download de PDF - Bartiméus
download de PDF - Bartiméus
download de PDF - Bartiméus
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
fabelachtig<br />
fl i r t e n<br />
ie<strong>de</strong>reen kan het leren<br />
Flirten is contact maken, laten merken dat je <strong>de</strong><br />
an<strong>de</strong>r aantrekkelijk vindt. Maar hoe doe je dat?<br />
Is het te leren? Alvast één tip: ‘Jezelf zijn is heel<br />
belangrijk.’<br />
Door Joke van <strong>de</strong>r Leij | Fotografi e Erno Wientjens<br />
‘Aantrekkelijk’ is een rekbaar begrip<br />
Wat vind jij aantrekkelijk? Een knap uiterlijk?<br />
Intelligentie? Gevoel voor humor? ‘Voor <strong>de</strong><br />
meesten is het vooral een uitstraling die open,<br />
positief en uit nodigend is en die aanstekelijk<br />
werkt,’ zegt Esther Popelier van <strong>de</strong> Flirt Company,<br />
een bedrijf dat korte trainingen geeft op het<br />
gebied van communicatie vanuit contact. ‘En<br />
natuurlijk voor hon<strong>de</strong>rd procent jezelf zijn. Dat<br />
kan alleen als je je bewust bent van wie je bent,<br />
hoe je je gedraagt en hoe dat overkomt op<br />
an<strong>de</strong>ren. Flirten is een com binatie van vaardighe<strong>de</strong>n<br />
en attitu<strong>de</strong>. Met dat laatste bedoel ik hoe<br />
je in het leven staat en wat je <strong>de</strong>nkt en voelt. Als<br />
je fl irten bijvoorbeeld ordinair vindt, dan zal die<br />
houding onbewust uit je gedrag spreken. Ook is<br />
het nodig van jezelf te weten of je een ‘jager’ bent<br />
of ‘bejaagd’ wilt wor<strong>de</strong>n.’<br />
Luchtig, maar zakelijk kan ook<br />
Bij fl irten staat <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r centraal. Je geeft <strong>de</strong><br />
an<strong>de</strong>r aandacht, je luistert, je brengt hem of haar<br />
in een goed humeur, je stemt je doen en laten af<br />
op die an<strong>de</strong>r. Maar er is meer, vertelt Popelier.<br />
‘Er zijn verschillen<strong>de</strong> vormen van fl irten en die<br />
moet je goed uit elkaar hou<strong>de</strong>n. Een fl irt kan<br />
variëren in doel, intentie, seksuele lading en diepgang.<br />
Vriendschap, bijvoorbeeld, is een luchtige<br />
fl irt. Er is geen seksuele lading en geen concreet<br />
doel. Dat is wel zo bij een persoonlijke fl irt als<br />
je bijvoorbeeld uit bent op een date of iemands<br />
telefoonnummer.’<br />
Popelier vervolgt dat fl irten ook in zakelijke situaties<br />
opportuun kan zijn. ‘Bijvoorbeeld om jezelf<br />
binnen een bedrijf aantrekkelijk te presenteren.<br />
Zelfvertrouwen hebben en uitstralen is daarbij<br />
van belang, evenals jezelf open en eerlijk laten<br />
zien. Van daaruit maak je contact met an<strong>de</strong>ren -<br />
fl irten dus.’ We<strong>de</strong>rom benoemt ze <strong>de</strong> kracht<br />
van luisteren en reageren op wat je hoort.<br />
‘Uit ervaring weet ik dat mensen met een visuele<br />
beperking daar vaak sterk in zijn, maar ze zijn zich<br />
niet altijd bewust van <strong>de</strong>ze kwaliteit.’ Voor wat<br />
betreft luisteren én fl irten in ruimere zin<br />
zbenadrukt ze dat ie<strong>de</strong>reen het kan leren.<br />
‘Flirten’ zou ik mijn gedrag niet<br />
willen noemen, maar volgens<br />
dit artikel doe ik het wel! Ik zoek<br />
aansluiting bij <strong>de</strong> beleving van<br />
an<strong>de</strong>ren, ik laat mezelf zien en<br />
maak grapjes. Met ie<strong>de</strong>reen eigenlijk.<br />
En soms ontmoet ik op <strong>de</strong>ze manier<br />
iemand met wie het onverwacht goed klikt, bij wie<br />
ik me meer dan thuis voel, met wie ik het intiemste<br />
<strong>de</strong>el van mezelf wil <strong>de</strong>len. Dan probeer ik niet te<br />
luisteren, dan luister ik. Dan gaat alles vanzelf, dan<br />
ben ik wie ik ben. Keihard verliefd dus. Zomaar, op<br />
iemand van wie ik het nooit had verwacht en waar<br />
ik eigenlijk geen raad mee weet.<br />
Flirten, dat doe je gewoon, maar lief<strong>de</strong> overvalt je.<br />
Lief<strong>de</strong> beleef je met hart en ziel. Het is een<br />
allesomvattend gevoel dat ik koester en ie<strong>de</strong>reen<br />
gun. Mijn lief<strong>de</strong> begon met een simpele fl irt in <strong>de</strong><br />
vorm van een ontwapenen<strong>de</strong> glimlach; waarin<br />
schuilt voor jou een ontluiken<strong>de</strong> lief<strong>de</strong>?’<br />
Annemiek<br />
Waar is dat gewapper goed voor?<br />
Helemaal mee eens, vindt ook Jelly van Dijk, ontwikkelingsbegelei<strong>de</strong>r<br />
bij <strong>Bartiméus</strong>. ‘Maar in dat contact leggen kunnen voor<br />
blin<strong>de</strong>n en slechtzien<strong>de</strong>n typeren<strong>de</strong> houdingen wel eens tot misverstan<strong>de</strong>n<br />
lei<strong>de</strong>n.’ Ze vertelt dat sommigen bijvoorbeeld luisteren<br />
met het hoofd naar bene<strong>de</strong>n; een oor gericht op <strong>de</strong> persoon met<br />
wie ze contact hebben. ‘Zien<strong>de</strong>n interpreteren dit vaak als ongeinteresseerd.’<br />
An<strong>de</strong>ren bewegen met hun lichaam of wapperen<br />
met hun armen als zij enthousiast zijn. ‘Dat kan mensen afstoten<br />
en daarom is het goed dat een blin<strong>de</strong> of slechtzien<strong>de</strong> weet wat hij<br />
doet en hoe dit bij an<strong>de</strong>ren kan overkomen. Overigens zijn het voor<br />
visueel beperkte mensen zulke natuurlijke bewegingen, dat het niet<br />
eenvoudig is ze af te leren.’<br />
Goh, wat attent!<br />
Van Dijk legt uit dat er voor mensen met een visuele beperking<br />
voldoen<strong>de</strong> compensatiemogelijkhe<strong>de</strong>n zijn om te fl irten. ‘Behalve<br />
getrain<strong>de</strong> oren hebben blin<strong>de</strong>n en slechtzien<strong>de</strong>n meestal een<br />
fabelachtig geheugen; ze onthou<strong>de</strong>n veel <strong>de</strong>tails. De contouren<br />
van iemands gestalte, geuren, maar ook iemands naam. Dit alles<br />
onthou<strong>de</strong>n zij meestal al bij een eerste ontmoeting, terwijl zien<strong>de</strong><br />
mensen er meer tijd voor nodig hebben. Dat komt heel attent over.<br />
Maar het allerbelangrijkste is toch dat iemand zichzelf accepteert<br />
en zichzelf is. Dat blijkt ook uit on<strong>de</strong>rzoek: hoe meer ontspannen je<br />
bent, <strong>de</strong>s te beter kun je contacten leggen.’<br />
18 iris<br />
staat voor persoonlijk contact 19
met z’n tweeën Voor blin<strong>de</strong>n<br />
en slechtzien<strong>de</strong>n die op jacht gaan: ga met z’n<br />
tweeën op stap, neem iemand mee van <strong>de</strong> eigen<br />
leeftijd en leen zijn/haar ogen! Vertrouw op zijn/<br />
haar eerste oor<strong>de</strong>el.<br />
maak contact Benut je<br />
mogelijkhe<strong>de</strong>n. Oogcontact is niet <strong>de</strong> enige<br />
contactmaker, met woor<strong>de</strong>n fl irten is minstens<br />
net zo mooi. Een subtiele aanraking is ook een<br />
heel belangrijke, maar dan wel als een volgen<strong>de</strong><br />
stap. Even een hand op iemands arm leggen, een<br />
kneepje geven, knietje vrijen on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> tafel. Let<br />
hierbij goed op <strong>de</strong> reactie van <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r.<br />
signalen Leer bewust signalen op te<br />
vangen en uit te zen<strong>de</strong>n. Voor vrouwen: geef<br />
hel<strong>de</strong>re signalen. Voor mannen: zorg voor focus,<br />
richt je aandacht volledig op <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r en laat je<br />
niet afl ei<strong>de</strong>n.<br />
wees jezelf Vertel gewoon wat bij je<br />
past en wat je echt meent. En: luister ook naar <strong>de</strong><br />
an<strong>de</strong>r. Toon oprechte belangstelling door vragen<br />
te stellen of complimentjes te geven: zeg dat hij<br />
of zij een warme stem heeft, lekker ruikt, mooie<br />
zachte han<strong>de</strong>n heeft.<br />
speel mee Flirten is een spel … wees<br />
een speler! Treed actief met an<strong>de</strong>ren in contact en<br />
blijf niet aan <strong>de</strong> zijlijn staan.<br />
concentreer Laat je niet afl ei<strong>de</strong>n<br />
door een zonnebril die oogcontact verhin<strong>de</strong>rt.<br />
En ook niet door een gelei<strong>de</strong>hond of rolstoel.<br />
overal Flirten kan in principe overal: in<br />
<strong>de</strong> disco, <strong>de</strong> kroeg, op het werk, in <strong>de</strong> sportclub,<br />
bibliotheek, op school of in <strong>de</strong> trein. In <strong>de</strong> disco<br />
gaat het toch vooral om zien en gezien wor<strong>de</strong>n, in<br />
een rustige omgeving krijgen praten en luisteren<br />
ook een kans.<br />
zelfbewust Benadruk je mooie<br />
kanten en vraag bijvoorbeeld eens een kleurenadvies<br />
bij een styling<strong>de</strong>skundige. Een goed advies<br />
is een ca<strong>de</strong>au voor je hele leven!<br />
ontspan Wees niet bang als het een<br />
keer niet lukt. Dat hoort er gewoon bij. Niemand<br />
schiet in één keer raak, dus probeer ontspannen<br />
te blijven.<br />
Looking good, feeling great<br />
Hoewel het uiterlijk meestal niet allesbepalend<br />
is, maakt het wel <strong>de</strong>gelijk uit hoe iemand eruit<br />
ziet, bevestigt Jacqueline Koelewijn, maatschappelijk<br />
werkster bij <strong>Bartiméus</strong> en nauw betrokken<br />
bij <strong>de</strong> organisatie van het Styling Weekend dat<br />
<strong>Bartiméus</strong> op 3 en 4 juni in Zeist organiseer<strong>de</strong>.<br />
‘Ie<strong>de</strong>reen wil er graag goed uitzien. Maar dat<br />
kan lastig zijn als je jezelf niet of nauwelijks in <strong>de</strong><br />
spiegel kunt bekijken. Hoe weet je of die trendy<br />
kleding bij jouw fi guur past en welke kleuren<br />
je goed staan? Bijvoorbeeld zwarte kleding<br />
dragen als je een heel lichte huid hebt, kan een<br />
fl etse indruk geven. Tij<strong>de</strong>ns dit weekend gaf een<br />
styling<strong>de</strong>skundige adviezen op maat en ze ging<br />
met <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers aan <strong>de</strong> slag om hun sterke<br />
kwaliteiten te benadrukken.’ Koelewijn benadrukt<br />
Kim <strong>de</strong> Groot en Maarten Bran<strong>de</strong>nburg<br />
met fl irtcoach Esther Popelier. Wat<br />
von<strong>de</strong>n ze het meest opvallend?<br />
Maarten: ‘Vrouwen vergeten vaak<br />
signalen te geven.’<br />
Kim: ‘Mannen moeten op <strong>de</strong> do<strong>de</strong> hoek<br />
letten en je niet overvallen.’<br />
dat houding ook doorslaggevend kan zijn. ‘Hoe kom je over, hoe wil<br />
je overkomen en past je kleding daar wel bij. Tij<strong>de</strong>ns zo’n weekend<br />
proberen <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers dat direct uit. Het effect bleek vaak<br />
verbluffend: als jongeren voelen dat ze er goed uitzien, krijgen ze<br />
meer zelfvertrouwen en stralen dat ook uit. Uiterlijk en innerlijk zijn<br />
twee kanten van <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> medaille. Om goed te kunnen fl irten heb<br />
je bei<strong>de</strong> nodig.’<br />
staat voor persoonlijk contact 21
‘ spreek me maar aan. Een<br />
spontaan praatje op straat,<br />
an<strong>de</strong>rs dan over mijn gelei<strong>de</strong>hond,<br />
lijkt me heerlijk’<br />
Annemiek van Munster (34) is redacteur,<br />
columnist, auteur van het boek +23 en<br />
gastredacteur van <strong>de</strong>ze Iris. Haar boodschap:<br />
ga het gesprek aan met iemand met een<br />
beperking. Laat u niet afschrikken door een<br />
stok maar vraag naar die ontzettend mooie<br />
jas of klaag over <strong>de</strong> vertraag<strong>de</strong> trein.<br />
Tekst: Gabriëlle Kuijer | Fotografi e: Reinier Gerritsen<br />
iris maakt kennis met<br />
Annemiek van Munster<br />
‘Om mijn slechtziendheid maak ik me<br />
nu niet meer zo druk. Maar er is een tijd<br />
geweest dat ik het ontken<strong>de</strong>. Ik had een<br />
onzichtbare handicap en was ontzettend<br />
creatief in het verbergen ervan.<br />
Voor mijn vrien<strong>de</strong>n en familie was mijn<br />
slechtziendheid nauwelijks een issue,<br />
want ik gedroeg me niet als zodanig.<br />
Ik had allerlei trucjes waarmee ik hen,<br />
en mezelf, misleid<strong>de</strong>. Als ik bijvoorbeeld<br />
in een disco naar het toilet wil<strong>de</strong>, dan<br />
wachtte ik tot iemand an<strong>de</strong>rs ging.<br />
En subtiel stootte ik steeds tegen een<br />
vriendin of vriend aan, zodat ik wist<br />
dat ze er nog waren. Maar dit kostte<br />
me zoveel energie… op een gegeven<br />
moment was mijn accu leeg. Ik liep<br />
’s avonds in het donker op straat, struikel<strong>de</strong><br />
en viel plat op mijn gezicht. Mijn<br />
lichaam was zo moe dat <strong>de</strong> refl ex om<br />
mezelf op te vangen achterwege bleef.<br />
Ik ben blind aan mijn rechteroog en met<br />
mijn linkeroog kijk ik door een koker.<br />
Alles wat om mij heen gebeurt, mis ik<br />
dus. En wat ik zie, zie ik ook nog eens<br />
wazig. Bovendien heb ik nystagmus,<br />
een aandoening waarbij je ogen nooit<br />
stil staan. Een auto zie ik staan, <strong>de</strong> kleur<br />
krijg ik mee, maar ver<strong>de</strong>re <strong>de</strong>tails mis ik.<br />
In <strong>de</strong> tijd dat ik net zo wil<strong>de</strong> zijn als alle<br />
an<strong>de</strong>ren, ontken<strong>de</strong> ik dit. Maar na die val<br />
voel<strong>de</strong> ik dat het an<strong>de</strong>rs moest. Ik werd<br />
gewezen op <strong>de</strong> mogelijkheid om intern<br />
te revali<strong>de</strong>ren. Dan ben je vijf dagen per<br />
week – een hele werkweek! – samen<br />
met an<strong>de</strong>re blin<strong>de</strong>n en slechtzien<strong>de</strong>n en leer je jezelf te red<strong>de</strong>n met<br />
en zon<strong>de</strong>r taststok en an<strong>de</strong>re hulpmid<strong>de</strong>len. Die stok en hulpmid<strong>de</strong>len<br />
waarvan ik tot dat moment gruwel<strong>de</strong> en waarvan ik ook wist<br />
dat ik niet zon<strong>de</strong>r zou kunnen.<br />
Voor mijn omgeving was het ook enorm wennen. “Revali<strong>de</strong>ren?<br />
Een witro<strong>de</strong> stok? Dat is toch alleen voor blin<strong>de</strong>n en voor mensen<br />
die heel slecht zien?” Ja, in<strong>de</strong>rdaad. Omdat het voor al mijn vrien<strong>de</strong>n<br />
en kennissen ook nieuw was en <strong>de</strong> hele revalidatieperio<strong>de</strong><br />
maar liefst negen maan<strong>de</strong>n duur<strong>de</strong>, besloot ik hen via e-mails op<br />
<strong>de</strong> hoogte te hou<strong>de</strong>n van het proces, mijn ervaringen en <strong>de</strong> vor<strong>de</strong>ringen.<br />
Hierop ontving ik veel positieve reacties, ook van mensen<br />
die <strong>de</strong> stukken via via kregen. Het i<strong>de</strong>e ontstond om er een boek<br />
van te maken. Enkele slechtzien<strong>de</strong> vrien<strong>de</strong>n richtten Stichting Zicht<br />
in Zicht op met als doel om slechtziendheid beken<strong>de</strong>r te maken.<br />
Het uitgeven van mijn boek paste precies binnen <strong>de</strong>ze doelstelling:<br />
‘+23’ is heel goed ontvangen en daar ben ik natuurlijk erg trots op.<br />
Als ik met zien<strong>de</strong>n praat over mijn leven en over slechtziendheid,<br />
dan merk ik steeds weer hoe moeilijk het voor hen is zich daarin te<br />
verplaatsen. Het is echt heel an<strong>de</strong>rs dan wanneer je een bril moet<br />
dragen omdat je -6 hebt. Maar het is ook absoluut niet te vergelijken<br />
met blindheid. Mijn ogen hebben nooit rust. Vanwege <strong>de</strong><br />
nystagmus kan mijn goe<strong>de</strong> oog niet focussen. Bovendien moet ik<br />
door mijn beperkte gezichtsveld continu <strong>de</strong> omgeving scannen. En<br />
ik on<strong>de</strong>rvind veel last van licht, waardoor ik min<strong>de</strong>r zie. Bovendien<br />
moet ik op alle an<strong>de</strong>re vlakken volop geconcentreerd zijn om mijn<br />
weg te vin<strong>de</strong>n of een gesprek aan te gaan. Dat vraagt veel energie<br />
en het blijft mijn valkuil dat ik mijn accu helemaal verbruik. Mijn<br />
enthousiasme, mijn open en proactieve houding ten opzichte van<br />
alles en ie<strong>de</strong>reen… ik ben er blij mee, maar ik moet het doseren.<br />
Vakantie en avontuur vond ik altijd leuk, maar ook op dit vlak schrijf<br />
ik Balans tegenwoordig met een hoofdletter. Met een groep van<br />
vijf slechtzien<strong>de</strong>n ben ik onlangs in Suriname geweest. Het was<br />
schitterend, maar <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> keer ga ik weer gewoon naar <strong>de</strong><br />
Turkse badplaats waar ik al eer<strong>de</strong>r ben geweest. Daar ken ik <strong>de</strong><br />
weg en mensen helpen graag een knappe Ne<strong>de</strong>rlandse. Mijn stok<br />
lijkt dan geen rol te spelen. Hier wel. Het lijkt of die stok alles aan<br />
aantrekkelijkheid laat verdwijnen. Ik hoopte dat mijn gelei<strong>de</strong>hond<br />
Chanda daar veran<strong>de</strong>ring in zou brengen. Maar haar hoge aaibaarheidsfactor<br />
trekt vooral kin<strong>de</strong>ren en ou<strong>de</strong>re dames. Ik zeg wel<br />
eens gekscherend: helaas is er nog geen knappe man naar me toe<br />
gekomen voor een praatje en om me mee uit te vragen. Zelf ben<br />
ik assertief genoeg, maar ik ontbeer nu eenmaal het oogcontact.<br />
Omdat ik niet altijd zelf het initiatief kan nemen, zou ik het fi jn<br />
vin<strong>de</strong>n als mensen voorbij die stok en voorbij Chanda kijken naar <strong>de</strong><br />
persoon die ik ben. Ik zou het heerlijk vin<strong>de</strong>n als een wildvreem<strong>de</strong><br />
mij eens aansprak over mijn geweldige schoenen en niet alleen met<br />
een vraag over Chanda of mijn ogen. Overigens: op dit moment<br />
ben ik single en dat bevalt me erg goed. Ik sta open voor een<br />
relatie, maar niets moet. Wel of geen beperking; als je hart spreekt<br />
maakt dat <strong>de</strong>nk ik niet uit. Hoewel het natuurlijk makkelijker zou<br />
zijn als mijn partner kan autorij<strong>de</strong>n en eens iets voor zou kunnen<br />
lezen. Maar dat is uitsluitend praktisch gedacht en <strong>de</strong>rgelijke zaken<br />
los je altijd wel op.’<br />
'+23, Een revalidatieproces in beeld' van Annemiek van<br />
Munsteris verkrijgbaar via www.zichtinzicht.nl of via<br />
<strong>de</strong> boekhan<strong>de</strong>l. Voor Slechtzien<strong>de</strong>n en blin<strong>de</strong>n is er een<br />
gratis Daisyversie ingesproken door Isa Hoes.<br />
ƒ www.annemiekvanmunster.nl<br />
Chanda heeft een eigen column bij BartKidz:<br />
ƒ www.bartkidz.nl<br />
22 iris<br />
staat voor persoonlijk contact 23
Tekst Gabriëlle Kuijer, met dank aan dr. Bing Thio, <strong>de</strong>rmatoloog, Erasmus MC, Rotterdam<br />
zintuigen<br />
dicht<br />
op<br />
<strong>de</strong><br />
huid<br />
De huid, ons grootste orgaan, beschermt ons<br />
tegen uitdroging, gevaarlijke stoffen en ziekte-<br />
kiemen. Tastprikkels geeft <strong>de</strong> huid rechtstreeks<br />
door naar <strong>de</strong> hersenen. Sensatie!<br />
Zintuigen-satellietschotel<br />
Een miljoen zenuwuitein<strong>de</strong>n<br />
bevin<strong>de</strong>n zich in <strong>de</strong> huid,<br />
receptoren die samen met <strong>de</strong><br />
an<strong>de</strong>re zintuigen een satellietschotel<br />
vormen voor <strong>de</strong><br />
hersenen. Is er een aantrekkelijk<br />
persoon in <strong>de</strong> buurt? Dan geldt<br />
alarmfase 1!<br />
Een warm blosje<br />
Alarmfase 2! Zit mijn haar wel<br />
goed? Wat zou hij/zij van me<br />
<strong>de</strong>nken? Het liefst zak ik hier<br />
ter plekke door <strong>de</strong> grond! Poeh,<br />
daar krijg je het warm van!<br />
Je begint te blozen, oftewel:<br />
<strong>de</strong> bloedvaten in wangen en<br />
spieren zijn verwijd om ze van<br />
zuurstof te voorzien.<br />
Kippenvel<br />
Een zachte aanraking …<br />
kippenvel. Fijn kippenvel. De<br />
haartjes in <strong>de</strong> huid hebben ie<strong>de</strong>r<br />
een eigen spiertje. Een zachte<br />
aanraking kan die spiertjes<br />
laten samentrekken. Dit gaat<br />
geheel willekeurig, via ons<br />
autonome zenuwstelsel en <strong>de</strong><br />
neurotransmitter acetylcholine.<br />
Lekker laten gebeuren.<br />
Grandioos gevoelig<br />
Op sommige plekken is <strong>de</strong><br />
prikkeld rempel lager. Een aan -<br />
raking op die plek geeft meteen<br />
een intense reactie. An<strong>de</strong>re zintuigen,<br />
zoals <strong>de</strong> reuk zin, dragen<br />
daaraan bij. Is het een wel kome<br />
aanraking van een gelief<strong>de</strong>, dan<br />
staan alle signalen op genieten.<br />
Gewenst of ongewenst?<br />
Onze hersenen interpreteren<br />
alle signalen die ze van onze<br />
zin tuigen ontvangen. Daaruit<br />
lei<strong>de</strong>n zij af of een aanraking<br />
mogelijk bedreigend is. Visuele<br />
informatie voert bij zien<strong>de</strong>n<br />
waar schijnlijk <strong>de</strong> boventoon.<br />
Bij blin<strong>de</strong>n en zeer slechtzien<strong>de</strong>n<br />
zou <strong>de</strong> huid wel eens<br />
extra gevoelig kunnen zijn of<br />
<strong>de</strong> hersenen vangen <strong>de</strong> huidsignalen<br />
beter op. Dit is nog niet<br />
weten schappelijk on<strong>de</strong>rbouwd.<br />
24 iris staat voor persoonlijk contact 25
gemeenten vergroten<br />
toegankelijkheid<br />
Goed beleid maken en er<br />
vervolgens voor zorgen dat<br />
een gemeente daadwerkelijk<br />
beter toegankelijk wordt… <strong>de</strong><br />
praktijk blijkt soms weerbarstiger<br />
dan gedacht. Daarom<br />
publiceert Vilans, kenniscentrum<br />
langduren<strong>de</strong> zorg,<br />
een gratis handreiking voor<br />
gemeenten.<br />
Hoe fi t bent<br />
u werkelijk?<br />
‘Werken aan toegankelijkheid’<br />
bevat alle informatie om<br />
bijvoorbeeld openbare gebouwen,<br />
stoepen en straten goed<br />
bereikbaar en begaanbaar te<br />
maken voor mensen met een<br />
beperking. Want wees eens<br />
eerlijk: soms staan we er niet<br />
bij stil dat het handiger is als<br />
parkeerautomaten laag hangen,<br />
of dat losliggen<strong>de</strong> stoeptegels<br />
een gevaar opleveren voor<br />
iemand die slecht ter been is.<br />
Deze zaken zijn natuurlijk wel te<br />
verhelpen, maar het is beter om<br />
structureel na te <strong>de</strong>nken over<br />
Voldoen<strong>de</strong> bewegen en fi theid zijn<br />
belangrijk voor een goe<strong>de</strong> gezondheid,<br />
welbevin<strong>de</strong>n, participatie<br />
en kwaliteit van leven. Op heel<br />
veel plekken in Ne<strong>de</strong>rland wor<strong>de</strong>n<br />
initiatieven genomen om <strong>de</strong> fi theid<br />
van mensen te verbeteren. Aly<br />
Waninge van het Universitair<br />
Medisch Centrum Groningen ontwikkel<strong>de</strong><br />
tests en metingen om <strong>de</strong><br />
gezondheid en fi theid van mensen<br />
met ernstige verstan<strong>de</strong>lijke, visuele<br />
en motorische beperkingen op<br />
een betrouwbare en uitvoerbare<br />
manier vast te stellen. Hiermee is<br />
<strong>de</strong> basis gelegd om het beweegaanbod<br />
voor <strong>de</strong>ze groep mensen<br />
uit te brei<strong>de</strong>n.<br />
Proefschrift Aly Waninge: Measuring<br />
physical fi tness in persons with severe<br />
or profound intellectual and multiple<br />
disabilities<br />
toegankelijkheid. ‘Werken aan<br />
toegankelijkheid’ biedt praktische<br />
adviezen, bijvoorbeeld<br />
over het stimuleren van toegankelijkheid<br />
bij on<strong>de</strong>rnemers. Het<br />
twee<strong>de</strong> <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> handreiking<br />
gaat over toegankelijkheid bij<br />
nieuwbouw.<br />
ƒ www.vilans.nl<br />
Werken aan<br />
toegankelijkheid<br />
Handreiking toegankelijkheidsbeleid met praktische adviezen voor gemeenten<br />
Auteurs:<br />
Nienke Blijham<br />
Judith van Lier<br />
Monique Vernoy (redactie)<br />
proef & geniet van <strong>de</strong><br />
<strong>Bartiméus</strong>- tuin<br />
Op het terrein van <strong>Bartiméus</strong> in Doorn bevindt zich een historische moestuin.<br />
Freule Van Loon kweekte er heel vroeger haar bloemen, groente en<br />
fruit. Haar nichtje mevrouw Mollinger (91) open<strong>de</strong> onlangs <strong>de</strong> gerestaureer<strong>de</strong><br />
tuin. Bezoekers zijn van harte welkom in <strong>de</strong> tuin en <strong>de</strong> bijbehoren<strong>de</strong><br />
theeschenkerij. U kunt zelf fruit, groente of bloemen plukken. Bewoners<br />
en me<strong>de</strong>werkers van <strong>Bartiméus</strong> runnen <strong>de</strong> tuin en <strong>de</strong> theeschenkerij. De<br />
restauratie is fi nancieel mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Fonds en<br />
<strong>de</strong> Vereniging <strong>Bartiméus</strong> Sonneheerdt.<br />
ƒ www.bartimeus.nl/moestuin<br />
1<br />
ooggroenten en -fruit<br />
lekker!<br />
Dat wortels goed voor je ogen zijn, is<br />
geen fabel. In hun boek Gezond eten<br />
voor je ogen bevelen tekstschrijver<br />
Karlijn <strong>de</strong> Winter, diëtist Anne Mesman<br />
- <strong>de</strong> Winter en oogarts Adrie <strong>de</strong> Winter<br />
een voedingspatroon van veel groente,<br />
fruit en vis aan om <strong>de</strong> ogen in goe<strong>de</strong><br />
conditie te hou<strong>de</strong>n. Het boek vertelt niet<br />
alleen over goe<strong>de</strong> voedingsstoffen, maar<br />
geeft vooral ook aan wat iemand moet<br />
eten om die stoffen in voldoen<strong>de</strong> mate<br />
binnen te krijgen. Niet alleen <strong>de</strong> reguliere<br />
maaltij<strong>de</strong>n, maar ook lekkere tussendoortjes<br />
als smoothies en borrelhapjes.<br />
Gezond eten voor je ogen,<br />
ISBN: 978-90-816998-1-5<br />
ƒ www.gezon<strong>de</strong>tenvoorjeogen.nl<br />
’n tactiele pasfoto<br />
van uw lief<br />
Als het aan wetenschappers van <strong>de</strong><br />
Universiteit van Arizona ligt, doen<br />
blin<strong>de</strong>n ook een pasfoto van hun gelief<strong>de</strong><br />
in hun portemonnee. Zij ontwikkel<strong>de</strong>n<br />
een softwareprogramma dat beel<strong>de</strong>n<br />
in zwarte lijnen omzet. Een bijpassen<strong>de</strong><br />
printer drukt <strong>de</strong>ze lijnen zwart en<br />
ietwat verhoogd af, zodat een tactiele<br />
foto ontstaat. De uitdaging zat voor<br />
<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekers in het kiezen van<br />
<strong>de</strong> mate van <strong>de</strong>tails. Te weinig <strong>de</strong>tail<br />
geeft geen goe<strong>de</strong> weergave van <strong>de</strong><br />
werkelijkheid, maar te veel <strong>de</strong>tails maken<br />
een afbeelding onoverzichtelijk – en een<br />
pasfoto onherkenbaar.<br />
ƒ www.scientias.nl<br />
simpele correctie,<br />
veel meer zicht<br />
In Ne<strong>de</strong>rland wonen ongeveer 155.000<br />
ou<strong>de</strong>ren in een verpleeg- of verzorgingshuis.<br />
Volgens recente schattingen<br />
heeft 42 procent een visuele beperking.<br />
Bij meer dan <strong>de</strong> helft van <strong>de</strong>ze<br />
mensen kan een eenvoudige correctie<br />
als een juiste bril of een staaroperatie<br />
voldoen<strong>de</strong> zijn om hun beperking weg<br />
te nemen. Dr. J.J. Limburg c.s. beschrijven<br />
dit in het artikel ‘Een simpele<br />
oogtest voor slechtzien<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>ren in<br />
hoor een postzegel<br />
TNT Post en het Ne<strong>de</strong>rlands Instituut<br />
voor Beeld en Geluid komen met een<br />
serie postzegels-met-geluid om het<br />
zestigjarig bestaan van <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
televisie te vieren. Het zijn zegels<br />
waarop personen of personages uit<br />
beken<strong>de</strong> televisieprogramma’s staan<br />
afgebeeld. Wie met <strong>de</strong> bijgelever<strong>de</strong><br />
audiopen over <strong>de</strong> zegels strijkt, hoort<br />
<strong>de</strong> openingstune van het afgebeel<strong>de</strong><br />
zorginstellingen’. Zij maken melding<br />
van een simpele en effectieve metho<strong>de</strong><br />
voor visusscreening en eenvoudig oogon<strong>de</strong>rzoek<br />
met als doel mensen met<br />
een visuele beperking op te sporen en<br />
a<strong>de</strong>quate oogzorg te verlenen.<br />
Bron: Tijdschrift voor Ou<strong>de</strong>rengeneeskun<strong>de</strong><br />
nr. 17, 29 april 2011<br />
programma. De serie opent met het<br />
portret van Marc Klein Essink, beter<br />
bekend als dokter Jan uit Medisch<br />
Centrum West. Ook Mart Smeets van<br />
Studio Sport en Tante Til van De Familie<br />
Knots zijn present, evenals Willem Ruis,<br />
Bart <strong>de</strong> Graaff en Van Kooten en <strong>de</strong> Bie.<br />
Bron: instituut.beel<strong>de</strong>ngeluid.nl<br />
Marc Klein Essink, Tante Til en Mart Smeets met 'hun' postzegels-met-geluid<br />
26 iris<br />
staat voor persoonlijk contact 27<br />
Foto: Roy Beusker<br />
iris ziet
iris feliciteert<br />
...<strong>de</strong> gemeente Oisterwijk met<br />
het certifi caat van websitetoegankelijkheid<br />
De gemeente Oisterwijk ontving in april<br />
het certifi caat van toegankelijkheid voor<br />
haar website. Oisterwijk ontvangt dit<br />
keurmerk omdat <strong>de</strong> website voldoet aan<br />
richtlijnen van <strong>de</strong> overheid om websites<br />
voor ie<strong>de</strong>reen optimaal toegankelijk te<br />
maken. Dit geldt voor mensen met een<br />
visuele beperking maar bijvoorbeeld ook<br />
voor bezoekers die met een mobiele<br />
telefoon <strong>de</strong> website willen bekijken.<br />
Websites die volledig aan <strong>de</strong> webrichtlijnen<br />
voldoen zijn herkenbaar aan een<br />
groen logo met drie sterren.<br />
Sinds begin 2011 is <strong>de</strong> gemeentelijke<br />
website ook uitgerust met een voorleeshulp.<br />
Mensen met een visuele<br />
beperking en mensen die niet goed<br />
kunnen lezen of moeite hebben met<br />
<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse taal, hebben zo toch<br />
...Landal GreenParks met <strong>de</strong> eerste<br />
vakantiewoning voor visueel beperkten<br />
Mensen met een visuele beperking<br />
kunnen bij Landgoed ’t Loo van Landal<br />
GreenParks terecht in <strong>de</strong> Visionvilla.<br />
De inrichting is contrastrijker, <strong>de</strong><br />
accommodatie heeft een geavanceerd<br />
verlichtingssysteem en aangepaste<br />
apparatuur. Het entreepad is voorzien<br />
van verlichting en <strong>de</strong> tuin is afgehekt<br />
voor <strong>de</strong> eventuele hulphond. Er zijn<br />
een kunststof hon<strong>de</strong>nmand, een groot<br />
voelbaar huisnummer in contrasteren<strong>de</strong><br />
kleur, een grote fl atscreen televisie en<br />
een eenvoudig bedienbare radio.<br />
In <strong>de</strong> keuken is een gasfornuis voorzien<br />
van een thermokoppel. Deze sluit<br />
<strong>de</strong> gastoevoer af wanneer het vuur<br />
gedoofd is. De verblijfsinformatie, zoals<br />
<strong>de</strong> menukaart en <strong>de</strong> omgevingsinformatie,<br />
is in braille.<br />
ƒ www.landal.nl<br />
28<br />
iris<br />
<strong>de</strong> mogelijkheid <strong>de</strong> informatie tot zich<br />
te nemen. Na het (gratis) <strong>download</strong>en<br />
van het programma kunnen bezoekers<br />
met <strong>de</strong> cursor over <strong>de</strong> tekst bewegen.<br />
Dat <strong>de</strong>el wordt dan voorgelezen. Ook<br />
wordt <strong>de</strong> tekst woord voor woord in een<br />
aparte kleur getoond en kan <strong>de</strong> tekst<br />
wor<strong>de</strong>n vergroot.<br />
ƒ www.oisterwijk.nl<br />
...<strong>de</strong> gemeente Baarle-Nassau<br />
met <strong>de</strong> toe ganke lijke audioverslagen<br />
De gemeente Baarle-Nassau heeft<br />
als eerste Ne<strong>de</strong>rlandse gemeente een<br />
website gelanceerd met raadsverslagen<br />
in audiovorm die volledig voldoen aan <strong>de</strong><br />
strengste normen van <strong>de</strong> webrichtlijnen.<br />
De site verdient daarmee het predikaat<br />
‘drempelvrij met drie sterren’.<br />
ƒ www.baarle-nassau.raadsinformatie.nl<br />
Foto: Merijn Soeters, KNRB<br />
...<strong>de</strong> KNRB met het beleidsplan<br />
aangepast roeien<br />
De Koninklijke Ne<strong>de</strong>rlandse Roeibond<br />
(KNRB) richt zich met het beleid tot<br />
en met 2012 op jeugd en jongvolwassenen<br />
met een lichamelijke of visuele<br />
beperking. Dit programma, in samenwerking<br />
met NOC*NSF en <strong>de</strong> Johan<br />
Cruyff Foundation, heeft als doel een<br />
structurele samenwerking op te zetten<br />
tussen verenigingen en scholen (regulier<br />
en speciaal on<strong>de</strong>rwijs) of revalidatiecentra.<br />
Er zijn outdoor en indoor<br />
clinics en <strong>de</strong> activiteiten sluiten aan<br />
op, of zijn on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van het reguliere<br />
sportaanbod van een school of revalidatiecentrum.<br />
De KNRB hoopt hiermee<br />
jeugd en jongvolwassenen met een<br />
beperking enthousiast te maken voor<br />
het roeien en ze blijvend lid te laten<br />
...Piet Maasland<br />
met zijn autob<br />
i o g r a fi e<br />
De aanvaarding van zijn blindheid ging<br />
bij Piet Maasland (63) gepaard met<br />
grote innerlijke strijd. Terwijl hij vurig<br />
bad om genezing, gebeur<strong>de</strong> het tegenovergestel<strong>de</strong><br />
van wat hij vroeg: zijn<br />
gezichtsvermogen nam gestaag af.<br />
‘Toen ik geloof<strong>de</strong> dat God in <strong>de</strong> duisternis<br />
nabij is, vond ik rust. Er ging een<br />
moeizame weg van struisvogelpolitiek<br />
aan vooraf.’ Maasland was in <strong>de</strong> bloei<br />
wor<strong>de</strong>n van een roeivereniging. Het<br />
programma on<strong>de</strong>rsteunt verenigingen<br />
in het creëren van randvoorwaar<strong>de</strong>n,<br />
zoals het doen van aanpassingen aan<br />
materiaal en faciliteiten, het bena<strong>de</strong>ren<br />
van ka<strong>de</strong>r, <strong>de</strong>skundigheidsbevor<strong>de</strong>ring<br />
of informatievoorziening. Binnen<br />
scholen en revalidatiecentra kan het<br />
programma <strong>de</strong>skundigheid bevor<strong>de</strong>ren<br />
op het gebied van ergometerroeien en<br />
het uitbrei<strong>de</strong>n van hun sportaanbod.<br />
Daarnaast kan <strong>de</strong> KNRB binnen het<br />
programma als intermediair optre<strong>de</strong>n<br />
tussen <strong>de</strong> roeiverenigingen, scholen en<br />
revalidatiecentra.<br />
ƒ www.knrb.nl/content.php/nl/326<br />
van zijn leven toen zijn ene oog door<br />
spontane netvliesloslating blind werd en<br />
het gezichtsvermogen van het an<strong>de</strong>re<br />
oog steeds ver<strong>de</strong>r afnam. Zijn handicap<br />
wierp een donkere schaduw over zijn<br />
bestaan, een schaduw die hij lange tijd<br />
on<strong>de</strong>r ogen weiger<strong>de</strong> te zien. Maasland,<br />
gehuwd en va<strong>de</strong>r van vier kin<strong>de</strong>ren, was<br />
me<strong>de</strong>werker bij een nationale bank. ‘Ik<br />
wil<strong>de</strong> er niet aan,’ zegt hij. ‘Blindheid was<br />
voor mij een waar schrikbeeld.’ In zijn<br />
boek ‘Blin<strong>de</strong>lings vertrouwen' vertelt hij<br />
over zijn ervaringen.<br />
‘Blin<strong>de</strong>lings vertrouwen’: ¤ 12,95 (plus ¤ 2,64<br />
verzendkosten)<br />
ƒ www.in-outbooks@planet.nl<br />
...avonturenpark<br />
Hellendoorn met<br />
‘Tast het avontuur’<br />
Op zaterdag 16 april 2011 open<strong>de</strong> Avonturenpark<br />
Hellendoorn <strong>de</strong> <strong>de</strong>uren exclusief voor blin<strong>de</strong> en<br />
slechtzien<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren en hun familie en vrien<strong>de</strong>n.<br />
Bijna vijfhon<strong>de</strong>rd bezoekers genoten van een<br />
zonovergoten pretpark. On<strong>de</strong>r hen waren ou<strong>de</strong>rs<br />
met kin<strong>de</strong>ren die voor het eerst een pretpark<br />
durf<strong>de</strong>n te bezoeken. Hellendoorn vroeg in 2010<br />
advies aan <strong>Bartiméus</strong> over het toegankelijker<br />
maken van het park. 'Tast het avontuur' was<br />
eigenlijk een feestelijke testdag. De personeelsle<strong>de</strong>n<br />
kregen instructie om <strong>de</strong> bezoekers goed<br />
te kunnen ontvangen. Bij <strong>de</strong> ingang <strong>de</strong>el<strong>de</strong>n ze<br />
grootletterplattegron<strong>de</strong>n uit en reliëfplattegron<strong>de</strong>n.<br />
In het restaurant lagen menukaarten<br />
met grote letters en in braille. Ook in <strong>de</strong> bewegwijzering<br />
en het dui<strong>de</strong>lijk markeren van trappen<br />
en afstapjes waren aanpassingen gemaakt.<br />
ƒ www.www.avonturenpark.nl<br />
service<br />
oproep van Iris: geef mij door!<br />
Iris ontmoet graag zoveel mogelijk<br />
mensen en vraagt u haar te introduceren<br />
bij uw collega’s en binnen uw netwerk.<br />
Alvast hartelijk dank.<br />
reageren?<br />
Reacties op <strong>de</strong> artikelen zijn van harte<br />
welkom. Uw mail graag voorzien van<br />
naam en telefoonnummer.<br />
Stuur uw mail naar: iris@bartimeus.nl.<br />
gratis abonneren?<br />
Leest u Iris via een collega en wilt u het<br />
blad zelf ontvangen? Meldt u zich dan<br />
aan als abonnee via een mailbericht aan<br />
iris@bartimeus.nl. Graag uw bedrijfsnaam,<br />
naam, functie en adresgegevens<br />
vermel<strong>de</strong>n.<br />
staat voor persoonlijk contact 29
column Vincent Bijlo Bijlo<br />
30<br />
Beste vriend,<br />
Ik wil even iets met je <strong>de</strong>len.<br />
Niet op Facebook, niet met een duimpje van ‘vind ik leuk’,<br />
maar in het echt, met een live, analoog gesprek on<strong>de</strong>r<br />
twee ogen, die van jou, en daarom heb ik je uitgenodigd.<br />
We drinken nog één biertje en dan is het gedaan, dan kan<br />
onze vriendschap wor<strong>de</strong>n bijgezet in <strong>de</strong> galerij van mooie<br />
herinneringen.<br />
Ik weet het, <strong>de</strong> waarheid is soms heel hard, maar soms ook<br />
zo onontkoombaar dat zij wel verteld moet wor<strong>de</strong>n. Met<br />
<strong>de</strong>ze waarheid is dat het geval.<br />
Je schrikt, ik hoef je gezichtsuitdrukking niet te zien om<br />
dat te weten. Je voeten spreken boek<strong>de</strong>len. Je voeten die<br />
zenuwachtig on<strong>de</strong>r tafel heen- en weer schuiven. Nee, val<br />
me niet in <strong>de</strong> re<strong>de</strong>, zeg niet dat ik misschien wat oververmoeid<br />
ben omdat het voor mij, met mijn handicap, veel<br />
zwaar<strong>de</strong>r is dan voor an<strong>de</strong>ren. Zwijg en luister.<br />
Het gaat mij om jouw handicap waar ik niet goed meer mee<br />
kan omgaan. Jouw handicap is dat je mij niet meer ziet.<br />
Ooit waren we gelijkwaardig. We hiel<strong>de</strong>n van <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong><br />
muziek, van nachtenlange gesprekken over literatuur, over<br />
<strong>de</strong> wereld die wij zou<strong>de</strong>n gaan veran<strong>de</strong>ren, over vrouwen.<br />
Over alles wat er toe <strong>de</strong>ed en er niet toe <strong>de</strong>ed, kon<strong>de</strong>n wij tot<br />
ver na zonsopgang praten, of het nou zomer of winter was,<br />
wij lul<strong>de</strong>n <strong>de</strong> zon aan <strong>de</strong> hemel.<br />
iris<br />
‘ het gaat mij om<br />
jouw handicap<br />
waar ik niet goed<br />
meer mee kan<br />
omgaan’<br />
We had<strong>de</strong>n aan een half woord genoeg. Nu heb ik soms het<br />
gevoel dat ik hon<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n woor<strong>de</strong>n kan spreken, maar dat je<br />
ze niet hoort. Ik had je natuurlijk nooit moeten vragen mijn<br />
chauffeur te wor<strong>de</strong>n. Ik was gewaarschuwd. ‘Begin nooit een<br />
werkrelatie met een vriend,’ heb ik meer dan eens gehoord.<br />
Ik sloeg alle waarschuwingen in <strong>de</strong> wind, ik vond het domme<br />
cynische praat.<br />
Het is heel lang goed gegaan. We had<strong>de</strong>n geweldige dagen,<br />
moesten vaak zo lachen dat jij je baan op <strong>de</strong> snelweg nauwelijks<br />
kon hou<strong>de</strong>n. Maar gaan<strong>de</strong>weg ben je veran<strong>de</strong>rd. Je bent<br />
mij gaan zien als iemand die afhankelijk van jou is, iemand die<br />
an<strong>de</strong>rs is, iemand die een speciale behan<strong>de</strong>ling nodig heeft.<br />
En jij bent het die mij die behan<strong>de</strong>ling kan geven.<br />
En ik? Ik geloof<strong>de</strong> daarin, ik geloof<strong>de</strong> dat ik zon<strong>de</strong>r jou mijn<br />
beroep niet kon uitoefenen. Ik geloof<strong>de</strong> dat ik was wie ik was<br />
bij <strong>de</strong> gratie van jou. Maar nu weet ik beter en daarom is dit<br />
ons laatste gesprek. Vriendschap kan alleen bestaan op basis<br />
van gelijkwaardigheid.<br />
Laten we nog een twee<strong>de</strong> biertje nemen en proosten op<br />
alles wat ooit was. We drinken op het feit dat vriendschap<br />
mooi is zolang als zij duurt en dat we elkaars leven verrijkt<br />
hebben. Meer kun je als mens niet doen. Dank, veel dank,<br />
maar nu neem ik een an<strong>de</strong>re weg dan jij. Tabee ouwe jongen,<br />
het ga je goed en houd je ogen altijd open, daarvoor heb je ze<br />
gekregen.<br />
Vincent