Editie 12 van 2013 - t Periodiekske

DE VOORSTAD BLOEIT
154 Borderline
Eerlijk bekennen dat we eerst vooral gefascineerd waren door de naam
van de afwijking ‘borderline’. 80.000 Belgen en 150.000 Nederlanders
lijden eraan. Vier keer meer vrouwen dan mannen. Everybody knows
one. “Borderline” betekent “grens” en kreeg die naam, doordat men de
psychische stoornis aanvankelijk situeerde tussen neurose en psychose.
Zo’n patiënt laveert inderdaad tussen de realiteit en een fi lmische wereld,
waarin hij zichzelf ziet acteren en waarin hij gevlucht is, omdat het echte
bestaan voor hem niet langer leefbaar is. Misschien wel als Napoleon of
Obama. Enigszins een modeverschijnsel, net zoals ADHD, werd het gedrag
pas in de jaren ’90 onder die naam erkend. Al onderneemt de psychiatrie
pogingen om alles netjes te kaderen in 9 criteria, zo eenduidig is het
ziektebeeld van borderliners niet.
Iedereen erkent wel hun onderschatting van de eigenwaarde. Ze voelen
zich vaak verlaten; ze gaan wel eens wel eens over tot zelfverminking.
Sterk onder druk, houden ze hun emoties niet langer onder controle en
kunnen ze provocerend agressief worden. Die onstabiliteit zorgde voor
een alternatieve term: emotieregulatiestoornis. Leven met borderliners
betekent daardoor een opgave. Soms hechten ze zich op een overdreven,
verstikkende wijze aan een persoon, maar even later slaat alles om
in manipulatie en woede. Debatteren over de oorzaken? Genetische
voorbepaaldheid klinkt makkelijk, maar klopt wel. Komt de aandoening bij
naaste familieleden voor, heb je vijf keer meer kans. Omgevingsfactoren
zoals trauma’s en verwaarlozing tijdens de jeugd, zorgen voor
hechtingsstoornissen en labiliteit. Die drijven een kind in die richting.
Een recente publicatie van professor De Wachter (KUL) schetst borderline
als een maatschappelijk ziektebeeld. Hij belicht de donkere kant van de
moderne samenleving en de positie van de mens daarin. Volgens hem
is het vooral onze westerse maatschappij zelf die ziek is en slachtoffers
maakt. Kerngezinnen worden vervangen door gebroken gezinnen, met één
ouderfi guur of nieuw-samengesteld. De zekerheid van een religieuze basis
is weggevallen. Relaties die ons niet meer bevallen, worden gedumpt
of ingewisseld. De sekserollen vervagen, uiterlijk vertoon primeert en
de beeldcultuur domineert. De identiteit van het kind wordt slechts
partieel ontwikkeld. We zoeken naar onmiddellijk genot, maar niemand
is uiteindelijk tevreden. Multitasking, gaming en een doorgedreven
verslaving aan smartphones en internet beletten dat echte emoties en
contacten een kans krijgen. Dwangmatig hengelen we naar geluk, maar
het gevoel van leegte en zinloosheid drijft de westerse mens vaak naar
zelfmoord. België is een koploper. Wanneer het leven niet voldoende
kwaliteit meer biedt, claimt hij het recht op euthanasie. Kortom, zo besluit
De Wachter, de “Borderline Times” wijzen niet louter op een medischpsychologisch
fenomeen, maar worden geënt op een brede cultureelsociologische
bodem. De hedendaagse mens is stuurloos. Ontsnappen
aan de draaikolk kan slechts door een volhardend, bewust engagement
dat de gang van zaken in vraag stelt. Zo verwijst de professor naar de
indignado’s en de Occupy-movement.
Is dit beeld erg somber en overtrokken, we herkennen de risicofactoren
wel. Meer: rondom ons merken wij de aanwezigheid van borderlinersin-zakformaat.
En -schrik niet- voelen wij onszelf soms ook niet, een
beetje of een beetje veel, losgeslagen en onleefbaar voor onszelf en onze
omgeving? “Liever een gebroken been of een geperforeerde maag”, zei
mijn opa altijd. Het leven is zelden een lange rechte gladde weg zonder
dwarsstraten. Hoe delicaat is opvoeden en hoe kwetsbaar is een kind?
Voor hulpverleners en psychiaters als mijn schoonvader (die me na deze
column misschien een pak voor mijn broek geeft) is de taak weggelegd,
de brokken te lijmen. Of steekt onze collectieve verantwoordelijkheid de
kop op? Pillen volstaan zeker niet. Zeker niet op de drempel van de
vakantie.
Marc van Riel
42
Een slimme prof
humor
Drie studenten aan de KUL Leuven kwamen twintig minuten te
laat op een schriftelijk examen.
De professor deelde de studenten mee dat ze te laat
waren en om die reden niet meer aan het examen
konden deelnemen. De verongelijkte studenten pro-
beerden hun professor te vermurwen en voerden als
excuus aan, dat ze samen met de auto waren gekomen en dat
ze een lekke band hadden gehad. In dat geval verdienden de
drie heren een extra kans, dacht de professor en hij stelde hen
een schriftelijk examen voor bij hem thuis, de week daarop.
Vanzelfsprekend was het drietal die dag stipt op tijd. Elk van
hen kreeg een aparte kamer toegewezen met een stoel en een
tafel, waarop een gesloten envelop lag met de examenvragen.
Het gevreesde examen bestond uit slechts één vraag: “Welke
band was lek?”
Ken jij ook een geslaagde grap?
Mail ze naar miel@periodiekske.be en deel ze met de lezers
van ‘t Periodiekske.
Wordt het leven te groot en word jij te klein? Vergeet niet
dat er helpende handen zijn! Het leven is en blijft plezant,
met een magazine als ’t Periodiekske in de hand!