muziek - Steinerschool Antwerpen

In de lagere school
Philippe Cassiers geeft al 22 jaar muziek-
les op onze school. De eerste jaren in
alle klassen, tussendoor (een zevental
jaar) enkel in klas 4, 5 en 6, en sinds dit
schooljaar opnieuw in alle klassen. We
vroegen hem wat er zo allemaal aan bod
komt in zijn lessen muziek.
Ik vind het een enorme rijkdom dat muziek
zo’n belangrijke plaats inneemt in de
pedagogie van de school. Elke ochtend
wordt er in de opmaat met de klasleraar
gemusiceerd en 2 uur per week kom
ik als muziekleraar nieuwe liederen en
stukjes inoefenen.
Op die manier kan ik zorgen voor een
doorstroming van de muziekbeleving in
alle klassen waarbij zoveel mogelijk facetten
aan bod komen. Mijn hoofddoelstelling
met muziek is kansen scheppen
om het innerlijk gehoor te vormen. In de
eerste klas zing ik bijvoorbeeld een gekend
lied en draai dan zogezegd de knop
van de radio om. Ondertussen zingen ze
het liedje verder in hun hoofd. Wanneer
ik vervolgens de radio weer aan zet, zingen
we luidop het lied verder. Zulke oefeningen
rond innerlijk gehoor worden
verder uitgebreid en opgebouwd tot de
kinderen een partituur in hun hoofd kunnen
horen klinken.”
Muziek is zowel klasoverstijgend (met de
feesten bijvoorbeeld) als klasgebonden
(eigen aan de leeftijd en de interesses
van die klas) en kent een specifieke opbouw
over de jaren heen.
“Bij de feesten hebben we allemaal de
liederen ingeoefend, waarbij de leerlingen
uit klas 1, 2 en 3 eenstemmig
zingen. De hogere klassen zorgen voor
de meerstemmige begeleiding. Zowel
vocaal als instrumentaal. Bij Palmpasen
koppelen meester Dave en ik muziek aan
dans: de ene klas danst op de muziek
van de andere klas.”
“In de eerste klas geef ik in het begin veel
vocale spelletjes: liedjes waarbij ze een
beweging moeten doen, uitbeelden, na-
30
& #
#
& # # 6 j
8
j
j
j
bootsen, handenklappen ... de beleving
en het verhaal staan hierbij centraal.
Ook veel ritmespelletjes komen aan bod.
Van de Sint krijgen ze een blokfluit en
dan spelen ze het lied mee. Ze spelen op
gehoor: naspelen wat ze horen.”
Ritme is ook een belangrijke rode draad.
Vertrekkende van de lichaamsinstrumenten
(handen voeten) gaan we over
naar het slagwerk. Aanvankelijk doen
we veel klapspelletjes en worden ritmes
doorgegeven’ om later via percussie en
andere instrumenten zelf ritmes te maken
en die ook vol te houden, minutenlang!
Djembé’s, klein slagwerk, xylofonen
en andere percussie-instrumenten leiden
de kinderen ook naar een kennismaking
met andere culturen ...
“Van de eerste tot de derde klas wordt
er eenstemmig gewerkt, zowel vocaal
als instrumentaal. De eerste twee jaren
zijn het veel pentatonische liederen,
liederen zonder halve tonen (zie: in de
kleuterschool). Tegen het einde van de
derde klas kunnen ze vlot alle mogelijke
liederen, zowel kinderliedjes, volksliedjes
als ingewikkelde liedjes eenstemmig zingen.”
“Pas in de derde klas begin ik met notenbeelden.
Eerst zijn het ritmische noten
op een lijn.Stap voor stap komen er meer
lijnen en meer noten.Tegen het eind van
het schooljaar kunnen ze alle noten op
de notenbalk lezen. Vanaf de vierde klas
krijgen ze partituren en bouwen we een
kaft op met het hele repertoire.”
De vierde klas, wanneer het eigen ik zich
j
j
j
j
j
j
j
j
j
. j
.
ontwikkelt en zich afzet tegen dat van
een ander, is het ideaal moment voor
canon-liederen: dan moeten de kinderen
hun stem behouden tegenover de stem
van de ander. In klas vijf en zes gaan we
verder met meerstemmige liederen en
instrumentale stukjes.
“Kinderen die een eigen instrument bespelen,
kunnen dit meebrengen naar de
klas. Ze spelen dan het lied dat de anderen
op hun blokfluit spelen. Soms is hun
partij te gemakkelijk omdat ze in de muziekschool
al ‘verder’ staan, maar het samenspel
is verrijkend voor hun gevoel.”
De muzieklessen van meester Philippe
werken verder door in de opmaat waarmee
de leerkrachten de ochtend in de
klas beginnen en waarin liederen gezongen
en gespeeld worden die ze in de muzieklessen
gekregen hebben.
“In de mate van het mogelijke sluit ik ook
aan bij de vertelstof die wordt gegeven
door de klasleerkracht. Zoals de Dorische
toonladder in de derde klas en de
klassieke componisten in de vijfde en
zesde klas.”
De opvoeringen van de tonelen zijn voor
ouders niet enkel een openbaring omdat
ze hun kind zien acteren, maar ook musiceren.
Heel veel toneelstukken beginnen
met een muziekstuk dat wordt gespeeld
door het klasorkest. Het leidmotief doorheen
het stuk wordt uitgevoerd door de
kinderen zelf die én acteur én muzikant
zijn.
Opgetekend door Annemie Morbee
Dit is een leuk liedje van de eerste klas, waarbij ze de orgelman uitbeelden en de
poppen nadoen die op het orgeltje muziek staan te spelen.
‰