Plattdeutsch - Gemeinde Kaiser - Wilhelm - Koog

125 Jahre Gemeinnütziger Verein
Hauchgeehrte Festgäste! Lewe Vereensmitgleeder, werter Vörstand.
Kennt ji Kaiser-Wilhelm-Koog? Ji kennt em, dorvon bün ick övertügt.----
Ower liekers will ick een beten dorvon vertelln.---
Kaiser-Wilhelm-Koog ligt midden int Paradies. No de een Sied süht man dat greune
Vörland un de grauen Watten un Priele mit all dat Leven dorin un de Elf mit de groten
Schepen, de in de wiede Welt fohrt.----Ob de anner Sied von uns Koog treckt sik de wiede
Marsch bit no den Klev bi St.Michaelisdonn hin.----De Legende vun de Entstehung der
Marsch vertellt, dat domols, as Gott de Scheunheit över de Länder verdehlen de,--he eene
Handvull vun de Scheunheit överhal.—un dorvun streu he een ganzen Dutten bi uns in de
Marsch.----Süh, un dorum föhlt wi uns alltosom uk so wohl in unsern Koog.
Een anner Legende vertellt,--alle Minschen vun Willemskoog stammt vun Adam un Eva av,--
de ok een Tiedlang in Paradies leevt hebbt.—Gott har Adam un Eva erschaffen un eer dat
Paradies schenkt,--dat arger den Düwel un he wull den Leeven Gott nomoken un uk Minschen
moken.—Versöcht het de Düwel dat,--blot wat dorbi rutkomen is is uk bekannt.—Luder
Mulopen worn dat un Zank un Striet nehmen Överhand.—As de leeve Gott nu seh, wat de
Düwel anrich har,--dacht he,--so kannst de Lüd nich rumlopen loten.—He nehm en Muul vull
Heiligen Geist un puust de Minschen orrig an.—Sietdem hebbt de Lüd so eegenordig Glitzern
in de Oogen.—Un de, de den Wind an den Achterkopp kregen, hebt dat fuustdick achter de
Ohren.—Seehn kann man dat nich, ower de Willemsköger as Nohkommen vun de eersten
Minschen hebbt dat bit hüt beholn.
Willemskoog is een Koog mit twe Stroten in Nord-Süd-Richtung un twee in Ost-West-
Richtung, un een Diekstrot, de entlang den Butendiek trekt.Lang de Diekstrot un lang den
Sommerdiek stoot en poor smucke Siedlungen. Överall an de Stroten find man fein plegte
Buernhöf mit de dortogehörigen Länderien.
Dor wo de Norder-un de Schoolstrot sik drepen dot, givt dat een wat grötere Siedlung, uk fein
plegt sind de Hüser un Goorns. Hier is uk dat Ehrenmal vun de Gefallenen vun den ersten un
tweten Weltkrieg.
Hier hett de Füerwehr eer Sprüttenhus un ok een Gastwirtschaft is hier, in de wi uns jüst
befinnen dot.
Uns Stroten sünd so anlegt, dat no jede Nowergemeinde twe Tofohrtswege föhrt. Twe in
Norden no Dieksanderkoog, twe in Süden no Niefelderkoog un twe in Osten no
Kronprinzenkoog, Marn und de wiede Welt. Unse Gemeinde hett hüt 383 Inwohners, wobi de
Gastwirt, de Füerwehrhauptmann un de Börgermeister ok mittellt sünd.
Um jüm dat nu to vertellen, as dat hier 125 Johr lang togohn is mit den Gemeinnützigen
Vereen, fang ick bi dat Johr 1879 an.
De Koog weer knapp 5 Johr besiedelt, dor weer ob anroden vun Hauptlehrer Peter Lorenzen
am 23. Januar 1879 de Vereen gründ.--in de Satzung stünn, dat Gemeinwohl to belewen un to
fördern.—Mitglieder sünd all Erwachsene Lüd ut den Koog.—De Utgang dorvon weern wohl
de anfänglichen Probleme de de junge Marsch mit sick bring de un nur gemeinsam weer hier
een Utwech to finnen—un so stell de Vereen sick veele Obgowen. Obwohl de ersten Siedler
al een gudes Fachweeten mitbringen deen, gegenöver de,de schon in öllere Köge siedelt harn.
In disse Tied gev dat ok all landwirtschaftliche Winterschoolen.

De günstige Vörlandbildung, sowie de Anlog vun de Wege un Entwöterungsgröwen in
rechten Winkel toenanner, erlaubte een Plonung vun rechteckige Schläge, de sik gut
bewirtschaften leten. So keemt denn, dat hier in Koog vun Anfang an öwerwiegend
Ackerwirtschaft bedrewen worn is.
De Vereen kümmer sik um de Wiederbildung vun de Buern un organieseer Vördräge dörch
Wanderlehrer, dee de Siedler ünnerrichten dehn.
De Vereen besorgte Fachbeuker un Tiedschriften un verdehl disse an de Inwohner, dormit
jeden een ob den niehsten Stand weer.
Ower ock op Geistigen Verlangen bleev de Vereen verantwortlich—oft stünn Vördräge öwer
Natur un Landeskunn op dat Programm.—
Ock dat Fiern vun Gedenkdog wörn würdig affholn, sowie de Fiern von Ehejubiläen.
De Frogen ower nehm keen End, dörch de Frucht, de bither hier anbut wör-öwerwiegend
Hower-weern de Nährstoffe in Boden bald opbrukt un alleen Klee as Gröndüngung reich nich
ut. So stell sick de Frog, ob Chilesalpeter gut wer oder op ock Kunstdünger utbrocht warn
kunn.
De Instandholung un Verbeterung vun de Wege nehm den Vereen gewaltig in Anspruch.
Andräg wörn stellt vör de Erwiederung vun de Isenbohn no Kronprinzenkoog-Süd, sowie de
Utbu vun de Verladestell.
De Vereen sett sik wieder för de Verbeterung vun de Poststell mit een öffentlichen
Fernsprechapparot in. Vör all disse Dinge wer de Vereen tostennig un he stell örtlich un
außerörtlich Andräge to de Verbeeterung vun de Lebensverhältnisse in nieden Koog.
1884 ward de Bohnhoff in Kronprinzenkoog-Süd buut, 1903 ward de erste öffentliche
Fernsprechanlog hier in den Kroog mit de Nr. 27 instaleert un 1930 krigt Willemskoog een
eegen Bohnhoff bi de Süderstrot an Diek.
1881 wor de Zuckerfabrik in St.,Michel buut. Un so worn uk bi uns Zuckerröben anbut. Blots
de Transport no Marn mokt veele Probleme, obgrund vun de slechten Wege mit Peer un
Wogen duur de Transport oft een ganzen Dag un Mensch un Tier weern denn an End mit ehr
Kraft. Mit de Verlodestell in Kronprinzenkoog wor dat al veel beter.
Ok över de Viehzucht mookt man sik in de Landwirtschaft Gedanken. De Vereen lod Fachlüt
in und dat ward Seminare afholn. Een Stierholungsgenossenschaft ward gründ. Englische
Shorthornbullen ward inföhrt un mit de dütsche Rasse krützt, dat geef een godet Zuchttier af.
1890 wor in Marn de Meieriegenossenschaft gründ. Parallel dorto keem een
Melkkontrollvereen, de ok för de Leistungsprüfung un de Zuchtutwohl tostännig wär.
1898 wor hier in Koog dat eerste Kohlversuchsfeld anlegt, ca 1 ha. Natürlich geevt dat in de
eersten Johrn ok Rückschläg.
Dor in de domolige Tied ok al veele Landarbeiter hier in Koog siedelt harn, mokt man sik
Gedanken öwer Gornbu, Obstsorten un Gemüse. Hierto het de Vereen den Provinzialen
Muddergorn in Kiel anschreven un geeignete Obstsorten, Streucher un Sooten worn utsöcht.
1899 ton 25.Koogsjubiläum wör de Vereen besonners lövt, wer he doch direkt un indirekt bi
de Gründung vun Genossenschaften bedeiligt. Ton Biespel Meieriegenossenschaft,
Zuckergenossenschaft, Viehzuchtvereen, Melkkontrollvereen, Anschaffung vun een
Viehwachschol un veles mehr.

1911 gründ de Vereen en Volksbibliothek, wobi he vun den Vereen för Volksbildung
ünnerstützt wor. Dat weer een eenmolige Sook mit disse Beukerie, se weer umfangriek un har
vun allns wat, wo ick in mien Scholtied ok veele Beuker utlehnt heff.
1913 gründ de Vereen een Druschgemeinschaft, dormit see hier in Koog unabhängig vun
fremden Druschünnernehmen arbeiten kunn. Dortau wör hier nebenan de Damperschuppen
but.
So mit de Tied weern veel Obgoven vun Vereen nich mehr nödig.
De School keem no un no in den Vördergrund un Hand in Hand mit de School stell de Vereen
sik de Obgov bi de Bildung un de Fitnis vun de Jugend mittowirken.
Kinnervogelscheeten un Schoolutflüge wer nu de Hauptobgov vun den Verein.
As de erste Weltkrieg vörbi wer un all de Lüd Hunger harn, wor vun de Weiden Vieh klaut un
Höhner un Enten vun de Höf. Dorop grünn de Vereen een Viehdiebstahlsversekerung, in de
Inflationstied 1923 kümmer de Vereen sik üm Winterhilfe för bedürftige Inwohner.
1938 gründ de Vereen een Elektrizitätsgenossenschaft, dormit de Koog een Anschluss no de
Öwerlandzentrale kriegen de. In Harst 1941 kunn de Gesamtanlog in Bedrief nohmen warn.
50 Kranftanschlüsse un 85 Lichtanschlüsse worn instaleert.—1943 har disse Genossenschaft
utdeent, de Schleswag köft de Anlog ob.
Während de Kriegsjohrn 1939 bit 1945 ruh de Vereensarbeit.
An 18. Dezember 1948 wor een nieden Vörstand wählt, de ok glieks de Vörbereitung för de
75 Johrfier för den Koog in Angriff nehm.
In März 1949 wor dat denn ok ganz grot fiert.—Dat Heimatbauk, dat de Vereen 1899 ton
25. un 1924 ton 50. Jubiläum rutgeben harr, wor dörch Wilhelm Philipsen un Rudolf Göring
nied oblecht un as Koogschronik verköft.
1953 gev de Gemeinde den Vereen den Obdrach, dat Ehrenmal för de Gefallenen ut den
ersten un tweeten Weltkrieg nied to gestalten. Dörch een Spendenaktion wor Geld sammelt,
dörch friewillige Hölpers un den kostenlosen Insatz vun de Firma Wiekhorst wor dat
Denkmal trechtmookt. De Steinmetzarbeit mokt Gnekow ut Marn.
1984 het de Füerwehr in friewillige Arbeit de Grönanlog nied anlegt.
1954 het de Vereen sien eegen 75.jähriges Jubiläum. To dit Fest het de Vereen dat erste Mol
Ehrenmitglieder utropen. Dat weern Oskar Jebe, Wilhelm Philipsen, Rudolf Göring, Julius
Jarrens un Karl Schoof. De harn sik bannig vör den Vereen insett.
1961 dörft ton eerstenmol Ferienkinner ant Vogelscheeten deilnehmen. 1974 ton 100 jährigen
Jubiläum wor hier de School oblöst un de Vereen övernehm de Jugendarbeit alleen.
An 17. März 1974 weer de 100 Johrfier vun Willemskoog. De brocht veel Arbeit un wor denn
ok ton Volksfest. Willi Krohn vunt Amt Marne-Land het de Chronik schreben. Dit grote Fest
is veelen vun uns in gode Erinnerung bleven.
1979 fiert de Gemeennützige Vereen sien eegen 100jähriges Jubiläum, dorto het de dormolige
Vörstand de Satzung ännert. Dat heet nu: Dat Interesse am Gemeinwohl to belewen un to
fördern. De Vereen will dörch sein Arbeit ob kulturellem Gebiet wirken.
1. to de Jugendpflege
2. to den Landschafts- un Denkmalschutz
3. to de Dörchföhrung vun öwerlewerte heimatliche Veranstaltungen.

De Vereen wor am 22.Januar 1979 vunt Finanzamt as Gemeennützig anerkannt.
Over uk de Plonung vör de 100Johrfier vun den Vereen leep op vulle Touren.
An 17.März 1979 worn alle Inwohner un een grote Tool vun Ehrengäste inlood.
Gottesdeenst, Kranzniederleggung an Ehrenmol, Festreden, Theoterspeel, Kaffeetofel,
Gesang un Sketche geben dat Fest een würdigen Verlaup. Anschliessend geeft date en
Festball. De Laienspeelgrupp vun domols hett dissed Johr mit een poor Ünnerbrekungen un
överwiegend niede Statisten ehr 25.jähriges Bestohn.
Dorno wor dat Vereensleeven langsam verännert.—De Arbeit in de nächsten Joohrn bestünn
nu dorin, Veranstaltungen vör Jedeneen to organiseern.
Jedet Johr wor een – Bunten Nachmittag – organiseert. Dor geef dat allns Möchliche:
mohl wor Fautball speelt, mohl een Bildersuchfohrt op Fohrrad, mohl geef dat Speele op
irgendeen Buernhoff un ümmer geeft dat Gedränke, Kaffee, Kauken un Seutigkeiten. Dat
letzte Johr gef dat een bunten Nohmiddach an Sportplatz. Hier kunn Jung un Old ehr
Geschicklichkeit bewiesen.
Dat Vereensjohr fang mit Ostereierseuken an. För jedet Kind gift dat Ostereier un
Seutigkeiten. Vör de ölleren Inwohner gift dat een Kaffeetofel, wo gode Gelegenheit ton
Klönen is. Disse Veranstaltung ward geern besöcht.
Ende April ist denn ok de Jahreshauptversammlung.
An 30. April find denn dat Maifüer statt, Grillwurst un Gedränke ward utschenkt.
Wenn dat Füer brennt, is de Stimmung op den Höhepunkt.
Kort vör de Sommerferien find denn dat Vogelscheeten statt. Alle Kinner ab dat 3.
Lebensjohr künnt mitmoken.—Wettkämpfe mit anschliessende Priesverdeelung, wo de Öllern
meist obgeregter sünd as de Kinner, ward an Vörmiddag dörchföhrt.
Nohmiddags is de Umtoch dörch dat Dörp. De Königspoore ward mit een Kutsche fohrt.
Mit Blomenstöcke treckt denn all de Kinner mit een Polonaise op denn Sool. Mit Danz un
Speelinlogen geiht de Nohmiddag gau vörbi.
Een gemeinsamet Obendeeten vör de Kinner- vun Vereen spend – lett dat Fest utklingen.
In Sommer ward Ähren op Feld vör de Erntekron sammelt, de denn vun de Frunslüd obends
bie Klönschnack un Kaffee bunnen ward. De Kron ward denn bin Ernteball an den
Börgermeister överreicht.
De Sool un de Bühne sünd mit Früchte vun Feld un Goorn schmückt.
Bi Gesang, Tombola un Danz ward düchdi Erntefest fiert.
Uk ward in Sommer för uns Frunslüd een Utflug organiseert. De Bus is ümmer vull besett, un
wat man so Vertellen hört, hebbt see ümmer veel Sposs dorbie hatt.
Nich to vergeeten is dat Laternelopen för de Kinner, wo dat denn anschliessend Wurst un
Kakao för de Kinner givt.
Bald is denn Wiehnachten. För de Fier ward düchtig övt. De Kinnerchor singt un Gedichten
ward leert. Ton ersten oder tweten Advent ward vör de Senioren een Wiehnachtsgeschicht
obföhrt, den nächsten Dach givt dat een Familienwiehnachtsfier, wo ok de Wiehnachtsmann
kümmt un Geschenke an de Kinner utdeelt.---In de Vörwiehnachtstied ward ok Geschenke an
de ölleren Inwohner utbröcht.
De Senioren freut sick ümmer wenn wi komt, denn ward een beten Niedes vertellt un de
Alldag is ni so lang.

Wenn dat in Winter düchti Schnee gift, gift dat ok een Rodelpartie an Butendiek.
Un wenn dat Is hölt, ward een Isvergneugen veranstalt.
Dat 125jährige Koogsjubiläum wor an 25.26.un 27.Juni 1999 fiert. Dat Fest wor schon
Johrelang vun de Gemeinde un den Vereen plont.—In de Schün vun Johannes Peters in de
Süderstrot funn dat statt.—Mit Gottesdeenst,Kranzniederlegung, Festreden un Grußworte
fung dat Fest an. De Niefelder Schützenkapell, een Gastkapell ut Bad Fillingen, de
Jagdhornbläser un een Kinnerchor ut Büsum hebt uns god ünnerholn.—
Kreisjugendbosseln, Kinnervogelscheeten, Billerutstellung,--een Festball mit Tombola un een
Oldi Night—Vergnögen bit ton annern Morgen.-- Gottesdeenst, Fröhschoppen mit Arfensupp
un een Kaffeetofel hebt disset Jubiläum to een feinet Fest warn loten.
Schon in März 1999 ward een Fest för de Willemsköger veranstalt. Anlass is de niede
Chronik, de vun den ehemaligen Verwaltungschef vunt Amt Marne Land Ewald Meier
schreben worn is. Disse Chronik is een gewaldig Werk, worut ok ik so manche Anregung
rutlest hev.—In een Ansprok vun Börgermeister Hinrich Kruse un Amtsvörstoherin Inge
Peters würdigten beide de Fleißarbeit vun Ewald Meier.
In de letzten Johrn hett de Vereen mit een Festutschuss ünner den Vörsitz vun den
stellvertretenden Vörsitzenden Christian Abicht ook dat eegene 125jährige Bestohn plont,dat
hüt hier in Kroog un de nächsten 2 Doog op den Hoff vun de Familie Schoof stattfinnen deit.
Disse 125 Johr sünd in de Weltgeschichte een korte Tied, over för uns Minschen, de hier levt
hebt un jetzt hier levt, sünd 125 johr een lange Tied.
Wat is dor nich allns passeert.---
De Gemeennützige Vereen het de Bürgerinnen un Bürger stets begleit und dat Gemeenwohl
mitdrogen. Een Gemeenschaft kann nur öwerlewen, wenn eer dat nie nur um dat Nehmen,
sondern ok um dat Gewen geiht.
Un so hoff ick, dat Du leewe Christiane as 1. Vörsitzende in Tokunft ümmer bereitwillige
Bewohner um di versammeln kannst, de dat Leeven mit den Vereen in de Gemeen Kaiser-
Wilhelm-Koog wiederhin gestalten dot un in Ehren holt.
Ik wünsch den Vörstand un den Festutschuß, dat allns so lopen deit, as jüm sik dat vör hüt un
de nächsten Doog vörstellt hebt.—Un all tosomen wünsch ik för hüt un de nächsten Doog
veel Sposs un frohe Festdoog.-----Danke