thema veiligheid - Netherlands Society for Statistics and Operations ...

Johan van Leeuwaarden
STOFFIG ONDERWIJS
Krijtborden hangen sinds het begin van de negentiende
eeuw in klaslokalen, maar worden nu
ernstig bedreigd. Op grote schaal wordt het krijtbord
vervangen door een whiteboard of zelfs een
smartboard. Zo zouden deze borden schoner zijn.
Maar mensen die whiteboards schoon vinden
moeten dezelfde mensen zijn die WC-verfrisser
verwarren met schone lucht. Of hun oksels voorzien
van verse deodorant in een volle coupé.
Mensen die liever viltstiften dan stoepkrijten. Ik
daag u uit om twee uur te doceren voor een whiteboard.
Je waant je in een chemische fabriek.
Voor wiskundedocenten is het extra pijnlijk.
Steeds vaker worden ze verbannen naar klinische
zaaltjes met whiteboards. Ze zijn wiskunde gaan
studeren om het piepende geluid van het krijtje
in de reuzenpasser. Vreselijk vinden ze het, die
viltstiften. En stoffig? Daar genoten ze juist van.
Het breken van het krijt. De vieze handen na het
uitvegen, de pantalon met vlekken. Krijtborden
zijn allerminst stoffig, en wiskundedocenten ook
niet trouwens.
Maar mijn pleidooi voor het krijtbord strekt
verder dan nostalgie of eigenbelang. Een krijtbord
valt niet te vervangen. Zo doet de weerstand van
het krijtbord mensen beter schrijven. White- en
smartboards zijn te glad. Krijt is een heerlijk mate-
56
STAtOR november 2011|3-4
c o l u m n
riaal. Even toegankelijk als badmintonnen. Als
kind ervaar je dit al bij het bekalken van de stoep.
Het gevoel een artiest te zijn. Dat gevoel blijft.
Ook lesgeven is theater, en het krijtbord is voor
dit toneel een onmisbaar rekwisiet. Ingetogen
teksten worden afgewisseld met vluchtige tekeningen.
Wat is er mooier dan een docent die je af
en toe de rug toe keert? Tijd inlast voor overpeinzing
en twijfel. Het verhaal gestaag laat ontstaan.
En staat het bord eenmaal vol, dan is het
heerlijk vergankelijk, als een bos bloemen of een
zandkasteel. Krijt is eenvoudig met water te verwijderen.
Chemicaliën komen er niet aan te pas.
Wanneer ik de natte spons uitspoel en het gipsachtige
water in de goot zie verdwijnen, dan geeft
me dat een voldaan gevoel. Klus geklaard. Uit stof
zijt gij geboren en tot stof zult gij wederkeren.
Dit pleidooi komt twintig jaar te laat, dat
begrijp ik. En ik begrijp ook dat het smartboard,
gesteund door voorspelbare Powerpoint-slides,
het krijtbord de definitieve doodsteek gaat toebrengen.
Maar laat het gezegd zijn.
Johan van Leeuwaarden is werkzaam in de groep
Stochastische Besliskunde bij de faculteit Wiskunde en
Informatica van de Technische Universiteit Eindhoven.
Tevens is hij research fellow bij EURANDOM.
E-mail: