Gebitsproblemen hond en kat Voorkomen is beter dan genezen ...

Gebitsproblemen hond en kat
Voorkomen is beter dan genezen! Zéker bij het gebit, want er is soms geen genezing meer mogelijk
en moeten aangetaste tanden of kiezen verwijderd worden.
Tandplak:
Tandplak is een veel voorkomende aandoening.
Tandplak is een vrij zachte laag die bestaat uit een
combinatie van levende en dode bacteriën, calcium
en fosfor uit het speeksel, voedselresten en water. De
ruimte tussen de tand en het tandvlees is een ideale
ruimte voor het verblijf en de groei van bacteriën.
Tandplakvorming ontstaat daarom bij voorkeur langs
het tandvlees, maar kan ook ontstaan op plaatsen
waar de eigen natuurlijke reiniging minder is. De vorm en aanleg van de gebitselementen speelt hierbij
een belangrijke rol. Ook is er een individuele aanleg voor de vorming van tandplak: het ene dier heeft
er sneller last van dan het andere en ook de ernst van de gevolgen kan per dier verschillen.
Tandsteen:
Tandsteen ontstaat wanneer er onder invloed van speeksel
verkalkingen optreden in tandplak. Overal waar tandplak aanwezig
is kan tandsteen ontstaan, maar tandsteen ontstaat vooral op die
plaatsen waar speekselklieren uitmonden in de bek. (dwz. bij de
grote kiezen en aan de achterkant van de ondersnijtanden)
Verzamelplaats.
Tandsteen op zich is niet schadelijk maar door het ruwe oppervlak
is het een ideale plaats voor bacteriën waardoor er een verhoogde kans op gingivitis en parodontitis
ontstaat.
Caries: komt niet vaak voor...
Door het voedsel wat ze eten en de vorm van de kauwvlakken komt cariës bij de hond niet vaak voor.
Als het optreedt, is dat vaak in de molaren (grote kiezen) van boven- en onderkaak. Het ontstaat als
een klein defect wat zich langzaam uit kan bereiden. Het proces kan het aangetaste element zo
uithollen dat uiteindelijk een breuk in het element kan optreden. Als het wortelkanaal in het proces
betrokken is kan dit leiden tot een wortelpuntabces.
Gebitsslijtage bij de hond:
Als de hond ouder wordt is het normaal dat er slijtage aan het gebit
optreedt. Deze slijtage ontstaat door het langs elkaar schrapen van de
tanden bij kauwen van eten, maar bijvoorbeeld ook door het kauwen op
stokken en speeltjes, vooral het spelen met tennisballen is berucht om de
slijtage die het geeft. De oorzaak van het afslijten is het zand dat op de
voorwerpen zit. Het zand fungeert als schuurpapier als de tanden over de
voorwerpen heen glijden. Over het algemeen hoeft gebitsslijtage niet
behandeld te worden. Wel kan geprobeerd worden het gedrag wat de
slijtage veroorzaakt tegen te gaan. Gebruik bijvoorbeeld gladde ballen.

Daar blijft minder zand aan kleven dan bij tennisballen.
Afgebroken tanden:
Een enkele keer kan een tand of kies afbreken. Mogelijke oorzaken
hiervoor zijn: ergens op bijten (bijvoorbeeld op stenen), een aanrijding of
ergens tegenop rennen. Melkhaaktanden zijn minder sterk dan
volwassen haaktanden. Hierdoor willen ze nog wel eens breken als er te
wilde trekspelletjes met de pup gespeeld worden. Berucht zijn de
flostouwen waar de honden graag meespelen of een handdoek waar te
hard aan getrokken wordt. Met name diepe breuken kunnen ernstige
gevolgen hebben voor de tand. Bij een diepe breuk kan namelijk de
mergholte van de tand geraakt worden waardoor het wortelkanaal open
komt te liggen.
Bij de behandeling kan voor een aantal verschillende behandelmethoden gekozen worden, afhankelijk
van de situatie:
reparatie van een oppervlakkig defect
vullen van het wortelkanaal (geheel of gedeeltelijk)
trekken van het aangetaste gebitselement
Stinken uit de mond:
Dit is vaak het gevolg van een meer of minder uitgebreide ontsteking in de mondholte. Deze
ontsteking verspreidt een onaangename geur waardoor de hond erg uit de bek kan stinken.
Als gevolg van de ontsteking kan het tandvlees zich terugtrekken waardoor de tandhals en
wortels zichtbaar worden.
Parodontitis:
Bij gingivitis is het tandvlees gezwollen, rood en bloedt het gemakkelijk. Deze ontsteking
verspreidt een onaangename geur waardoor de hond erg uit de bek kan stinken. Als gevolg
van de ontsteking kan het tandvlees zich terugtrekken waardoor de tandhals en wortels
zichtbaar worden. Wanneer de ontsteking zo uitgebreid is dat ook het onderliggende bot
ontstoken raakt is er sprake van een parodontitis.De betrokken tand of kies moet dan als
verloren worden beschouwd; verwijderen is de enige optie.
Stomatitis of ontsteking van het wangslijmvlies:
Als gevolg van tandsteen kan het slijmvlies van de wang ontstoken raken. Dit gebeurt vooral
ter hoogte van de haaktand waar tandsteen zit.
Woekeringen in de mondholte:
We zien geregeld honden met woekeringen in de mond. Bij jonge
honden zie je vaak een wratachtige woekering, meestal zijn er maar
enkele kleine wratjes te zien, maar soms zit de hele mond vol. De
oorzaak is een papillomavirus. Bij oudere honden zien we in onze
dierenkliniek regelmatig epulides. Dit zijn goedaardige bindweefsel
woekeringen. Ze kunnen echter zo groot worden dat de hond er last
van krijgt. Andere, meer kwaadaardige woekeringen zijn plaveiselceltumoren, melanomen en
osteosarcomen (deze laatste gaat van het bot uit).
Tandhalslaesie of FORL bij de kat
FORL's kunnen omschreven worden als resorptie, dus een soort 'oplossen'
van tanden. Het vaakst komt het voor bij (huis)katten. De oorzaak bij de kat
is tot op heden onbekend. Het gaat hier in feite om externe wortel resorptie
('opeten van de wortel, van buiten af'). Het proces start in de buitenste
bekleding van de wortel, waarbij het harde weefsel van de wortel kapot
gemaakt wordt. Hiervoor in de plaats komt zachter bot-achtig weefsel.
Het proces tast daarna ook de binnenzijde van de wortel (het tandbeen)
aan. Het gaat steeds verder richting kroon en wortel. Het tandbeen

ondom het wortelkanaal wordt pas in het allerlaatste stadium aangetast.
Een F.O.R.L. is pas met het blote oog zichtbaar als er een holte op de overgang wortel naar kroon
aanwezig is. Daarom wordt het ook wel een tandhalslaesie genoemd. Een tandhalslaesie is dus pas in
een later stadium zichtbaar. Alleen met een rontgenfoto is een F.O.R.L. in een vroeg stadium
zichtbaar te maken.
Een FORL is erg pijnlijk!
Een tandhalslaesie herken je doordat net boven het tandslijmvlies een stukje bloederig weefsel zit.
Het slijmvlies puilt in deze holte uit. Soms zie je echt een gat in de tand of kies. Tandhalslaesies
verzwakken de tand of kies. De laesie kan tot aan of zelfs in de zenuwholte komen. Dit geeft hevige
pijn, vergelijkbaar met kiespijn bij mensen. De kat weigert vaak om te eten. Er wordt met een scheve
kop gegeten om de pijnlijke kant te ontzien. De tand of kies kan
afbrokkelen en zelfs afbreken.
Er bestaat tot op heden geen goede therapie om deze aandoening te
verhelpen. Meestal komt het er op neer dat stuk voor stuk de kiezen
worden aangetast. Uiteindelijk zullen vaak alle kiezen verwijderd
moeten worden.
Samenvattend...
Uit de mond stinken
Overmatig speekselen
Vermageren
Niet willen eten
Met een scheve kop eten
Geen koude vloeistoffen willen drinken
Plotseling stoppen met eten of drinken
Therapie…
Er zijn verschillende therapieën geprobeerd. Variërend van vullen met amalgaam, witte vullingen,
speciale vullingen die tegen een vochtig milieu kunnen (glasionomeer), gebitsreiniging onder sedatie,
daarna polijsten en preventieve fluorbehandelingen. Echter niets geeft
verbetering en de odontoclasten blijven het tandweefsel afbreken. Bij
afgebroken tanden of kiezen zie je vaak nog wortelresten zitten.
De enige afdoende therapie, om de kat pijnvrij te krijgen, is het trekken of
extraheren van de aangetaste tand of kies. Dit doen we onder algehele
narcose, het is anders veel te pijnlijk. Met behulp van speciale, professionele
tandheelkunde boren, frezen en zaagjes kunnen we de kies mét alle wortels
goed verwijderen, en daarna wordt de wond in de kaak gehecht. Natuurlijk
hoort hier ook een adequate pijnstilling bij. Het grote voordeel van deze
methode is dat de dieren er bijna geen na-pijn van hebben; de kat eet de
volgende dag al weer en is snel hersteld.