Npforum nr 3 2009 - Nieuwspoort

KWARTAALUITGAVE INTERNATIONAAL PERSCENTRUM
JAARGANG XLVII - AFLEVERING 3- OKTOBER 2009

Nieuwspoortforum is
het driemaandelijks
verschijnend magazine
van het Internationaal
Perscentrum Nieuwspoort
REDACTIESECRETARIAAT:
Lange Poten 10
2511CL Den Haag
T 070 - 346 94 40
E redactie@nieuwspoort.nl
I www.nieuwspoort.nl
REDACTIE:
Nicole Bodéwes, Elaine de
Boer, Josine Boven, Toof
Brader, Benno Bruggink,
Paulus Eras, Jaap Folkerts, Lars
Kuipers, Bart van Leeuwen,
Margriet van Lith, Vincent
Schepman (vormgever), Milja
de Zwart (hoofdredacteur)
MEDEWERKERS:
Robbert Coops, Gijs Korevaar,
Chris Ostendorf, Dorothée
van der Schuur, Kerstin
Schweighöfer, Anneke
Verbraeken, Max van Weezel
FOTO’S:
Achmea (pag. 24)
Josine Boven (pag. 10)
Bob Bronshoff (pag. 3, 14, 15)
Robbert Coops (pag. 4)
Gemeente Den Haag (pag. 5)
Bart Jochems (pag. 11)
KIK (omslag, pag. 2)
Tijn Sadee (pag. 23)
Carola Sewing (pag. 2, 7, 9,
13, 24, 25, 29)
Dolf Toussaint (pag. 24)
Anneke Verbraeken (pag. 3,
18, 19)
Max van Weezel (pag. 2, 8)
VORMGEVING:
Vincent Schepman
T 079 - 352 27 02
E mail@vincentschepman.nl
ADVERTENTIE-EXPLOITATIE:
Steven Veenendaal
Lange Poten 10
2511CL Den Haag
T 070 - 346 94 40
F 070 - 364 23 80
E veenendaal@nieuwspoort.nl
DRUK:
UnitedGraphics
ISSN 1873-8990
Kopij voor het decembernummer
dient uiterlijk
vrijdag 11 december bij
de hoofdredacteur
(redactie@nieuwspoort.nl)
te zijn ingeleverd.
2 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
KWARTAALUITGAVE INTERNATIONAAL PERSCENTRUM
JAARGANG XLVII - AFLEVERING 3 - OKTOBER 2009
5
Niet te missen
De Lunshoflezing, de persprijs van Pfizer en
het definitieve einde van de Grand Prix het
Binnenhof van F. Jacobse en Tedje van Es, of
waarom er een zandbak voor de deur van
Nieuwspoort ligt.
8
‘Ode aan Hamas’
1 en 13
Hero
7
Ontknoping
Anet Bleich las ‘Een schreeuw om recht’
van Dries van Agt en zegt: “Wat een
pathetisch boek.”
Inspireerde Benjamin Kikkert tot de
eerste van een reeks opmerkelijke
covers die hij gaat maken voor
Nieuwspoort Forum. Inspireerde
ook voorzitter Max van Weezel tot
een royale uitnodiging: ‘Kom een
borrel drinken!’
Milja de Zwart volgt Margriet van Lith op als hoofdredacteur
en wil Nieuwspoort Forum in de volgende
fase van de metamorfose brengen. Ze belooft meer
afwisseling en meer rubrieken, maar zet ook ergens
het mes in: de ‘qq-columns’, om te beginnen die
van haarzelf.

18
Journalist als stofzuigerverkoper
Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad, maar met hulp van
journalistieke netwerken stuurt Anneke Verbraeken groeten uit Goma.
21
Leef gezond!
Robbert Coops las een bundel
interviews over de jongste trend
in campagneland: gezondheid is
geen zaak meer van het individu,
maar een ‘centrale waarde in de
samenleving’.
31
In het vizier
Tussen alle Nieuwe Poorters zit er één op wie we
de schijnwerper richten. Yolan Koster-Dreese,
directeur van CrossOver, bijt de spits af.
14
Opvallend onopvallend
Een machiavellist treedt uit de schaduw: politiek adviseur
en persvoorlichter Tom van der Lee verruilde GroenLinks
voor Oxfam Novib. “Politieke journalisten zitten te kort in
Den Haag. Ze zijn weg voordat ze iets geleerd hebben.”
26
Kunst- en vliegwerk
Een nieuwe rubriek over kijk- en leesvoer,
met sterren!
23
Brusselse Verbazing
Chris Ostendorf signaleert Europarlementariërs
die de schaamte voorbij zijn en een interview
voor het NOS-journaal eisen.
29
Uitbehandeld
Hoe Reinier van Delden uit zijn dak
gaat nadat zijn kledinghaakjes zijn
ingepikt.
En voorts in deze aflevering
11 Nederland is nieuwsverslaafd
- Anneke Verbraeken
17 Column van de voorzitter
van de Buitenlandse
Persvereniging, Kerstin
Schweighöfer
24 Haagse Society Jaap Folkerts
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 3

korte berichten +++ korte berichten +++ korte berichten
Team Steven Veenendaal wint wisseltrofee Nieuwspoort Open
Shotgun of gunshot: golf verbroedert (m/v)
Het lijkt wel of het adagium van oud-commissaris van de
koningin Relus ter Beek - “Het is altijd lente in Drenthe” -
zelfs na zijn dood én in de herfst houdbaar blijft. Het was
in ieder geval fantastisch weer voor de tachtig deelnemers
aan de eerste editie van het naar Ter Beek genoemde golftoernooi
op de Gelpenberg in Aalden.
Een shotgun (of was het toch
gunshot?) markeerde de start
van de 14 flights van Nieuwspoort
Open. Daarna volgde
een clinic van teaching pro
Mette Hageman. De inzet van
het golftoernooi is sportief
netwerken, maar het was
natuurlijk ook een wedstrijd.
Elke categorie kent zo zijn
eigen prijzen. Daardoor mocht
- tot haar eigen verbazing -
Eliaan Schoonman de prijs
voor de beste speler van de
superclinic in ontvangst
nemen. Mariska ter Beek won
bij de dames zowel de neary
als de longest, terwijl bij de
mannen Carst Hoogstraten
(Waterleidingbedrijf Drenthe)
en Björn Beekman in de prijzen
vielen.
Hoogtepunt evenwel is elk
4 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
jaar de toekenning van de
wisselprijs. Dit jaar waren het
Björn Beekman, Marjet Kruyt
(beiden van de Haagse indoorgolfbaan
Swing Away), Frank
Ketwich Verschuur (Kluwer) en
Nieuwspoortmanager Steven
Veenendaal die de meest
succesvolle mix van techniek,
teamspirit, brute kracht en
ragfijne putts hadden weten
te vinden. Althans dat bleek
uit de verbluffende score van
67 bruto/56 netto (na handicapverrekening),
die ertoe
leidde dat dit gelouterde en
luidruchtige team er met de
hoofdprijs en de wisselbeker
vandoor ging. Overigens stelde
wedstrijdleider Frans Kok dat
dit team in deze samenstelling
De winnaars van links naar rechts: Frank van Ketwich Verschuur,
Björn Beekman, Marjet Kruijt en Steven Veenendaal.
Pfizer persprijs 2009 voor beste
item over kanker
Journalisten van publieksmedia die in een artikel, radio- of televisiereportage aandacht
hebben besteed aan kanker, kunnen meedingen naar de derde Pfizer Persprijs 2009.
Inzenden kan tot uiterlijk 1 januari 2010.
Farmaceutisch concern Pfizer heeft de persprijs
in 2007 in het leven geroepen om goede journalistieke
berichtgeving over ziektebeelden
te stimuleren, met het doel beter begrip te
krijgen van ziekten en de kennis bij het
publiek te vergroten. De onderwerpkeuze
hangt samen met het feit dat kanker inmiddels
doodsoorzaak nummer 1 is in Nederland.
Journalisten kunnen zichzelf opgeven, maar
ook voorgedragen worden, bijvoorbeeld door
een collega of een kijker, luisteraar of lezer.
Een jury onder voorzitterschap van Ben Crul,
arts en hoofdredacteur van Medisch Contact,
kiest uit alle inzendingen een winnaar en
vijf genomineerden. De winnaar krijgt een
sculptuur en 5000 euro; de genomineerden
krijgen een kleinere versie van de sculptuur en
een bedrag van 1000 euro.
De prijsuitreiking is op 11 februari 2010 in
Utrecht.
Meer informatie op www.pfizerpersprijs.nl
of via Carla Schenk en Marc Hinfelaar,
035 - 543 1535.
MdZ
volgend jaar niet meer kan
meedoen. Het moet tenslotte
nog wel een beetje spannend
blijven...
Er werd op het terras na afloop
van de prijsuitreiking nog
lang nagepraat en -getafeld.
Ook dat is een mooie traditie.
Sport verbroedert (m/v). En
Relus ter Beek zag van grote
hoogte dat het goed was…
Robbert Coops en
Cor Groeneweg
Het golftoernooi werd financieel
mogelijk gemaakt door de
provincie Drenthe, de gemeente
Coevorden en het Waterleidingbedrijf
Drenthe. De Nieuwspoort
golfcommissie bestond
ook dit jaar weer uit Sjoerd
Dijkstra, Frans Kok en Marleen
Zuijderhoudt.
Een gedeelte van de prijzen
werd beschikbaar gesteld door
The Dutch, de golfbaan in aanleg
die zich tot doel gesteld
heeft de Rydercup in 2018
naar Nederland te halen.
Evenementenagenda
PEP-bijeenkomst
maandag 2 november
vanaf 15.00 uur in de
sociëteit
Meer informatie:
secretariaat: 070 - 346 94 40
secretariaat@nieuwspoort.nl
www.nieuwspoort.nl

Met de lezing wil het Algemeen
Bestuur van Nieuwspoort
een bijdrage leveren aan het
bevorderen van een open
debatcultuur over de verhouding
tussen politiek en journalistiek.
Eén van de doelstellingen
van het Huis voor de
Democratie, waar Kees een
vurig pleitbezorger van was en
dat er nu daadwerkelijk lijkt te
gaan komen.
De tweede Kees Lunshoflezing
wordt gehouden door de voorzitter
van de Tweede Kamer
Gerdi A. Verbeet. De rapporteurs
pers en politiek, Herman
korte berichten +++ korte berichten +++ korte berichten
Tweede Kees Lunshoflezing 11/11:
wie het eerst komt, het eerst maalt
Op woensdag 11 november 2009 wordt in Nieuwspoort voor de tweede maal de Kees
Lunshoflezing georganiseerd. De lezing - vernoemd naar de in 2007 overleden voorzitter
van Nieuwspoort - is een inmiddels jaarlijks terugkerend evenement.
De vaste Nieuwspoortganger
heeft het al aan den lijve
ondervonden: de Lange Poten
is veranderd in een zandbak
met daarin her en der rijplaten.
Schrale troost: niet
alleen de Lange Poten zijn
opgebroken. In heel Den Haag
zijn werkzaamheden aan de
gang vanwege de invoering
van het VCP, voor de door-
van Gunsteren en Cox Habbema,
zullen op eigen wijze verslag
doen van hun bevindingen van
het afgelopen politieke jaar.
Van Gunsteren en Habbema
zullen vervolgens onder leiding
van Max van Weezel met de
zaal in debat gaan.
Poorters die de Kees Lunshoflezing
willen bijwonen, worden
vriendelijk verzocht zich van
tevoren aan te melden via
e-mail lunshoflezing@nieuwspoort.nl
of via faxnummer
070 - 311 58 76. Wilt u naam
adres, functie en telefoonnummer
vermelden?
Aanmelden kan tot 6 november.
Aanmeldingen worden in
volgorde van binnenkomst
behandeld. De uitnodigingen
zijn strikt persoonlijk en dus
niet overdraagbaar.
Voor meer informatie kunt u
mailen naar genoemd mailadres
of contact opnemen
met Sebastian Dingemans via
070 -311 58 66.
De Kees Lunshoflezing wordt
mede mogelijk gemaakt door
de gemeente Den Haag, het
presidium van de Tweede
Kamer en de Rijksvoorlichtingsdienst.
VCP: Nooit meer Grand Prix Binnenhof
snee-Hagenaar al een bekend
begrip. De letters staan voor
het Verkeerscirculatieplan, dat
de Haagse binnenstad autoluw
en daarmee aantrekkelijker
voor wandelaars en fietsers
moet maken. Doorgaand
verkeer wordt geweerd, dat
wordt zoveel mogelijk via de
‘centrumring’ om de binnenstad
geleid. De Grote Mark-
straat en het Spui worden
autoluw. Dat geldt ook voor de
Lange Poten. De straat wordt
na de herinrichting gelijkvloers.
Autoluw maken gebeurt door
‘pollers’ te plaatsen, die alleen
in het wegdek zakken voor
autoverkeer dat tussen 5 en
11:30 uur komt laden of
lossen of dat een ontheffing
heeft. Even doorscheuren is er
hoe dan ook niet meer bij.
Nieuw zijn pollers voor het
Binnenhof, zowel aan de kant
van de Hofweg als aan het
Plein, en bij de Kalvermarkt
ter hoogte van de bibliotheek.
De grote droom van de
alter-ego’s van Koot en Bie,
F. Jacobse en Tedje van Es,
de Grand Prix Binnenhof, is
daarmee definitief voorbij.
Meer informatie op
www.denhaag.nl/vcp
MdZ
Comité van aanbeveling
• Jozias van Aartsen
• Daniël Beumer
• Hans Dijkstal
• Jos Heymans
• Rein Jan Hoekstra
• Arendo Joustra
• Ferry Mingelen
• Sjuul Paradijs
• Gerdi Verbeet
• Max van Weezel
Nieuwspoort
is gesloten
van maandag
21 december
tot en met
zondag
3 januari
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 5

Van de hoofdredacteur
Happy End
Margriet van Lith eindigde haar laatste column als hoofdredacteur met een
cliffhanger.“Ik houd ermee op. Als het goed is staat er volgende keer een
andere naam onder dit commentaar - en ook
een andere foto erboven.” Zonder te willen
suggereren dat het hier om een soap gaat, volgt
dan nu de ontknoping.Wat mij betreft een
happy end.
Het is een beetje vreemd om dat te schrijven als
je begint aan iets nieuws. Maar dat zit zo.
Onder Margriet van Lith heeft Nieuwspoort
Forum een metamorfose beleefd. Er trad een
compleet nieuwe redactie aan. Die maakte van
een nogal belegen blaadje, waarin met graagte
verhalen uit de oude doos werden opgedist, een
magazine in de tegenwoordige tijd, vooral
gericht op de ontwikkelingen van nu.
Het is nu tijd om de volgende stap te zetten. Om meer te gaan bieden.
Meer verschillende rubrieken, meer afwisseling, in lengte van stukken, in
toon, in functie. Om vaker te kiezen voor puur journalistieke vormen als het
interview, de reportage, het verslag, het nieuwsbericht, om dat wat in en om
het Binnenhof gebeurt te belichten.
Iets hiervan is al te herkennen in dit nummer van Nieuwspoort Forum.
De cover van Benjamin Kikkert, om te beginnen. De rubriek kunst- en
vliegwerk, waarin recensies van films en boeken, maar ook besprekingen en
aankondigingen van theaterproducties of exposities een plek krijgen. Het doel
is naast de galerij van nieuwe poorters en Haagse society nog meer pagina’s
te bieden waar iedereen direct naartoe bladert. Een cryptogram bijvoorbeeld.
Ruimte voor ingezonden stukken bood Nieuwspoort Forum altijd al. Maar
ik hoop ook dat de inhoud van het blad veel inspiratie geeft om te reageren:
redactie@nieuwspoort.nl staat open.
Ik zal niet als een heuse telg van het ‘PR-volk’, zoals mijn oud-Volkskrantcollega
Jet Bruinsma voorlichters altijd noemde, beweren dat ik alleen maar
méér wil bieden. Eén ding wil ik juist verminderen: de hoeveelheid columns,
en dan vooral de qq-columns, zoals ik ze noem. Daarom ga ik het goede
voorbeeld geven. Dit is de eerste én de laatste ‘Van de hoofdredacteur’. Of er
iets voor in de plaats komt en zo ja wat, dat weet ik nog niet. Ik heb nog tijd
tot het volgende nummer om daarover na te denken. Maar dat is de reden
van het Happy End boven deze column.
Milja de Zwart
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 7

Anet Bleich over Van Agts ‘Schreeuw om recht’
“Pathetisch en eenzijdig,
een ode aan Hamas”
Vlak voor Prinsjesdag presenteerde Dries van Agt zijn langverwachte boek, ‘Een schreeuw om recht, de
tragedie van het Palestijnse volk. In het boek neemt de oud-premier afstand van zijn jarenlang gevoerde
pro-Israëlbeleid en roept hij op tot een massale steun voor de Palestijnen. Nieuwspoort Forum besloot
Volkskrantjournaliste en Den Uylbiografe Anet Bleich te vragen naar haar visie op het boek.
De laatste woorden in het
boek van Van Agt zijn: Het
is uw ereplicht om te doen
wat in uw vermogen ligt om
deze mensen te redden. Wat
was jouw eerste gedachte
toen je dit las?
“Wat pathetisch.”
Is het een pathetisch boek?
“Ja, heel erg. Toen ik eraan
begon had ik al wat kritische
recensies gelezen. In
het begin dacht ik het valt
reuze mee, de kritieken zijn
overdreven. Maar hoe verder
ik las, hoe meer ik begon te
vinden dat hij uit echt de
bocht aan het schieten was.
Hij begon met een ode aan
Hamas, daarna een uiteenzetting
van de pro-Israëllobby
in Amerika en vervolgens
kwam hij met zijn
oproep om onze plicht te
doen. Toen vond ik het
een beetje kruistochtachtig
worden.
Bijvoorbeeld zijn goedpraten
van alles wat Hamas
doet, dat vind ik heel
eigenaardig. Ik begrijp
heel goed dat onder de
Palestijnen een enorme
onvrede heerst met hoe
het er zo aan toegaat. We
zijn zo blij dat de muur in
Berlijn weg is, beginnen ze
in Israël er één te bouwen.
Maar het goedpraten van
Hamas. Je kunt toch niet
stellen: dat hoort bij het
verzet en jammer dat er dan
af en toe pizzeria’s worden
opgeblazen met daarin
8 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
gewone Israëlische burgers?
En Van Agt schijnt dat heel
normaal te vinden. Hij zegt
niet dat het goed is, maar
wel: ‘het is minder erg.’ Hij
citeert ook uit het handvest
van Hamas. Dat vind ik
ook heel vreemd. In het
handvest staat nog steeds
duidelijk dat alle Joden het
land uit moeten. Dat is
toch geen reële visie?
Wat ik in dit verband ook
heel onjuist vind is dat hij
bijna letterlijk zegt dat de
Holocaust de Europeanen
een speciale ereplicht
geeft ten opzichte van de
Palestijnen. Van Agt gaat
voorbij aan de ereplicht die
de Europeanen aan Israël
hebben. Hij zegt: ‘Door
de Holocaust is Israël ontstaan
en dat is ten koste
van de Palestijnen gegaan.’
Dus Europa heeft een
ereplicht ten opzichte
van de Palestijnen. Wat
hem betreft zoeken de
Joden het dus verder maar
gewoon uit?”
Hij geeft de Holocaust
ook als reden waarom wij
Israël juist zo lang gesteund
hebben.
“Ja, en dat is natuurlijk
voor een belangrijk gedeelte
ook zo. En het is ook
helemaal niet raar dat dat
zo is. De Holocaust is niet
alleen schuldgevoel, maar
ook een heel diepgeworteld
besef van dit nooit meer
laten gebeuren. Niet met
anderen, ook niet met de
Joden.”
Waarop Van Agt dan zegt,
moet dat dan ten koste
gaan van de Palestijnen?
“Ja, en dat vind ik op zich
een redelijke vraag die bijvoorbeeld
Amos Oz ook wel
Josine Boven
Anet Bleich,
op het terras
van het
American
Colony Hotel
in Oost-
Jeruzalem.
eens gesteld heeft. Oz heeft
daar ook een hele mooie
vergelijking van gemaakt.
Iemands huis is in brand
gestoken en moet naar beneden
springen. Hij springt
op het hoofd van een ander.
De meest redelijke oplossing
was dat ze dan samen
een nieuw flatje zouden
gaan delen. Dat vind ik een
hele goede.”
Zou een flatje delen dan ook
de meest reële oplossing zijn
voor Israël/Palestina?
“Ja, dat geloof ik wel. En
dat gelooft Van Agt volgens
mij ook. Alleen de manier
waarop hij denkt daar te
moeten komen, dat is iets
waarover ik met hem van
mening verschil.”
Discussies over het conflict
zijn heel zwart-wit.
“Je bent of pro-Joods of

pro-Palestijns, waar is die
middenweg? Die middenweg,
waarbij niet wordt
goedgepraat wat Israël
heeft gedaan, maar waar
ook in wordt gewaarschuwd
voor een soort kruistocht
tegen Israël. Het zou fijn
zijn als dat meer naar voren
wordt gebracht. Ik mis dat
de laatste tijd ook een
beetje in de Nederlandse
politiek. Het was er altijd
wel. Dat polariseert. Met de
VVD en de Wilderspartij die
als één man achter Israël
staan. En de PvdA, D66 en
zeker GroenLinks en SP,
die in toenemende mate
toch vooral de Palestijnen
steunen en voor Israël
minder oog hebben. Ik
begrijp het wel. Ik geloof
dat je het genuanceerde
geluid tegenwoordig alleen
nog bij het CDA ziet. Minus
Dries van Agt.
Ik ben heel erg voor die
middenweg. Die middenweg
zag je bij de Oslo-akkoorden.
Ik vind het heel erg
tragisch dat het niet gelukt
is. Volgens mij is er geen
andere oplossing, dus ooit
zou het moeten lukken.
Ik heb in dat opzicht ook
grote bewondering, moet ik
zeggen, voor de manier
waarop Obama het probeert
aan te pakken.”
Heeft hij kans van slagen?
“Heel moeilijk. Wat hij doet
is heel goed denk ik. Hij
probeert de twee partijen
aan tafel te krijgen en hij
oefent terecht druk uit op
Israël om te stoppen met
de bouw van de nederzettingen.
Dat maakt de
situaties voortdurend
gecompliceerder. Maar hij
heeft twee dingen die
ontzettend tegenzitten.
Aan de ene kant de
Israëlische regering. Ze
hebben nu de meest rechtse
regering die ze ooit gehad
hebben. En de andere complicerende
factor is de
invloed van Iran op Hamas
en Hezbollah. Vooral op
Hamas. Stel, in de ideale
situatie dat er echte serieuze
gesprekken tussen de
Palestijnse autoriteiten en
de Israëlische regering
zouden komen, dan zit je
nog steeds met Hamas in
de Gazastrook. Op zich kan
ik me nog wel voorstellen
dat er ooit ook met Hamas
gesproken zal worden, zeker
als ze toetreden tot een
eenheidsregering samen
met Fatah. Maar ik ben heel
erg bang dat de Iraanse
sponsors dat blijven belemmeren.
Wat mij ook dan opvalt in
het boek van Van Agt is dat
Vlak voor Prinsjesdag
presenteerde oudpremier
Dries van Agt
zijn boek Een
schreeuw om recht
(De tragedie van het
Palestijnse volk),
over het Israelisch-
Palestijnse conflict.
Hij kiest duidelijk
partij voor het
Palestijnse volk en
daar is lang niet
iedereen het mee
eens in politiek Den
Haag.
hij als oud-politicus aan al
deze complexe factoren die
eromheen zitten voorbijgaat.”
Omdat hij het niet ziet of
omdat hij niet wil zien?
“Ik weet het niet. Ik vind
het ontzettend jammer dat
iemand, van wie ik denk
dat hij politiek inzicht
heeft, zo eenzijdig partij
kiest. De Israëlische regering
gedraagt zich volstrekt
onmogelijk, laat daar vooral
geen misverstand over
bestaan. Maar Van Agt
heeft geen oog voor het
feit dat Israël op de langere
termijn een hele kwetsbare
positie heeft. Hij zegt: alles
mobiliseren. Boycotten en
weet ik veel wat. Ik vind
druk uitoefenen, zeker met
deze regering, wel zinvol.
Maar ik zou het op zich wel
betreuren als Israël in de
positie van paria van de
internationale gemeenschap
kwam te zitten. Dat maakt
ze op termijn wel ontzettend
kwetsbaar.”
Twee andere redenen die
van Agt geeft voor onze
niet-kritische houding ten
opzichte van Israël zijn onze
christelijke opvoeding en
de angst om voor antisemiet
te worden uitgemaakt.
Wat vind jij van die
redenen?
“Wat betreft de christelijke
opvoeding, daar kan ik niet
over oordelen. En die angst
voor antisemiet, dat begrijp
ik wel. Daarom wil ik ten
opzichte van Van Agt ook
heel voorzichtig zijn. Ik wil
heel nadrukkelijk stellen dat
ik ervan overtuigd ben dat
hij geen antisemiet is. Hij
is heel erg anti-Israël, maar
daarmee ben je nog geen
antisemiet. Ik geloof overigens
dat hij in één opzicht
wel een beetje gelijk heeft,
namelijk dat de Israëlische
propaganda, met name de
propaganda uit rechtse
hoek, mensen die kritisch
zijn ten opzichte van Israël
veel te snel in de hoek van
antisemitisme drukt. Ik
vind dat zelf ook niet verstandig.”
Van Agt zegt: ik beschouw
het als een plicht om de
Palestijnse kwestie onder de
aandacht te brengen, juist
omdat er veel onwetendheid
is over de Palestijnse
kwestie.
“Heb jij de indruk dat het
zo is? Volgens mij is het
één van de best belichte en
beschreven conflicten. Op
zich heb ik de indruk dat
veel mensen wel weten
hoe het zit. En ze hebben
terecht moeite om positie
daarin te bepalen. Ik vind
uit het diepst van mijn hart
dat in het zwart-wit trekken
van het conflict verkeerd
werkt. Hij mag natuurlijk
elke positie innemen die hij
wil. Maar ik heb er niet veel
waardering voor.”
Voegt het boek van Van Agt
iets toe, iets wat we nog
niet wisten?
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 9

Anet Bleich: "We zijn zo blij dat de muur in Berlijn weg is, beginnen ze in Israël er één te bouwen."
“Nou, ik vind het dus helemaal
niet goed. Ik vind ook
niet dat het iets toevoegt.
Hoewel het een groot aantal
feiten vermeldt over de
toestand met name in de
bezette gebieden, vind ik
dat het de lezer heel erg op
het verkeerde been zet. Het
boek zet een glashelder
conflict neer, een soort
nieuw Zuid-Afrika. Van Agt
stelt dat we alles moeten
doen om de Palestijnen te
helpen, maar om Israël als
het ware in het nauw te
brengen.”
Kom jij nog regelmatig in
Israël?
“Ik kom er de laatste tijd
niet veel. Voor het laatst
was ik er deze zomer een
weekje.”
Hoe was het?
“Het was voor een familiefeestje,
een bar mitswa en
dat was op zich wel leuk. Ik
ben niet in de Palestijnse
gebieden geweest, wel even
10 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
in Oost-Jeruzalem. Ik vond
er een soort duffe gedesillusioneerde
sfeer hangen.
De mensen die ik heb gesproken
waren veel minder
dan een paar jaar geleden
bang voor aanslagen.
Maar mijn familie daar,
mainstream arbeiderspartijachtig,
had totaal geen zin
om over politiek te
praten.”
Is dat een omslag ten
opzichte van een paar jaar
geleden?
“Jazeker. Het was een soort
berusting. Van nu is het
rustig, meer kunnen we niet
verwachten.”
Jij hebt dé biografie van
Joop den Uyl geschreven.
Zou hij een boek als dit
hebben kunnen schrijven?
Heel stellig: “Nee, uitgesloten.
Joop den Uyl had een
heel diep gevoel van sympathie
voor Israël. Hij zou,
misschien nog wel erger
dan ik, heel erg gekweld
zijn door het feit dat er
nog geen oplossing is
gevonden voor het conflict.
En ook dat de Israëlische
politiek geen bijdrage levert
aan een vreedzame oplossing.
Ik denk dat hij dat
vreselijk zou hebben gevonden.
Maar ik denk dat hij
nooit de internationale en
de historische context en
het bestaansrecht van Israël
uit het oog zou hebben
verloren.”
Wat zou een typische Joop
den Uylreactie zijn op ‘Een
Schreeuw om recht’?
Lacht en denkt even na,
daarna met diepe stem:
“Ja, ja, ja. Twee dingen.
Het is om te beginnen
natuurlijk best een degelijk
geschreven boek. Zeker niet
zonder eh... merites. Maar,
eh eh, ik begrijp niet waarom
de heer Van Agt zich zo
volledig op het Palestijnse
standpunt heeft gezet.
Want hoewel dat natuurlijk
wel moet worden meegewogen,
zijn er aan dit
conflict twee kanten die
in beschouwing moeten
worden genomen.”
Een Schreeuw om Recht, de
tragedie van het Palestijnse
volk; Dries van Agt, De
Bezige Bij, ISBN
9789023454830

Onderzoeksjournalisten debatteren in Nieuwspoort
Nederland is nieuwsverslaafd, maar
is er toekomst voor de kranten?
Heeft de krant toekomst? Ja, als je maar relevant bent en de tijd neemt om naar nieuwe vormen
te zoeken. Nee, want de Google-generatie wil niet betalen voor het nieuws.
Een debat in Nieuwspoort over bergjournalistiek, tanend burgerschap, gaten in de democratie en
geld. ‘Geef ons veel, heel snel.’
In het debat, eind september
georganiseerd door de
Vereniging van Onderzoeksjournalisten
(VVOJ), werd
uiteindelijk vooral gediscussieerd
door de oude en de
nieuwe generatie ‘lokalo’s’.
Waarbij de gevestigde garde
gaat voor financiële steun
en de jongere generatie bij
VVOJ-directeur Margo Smit
monde van regionale omroep
RTV West wil experimenteren:
“Een zak geld levert
toch geen nieuwe lezers.”
Het zijn de regionale kranten
die het sterkst worden
getroffen door elkaar opvolgende
bezuinigingsronden.
“Tien jaar geleden zaten we
met 12 man in Emmen, nu
nog met de helft. Wat is de
ondergrens, tot waar kun je
gaan? We hebben geld
nodig om de journalistiek
opnieuw uit te vinden”,
aldus Henk Blanken,
adjunct-hoofdredacteur
Dagblad van het Noorden.
Jongeren vinden het nieuws
overal, behalve in de krant,
en nemen niet meer vanzelfsprekend
een abonnement.
Ook de advertentieinkomsten
dalen gestaag.
Steeds minder journalisten
moeten daarom de pagina’s
vullen, waardoor de kwaliteit
onder druk staat. “Wij
kunnen niet meer naar elke
gemeenteraadsvergadering,
laat staan naar elke commissievergadering.Uiteindelijk
is dat slecht voor de
betrokkenheid van de lezer
met het lokale. Als wij er
straks niet meer zijn, ontstaat
er een democratisch
gat. Subsidieer ons maar
heel veel en heel snel”,
aldus Kees Pijnappels van
De Gelderlander, in een
noodkreet richting Wim
Noomen van het Stimuleringsfonds
voor de Pers.
Dick van Eijk (chef economie
NRC Handelsblad) is
bang dat de tanende
belangstelling voor de krant
te maken heeft met tanend
burgerschap. “Mensen zeggen:
ik heb het goed, het is
een klerezooi in de wereld
en daar moeten ZE wat aan
doen.”
‘Bergjournalisten’
Pijnappels gaf de suggestie
een voorbeeld te nemen
aan de boeren die betaald
krijgen voor minder winstgevende
activiteiten zoals
natuurbeheer. “Zoals je
bergboeren hebt, zo moet
je ook bergjournalisten
erkennen. En nee, het betekent
niet dat je staatsjournalistiek
krijgt. Als de NOS
onafhankelijk kan opereren,
dan kunnen wij het ook. We
willen geen subsidie van de
burgemeester maar van het
ministerie.”
De journalisten van RTV
West konden de roep om
geld niet helemaal verklaren:
“Je krijgt toch geen
nieuwe lezers met een zak
met geld. De kranten moeten
eens écht durven experimenteren.”
VVOJ-directeur
Margo Smit verwees naar
zo’n experiment, ontstaan
uit onvrede met de traditionele
media. “In San Diego
in de Verenigde Staten
kwam een nieuw, kritisch
radiostation met nieuws
over economie en politiek.
Gefinancierd door particulieren,
maar nu het aanslaat,
komen ook de adverteerders.”
RTV West en Smit kregen
bijval van Ad van Liempt
(VPRO, Andere Tijden). “Het
duurde twee jaar voor
Andere Tijden een succes
werd. Nieuwe ideeën hebben
tijd nodig om te landen.”
Met een simpel rekensommetje
maakte Van Liempt
ook korte metten met het
argument dat de Googlegeneratie
niet meer geïnteresseerd
zou zijn in nieuws.
“Er kijken dagelijks 4 miljoen
mensen naar de journaals;
de actualiteitenrubrieken
trekken 2,3 miljoen
kijkers. Dat is veel meer
dan vroeger, Nederland is
nieuwsverslaafd!”
Zowel Van Eijk als Marjan
Agerbeek (uitgever/hoofdredacteur
Eigen Huis
Magazine) hamerde op de
Anneke Verbraeken
relevantie van het nieuws.
Van Eijk: “Met meer geld
wordt de krant niet relevanter.
Lezers moeten met onze
informatie hun leven kunnen
vormgeven.” Volgens
Agerbeek is het belangrijk
dat de lezer het nieuws kan
gebruiken: “Wij meten elk
nummer grondig: wat wordt
gelezen, wat niet, waaraan
hebben mensen zich geërgerd.
Zo leren we onze artikelen
relevant te maken.”
Noomen van het Stimuleringsfonds
voor de Pers
kwam uiteindelijk niet met
de zak geld op tafel, wel
vond hij het een schande
dat het ministerie van OCW
nog geen onderzoeksopdracht
had gegeven naar
het veranderende mediagedrag
en de toekomst van
de journalistiek. Blanken:
“Dat onderzoek had zes jaar
geleden al moeten gebeuren.
Mediabeleid is in de
praktijk omroepbeleid. Het
wordt tijd dat de subsidiestroom
richting Hilversum
wordt omgebogen.”
Pijnappels: “Ook het geld
dat nu naar de Wereldomroep
gaat, kan zo naar
de regionale omroep.”
Van Liempt van de VPRO
kwam tot slot nog met een
nieuwtje: er zijn vergevorderde
plannen voor een
redactie van jonge onderzoeksjournalisten
die onder
leiding van een ervaren
chef in de praktijk kunnen
leren. “Redacties zullen
vechten om deze jongens
en meisjes.”
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 11

Van de voorzitter
Nieuwspoortcode wel/niet?
Zelden zo het gevoel gehad een boksbal te zijn als
sinds het begin van dit parlementaire jaar. Je kunt
veel van de Partij voor de Vrijheid zeggen, maar voor
deining zorgen ze wel. Alle incidenten waarmee
Nieuwspoort de publiciteit haalde, hebben op de een of
andere manier met Geert Wilders en zijn volgelingen te
maken. De vraag of de film Fitna in ons perscentrum
moest worden vertoond, zorgde voor een schisma
binnen het bestuur en een gespannen
verhouding tussen Nieuwspoort en de
ministeries van Algemene Zaken en
Buitenlandse Zaken, de werkgeversorganisaties
VNO-NCW en MKB-Nederland
en de vakbeweging. Leuk om het hele
establishment over je heen te krijgen
als je de vrijheid van meningsuiting -
ook voor Geert Wilders - verdedigt!
Eind september lagen de verhoudingen
totaal anders. Vroeg in de ochtend
werd ik naar Den Haag geroepen. Er
had zich ‘s nachts een incident in de
sociëteit voorgedaan. Zo discreet
mogelijk - want de Nieuwspoortcode
schrijft dat voor - probeerde ik de zaak te regelen.
Gesprek met de manager. Gesprek met barman Reinier
die had gemeld dat hij zich door het gedrag van een
Kamerlid voelde geïntimideerd. Gesprek met het Kamerlid
-Hero Brinkman - die spontaan toegaf dat hij een
drankprobleem had en beloofde zijn leven te beteren.
Contact met De Telegraaf en de Volkskrant die van alle
ins and outs van het verhaal op de hoogte bleken te
zijn. Een week lang een stuk of vijfendertig meisjes die
allemaal Cindy of Wendy heetten op mijn voicemail. Ze
werkten voor televisieprogramma’s als Man bijt hond of
Hart van Nederland en zochten contact met de barman,
diens familie en/of de politieagent die de verwachte
(verhoopte?) aangifte tegen Brinkman zou optekenen.
Leuk als de camera erop werd gezet! In een split second
beslissingen moeten nemen als: doe ik er het zwijgen
toe? Loop ik dan niet het risico de geschiedenis in te
gaan als de Dirk Scheringa van de Lange Poten? Kan ik
niet beter bevestigen wat de kranten toch al weten?
Moet ik me verschuilen achter de Nieuwspoortcode
(‘als je dit publiceert, hebben we het recht jou ook te
royeren, Ron Meerhof!’)? Uiteindelijk besloten de collega’s
niet op het verkeerde been te zetten: wat was
gebeurd, kon beter worden bevestigd. Wat niet klopte,
moest worden ontkend. Een houding die - ik zal er geen
doekjes om winden - me als voorzitter op veel kritiek
is komen te staan: de kelners van Nieuwspoort hadden
liever gezien dat ik de code strenger had gehandhaafd,
sommige bestuursleden vonden dat ook. Ik zelf denk:
wake up, het is 2009, duidelijk dat kranten tot publicatie
overgaan als een Tweede Kamerlid zich binnen de muren
van Nieuwspoort aan een mogelijk strafrechtelijk vervolgbaar
delict heeft schuldig gemaakt.
Nu even een woord tot de hoofdrolspelers: Reinier, jij
hebt je plicht gedaan. Wij als bestuur hebben gezegd:
Nieuwspoort kent geen vaste sluitingstijden dus is het
aan de kelners om te zeggen: het is laat, morgen is er
weer een dag, zullen jullie nu niet
eens naar huis gaan? Dat heb je
gedaan en dat was oké. Hero, ik vond
het prettig dat je zo vaak in
Nieuwspoort kwam. Je partijleider,
Geert Wilders, zoekt zijn kracht in het
isolement. Ik ben het daar niet mee
eens. Het Binnenhof blijft alleen leefbaar
als Kamerleden, journalisten en
voorlichters zich over hun politieke
meningsverschillen kunnen heen
zetten en normaal met elkaar omgaan.
Jij deed dat. Je hebt met je poten van
ons personeel af te blijven, maar als
je oprecht berouw over je gedrag
toont, blijf je welkom bij ons. Wél vervelend als je partijleider,
Wilders, kiest voor de vlucht naar voren en ons
- Nieuwspoort, de journalisten - de schuld geeft. Dat is
de omgekeerde wereld. Nieuwspoort bestaat nu bijna
vijftig jaar en er hebben zich bijna nooit gewelddadige
incidenten voorgedaan. De hand in eigen boezem dus
graag in plaats van beschuldigingen aan ons adres!
Boodschap aan alle Poorters: laten we de komende
maanden eens goed discussiëren over de Nieuwspoortcode.
Wat blijft van waarde? Ik denk aan: gesprekken
die off the record zijn opgetekend blijven ook off the
record, cameraploegen en fotografen blijven geweerd
uit de sociëteit om de privacy van bezoekers en
personeel niet te schenden. Maar een code kan nooit
alles afdekken. Onoorbaar gedrag slaan, vrouwen
lastigvallen, al dan niet aangewakkerd door openbare
dronkenschap is van een andere orde. Kamerleden
hóren zich daaraan niet te bezondigen. Als ze die grens
overschrijden, is dat voor eigen risico. Het lijkt mij een
zinnig idee de code in die zin te herschrijven.
Tot slot: Nieuwspoort is stukken minder gevaarlijk dan
de San Francisco op de Zeedijk of de Bourbon Street
bij het Leidseplein. Als de PVV suggereert dat onze
perssociëteit een kruising is tussen een drankhol en een
veredeld bordeel, denk ik: bullshit! Dus snel op naar
Nieuwspoort. Trek de stoute schoenen aan en kom eens
een borrel drinken. Maar laat je handen thuis.
Max van Weezel
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 13

Tom van der Lee, van GroenLinks naar Oxfam Novib, over macht, invloed en cynisme
Onzichtbaar in de coulissen, naar
Machiavelli
“Opvallend onopvallend”, typeert Remco Dolstra zijn voormalige collega-voorlichter Tom van
der Lee. Na bijna twintig jaar in touw te zijn geweest als voorlichter van de Tweede
Kamerfractie van GroenLinks, is Van der Lee directeur campagnes bij Oxfam Novib geworden.
Een primeur voor Nieuwspoort Forum: een interview én een foto van de voorlichter die altijd
uit de kolommen en uit het zicht bleef, omdat hij vindt dat het werk van een politiek
strateeg, spindoctor en voorlichter gedijt zolang het voor de buitenwereld onzichtbaar is.
De observatie van Dolstra
(al jaren rechterhand van
PvdA-leider Wouter Bos)
staat in een Liber Amicorum
dat Van der Lee bij zijn
afscheid begin oktober
kreeg. Een boekje met veertien
bijdragen: naast die
van de twee partijleiders
die Van der Lee diende,
Paul Rosenmöller en Femke
Halsema, die van twaalf
mensen van binnen en
buiten de partij. Twee per
verkiezingscampagne, want
inderdaad, Van der Lee
maakte er zes mee. Al die
bijdragen over ‘een voorlichter-spindoctor
die nooit
op de foto stond, door het
beeld liep of een hinderlijke
journalistieke barrage was’
(Kees Boonman, toen NOS,
nu TROS) bevatten mooie
munitie voor een debat
over de rol van de voorlichter.
“Opvallend onopvallend”,
was dat een bewuste keuze
toen je in 1989 als dienstweigeraar
begon bij de
GroenLinkse fractie?
“Ik ben ook politicoloog”,
zegt Tom van der Lee. en
hij begint over de Florentijnse
politieke strateeg
Machiavelli.
Zijn rolmodel?
“Als politiek strateeg in
zijn tijd, begin 1500, is
Machiavelli het minst goed
14 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
begrepen. Machiavelli had
de rol van politiek adviseur
toen hij van 1505 tot 1512
in Florence - toen een
republiek - werkte voor de
Grote Raad. Hij heeft veel
geschreven over de politiek
als ambacht, zoals in
Discorsi (Verhandelingen).
Eén van zijn lessen is dat
een politiek adviseur, zodra
die in beeld komt, zijn
invloed verliest. De ironie
wil dat zijn eigen leven dat
bewijst. Machiavelli werd
pas een publiek figuur
nadat hij verbannen was uit
Florence. Toen schreef hij
zijn bekendste maar ook
beruchtste boek, Il Principi
(De Vorst), om weer in het
gevlei te komen toen
Florence in 1513 opnieuw
in handen kwam van de De
Medici. Hij wilde zo zijn
oude ambt terugkrijgen.
Milja de Zwart
Tom van der Lee (rechts) werkte bijna twintig jaar als politiek strateeg, spindoctor en
voorlichter voor GroenLinks, eerst voor Paul Rosenmöller (links), later voor Femke
Halsema (midden).
Maar het werkte averechts.
De publiciteit rond het
boek stond een terugkeer
in de weg. Dus ja, ik ben
er altijd van overtuigd
geweest dat iemand die een
rol speelt in de tweede lijn
in die tweede lijn moet
blijven. Anders word je heel
gauw concurrent van de
gekozen politici en breng je
jezelf in een onmogelijke
positie.”

Jack de Vries
Voorbeelden van zulke
hedendaagse Raspoetins
gaf Femke Halsema in haar
toespraak op de afscheidsborrel
van haar adviseur.
“Spindoctors hebben - dikwijls
tot je ergernis - een
slechte naam. opschepperige
macho’s zoals Kay van de
Linde, Jacques Monasch of
Dig Istha plaatsen vroeger
of later hun politieke bazen
en de partij waarvoor ze
werken luidruchtig in de
schaduw.” “En Jack de
Vries”, vulde iemand uit
de zaal het lijstje aan.
Ongetwijfeld omdat de CDAstrateeg
en spindoctor zélf
ook nieuws werd: ‘Jack
maakt alles tot goud, zelfs
Balkenende’, kopte de
Volkskrant in juni 2007.
Maar Van der Lee komt op
voor zijn oud-collega van
het CDA. “Jack is onwillekeurig
nieuws geworden.
Dat kan gebeuren. Vergeet
ook niet dat het wel wat
anders is om voor een regeringspartij
te werken dan
voor een oppositiepartij.
Dan heb je een andere rol.
Ik heb altijd gedacht: ik
kan druk gaan meedoen met
dat spinnen, maar wat
levert dat op?Ik kan beter
mijn energie steken in de
lange termijn dan elke dag
achter het nieuws aanrennen.
Dat is minder rendabel.”
Liegen
Valt hier te beluisteren dat
Van der Lee spinnen maar
niets vindt?
“Nee, niet per definitie.
Spinnen kan heel nuttig
zijn. Iedere gebeurtenis kan
op honderd verschillende
manier geïnterpreteerd worden
en interpretatie hoort
bij het journalistieke vak.
Het kan zijn dat die interpretatie
beter wordt, als je
bepaalde feiten en achtergronden
geeft bij een
gebeurtenis. Spinnen kan
ook sjoemelen worden, als
je niet meer met eerlijke
feiten komt maar een hoop
mist creëert. Maar als dat
uitkomt is je reputatie naar
de maan. En ach, ik kreeg
eigenlijk nooit heel erg
moeilijke vragen van journalisten.
De vragen waren
vrij vaak voorspelbaar. En
dan kom je niet gauw in
gewetensnood. Want als je
wél een scherpe vraag
krijgt, zijn er nog een paar
mogelijkheden: of je zwijgt,
of je vertelt een half verhaal.”
Niet liegen? Na even
denken: “Nee. Of ja, natuurlijk
wordt er wel gelogen
aan het Binnenhof en ja,
dat heb ik ook wel eens
gedaan. Maar wat is liegen?
Als je een scherpe vraag
krijgt ter bevestiging van
iets, dan ga ik dat niet ontkennen.
Je moet niet liegen
over feiten. Maar vragen
gaan vaak over hoe je een
positie verwoordt. Dan kun
je proberen te voorkomen
dat een bepaalde interpretatie
gevoed wordt.”
Afrekencultuur
Heeft een politieke voorlichter,
behalve invloed op de
beeldvorming, ook invloed
op de politieke koers?
Anders gezegd, klopt het
wat Paul Rosenmöller in het
Liber Amicorum schrijft:
“Altijd op de achtergrond
had hij de meeste invloed
op wat zich op de voorgrond
afspeelde”?
“Ja. Dat wil zeggen, je probeert
zo constructief mogelijk
mee te denken, je helpt
Tom van der
Lee, op zijn
afscheid van
het politieke
métier zelf in
de schijnwerpers.
iemand zo goed mogelijk
zijn werk te doen, zodat hij
zo goed mogelijk voor het
voetlicht komt. Ik bedoel
niet het soort van invloed
waarbij je stuurt of aan de
touwtjes trekt. Waarbij ik
mij overigens afvraag of
iémand in de politiek nog
dergelijke invloed heeft. Bij
normale partijen, dus niet
de PVV met maar één lid,
heeft de politiek leider niet
zoveel invloed. Toch wordt
ie overal op afgerekend.
Kijk naar de kritiek op
Balkenende bij de Algemene
Beschouwingen. Dan vergeten
we wel dat die man een
heel apparaat achter zich
heeft staan. Wat hem wordt
toegedicht is bijna mythisch
en staat niet meer in verhouding
tot de persoonlijke
invloed van de premier,
want zelfs de allerhoogste
politicus in dit land heeft
maar zeer geringe macht.
Dat hangt ook samen met
ons stelsel. De premier is
eerste onder gelijken. Je
kunt wel zeggen dat
Balkenende minder naar
zich toetrekt en minder
overwicht heeft, maar dat is
misschien ook wel het type
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 15

leiderschap dat in deze tijd
past. Het is nu eenmaal
niet meer zo dat de baas
tegen jou kan zeggen: ‘Doe
dit en doe dat.’ Dat werkt
niet meer in onze samenleving.
De parlementaire
pers heeft zeker ook een rol
in de afrekencultuur van
nu. Die moet zich bewust
zijn van zijn verantwoordelijkheid.
Het ontbreekt aan
relativerende beschouwingen
en aan zelfreflectie.
Natuurlijk is alles zo complex
dat er een zekere versimpeling
nodig is. Maar als
er niets meer wordt uitgelegd,
gaat de beeldvorming
domineren. En dat maakt de
beheersbaarheid nog lastiger.
Politieke journalisten
zitten ook te kort in Den
Haag. Het kost tijd om alles
te begrijpen, maar je ziet
dat mensen al weer weg
zijn, voordat ze iets geleerd
hebben. Dat komt ook door
de steeds fellere concurrentie
om steeds minder lezers.
Hoofdredacties bepalen
waar parlementaire journalisten
zich mee moeten
bezighouden. Die dwingen
ze bijvoorbeeld om vooral
niks te missen over Wilders.
Maar wat krijgt die nu voor
elkaar, in politieke zin?”
Niet in zee met PVV
Pleit je voor een cordon
sanitaire tegen de PVV?
“Nee, daar ben ik niet voor.
Het gaat mij erom dat er te
veel aandacht uitgaat naar
die man met zijn absurde
voorstellen, terwijl we
bezig moeten zijn met
wezenlijke vraagstukken
als de vergrijzing of het
klimaat. Uit angst dat een
bepaalde groep kiezers nóg
bozer wordt, denken politici
dat het verstandig is om de
optie van regeren met de
PVV maar open te houden.
Terwijl een meerderheid van
16 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
de kiezers zegt dat het niet
zo’n goed idee is om de PVV
te laten regeren. Dit debat
blijft doorgaan, zolang de
machtsvraag openligt.
Daarom vind ik dat partijen
duidelijk moeten zeggen:
‘We gaan niet in zee met de
PVV.’ Samenwerken in het
parlement, ja, maar regeren:
nee.”
‘Cynici zijn lui’
Is dit alles geen reden voor
cynisme over ‘het primaat
van de politiek’? Er zijn
Binnenhofwatchers die verwachten
dat ons stelsel gaat
imploderen.
“Ik verwacht niet dat ons
parlementaire stelsel gaat
imploderen. Wie denkt dat
het laatste uurtje heeft
geslagen voor ons democratische
stelsel heeft gebrek
aan relativerend vermogen.
Er zijn zoveel perioden in
de wereldgeschiedenis
waarin alles veel erger was
dan nu. Neem alleen al de
Weimarperiode (1919 -
1933). Wat daaruit is voortgekomen
aan ellende... Daar
zijn wij zo ver van verwijderd.
Wij hebben letterlijk
te maken met luxeproblemen.
De welvaart creëert
problemen in onze steeds
complexere samenleving
met zijn onbeheersbare processen.
Welk systeem je ook
hebt. Dat is niet cynisch.
Cynici zeggen: ‘Dit stelt
niks voor.’ Ze keren zich af.
Maar dat is lui en gemakzuchtig.
En het is ook
nog besmettelijk. Ga
dan zelf iets doen! “
Knokken voor wat kwetsbaar
is, Liber Amicorum Tom van
der Lee, is een uitgave ter
gelegenheid van zijn
afscheid bij de Tweede
Kamerfractie van GroenLinks.
Uitgave GroenLinks, ISBN
9789072288509.
Quotes
Stoorzender
“Media en commerciële onderzoekers, voor
wie lying with statistics dagelijks brood is,
vormen een steeds ernstiger stoorzender
voor het naar behoren functioneren van de
democratie.”
Professor en oud-politicus (PvdA) en oud-journalist
Joop van den Berg, jaarboek vereniging van griffiers
2009 Humeurig volk, rusteloze politiek.
Vriendjes
“Hoezo vriendjespolitiek? Ik ben onder
meer gevraagd door Xander den Uyl, de
zoon van Joop den Uyl, in mijn verre
politieke verleden een geducht tegenstander
van me.”
Oud-politicus (VVD) Ed Nijpels in ABP Magazine
nr 13 over zijn benoeming tot bestuursvoorzitter van
het pensioenfonds.
Tijd kwijt
“Minder media is ook geen last,
integendeel.Vergis je niet hoeveel tijd je
daarmee kwijt bent. Als je een keer naar
Pauw & Witteman gaat bijvoorbeeld, dan
ben je wel vanaf vijf uur bezig, en dan
bleef ik meestal nog wel even hangen.
Dan was ik om twee uur thuis.”
Oud-fractievoorzitter in de Tweede Kamer (SP) Jan
Marijnissen in Binnenlands Bestuur nr 41.
Verschrikkelijk
“Er zal nooit meer een PVV’er aan de
bar van Nieuwspoort te vinden zijn. Ik
heb het zelf nooit op die verschrikkelijke
sociëteit gehad. Het wordt bevolkt door
allemaal verschrikkelijke journalisten die
het niet goed voor hebben met de PVV.
Daar zitten niet onze vrienden.”
PVV-leider Geert Wilders, www.pvv.nl, 29 september
2009.
MdZ

Wundersame Wandlung
Kerstin Schweighöfer
voorzitter Buitenlandse Pers Vereniging
Bij verkiezingen moet je als
buitenlandse correspondent in
Nederland het thuisfront iedere
keer opnieuw uitleggen waarom
ze dat hier altijd doordeweeks
doen. „Sonntags nie!“ luidt het
heilige motto, rekening houdend
met de gevoelens van streng
gelovige calvinisten, voor wie de
zondag nog een „dag des Heren“
is die niet door dit soort profane
handelingen mag worden onteerd.
Zondag 27september kon je echter de indruk krijgen
dat niet Duitsland naar de stembus ging, maar
Nederland: Aan Merkel en haar uitdager Steinmeier
was al in de weken ervoor bijna geen ontkomen, er
werden zelfs Wahlparties georganiseerd en Duitsland
was onderwerp van diepgaande analyses op radio
en TV en in bijna alle opiniebladen. Kortom: De
interesse was riesengross, nog groter dan bij de
vorige Bundestagswahlen en opnieuw - tenminste
vanuit Duits oogpunt - verrassend objectief en
zakelijk. Een voorlopig hoogtepunt in de Duits-
Nederlandse verhoudingen, die, zo zou je haast
zeggen, bijna normaal geworden zijn, in ieder geval
veel minder krampachtig en losser dan ooit. Zelfs
zelfkritiek van Nederlandse kant ontbreekt niet
langer: Toen in de week voor de verkiezingen
verschillende bladen probeerden uit te zoeken
waarom je in het Duitse politieke landschap tevergeefs
naar ene Gert Wilders zoekt, liet Vrij Nederland
zich - tot voor kort echt nog onvoorstelbaar - door
Duitsers beleren dat Nederland in dit geval een
voorbeeld is van hoe het niet moet - en dat over
acht pagina’s.
So ändern sich die Zeiten! Toen ik in de jaren 90
naar Nederland kwam, was het nog precies andersom:
Nederland was voorbeeld van hoe het moest,
want in Nederland was alles beter: het drugsbeleid,
de prostitutie, integratie, immigratie... Als correspondent
schreef je daarover je vingers blauw,
terwijl de Nederlanders zich vanzelfsprekend als
vuurtoren in het donker zagen, trots om de rest van
de wereld - vooral die lelijke, onbeminde dikke
broer in het Oosten - te laten zien, waarin een
klein land heel groot kan zijn. Toen de Duitse
Biathlonploeg in Lillehammer 1994 Olympisch Goud
won, kon de TV-presentator van de Nederlandse
publieke omroep zich nog terloops laten ontvallen:
„Dat kunnen ze, de Duitsers: schieten en dan wegwezen
in het bos.“
Vijftien jaar later begrijp je als Duitser in Nederland
de wereld niet meer: niet alleen is Duitsland
Frankrijk voorbijgestreefd als meest populaire
vakantieland en is Berlijn inmiddels de favoriete
bestemming voor schoolreisjes, maar ook loven
Nederlandse ondernemers de deugden van Duitse
werknemers, zoals Fleiss und Tüchtigkeit. En steeds
meer Nederlanders vestigen zich aan de Duitse
kant van de grens - niet alleen vanwege de lage
onroerendgoedprijzen, zo blijkt uit onderzoek, maar
vooral vanwege de deutsche Höflichkeit en de guten
Manieren.
Deze wundersame Wandlung heeft zeker met het WK
Voetbal 2006 te maken, een Duits charmeoffensief
met onvergetelijke momenten: ik zie ze nog voor
me, die groep jonge uitgelaten Duitsers, die voor
een wedstrijd van Oranje spontaan oranjetricootjes
aantrokken... Bij menig Nederlandse kijker zakte
fassungslos de kaak naar beneden, zozeer raakten ze
van streek.
Maar het Duitslandbeeld begon al eerder te veranderen.
Uitwisselingsprogramma’s voor leerlingen of
journalisten en nieuw onderwijsmateriaal voor de
geschiedenislessen - allemaal maatregelen die na
het beruchte Clingendael-onderzoek midden jaren
90 genomen werden - wierpen hun vruchten af.
Wat te denken van de zomerspecial van de
Volkskrant, die reeds 2005 bevond: „Duitsland is
OK!“ En niet te vergeten de Nederlandse correspondent
in Duitsland Philippe Remarque die bekeerd
naar Nederland terugkeerde en een hele krantenpagina
mocht vullen om zijn landgenoten uit te
leggen waarom niet in Nederland - hou je vast -
maar in Duitsland alles beter is! Vanaf de broodjes
tot aan het intellectuele debat. Ik had het bijna
ingelijst en opgehangen!
Het is echt een wundersame Wandlung. Ook al
zullen jullie Nederlanders ondanks alle lof altijd
bijzonder kritisch over de grens blijven kijken, de
pijngrens zal altijd laag blijven en voetbalwedstrijden
zullen bijzonder spannend blijven. Want zo
ver dat een Oranjefan het in zijn hoofd haalt een
Duits shirt aan te trekken, zijn we nog lang niet. Ik
geloof trouwens ook niet dat het ooit zo ver komt.
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 17

Dankzij netwerk van collega-journalisten
Groeten uit Goma
Zonder netwerk van collega’s zou ik niet naar Goma zijn afgereisd. Zij zorgden voor informatie,
adressen, invitatiebrieven. Én, niet onbelangrijk, afname van mijn artikelen. Dit stuk voor
Nieuwspoort Forum schrijf ik vanuit deze stad. Ik schrijf artikelen over de handel in coltan en
cassiteriet, de gevolgen van de lage grondstofprijzen, over handelaren die zich gedragen zoals
onze kapitalisten eind 19de eeuw (alleen de dikke sigaren ontbreken) en over kleine bedrijfjes,
vaak gerund door dappere vrouwen.
Ergens in mei dacht ik dat het aardig
zou zijn in augustus af te reizen naar
Centraal Afrika. Ik volgde al langer
een Rwandese Hutu-dame die mee wil
doen aan de presidentsverkiezingen
in Rwanda in 2010. Zij zou in augustus
definitief terugkeren naar haar
land.
Voor degenen die bekend zijn met de
Rwandese geschiedenis: geen zorg; zij
heeft niet in het voorjaar van 1994
met machete op haar landgenoten
ingehakt; zij zat geschokt voor een
Nederlandse televisie te kijken hoe
het bloed van haar landgenoten door
de straten stroomde.
Ik was op haar spoor gezet door een
goede vriend.
Omdat ik op haar spoor was gezet,
werd ik gedwongen me meer te verdiepen
in Centraal Afrika; de gevolgen
van de genocide in Rwanda, de
opkomst van president Kagame,
bloedmobieltjes uit Congo, rebellen,
een Congolese bevolking die de prijs
moest betalen. Tijdens een congres
van onze beroepsorganisatie (de
Vereniging van Onderzoeksjourna-
18 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
listen) maakte ik een collega enthousiast
en begonnen we een onderzoek
naar de mineralenhandel in Oost-
Congo.
Stofzuigerverkoper
Een bezoek aan Kigali, de hoofdstad
van Rwanda, en Goma, Oost-Congo
valt prima te combineren: ze liggen
een busrit van 3,5 uur uit elkaar.
Welgemoed startte ik met de eerste
voorbereidingen: hoe geld te ontvan-
In 2002 barstte de
vulkaan Nyiragongo.
Dat Goma bedolven
ligt onder een dikke
laag lava valt nog
het best te zien,
even buiten het
centrum van de
stad. De huizen
staan op lava,
hebben een fundament
van lava en
de wegen zijn
van lava: scherp,
keihard, ongelijk en
soms onberijdbaar.
gen voor werk dat nog gemaakt moet
worden. Als schrijvend freelancer over
Afrika voel ik me soms net een stofzuigerverkoper
met net het verkeerde
type apparaat: deuren blijven dicht of
worden snel weer dichtgegooid als ze
horen waar het over gaat. Bij Vrij
Nederland ken ik niemand persoonlijk
(behalve onze geachte Nieuwspoortvoorzitter
Max van Weezel) en dus
moest het via de officiële weg. Ik
had ze al meermaals een idee aangereikt
uit het verre Afrika, maar dat
werd, op ÈÈn keer na, consequent
afgewezen. Dit keer kreeg ik niet
eens meer antwoord.
Anneke Verbraeken
De collega met wie ik samenwerkte
kende de hoofdredacteur van het
Belgische weekblad Knack en daar
kreeg ik wel gehoor dankzij het koloniale
verleden van ons buurland. Rik
van Cauwelaert gaf alle medewerking
en beloofde verhalen te publiceren.
Jan Dijkgraaf, de hoofdredacteur van
HP/DeTijd kende ik via Twitter en ook
hij beloofde een artikel te publiceren,
meer uit medelijden dan dat hij echt
zat te springen om een verhaal uit
zo’n arm, onderontwikkeld land waar
NGO’s hun geld en hun status aan het
verdienen waren.
Kranten benaderde ik niet; zij hebben
allemaal een vaste correspondent en
vinden het zonde van het budget om
een freelancer te betalen voor een
artikel dat hun correspondent mogelijkerwijs
ook had kunnen maken.
Wel belde ik met een NGO (leren kennen
via een vriendendienst) waarvoor
ik wel vaker naar Afrika trek. Wilden
ze nog een verhaal over Congo of
Rwanda? Het antwoord kwam per
kerende e-mail: ‘Jazeker.’
Er leek zich een soort van financiële
basis af te tekenen. Als ik eenmaal
in Afrika was, kon ik alsnog andere
bladen contacten, al naar gelang de
informatie die ik daar kreeg. En dus
startte ik deel 2 van de voorbereidingen.
De Papieren.
Zowel voor Congo als Rwanda is een
visum nodig, en omdat ik niet als
toerist, maar als journalist reisde,
moest ik een invitatie hebben uit de
landen zelf en een uitzendbrief van
mijn werkgever. Makkie, dacht ik en
ik vroeg de NGO om een invitatie en
mezelf om zo’n brief, als freelancer
was ik immers mijn eigen werkgever.
Voor Congo had ik ook een Verklaring
omtrent gedrag nodig. Minder makkelijk
te verkrijgen, omdat ik inmiddels
naar Frankrijk was afgereisd voor een

paar maanden. Die verklaring moest
nu via het ministerie van Justitie, en
die kon ik zo half augustus ontvangen.
Dat liet me een maar paar dagen
voor de visa, en omdat ik niemand
kende bij het ministerie die de uitgifte
kon bespoedigen, moest ik het er
maar op wagen.
Uitstel
Kort daarop belde de NGO. De reis
zou worden uitgesteld omdat de fotografe
niet eerder kon. Het werd half
september.
OK.
Een paar dagen erna ontving ik een
mail van de presidentskandidate. Zij
zou niet eind augustus, maar eind
oktober afreizen.
Shit.
Weer een paar dagen erna ontving ik
een mail van de NGO dat de reis toch
weer naar voren was gehaald, het
werd begin september.
Shit. Shit.
En weer een paar dagen er na ontving
ik een mail van de NGO waarin
gemeld werd dat de reis helemaal niet
doorging, vanwege interne problemen
bij de zusterorganisatie in Goma.
NVJ en Buza
De vraag was nu hoe ik aan een invitatiebrief
kwam uit Rwanda en Congo
zelf. De NGO wilde hier niet aan meewerken,
ze hadden al problemen
genoeg. En zonder zo’n brief geen
visum, zonder visum geen mogelijkheid
om binnen te komen. Via
Nieuwspoort kende ik Thomas Bruning
van de NVJ. Dus hem gebeld. Hij wist
Het straatbeeld in
Goma wordt gedomineerd
door 4x4’s,
brommertaxi’s,
straathandel (vooral
vrouwen) en houten
loopkarren (tchukudu).
Daarmee kunnen
de tchukudeurs
een lading vervoeren
van meer dan 200
kilo.
ook zo gauw geen raad, maar beloofde
actie te ondernemen. Toevallig zat
ik die dag bij Buitenlandse Zaken,
afdeling Sub-Sahara, dankzij dezelfde
vriend die me met de presidentskandidate
in contact had gebracht. Ik
was daar om te melden dat ik ging en
om van hen te horen wat zij van de
situatie in Kivu en Goma dachten. Ze
waren zeer behulpzaam en dachten
dat ik wel een invitatie van de ambassades
zou kunnen krijgen. Daarna
ging alles zeer snel. Zowel Buza als
Thomas klopte bij dezelfde mensen
aan en nog geen drie dagen later had
ik van de Nederlandse ambassades in
Kinshasa en Kigali een keurige invitatiebrief.
Die brieven heb ik inmiddels
in Goma zelf al honderd keren moeten
laten zien. Bij de grenspost, bij het
accreditatiebureau, bij de burgemeester
en telkens weer als ik foto’s stond
te nemen en ze met het accreditatieformulier,
mijn paspoort, gele koorts-
boekje en visum geen genoegen
namen.
Omdat Goma geen gemakkelijke stad
is om je werk te doen, belde ik met
collega’s om van hen te horen hoe zij
het ervaren hadden. Onder meer Bram
Vermeulen en Femke van Zeijl namen
alle tijd om me van informatie en
belangrijke adressen te voorzien.
Slavendrijvers
In Goma maak ik gebruik van een
netwerk, mij aangereikt door vrienden
van vrienden: de civil society, societé
civile. Het zijn slavendrijvers die mij
met een (oh schande) dikke 4x4 van
interview naar interview jagen, de
corruptie te vuur en te zwaard bestrijden
en mij op elk resterend vrij
moment hun eigen projecten willen
laten zien.
Met mijn artikelen gaat het de goede
kant uit. Na twee weken heb ik mij
door de (vele!) officiële instanties
geworsteld en kom ik eindelijk toe
aan de mensen die mij het ware
verhaal kunnen vertellen. Morgen,
zondag 11 oktober, ontmoet ik
4 mijnwerkers
In Goma vind (creuseurs) en vier
je overal tussenhandelaren
'opvoedkundige' (negociants). Ze
borden. Over zijn niet verbonden
gezondheid, aan welke organisa-
onderwijs, tie dan ook, van
maar vooral ook hen wil ik horen
over seksueel hoe het er vandaag
geweld. Dit bord echt aan toe gaat
waarschuwt de in de cassiteriet-
inwoners dat mijn Bisie in Noordverschillende
Kivu. Ook schud ik
daden van die dag de hand
seksueel geweld van drie mai-mai
bij wet zijn rebellen, die inmid-
verboden.
dels deel uitmaken
van het officiële
Congolese leger, de
FADRC. Gisteren zou
ik een interview hebben met de gouverneur
van Noord-Kivu, maar omdat
er de dag ervoor een vernietigend
rapport was uitgekomen voor hem
en zijn provinciale kabinet, is mijn
interview naar vandaag verschoven.
Afgelopen jaar is er minstens 6 miljoen
dollar zoekgeraakt. Niet fijn
voor een gouverneur die zegt de
bestrijding van corruptie hoog in het
vaandel te hebben. Ik hou er rekening
mee dat de afspraak ook vandaag
niet doorgaat. Ik heb nog
een week hier in Goma, hij misschien
niet meer.
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 19

Boek laat campagnemakers en deskundigen aan het woord
Leefstijlcampagnes: de losse poging
tot gezond doen voorbij
Hoe Nederlands is het geheven vingertje. Tegenwoordig gaat dat de lucht in om te waarschuwen
tegen een ongezonde leefstijl. Nederland is mondiaal koploper in het beïnvloeden van de leefstijl.
De campagnes worden professioneler en breder van opzet, maar tegelijkertijd wordt het moeilijker
een duidelijke boodschap over het voetlicht te krijgen. Dat blijkt uit het eind juni gepresenteerde
boek ‘Gebundelde inspiratie; leefstijlcampagnes in de schijnwerpers’, waarin campagnemakers en
deskundigen uitgebreid aan het woord komen over de nieuwe trends in campagneland.
Gezondheid moet volgens
het kabinet als een centrale
waarde in de samenleving
worden gezien. Daardoor
verschuift de aanpak van
het individu naar de maatschappelijke
context. “Het
gaat niet langer om de
gezondheid van burgers in
enge zin, waar de zorgsector
zich verantwoordelijk
voor voelt. Het gaat om
kwaliteit van leven in een
gezonde samenleving”, constateren
de samenstellers
van Gebundelde inspiratie.
Daardoor richten campagnemakers
zich meer en meer
op andere sectoren dan
zorg en gaan zij op zoek
naar coalities. “Dat heeft te
maken met de bredere blik
op preventie en de toedeling
van publieke en private
verantwoordelijkheden,
maar ook met een bredere
blik op het instrumentarium
van de overheid”, aldus het
boek.
Campagnes draaien tegenwoordig
om de kwaliteit
van wonen, werken, vrijetijdsbesteding,
milieu,
maatschappelijke participatie,
verkeersveiligheid,
onderwijs en scholing. Ze
zijn geen losse pogingen
meer om gezond gedrag te
bevorderen, maar ze maken
deel uit van een programma
waarbij overheid en maatschappelijke
organisaties
betrokken zijn. Leefstijlcampagnes
gaan verder dan
algemene publiekscampagnes
of Postbus 51-spotjes.
Ze worden gecoördineerd
door ZonMw, betaald door
VWS en uitgevoerd door
zogenaamde gezondheidsbevorderende
instanties,
zoals Stivoro, Hartstichting
of Consument en Veiligheid
en ze hebben brede, maatschappelijke
doelen. Voorbeelden
zijn Vrij Veilig,
Drank maakt meer kapot
dan je lief is, Stoppen met
Roken of Sound Effects.
Maar precies onderwerpen
als tabak en alcohol, hoewel
bewijsbaar slecht voor
de volksgezondheid, liggen
heel gevoelig in Den Haag.
Niet in het minst vanwege
de positie en lobby van de
branche. Er zijn ook nog
eens veel ministeries die er
belang bij hebben. Als er
een wijziging van de Dranken
Horecawet plaatsvindt,
zijn daarbij al acht ministeries
betrokken.
Dubbele boodschappen
“Probeer al die ministeries
maar eens op één lijn te
krijgen, dat is bijna niet te
doen. Ze hebben allemaal
hun eigen belangen, hun
eigen agenda. Er staat echt
heel wat op het spel”, aldus
Rob Bovens van het
Nationaal Instituut voor
Gezondheidsbevordering en
Ziektepreventie. Hij constateert
dat tegengestelde
belangen binnen het kabinet,
maar zeker ook bij de
Tweede Kamer, een effectief
alcoholbeleid in de weg
staan. “Voor ons als cam-
De omstreden foto van Krijn
van Noordwijk voor de campagne
donorregistratie, 2007
pagnemakers is dat moeilijk:
de overheid geeft dubbele
boodschappen af en is minder
slagvaardig vanwege
verschillen in belangen. Ze
zet daar een campagne
naast om de bevolking te
bewegen minder te drinken
die hooguit acht of negen
ton mag kosten. Terwijl je
op elk Nederlands feestje, of
het nou verkiezingen of de
Olympische Spelen zijn, de
premier ziet met een gezellig
biertje in zijn handen.
De brouwers knijpen zich
elke keer in de handen als
ze dat zien. Waar ben je dan
als overheid mee bezig?”
Lingerie
Andersom heeft de overheid
het wel eens moeilijk met de
scherpe manier waarop campagnemakers
de boodschap
verwoorden. Maar door bemoeienissen
of compromissen
kunnen tot bleke cam-
Robbert Coops
pagnes leiden. En die zijn
niet effectief. Hetzelfde
geldt voor middle of the
roadcampagnes, die met
iedereen rekening houden.
Toch geeft Nico Jong, coördinator
communicatieadvies
bij het ministerie van VWS,
aan dat alle uitingen vooraf
aan het departement moeten
worden voorgelegd. Dat
staat in de subsidievoorwaarden,
maar het leidt
gelukkig eigenlijk zelden
tot problemen. Uitingen
mogen alleen niet schofferen
of discrimineren. Maar
wanneer is dat het geval?
In 2007 hield de pas aangetreden
minister van VWS,
Ab Klink, de geplande campagne
rond donorregistratie
tegen. De aanleiding was
een foto van een dame in
mooie lingerie, omarmd
door haar partner, met
daaronder de tekst: ‘Weet
jouw liefste al of je donor
bent of niet?’ VWS liet
weten het beeld ‘niet passend’
te vinden bij het doel
van de campagne. Was het
een campagne tegen seksueel
overdraagbare ziektes
geweest, dan had
het anders gelegen.
Martine Bouman, Corna van Tol,
Guido Rijnja en Willem de Regt
(2009): Gebundelde inspiratie; leefstijlcampagnes
in de schijnwerpers,
ISBN 978 90 5763 101 6, ZonMw,
Den Haag, 192 blz.
Robbert Coops is senior
strateeg bij Schuttelaar &
partners
(rcoops@schuttelaar.nl)
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 21

Brusselse verbazing deel 3
Vlak na de stemmingen
over Barroso, stond hij
er ineens. Een Europarlementariër,
die zijn tas
pontificaal op de grond
zette en voor mij ging
staan. “Hallo…”, sprak hij
en keek me verwachtingsvol
aan. Uit zijn lichaamstaal
bleek maar een ding: ik wil
nu geïnterviewd worden. Ik
was druk met een verslag
over de herverkiezing van
Barroso, en de goede man
was in deze verkiezing
volkomen irrelevant. Toch
wilde hij ondervraagd
worden. Ik heb het niet
gedaan.
Tien minuten later stond
dezelfde parlementariër
weer voor mijn neus. Of ik
alleen de kopstukken interviewde,
wilde hij weten. Nu
is ‘kopstukken’ een raar
woord als het gaat over
Europarlementariërs. Het
zijn ook maar mensen, die
ieder op hun eigen manier
proberen relevant te zijn in
de massa van 736 collega’s.
Sommige parlementariërs
verdiepen zich in een
onderwerp, anderen zijn op
subtiele wijze relevant,
omdat ze wel eens een
inzicht met je delen. Weer
anderen sturen persberichten
en wachten lijdzaam af
tot het journaal een keer
belt. Maar er zijn dus ook
Europarlementariërs die de
schaamte voorbij zijn, en
gewoon voor een journalist
gaan staan, om bevraagd te
worden.
Natuurlijk word je als jour-
nalist wel eens gebruikt,
natuurlijk proberen ook
Haagse politici op TV te
komen. Maar in Europa is
dat nog net een graadje
moeilijker. Het Europees
Parlement is nu nog vooral
een praatclub, die toeziet
hoe de Raad van ministers
in Brussel de echte besluiten
neemt.
Toch zijn er zeker interessante
en relevante debatten
in Brusselse en Straatsburgse
theaterzalen. Maar
daarbij is het helemaal niet
vanzelfsprekend dat ik
alleen maar de Nederlandse
Europarlementariërs aan het
woord laat. Naast de
Nederlandse woordvoerder,
kan ik namelijk ook proberen
eens een keer een
Europese fractievoorzitter
interviewen. Daarmee laat
ik de kijker zien hoe dat
Europees parlement werkt,
dat er fracties zijn, die de
dienst uitmaken.
Het is ook voor een journalist
meer een sport om een
arrogante Verhofstadt tóch
voor de camera te krijgen.
Hij heeft namelijk macht,
én een soms verfrissende
kijk van een buitenlander
op zaken die ook voor
Nederland relevant zijn.
Daar valt meer eer aan te
behalen dan het op verzoek
bevragen van een man die
ook graag mee wil doen
met ‘de kopstukken’.
Zo blijft het lastig om in de
Europese vijver te vissen,
zonder bepaalde europarlementariërs
voor het hoofd
te stoten. Europa draait
namelijk veel meer dan Den
Haag om de macht van de
grote partijen. In coalitieland
Nederland kan een
minipartij ineens regeringspartij
zijn. In Europa
beslissen de grote drie
groepen wat er gebeurt,
de kleinere fracties zijn
alleen relevant als ze met
Chris Ostendorf *
creatieve ideeën komen, of
met een geweldig redenaarstalent
de show stelen.
Een van de grote verrassingen
in Brussel en Straatsburg
is dat er heel veel
parlementariërs zijn die
daarin slagen. Daniel Cohn
Bendit bijvoorbeeld, de
leider van de Groenen,
levert gegarandeerd levendige
televisie op, al was
het maar omdat hij altijd
schreeuwt. De leider van de
UK Independence Party,
Nigel Farage, is als geen
ander in staat de kiezers te
vertegenwoordigen die bang
zijn voor de eenheidsstaat
Europa. En Martin Schultz,
de leider van de socialisten
begint altijd over ‘königin
Beatrix’, of over Jan Peter
Balkenende die ‘immer
sehnsucht hat nach Den
Haag’, als hij een NOSmicrofoon
herkent. Dat
zijn de politici die op
geraffineerde wijze de
media bespelen.
Ook de Nederlandse parlementariërs
doen dat steeds
beter. Al heb ik ook eens
meegemaakt dat een van
hen mij streng berispte,
omdat ik de geachte afgevaardigde
onderbrak: ‘U
onderbreekt mij, dat heb ik
liever niet…’ Het is voor
ons allemaal wel even
wennen dat er pers is, die
op een Haagse manier verslag
doet van de Brusselse
mores.
* EU-correspondent
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 23

Moeten deze heren door tot
hun 67e? Uit handen van de
stralende Kamervoorzitter Gerdi
Verbeet kregen onze voorzitter
Max van Weezel, Trouws Ruud
van Heese en de fotografen
Hans Kouwenhoven en Michiel
Sablerolle een zilveren koetsje
omdat ze al 25 jaar op het
Binnenhof acteren. Voorzitter
Jos Heymans ontving er één
voor ’zijn’ Parlementaire
Persverenging vanwege 150
jaar perstribune.
24 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
Jaap Folkerts, fotografie Carola Sewing
Minister
Jacqueline
Cramer lacht
op de achtergrond,
dus
staatssecretaris
Jan Kees
de Jager moet
het haast wel
hebben over
de vergroening
van ons
belastingstelsel.
Oud-
VNO-NCWbaas
Jacques
Schraven luistert.
’Wie barmhartig
is voor de
wolven doet
onrecht aan
de schapen.’
Oud-LPF’er
Joost
Eerdmans
presenteerde
op de laatste
dag van
augustus zijn
Burgercomité
tegen onrecht.
De Weltschmerz is
hen aan te zien.
Daarom beginnen
oud-schaker Hans
Böhm, partijenoprichter
Jan Nagel en
oud-Vara-directeur
Maurice Koopman
iets nieuws. OokU,
een partij voor hun
eigen generatie, de
50-plussers.

Drukte voor Nieuwspoort. Een komen en gaan van VIP’s en
aanstormende belangerijken, onder toeziend oog van een grote
schare toeschouwers.
Wie hield
deze (oud-)bewindspersonen
van
Onderwijs
aan zijn
lippen
gekluisterd?
Job Cohen
(1993) en
de huidige
staatssecretarissen
Marja van
Bijsterveldt
en Sharon
Dijksma.
Ik straal dus ik besta!. Minister Maria van der Hoeven (Economische Zaken)
was uiteraard te gast op de traditionele VNO-NCW-borrel op Prinsjesdag.
Geen twijfel mogelijk! De goedgeluimden Ed Nijpels, Boele Staal en Karla Peijs
hadden het over (toen nog bestaande) polders en banken.
Loek Hermans
(MKB
Nederland)
verhaalt,
premier Jan
Peter
Balkenende
luistert en
Bernard
Wientjes
(VNO-NCW)
wacht zijn
reactie af.
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 25

TENTOONSTELLING
Normaal of niet?
Ze kijken je aan en ze roepen
vragen op: de portretten die de
wanden van Nieuwspoort sieren.
Die vragen, dat is ook de bedoeling
van eigenaar Achmea. De
foto’s van Petra Stavast en Levi van
Veluw moeten de kijker uitdagen
om op zoek te gaan naar de grens
tussen normaal en niet normaal.
Ballpoints en landschappen
De foto’s van Levi van Veluw (in
de gang) bestaan uit getekende
en gefotografeerde zelfportretten.
Het zijn twee series: ‘Ballpoints en
‘Landscapes’. Van Veluw speelt
met droedelende ballpoints en
traditionele landschapsschilderijen
in combinatie met zijn eigen
gezicht. En daarmee met de ‘norm’
voor portretten, droedels, landschappen.
Sinds zijn afstuderen aan de
Kunstacademie Artez in Arnhem in
2007 heeft Levi van Veluw (1985)
in korte tijd al een opmerkelijk
aantal successen geboekt. Zijn werk
is op verschillende locaties binnen
Europa en de Verenigde Staten
getoond. Hij won een aantal
prestigieuze prijzen, waaronder de
Photographer of the Year Award en
de IPA International Photo Awards
in de VS. Zie www.levivanveluw.nl.
Intieme portretten
Petra Stavast fotografeert eveneens
in series, die verhalen vormen. En
wel maatschappelijk geëngageerde
verhalen. Deze projecten zijn voor
haar onderwerpen van constante
studie, waarbij ze de schoonheid
van het normale en het alledaagse
op eigen wijze vastlegt: het normale
wordt als het ware ‘opgeschud’.
Wat de series bindt, is de interesse
van de fotografe in de onderwerpen
die zij uitwerkt en de lange
periode waarbinnen het werk
ontstaat. Daardoor krijgen de portretfoto’s
van gewone Nederlanders
met een psychiatrische achtergrond
26 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
kunst- en vliegwerk
Medewerkers: Josine Boven - Gijs Korevaar - Lars Kuipers - Dorothée van der Schuur - Jos van den Wijngaart
zoals die in de sociëteit hangen
intimiteit. Ook valt haar bijna schilderkunstige
aanpak op. Dat maakt
de foto’s als serie, maar ook stuk
voor stuk intrigerend.
Petra Stavast (1977) woont en
werkt in Amsterdam. Ze voltooide
in 2002 haar studie Fotografie aan
de St. Joost te Breda en won hierbij
het Steenbergen Stipendium. Haar
werk was te zien op Fotofestival
Naarden, Kunstvlaai, Breda Photo
en in FOAM. Stavast werkt
autonoom en in opdracht. Ze is
gastdocente fotografie aan het Sint
Lucas te Boxtel en AKV/Sint Joost
te Breda/Den Bosch.
Zie www.petrastavast.com.
Tentoonstelling “Dolf Toussaint 85 jaar”
Politiek fotograaf Dolf Toussaint
werkte vanuit zijn intuïtie en op zijn
gevoel, dat hem vertelde of een
bepaalde situatie een mooie foto
zou opleveren. “Ik voelde het aan
mijn water.” Hij wordt nu 85 jaar
en kan bogen op een indrukwekkend
oeuvre. Zijn foto’s zijn onder
meer gepubliceerd in het weekblad
Vrij Nederland.
Een werkgroep van vrienden heeft
een selectie gemaakt uit dit werk.
Treffende beelden uit de tijd van de
Kunstmanifestatie Niet Normaal
De foto’s van Levi van Veluw en
Petra Stavast, die beiden de
scheidslijn tussen normaal en niet
normaal onderzoeken, maken deel
uit van de Achmea/kunstcollectie.
Ze zijn tot 30 oktober in Nieuwspoort
te zien. In december begint
in de Beurs van Berlage in Amsterdam
een grote kunstmanifestatie
onder de titel Niet Normaal, met
Achmea als hoofdsponsor. De
kabinetten De Jong, Den Uyl en
Van Agt zijn te zien in Nieuwspoort,
de Tweede Kamer en het
stadhuis van Den Haag. In Nieuws-
expositie in Nieuwspoort neemt
een voorschot op die manifestatie.
Niet Normaal omvat de commentaren
van internationale kunstenaars
op hét actuele onderwerp van de
samenleving: wat is normaal en wie
bepaalt dat? De manifestatie duurt
tot maart 2010.
DvdS
poort en de Statenpassage van de
Tweede Kamer wordt een deel
geëxposeerd. Een totaal overzicht
van de selectie hangt van 3 tot en
met 13 november in het Atrium
van het stadhuis Den Haag,
Spui 79.
In Nieuwspoort blijft de expositie
tot eind december 2009. In de
Tweede Kamer is de tentoonstelling
vrij te bezichtigen tot en met 3
december 2009.
JvdW

FILM
Il Divo
Poëzie op het scherm
Wat moeten we denken van Giulio
Andreotti, de man die deelnam aan
33 Italiaanse kabinetten, in de tijd
dat in Rome de regeringen sneller
vervlogen dan de seizoenen? De
man die werd aangeklaagd vanwege
banden met de maffia en het
geven van de opdracht voor het
vermoorden van een journalist; die
voor het eerste werd vrijgesproken,
voor het tweede veroordeeld tot
24 jaar maar vervolgens ook weer
vrijgesproken?
De Italianen weten het zelf eigenlijk
nog steeds niet, en regisseur Paolo
Sorrentino van ‘Il Divo’ - juist uitgekomen
op DVD - laat het in het
midden. Het ene moment plaatst
hij hoofdrolspeler Toni Servillo in de
rol van een maffia-don, het volgende
moment is Andreotti vooral de
motorisch onhandige oude man
die wordt geplaagd door migraine
en die bijna krampachtig de hand
van zijn vrouw omklemt na het
nieuws van zijn vervolging. En dus
weet je het als kijker ook niet en
blijf je na bijna twee uur en het
plotselinge open einde in een wolk
vraagtekens achter.
Is dat erg? Nee, want voor die tijd
heb je gekeken naar een virtuoze
stijloefening. In beeld eerst en
vooral. De introductie van nieuwe
personages met kleine ondertitels
kunst- en vliegwerk
is een kunststukje op zich. Het ene
moment is de cameravoering die
van een klassiek maffiadrama, het
volgende moment bijna videoclipachtig,
dan weer verstild. De
beelden zijn soms surrealistisch en
lijken zo uit het oeuvre van Carel
Willink te komen.
Het soms onwezenlijke decor van
de Italiaanse politiek in de jaren
tachtig en negentig - de moord op
rechter Falcone, de eerste golf spijtoptanten,
de arrestatie van maffiabaas
Toto Riina - is het toneel voor
tientallen prachtige oneliners.
Neem de scene waarin zijn trouwe
aanhang Andreotti vraagt om zich
kandidaat te stellen voor het presidentschap.
‘Ik weet dat ik klein van
statuur ben’, zegt Andreotti, ‘maar
ik zie geen reuzen om me heen’.
‘Il Divo’ zit barstensvol met dit
soort pareltjes. Kijk, als Nederlandse
politici nou ook eens dit
soort dingen zeiden, dan zou de
Tweede Kamer misschien ook wat
vaker als filmdecor dienen.
LK / ✸✸✸✸
Journalisten met lang haar, onverzorgd
uiterlijk en zonder manieren,
maar 100 procent toegewijd aan
Het Vak en de Waarheid - kent u
Frost/Nixon
Puntje van de stoel
Het Watergateschandaal maakte
drie journalisten wereldberoemd:
Bob Woodward en Carl Bernstein
die het onthulden, en de Britse
talkshow host David Frost, die de
afgetreden president Nixon zo
ver kreeg dat hij zijn persoonlijke
betrokkenheid erkende in een tvinterview.
Woodward en Bernstein
kregen hun filmische eerbetoon al
meer dan dertig jaar terug met ‘All
the president’s men’, Frost moest
wachten tot eind 2008.
‘Frost/Nixon’ volgt de totstandkoming
van het legendarische
interview; de worsteling om het
geld, de aanvankelijk ongelijke
State of Play
Herinneringen aan vroeger
ze nog? Russell Crowe speelt een
overtuigend exemplaar in ‘State of
Play’. Een onverwoestbare onderzoeksjournalist,
Cal McAffrey, ont-
strijd tussen de geslepen politicus
en de lichtgewichtjournalist. De
eerste helft van de film is okay, de
tweede helft brengt de kijker op
het puntje van de stoel. Zie waarom
Frank Langella begin dit jaar de
Oscar voor beste acteur had moeten
winnen, en let ook op het fijne
bijrolletje van Toby Jones! Nu uit
op DVD, met als bonusmateriaal
onder meer het originele interview.
Kopen.
LK / ✸✸✸✸✸
rafelt samen met een jonge collega
een moord-en-corruptieplot dat
draait om de privatisering van de
Amerikaanse Homeland Security.
‘State of play’ is een bewerking
van de gelijknamige BBC-miniserie
uit 2003. Zes uur plot terugbrengen
naar twee uur, dat gaat
onvermijdelijk ten koste van het
detail, en dus doen de plotwendingen
in deze film de kijker af en toe
naar adem happen. Beter dan de
meeste popcornthrillers, maar
geen film om lang te onthouden.
Net uit de bioscoop verdwenen,
DVD komt eraan.
LK / ✸✸✸
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 27

Voetbal is geen politiek, zeiden de
fans in 1978, en het Nederlands
elftal vertrok voor het wereldkampioenschap
naar Argentinië. Maar
anderen, zoals het cabaretduo
Freek de Jonge en Bram Vermeulen
(Neerlands Hoop), protesteerden.
Er was in het Zuid-Amerikaanse
land een ‘vuile oorlog’ gaande.
De militaire machthebbers onder
leiding van generaal Videla kenden
geen genade voor de ‘linkse krachten’.
Intellectuelen, journalisten,
studenten, iedereen werd opgesloten,
velen werden gemarteld
en tienduizenden ‘verdwenen’.
Op de plank
BOEKBESPREKING
28 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
Een groot aantal bleek later boven
zee levend uit een vliegtuig te zijn
gegooid.
Een van de kabinetsleden in die tijd
was Jorge Zorreguieta. De man die
in Nederland beter bekend is
geworden als de vader van prinses
Máxima. Toch concludeerde een
Nederlandse onderzoekscommissie
dat de vader schone handen had.
Het stond het huwelijk niet in de
weg.
Tomas Ross heeft deze achtergrond
gebruikt voor zijn nieuwe boek,
Het meisje uit Buenos Aires. Het
boek begint een dag na de verloren
Na de muur
Dit jaar is het op 9 november precies 20 jaar
geleden dat de Berlijnse muur viel. Is het land
inmiddels een eenheid geworden of staan
‘ossis’ en ‘wessis’ nog steeds ver van elkaar
af? Hoe kijken Oost en West terug op de
deling van hun land? NOS-correspondent
Margriet Brandsma en voormalig AVRO-journalist
Marjolijn Uitzinger wonen in Berlijn en
gingen op onderzoek uit. Ze reisden door het
land en spraken met tientallen bekende maar vooral ook onbekende
Duitsers en Nederlanders. Zo ontstaat een verhelderend en soms
ontroerend beeld van onze oosterburen.
‘Na de Muur, oog in oog met het nieuwe Duitsland’,
Margriet Brandsma en Marjolijn Uitzinger, uitgeverij Balans,
http://www.uitgeverijbalans.nl.
In Parijs
Altijd al willen weten waar je het best een
duik in de Seine neemt, hoe de villa van Le
Pen er van binnen uit ziet, of hoe het is om
vanuit de gevaarlijkste banlieues rond Parijs
verslag te doen? De antwoorden staan in het
boek ‘In Parijs’ (uitgeverij Balans). Olivier van
Beemen woont en werkt sinds zijn 23ste in
Frankrijk. Eerst als correspondent voor Het
Parool, later voor de regionale dagbladen van
de GPD en tegenwoordig voor Elsevier en Het Financieele Dagblad.
Meer informatie is te vinden op: www.inparijs.nl/in-parijs.
JB
kunst- en vliegwerk
Het meisje uit Buenos Aires, Tomas Ross, uitgeverij De Bezige Bij
Zorreguieta, schuld en oorlog
finale, als de Nederlandse voetballers
en hun begeleiders hun koffers
pakken. Een journalist laat een
pakje in de bagage van de voorlichter
van Oranje verstoppen, maar
voordat het wordt gevonden is de
afzender al ‘verdwenen’. Pas jaren
later gaat zijn dochter op onderzoek
uit. Dan blijkt het pakje foto’s
bevatten van Jorge Zorreguieta in
de meest beruchte gevangenis van
de Argentijnse junta.
Tomas Ross laat zich in Het meisje
uit Buenos Aires op z’n best zien.
De feiten worden knap gehusseld
met fictie. Waar de eerste overgaan
in het tweede is niet direct duidelijk.
De plot kronkelt tussen bekende
feiten door, waardoor het boek
een uitstraling krijgt van echtheid,
van getrouwheid. Tomas Ross, die
al vele boeken over de Oranjes
schreef, spaart ook nu de familie
van koningin Beatrix niet. Uit de
gefingeerde dialogen tussen het
echtpaar komt Willem-Alexander
vooral over als dommig en naïef.
Maar ook de rest van de familie
krijgt er van de Haagse schrijver
flink van langs.
Toch is het oordeel van Tomas Ross
mild. Jorge Zorreguieta heeft volgens
Tomas Ross echt wel vuile
handen. Maar is dat een fout van
prinses Máxima? Het is de vraag
die elke generatie moet stellen: zijn
de kinderen medeschuldig aan de
fouten die hun ouders hebben
gemaakt? Het antwoord mag
iedereen aan het einde van dit zeer
vermakelijke boek zelf geven.
Een regelrechte aanrader.
GK / ✸✸✸✸
ADVERTENTIE

Uitbehandeld
Reinier van Delden*
Ik betrapte mijzelf op een kleinigheid.
Een onnozel iets.
Ik maakte me druk.
Druk om niets.
Het was maar heel even.
Maar toch.
Het ging nergens over.
Ik kwam de kleedkamer binnen.
De kleedkamer van mijn werk.
In de kleedkamer heb je haakjes.
We hebben allemaal drie haakjes per persoon.
Wie mazzel heeft, heeft er vier.
Ik heb er maar drie.
Enfin, ik kom die kleedkamer binnen.
Wil mijn jas ophangen.
Wat blijkt.
Mijn haakjes zijn ingepikt.
Hoe halen ze het in hun hoofd.
Waar halen ze het lef vandaan.
Dit alles zonder mijn toestemming.
Iets Cor van der Laak-achtigs komt in mij boven.
De eerste de beste collega spreek ik er op aan.
Hij kijkt mij verschrikt aan.
Mijn gezicht staat op onweer.
Ik ben mijzelf niet meer.
Ik raak buiten zinnen.
Schreeuw het uit.
Wie heeft mijn haakjes ingepikt!!!
Iedereen vlucht de kleedkamer uit.
Rein is gek geworden.
Hij is helemaal hysterisch.
Ik trek het hele kledingrek van de muur.
Vloek alles en iedereen bij elkaar.
De beveiliging wordt ingeschakeld.
Een compleet arrestatieteam moet er aan te pas komen.
Ik verweer me kranig.
Uiteindelijk lukt het ze toch mij te overmeesteren.
Ik roep nog dat het mijn haakjes zijn.
En dat het niet eerlijk is.
Ik begin zelfs te huilen.
Ik ben ten einde raad.
Door zes man word ik afgevoerd.
Sindsdien is er niks meer van me vernomen.
Zit ik in een isoleercel.
Zodat ik mijzelf niet kan verwonden.
Tenslotte word ik gek verklaard.
Uitbehandeld.
Slijt ik mijn dagen tussen vier muren.
Mag ik een uur luchten.
Onder begeleiding.
Want het zit me nog steeds dwars, die haakjes.
Oké.
Het is fictie.
Dat begrijp je.
Maar het zou zo maar kunnen.
Want even betrapte ik mijzelf.
Ook al was het maar een fractie van een seconde.
Wellicht nog minder.
Maar toch.
Dan moet je oppassen.
Als je je druk gaat maken over zulke onbenulligheden.
Maar geloof me, er zijn hele volksstammen die zich daar
dagelijks mee bezighouden.
Die er bij wijze van spreken niet van kunnen slapen.
Die het aankaarten bij de ondernemingsraad.
Er een agendapunt van maken.
Gelukkig is het bij mij nog niet zover.
En bij mijn collega’s ook niet.
Maar je moet er voor waken ooit zo te worden.
Want dan is het echt klaar.
Dan ben je uitbehandeld.
* Reinier van Delden is barman in Nieuwspoort
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 29

NIEUWE POORTERS
J. Alberts
Adviseur Public Affairs
Verbond van Verzekeraars
L. Ragut
Parlementair verslaggever
RTL
L. Horst
Founding Partners /
Employment Branding
Strateeg VPSolutions BV
A. Wolting
Directeur Wolting
Gebiedsmanagement en
Advies
A.M. Bonenkamp
Voorlichter D66 Tweede
Kamerfractie
P.J.Th. van Strien
Voorlichter VVD Tweede
Kamerfractie
R.M. de Vries
Medewerkers Public
Affairs N.V. Nederlandse
Gasunie
L.N. Kok
Investor Relations &
Communications West
Holland Foreign
Investment Agency
30 - oktober 2009 - Nieuwspoortforum 3
S.R.L. Lancee
Woordvoerder Fractie
Verdonk Tweede Kamer
V.G. Rietbergen
Redacteur NOS
M.A.F. Niehof
Adviseur Public Affairs
Landelijke Huisartsen
Vereniging
R.A.W. Odenkirchen
Adviseur Interim
Management Twijnstra
Gudde Adviseurs &
Managers
M.J. Jager
Gedeputeerde Provincie
Groningen
P. Meijer
Adviseur Pauw Sanders
Zeilstra Van Spaendonck
J.G. Milo
Algemeen Directeur
Stichting Regionale
Omroep West
M.J. Brabander
Adviseur Public Affairs /
Bestuursadviseur
Hoogheemraadschap
Hollands Noorderkwartier
S.J. de Jong
Adviseur Boer & Croon
A. Landsmeer
Manager Regulatory and
Public Affairs Vodafone
K. van Eerde
Woordvoerder staatssecretaris
ministerie van
OCW
A. van Os van den
Abeelen
Manager Communicatie,
marketing en ledenorganisatie
Ergotherapie
Nederland
C.R. van Zanten
Politiek Redacteur HP/De
Tijd, Audax
R. Stevens
Woordvoerder NS Groep
M.R. Uri
Senior Communicatieadviseur
Pauw Sanders
Zeilstra Van Spaendonck
F. Huizinga
Communicatieadviseur /
Woordvoerder / Public
Affairs Nederlandse
Vereniging voor
Brandweerzorg en
Rampenbestrijding

NIEUWE POORTERS
I.S. El Kaka
Senior Woordvoerder
ministerie van VWS
E.G.M. den Hartog
Directeur Sentinelles
W.L.M. de Kok
Buitenland Commentator/
presentator
Radiopolitiek.nl
J.E. Overdijk-Francis
Senior Adviseur / Lobby
Coordinator Vereniging
van Nederlandse
Gemeenten
R.R. Meijer
Redacteur / verslaggever
De Volkskrant
C.J. van de Graaf
Algemeen Directeur
Dutch Dredging
Drs. H. Eversdijk
Oud lid Tweede Kamer en
Eerste Kamer
K. Ullrich
Beleidsadviseur Stichting
Dranken Nederland
I.E.J. van Enckevort
Consultant EPPA
Nederland
G.A. van der Sluijs
Persvoorlichter Raad van
State
P.A.H. Meulman
Eigenaar Sfondare
Communicatie
J.W. Meeuwisse
Directeur Meeuwisse MBP
Beheer B.V.
F. Vletter
Yolan Koster-Dreese
Burgemeester Gemeente
Wervershoof
“Voor plezier en de kunst van het leven moet je bij mij zijn. Ik ben
een hartstochtelijk levenskunstenaar.”
Y. Koster-Dreese
Directeur Kenniscentrum
CrossOver
Y. Ozkan
Journalist Turkish Radio
Television Corperation
“Ik ben directeur van CrossOver, een tijdelijke organisatie die de zelfstandigheid
van jongeren met een handicap (of functiebeperking, dat
moet je zelf maar uitmaken) bevordert. Dat doen we niet zelf; we helpen
organisaties die er al zijn hun werk beter te laten doen. Dat gaat
dan om scholen, gemeenten, werkgevers, re-integratie-instellingen,
jongeren zelf en zo.
Van oorsprong ben ik socioloog. Ik ben lid geweest van de Nationale
Raad voor de Volksgezondheid en zat in die functie in het Praeventiefonds, dat later ZON/MW is
gaan heten. Ook was ik vice-voorzitter en voorzitter van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling
(RMO) en vice-voorzitter van het College voor Zorgverzekeringen (CVZ). Daar tussendoor
heb ik als onderzoeker en organisatieadviseur o.a. bij Quintis en Kantel Konsult gewerkt.
Ik heb me aangemeld voor Nieuwspoort omdat veel van het werk van CrossOver te maken heeft
met politiek, met media. Het heeft te maken met awareness, met het bewustmaken van diversiteit
in de samenleving. Het contact met politici en media is daarbij van groot belang. Ik kom ook
relatief vaak in Nieuwspoort. Toen ik nog in de RMO zat, hadden we regelmatig presentaties in
Nieuwspoort, en ook ben ik wel bij Poortersdagen geweest.
Het grootste bezwaar is dat Nieuwspoort voor mij niet via de reguliere ingang toegankelijk is. Ik
kom bijna wekelijks bij departementen en zou Nieuwspoort graag gebruiken voor het maken van
afspraken. Binnenkomen met een elektrische rolstoel is echt een crime. Ik moet dan via de Tweede
Kamer en dan moet ik begeleid worden en er moeten speciaal deuren worden opengemaakt.
Blijmoedig spreek ik dan maar weer af in Dudok.”
Benno Bruggink
In het vizier
Nieuwspoortforum 3 - oktober 2009 - 31