strong>de</strong>n van hun sportaanbod.<br />

Daarnaast kan <strong>de</strong> KNRB binnen het<br />

programma als intermediair optre<strong>de</strong>n<br />

tussen <strong>de</strong> roeiverenigingen, scholen en<br />

revalidatiecentra.<br />

ƒ www.knrb.nl/content.php/nl/326<br />

van zijn leven toen zijn ene oog door<br />

spontane netvliesloslating blind werd en<br />

het gezichtsvermogen van het an<strong>de</strong>re<br />

oog steeds ver<strong>de</strong>r afnam. Zijn handicap<br />

wierp een donkere schaduw over zijn<br />

bestaan, een schaduw die hij lange tijd<br />

on<strong>de</strong>r ogen weiger<strong>de</strong> te zien. Maasland,<br />

gehuwd en va<strong>de</strong>r van vier kin<strong>de</strong>ren, was<br />

me<strong>de</strong>werker bij een nationale bank. ‘Ik<br />

wil<strong>de</strong> er niet aan,’ zegt hij. ‘Blindheid was<br />

voor mij een waar schrikbeeld.’ In zijn<br />

boek ‘Blin<strong>de</strong>lings vertrouwen' vertelt hij<br />

over zijn ervaringen.<br />

‘Blin<strong>de</strong>lings vertrouwen’: ¤ 12,95 (plus ¤ 2,64<br />

verzendkosten)<br />

ƒ www.in-outbooks@planet.nl<br />

...avonturenpark<br />

Hellendoorn met<br />

‘Tast het avontuur’<br />

Op zaterdag 16 april 2011 open<strong>de</strong> Avonturenpark<br />

Hellendoorn <strong>de</strong> <strong>de</strong>uren exclusief voor blin<strong>de</strong> en<br />

slechtzien<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren en hun familie en vrien<strong>de</strong>n.<br />

Bijna vijfhon<strong>de</strong>rd bezoekers genoten van een<br />

zonovergoten pretpark. On<strong>de</strong>r hen waren ou<strong>de</strong>rs<br />

met kin<strong>de</strong>ren die voor het eerst een pretpark<br />

durf<strong>de</strong>n te bezoeken. Hellendoorn vroeg in 2010<br />

advies aan <strong>Bartiméus</strong> over het toegankelijker<br />

maken van het park. 'Tast het avontuur' was<br />

eigenlijk een feestelijke testdag. De personeelsle<strong>de</strong>n<br />

kregen instructie om <strong>de</strong> bezoekers goed<br />

te kunnen ontvangen. Bij <strong>de</strong> ingang <strong>de</strong>el<strong>de</strong>n ze<br />

grootletterplattegron<strong>de</strong>n uit en reliëfplattegron<strong>de</strong>n.<br />

In het restaurant lagen menukaarten<br />

met grote letters en in braille. Ook in <strong>de</strong> bewegwijzering<br />

en het dui<strong>de</strong>lijk markeren van trappen<br />

en afstapjes waren aanpassingen gemaakt.<br />

ƒ www.www.avonturenpark.nl<br />

service<br />

oproep van Iris: geef mij door!<br />

Iris ontmoet graag zoveel mogelijk<br />

mensen en vraagt u haar te introduceren<br />

bij uw collega’s en binnen uw netwerk.<br />

Alvast hartelijk dank.<br />

reageren?<br />

Reacties op <strong>de</strong> artikelen zijn van harte<br />

welkom. Uw mail graag voorzien van<br />

naam en telefoonnummer.<br />

Stuur uw mail naar: iris@bartimeus.nl.<br />

gratis abonneren?<br />

Leest u Iris via een collega en wilt u het<br />

blad zelf ontvangen? Meldt u zich dan<br />

aan als abonnee via een mailbericht aan<br />

iris@bartimeus.nl. Graag uw bedrijfsnaam,<br />

naam, functie en adresgegevens<br />

vermel<strong>de</strong>n.<br />

staat voor persoonlijk contact 29


column Vincent Bijlo Bijlo<br />

30<br />

Beste vriend,<br />

Ik wil even iets met je <strong>de</strong>len.<br />

Niet op Facebook, niet met een duimpje van ‘vind ik leuk’,<br />

maar in het echt, met een live, analoog gesprek on<strong>de</strong>r<br />

twee ogen, die van jou, en daarom heb ik je uitgenodigd.<br />

We drinken nog één biertje en dan is het gedaan, dan kan<br />

onze vriendschap wor<strong>de</strong>n bijgezet in <strong>de</strong> galerij van mooie<br />

herinneringen.<br />

Ik weet het, <strong>de</strong> waarheid is soms heel hard, maar soms ook<br />

zo onontkoombaar dat zij wel verteld moet wor<strong>de</strong>n. Met<br />

<strong>de</strong>ze waarheid is dat het geval.<br />

Je schrikt, ik hoef je gezichtsuitdrukking niet te zien om<br />

dat te weten. Je voeten spreken boek<strong>de</strong>len. Je voeten die<br />

zenuwachtig on<strong>de</strong>r tafel heen- en weer schuiven. Nee, val<br />

me niet in <strong>de</strong> re<strong>de</strong>, zeg niet dat ik misschien wat oververmoeid<br />

ben omdat het voor mij, met mijn handicap, veel<br />

zwaar<strong>de</strong>r is dan voor an<strong>de</strong>ren. Zwijg en luister.<br />

Het gaat mij om jouw handicap waar ik niet goed meer mee<br />

kan omgaan. Jouw handicap is dat je mij niet meer ziet.<br />

Ooit waren we gelijkwaardig. We hiel<strong>de</strong>n van <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong><br />

muziek, van nachtenlange gesprekken over literatuur, over<br />

<strong>de</strong> wereld die wij zou<strong>de</strong>n gaan veran<strong>de</strong>ren, over vrouwen.<br />

Over alles wat er toe <strong>de</strong>ed en er niet toe <strong>de</strong>ed, kon<strong>de</strong>n wij tot<br />

ver na zonsopgang praten, of het nou zomer of winter was,<br />

wij lul<strong>de</strong>n <strong>de</strong> zon aan <strong>de</strong> hemel.<br />

iris<br />

‘ het gaat mij om<br />

jouw handicap<br />

waar ik niet goed<br />

meer mee kan<br />

omgaan’<br />

We had<strong>de</strong>n aan een half woord genoeg. Nu heb ik soms het<br />

gevoel dat ik hon<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n woor<strong>de</strong>n kan spreken, maar dat je<br />

ze niet hoort. Ik had je natuurlijk nooit moeten vragen mijn<br />

chauffeur te wor<strong>de</strong>n. Ik was gewaarschuwd. ‘Begin nooit een<br />

werkrelatie met een vriend,’ heb ik meer dan eens gehoord.<br />

Ik sloeg alle waarschuwingen in <strong>de</strong> wind, ik vond het domme<br />

cynische praat.<br />

Het is heel lang goed gegaan. We had<strong>de</strong>n geweldige dagen,<br />

moesten vaak zo lachen dat jij je baan op <strong>de</strong> snelweg nauwelijks<br />

kon hou<strong>de</strong>n. Maar gaan<strong>de</strong>weg ben je veran<strong>de</strong>rd. Je bent<br />

mij gaan zien als iemand die afhankelijk van jou is, iemand die<br />

an<strong>de</strong>rs is, iemand die een speciale behan<strong>de</strong>ling nodig heeft.<br />

En jij bent het die mij die behan<strong>de</strong>ling kan geven.<br />

En ik? Ik geloof<strong>de</strong> daarin, ik geloof<strong>de</strong> dat ik zon<strong>de</strong>r jou mijn<br />

beroep niet kon uitoefenen. Ik geloof<strong>de</strong> dat ik was wie ik was<br />

bij <strong>de</strong> gratie van jou. Maar nu weet ik beter en daarom is dit<br />

ons laatste gesprek. Vriendschap kan alleen bestaan op basis<br />

van gelijkwaardigheid.<br />

Laten we nog een twee<strong>de</strong> biertje nemen en proosten op<br />

alles wat ooit was. We drinken op het feit dat vriendschap<br />

mooi is zolang als zij duurt en dat we elkaars leven verrijkt<br />

hebben. Meer kun je als mens niet doen. Dank, veel dank,<br />

maar nu neem ik een an<strong>de</strong>re weg dan jij. Tabee ouwe jongen,<br />

het ga je goed en houd je ogen altijd open, daarvoor heb je ze<br />

gekregen.<br />

Vincent

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!