Hersenzenuwen en aandoeningen
Hersenzenuwen en aandoeningen
Hersenzenuwen en aandoeningen
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Hers<strong>en</strong>z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> aando<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
Nervus Zorgt voor Stoornis Aando<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> / oorzaak<br />
I<br />
Olfactorius<br />
s<strong>en</strong>sorisch<br />
Reuk Anosmie = niet meer kunn<strong>en</strong> ruik<strong>en</strong> • Rok<strong>en</strong><br />
• Neusverkoudheid<br />
• Trauma capitis<br />
• Encephalitis<br />
• M<strong>en</strong>ingioom voorste schedelgroeve<br />
(unilaterale anosumie)<br />
II<br />
Opticus<br />
s<strong>en</strong>sorisch<br />
• Gezichtsveld<br />
• Visus<br />
• Pupilreactie<br />
direct / indirect (cons<strong>en</strong>sueel)<br />
(z<strong>en</strong>uwverbinding tuss<strong>en</strong> de<br />
hers<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> het oog)<br />
Gezichtsveld defect(<strong>en</strong>):<br />
• Monoculair: aangedane oog is blind, directe pupilreactie<br />
neg., indirecte reactie pos.<br />
= compleet letsel N Opticus<br />
• Bitemporale hemianopsie: gedeeltelijke<br />
gezichtsvelduitval bdz. (bv uitval lateraal bdz)<br />
= letsel thv chiasma<br />
• Hom<strong>en</strong>ieme hemianpsie: Uitval li. of re. gezichtsveld<br />
(contralateraal)<br />
= letsel achter chiasma<br />
• Visuele extinctie: negleet<br />
Visus stoornis<br />
• Papiloedeem<br />
• Plotselinge, kortdur<strong>en</strong>de e<strong>en</strong>zijdige visus uitval<br />
(Amaurosis fugax)<br />
Pupilreactie<br />
Aangedane zijde: ge<strong>en</strong> directe <strong>en</strong> ge<strong>en</strong> cons<strong>en</strong>suale reactie;<br />
Bij schijn<strong>en</strong> in niet aangedane oog, directe <strong>en</strong> cons<strong>en</strong>suele<br />
reactie positief.<br />
Neuritis optica:<br />
• MS,<br />
• geïsoleerde neuritis optica<br />
Ischemie opticusneuropathie:<br />
• hypert<strong>en</strong>sie<br />
• arteritis temporalis<br />
Drukneuropathie:<br />
• tumor<br />
• aneurysma<br />
• dysthyreotische opticus neuropathie<br />
Infiltratieve opticusneuropathie:<br />
• carcinoom<br />
• lymfoom<br />
• sarcoidose<br />
Deficiëntie / toxisch<br />
• vitamine b1, b12 deficiëntie<br />
• chlooramf<strong>en</strong>icol, ethambutol<br />
Erfelijke opticus neuropathie (Leber)<br />
www.huboto.com 1
III<br />
Oculomotorius<br />
motorisch<br />
• Converg<strong>en</strong>tie van de og<strong>en</strong><br />
• Oogbeweging<br />
• Beweging bov<strong>en</strong>- ooglid<br />
• Pupilreactie direct/indirect<br />
(cons<strong>en</strong>sueel)<br />
Verzorgt de uitw<strong>en</strong>dige oogspier<strong>en</strong><br />
1. m. rectus superior<br />
(omhoog kijk<strong>en</strong>),<br />
2. m. rectus inferior<br />
(omlaag kijk<strong>en</strong>),<br />
3. m. rectus medialis<br />
(naar binn<strong>en</strong> kijk<strong>en</strong>)<br />
4. m. obliquus inferior<br />
(omhoog kijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> rotatie<br />
van het oog)<br />
C<strong>en</strong>traal:<br />
• Blikparese contra lateraal<br />
Perifeer:<br />
• Dubbelzi<strong>en</strong> + strabismus<br />
• Ptosis (afhang<strong>en</strong>d bov<strong>en</strong>ooglid)<br />
• Wijde pupil, niet reager<strong>en</strong>d op licht <strong>en</strong> converg<strong>en</strong>tie<br />
Vasculair (pupilspar<strong>en</strong>d)<br />
• diabetes<br />
• infarct<br />
• arteritis<br />
Druk<br />
• inklemming<br />
• aneurysma<br />
• tumor<br />
Trauma<br />
Vitamine B1 deficiëntie<br />
IV<br />
Trochlearis<br />
motorisch<br />
• Oogbeweging<br />
2 schuine oogspier<strong>en</strong><br />
m. obliquus superior<br />
m. obliquus inferior<br />
• Dubbelzi<strong>en</strong> bij omlaag <strong>en</strong> nasaal kijk<strong>en</strong><br />
(bv traplop<strong>en</strong>, lez<strong>en</strong>)<br />
Trauma capitis<br />
V<br />
Tricheminus<br />
gem<strong>en</strong>gd<br />
S<strong>en</strong>sibiliteit (gevoel) van het gelaat<br />
<strong>en</strong> kauwspier<strong>en</strong>:<br />
N.Ophthalmicus<br />
(voorhoofd, oog, neus(holt<strong>en</strong>)<br />
N.Maxillaris<br />
(bov<strong>en</strong>kaak, palatum, neus,<br />
s.maxillaris)<br />
N.Mandibularis<br />
(onderkaak, tand<strong>en</strong>, lip, tong)<br />
Gestoorde s<strong>en</strong>sibiliteit in<br />
• Ophthalmucus gebied<br />
• Maxillaris gebied<br />
• Mandibulairs gebied<br />
Gestoorde motoriek in kauwspier<strong>en</strong><br />
Idiopathische trigeminus neuralgie (schiet<strong>en</strong>de<br />
pijn in verzorgingsgebied)<br />
Trauma capitis<br />
Herpes zoster infectie<br />
Ziekte van Sjögr<strong>en</strong><br />
Systemische lupus erythemadodes<br />
Acusticusneuroom<br />
Choleteatoom<br />
M<strong>en</strong>ingitis carcinoma<br />
Motoriek van kauwspier<strong>en</strong><br />
www.huboto.com 2
VI<br />
Abduc<strong>en</strong>s<br />
motorisch<br />
• Oogbeweging naar buit<strong>en</strong><br />
(abductie)<br />
z<strong>en</strong>uw stuurt de musculus rectus<br />
lateralis aan<br />
Dubbelzi<strong>en</strong> bij in de verte kijk<strong>en</strong><br />
Vasculair<br />
• infarct<br />
• arteritis<br />
• aneurysma (a. basilaris)<br />
Trauma (os petrosum fractuur)<br />
MS / Verhoogde ICP / Mastoïditis /<br />
M<strong>en</strong>igitis<br />
Sarcoidose / Ponsglioom<br />
VII<br />
Fascialis<br />
gem<strong>en</strong>gd<br />
Motoriek van<br />
• bov<strong>en</strong>ste derde deel gezicht:<br />
homolaterale innervatie.<br />
Gelaatsspier<strong>en</strong> (mimiek)<br />
• traan-, slijmvlies <strong>en</strong> speeksel<br />
productie<br />
(onderkaakspeekselklier)<br />
• smaaks<strong>en</strong>satie voorste 2/3 e deel<br />
tong<br />
C<strong>en</strong>trale uitval: vooral onderste gelaatshelft contralaterale<br />
zijde van laesie:<br />
• Rimpelloos voorhoofd<br />
• Wijd op<strong>en</strong>staand oog<br />
• Onderooglid staat af<br />
• Verstrek<strong>en</strong> nasolabilaire plooi<br />
• Afhang<strong>en</strong>de mondhoek<br />
• Gehoor aangedane zijde > niet aangedane<br />
• Smaak <strong>en</strong> vocht do<strong>en</strong> niet mee!<br />
Idiopathische paralyse (Bell’s)<br />
Schedelbasisfractuur<br />
Otitis media<br />
M<strong>en</strong>ingitis carcinoma<br />
Borrelia infectie (Lyme)<br />
Parotistumor<br />
Brughoektumor<br />
Hemifascialisspasme<br />
VIII<br />
Stato-acusticus<br />
vestibulocochlearis<br />
s<strong>en</strong>sorisch<br />
Bestaat uit twee del<strong>en</strong>:<br />
vestibulair deel<br />
(ev<strong>en</strong>wichtsorgaan)<br />
cochleair deel<br />
(het gehoor)<br />
• Omvall<strong>en</strong> naar aangedane zijde<br />
• Oogdwaalbeweging naar aangedane zijde<br />
• Nystagmus naar gezonde zijde<br />
(vaak met misselijk, brak<strong>en</strong>, bleekheid, transpirer<strong>en</strong>)<br />
• Dubbelzijdige doofheid<br />
Rotsbe<strong>en</strong>fractuur<br />
Acusticusneurioom<br />
Herpes zoster oticus<br />
M<strong>en</strong>igitis<br />
NB <strong>en</strong>kelzijdige doofheid = nooit letsel CZS!!<br />
IX<br />
Glossopharyn-geus<br />
tong-keelz<strong>en</strong>uw<br />
gem<strong>en</strong>gd<br />
Verzorgt<br />
• smaaks<strong>en</strong>satie achterste 1/3 e<br />
deel tong<br />
www.huboto.com 3
X<br />
Vagus<br />
gem<strong>en</strong>gd<br />
Verzorgt o.a.<br />
stemband<strong>en</strong><br />
deel van de keelspier<strong>en</strong><br />
s<strong>en</strong>sibiliteit in keel <strong>en</strong><br />
gehoorgang<br />
grote z<strong>en</strong>uw van<br />
het parasympatisch<br />
z<strong>en</strong>uwstelsel<br />
- vertrag<strong>en</strong> van de hartslag<br />
- het verlag<strong>en</strong> van de<br />
- bevorder<strong>en</strong> van<br />
spijsverteringsstelsel<br />
s<strong>en</strong>sorische z<strong>en</strong>uw van hart,<br />
long<strong>en</strong> <strong>en</strong> buikorgan<strong>en</strong><br />
• Spraakstoornis (nassal, heesheid)<br />
• Slikstoorniss<strong>en</strong><br />
Foram<strong>en</strong> jugulare pathologie<br />
Aneurysma a.vestibularis<br />
Stamsyndroom (Wall<strong>en</strong>berg)<br />
Idiopathisch<br />
Intrathoracale pathologie (aneurysma aortae,<br />
mediastinumtumor<strong>en</strong>, bronchustumor)<br />
Hese stem (dysfonie)<br />
ontsteking strott<strong>en</strong>hoofd <strong>en</strong><br />
stemband<strong>en</strong> (laryngitis)<br />
uitval van nervus recurr<strong>en</strong>s, zijtak van<br />
nervus vagus<br />
o schildklieroperatie of -tumor,<br />
tumor linker longtop of<br />
zonder oorzaak (idiopatische)<br />
uitval<br />
XI<br />
Accessorius<br />
motorisch<br />
Motoriek halsspier<strong>en</strong> C1 t/m C5/6<br />
sternocleidomastoideus<br />
trapezius<br />
Uitval musculus sternocleidomastoideus <strong>en</strong> trapezius:<br />
• Draai<strong>en</strong> van hoofd<br />
• Optrekk<strong>en</strong> schouders uitval<br />
Solitaire uitval is zeldzaam!<br />
Foram<strong>en</strong> jugulare pathologie<br />
M<strong>en</strong>ingitis carcinoma<br />
Poliomyelitis<br />
Voorhoofdscelpathologie<br />
Idiopathisch<br />
XII<br />
Hypoglossus<br />
motorisch<br />
Motoriek tongspier<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele halsspier<strong>en</strong><br />
• Tong wordt niet recht uitgestok<strong>en</strong>, maar naar paretisch<br />
zijde (hemi-atrofie tong)<br />
• Dysartrie (sprek<strong>en</strong> met hoge stem, articulatie<br />
stoorniss<strong>en</strong>)<br />
• Dwanglach<strong>en</strong>/-huil<strong>en</strong><br />
Uitval meerdere hers<strong>en</strong>z<strong>en</strong>uw 5, 7, 9, 10, 11 <strong>en</strong><br />
12<br />
www.huboto.com 4
Change language