Programmaboek Giselle (PDF, 2.5 Mb) - Het Nationale Ballet

2
B collage 50 jaar perfectie in dans (adaptie??)
giselle
dé grote tragedie van het klassiek-romantische balletrepertoire
De eenheid van muziek, choreografie en dramatische handeling hebben
Giselle tot een van de meest geliefde balletten ter wereld gemaakt. Net als de
stukken van Shakespeare of de symfonieën van Beethoven behoort Giselle
tot de canon van de westerse cultuur. De thema’s in het verhaal – bedrog, jaloezie,
wraak, vergeving en de overwinningskracht van liefde – zijn van alle
tijden en spreken ons nu nog net zo sterk aan als het publiek bij de première
in de negentiende eeuw.
In tegenstelling tot klassieke toneelstukken of muziekwerken die vaak tot in
detail op schrift zijn vastgelegd, bestaat er geen officieel genoteerde versie
van Giselle. Balletten werden van de ene generatie op de andere overgeleverd
en lang niet altijd op papier genoteerd. Er bestaat daardoor veel meer
ruimte voor interpretatie en discussie dan bij andere kunstvormen. Sinds de
première zijn er dan ook talloze versies van Giselle ten tonele gebracht,
soms radicaal verschillend van de oorspronkelijke choreografie.
In de productie van Het Nationale Ballet geven Rachel Beaujean en Ricardo
Bustamante hun visie op dit meesterwerk, gebaseerd op de overgeleverde
choreografie van Jean Coralli, Jules Perrot en Marius Petipa. Daarbij blijven
zij trouw aan de geest van de oorspronkelijke versie, maar kijken ze ook met
ogen van vandaag naar het overgeleverde materiaal.
De onovertroffen Toer van Schayk, die als choreograaf en ontwerper een
geweldige bijdrage aan het repertoire van Het Nationale Ballet heeft geleverd,
tekende voor de bijzondere decors en kostuums.
Deze productie, die in 2009 zijn wereldpremière beleefde, werd zeer enthousiast
ontvangen door het publiek en door de nationale en internationale pers
en werd meteen als een nieuwe klassieker omarmd. Het verheugt me dan
ook zeer om in ons jubileumjaar onze Giselle opnieuw te presenteren.
Ik wens u een prachtige voorstelling toe.
Ted Brandsen
Artistiek directeur
simonetta lysy en susan pond | caroline sayo iura en alan land |
valerie valentine en ensemble | alexandra radius | jeanette vondersaar |
alexandra radius en han ebbelaar | nathalie caris en alan land |
olga de haas en ensemble | olga de haas en simon andré | charles flanagan,
alexandra radius, susan pond en johan mittertreiner | jessica folkerts en
rené vincent | valerie valentine en ensemble
3

4
choreografie
productie en additionele choreografie
muziek
decor- en kostuumontwerp
lichtontwerp
balletmeesters
wereldpremière
première bij het nationale ballet
muzikale begeleiding
dirigenten
met medewerking van
repetitor nationale balletacademie
productieleiding
voorstellingsleiding
decors, kostuum, rekwisieten, kap & grime
kostuums mede vervaardigd door
tijdsduur
met dank aan
Marius Petipa, naar Jean Coralli en Jules Perrot
Rachel Beaujean en Ricardo Bustamante
Adolphe Adam
Toer van Schayk
James F. Ingalls
Judy Maelor-Thomas, Sandrine Leroy, Guillaume Graffin
28 juni 1841, Ballet van de Parijse Opéra, Salle Le Peletier, Parijs
10 februari 2009, Het Muziektheater, Amsterdam
Holland Symfonia
Ermanno Florio, Benjamin Pope
Leerlingen van het oriëntatietraject van de Vooropleiding
van de Nationale Balletacademie / Amsterdamse Hogeschool
voor de Kunsten
Marieke van der Heijden
Joshua de Kuyper
Maaike Kitslaar, Kees Prince
Technische Organisatie Muziektheater
das gewand (Düsseldorf),
Bert Nuhaan Theaterkostuums (Velsen-Noord),
de Kostumerij (Heiloo),
Maßschneiderei Rainer Schoppe (Stuttgart),
Martine Douma en Jeanine Pieterse (Utrecht),
Klaus Schreck (Bruchsal),
Elizabeth van der Helm (Amsterdam),
Kim Schouten (IJmuiden)
ca. twee uur en vijf minuten,
inclusief een pauze van twintig minuten
inleidingen Jacq. Algra, Lin van Ellinckhuijsen
jozef varga
5

6
tijdloos als de nachtwacht
De allereerste voorstellingen van ‘Giselle’, in Parijs in 1841, waren zó’n
succes dat het ballet binnen vijf jaar zowel in Rusland en Amerika, als
in een groot aantal West-Europese steden te zien was. Ruim 170 jaar
later trekt de choreografie nog altijd volle zalen. Niet alleen vanwege
de betoverende en compositorisch volmaakte ‘witte’ akte, ook door het
verhaal over bedrog, waanzin, vergeving en liefde die voorbij het graf
reikt.
De totstandkoming van Giselle danken we allereerst aan schrijver Théophile
Gautier, een van de leidende figuren van de Franse Romantiek én een fervent
balletliefhebber. Bladerend in Heinrich Heines De l’Allemagne stuitte
Gautier op een passage uit een Slavische legende over de zogeheten wili’s.
Deze geesten van voor hun huwelijk gestorven bruiden zouden ’s nachts uit
hun graf rijzen om mannelijke voorbijgangers de dood in te dansen. Gautier
was zó gefascineerd door het macabere verhaal dat hij zijn idee voor Les
Wilis, un ballet voorlegde aan librettist Jules-Henri Vernoy de Saint-
Georges, daarbij tevens refererend aan Victor Hugo’s Fantômes, over het lot
van een Spaans meisje dat zo’n onstuitbare danslust heeft, dat ze zich letterlijk
dood danst.
Saint-Georges was onmiddellijk enthousiast en drie dagen later had hij een
scenario voor Giselle ou Les Wilis klaar, dat overigens flink afweek van
Gautiers aanvankelijke notities. Zo staat onder meer vast dat de waanzinscène
en het idee om de wili’s als één uniform leger van blanke geesten te
presenteren, bij Saint-Georges vandaan kwamen.
eclatant succes
Gautier had, naast zijn fascinatie voor de wili-legende, nog een reden om
een ballet te willen maken: zijn bewondering voor een jonge Italiaanse ballerina,
Carlotta Grisi. Het was dan ook een slimme zet van hem en Saint-
Georges om hun scenario eerst aan Grisi’s leermeester en minnaar Jules
Perrot voor te leggen. Deze had er meteen oren naar en liet het aan componist
Adolphe Adam zien, die er al even ingenomen mee was en die Léon
Pillet, de directeur van de Opéra, wist over te halen Giselle in productie te
nemen. Voor de choreografie vroeg Pillet Jean Coralli, maître de ballet en
chef van de Opéra. Maar alle variaties en passen van Grisi werden – op
voorspraak van Gautier en Adam – door Perrot gechoreografeerd.
Giselle ging op 28 juni 1841 in de Parijse Opéra in première, op de dag dat
Grisi 22 jaar werd. Hoewel er bij de eerste twee voorstellingen nog het nodige
misging (zo weigerde de machinerie voor Giselles vliegtocht over het
toneel), was het ballet vanaf de start een ‘succès éclatant’. Vooral de betoverende,
spookachtige sfeer van de tweede akte werd alom bejubeld.
waanzin ten top
Al gauw bereikte het nieuws over het succes van het ballet ook andere landen
en in enkele jaren tijd werd het in onder meer Londen, Wenen, Milaan,
Amsterdam, Brussel, Kopenhagen, Stockholm, Sint-Petersburg en in diverse
Amerikaanse steden uitgevoerd. Het Londense publiek had daarbij de eer
om zowel Carlotta Grisi als Fanny Elssler in de rol van Giselle te zien. Waar
Grisi zich vooral in de tweede akte had bewezen, verschoof Elssler het
zwaartepunt naar de tragedie aan het einde van de eerste akte. Aan Elssler
danken we, met andere woorden, de hartverscheurende invulling van de
waanzinscène die het plattelandsleven zo wreed verstoort, en die sindsdien
voor generaties ballerina’s een van de grootste uitdagingen van het klassiekromantische
balletrepertoire vormt.
Door de jaren heen is de choreografie van Giselle veelvuldig aangepast.
Deels komt dit doordat het ballet mondeling werd overgeleverd, deels doordat
balletmeesters en choreografen naar eigen smaak elementen schrapten
en toevoegden. In Sint-Petersburg alleen al volgden de versies elkaar snel op,
waarbij die van Marius Petipa uit 1887, voor het Keizerlijk Marijinski
Ballet, de basis vormt van de meeste ‘traditionele’ Giselle-producties die tegenwoordig
worden uitgevoerd.
‘tooverballet’ in nederland
Ook in Nederland oogstte Giselle meteen veel succes. De eerste productie
uit 1844 werd onthaald als ‘een nieuw Tooverballet’. Net als elders in West-
Europa verdwenen de grote klassieke balletten eind negentiende-eeuw echter
van het repertoire. Pas in 1955 was Giselle weer in Nederland te zien, bij
het Nederlands Ballet van Sonia Gaskell (de voorloper van Het Nationale
Ballet), in een versie van Engelsman Anton Dolin. Het Nationale Ballet
heeft, voorafgaand aan de nieuwe productie van Rachel Beaujean en
Ricardo Bustamante, twee Giselle-versies op het repertoire gehad. De eerste,
uit 1966, werd ingestudeerd door voormalig Bolsjoi-ballerina Natalia
Orlovskaja, de tweede door Engelsman Peter Wright, een specialist in het
reconstrueren van de klassieke balletten. Zijn productie stond, van 1977 tot
1997, twintig jaar lang op het repertoire en was zeer geliefd bij zowel pers
en publiek.
dieper dan de huid
Maar, zegt Rachel Beaujean, hoofd van de artistieke staf van het gezelschap,
uiteindelijk voldeed Wrights versie niet meer. “Er sprak – wellicht mede
doordat het ballet zo vaak opnieuw is ingestudeerd – geen solide visie meer
igone de jongh en ensemble
7

8
uit. Het drama kwam niet meer over; het publiek werd er niet meer door
betoverd.” Terwijl dat nu juist een belangrijke kracht van Giselle hoort te
zijn. “Met name de tweede akte van het ballet is van zó’n etherische schoonheid,
dat zelfs mensen die nooit eerder naar ballet zijn geweest er volledig
door gehypnotiseerd kunnen raken”, aldus Ricardo Bustamante, balletmeester
van het San Francisco Ballet, en samen met Beaujean verantwoordelijk
voor de nieuwe productie van Het Nationale Ballet. Beaujean: “De choreografie,
de compositie van de dansen is fenomenaal. Giselle heeft, mits
goed gebracht, geen houdbaarheidsdatum. Het is tijdloos, net als de
Nachtwacht.”
De twee benadrukken dat hun productie ‘géén moderne hercreatie’ is, maar
voor alles ‘een product van keuzes en smaak’. Beaujean: “Voor Ricardo en
mij draait Giselle niet in de eerste plaats om de passen, maar om het gevoel
en de intensiteit waarmee deze worden uitgevoerd. Het is een ballet dat dieper
moet raken dan de huid.” Bustamante: “Ons belangrijkste uitgangspunt
was om Giselle zodanig te vitaliseren dat het aantrekkelijk en betekenisvol
is voor een eenentwintigste-eeuws publiek. Je moet, vinden wij, echt mee-
gesleept worden door het drama.” Beaujean: “Niet voor niets wordt Giselle
de Hamlet van het ballet genoemd.”
zuivere, pure liefde
Dat leidde tot de nodige ingrepen in, vooral, de eerste akte van het ballet,
variërend van het terugbrengen van (eerder verloren gegane) mimescènes,
tot het toevoegen van nieuwe dansen, zoals een pas de quatre, een variatie
voor Albrecht en een wijnstampdans. Beaujean: “De tweede akte, algemeen
beschouwd als het pièce de résistance van Giselle, is abstracter, en daardoor
moderner. De grootste uitdaging voor ons was dan ook om ook die éérste
akte ‘invoelbaar’ te maken voor mensen van nu; levendig en aards, zodat
ook een duidelijk contrast ontstaat met de spirituele wereld van de tweede
akte.”
Van meet af aan wisten Beaujean en Bustamante dat in hun versie de zuivere,
pure liefde de boventoon zou voeren. Bustamante: “Er zijn dansers die
Albrecht neerzetten als een Casanova, een flirt, die botweg speelt met de gevoelens
van Giselle.” Beaujean: “Wij vinden echter dat een zó dramatisch
verhaal als Giselle niet gebaseerd kan zijn op het spel van iemand. In onze
visie houdt Albrecht oprecht van haar en wij willen alle emoties die dat tot
gevolg heeft zichtbaar maken.”
Ook over de rol van Giselle waren de twee het volledig eens: “Ze moet een
vrouw van vlees en bloed zijn, een vrouw die, door een spirituele ervaring,
ook na haar dood tot liefde en vergeving in staat is. Niet simpelweg een
spook dat uit haar graf herrijst.”
Astrid van Leeuwen
anna tsygankova en ensemble
9

10
akte 1
akte 2
synopsis synopsis of giselle
Een dorpje in een Duitse wijnstreek, 1792
Giselle, een boerenmeisje, heeft twee aanbidders: haar dorpsgenoot Hilarion
en Loys, die in werkelijkheid graaf Albrecht is en zich voor elke ontmoeting
met Giselle – die hevig verliefd op hem is – als dorpeling vermomt. De
jaloerse Hilarion vertrouwt hem niet.
Wanneer de dorpsmeisjes en -jongens terugkomen van de wijnvelden spoort
Giselle iedereen aan tot dansen, maar Berthe, haar moeder, herinnert Giselle
aan haar zwakke hart en smeekt haar dochter voorzichtig te zijn. Ze is bang
dat als Giselle zou sterven, ze in een wili verandert – een geest van een vóór
haar huwelijk gestorven meisje.
Een jachtstoet doet het dorp aan, aangevoerd door de hertog van Koerland
en zijn dochter Bathilde, de aanstaande verloofde van Albrecht. Wanneer
Bathilde hoort dat Giselle, net als zij, verliefd is, schenkt ze haar een ketting.
Hilarion ontdekt dat het wapen op Loys’ zwaard hetzelfde is als dat op de
jachthoorn. Giselle wil niets weten van zijn beschuldigingen, waarop Hilarion
Albrecht ontmaskert. Giselle raakt buiten zinnen van verdriet. Ze probeert
zichzelf te doden, maar het is haar gebroken hart dat haar uiteindelijk
noodlottig is.
Bij het graf van Giselle
Hilarion waakt bij het graf van Giselle. Wanneer de klok twaalf slaat, wordt
hij belaagd door vreemde wezens. Hij vlucht het bos in.
De wili’s – geesten van vóór hun huwelijk gestorven bruiden – wreken zich
onder aanvoering van hun koningin Myrtha op iedere man door hem te laten
dansen tot de dood erop volgt. Ze verwelkomen Giselle in hun midden,
een ritueel dat onderbroken wordt door de komst van Albrecht.
De wili’s gaan op zoek naar Hilarion en drijven hem de dood in. Daarop
gaan ze achter Albrecht aan, maar Giselle neemt hem in bescherming. Net
op het moment dat hij alsnog ten prooi dreigt te vallen aan Myrtha’s macht,
breekt de dageraad aan – het moment waarop de wili’s oplossen. Ook Giselles
schim vervaagt en Albrecht blijft alleen achter. De avontuurlijke, roekeloze
jongen die hij was, heeft ingezien dat ware liefde boven alles gaat.
igone de jongh en ensemble
A village in a German wine region, 1792
Giselle, a village girl, has two admirers: fellow villager Hilarion and Loys.
The latter is actually Count Albrecht, who always disguises himself as a villager
before meeting Giselle (who is madly in love with him). The jealous
Hilarion does not trust him.
When the villagers come back from the vineyards, Giselle urges everyone to
dance, but her mother Bertha reminds Giselle of her weak heart and begs
her daughter to be careful. She is afraid that if Giselle dies, she will turn into
a Wili – the spirit of a girl who has died before marriage.
A hunting party stops off in the village, led by the Duke of Courland and his
daughter Bathilde, who is Albrecht’s fiancée. When Bathilde hears that Giselle
is in love, just as she is, she gives her a necklace.
Hilarion discovers that the coat of arms on Loys’ sword is the same is the
one on the hunting horn. Giselle refuses to believe his accusations, on which
Hilarion reveals Albrecht’s identity. Giselle goes mad with grief. Although
she tries to kill herself, in the end her fate is determined by her broken heart.
By Giselle’s grave
Hilarion is watching over Giselle’s grave. As the clock strikes twelve, he is
beset by strange beings. He flees into the woods.
Led by their queen Myrtha, the Wilis – spirits of brides who have died before
marriage – take their revenge on any man who passes by and dance him
to death. They welcome Giselle to their midst in a ritual that is interrupted
by the arrival of Albrecht.
The Wilis go in search of Hilarion and drive him to his death. Then they
turn on Albrecht, but Giselle protects him. Just as he is about to fall prey to
Myrtha’s power, dawn breaks and the Wilis fade away. Giselle’s spirit also
disappears and Albrecht is left behind alone. The adventurous, reckless boy
he once was has realised that true love surpasses everything.
act 1
act 2
11

12
‘de waanzinscène is geen act, dat gebeurt écht!’
Zes solistes over hun rol als ‘Giselle’ en de emoties waarmee ze in het
ballet worden geconfronteerd, zoals liefde, bedrog, verdriet, wraak,
vergiffenis. Putten ze uit hun eigen ervaringen om deze gestalte te
geven? En, andersom: werkt de rol door in hun persoonlijk leven?
anna tsygankova
“In de eerste akte sta je als Giselle continu op het toneel. Daardoor heb je
een geweldige opbouw naar de waanzinscène, voor mij het absolute hoogtepunt
van het ballet. Als het goed is, stop je daarin in feite mens te zijn. Je
komt in een andere staat van bewustzijn, maakt de overgang naar de wereld
van de geesten. In andere balletten dwalen je gedachten soms af, maar in
Giselle niet; ik kan mij daarin totaal afsluiten, moeiteloos geloven in wat ik
doe en meemaak.”
“Geloven is voor mij sowieso de essentie van dit ballet: Giselle gelooft in de
liefde, ook al wordt ze bedrogen. Ze wordt – wanneer Loys’ ware identiteit
wordt onthuld – niet gek omdat ze haar geloof verliest, maar juist omdát ze
in de liefde gelooft: ze raakt zo verward, dat ze het niet kan bevatten.”
“In het echte leven zijn er tal van situaties waarin je je geloof kunt verliezen:
in de liefde, in de mensheid, in wat rechtvaardig is en wat niet, in de wereld
zelf. Maar het is belangrijk om, wat er ook gebeurt, positief te blijven.
Kinderen kunnen dat, en ik probeer dat gevoel weer terug te halen: te geloven
in wat ik doe, onvoorwaardelijk te houden van de mensen en dingen om
mij heen.”
“Of ik nu werk aan Giselle of Het Zwanenmeer: ik zie zo veel parallellen
met mijzelf, elke rol helpt mij dingen te realiseren. Giselle leert mij spiritueel
te zijn, vergevend, te geloven in oprechte liefde. Maar ook om te beseffen:
nee, ik zal nóóit mijn verstand vanwege een liefde verliezen.”
anna tsygankova, jozef varga en ensemble
larissa lezhnina
“Dit ballet is heel speciaal voor mij. Giselle is zo’n rijk, veelomvattend karakter.
Soms benader ik de rol heel ‘ballerina-achtig’, met een focus op techniek
en uitdraai. Soms probeer ik haar heel natuurlijk te portretteren, als
Carla Fracci, voor mij nog altijd de mooiste Giselle. Drama tonen zonder
overdrijving, dat is het moeilijkst.”
“Vergeving is voor mij het belangrijkste thema van Giselle. Hoe ze Albrecht
aan het einde achterlaat, haar liefde betuigt en hem de kracht geeft om verder
te leven. Gelukkig heb ik zelf niet de ervaring ooit verlaten te zijn. Ik doe
alles vanuit mijn verbeelding. Daarin varieer ik graag. Ik heb vier Giselleversies
gedanst, waaronder die van Fracci, en steeds weer nieuwe dingen gehoord.
Dat Giselle misschien wel een bastaardkind is en dus zelf blauw
bloed heeft, dat ze, wanneer ze de ketting van Bathilde krijgt, al voorvoelt
dat er iets vreselijks te gebeuren staat, dat Berthe eigenlijk Myrtha is, enzovoort.”
“Sprookjesballetten zullen – anders dan boeken – niet snel mijn blik op het
leven veranderen, daarvoor zijn ze te zwart-wit, terwijl het leven vaak grijs
is. Niettemin vind ik de kunst van het vergeven wel essentieel. Toch slaag ik
daar niet altijd in.” Geëmotioneerd: “Zoals onlangs, toen in Toulouse drie
Joodse schoolkinderen zijn vermoord. Hoe vergeef je in hémelsnaam zo’n
dader.”
anu viheriäranta
“Giselle was een van de eerste balletten die ik zag, bij het Fins Nationaal
Ballet met Nina Ananiashvili als gast. Ik herinner me enkel flarden, maar
nog wel goed dat Ananiashvili op haar spitzen geluidloos was. Heel indrukwekkend!”
“Tijdens mijn schooleindvoorstelling heb ik de tweede akte gedanst, maar
als beroepsdanser is dit mijn eerste Giselle. Het is een rol die me past, ik ben
van nature meer een lyrische danseres. De twee werelden – het boerenleven
en de geestenwereld – elk een eigen invulling geven is voor mij de belangrijkste
uitdaging. Je moet dus ook op twee manieren je liefde aan Albrecht betuigen:
als geest kun je geen emoties tonen zoals je dat als een onschuldig
meisje doet; simpelweg ‘hug hug’ is er niet bij.”
“Ik geloof dus ook niet dat je elke scène aan je eigen leven kunt relateren.
Natuurlijk helpt het als je het een en ander hebt meegemaakt, maar voor een
groot deel zijn het toch ingestudeerde emoties die je overbrengt. Voor mij is
het heel belangrijk dat ik veel nadenk over de rol. Thuis, want in de studio is
daar niet altijd tijd voor. Ik kan nog niet zeggen hoe mijn Giselle gaat worden.
Ik kijk af en toe video’s, maar het leren van de rol zal vooral een intern
proces zijn.”
13

14
igone de jongh
“Giselle is voor mij vergelijkbaar met Romeo en Julia: beide beginnen als
een leuk, vrolijk verhaal over prille liefde, maar worden al snel heel dramatisch.
Het moeilijkst aan Giselle vind ik de eerste akte: het verbeelden van
Giselles puurheid, haar totale zorgeloosheid en blinde liefde voor Albrecht.
En de waanzinscène, waarin ze oprecht gek wordt: dat is geen act, dat ge-
béurt! Je moet enorm oppassen dat je daarin niet overacteert.”
“Het naïeve van Giselle heb ik zelf maar kort gehad – als danser word je al
vroeg volwassen ‘geschopt’. Maar in het verbeelden van haar liefde put je
natuurlijk uit je eigen leven, uit de liefde die je dagelijks voor iemand voelt.
Al doe je dat vooral in de kleine dingen: in hoe je je partner aanraakt, hoe je
hem kust. Ook het andere hoofdthema, bedrog, kan ik zeker aan mijn eigen
ervaringen relateren. Niet zozeer in de liefde, maar ook vrienden kunnen je
een enorme klap in je gezicht geven wanneer ze toch niet zulke goede vrienden
blijken te zijn.”
“De mooiste Giselle die ik ooit zag, was die van Aurélie Dupont en Nicolas
Le Riche, in de Parijse Opéra. Zij waren zó prachtig één, en zij was in de
eerste acte zó open, zó vol van hem, dat je bij zijn ontmaskering niet anders
kon denken dan: dat kan je toch niet maken!”
igone de jongh als myrtha en ensemble
maia makhateli
“Het is de eerste keer dat ik de rol van Giselle dans – een rol die al van jongs af
aan mijn favoriet is. Gek misschien voor een kind, maar ik droomde er altijd
van om de waanzinscène te mogen doen. Je kunt daarin zó veel zeggen, zó veel
gevoel leggen. Verdriet, herinneringen liefde, spijt, onwetendheid, verwarring,
vragen zonder antwoorden: Giselle wordt door zo veel emoties overmand,
geen wonder dat ze haar verstand verliest.”
“Je kunt deze rol niet elke keer hetzelfde dansen, het hangt ervan af hoe je je
voelt. Ik stop mijn eigen ervaringen en emoties in de rol en speel daarmee –
voor een ballet als dit is het heel belangrijk daarop terug te kunnen vallen. Het
heel naïeve dat Giselle in de eerste akte heeft, herken ik wel, net als volgens
mij de meeste vrouwen wanneer ze hevig verliefd zijn; ik maak daarbij dan
ook gebruik van hoe ik me in eerdere relaties voelde. Maar niet alles kan ik
aan mijn eigen ervaringen relateren. Wanneer Giselle Albrecht in de tweede
akte vergeeft, moet ik die emotie acteren. Dat valt niet mee, emoties uitdrukken
via bodylanguage, ofwel: spreken met je lichaam. Tijdens repetities bedenk
ik, naast het verhaal van het ballet, dan ook altijd mijn eigen verhaal,
een verhaal dat ik in mijzelf ‘vertel’, zodat het publiek het hopelijk ook echt
kan ‘lezen’.”
megan zimny gray
“Al voordat de bezettingslijst voor Giselle op het mededelingenbord hing,
hoorde ik van Matthew Golding, die Albrecht danst, dat ik gecast was voor
de titelrol. Extatisch was ik. Dit is waar ik mijn hele leven voor heb gewerkt.
Ik droom al vanaf mijn twaalfde van Giselle. Ik ben een emotioneel persoon,
en in dit ballet kan ik zó veel kwijt.”
“Daarbij zal ik zeker gebruikmaken van mijn eigen levenservaringen, dat doe
ik ook in een corps de ballet-rol. Ik houd ervan mijn rollen te relateren aan het
echte leven om mijn karakter zo waarachtig mogelijk te maken. Dat geldt
voor het thema liefde, maar ook voor het drama. Dat komt, wanneer ik terugdenk
aan wat ik heb meegemaakt, van nature. Niet dat mijn ervaringen hetzelfde
zijn als die van Giselle, maar bijvoorbeeld rouwen om een gestorven familielid
lijkt in veel opzichten op een verloren liefde.”
“Ballet is meer dan een passie voor mij, leven en ballet lopen door elkaar,
waardoor ballet mij ook helpt in het ‘normale’ leven. Niet letterlijk – een ballet
lost mijn problemen niet op – maar ballet werkt wel vaak als meditatie, als
therapie zelfs. Soms sta ik met een rotgevoel op, maar na een dag dansen, kan
ik weer opgewekt verder.”
Interviews: Astrid van Leeuwen
15

achel beaujean en igone de jongh
tijdens een repetitie van giselle
16
rachel beaujean
productie en additionele choreografie
Rachel Beaujean (Helmond, 1959) volgde haar balletopleiding aan het Koninklijk
Conservatorium in Den Haag. Sinds 1977 is zij verbonden aan Het Nationale
Ballet, waar ze in 1981 werd bevorderd tot tweede soliste. Tegenwoordig is
zij hoofd van de artistieke staf van het gezelschap.
Als danseres maakte Beaujean vooral naam met haar vertolkingen van
balletten van Hans van Manen. Ook was ze te zien in werken van Rudi
van Dantzig, Toer van Schayk en George Balanchine en danste ze opvallende
rollen in choreografieën van onder anderen William Forsythe,
Martha Graham en Edouard Lock. In het klassieke repertoire trad ze onder
meer op als Myrtha in Giselle en als Seringenfee in The Sleeping
Beauty.
In 1997 nam Beaujean afscheid van het danspodium met het voor haar en
Clint Farha gemaakte Sarcasmen van Hans van Manen. Aansluitend
werd ze tot balletmeester van Het Nationale Ballet benoemd. Sinds 2003
is ze hoofd van de artistieke staf van het gezelschap. Daarnaast maakte ze
voor de groep nieuwe producties van Les Sylphides (2004) en, samen met
Ricardo Bustamante, Giselle (2009). In seizoen 2012-2013 zal van haar
hand een nieuwe versie van Paquita te zien zijn.
Voor haar verdiensten als danseres werd Beaujean in 1993 onderscheiden
met de Gouden Theaterdansprijs van de Vereniging van Schouwburg- en
Concertgebouwdirecties en in 1995 met de Prijs van Verdienste van
Dansersfonds ‘79. Beaujean is bestuurslid van de Stichting Hans van
Manen en studeert over de hele wereld zijn balletten in.
ricardo bustamante
productie en additionele choreografie
Ricardo Bustamante (Medellin, Colombia, 1962) werd opgeleid aan de Academia
de Ballet de Medellin. Hij danste achtereenvolgens bij het Ballet de Caracas in
Venezuela en bij het San Francisco Ballet.
Op uitnodiging van Mikhail Baryshnikov maakte hij in 1985 de overstap
naar het American Ballet Theatre, waar hij in 1987 tot solist en in 1989 tot
principal werd benoemd. Bij dit gezelschap vertolkte Bustamante hoofdrollen
in alle grote klassieke balletten en trad hij op met beroemde partners als
Alexandra Ferri, Carla Fracci en Jekaterina Maximova. Daarnaast danste
Bustamante als gast bij onder meer het Ballet de La Scala in Milaan, Scottish
Ballet, Ballett der Deutsche Oper Berlin en het Pacific Nortwest Ballet. In
1988 toerde hij met een door Rudolf Nureyev samengestelde groep door
Amerika en Europa.
In 1994 werd Bustamante benoemd tot docent van de San Francisco Ballet
School. Vier jaar later werd hij artistiek directeur van het Ballet Teatro
Colon in Buenos Aires en in de periode 2000-2003 leidde hij het Ballet de
Santiago de Chile, waarvoor hij ook succesvolle eigen versies van De
Notenkraker en Le Corsaire maakte. Sinds 2004 is Bustamante opnieuw
aan het San Francisco Ballet verbonden, als balletmeester en eerste karakterdanser.
Hij heeft bij dit gezelschap een groot aantal klassieke balletten ingestudeerd
en werken van onder anderen George Balanchine, William
Forsythe, Hans van Manen en Jerome Robbins.
toer van schayk decor- en kostuumontwerp
Toer van Schayk (Amsterdam, 1936) kreeg zijn eerste balletlessen van Iraïl Gadeskov en werd
verder opgeleid door Sonia Gaskell. Van 1955 tot 1959 was hij verbonden aan Gaskells Nederlands
Ballet. Hij onderbrak zijn dansloopbaan om een opleiding tot beeldhouwer te volgen.
In 1965 keerde Van Schayk terug naar
Gaskell, die hem als solist aannam bij het inmiddels
opgerichte Nationale Ballet, waar
hij zich onderscheidde door zijn expressieve
en indringende vertolkingen. In 1971 debuteerde
hij als choreograaf met Onvoltooid
verleden tijd. Vijf jaar later werd hij benoemd
tot huischoreograaf van Het
Nationale Ballet, in welke functie hij meer
dan dertig balletten maakte.
Van Schayk geniet daarnaast ook grote bekendheid
als beeldend kunstenaar en behoort
– als vaste ontwerper van zijn eigen
balletten en die van Rudi van Dantzig – tot
de opmerkelijkste Nederlandse decor- en
kostuumontwerpers. In 2003 debuteerde hij
als decorontwerper bij het Engelse Royal
Ballet, in een nieuwe productie van Frederick
Ashtons Cinderella.
Hoewel Van Schayk in 2001 officieel met
pensioen ging, blijft zijn betrokkenheid bij
Het Nationale Ballet groot. Dit seizoen zijn
niet alleen zijn choreografieën (en ontwerpen
voor) De omkeerbaarheid van roest en
Notenkraker & Muizenkoning bij het gezelschap
te bewonderen, maar ook zijn decors
en kostuums voor Vier letzte Lieder, Het
Zwanenmeer en Giselle.
17

eerste solisten
tweede solisten
Matthew Golding
tableau de la troupe
Jurgita Dronina Igone de Jongh Larissa Lezhnina Marisa Lopez Maia Makhateli
Casey Herd
Sefton Clarke
Tamás Nagy Artur Shesterikov Jozef Varga
Steven Etienne
Anna
Tsygankova
Anu
Viheriäranta
Cédric Ygnace
Natalia Hoffmann Vera Tsyganova Nadia Yanowsky Juanjo Arqués Roman Artyushkin
Matthieu Gremillet Remi Wörtmeyer Alexander
Zhembrovskyy
voor uitgebreide biografieën zie: www.het-ballet.nl
Suzanna Kaic Emanouela
Merdjanova
Serguei Endinian Koen Havenith Ernst Meisner Oleksey Smolyakov James Stout Rink Sliphorst
Maria Chugai Megan
Zimny Gray
Anatole Babenko Peter Leung
Niet op foto: Sharni Spencer
Sasha
Mukhamedov
Laura O’Malley Rachel Oomens Rosi Soto Maiko Tsutsumi
Erica Horwood Joanna Mednick Milena Sidorova
Dario Mealli
Bruno
da Rocha Pereira
Angela Agresti Naira Agvanean Krista Ettlinger Hannah de Klein Natasja Lucassen Amanda McGuigan
grands sujets
coryphees
corps de ballet
Aya Okumura
19

corps de ballet
Rebecca Oltheten Pascalle Paerel Sara Ricciardelli Sandra Quintyn Rebeca Taboada
Rivas
Antonina
Chirpanlieva
Wendeline
Wijkstra
Young Gyu Choi Sebastien Galtier Vlad Ilcenco Matthew Pawlicki Chao Shi Bastiaan Stoop Wolfgang Tietze
élèves
adspiranten
Jingjing Mao
Hannah Grennell
Saya Okubo
Michelle Murphy
Edo Wijnen
Tess Sturmann
Clothilde
Tran Phat
Jared Wright Davit Vardanyan
Martina Verbeni
Niet op foto: Sae Hyun Kwon
Rohan Dunham Vincent Hoffman
Remy Catalan
artistiek directeur zakelijk directeur
Guillaume Graffin
balletmeester
Ted Brandsen Stijn Schoonderwoerd
hoofd artistieke staf vaste choreografen
artistieke staf
gastballetmeesters
Rachel Beaujean Hans van Manen Krzysztof Pastor
Judy Maelor-Thomas
balletmeester
Sonja Marchiolli
Een kijkje achter
de schermen?
Alan Land
balletmeester
Vrienden zijn welkom.
www.het-ballet.nl/vrienden
(020) 551 8225
vrienden@het-ballet.nl
Uw steun is meer dan ooit nodig.
Sandrine Leroy
choreologist repetitor
Rinat Gizatulin
senior balletdocent
Félipe Diaz
assistent-balletmeester
21

22
Postbus 2023
2002 CA Haarlem
info@hollandsymfonia.com
www.hollandsymfonia.com
dirigenten
holland symfonia
Met bijna 140 musici is Holland Symfonia een van de grote orkesten van
Nederland. Het orkest treedt in wisselende samenstelling op in concertzaal,
theater en festivals. Holland Symfonia staat onder leiding van chefdirigent
Otto Tausk. Het orkest is de vaste partner van Het Nationale
Ballet.
Holland Symfonia geeft ook symfonische concerten, in de Randstad, met
als vaste speelplaatsen de Philharmonie in Haarlem, Theater De Vest in
Alkmaar, de Stadsgehoorzaal in Leiden en Schouwburg het Park in
Hoorn. Daarnaast begeleidt Holland Symfonia geregeld het Nederlands
Dans Theater en de Nationale Reisopera.
Vanaf seizoen 2012-2013 zal Holland Symfonia zich specifiek op de
begeleiding van ballet richten, en zal het een symfonieorkest voor de dans
vormen. Tevens is er een educatieorkest in ontwikkeling, dat als doelstelling
heeft het muziekonderwijs in het basisonderwijs een nieuwe
impuls te geven en de sociale samenhang in woonwijken te vergroten.
ermanno florio
De Canadees-Italiaanse dirigent Ermanno Florio studeerde directie aan de
Universiteit van Toronto bij Sir Andrew Davis. Hij vervolgde zijn opleiding aan de
beroemde Toho Gakuen Muziekschool in Japan, en bij Franco Ferrara en Sergiu
Celibidache.
Florio heeft een groot aantal gerenommeerde orkesten in Europa, Noord-Amerika
en Azië geleid. Behalve symfonische concerten heeft hij opera’s en
balletten gedirigeerd in grote operahuizen als het Teatro alla
Scala in Milaan, The Royal Opera House in Londen, de
Parijse Opéra Bastille en The Metropolitan Opera in New
York.
Van 1985 tot 1990 was Florio als dirigent en muzikaal leider
werkzaam bij The National Ballet of Canada. In 1992
werd hij aangesteld als muzikaal directeur van het
Houston Ballet, en van 1998 tot 2001 was hij muzikaal
leider bij het American Ballet Theatre. Sinds
2004 combineert hij zijn werk voor het Houston
Ballet met het muzikaal leiderschap van Het
Nationale Ballet.
benjamin pope
Benjamin Pope (Bristol, Engeland) studeerde aan Oxford University en de Royal
College of Music in Londen. Hij leidde talloze orkesten, waaronder het
Londense Royal Philharmonic Orchestra, Royal Ballet Sinfonia, BBC Concert
Orchestra, Metropolitan Orchestra in Lissabon en het Tokyo City Philharmonic
Orchestra.
Als balletdirigent werkte hij bij onder meer The Royal Ballet, New York City
Ballet, English National Ballet, Staatsballett Berlin, Koninklijk Ballet van
Vlaanderen, Koninklijk Zweeds Ballet en het Nationale Ballet van Noorwegen.
Verder was hij muzikaal directeur voor Matthew Bournes dansthriller The Car
Man en diens met een Oliver Award onderscheiden theaterproductie Play
Without Words.
Pope is een veelgevraagd componist en arrangeur voor filmmuziek en televisie
(Walking with dinosaurs en Walking with beasts). Ook heeft hij diverse plaatopnamen
gemaakt. Als arrangeur werkte hij met (pop-)artiesten als Boyzone,
Snow Patrol, Sir Cliff Richard en Errol Brown. Daarnaast geniet hij bekendheid
als een van de prominente hoeders van de muzikale erfenis van Fred Astaire.
Het jubileumseizoen van Het Nationale Ballet wordt mede mogelijk gemaakt door:
subsidiënten
met dank aan
teksten en eindredactie Astrid van Leeuwen coördinatie Eric Korsten planning en productie Marjolijn Vis coverfoto Erwin Olaf
coverfoto achterzijde Erwin Olaf foto’s binnenwerk Hans van den Busken, Jorge Fatauros, Gerry Hurkmans, Deen van Meer,
Gerry van Leeuwen, Erwin Olaf, Angela Sterling grafisch ontwerp Sander van der Duin, Martin Pyper [omslag] lay-out Sander
van der Duin druk Stadsdrukkerij Amsterdam N.V. uitgever Het Nationale Ballet postadres Postbus 16822, 1001 RH Amsterdam
bezoekadres Waterlooplein 22, 1011 PG Amsterdam telefoon [020] 551 82 25 fax [020] 551 80 70 email info@het-ballet.nl
website: www.het-ballet.nl facebook: www.facebook.com/hetnationaleballet hyves: www.hetnationaleballet.hyves.nl
youtube: www.youtube.com/user/HetNationaleBallet twitter: www.twitter.com/DutchNatBallet
23