3 5 * 7 9 13 15 19 23 - ZomerZicht

RIjkE CULTUURHIsTORIE
vaN BOmmELERWaaRd
DE NATUUR IN HET RIVIERENGEBIED IS UITZONDERLIJK EN DIVERS. EN VAN
INTERNATIONALE BETEKENIS VOOR TREKVOGELS EN OVERWINTERENDE
GANZEN. ONDANKS DAT ER VEEL DRUK IS OP HET LANDSCHAP DOOR
BEDRIJVEN, WONINGEN EN WEGEN, HERBERGT DE BOMMELERWAARD NOG
GENOEG PARELTJES OM TE ONTDEKKEN.
Op tien verschillende plekken (en
www.rivierenland.nl) kan de toerist
terecht voor fiets- en wandelroutes,
brochures en TouristCards (compacte
kaartjes met tips voor een dagje uit),
op heuse infoposten. Deze zijn gevestigd
in Ammerzoden (kasteel Ammersoyen),
Hedel (TPG servicepunt),
Heerewaarden (Bezoekerscentrum),
Kerkdriel (gemeentehuis en eetcafé
Rozen op de Brink), Poederoijen
(slot Loevestein), Rossum (Gouden
Molen), Well (‘t Wellse Veerhuis) en
Zaltbommel (Golden Tulip, Maarten
van Rossum Museum). Ook onze
rijke cultuurhistorie is het verkennen
meer dan waard. De bouwwerken
variëren van een slot, fort of kazemat
tot een sluis, brug of stadsmuur om
de bewoners te beschermen tegen
de vijand of het water. Wie onze
streek te voet, per kano of per fiets
wil verkennen, kan via een van de
onderstaande routes een betere
indruk krijgen van ons mooie stukje
Nederland. Maar ook klauteren over
basaltkeien en kribben, wandelen
door bloemrijke uiterwaarden of over
zandstranden vol schelpen en grind
is mogelijk op de unieke struinroutes
door een uitzonderlijk stukje rivierenlandschap.
Deze voor Nederland
ongekend ruige, dynamische natuur
is een streling voor het oog. En daarnaast
stimuleert deze route ook nog
eens de lokale economie doordat
de route vlak langs karakteristieke
steden en dorpen loopt. Kano en
duiksport Zaltbommel.
Onder meer dagtochten over de
Linge, kijk op
www.kanoenduiksport.nl .
LUCHTWaCHTTOREN Op FORT
‘NIEUW sINT aNdRIEs’
KOMT MEN VANAF ROSSUM OVER DE VAN HEEMSTRAWEG RICHTING HEERE-
WAARDEN DAN VIND JE NET OVER DE SLUIS (SINT ANDRIES) AAN DE LINKER-
KANT DE RUÏNE VAN HET FORT NIEUW ST. ANDRIES.
Op Nieuw St. Andries staat nog een luchtwachttoren, een overblijfsel van de
Koude Oorlog uit de jaren 50 van de vorige eeuw. Al voor de tweede wereldoorlog
beschikte het Nederlandse leger over vrijwilligers die het luchtruim in de gaten
hielden. Na de oorlog zijn vrijwilligers weer opnieuw welkom voor waarnemingen
in het luchtruim. In 1950 wordt dan ook weer een korps opgericht, het Korps
Luchtwachtdienst, afgekort KLD. De toren op het fort diende voor het signaleren
van vijandelijke vliegtuigen. De taak van de vrijwilligers bestond uit het luisteren
(en ook te kijken) en dit aan een centrale post te melden. Dit gebeurde in een straal
van 8 kilometer. De radar was in die tijd niet effectief genoeg om laagvliegende
vliegtuigen op te sporen. Op elke post zaten twee waarnemers ten tijde van oorlogsdreiging.
Deze hadden 3 uur dienst. Om een toren te bedienen waren best veel
vrijwilligers nodig. Ook moest men dicht in de buurt van zo’n wachttoren wonen.
Men ging toen meestal op de fiets. Boven op zo’n toren stonden de mensen ook
nog bloot aan de koude en wind. Voor de regen was er vaak een afgeschermde
ruimte. Het was een heel gedoe. Als er geen oorlogsgevaar dreigde waren de
torens onbemand. Maar met de komst van de snellere vliegtuigen kon waarneming
met het oog en oor tenslotte niet meer functioneren. Dit is ook de reden dat het
korps Luchtwachtdienst in 1964 werd opgeheven. Als je een straaljager hoorde
was hij vrijwel meteen voorbij. Laat staan dat je kon zien of het een vijandelijk vliegtuig
was. Boven op de toren stond een instrument, dit bestond uit een poot met
een ronde tafel, waarop een landkaart was gemaakt. Verder was er een roterende
verrekijker aan de tafel gemaakt met daaraan vast een aanwijspijl. De toren op fort
Nieuw St. Andries is in 1955 gebouwd en staat op de hoofdwal om aan uitkijkhoogte
te winnen. Hij is in 2006 door Staats Bosbeheer gerestaureerd en behoorde bij
de regio Eindhoven. Hij heeft een hoogte van 5,94 meter en een oppervlakte binnen
de muren van 6,36 m2. Om in korte tijd veel van deze torens te bouwen heeft
men voor een makkelijke constructie gekozen. Zogenaamde geprefabriceerde betonnen
raatbouwelementen. Eerst werd er een betonnen fundering gestort. Daarop
kwamen 4 betonnen balken. Deze werden om de 2 meter verbonden met horizontale
dwarsbalken. Hiertussen werden raatbouwelementen met gegalvaniseerde
slotbouten aan elkaar gemonteerd. Tussen de horizontale balken werden houten
trappen gemaakt om van het ene plateau naar het andere omhoog te kunnen gaan.
De bovenkant van de toren was de open observatiepost. Deze ruimte was aan
de binnen- en buitenkant met tegels bekleed (Heraklith-platen) tegen eventuele
granaatscherven en mitrailleurvuur. In 1928 werden in Nederland de houtwolplaten
van Heraklith geïntroduceerd, nu bijna tachtig jaar later zijn de platen voor wand
en plafond nauwelijks meer weg te denken. De natuurlijke vijand van de toren was
de bliksem-inslag. Tot 1955 zijn er ruim 250 torens gebouwd. De luchtwachttoren
in Rossum bestaat voor het grootste gedeelte uit betonraten van 7 vakken van 38
bij 38 cm. De bouwvergunning is op 16 maart 1955 aangevraagd door, H. van der
Steeg 1e Lt. v. Fortificatien te ‘s-Hertogenbosch. Deze aanvraag is behandeld op 4
april 1955 en op14 april daaraanvolgend verleent. Het werk werd uitgevoerd door:
Ir. J. P. van Bruggen, G. Drexhage, Ir. J.J. Sterkenburg, A. Bodon. Begrotingssom
was ƒ11.000,-. Opvallend is de korte tijd tussen aanvraag en de goedkeuring voor
de bouw. (Gegevens uit diverse bronnen). Ries Coset, Kerkdriel.
DE SARA CATHARINA IS SLECHTS
EEN VAN DE 950 MOLENS DIE
ONS LAND NOG RIJK IS
GROETEN UIT
HOENZadRIEL
274 Inwoners telt de kleinste kern
van Maasdriel. Aan de Kievitsham
20 staat nog een authentieke korenmolen
uit 1846. De Sara Catharina
is slechts een van de 950 molens
die ons land nog rijk is.
Honderd jaar geleden waren er dit
nog ruim 10.000! Met windkracht
werd hier tot voor kort tarwe, rogge
en andere granen tot meel gemaald.
De andere (belt)molen van
Maasdriel staat in Hurwenen. De
Vento Vibimus uit 1875 staat aan de
Molenstraat 20a.
Elke zaterdagmiddag is hij open,
mits de blauwe wimpel of vlag op
het dak uithangt. De voormalige
school annex godshuis aan de
Kievitsham 101 is eveneens een
prachtig gebouw.
Onlangs werd dit markante bouwwerk
na een grondige renovatie
weer heropend als Atelier 101, waar
op regelmatige basis tentoonstellingen
en voordrachten gehouden
worden.
COLOFON
Uitgave: Printbest b.v., drukkerij
Industriestraat 9 - 5331 HW Kerkdriel
E-mail: info@printbest.nl
Oplage: 30.000
Gratis huis-aan-huis verspreid
Advertentie-exploitatie:
Printbest - 0418-636361
Layout en ontwerp:
Printbest b.v., drukkerij
Redactie: Theo Leerintveld
E-mail: nieuws@carillon.nl
Telefoon: 06-23342046
Fax: 084-2229998
VOLGENDE UITGAVE
EDITIE 2
JULI 2008
OPLAGE 30.000
en weer gratis verspreid
23
FRUITTEELT IS VAN OUDSHER
EEN BELANGRIJKE BRON
VAN INKOMSTEN VOOR DE
HURWENENSE BEVOLKING
GROETEN UIT
HURWENEN
835 Bewoners bewonen een van
de mooiste dorpen van Nederland:
Hurwenen. Aan de noordzijde
van de Waaldijk liggen prachtige
uiterwaarden, inclusief het (staats)
natuurmonument/natuurreservaat
De Hurwenense Kil.
Het landschapsbeeld van deze
uiterwaard wordt bepaald door
combinaties van water, open grasland
en reliëf met verspreide heggen
en bomen. Het natuurreservaat
wordt niet alleen nationaal, maar
ook internationaal gezien als een
belangrijk natuurgebied. Vanwege
de grote aantallen (overwinterende)
vogelsoorten is de Kil van Hurwenen
aangewezen als Wetland. Dit
natuurreservaat, eigendom van
Staatsbosbeheer, is helaas niet
voor het publiek toegankelijk. Het
overige deel van de uiterwaard
is wel te bewandelen. Dit gebied
is hoofdzakelijk in gebruik door
agrariërs (weilanden) en door de
baksteenindustrie (kleiwinning).
juni 2008 Zomer Uit Zicht