Een kerk voor allemaal - Kerk in Actie

Kerkinformatie
Nummer 118
September 2004
Een kerk voor allemaal
Kerkelijke werkers onmisbaar
Gelovig present zijn

Inhoud
Colofon
Nummer 118
September 2004
3 Bijbellezen Het project Intercultureel Bijbelezen is geëvalueerd
5 Synodeberichten Losmaking predikanten
7 Collectes In september collectes voor medisch, jeugd- en vredeswerk
8 Kroniek Het ‘protestants-zijn’ moet wortel schieten
10 Geestelijke zorg Verstandelijk gehandicapten kunnen meedoen in de kerk
12 Kerkelijk werkers Liesbeth Mooij betrokken bij ‘haar’ kerkelijk werkers
14 Column In de kerk moeten we de goede keuzes maken
15 Brochures Evaluatiegesprekken houden de vinger aan de pols
16 Kerkinactie In Oeganda zijn wreedheden nog altijd aan de orde van de dag
18 De Buitenwacht Gelovig present zijn in de Dordtse wijk Oud Krispijn
21 Bezinningscentrum Kerk en Wereld op het snijvlak van geloof en samenleving
22 Missionair diaconaal aandeel Betrokken bij projecten van Kerkinactie
23 Bijbellezen september 2004
24 Predikantswisselingen
25 Advertenties
Voorpagina
Verstandelijk gehandicapten op hun eigen Funpopfestival 2001 in Arcen. Foto: Stijn Rademaker/HH
Kerkinformatie verschijnt maandelijks (elf keer per
jaar) als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in
Nederland.
Algemeen adres
Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland,
Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht,
Postbus 8504, 3503 RM Utrecht,
telefoon (030) 880 18 80, fax (030) 880 13 00.
Redactie-adres
Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht,
telefoon (030) 880 14 12 / 14 13.
Fax (030) 880 14 45.
E-mail: n.slootweg@pkn.nl
Advertenties:
kerkinformatie.advertenties@pkn.nl;
tel. (030) 880 17 07.
Redactie
Ronald Bolwijn, Mieke Brak, Willemien Kriebel,
Ad van Oost, Frans Rozemond,
Corinth van Schaik (hoofdredactie),
Nelleke Slootweg (eindredactie).
Abonnementenadministratie
Abonnementsprijs Q 16,00 per jaar; buitenland
Q 22,50. Vanaf 35 ex.: Q 13,75 per jaar. U kunt zich als
abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementenadministratie
Kerkinformatie, Postbus 8504,
3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25,
abonnementen@pkn.nl.
Dit blad is voor visueel gehandicapten in aangepaste
leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB,
Postbus 131, 3850 AC Ermelo. telefoon (0341) 56 54 99.
Basisvormgeving
Total Identity, Amsterdam
Opmaak
Total Identity, Amsterdam
Druk
Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht.
Kerkinformatie op internet
www.pkn.nl
NIEUW JASJE
In verband met de invoering van de nieuwe huisstijl
van de Protestantse Kerk in Nederland is ook
Kerkinformatie vanaf het septembernummer in een
nieuw jasje gestoken.
Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits
met bronvermelding.
Overname van foto’s in overleg.
ISSN 1380-460X
2

Kerkinformatie
BIJBELLEZEN
Hans de Wit
Bijbelleesproject ‘Door het oog
van een Ander’ geëvalueerd
September 2004
Daar heeft ze natuurlijk geen idee van gehad, die naamloze vrouw uit Sichar. Dat het verhaal van
haar ontmoeting met Jezus bij de bron, op een heet middaguur, zo lang zou doorklinken en zo veel
los zou maken bij mensen.
Dat vele jaren later, ergens in Midden Amerika,
die ontmoeting nog onderwerp van
druk gesprek zou zijn. Een gesprek over hoe
honderden bijbellezers uit meer dan twintig
landen haar verhaal gelezen hebben en daarover
met elkaar in gesprek raakten.
Grensoverschrijdende dialoog
Begin juni werden tijdens een internationale
conferentie de resultaten van het intercultureel
bijbelleesproject ‘Door het oog van een
Ander’ tegen het licht gehouden. Het project,
geïnitieerd door de PKN en de Theologische
Faculteit van de VU, samen met een groot
aantal partners (in Nederland onder andere
Solidaridad, ICCO en het NBG), had als centrale
vraag: wat gebeurt er als christenen uit
heel verschillende culturen en situaties eenzelfde
bijbelverhaal lezen en daarover met
elkaar in gesprek raken? Kan intercultureel
bijbellezen bijdragen aan nieuwe vormen van
grensoverschrijdende dialoog en directe
ontmoeting tussen christenen, waar ze ook
wonen?
Bijna iedereen die zich in 2001 tijdens een
conferentie in het Protestants Landelijk
Dienstencentrum had verbonden aan
het project was weer aanwezig. Dat maakte
de ontmoeting in El Salvador bijzonder. Na
vier jaar intensief werken was het moment
gekomen om samen met waarnemers van
de Wereldraad van Kerken en de United Bible
Society het project te evalueren. Er was gekozen
voor El Salvador omdat er nogal wat
groepen uit dit land meededen. De zondag
voor de conferentie bezochten de deelnemers
het kleine kerkje waar bisschop Romero
werd vermoord. Vervolgens ging het naar de
grote kathedraal in San Salvador. Het was
een leerzaam, bijna symbolisch bezoek. In de
kathedraal vonden twee diensten tegelijkertijd
(!) plaats. Een ondergrondse, in de crypte,
waar de gedachtenis aan Romero levend
wordt gehouden, sterk gepolitiseerd als in
de hoogtijdagen van de bevrijdingstheologie,
en bovengronds een meer officiële dienst,
minder volks. Wat zou er gebeuren als beide
groepen rondom eenzelfde bijbeltekst geschaard
zouden zitten en daarover met elkaar
in gesprek gingen?
Een methode van bijbellezen die vernieuwend is en kan leiden tot meer begrip voor elkaar.
Foto: George Möllering/Kerkinactie
Ontmoeting
De conferentie had 3 doelstellingen. In de
eerste plaats het vieren. En er viel heel wat te
vieren. De afgelopen jaren heeft het project
een hoge vlucht genomen. Ruim 120 groepen
uit 22 landen hebben meegedaan. Hun
verhalen beslaan meer dan 3000 pagina’s
tekst, vaak ontroerend en indrukwekkend.
Wat doen bijbelverhalen veel met mensen!
Wetenschappers, kerken en NGO’s raakten
betrokken. In twee dikke boeken met bijdragen
uit Noord en Zuid zijn de resultaten na te
lezen. Er is een tv-documentaire gemaakt.
De belangrijkste reden om te vieren was
echter de ontmoeting tussen de groepen
die wereldwijd direct en vaak diepgaand
met elkaar in gesprek raakten over het geloof,
de context, de cultuur, het lijden, de ongelijkheid,
de gedeelde hoop op verandering. Samen
met deelnemers van de Salvadoraanse
groepen hebben we in de dagelijkse liturgische
momenten die ontmoeting gevierd. De
Samaritaanse vrouw vergezelde ons. In vele
afbeeldingen en uitmonsteringen was ze aanwezig:
lopend over de Indiase rijstvelden, op
de Afrikaanse vlakte, gedwee pratend met
Jezus onder Napolitaanse bomen; aan de
voet van blauwe bergen in een Chinees landschap,
klein onder hoge Indonesische palmen.
Een tweede doelstelling was het bespreken
van de resultaten van het project. Was het
zinnig wat we deden? Hebben we beet, is er
echt wat gebeurd? De deelnemers waren het
er over eens: ‘Ja, ondanks alle moeilijkheden
die eigen zijn aan interculturele communicatie
is er een methode van bijbellezen gevonden
die in veel opzichten vernieuwend is en
kan leiden tot verandering van perspectief
en meer begrip voor elkaar’. Tegenover de
behoorlijke investering die intercultureel
bijbellezen vergt, staan de kracht en moge-
3

lijkheden van deze methode. Een belangrijk
resultaat van het project is dat groepen
‘gewone’ bijbellezers, lezers waarvan men
verbazingwekkend genoeg zelden of nooit
hoort, voorzichtig uit de schaduw zijn getreden,
dat de onvoorstelbare rijkdom van
deze manier van omgaan met de Schrift in
het project beschreven wordt, en dat een
aantal basisvoorwaarden om het geloofsgesprek
met de ander vruchtbaar en open
te voeren in kaart is gebracht. Factoren als
leeshouding, bereidheid tot kwetsbaarheid,
kennis (hoe werkt cultuur eigenlijk?), leiderschapstijlen
en acceptatie van legitieme
verschillen spelen een belangrijke rol.
Grote verschillen
We hebben veel opgestoken voor de Nederlandse
situatie. Organen voor oecumene,
zending en werelddiaconaat kunnen er landelijk,
regionaal en plaatselijk zo mee aan de
slag, evenals de theologische faculteiten. De
wijze waarop het bijbelonderricht aan Nederlandse
theologische faculteiten gestalte krijgt,
blijkt onmiddellijk door te werken in hoe
RUBRIEK
‘gewone’ Nederlandse lezers met de bijbel
Auteur Achternaam
omgaan. Verschillen tussen westerse en nietwesterse
manieren van bijbellezen bleken
vaak erg groot. Enerzijds zijn we van een aantal
hardnekkige vooroordelen verlost – ook
Nederlandse groepen leveren prachtige,
contextuele, creatieve en diepzinnige interpretaties
van Joh. 4, anderzijds tekent zich als
een rode draad in veel Nederlandse leesverslagen
een ‘geloofskwestie’ af, namelijk de
verlegenheid, de worsteling met de vraag
hoe de tekst op het eigen leven kan worden
toegepast. En dat is nogal wat! Toekomstige
predikanten zouden tijdens de opleiding veel
meer geoefend moeten worden in processen
van contextueel bijbellezen. Intercultureel bijbellezen
laat zien hoe anderen dat doen.
De derde doelstelling was de vraag of het
project gecontinueerd moet worden. Ook
daarover bestond onder de deelnemers consensus.
De PKN is gevraagd voortgaande
implementering voor haar rekening te nemen,
aan de VU om de verdieping van het wetenschappelijk
onderzoek. Inmiddels hebben de
eerste groepen zich al weer aangemeld. In
Latijns Amerika en Afrika vervaardigt men
materiaal voor de eigen regio. Het verhaal
van de Samaritaanse is het verhaal van een
interculturele ontmoeting. De honderden
bijbellezers die aan het project deelnamen
zijn haar veel dank verschuldigd. In leesverslagen
en brieven, muziek en foto’s hebben
ze haar ook iets teruggegeven: de vreugde
van de ontmoeting met de Ander.
Hans de Wit is namens de Vrije Universiteit
betrokken bij het project ‘Door het oog van een
Ander’.
Op 23 september wordt het boek ‘Putten uit
de Bron’ (uitgave Meinema), een verslag van
het project Intercultureel Bijbellezen, tijdens
een symposium in het Protestants Landelijk
Dienstencentrum in Utrecht officieel aangeboden
aan de Protestantse Kerk in Nederland en
de Vrije Universiteit. Voor meer informatie:
h.moolenaar@pkn.nl
BERICHTEN
Rechter stelt PKN-gemeenten in het gelijk
In juli heeft de rechter in een viertal zaken uitspraak
gedaan over het eigendom en gebruik
van kerkgebouwen en andere bezittingen van
hervormde gemeenten binnen de
Protestantse Kerk in Nederland. In de hervormde
gemeenten van Middelharnis,
Blauwkapel-Groenekan, Aalst en Zuilichem
was hier na 1 mei 2004 verschil van inzicht
over ontstaan. In deze gemeenten hebben
groepen gemeenteleden aangegeven geen
deel uit te willen maken van de Protestantse
Kerk in Nederland, door zich aan te sluiten bij
de zogenoemde Nederlandse Hervormde
Kerk in Hersteld Verband. Doordat het resterende
deel van de gemeente wel binnen de
Protestantse Kerk in Nederland wilde blijven,
is onduidelijkheid ontstaan wie van deze
groepen het kerkgebouw mag gebruiken en
wie eigenaar is van de goederen en bijvoorbeeld
het archief en de doopregisters.
In kort geding heeft de rechter in alle vier de
gevallen uitgesproken dat uitsluitend de hervormde
gemeente binnen de Protestantse
Kerk in Nederland de hervormde gemeente
ter plaatse is. De rechter heeft dan ook in alle
vier de zaken bepaald dat de gemeente ‘in
hersteld verband’ binnen een redelijke termijn
naar een ander onderkomen moet
omzien. Waar nodig bepaalde de rechter
eveneens dat de PKN-gemeente weer
toegang moet krijgen tot haar gebouwen
en bezittingen.
Juiste procedure
Volgens het moderamen van de Generale
Synode van de Protestantse Kerk in
Nederland bevestigen de uitspraken van de
rechter de juistheid van de prodedure die gevolgd
is bij de tot standkoming van de
Protestantse Kerk in Nederland. Volgens het
moderamen geven de uitspraken van de
rechter ook duidelijkheid aan hervormde gemeenten
binnen de Protestantse Kerk in
Nederland die zich in een vergelijkbare situatie
bevinden.
Cursus vaardigheden
kringleiders christelijke
gemeenten
In de christelijke gemeenten zijn allerlei
soorten kringen en de laatste jaren komen er
ook steeds meer bij. Voor de begeleiding van
kringen zijn deskundige kringleiders nodig.
Het Protestants Dienstencentrum Gelderland
en het Instituut Gemeenteopbouw en
Theologie, onderdeel van CHE-Transfer,
starten onder de noemen ‘Cursus vaardigheden
kringleiders’ een gezamenlijk project
om kringleiders in christelijke gemeenten te
professionaliseren. Het project bestaat uit
cursusmodules (bijbelstudie), een handleiding
en een instructiedag op 9 september
a.s. van 15.30 uur tot 20.30 uur.
Het project bestaat uit een instructiemap
op cd-rom voor trainers en kringleiders. Op
deze cd-rom staat onder meer een specifieke
en nader uitgewerkte cursus (bijbelstudie-)
vaardigheden voor leidinggevenden van
gesprekskringen. Er is ook een printversie
van de instructiemap beschikbaar.
Verder bestaat het project uit een instructiedag
op 9 september a.s. Deze dag is bedoeld
voor trainers van kringleiders, predikanten,
commissies vorming en toerusting, kerkenraadsleden
en andere belangstellenden.
Op deze dag zal ook de presentatie van het
materiaal plaatsvinden. De instructiedag die
van15.30 uur tot 20.30 uur duurt, wordt
gehouden in het pand van de Christelijke
Hogeschool Ede aan de Oude Kerkweg 100
te Ede. Deelname aan de dag kost Q 25.
Deelnemers kunnen zich aanmelden
bij CHE-Transfer, telefoon (0318) 69 63 22,
chetransfer@che.nl.
Meer informatie: Protestants Dienstencentrum
Gelderland, Ad Peters, telefoon
(026) 355 17 55, info@rdc-gelderland.nl of
Instituut voor Gemeenteopbouw en Theologie,
telefoon (0318) 69 63 22,
che-transfer@che.nl.
4

Kerkinformatie
SYNODEBERICHTEN
Ambtsbediening 45 predikanten beëindigd
De Kleine Synode van de Protestantse
Kerk in Nederland heeft
kennis genomen van het feit dat
45 predikanten definitief hebben
aangegeven geen predikant
in de Protestantse Kerk in
Nederland te willen zijn.
De synode stelt vast dat deze predikanten
hiermee hun dienstwerk in de Protestantse
Kerk in Nederland als voortzetting van de
Nederlandse Hervormde Kerk hebben beëindigd.
Dit is de desbetreffende predikanten
juni jl .in een brief ter kennis gebracht.
Voorzieningen
Het besluit om deze predikanten te ontheffen
van het ambt van predikant van de Protestantse
Kerk in Nederland is het gevolg van
de keus die zij zelf hebben gemaakt. In maart
2004 zijn alle hervormde, gereformeerde en
lutherse predikanten, dus ook de 45 waarvan
in dit bericht sprake is, er op gewezen
dat de vorming van de Protestantse Kerk in
Nederland voor hen betekent dat zij per 1
mei 2004 automatisch predikant zouden zijn
in de Protestantse Kerk. Doordat deze predikanten
hebben aangegeven na 1 mei jl. geen
deel uit te willen maken van de verenigde
kerk, worden zij verondersteld hun dienstwerk
in de Protestantse Kerk in Nederland te
hebben beëindigd. Dit betekent ook dat zij
daarmee zijn losgemaakt van de gemeente
waarvan zij tot 1 mei jl. predikant waren.
De desbetreffende predikanten hoeven niet
meteen hun pastorie te verlaten. De Kleine
Synode besloot dat zij maximaal zes maanden
(vanaf 1 mei jl.) de tijd hebben om naar
andere woonruimte om te zien, tenzij de zogenoemde
commissie van bijzondere zorg
hiervoor een andere voorziening heeft getroffen
of zal treffen.
De synode benadrukt dat de officiële beëindiging
van het dienstwerk van de desbetreffende
predikanten noodzakelijk is om duidelijkheid
te creëren voor de gemeenten van de
Protestantse Kerk in Nederland die een van
deze 45 predikanten tot 1 mei jl. als voorganger
hadden. Zo moet onder meer een pastorale
voorziening getroffen worden met het
oog op de gemeenteleden die deel uitmaken
van de hervormde gemeente die blijft behoren
tot de Protestantse Kerk in Nederland.
De betrokken predikanten zijn:
ds. C.J.P. van der Bas,
hervormde gemeente te Woudenberg
ds. IJ.R. Bijl,
hervormde gemeente Bethel te Moordrecht
ds. J.G. Blom,
hervormde gemeente te Poortvliet
ds. C.M. Buijs,
hervormde gemeente Rehoboth te
Nieuwleusen
ds. J.W. van Estrik,
hervormde gemeente te Goedereede
ds. C. Gielen,
hervormde gemeente te Middelharnis
ds. L. Groenenberg,
hervormde gemeente te Oud–Beijerland
ds. A. de Groot,
wijkgemeente van bijzondere aard van de
hervormde gemeente te Numansdorp
ds. A. den Hartog,
hervormde gemeente te Kesteren
ds. D. Heemskerk,
hervormde gemeente te Garderen
ds. G. Hendriks,
hervormde gemeente te Achterberg
ds. P.C. Hoek,
hervormde gemeente te Sint-Annaland
ds. W.J. op ’t Hof,
hervormde gemeente te Nederhemert
ds. Tj. de Jong,
hervormde gemeente te Staphorst
ds. L.M. Jongejan,
hervormde gemeente te Oldebroek
ds. K.J. Kaptein,
hervormde gemeente te Grevelduin –
Vrijhoeve – Capelle
ds. J. van de Ketterij,
hervormde gemeente te Zwartebroek
ds. N.P.J. Kleiberg,
hervormde gemeente te Veenendaal
ds. K. ten Klooster,
hervormde gemeente te Ridderkerk
ds. K. Klopstra,
hervormde gemeente te Nieuwland
ds. R. van Kooten,
wijkgemeente van bijzondere aard van de
hervormde gemeente te Soest
September 2004
ds. J. Koppelaar,
hervormde gemeente te Abbenbroek
ds. P. Korteweg,
hervormde gemeente te IJzendoorn
ds. A. Kot,
hervormde gemeente te Schoonrewoerd
ds. N. den Ouden,
hervormde gemeente te Genemuiden
ds. P. den Ouden,
hervormde gemeente te Wouterswoude
ds. J. Post,
hervormde gemeente te Putten
ds. B. Reinders,
hervormde gemeente te Maartensdijk
ds. A.C. Rijken,
hervormde gemeente te Gameren
ds. R.P. van Rooijen,
hervormde gemeente Pleinkerk te Houten
ds. J. van Rossem,
wijkgemeente van bijzondere aard van de
hervormde gemeente te Voorburg
ds. L.W.C. Ruijgrok,
hervormde gemeente te Monster
ds. A.J. Schalkoort,
hervormde gemeente te Lunteren
ds. J.L. Schreuders,
hervormde gemeente te Aalst
ds. W.L. Smelt,
hervormde gemeente te Stellendam
ds. J.C. den Toom,
hervormde gemeente te Sommelsdijk
ds. H. Verheul,
hervormde gemeente te Amersfoort
ds. C.M. Visser,
hervormde gemeente te Boven-Hardinxveld
ds. W. van Vlastuin,
hervormde gemeente te Katwijk aan Zee
ds. A. Vlietstra,
hervormde gemeente te Katwijk aan Zee
ds. P. de Vries,
hervormde gemeente te Elspeet en
Vierhouten
ds. A. van Wijk,
hervormde gemeente te Herkingen
ds. H. van der Ziel,
hervormde gemeente te Poederoijen en
Loevestein
ds. D. Zoet,
hervormde gemeente te Loon op Zand
ds. H. Zweistra,
hervormde gemeente te Leerbroek.
Laatste deel ‘Zingend
Geloven’ gepubliceerd
Het achtste en laatste deel van de serie
‘Zingend Geloven’ is verschenen. De
Interkerkelijke Stichting voor het Kerklied
heeft daarmee voldaan aan haar opdracht:
het schrijven en verzamelen van liederen
met het oog op de gemeente en met het oog
op een eventueel nieuw Liedboek. Verdeeld
over acht bundels zijn de liederen nu gepresenteerd.
Deel VII omvat als enige deel ook
liederen uit eerdere bundels, namelijk de
kinderliederen.
Nu de reeks is afgesloten, is ook een handzaam
register gemaakt, dat afzonderlijk
verkrijgbaar is.
Deel VIII van de serie ‘Zingend Geloven‘
kost Q 6 (eenstemmig) of Q 15,50 (meerstemmig).
Het bijbehorende register kost
Q 5. Setprijzen: Deel 1 t/m 8 eenstemmig +
register Q 40; Deel 1 t/m 8 meerstemmig +
register Q 125.
De serie is uitgegeven door Boekencentrum
Uitgevers BV en verkrijgbaar in de boekhandel.
5

Kerkinformatie SYNODEBERICHTEN
September 2004
Dienstenorganisatie
Protestantse Kerk boekt
goed financieel resultaat
De Dienstenorganisatie van de Protestantse
Kerk in Nederland heeft over het jaar 2003
goede financiële resultaten behaald. De
Kleine Synode van de Protestantse Kerk heeft
op 25 juni ingestemd met de jaarcijfers over
2003. Die cijfers lieten zien dat op een aantal
werkterreinen in 2003 minder is uitgegeven
dan ontvangen.
Van de werkzaamheden van de Protestantse
Dienstenorganisatie wordt een groot deel
rechtstreeks betaald door de plaatselijke
gemeenten. Dit betreft onder meer het synodewerk
en de dienstverlening van de regionale
Protestantse Dienstencentra. Voor dit
uit het zogenaamde ‘quotum gefinancierde
werk’ bleef in 2003 een bedrag van bijna drie
ton over. Dit resultaat kon bereikt worden
door een zorgvuldig begrotingsbeleid.
Voor Kerkinactie – het missionair en diaconaal
werk van de Protestantse Kerk – werd
een positief saldo van Q 1,9 miljoen gerealiseerd.
Dit werd grotendeels veroorzaakt
door een overdracht van de voor het werk
van Kerkinactie bestemde vermogens van de
Gereformeerde Kerken in Nederland. Dit positieve
saldo zal in 2004 worden aangewend
voor de doelen waarvoor het bestemd is.
Landelijke startdag
groeigroepen
Op 11 september wordt de landelijke startdag
voor de Gemeente Groei Groepen gehouden
in Hoogeveen en in Gorinchem. Omdat het
aantal groeigroepen sterk is toegenomen,
wordt de startdag dit jaar op twee locaties
gehouden: in de Johanneskerk in Gorinchem
en in de Vredehorst in Hoogeveen. Ds. Hans
Eschbach zal spreken in Gorinchem en ds.
Jelle de Kok in Hoogeveen.
Studiedag over huiselijk
geweld in christelijke
gezinnen
Benoeming Theologisch
Seminarium Hydepark
BERICHTEN
Naast het hoofdprogramma zullen er op
beide locaties workshops zijn over de
verschillende aspecten van kleine kringen
bij de opbouw van plaatselijke gemeenten.
Op de landelijke dag worden de nieuwe
materialen voor de kringen gepresenteerd.
Dit jaar zijn die materialen voor het
eerst in brochurevorm uitgegeven in een
nieuwe samenwerking met de Internationale
Bijbelbond in Amerongen. Thema voor dit
jaar is ‘Wijs met de Bijbel’. Er zijn zestien
studies geschreven vanuit het boek Spreuken
en andere wijsheidsliteratuur in de bijbel.
Bij de studies is ook een brochure met
Huiselijk geweld neemt toe in Nederland.
Ook in christelijke gezinnen blijkt in toenemende
mate huiselijk geweld voor te komen.
Op dinsdag 28 september a.s. organiseert
het Instituut voor Gemeenteopbouw en
Theologie, onderdeel van CHE-Transfer, van
14.30 uur tot 20.30 uur een studiedag over
huiselijk geweld onder christenen. Het thema
van de dag is ‘Geweld achter de voordeur’.
De studiedag is met name bedoeld voor
predikanten, pastores, pastoraal werkers,
Landelijk Examen
Kerkmuziek
achtergrondinformatie voor gespreksleiders
ontwikkeld.
De bijeenkomsten duren van 10.00 uur tot
16.00 uur.
Het adres van de Johanneskerk in
Gorinchem is Nieuwe Hoven 143; de
Vredehorst in Hoogeveen is te vinden aan de
Zuidwoldigerweg 32.
Voor verdere informatie: Evangelisch
Werkverband, Hoofdstraat 260, 3972 LL
Driebergen, telefoon (0343) 51 05 71;
Webpage: www.ewv.nl,
Emailadres: kantoor@ewv.nl
ambtsdragers, kerkelijke beleidsmakers en
mensen die werken in jeugdwerk, gemeenteopbouw
of evangelisatiewerk. Deelname
kost Q 35. Meer informatie en aanmelding:
Instituut voor Gemeenteopbouw en
Theologie, telefoon (0318) 69 63 22,
che-transfer@che.nl
De Kleine Synode van de Protestantse Kerk
in Nederland heeft op 25 juni jl. mw. drs.
G.F. Struijs benoemd tot docent pastoraat
en pastorale supervisie aan het Theologisch
Seminarium Hydepark. Struijs was na haar
studie theologie onder meer gemeentepredikant
en geestelijk verzorger in de
psychiatrie. Haar benoeming (voor 50%)
aan het seminarium van de Protestantse Kerk
in Nederland gaat in per 1 september a.s.
Op zaterdag 9 oktober wordt in de Grote Kerk
van Meppel het jaarlijkse Landelijk Examen
Kerkmuziek gehouden. Er wordt dan de gelegenheid
geboden getoetst te worden voor
(onderdelen van) het diploma kerkmuziek dat
recht geeft op de bevoegdheidsverklaring III
volgens de Generale Regeling Kerkmusici van
de Protestantse Kerk in Nederland.
Aanmelden en informatie bij het Bureau
Kerkmuziek van de PKN, Postbus 8504,
3503 RM Utrecht,telefoon (030) 880 15 16,
kerkmuziek@pkn.nl
6

Kerkinformatie KERKELIJK WERK September 2004
Collectes
Medisch Werk
Op 5 september wordt gecollecteerd voor het
medisch werk van Kerkinactie. In het
bijzonder schenken we aandacht aan de
Pokrov Foundation in Bulgarije. Deze
organisatie geeft medische zorg aan ouderen
en gehandicapten. Jaarlijks kunnen ruim 100
patiënten in Bulgarije rekenen op de steun
van ruim 60 vrijwilligers. Zonder deze steun
zijn veel hulpbehoevenden op zichzelf
aangewezen met als gevolg dat zij in hun huis
Jeugdwerk
Op zondag 12 september staat de collecte
voor het jeugdwerk van de Protestantse Kerk
op het landelijk collecterooster. De collecte
krijgt als motto mee ‘Jeugd in beweging’.
Jongeren zijn ‘in beweging’, actief, nieuwsgierig,
ontdekkend. Het jeugdwerk van de
Protestantse Kerk in Nederland wil met
jongeren meebewegen. Wil in direct contact
met hen zoeken naar wat ‘echt’ en ‘zinvol’ is,
wegkwijnen en sterven. De getrainde
vrijwilligers werken veelal vanuit hun geloof.
Naast medische zorg bieden de vrijwilligers
een luisterend oor. De patiënten ervaren de
bezoeken als een blijk van medeleven en
weten dat er mensen zijn die naar hen
omkijken. Een belangrijke boodschap in een
maatschappij waar ieder voor zich hard moet
werken om te overleven. Om extra aandacht
voor deze collecte te vragen, kunnen
posters, collectefolders en spaardoosjes
besteld worden bij Kerkinactie,
telefoon (030) 880 14 56 of per e-mail
info@kerkinactie.nl.
naar wat hen bezighoudt en hen beweegt.
Daarom ontwikkelt het jeugdwerk
initiatieven voor rechtstreekse ontmoeting
en communicatie. Deze jeugdbeweging
zal uitdagen tot het samen met anderen
vormgeven van eigentijdse, persoonlijke en
creatieve ervaringen van Gods aanwezigheid,
samen met anderen. Dat kan alleen als je
jongeren serieus neemt, je inleeft in hun
wereld, hun ‘taal’ verstaat, hun vragen eerlijk
benadert, hun kritiek ook.
Het jeugdwerk wil met jongeren samen
ideeën bedenken én uitwerken. Ideeën van
jongeren zelf. Uit hun leefwereld, over hun
vragen, over hun leven.
Het jeugdwerk ontwikkelt projecten om de
beweging er in te houden. Met de opbrengst
uit de collecte worden deze projecten
mogelijk gemaakt.
Voor meer informatie: jeugdwerk van de
Protestantse Kerk in Nederland, Postbus
8504, 3503 RM Utrecht, bezoekadres:
Joseph Haydnlaan 2a te Utrecht,
telefoon (030) 880 15 03, fax (030) 880 17 67,
internet: www.jeugdwerk.pkn.nl,
e-mail: jeugdwerk@pkn.nl.
Vredeswerk
Dit jaar begint de Vredesweek op
18 september. Vandaar dat op zondag
19 september de collecte voor het
vredeswerk op het rooster staat.
‘Geweld niet gewild’, onder dit motto zetten
de gezamenlijke kerken en de aan de kerken
gelieerde vredesorganisaties zich in voor
vrede, veiligheid en verzoening.
Geweld dichtbij en ver weg is aan de orde
van de dag. Wereldwijd hebben de kerken
zich sinds 2001 verbonden in de strijd
tegen geweld, een tienjarenprogramma!
Ook in Nederland zetten de kerken zich in
om geweld te keren, een veilige omgeving
te scheppen, vrede en verzoening te
bewerkstelligen, in het klein en in het groot.
Dat is werk van lange adem en van kleine
stappen.
Naast aandacht voor de grote vredesvraagstukken
in bijvoorbeeld Irak is extra aandacht
uitgetrokken voor de problematiek van ‘geweld
in huis’, ‘geweld in de publieke ruimte’
en ‘geweld in de eigen christelijke traditie’.
De Protestantse Kerk vervaardigt werkmateriaal
met handreikingen hoe vanuit de kerkelijk
gemeente om te gaan met bijvoorbeeld
huiselijk geweld. Ook komt er werkmateriaal
voor jongeren die in aanraking komen met
huiselijk geweld. Een werkboek ‘Niet bang
voor geweld’ is beschikbaar om de gemeente
handvatten te geven in het omgaan met
geweld en het doorbreken van afzijdigheid.
Met deze collecte worden projecten ondersteund
die deze vormen van geweld tegengaan.
Een deel van de collecte-opbrengst is
bestemd voor projecten waar het Interkerkelijk
Vredesberaad nauw bij betrokken is.
Bijvoorbeeld in Macedonië, waar religieuze
gemeenschappen na conflicten in het
verleden met elkaar in contact worden
gebracht.
7

Kerkinformatie
KRONIEK
Bas Plaisier
Protestants in de groei
September 2004
In het nieuwe seizoen zal het woord ‘protestants’ voor het eerst veelvuldig de vlag zijn die de lading
dekt van wat kerkelijke gemeenten te bieden hebben. Ik vermoed dat we vaak nog niet weten welke
lading dat precies is.
Bij ‘hervormd’ of ‘gereformeerd’ wisten we
het wel enigszins. Deze woorden riepen
iets bij ons op. De verenigde kerk noemt
zich ‘protestant’ en wijst daarmee naar het
bekende, maar ook naar het nieuwe. De
identiteit zal in de combinatie hiervan moeten
liggen.
Grote betrokkenheid
Het ontstaan van de Protestantse Kerk geeft
ons een ongedachte kans om een nieuwe
start te maken: met gemeenteopbouw en met
het kerk-zijn in de eigen omgeving. Want het
‘protestants-zijn’moet wel wortel schieten. En
dat kan nog wel even duren. Een naam en een
identiteit moeten groeien.
‘Protestants’is een breed begrip. De
Scandinavische protestantse kerk is een
heel andere dan die van de Waldenzen in
Italië en de Zwitserse kerken zijn weer heel
anders dan de Hongaarse. De Nederlandse
protestantse kerk heeft ook zo haar geheel
eigen trekken. Het valt me steeds weer op hoe
trouw Nederlanders zijn in hun kerkbezoek,
vergeleken bij de andere Europese kerken en
hoe betrokken ze zijn bij hun kerk.
Dat is uniek. De meelevendheid is relatief
groot en daarom kunnen we ook hoge
verwachtingen hebben. 85% van de Finnen is
dan wel lid van de Finse lutherse kerk, maar
het kerkbezoek is laag.
Het is een uitdaging om te groeien naar
een herkenbare identiteit die aanspreekt
en samenbindt. Dat kan niet zonder de
wisselwerking tussen gemeenten en de
bovenplaatselijke kerk. Met elkaar ‘maken’ we
onze identiteit en samen scheppen we een
aantrekkelijk of een grijs imago. De landelijke
kerk moet hieraan het hare bijdragen, maar
slaagt er niet in om de Protestantse Kerk op de
kaart te zetten als het beeld van de plaatselijke
gemeente daar niet mee correspondeert en
omgekeerd.
De synode sprak in mei jl. uit dat het
van levensbelang is, dat alle gemeenten
missionaire gemeenschappen zullen worden
die vanuit een diepe verbondenheid met
Christus zullen leven. Vaak zijn we daar nog
tamelijk ver vanaf. We verkeren in verwarring,
zijn soms tamelijk apathisch of juist weer
zo eenzijdig ‘doenerig’ dat getuigenis en
identiteit in het gedrang komen. Niet voor
niets bad de synode in de afgelopen jaren
voortdurend om de vernieuwende kracht van
de Geest.
Open gemeente
Protestanten hebben de neiging om het
eigene te verheffen tot het eigenlijke en het
enige. Eenheid wordt een onbereikbaar ideaal
als we het eigen verstaan van de bijbel en de
belijdenis willen opleggen aan het geheel.
Daarom is concentratie op de kern van het
geloof: Jezus Christus en Geest, nodig. Het
gaat de Protestantse Kerk om vernieuwing
van het leven en om een aansprekende en
uitnodigende wijze van kerk-zijn. En dat met
elkaar.
Gelukkig gebeurt er op dit gebied heel veel, en
niet alleen bij de protestanten. Er zijn tientallen
gemeenten die op een warme, gastvrije en
open wijze gemeente zijn. Het project ‘Leve
de Kerk’ laat dit duidelijk zien (zie www.ideeen-kerk.nl
). In korte tijd werden meer dan 300
ideeën verzameld. Pas verscheen hierover
een boek 1 dat alleszins de moeite waard is.
Het blijkt mogelijk om op allerlei manieren het
evangelie van Jezus Christus vorm te geven.
Er is zoveel verlangen naar zingeving en er
liggen zoveel kansen.
Daarom beginnen we het eerste volledige
seizoen van onze verenigde kerk vol goede
moed. Het protestantisme is nog lang niet
dood. En wat we samen onderweg naar de
Protestantse Kerk geleerd hebben, kan vorm
krijgen in nieuwe gemeenschappen en in een
kerk die hoopvol, biddend en belijdend in de
wereld wil staan. In dit eerste jaar is bezinning
op die geloofservaring en spiritualiteit van
groot belang.
De Protestantse Kerk kent vier kernwaarden,
die samen leven en werken van de kerk
dienen te bepalen: missionaire dienst;
belijden; bevinding (spiritualiteit) en eenheid
(oecumene). Het is ‘protestants’ om in nauwe
relatie tot de bijbel deze vier aspecten bij
elkaar te houden. In het komende jaar moeten
we het hebben van verdieping en innerlijke
(en hopelijk ook uiterlijke) groei. Daarvoor
moeten we elkaar opzoeken: gemeenten
onderling; kerkleden onder elkaar; mensen
uit de breedheid van kerk en christendom.
We worden pas echt protestants als we
dat met anderen willen zijn. Er groeit een
aansprekende vorm van protestantisme.
Ik zie er naar uit.
Dr. B. Plaisier is scriba van de Protestantse Kerk in
Nederland.
1
Jan Hendriks, Kijken met andere ogen. Een rondreis
langs open en gastvrije kerken, Kok, Kampen.
8

Kerkinformatie
BERICHTEN RUBRIEK
September 2004
Europese conferentie kerkmuziek in Utrecht
Van 23 tot 27 september a.s.
vindt in Utrecht het
ECPCM-congres 2004 plaats.
De European Conference for
Protestant Church Music
(ECPCM) is een organisatie
die zich op allerlei manieren
bezighoudt met de kerkmuziek
in Europa.
De organisatie werd in 1970 opgericht en
kreeg toen de naam Europäische Konferenz
für Evangelische Kirchenmusik (EKEK).
Het doel van de ECPCM is het uitwisselen
van gegevens, materiaal, kennis en literatuur
tussen de verschillende deelnemende
organisaties en personen, het ontwikkelen
van gemeenschappelijke activiteiten en het
stimuleren van het kerkmuzikale leven in de
diverse landen.
Concerten en liedboekmiddag
De deelnemers, afkomstig uit negentien
Europese landen, buigen zich tijdens
het congres over het thema: ‘De ontwikkelingen
in liturgie, kerkbouw en kerkmuziek
in het Nederlandse protestantisme na
1945’. Met name op vrijdag 24 september
wordt dit onderwerp uitgewerkt. ’s Ochtends
verzorgen Hans Uytenbogaardt en Christiaan
Winter samen een lezing. ‘s Middags en ’s
avonds wordt een rondgang gemaakt langs
drie Utrechtse kerken. In de Kathedraal
zingt het kathedrale kinderkoor, in de
Nicolaïkerk vindt vervolgens een liedboek/
samenzangmiddag plaats (‘Zingen aan het
water’) terwijl het programma ’s avonds
wordt afgesloten met een concert door
de Sweelinckcantorij en Toon Hagen in de
Jacobikerk (‘Hollandse Koraalkunst’). De
concerten en de liedboekmiddag, die samen
met de NCRV worden georganiseerd, zijn
gratis toegankelijk. Het aantal plaatsen voor
het bijwonen van de lezing is in verband met
de beschikbare ruimte beperkt. Op zaterdag
25 september zal het zaterdagmiddagconcert
in de Domkerk ook in het teken staan van het
congresthema. Uitgevoerd worden werken
van hedendaagse Nederlandse componisten
uitgevoerd door de Domcantorij o.l.v. Remco
de Graas (15.30 uur).
Meer informatie is te verkrijgen bij de afdeling
Kerkmuziek van de Protestantse Kerk in
Nederland, kerkmuziek@pkn.nl. en
www.pkn.nl/kerkmuziek
Handreiking over daders
seksueel misbruik
’Iemand valt niet samen met zijn daden’ is de
titel van de nieuwe pastorale handreiking die
een bezinning biedt op pastoraat aan daders
van seksueel misbruik.
In 1999 hebben de toenmalige Samen
op Weg-kerken zich in het synoderapport
‘Schuilplaats in de Wildernis?’ uitgesproken
over seksueel misbruik: ‘Seksueel misbruik
is kwaad in Gods ogen en onrecht
tegenover de medemens.’ De synode
stelde dat de kerk onomwonden dient te
kiezen voor de slachtoffers van seksueel
misbruik en gaf opdracht aan het interimsamenwerkingsverband
SoW om beleid te
(doen) ontwikkelen en uit te (doen) voeren
ten aanzien van pastorale zorg, opvang en
begeleiding van slachtoffers en daders en
hun eventuele partners en gezinsleden.
Tevens werd geconstateerd dat een
specifieke voorziening met betrekking tot
daders van pedofilie ontbreekt.
Wanneer gemeenteleden slachtoffer blijken
te zijn van seksueel misbruik binnen het gezin
of in pastorale relaties, dan zijn de daders
dikwijls ook kerkleden. De (pastorale) zorg
van de gemeente dient zich ook naar hen uit
te strekken. Ook daders zijn kind van God,
en hoe afkeurenswaardig hun daden ook,
zij vallen daarmee niet volledig samen en
kunnen een proces van herstel aangaan.
Deze handreiking is een eerste aanzet tot
het beoogde gesprek over pastorale zorg,
opvang en begeleiding van daders. De
handreiking spitst zich toe op de vraag wat
nodig is voor pastoraat aan een dader van
seksueel misbruik.
De pastorale handreiking is te bestellen bij
de afdeling brochureverkoop, Postbus 8504,
3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 24,
e-mail brochureverkoop@pkn.nl. Prijs Q 3,50
(inclusief verzending).
Fiscaal voordeel voor
beleggers Oikocredit
De belastingdienst heeft Oikocredit
Nederland Fonds definitief aangemerkt als
sociaal-ethisch beleggingsfonds. Deze officiële
beschikking levert de beleggers in
het fonds belastingvoordeel op. Oikocredit
Nederland Fonds belegt voornamelijk in
Oikocredit, de eerste en grootste private
kredietverlener aan startende ondernemers
in ontwikkelingslanden. Particuliere beleggers
krijgen nu van de fiscus een duwtje in
de rug. Beleggen in kredietverlening aan
kleine ondernemers wordt zo een aantrekkelijke
optie naast sparen of andere vormen van
beleggen.
Oikocredit biedt sinds 1975 aan particulieren,
kerken, instellingen en bedrijven de mogelijkheid
om een deel van hun financiële reserves
sociaal-ethisch te beleggen. Voor particuliere
beleggers is in december 2002 het Oikocredit
Nederland Fonds opgericht. Een belegging
in Oikocredit Nederland Fonds valt onder de
sociaal-ethische beleggingen. Deze vormen
samen met groene beleggingen de maatschappelijke
beleggingen. Deelname in
Oikocredit Nederland Fonds kan een fiscaal
voordeel opleveren van 2,5%.
Een prospectus kan kosteloos worden
aangevraagd bij Oikocredit Nederland
(www.oikocredit.nl).
Meer informatie: Oikocredit Nederland
Fonds, telefoon (030) 234 10 69,
Leendert Bos
e-mail: lbos@oikocredit.org
9

Kerkinformatie GEESTELIJKE ZORG
September 2004
Nelleke Slootweg
’Verstandelijk gehandicapten
horen erbij in de kerk’
’Mensen met een verstandelijke handicap in de geloofsgemeenschap: de vreugde en
de samenbindende kracht die hun aanwezigheid en actieve deelname met zich mee
kan brengen laten je niet los.’
Zo begint het Ten Geleide van het boek ‘Van
en voor allen. Wegwijzers naar een inclusieve
geloofsgemeenschap met mensen die een
verstandelijke handicap hebben’. Vijftien
auteurs, voor het merendeel geestelijk
verzorgers van instellingen, geven daarin
elk in een eigen bijdrage ‘wegwijzers’ aan
hoe een geloofsgemeenschap vorm te
geven, waarin verstandelijk gehandicapten
volwaardig deelnemen en wat hun
aanwezigheid betekent voor geloven en kerk
zijn. Het boek zal op 2 september a.s. worden
gepresenteerd in het Protestants Landelijk
Dienstencentrum en worden aangeboden
aan staatssecretaris van Volksgezondheid
C. Ross-van Dorp, mgr. J. van Burgsteden
(oecumene) en ds. G. de Fijter, vice-voorzitter
van de PKN.
Kerkinformatie sprak met dr. Herman
Meininger, samensteller van het boek en
wetenschappelijk medewerker aan de Vrije
Universiteit, waar hij voor de Willem van
den Bergh-leerstoel onderzoek verricht op
het gebied van normatieve aspecten van de
zorg voor mensen met een verstandelijke
handicap. Daarnaast is hij als beleidsadviseur
verbonden aan de ’s Heeren Loo Zorggroep.
Tot 1996 was hij geestelijk verzorger van
Bartiméushage in Doorn.
Het boek ‘Van en voor allen’ is een van de
eerste zichtbare resultaten van het landelijk
oecumenisch platform ‘Samen Geloven?
Gewoon doen!’ dat in 2000 is opgericht.
Het platform wil werken vanuit de visie ‘dat
binnen een christelijke geloofsgemeenschap,
als lichaam van Christus, ieder mens welkom
is. Een christelijke gemeenschap sluit
mensen in, niet buiten’.
Openheid
Herman Meininger studeerde theologie
in Leiden, met pastorale psychologie als
hoofdvak. Als gemeentepredikant kwam hij
al in 1977 op Bartiméushage in Doorn. Het
werken met verstandelijk gehandicapten
boeide hem steeds meer: ‘Op een goed
moment kwam ik een boomlange,
verstandelijk gehandicapte neger tegen die
zomaar vol vertrouwen op mijn schoot kwam
zitten. Opeens dacht ik: ik moet ook kunnen
geloven als ik niet rationeel kan denken.
Pastor Piet Vermeeren gaat voor met als thema: ‘Samen het leven vieren’. Foto: W. Cranen
Dat was een belangrijk moment.’
Verstandelijk gehandicapten in een gewone
zondagse eredienst. Het lijkt me een heel
waagstuk. Meininger: ‘De vraag die je moet
stellen is: wat gebeurt er nou als verstandelijk
gehandicapten in een kerkdienst komen?
Wat doet dat met hen, wat met de anderen?
Je wordt geconfronteerd met mensen die
aan de ene kant getekend zijn door een
gebrek aan intellectuele vermogens, maar
die een openheid bewaard hebben die
we zelf allang zijn kwijt geraakt, maar die
wel heel essentieel is, niet alleen voor ons
welbevinden in het algemeen, maar ook
10

voor ons geloofsleven. Want komen mensen
daarvoor niet naar de kerk, om bemoedigd
te worden, getroost, gerustgesteld? En
kennelijk is het zo dat dit in een dienst met
verstandelijk gehandicapten beter uit de verf
komt. Zo ervaren veel mensen dat.’
Daarvoor hoeft niet de hele dienst te worden
‘omgebouwd’, zegt Meininger: ‘Er zit
genoeg ruimte in de vorm van de eredienst
om op een gestructureerde manier samen
het geloof te beleven. De kerkdienst hoeft
helemaal niet op zijn kop.’ Meininger heeft
het niet zo op het begrip ‘aanpassen’: ‘De
opgave is veel meer: hoe kunnen we onze
gemeente, waarin we leren, vieren, dienen,
RUBRIEK
betekenis van veel zogenaamd storend
Auteur Achternaam
gedrag beter gaat begrijpen, bijvoorbeeld
als teken van instemming en meeleven, of
juist als teken van verveling of onbehagen,
dan blijkt men er vaak heel goed mee om te
kunnen gaan. Wennen doet het misschien
nooit helemaal, maar we kunnen hen alleen
recht doen door er met hen en met elkaar
over te praten.’
‘De insteek zou moeten zijn: wat kunnen we
leren van verstandelijk gehandicapten en hoe
kunnen we dat vruchtbaar maken voor het
geheel van de gemeente. Dat kan op veel
manieren, en die staan allemaal in het boek.
Vanuit diaconaal perspectief gezien zou je de
‘Johan Smit, predikant, pastoraal supervisor
en een van de auteurs van het boek, geeft
cursussen over hoe preek je voor, hoe doe je
pastoraat aan verstandelijk gehandicapten.
De theologische verlegenheid en de
handelingsverlegenheid komen dan vanzelf
wel aan het licht. In trainingen kun je leren
daarmee om te gaan.’
Acceptatie nog niet voltooid
Nog niet zo lang geleden borgen we
verstandelijk gehandicapten op in grote
zorginstellingen, idyllisch maar geïsoleerd
gelegen in landelijke gebieden. Die
tijd is voorbij. Zorginstellingen worden
ontmanteld en gedecentraliseerd en
Welke dienst kunnen deze zwakken
óns bewijzen?
opbouwen, zó inrichten dat iedereen
er zijn of haar plek en aandeel in heeft.
Sommige mensen kijken je dan aan met
zo’n vermoeide blik in hun ogen: daar heb
je weer zo’n doelgroep die om aandacht
vraagt, en we hebben het al zo moeilijk! Puur
vluchtgedrag is dat. De vraag is niet: wat
doen we voor verstandelijk gehandicapten,
maar: wie willen we met elkaar zijn. Daarover
gaat ook dit boek ‘Alles voor allen’: hoe
kunnen we het diaconaat, het pastoraat,
de gemeenteopbouw zo organiseren dat
iedereen, ook de verstandelijk gehandicapte,
daar op eigen wijze in mee kan doen. Dat
kan niet allemaal tegelijk, dat moet in fases
worden uitgevoerd.’
Bespreekbaar maken
De reden die aan de samenstelling van het
boek ten grondslag lag, was om de know
how en de praktijk van de (geestelijke)
zorg aan verstandelijke gehandicapten te
bundelen: ‘Het ging niet in de eerste plaats
om werkmateriaal voor de praktijk, dat is er
meer dan genoeg. En veel meer dan enige
grond onder je voeten is dat materiaal ook
niet. Je kunt wel heel methodisch te werk
gaan, maar verstandelijk gehandicapten
doorkruisen toch meestal je mooie
plannetjes!’
Verstandelijk gehandicapten doorkruisen
vaak wel meer dan alleen de mooi opgezette
catechisatielessen van de dominee. Een
kerkdienst bijvoorbeeld. Er wordt gepraat,
intensief bewogen, met allerlei spullen
gezwaaid en gerammeld. Knap lastig soms
voor de andere kerkgangers. Meininger:
‘Als je je als gemeente wilt gaan toeleggen
op hun aanwezigheid moet je al die irritaties
bespreekbaar maken en bedenken hoe je
je samenzijn zo vorm kunt geven dat alle
betrokkenen daarin tot hun recht komen.
Ik hoop dat de gemeente dat wil. Als je de
vraag ook anders kunnen stellen, namelijk:
welke dienst kunnen deze zwakken óns
bewijzen? Ze dwingen ons als het ware met
hun ogen naar de gemeente te kijken en ons
af te vragen: wat is vieren eigenlijk, wat is
dienen, ze dwingen ons om ons abstracte
intellectualisme achter ons te laten. Zij stellen
ons de directe vraag: “Waar is dat voor?”.
Niet alles hoeft anders, maar je kunt wel
kijken wat er te realiseren is van hun wensen.
De dialoogvorm is volgens mij de toekomst
van de kerk. Mijn hoop is dat verstandelijk gehandicapten
ons dat een beetje kunnen leren.’
De rol van de pastor in dit proces van
toenadering is heel belangrijk. Is hij/zij in staat
tot een rechtstreekse dialoog? Meininger:
‘De voorganger moet de uitdagende
vragen stellen, de kar trekken. Als je voor
verstandelijk gehandicapten praat weet je
nooit waar je uitkomt. Dat vraagt ook een
andere manier van voorbereiding. Maar in
bepaalde vormen van het klassieke preken
zitten basale elementen die je goed kunt
gebruiken.’
Trainingen
Emotie en je durven uiten spelen een
grote rol bij het omgaan met verstandelijk
gehandicapten. Een beladen onderwerp,
ook voor predikanten. Want de grens tussen
‘te veel’en ‘te weinig’ is soms vaag en daar
wordt tegenwoordig kritisch tegenaan
gekeken. Maar daarzonder kan het niet in het
contact met verstandelijk gehandicapten,
vindt Meininger: ‘Het hoort bij je beroep als
pastor dat je ook je lichaam inzet. Dat kun
je leren. Zelf ben ik daardoor veel minder
intellectualistisch geworden.’
Predikanten krijgen in hun opleiding
overigens weinig of niets mee over het
omgaan met verstandelijk gehandicapten.
Het mentoraat is volgens Meininger een
goede manier om daar iets aan te doen:
(verstandelijk) gehandicapten wonen steeds
vaker in kleine woongemeenschappen
in gewone woonwijken, de zogenaamde
‘vermaatschappelijking van de zorg’. Dat
betekent ook dat er voor de zorg aan mensen
met een handicap steeds vaker een beroep
gedaan wordt op predikanten buiten de
instellingen. Daarbij komt dat de geestelijke
verzorging in een aantal nieuwe vormen
van zorgfinanciering niet meer vergoed
wordt. Dat betekent dat instellingen soms
ook financiële redenen aanvoeren om de
geestelijke zorg voor mensen met een
verstandelijke handicap over te dragen aan
de (wijk)kerken.
Omgaan met verstandelijk gehandicapten
verloopt ook buiten de kerk niet altijd
even soepel. Meininger: ‘Er is een grote
achterstand in de professionalisering van
de zorg. De betutteling is vaak gebleven,
ondanks het decentrale bouwbeleid. De
fysieke integratie (wonen in de wijk) is op veel
plaatsen geslaagd), de functionele integratie
(gebruik maken van reguliere voorzieningen)
mondjesmaat, en de sociale integratie
(samen optrekken) moet eigenlijk nog van
de grond af opgebouwd worden. Men heeft
de weerstand die er bestaat tegen mensen
met een verstandelijke handicap schromelijk
onderschat. Het is in de maatschappij net als
in de kerk. Je hebt een andere manier van
kijken en van werken nodig. Daar heb je geen
hele verhandelingen voor nodig, dat moet je
leren door het gewoon te dóen, door samen
op te trekken! En dan loop je ook weer tegen
problemen aan. Dit is nou eenmaal niet het
paradijs. Het boek ‘Alles en voor allen’ kan
helpen goede vormen te vinden, waarmee in
de kerk kan worden gewerkt ‘.
Nelleke Slootweg is eindredacteur van
Kerkinformatie.
11

Kerkinformatie KERKELIJK WERKERS
September 2004
Theo Witkamp
Predikanten en kerkelijk werkers:
samen sterker
’Onze kerkelijk werker hoeft geen pensioen te krijgen hoor, want haar man heeft al pensioen.’
Wanneer je Liesbeth Mooij vraagt om een anekdote uit haar werk, dan komt er een, die meteen laat
zien dat de kerkelijk werkers een onduidelijke plek hebben in onze kerk, dat er onder hen veel vrouwen
zijn en dat zij bovendien nogal eens als een soort werkster worden gezien, die je wel zwart kunt
betalen.
Tegelijk klinkt hierin ook de grote betrokkenheid
door die zij voor deze beroepsgroep
voelt. Als er iemand is die weet hoe het
met de kerkelijk werkers zat en zit, dan is
zij het wel.
Hulpkrachten
Liesbeth Mooij begon in de jaren zeventig
als docente kerkgeschiedenis bij de
catechetenopleiding van de Provinciale
Kerkvergadering Arnhem. Deze catecheet
(in de GKN pastoraal assistent genoemd)
werd tenslotte de kerkelijk werker. Liesbeth
Mooij was er altijd bij betrokken. Ze heeft
diverse functies gehad: ambtelijk secretaris,
medewerker, senior-projectmedewerker,
en nu gaat ze met vervroegd pensioen. Ze
kan dat nu des te rustiger doen, omdat er na
vele onrustige jaren één regeling is gekomen
voor de hele beroepsgroep van kerkelijk
werkers. Ook is ze blij dat haar doelgroep
en het Bureau Kerkelijk Werkers sinds een
jaar zijn ondergebracht bij het Theologisch
Seminarium Hydepark en dus in een
onderwijsomgeving zijn terechtgekomen.
Het bootje ligt nu goed. Ze kan van boord.
hebben ze meestal een tijdelijke aanstelling
en werken ze parttime. Ondanks dat het er zo
veel zijn, is hun positie in de kerk allerminst
duidelijk, noch de manier waarop ze ingezet
worden.
Liesbeth Mooij vertelt, dat de naam die
hun taak moest krijgen tot nogal wat
onduidelijkheid heeft geleid. Want hoe
moet je die nu noemen? Ze hebben geen
‘ambt’, want die term is voorbehouden aan
de drie ambten van predikant, ouderling
en diaken. Maar ze zijn toch wel ‘iets’.
Toen is het onderscheid van ‘bediening’ en
‘functie’ ingevoerd. Een koster bekleedt
een functie, een kerkelijk werker staat in de
bediening, een predikant staat in het ambt.
Dit onderscheid stamt uit de kerkorde van de
NHK van 1951 en is door de triosynode van
1992 overgenomen.
Dit is echter een verlegenheidsoplossing.
Een oplossing waar Liesbeth Mooij zelf niet
zo gelukkig mee is. Wat het verschil is tussen
‘staan in het ambt’ en ‘staan in de bediening’
is niet eenvoudig uit te leggen en het klinkt
nogal kunstmatig. Een overkoepelende
term als ‘dienst’ (vergelijk het Engelse
‘ministry’), die dan de verschillende taken
in de kerk zou kunnen omvatten, had haar
beter geleken. Zelf denkt ze echter liever
vanuit de gemeente dan vanuit het ambt
of de bediening. Haar vraag is: wat heeft
de gemeente nodig? En dan liefst niet
terugkijkend, maar vooruit. Dus niet: wat
De kerk kende in de voorgaande eeuwen
altijd wel hulpkrachten voor die taken, die
‘te laag’ waren voor de ‘hoge’ dominee.
Dat waren bijvoorbeeld de ziekentroosters,
(godsdienst)onderwijzers, kosters en
‘matressen’ (die de kinderen leerden zingen,
lezen en het Onze Vader bidden) enz. Toen
in de 18e en 19e eeuw het onderwijs een
taak met status werd, wilden de predikanten
deze wel op zich nemen. Na de catechese
kregen zij ook het pastoraat in hun pakket,
want ‘opzicht en tucht’ werd ‘zielzorg’ en dat
vereiste speciale kennis en opleiding. Met
de catechetenopleiding in de NHK begon in
1951 de emancipatie van de kerkelijk werker.
Tegenwoordig heb je er een HBO-opleiding
voor nodig.
Onduidelijke positie
Er zijn inmiddels ongeveer duizend kerkelijk
werkers. Ze hebben diverse opleidingen
genoten (vaak theologische) en ze werken op
allerlei terreinen. Zeventig procent van hen
is vrouw. Hun takenpakket verschilt. Daarbij
Liesbeth Mooij: Niet denken vanuit het ambt of de bediening, maar vanuit de gemeente. Foto: Hydepark
12

had de gemeente van gisteren nodig, maar
waar hebben we morgen behoefte aan? We
hebben ‘morgen’ volgens haar beslist nog
behoefte aan kerkelijk werkers, maar het zou
wel goed zijn om een duidelijke scheiding aan
te brengen tussen de taken van een kerkelijk
werker en die van een predikant.
Sacramentenboer
Het komt nu vaak voor, dat er kerkelijk
werkers aangesteld worden omdat ze
goedkoper zijn dan een dominee, maar dat
ze wel al het werk van een predikant moeten
doen. Geen wonder dat bij hen en bij de
gemeenten na verloop van tijd de vraag
opkomt waarom ze eigenlijk niet ook de
sacramenten van doop en avondmaal mogen
bedienen: zij hebben toch de relatie met die
gemeente en met de mensen? Omgekeerd
voelt een predikant, die alleen maar ergens
komt om de sacramenten te bedienen, zich
nogal eens een ‘sacramentenboer’. Voor
beide partijen is dat niet plezierig.
Toch is het volgens Liesbeth Mooij geen
goede oplossing om de kerkelijk werker
dan maar wat meer te betalen en ook de
bevoegdheid te verlenen om de sacramenten
te bedienen. Zo wordt volgens haar het
probleem van de te kleine of te arme
gemeente verschoven naar de persoon van
de kerkelijk werker.
Het probleem van de gemeente moet
echter op het niveau van de gemeente
opgelost worden. Anders levert het slechts
onnodige wrijvingen op tussen kerkelijk
werkers en predikanten. En als er niets
verandert zal dat in de toekomst nog veel
vaker gebeuren, voorspelt Mooij. Om dat
te voorkomen moeten gemeenten gaan
samenwerken. Dat kan wellicht via het
model van kern- en satellietgemeenten, die
door een team van predikanten en kerkelijk
werkers bediend worden. Op deze manier
kunnen de rijkere gemeenten de armere
bijstaan door in één samenwerkingsverband
te opereren. Slechts zo zullen we in de
verschillende (dorps)kernen kerken kunnen
behouden, aldus Liesbeth Mooij. Een
ander voordeel is dat de taakverdeling
tussen predikanten en de kerkelijk werkers
duidelijker wordt.
De predikanten van de grote gemeente zijn
er dan bijvoorbeeld voor de verkondiging,
de sacramentsbediening en voor het
bestuur.Voor de ondersteuning van deze
en verschillende andere speciale taken kun
je kerkelijk werkers inzetten, samen met
getrainde vrijwilligers.
Waar hebben gemeenten
morgen behoefte aan?
Nascholingsaanbod
Wat de kerkelijk werkers zelf betreft, is het
al een verbetering dat er nu in de kerken
meer helderheid is ontstaan: er is nu
tenminste één regeling in plaats van drie
en er komt één register. Bovendien zal er
in de nabije toekomst voor hen ook een
nascholingsaanbod ontwikkeld worden.
De opvolg(st)er van Liesbeth Mooij in
Hydepark zal hieraan een deel van zijn of
haar tijd gaan besteden.
Zonder haar ongelooflijke inzet voor deze
beroepsgroep had hun toekomst er echter
beslist anders uitgezien. Zij gaat nu een
(andere) tuin verzorgen. Daarnaast blijft zij
als vrijwillige koster in haar thuisgemeente
gewoon het gras maaien, met straks een
pensioen.
Theo Witkamp is docent aan het Theologisch
Seminarium Hydepark.
SYMPOSIUM
Ter gelegenheid van het afscheid van Liesbeth
Mooij is er een symposium rond het thema: ‘Heeft
de PKN hen echt nodig? Visie op de positie en de
toekomst van de kerkelijk werker in de dienst van
de kerk’. Het symposium wordt gehouden op vrijdagmiddag
1 oktober van 13.30 uur tot 16.00 uur
op Centrum Hydepark, Driebergsestraatweg 50 te
Doorn. Aansluitend is er een afscheidsreceptie.
Drs. Jan Doelman, directeur van de NBI
Hogeschool voor Theologie, en dr. Bert de Leede,
rector van Hydepark, zullen de hoofdreferaten
houden, respectievelijk vanuit opleidingsperspectief
en vanuit kerkelijk/ambtelijk perspectief.
Drs. Matty Vroom en dr. Gijs Dingemans zullen
een korte reflectie geven op beide inleidingen.
Daarnaast zijn er enkele good practice-verhalen
van de kant van kerkelijk werkers.
Dit symposium wordt haar aangeboden door
het Theologisch Seminarium Hydepark en de
Educatieve Faculteit Amsterdam, de Christelijke
Hogeschool Ede, de Christelijke Hogeschool
Windesheim, de NBI Hogeschool voor Theologie
en de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, de vijf
HBO-instellingen waarvan de Protestantse Kerk in
Nederland de opleidingen theologie heeft erkend
als opleidingsplaatsen voor haar kerkelijk werkers.
Opgave voor het symposium per e-mail bij:
f.van.surksum@hydepark.nl
Cursus CHE-Transfer over
pastoraat bij psychische
problemen
Voorgangers en pastoraal werkers kunnen
niet meer zonder basiskennis van symptomen
en ziektebeelden van psychische
ziekten. In het pastoraat lopen ze
steeds vaker tegen vormen van psychische
problemen aan. Met het oog hierop heeft
CHE-Transfer de cursus ‘Psychopathologie
en de christelijke gemeente’ ontwikkeld.
BERICHTEN
Deelnemers volgen vanaf 14 september a.s.
tien dinsdagochtenden college.
In de cursus zal aandacht worden besteed
aan de beschrijving van ziektebeelden zoals
depressies, angsten, psychosen en persoonlijkheidsstoornissen.
Om inzicht te krijgen
in de wijze van denken binnen de geestelijke
gezondheidszorg wordt een overzicht
gegeven van belangrijke vraagstukken
zoals ‘wat is normaal, wat is gezond?’, ‘hoe
is de relatie tussen diagnose en behandeling?’
Daarbij is er ruim aandacht voor de
rol van het geloof in de verschillende stoornissen.
Hierbij kan worden gedacht aan een
thema als ‘de verhouding tussen demonie en
psychopathologie’.
De cursus is met name bedoeld voor predikanten,
voorgangers, gemeenteleiders en
pastoraal werkers.
In totaal bestaat de cursus uit tien dinsdagochtenden
van 9.30 uur tot 12.00 uur: 14, 21,
28 september, 5, 12, 26 oktober, 2, 9, 16, 23 en
30 (reserve datum) november. De kosten voor de
cursus bedragen 9 395. Hij wordt aangeboden in
het pand van Christelijke Hogeschool Ede aan de
Oude Kerkweg 100 te Ede. Voor meer informatie
en aanmelding: CHE-Transfer,
telefoon (0318) 69 63 22, che-transfer@che.nl.
13

Kerkinformatie BERICHTEN September 2004
Briefpapier en enveloppen met logo Protestantse Kerk
‘Hebt u voor ons ook briefpapier en
enveloppen met het logo van de Protestantse
Kerk? We willen die in onze plaatselijke
kerk en voor de classis gaan gebruiken.’ De
afgelopen maanden zijn vragen als deze
regelmatig aan de afdeling Brochureverkoop
van de Protestantse Dienstenorganisatie
in Utrecht gesteld. Sinds kort kunnen de
medewerkers van het bureau die vraag
concreet met ‘ja’ beantwoorden.
hoeveelheden, of een veelvoud daarvan,
worden besteld. De levertijd bedraagt vijf tot
tien werkdagen.
Voor wie het briefpapier bestelt: op
de website www.pkn.nl vindt u onder
‘beeldmerk’ een sjabloon voor het
teksverwerkingsprogramma Word. U kunt
dat downloaden, uw eigen naam en
adresgegevens invoeren en gebruiken voor
uw brieven. Met behulp van het sjabloon
worden genoemde gegevens op de juiste
plaats en in het juiste lettertype op het
briefpapier van de Protestantse Kerk geprint.
U kunt uw bestelling doorgeven aan
de Protestantse Dienstenorganisatie,
afdeling Brochureverkoop, Postbus 8504,
3503 RM Utrecht. Per e-mail kan ook:
brochureverkoop@pkn.nl
U kunt nu bij hen het volgende materiaal
bestellen:
– voordrukken briefpapier, per pak van 500
vel, voor Q 15,00;
– enveloppen formaat C5 (16,2 x 23 cm),
zonder venster, met alleen het logo
linksboven, per doos van 500 voor Q 20,00;
– enveloppen formaat C4 (32,5 x 23 cm),
zonder venster, met alleen het logo
linksboven, per doos van 250 voor Q 25,00.
U betaalt alleen de druk en de verzendkosten
en profiteert daarbij van de centrale
inkoop van dit materiaal voor de gehele
dienstenorganisatie. Briefpapier en
enveloppen kunnen alleen in de aangegeven
Vooruit...
COLUMN
Wouter van Santen
Het nieuwe seizoen is weer gestart. Nog even omkijken: de vereniging
is bereikt, de kerkdag was een groot succes, veel voortgang is
zichtbaar in ondersteunende projecten…
Wat gaan we doen?
Die vraag ligt bij velen op tafel, en wordt gelukkig door velen opgepakt
met ‘doorgaan’. Daarin zit een heel diepe kern: ons werk is zo
belangrijk dat we altijd willen doorgaan. Maar soms moet je er even
bij stilstaan of de richting van alle werk nog steeds de goede richting
is. Voor het bovenplaatselijke werk van de Dienstenorganisatie komt
die vraag duidelijk naar voren bij de voorbereiding van het nieuwe
beleidsplan dat in de nabije toekomst in de synode besproken moet
worden. Waar moet de kerk naar toe?
De synode zal het antwoord daarop geven, nadat in discussies en afstemmingen
concept-documenten zijn aangereikt. Ik merk bij die
voorbereidingen dat er enthousiasme is: we spreken over ‘de verlegenheid
voorbij…’ en vanuit die instelling werken we samen aan een
nadere uitwerking van allerlei doelstellingen: de verspreiding van
Gods Woord, de bestrijding van armoede en onrecht en het bereiken
van vrede en democratie.
Soms kom je mensen tegen die er haast niet meer in geloven; die
melden dat de kerk toch te star is, en niets meer kan of doet. Of niet
van deze tijd is. En te weinig armslag heeft. Tegen die mensen wil ik
zeggen: u zit er naast! In de kerk moeten we niet zeuren, maar kiezen!
Natuurlijk is er altijd de wens van meer, maar door de juiste keuzes te
maken laten we zien dat de kerk er is en haar invloed in de wereld en
de maatschappij goed aanwendt. Het laten maken (en voorbereiden)
van die keuzes, waarin ook ik geloof, maakt mij enthousiast en het
contact met velen bij de uitvoering ervan, ontroert. Dus:
Vooruit…
Wouter van Santen is algemeen directeur van de Dienstenorganisatie van
de Protestantse Kerk in Nederland.
14

Kerkinformatie BROCHURES
September 2004
Hans Breunese
Evaluatiegesprekken: de vinger
aan de pols houden
Kerkelijke gemeenten maken ieder jaar een begroting en een jaarrekening. Want mensen, ook
kerkmensen, willen op een planmatige en doelmatige manier met geld omgaan. En terecht.
Dus vragen we ons van te voren af: ‘Waar
zullen we het geld dit jaar aan besteden? De
begroting dus. En achteraf gaan we na wat
er van onze voornemens terecht is gekomen
(de jaarrekening).
Nieuwe brochure
Als we dit zo doen voor de financiën in
letterlijke zin, waarom zouden we het
dan ook niet doen voor – wat soms wordt
aangeduid als – het ‘menselijk kapitaal’ van
de gemeente? Ambtsdragers, leden van
werkgroepen, colleges en commissies, en
vele anderen investeren veel tijd en energie in
de gemeente. Dat vraagt om regelmatig stil
te staan bij vragen als:
– bereiken we wat we willen bereiken?
– zijn we met de goede dingen bezig?
– doen we het op de goede manier?
– wat beleven we aan het werken in de
gemeente?
– wat kan er verbeterd worden?
Zo houden we als het ware de vinger aan de
pols.
Steeds meer gemeenten hebben de behoefte
om op een systematische manier met deze
vragen bezig te zijn. Daarom heeft het bureau
Begeleiding Predikanten van het Protestants
Landelijk Dienstencentrum de brochure
‘Evaluatiegesprekken met predikanten en
kerkelijk (mede)werkers in de plaatselijke
gemeente’ uitgegeven. Dit is een vernieuwde
uitgave van de brochure ‘Pastorale
voortgangsgesprekken’, die vanaf 1992
door het bureau pastoraat van het Landelijk
Dienstencentrum van de toenmalige Samen
op Weg-kerken werd uitgegeven.
Het evaluatiegesprek gaat niet in de eerste
plaats over beleidszaken, maar over de vraag
hoe een predikant of kerkelijk (mede)werker
met de eigen inspiratie, motivatie en soms
ook twijfel aan het werk is. Over vragen als:
wat is er terechtgekomen van wat ik van plan
was? Kort samengevat: het gaat zowel om
het werk dat is gedaan (of niet), om de werker
zelf (hoe is het werk beleefd), maar ook om
de gemeente en de samenleving waarbinnen
men het werk doet (waar voelen mensen zich
uitgedaagd en waar belemmerd). Er kan een
relatie worden gelegd tussen de alledaagse
Investeren in het ‘menselijk kapitaal’ van de gemeente. Foto: PKN
inspanning en de hoge opdracht van de
gemeente. Dat maakt dat verwachtingen
over en weer worden verwoord, dat er
doelgerichter gewerkt kan worden en dat
levert nieuwe energie op om aan de slag te
gaan. De brochure geeft tal van (mogelijke)
gesprekspunten ter ondersteuning van het
gesprek.
Context
De brochure geeft aan hoe deze gesprekken
op een systematische manier (minstens
een keer per jaar) gevoerd kunnen worden.
De verschillende soorten ‘werkers’ in de
gemeente komen aan de orde. Het is een
goede zaak de gesprekken te voeren met
alle medewerkers in de gemeente. Deze
brochure gaat echter alleen over gesprekken
met betaalde medewerkers in de gemeente.
Daarin wordt vervolgens onderscheid
gemaakt tussen predikanten, kerkelijk
werkers en kerkelijk medewerkers. Verder
komt de relatie aan de orde tussen dit soort
gesprekken aan de ene kant en de jaarlijkse
evaluatie van het werk in de kerkenraad
– bijvoorbeeld aan de hand van een
jaarverslag – aan de andere kant. Uiteraard
dienen deze gesprekken zorgvuldig
voorbereid en gevoerd te worden. Ook is
er het nodige nawerk. Het is bijvoorbeeld
nodig om ervoor te zorgen dat afspraken
bij de kerkenraad worden neergelegd.
Voorbereiding, uitvoering en nawerk
zijn in de brochure in een overzichtelijk
schema samengevat.
Hans Breunese is senior projectmedewerker van
het bureau Begeleiding Predikanten.
BROCHURE
De brochure is zowel in te zien als te downloaden
via internet (www.pkn.nl) en/of voor Q 2,25 schriftelijk
te bestellen bij: Dienstenorganisatie PKN,
t.a.v. brochureverkoop, Postbus 8504, 3503 RM
Utrecht, telefoon (030) 880 17 24 of per
e-mail: brochureverkoop@pkn.nl o.v.v. titel
en gewenst aantal.
15

Kerkinformatie KERKINACTIE
September 2004
Elise Kant
’Wij moeten hoop geven!’
Oeganda wordt al 18 jaar geteisterd door een verschrikkelijke oorlog. Het ‘Leger van de Heer’, onder
leiding van Joseph Kony, teistert het noorden van Oeganda in één van de meest gruwelijke conflicten
van dit moment.
Kerkinactie ondersteunt via haar partners in
Oeganda, waaronder KIWEPI, verschillende
projecten in het land. Elise Kant van
Kerkinactie reisde onlangs naar Oeganda en
sprak er met een aantal vrouwen.
Kindsoldaten
Over Kony zegt Elda van KIWEPI uit Kitgum:
‘Hij is een gek die zegt dat hij Oeganda wil
regeren volgens de Tien Geboden. Hij zou
“door de Heilige Geest bevangen” zijn, en
daarom ontvoert hij kinderen die voor hem
moeten vechten. Die kinderen worden
gebruikt als seksslaven, als dragers en als
soldaten.’
Verhalen over kindsoldaten, daar zijn er veel
van. Maar wat er in Oeganda gebeurt tart elk
voorstellingsvermogen. Het leger van Kony,
dat voor 80% uit ontvoerde kinderen bestaat,
ontvoerde de afgelopen maanden weer
duizenden kinderen. Ze worden ‘s nachts uit
hun huizen gehaald of uit de kerken waar ze
zich schuil houden uit angst voor ontvoering.
Of gewoon overdag op weg naar school of
onderweg tijdens het water halen. En deze
kinderen worden zodra ze ontvoerd zijn
murw geslagen. Om zo te leren wie er de
baas is en om af te leren zelf te denken of te
ontsnappen. Het zijn gruwelijke verhalen:
van de moeder die haar eigen zoon moest
koken en opeten. Van de jongen die zijn
vriendje moest doodslaan en van het meisje
dat meerdere malen door meerdere mannen
werd verkracht.
Hele streken in Noord Oeganda zijn ontvolkt;
1,8 miljoen mensen zijn ontheemd geraakt
en bevinden zich in vluchtelingenkampen. En
zelfs daar zijn mensen niet veilig. Recentelijk
zijn diverse kampen aangevallen, mensen
vermoord, vrouwen verkracht en kinderen
ontvoerd. Kinderen worden gehersenspoeld
en worden gebruikt als ‘draagvee’,
seksslaven en worden gedwongen te roven
en te moorden. Een situatie om moedeloos
van te worden. En steeds weer is er de hoop
dat er een eind aan het conflict zal komen
en steeds weer blijkt die hoop ijdel. Er lijken
te veel (financiële) belangen te zijn om dit
conflict te kunnen beëindigen.
In Oeganda werkt Kerkinactie samen met
een aantal partnerorganisaties, binnen en
Oegandese kerken laten zich niet
de mond snoeren
Gladys van Women’s Peace Initiative: ‘Kwetsbare mensen moeten zelf aan het woord komen’.
Foto: Kerkinactie
buiten de kerken, dat zich krachtig verzet
tegen het voortduren van dit conflict. Ook is
Kerkinactie actief betrokken bij de lobby van
Nederlandse ontwikkelingsorganisaties die
een monitoring-proces opzetten, samen met
Oegandese partners, over het Oegandese
regeringsbeleid en de bilaterale hulp van
Nederland aan Oeganda. De rol van de
overheid in het conflict krijgt hierin speciale
aandacht.
Rol van vrouwen
Tijdens mijn laatste reis naar Oeganda sprak ik
met Cecilia Engola van TEWPI, een vrouwenvredesorganisatie.
Ze vertelde me: ‘God
alleen weet waarom die dingen gebeuren,
maar we mogen de hoop niet verliezen.
We hebben jullie gebeden nodig! Er was een
meisje dat werd ontvoerd en dreigde
verkracht te worden door vijftien soldaten.
Ze weigerde uit alle macht en zei: “Ik ga nog
liever dood”. De soldaten gooiden zoutzuur
over haar heen en ze stierf.’ Het zijn de
gruwelijke verhalen die door erover te praten
tot onuitwisbare werkelijkheid worden.
Engola: ‘Kony is een satan. Ze voeren
satanische rituelen uit. Ze hakken mensen in
stukjes, koken ze en eten ze op. President
Museveni wil deze oorlog helemaal niet
beëindigen. En wat wil Kony nou? Er is
niemand die het snapt. Maar als wij dan de
vrede niet zullen zien, dan moeten de
generaties na ons het zien! Voordat ISIS
(eveneens een partnerorganisatie van
16

Kerkinactie) ons vertelde dat we ons konden
verzetten lieten we alles maar gebeuren, we
hadden geen hoop. Maar nu! Als christenen
moeten we een rol spelen! Wij moeten hoop
geven! We maken dat vrouwen zich bewust
worden van hun conflicten, thuis, in de
gemeenschap en in de regio. We verzamelen
materiaal over de wreedheden die tegen
vrouwen worden begaan. We praten met
vrouwen en vluchtelingen en met lokale
(kerk)leiders en we maken ze duidelijk dat
juist vrouwen een belangrijke bijdrage
kunnen leveren aan de vrede.’
In Kitgum vertellen vrouwen soortgelijke
verhalen. Gladys, net als Elda, van Kitgum
Women’s Peace Initiative vertelde:
‘Kwetsbare mensen moeten zelf aan
het woord komen, anderen moeten
hen geen woorden in de mond leggen.
Vrouwen moeten een stem hebben in
vredesprocessen. Maar daarvoor moeten
zij eerst leren praten over wat hen is
overkomen. Ze moeten de schaamte voorbij.
De terreuracties zijn nu zo hevig dat bijna
dat ze de situatie moest accepteren en hard
moest werken en kinderen moest leren
respect te hebben voor het leven. En dat doet
ze nu, als hoofdonderwijzeres van een lagere
school met een project ‘ Kinderstemmen
voor vrede’.
Actieve inzet kerken
‘Wij moeten hoop geven’, Het is het credo
van alle organisaties waar Kerkinactie mee
samenwerkt in Noord Oeganda. Ze geven
krachtige signalen af en zijn heel concreet
aan het werk om directe nood te lenigen.
Ook de kerken spelen hierin een actieve rol.
Enerzijds door concrete activiteiten op te
zetten rondom de opvang van oorlogswezen,
de ondersteuning van vluchtelingen en
noodhulp. Anderzijds door zich duidelijk uit te
spreken tegen het conflict en voor vrede en
democratisering.
Een van de partners van Kerkinactie in
Oeganda is de Orthodoxe Kerk. Een relatief
kleine,onafhankelijke en jonge kerk. Gesticht
aan het begin van de 20ste eeuw en ontstaan
de kerken het zwijgen op te leggen, laten zij
zich de mond niet snoeren.
Krachtig spreken
Op 2 juni 2004 deed de Oegandese Raad
van Kerken een oproep aan de regering
om een einde te maken aan het conflict
met behulp van ‘mediation’ (bemiddeling)
door een onafhankelijke derde partij. In de
oproep wordt president Museveni tevens
aangespoord geen wijzigingen aan te
brengen in de grondwet waardoor hij voor
de derde keer president van Oeganda zou
kunnen worden. Ook geven de kerken aan
een actieve rol te willen spelen in de politieke
bewustwording van en informatie aan
mensen en een vreedzaam samenleven van
christenen en moslims te willen bevorderen.
Het is een krachtig spreken van de kerk,
tegen een oorlog die al veel te lang duurt.
Kerken met durf en visie.
Tijdens mijn reis, in brieven en in emails
worden mij voortdurend drie vragen gesteld:
De eerste is: vertel onze verhalen! Laat de
wereld weten wat hier gebeurt. De tweede
‘Vrouwen moeten een stem hebben in vredesprocessen’
iedereen naar de steden gevlucht is. De
scholen zijn allemaal dicht, behalve die in
de steden. De ziekenhuisjes zijn afgebrand.
Vrouwen worden verkracht, mensen worden
vermoord, kinderen worden ontvoerd.’ Als
ik met haar praat verbaas ik me over haar
kracht, haar vaste overtuiging dat er vrede
móet komen. Als ik naar haar eigen verhaal
vraag en waar ze die moed toch vandaan
haalt vertelt ze over haar ontvoerde broertje
en haar vermoorde man, maar ook over hoe
ze werd opgevangen en zich realiseerde
uit onvrede met het koloniale karakter van
de Anglicaanse Kerk. De Orthodoxe Kerk is
inmiddels niet meer weg te denken uit het
politieke debat. In de Oegandese Raad van
Kerken (UJCC) waarin onder meer ook de
Rooms-Katholieke en de Anglicaanse Kerk
vertegenwoordigd zijn, is de orthodoxe
aartsbisschop zelfs de belangrijkste
woordvoerder. Keer op keer spreekt de
UJCC zich uit tegen de oorlog en tegen
het onrechtmatig handelen van president
Museveni. En ondanks toenemende druk om
is: beïnvloed jouw overheid en de publieke
opinie zodat de wereld niet meer machteloos
toekijkt. Daar probeert Kerkinactie door
middel van het lobby-proces aan bij te
dragen. De derde vraag is: bid voor ons.
Een vraag waar wij alleen nog maar positief
op kunnen reageren. Een vraag aan alle
kerken in Nederland en aan alle mensen die
samen die kerk vormen.
Elise Kant is werkzaam bij het team Afrika van
Kerkinactie.
Studieweekend ‘Zichtbaar
cryptisch’
Kunstenaars leveren commentaar op de
werkelijkheid met de schilderijen en beelden
die ze maken. Ze doen dat in een taal die niet
altijd direct verstaanbaar is. Kennelijk is de
vreemde taal die ze gebruiken voor hen de
enige mogelijkheid om te kunnen zeggen
wat ze willen zeggen. Toch zoeken zij met
hun werk het contact en de communicatie
met de kijker. Ze zoeken het gesprek in een
vreemde taal. De uitnodiging aan de kijker
BERICHTEN
is of hij of zij zich wil verdiepen in de specifieke
taal van deze kunstenaar en op zoek wil
gaan naar wat hij of zij wil zeggen. Over deze
dialoog gaat het tijdens het studieweekend
‘Zichtbaar cryptisch’, dat wordt gehouden op
zaterdag 27 en zondag 28 november a.s. op
Hydepark in Doorn. Het weekend is bestemd
voor iedereen die het leuk vindt om te kijken
naar en te praten over moderne kunst met de
mogelijkheid iets te ontdekken over de tijd
waarin we leven of over zichzelf.
Tijdens het weekend wordt een bezoek
gebracht aan het Centraal Museum te
Utrecht en afhankelijk van het aanbod een
galerie voor moderne kunst. Deskundige
begeleiding wordt gegeven door Harbert
Booij en Geertje de Vries. Drs. Harbert
Booij is kunstenaar, theoloog en docent
aan Hogeschool Windesheim. Drs. Geertje
de Vries is predikant en bereidt een proefschrift
voor over de betekenis van moderne
kunst voor het geloofsonderricht. Op zondagmorgen
is er een korte viering in de kapel
van Hydepark. De bijeenkomst duurt van
zaterdag 10.30 uur tot zondag 14.00 uur.
Kosten: Q 135 all in. Er kunnen 20 mensen
deelnemen.
Inschrijven per e-mail:
h.monteban@hydepark.nl.
17

Kerkinformatie DE BUITENWACHT
September 2004
Ad van Oost
De Buitenwacht: het verschil vieren
Oud Krispijn is een achterstandswijk in Dordrecht. In deze wijk begon eind 1982 een voorzichtig
experiment: de Buitenwacht. Vanuit de christelijke traditie werd gezocht naar nieuwe vormen van
presentie onder de bewoners van de wijk.
Oud Krispijn heeft zich in de loop der
jaren ontwikkeld tot een multiculturele
achterstandswijk en De Buitenwacht is
daarin meegegroeid. Het centrum heeft
zich ontwikkeld tot een proeftuin van
intercultureel en interreligieus samenleven.
Praktische aanpak
Gerrit Jan van der Kolm, theoloog, is vanaf
het begin als begeleider bij de Buitenwacht
betrokken. ‘Als initiatiefnemers wilden we
dicht bij de mensen in Oud Krispijn zijn. We
gingen tussen hen in wonen. Wat kan het
evangelie, hier en nu, betekenen voor de
bewoners van Oud Krispijn en Dordrecht?
Hoe kan het opnieuw worden neergezet?
Met die vraag gingen we hier aan de slag.
Daar blijven we ook aan werken. Een
definitief antwoord is er niet. Het blijft
zoeken en steeds weer inspelen op wat zich
voordoet. We zijn bescheiden gestart. De
mannen gingen fulltime werken in de fabriek.
We deden daar uitvoerend werk. De vrouwen
bleven thuis. Zo ging dat toen, zeker in Oud
Krispijn. De begeleiding van de Buitenwacht
deden we, onbetaald, in onze vrije tijd en
dat is nog zo. In het begin heeft vooral deze
aanpak ervoor gezorgd dat de wijkbewoners
gingen beseffen dat wij een van hen waren,
waardoor ze ook zelf gingen meewerken.’
De Buitenwacht is een onafhankelijke
organisatie. De overheid noch kerken of
andere organisaties hebben er bemoeienis
mee. Van der Kolm: ‘Daarvoor is bewust
gekozen. Dat heeft te maken met de crisis
binnen de christelijke traditie. Het experiment
is daaruit ontstaan. Er is sprake van zowel
een breuk als van verbondenheid met de
christelijke traditie. In die spanning staan we.
We willen leren van anderen. Van kansarmen,
van mensen met een andere godsdienst en
van mensen die niet geloven. Dat leerproces
noemen wij: De Buitenwacht. De hoop die in
ons is, daar ligt onze kracht... en onze zwakte.
Dààrvan zijn we afhankelijk.’
Activiteiten
Het programmaboekje 2004 ‘Doe eens
iets anders in de Buitenwacht’ geeft een
beeld van de activiteiten in de Buitenwacht:
De Buitenwacht in de wijk Oud Krispijn te Dordrecht. Foto: PKN
Praatgroep op maandag; Training ‘Help,
ik moet solliciteren!’;Bijbeltekstverwerken;
Cursus digitaal fotograferen; Eethuis; Cursus
‘Wat is de Buitenwacht’; Gespreksgroep
ouderen; Cursus ‘samen anders’;
Computerles; Huiswerkbegeleiding;
Koffie-inloop; Wijkwinkel; Creativiteit en
ontmoeting: “Het Creatieve Schaap; Samen
goed Nederlands leren spreken; Arabische
les; Internetcafé; Mengelmoes familiekoor;
De Schrift doen.
Daarnaast zijn er sjoelcompetities,
yogalessen en worden de wijkbewoners
uitgenodigd voor bijzondere bijeenkomsten
in de stad. Eén daarvan is de interreligieuze
dodenherdenking op 4 mei, waar o.a.
gedeelten uit de Koran, de Veda’s, de Torah
en de Bijbel gelezen worden, en gedichten
uit verschillende streken.
In de zomerperiode kunnen vijf wijkbewoners
dankzij een ruime gift van de Lions Club
voor een sterk gereduceerd tarief mee op een
vakantieweek.
Open gemeenschap
Van der Kolm karakteriseert de Buitenwacht
als een open, oecumenische en
interreligieuze gemeenschap. Met een
breed scala aan activiteiten, gericht op
ontmoeting, vorming, actie, bezinning en
viering. Het centrum heeft de leefwereld van
de bewoners van Oud Krispijn als centraal
uitgangspunt, maar staat ook open voor
mensen uit de stad. De wijkbewoners ervaren
de Buitenwacht als een gemeenschap waar
zij bij horen en zich erkend weten.’
18

Nu zijn we uitgegroeid tot een organisatie
met gespecialiseerde functies en taken. Er
is een werkorganisatie voor de uitvoerende
taken. Verantwoordelijkheden van bestuur,
beheer en begeleiding worden verder
uitgebouwd. We zijn nu in een fase gekomen
dat we als organisatie ook continuïteit
moeten kunnen bieden. De functie van
begeleider kun je typeren als het ‘geestelijk’
leiderschap van deze gemeenschap van
Buitenwachters. Kenmerken daarvan zijn de
zorg voor het welzijn van de individuele leden
en de agogische begeleiding van groepen en
processen.’
De heilige boeken van het christendom, de islam en het hindoeïsme staan naast elkaar. Foto: PKN
Door organisaties in de wijk en door de
overheid wordt de Buitenwacht wel gezien
als een belangrijke gesprekspartner.
Wanneer we iets te melden hebben,
doen we dat. Maar we doen niet mee in
vergadercircuits. Wel zijn we present in de
plaatselijke Raad van Kerken en betrokken
bij het platform armoedebestrijding
en het platform noodopvang dakloze
vluchtelingen. Stichting Youssoufia, die
gebruikte hulpmiddelen inzamelt voor
gehandicapten in Marokko, staat op onze
activiteitenlijst. Ook zijn we het adres van
de Raad van Levensbeschouwingen in
Dordrecht.’ In deze Raad nemen deel: Aksa
Moskee, Aya Sofia Moskee, Hindoestaanse
Vrouwen Organisatie Drechtsteden Abilasha,
Humanistisch Verbond Dordrecht, Liberaal-
Joodse gemeenschap, Mevlana Moskee,
Moskee Vereniging Al Fath, de Raad van
Kerken in Dordrecht en de Buitenwacht zelf.
Stiltecentrum
In De Buitenwacht is een multireligieus
stiltecentrum. De heilige boeken van het
christendom, de islam en het hindoeïsme
staan er gebroederlijk naast elkaar. De ruimte
is met gevoel voor kleur ingericht. Moslims
kunnen er gebedskleedjes uitrollen richting
Mekka. Katholieken kunnen er knielen voor
het Mariabeeld. De muren zijn met water
gewijd door een hindoe-voorgangster.
Iedereen kan er terecht. Als er behoefte
zou zijn aan een Boeddha-beeldje, zou ook
dat zonder problemen kunnen worden
neergezet. Van der Kolm: ‘Hoewel ik niet
iemand ben om stil te zitten, zit ik er af en
toe rustig in een hoekje op de grond. Het
is een prachtige ruimte. Het zijn vooral
moslims die hier regelmatig komen bidden.
Bezoekers kunnen in een boek een gedachte
of een gebed opschrijven. Voor wie lezen
wil zijn er een paar meditatieve boeken.
In het stiltecentrum wordt duidelijk dat
de Buitenwachtgemeenschap verschillen
accepteert. We staan hier niet tegenover
elkaar, maar we ontdekken dat er meer is dat
ons bindt dan dat ons scheidt, met behoud
van de eigen identiteit.’
Vanaf 1990 werkt Van der Kolm halve
dagen als trainer en begeleider van
theologiestudenten en kerkelijke
presentiewerkers. Daardoor is er meer
tijd voor het werk in de Buitenwacht
vrijgekomen. Maar de ontwikkelingen in de
wijk en de stad en de eisen die de begeleiding
van groepen en processen stelt, vragen meer
dan een parttime vrijwilliger kan bieden.
Van der Kolm: ‘We zijn in een andere fase
terechtgekomen. In het begin werd het werk
gedaan door vrijwilligers en pioniers.
Professionele kracht gezocht
De Buitenwacht zoekt een professionele
betaalde kracht die, zoals in de profielschets
staat: ‘dicht bij de mensen wil staan en die
bereid is onder hen te wonen. Iemand met
visie die in staat is mensen van verschillende
achtergrond bij elkaar te brengen en te
inspireren. Een begeleider die in staat is de
dagelijkse ervaring van “kansarmoede in
een interculturele context” en de christelijke
traditie op elkaar te betrekken. Iemand die
vernieuwingsgezind en creatief is, maar ook
oog heeft voor de noodzaak van continuïteit
en trouw zijn aan mensen. De begeleider
moet praktische leiderschapskwaliteiten
hebben en bereid en in staat zijn tot kritische
reflectie op eigen functioneren’.
Gerrit Jan van der Kolm wijst op de volgorde
in deze profielschets. Het dagelijkse
contact met de buurt en de vrijwilligers
staan bovenaan. Functievereisten zijn een
theologische opleiding, ervaring in pastoraat,
opbouwwerk of missionair werk, agogische
en communicatieve vaardigheden, en
(bereidheid tot het volgen van) de klinisch
pastorale training.
Als de nieuwe kracht er is doet Van der
Kolm een stapje opzij. Hij is dan eventueel
beschikbaar als supervisor van werkers in
centra als de Buitenwacht.
Ad van Oost is redacteur van Kerkinformatie.
Checklist ‘Is uw
gemeente
ouderenproof?’
Tijdig inspelen op een vergrijzende gemeente
is (eigenlijk) noodzakelijk. De vergrijzing
over je heen laten komen als een onvermijdelijk
(en misschien wel wat triest makend)
gebeuren en verder alleen te handelen op
basis van teruglopende financiën, is niet
verstandig. Het kan zinnig zijn om eens goed
na te denken, niet alleen over wat ouderen
BERICHTEN
nodig hebben, maar vooral over de vraag
waarmee ze kunnen worden geholpen om
voluit mee te blijven doen tijdens kerkdiensten
en andere gemeentelijke activiteiten. Al
deze vragen komen aan de orde in de checklist
‘Is uw gemeente ouderenproof?’
Hoe gaan we dan om met die eigen verantwoordelijkheid
van ouderen? Wordt er op
correcte wijze een beroep gedaan op hun
‘ruime’ vrije tijd?Welke praktische voorzieningen
zijn er en hoe zit het eigenlijk met
de samenwerking met plaatselijke ouderenbonden
of andere belangenbehartigers
voor ouderen? Deze en nog veel meer
onderwerpen (bijna 45 items totaal) staan
in de checklist. De checklist kan kerkenraden
of bezoek- of werkgroepen helpen om
op een snelle manier inzicht te krijgen in het
gemeentelijke ouderenbeleid.
De (gratis) checklist kan besteld worden bij
het Protestants Dienstencentrum van Zuid-
Holland in Capelle aan de IJssel,
telefoon (010) 445 43 00, of per e-mail:
t.van.stuijvenberg@pkn.nl Voor meer
informatie over de checklist of andere onderwerpen
over ouderen & kerk in Zuid-Holland:
Theo van Stuijvenberg, consulent ouderenbeleid
Protestants Dienstencentrum
Zuid-Holland, telefoon (010) 445 43 26.
19

Kerkinformatie
BERICHTEN
September 2004
IKV Vredeskrant: ‘(Be)wegen naar vrede’
Ieder jaar organiseert het Interkerkelijk
Vredesberaad (IKV) samen met Pax Christi de
Vredesweek. Het motto van de Vredesweek,
die van 18-26 september a.s. wordt
gehouden, is: (Be)wegen naar vrede.
Ter ondersteuning van dit initiatief is er de
vredeskrant. De vredeskrant 2004 concentreert
zich op de rol van Europa met betrekking
tot diverse conflict- en spanningsgebieden,
zoals Irak, Israël en Armenië. De visie
van partners van het IKV op de relatie van
hun land met Europa staat daarbij centraal.
In een fotocollage wordt de geschiedenis
van de Europese Unie geschetst die leidde
tot duurzame vrede tussen de landen die lid
zijn van de Europese Unie. Als ‘leermoment’
wordt daarbij gewezen op de noodzakelijke
rol van een derde partij in een vredesproces
en de verandering van een uitsluitingsmentaliteit
naar een win-win denken. De positie
van de kerken in één van nieuw toegetreden
landen, Tsjechië, komt aan bod evenals de
mening van netwerken van burgergroeperingen
in landen die op de nominatie staan
om toe te treden, zoals de landen in de
Balkan en Turkije.
De Vredeskrant kan worden besteld bij het
IKV, telefoon (070) 350 71 00.
Oecumenisch Handboek
Diaconiewetenschap
Begin september verschijnt een nieuw oecumenisch
Handboek Diaconie, met als titel:
‘Barmhartigheid en gerechtigheid. Handboek
diaconiewetenschap’. Het boek is bedoeld
voor mensen die actief werkzaam zijn in een
diaconale functie en voor de bredere kring
van diaconaal geïnteresseerden. Het boek is
een initiatief van de oecumenische Diaconale
Studiekring en het landelijk bureau DISK.
Het werkboek opent met voorbeelden die
de Werken van Barmhartigheid tot onderwerp
hebben. Als achtste werk van barmhartigheid
is ‘vrede stichten’ toegevoegd.
Deze keuze tekent de kern van het boek:
diaconie legt een verbinding tussen barmhartigheid
en gerechtigheid. Meer dan veertig
auteurs gaan in het boek dieper in op de
achtergronden van het diaconaal denken en
handelen. Het tweede deel van het boek gaat
over de huidige diaconale theorievorming.
In het boek is een serie van tien foto’s
opgenomen rond ‘De werken van
Barmhartigheid’, samengesteld door Chris
Pennarts. Deze serie is ook afzonderlijk op
fotoprints te bestellen bij landelijk bureau
DISK (Q 10).
Bij voor voorintekening kost het boek
‘Barmhartigheid en gerechtigheid. Handboek
Diaconiewetenschap’ Q 32,50, na verschijnen
Q 42,50. Genoemde prijzen zijn exclusief
portokosten. Besteladres: Landelijk
bureau DISK, Noordermarkt 26, 1015 MZ
Amsterdam; e-mail: disk@wxs.nl
Uitgaven bij ‘Van harte!’
Het kerkelijk werk van de Protestantse
Gemeente in de stad Utrecht bespaart de
samenleving ruim acht miljoen euro per jaar.
Ouderenhulp, verslaafdenzorg, jeugd- en
cultureel werk, vorming en toerusting: kerkmensen
steken voor hun naasten ‘gratis’ de
handen uit de mouwen. Dit is de uitkomst
van een onderzoek dat de Protestantse
Gemeente Utrecht op 12 juni gepresenteerd
heeft tijdens de Kerkdag.
Conferentie jeugdwerkloosheid
uitgesteld
In Kerkinformatie van mei jl. werd een conferentie
over jeugdwerkloosheid aangekondigd
voor 17 juni. Vanwege alle drukte rond
Bij dit onderzoek zijn verschillende uitgaven
verschenen. Het verslag van het onderzoek is
beschreven in het rapport ‘Van harte!’ Bij de
berekening van de besparing die het kerkelijk
werk in de stad oplevert, is de onderzoeker
uitgegaan van het aantal ingezette arbeidsuren.
Daarnaast verscheen het rapport
‘De kerk bekeken vanaf de Domtoren – een
onderzoek naar de kijk van inwoners van de
stad Utrecht op de kerken’. Een meerderheid
van de Utrechtse bevolking blijkt de
functie die de kerk heeft inzake sociale hulp,
de Nederlandse cultuur, waarden en normen
en in het algemeen bij het oplossen van
problemen te erkennen.
de Kerkdag moest deze bijeenkomst worden
uitgesteld. Inmiddels is een nieuwe datum
gekozen, nl. donderdag 14 oktober.
De werkdag vindt plaats in het Protestants
Landelijk Dienstencentrum in Utrecht en is
bestemd voor iedereen die wil meedenken
over de mogelijkheden die in en vanuit de
kerken gevonden kunnen worden om dit
grote sociale probleem aan te pakken. De
Als illustratie bij het onderzoek naar het
‘maatschappelijk rendement’ van de
Utrechtse kerken is een video (ook verkrijgbaar
als dvd) verschenen met een toelichting
op het onderzoek in drie portretten: het
inloophuis Lunetten, de dagopvang voor daken
thuislozen Het Catharijnehuis en de culturele
activiteiten van de Domkerk.
De rapporten ‘Van harte’ en ‘De kerk bekeken
vanaf de Domtoren’ zijn te bestellen via
(030) 880 17 24 of per e-mail:
brochureverkoop@pkn.nl Beide rapporten
kosten Q 4. De video en dvd zijn voor elk Q 15
op te vragen. Alle prijzen zijn inclusief
verzendkosten.
organisatie is in handen van het bureau
Dienst in de Samenleving van Kerkinactie
Binnenland/Diaconaat en het landelijk bureau
DISK (arbeidspastoraat). Medewerking
wordt verleend door de landelijke ‘Taskforce
Jeugdwerkloosheid’. Inlichtingen en opgave:
Marijke Gaastra, telefoon (030) 880 18 86;
m.gaastra@kerkinactie.nl
20

Kerkinformatie
BEZINNINGSCENTRUM
RUBRIEK
Jan van der Kolk
September 2004
Kerk en Wereld actief op het grensvlak
van geloof en samenleving
In 2005 is het zestig jaar geleden dat Kerk en Wereld werd opgericht. Een moment om stil te staan bij
verleden, heden en toekomst van deze organisatie, die actief is op het grensvlak van geloof en
samenleving.
De Stichting Kerk en Wereld heeft in de
afgelopen periode namens de kerken veel
initiatieven genomen die de agenda van de
kerk en van de wereld hebben beïnvloed.
Inhoudelijk programma
In de loop van de jaren negentig van de
vorige eeuw werd duidelijk, dat de financiële
basis onder het instituut langzaamaan
wegzakte. De bakens moesten worden
verzet, en dat gebeurde, achteraf gezien,
te laat.
Daarom besloot het intussen geheel
vernieuwde bestuur rond 2001 de bakens
radicaal te verzetten. Loskomen van het
verliesgevende conferentiecentrum en de
relatie tussen de agenda van de wereld en
levensbeschouwing opnieuw inhoud geven,
dat werd de nieuwe koers.
Kerk en Wereld is volgens haar missie
‘vanuit christelijk-oecumenische inspiratie
actief op het grensvlak van geloof en
samenleving, met name door oecumenische,
interreligieuze en interculturele dialogen.
Het zoekt daarbij de verbinding tussen
spiritualiteit, engagement en kennis en
ondersteunt anderen bij het doordenken
van maatschappelijke en bedrijfsculturele
vraagstukken. De stichting is daarbij gericht
op dialoog, gerechtigheid, duurzaamheid en
participatie’.
In de eerste plaats wordt er samengewerkt
met OIKOS en Hydepark. OIKOS heeft er
een aantal programma’s bij gekregen, die
verwant zijn aan de taken die eerder bij het
MCKS (Multicultureel Centrum voor Kerk en
Samenleving) waren ondergebracht. Samen
met OIKOS en een aantal andere organisaties
is het Oecumenisch Gesprekscentrum
Babylon -de spraakverwarring voorbijopgericht.
Aan het theologisch seminarie
Hydepark werd een nieuwe loot toegevoegd:
een bezinningscentrum, gericht op
thema’s die mensen in hun geschakeerde
beroepspraktijk in de samenleving
tegenkomen.
Informatie
Daarnaast ondersteunt Kerk en Wereld een
aantal activiteiten van anderen, wanneer
die passen bij de thema’s die het bestuur
voor de komende jaren heeft benoemd
en uitgewerkt. Op het ogenblik zijn dat
Economie als zingeving, Interreligieuze
dialoog, Participatie en maatschappelijke
verbanden, Duurzaamheid en gerechtigheid,
Onzekerheid als uitdaging. Op de website
van Kerk en Wereld, www.kerkenwereld.nl,
staat daarover meer informatie. Ook staat
deze in de tweemaal per jaar verschijnende
Nieuwsbrief, die kan worden aangevraagd
bij: Kerk en Wereld, Postbus 19180,
3501 DD Utrecht.
Jaarlijks wordt er een Kerk en Wereldsymposium
gehouden, dit jaar waarschijnlijk
op 12 november in Utrecht, over het thema
interreligieuze dialoog en de scheiding van
kerk en staat. Kerk en Wereld ontvangt steun
van haar donateurs via het Eykmanfonds.
Jan van der Kolk is voorzitter van Kerk en Wereld.
MENSEN
Willem Kramer synode-woordvoerder
Protestantse Kerk in Nederland
Willem Kramer is bij de Protestantse
Dienstenorganisatie in dienst getreden
als woordvoerder voor de synode en haar
moderamen (dagelijks bestuur). Kramer
(57) heeft ruime ervaring als communicatieadviseur,
onder meer voor instellingen in de
gezondheidszorg. De afgelopen vijf jaar was
hij directeur van de Bond van Nederlandse
Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers te
Doorn.
Willem P. Kramer studeerde communicatiewetenschappen
in Utrecht, Nijmegen en
Wageningen. Aansluitend vervulde hij
verschillende functies in de communicatiesector,
onder meer als senior consultant
en op directie-niveau. Kramer was verder
bestuurslid van het NGPR (Nederlands
Genootschap voor Public Relations,
tegenwoordig Beroepsvereniging voor
Communicatie) en de internationale brancheorganisatie
IPRA.
Kramer is lid van de Protestantse Kerk in
Nederland. Hij was onder meer voorzitter van
de centrale kerkenraad van de gereformeerde
kerk in Doorn. Ook was Kramer actief in
de politiek. Hij was tien jaar lang voor het
CDA fractievoorzitter en wethouder in zijn
woonplaats.
Willem Kramer. Foto: PKN
21

Kerkinformatie AANDEEL
September 2004
Huub Timmermans
Kerkinactie, dat zijn we samen!
De gemeenten van de Protestantse Kerk dragen gezamenlijk een groot aantal activiteiten op
diaconaal en missionair gebied, in Nederland en over de hele wereld. Zij nemen vrijwillig hun
verantwoordelijkheid naar zusterkerken en partners die dit belangrijke werk uitvoeren.
Maar het gaat niet alleen om geld. Natuurlijk
is geld belangrijk. Zonder dat is veel werk in
en door de PKN niet mogelijk. Maar boven
alles is het de betrokkenheid die we door
middel van het missionair en diaconaal aandeel
vorm willen geven. Betrokkenheid bij
het opbouwen van goede relaties tussen
mensen en groepen wereldwijd.
Betrokkenheid bij het oplossen van conflicten
en het tegengaan van geweld, discriminatie
en het schenden van mensenrechten.
Betrokkenheid bij het lenigen van nood waar
dan ook. Kortom vorm geven aan geloven,
helpen en bouwen.
Twee rapportages per jaar
Kerkinactie steunt in 2004 ongeveer duizend
missionaire en diaconale projecten in Nederland
en in tal van andere landen in de wereld.
Met het missionair en diaconaal aandeel
zijn plaatselijke gemeenten feitelijk direct
betrokken bij die projecten.Toch blijkt dat die
betrokkenheid van de plaatselijke gemeente
niet altijd beleefd wordt als ‘dit project is mede
door ons mogelijk gemaakt’. Het lukt blijkbaar
niet goed om plaatselijke gemeenten
over de financiële systematiek heen te laten
kijken en te laten zien hoe partners en projecten
wereldwijd gesteund worden.
Kerkinactie is van plan de komende jaren de
inhoud van het werk dichter bij de plaatselijke
gemeente te brengen. Onder andere door
concrete informatie te geven over projecten
en partners in binnen- en buitenland, en waar
nodig nieuw informatiemateriaal samen te
stellen. Verder zullen er plaatselijk bijeenkomsten
worden georganiseerd over projecten,
met inschakeling van direct betrokkenen zoals
uitgezonden medewerkers, buitenlandse
bezoekers van partnerorganisaties.
Sinds jaar en dag zijn er relaties tussen classes
en gemeenten hier en kerken en projectpartners
elders. Voorbeelden daarvan zijn
contacten tussen Dordrecht en Rwanda,
Westland en Kameroen, Heerenveen en Sao
Paulo, Almelo/Enschede en Papoea.
Kerkinactie zal nog intensiever dan voorheen
betrokken zijn bij de facilitering van deze projecten.
De procedures met betrekking tot
het missionair en diaconaal aandeel zullen
Kerkinactie is van plan de komende jaren de inhoud van het werk dichter bij de plaatselijke gemeente te
brengen. Foto: Wil Brouwer
worden vereenvoudigd en de rapportages
over de opbrengsten zullen worden teruggebracht
tot twee keer per jaar.
Begroot bedrag
In de communicatie over het missionair en
diaconaal aandeel zal steeds meer nadruk
worden gelegd op de inhoud van het werk.
Projecten van Kerkinactie moeten meer dan
tot nu toe ‘eigendom’ worden van de
plaatselijke gemeente. Dit vormt de basis
om er plaatselijk voor te gaan, om een aandeel
te nemen in het missionaire en
diaconale werk van Kerkinactie.
In september krijgen alle gemeenten de rapportage
over hun bijdrage voor het missionair
en diaconaal aandeel over de maanden januari
tot en met juni van 2004. Bij deze brief is
ook een folder gevoegd met informatie over
het aandeel in 2005. In maart 2005 volgt
dan de rapportage over geheel 2004. Wel zal
elke gemeente aanbevolen worden in het opstellen
van de eigen begroting voor 2005 een
bedrag voor het missionair en diaconaal aandeel
op te nemen. Kerkinactie zou het op prijs
stellen als gemeenten laten weten welk bedrag
zij nastreven in 2005. Hoe meer zicht er
is op de verwachte opbrengsten, des te beter
kunnen de afspraken en toezeggingen met de
projecten en partners worden nagekomen.
Huub Timmermans is projectmedewerker voor
fondsenwerving Kerkinactie.
22

Kerkinformatie
September
BIJBELLEZEN
September 2004
Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé
is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag
herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door middel
van het gebruiken van dit rooster verbonden met de wereldoecumene.
wo 1 Jezus vervulde het woord van de
profeet Jesaja: Hij zal niet twisten, niet
schreeuwen, en een smeulende pit zal
Hij niet doven. En op zijn naam zullen de
volkeren hun hoop stellen. (Matth. 12.14-21)
do 2 Paulus schreef: U hebt niet een geest
van slaafsheid ontvangen, die u opnieuw
vrees zou aanjagen. U hebt een geest
van kindschap ontvangen, die ons doet
uitroepen: “Vader!” (Rom. 8.14-17)
vr 3 Christus is aan de mensen gelijk geworden.
Hij heeft zich vernederd door gehoorzaam
te worden tot de dood, tot de dood
aan een kruis. Daarom heeft God Hem
hoog verheven en Hem de naam verleend
die boven alle namen is. (Fil. 2.1-11)
za 4 God zei tot Jeremia: Naar iedereen tot
wie Ik u zend, moet gij gaan. Wees niet
bang voor hen, want Ik ben bij u om u te
redden. (Jer. 1.4-8)
zo 5 Jezus zegt: Als iemand zijn kruis niet
draagt en Mij volgt, kan hij mijn leerling
niet zijn. (Luc. 14.27-33)
ma 6 Hierin bestaat de liefde: niet wij hebben
God liefgehad, maar Hij heeft ons liefgehad,
en Hij heeft zijn Zoon gezonden om
onze zonden uit te wissen. (1 Joh. 4.7-11)
di 7 De Heer is goed, een sterkte op de dag
van benauwdheid; Hij kent hen die bij
Hem schuilen. (Nah. 1.7-8)
wo 8 Zie, de maagd zal zwanger worden
en een zoon baren, en ze zullen Hem de
naam Immanuël geven, wat betekent:
God met ons. (Matth. 1.18-23)
do 9 Paulus schreef aan de Romeinen: Wij
weten dat voor wie God liefhebben,
alles zich ten goede keert, voor hen die
volgens zijn raadsbesluit geroepen zijn.
(Rom. 8.28-30)
vr 10 Laat uw hart in aanbidding voor de
Heer volharden, altijd door, want dan
is er een toekomst voor u en wordt uw
verwachting niet afgesneden. (Spr. 23.15-19)
za 11 Jezus zegt: Zoekt eerst het Koninkrijk
en zijn gerechtigheid: dan zal alles u erbij
gegeven worden. (Matth. 6.25-34)
zo 12 Paulus schreef: Dit woord is
betrouwbaar en verdient volledige
instemming: Christus Jezus is in de
wereld gekomen om zondaars te redden.
En de eerste van hen ben ik. (1 Tim. 1.12-17)
ma 13 Zo spreekt de Heer die u geschapen
heeft: Wees niet bevreesd, want Ik heb u
verlost, u geroepen bij uw naam: gij zijt
van Mij. (Jes. 43.1-4a)
di 14 Paulus schreef: Wees blij, wees getroost
en leef in vrede, en de God van de
liefde en vrede zal met u zijn. (2 Kor. 13.11-13)
wo 15 Jeremia zei: Het woord van de Heer
brengt mij schande en smaad. Soms
denk ik: “Ik wil er niets meer van weten,
ik spreek niet meer in zijn naam.” Maar
dan laait er een vuur op in mijn hart, dat
ik niet in bedwang kan houden. (Jer. 20.7-9)
do 16 Wij moeten niet onszelf behagen. Ieder
van ons trachte zijn naaste te behagen,
ten goede, tot opbouwing. (Rom. 15.1-7.13)
vr 17 Wees altijd bescheiden, eenvoudig
en geduldig, en verdraag elkaar liefdevol.
Span u in, om de eenheid die van de
Geest komt, te bewaren door met elkaar
in vrede samen te leven. (Ef. 4.1-7)
za 18 Johannes schreef: Wij moeten niet
liefhebben met woorden en leuzen maar
met concrete daden. (1 Joh. 3.14-20)
zo 19 Jezus zegt: Geen knecht kan twee
heren dienen, want hij zal of de een
verfoeien en van de ander houden, of
zich hechten aan de eerste en de ander
verachten. Je kunt niet tegelijk God
dienen en de geldduivel. (Luc. 16.1-13)
ma 20 Jezus zegt: Jullie zijn het licht van
de wereld. Laat jullie licht schijnen voor
de mensen, opdat ze jullie Vader in de
hemel verheerlijken. (Matth. 5.14-16)
di 21 Jezus zag iemand bij het tolkantoor
zitten, die Mattheüs heette, en Hij zei
tegen hem: “Volg Mij.” Hij stond op en
volgde Hem. (Matth. 9.9-13)
wo 22 Dien elkaar, als goede beheerders
van Gods veelsoortige genade, met de
gaven zoals ieder die heeft ontvangen.
(1 Pet. 4.7-11)
do 23 Paulus schreef: In Christus is dit
geheim bekend gemaakt: allen zijn
mede-erfgenamen, medeleden en mededeelgenoten
van de belofte. (Ef. 3.2-6)
vr 24 Hij die Christus Jezus uit de doden
opgewekt heeft, zal ook uw sterfelijke
lichamen levend maken door zijn Geest,
die in u woont. (Rom. 8.1-11)
za 25 Jezus zegt: Komt allen tot Mij die uitgegeput
zijt en onder lasten gebukt, en ik zal u
rust en verlichting schenken (Matth. 11.28-30)
zo 26 Paulus schreef aan Timotheüs:
Strijd de goede strijd van het geloof,
grijp het eeuwige leven. Daartoe bent u
geroepen. (1 Tim. 6.11-16)
ma 27 Moge de Heer u overvloedig doen
toenemen in de liefde voor elkaar en voor
allen. Hij sterke uw hart. (1 Thess.3.12-13)
di 28 Petrus schreef: Vergeldt geen kwaad
met kwaad. Zoekt vrede en streeft die
na. (1 Pet. 3.8-12)
wo 29 Jezus zegt: Als iemand achter Mij
aan wil komen, laat hij dan met zichzelf
breken, zijn kruis opnemen en Mij
volgen. (Matth. 16.24-26)
do 30 Beijvert u de eenheid van de Geest
te behouden door de band van de vrede:
één lichaam en één Geest, zoals u ook
geroepen bent tot een en dezelfde hoop
waarvoor Gods roeping borg staat.
(Ef. 4.1-6)
23

Kerkinformatie
Predikantswisselingen
PROTESTANTSE KERK IN NEDERLAND
September 2004
Beroepen
te Harenkarspel/Warmenhuizen (herv.),
kandidaat F.J.M. de Vries-Bouwstra te
Amsterdam;
te Leeuwarden-Huizum (herv.; g.v. Medisch
Centrum), ds. mw. R.B. Nijendijk-Cnossen te
Marssum-Beetgum-Engelum (herv.; pt);
Aangenomen
naar Almkerk (hervormd), ds. G.J. Wolters
te Hoogeveen; naar Alphen aan den Rijn,
kandidaat mw. M. Hofma te Leiden; naar
Arnhem (Ev. Luth.), ds. K. Touwen te
Blaricum; naar Barneveld (geref.), ds. A.P.
Spaa te Spijkenisse; naar Beilen (g.v. GGZ
Drenthe), ds. mw. A.C. Akkerman te Assen;
naar Berkel en Rodenrijs (geref.), ds. mw. A.A.
van der Wel te Krimpen aan den Ijssel (SoW);
naar Beverwijk (geref.), ds. mw. A. Myburgh
te Oudewater (pt) en ds. W. Westerveld te
Oudewater (pt); naar Bodegraven (herv.
wijkgem. 3), ds. A.P. Tack te Papendrecht
(herv. deelgem. Bethlehemkerk); naar Delft
(protest. Wijkgem. I.w. Vierhoven), ds. M.
Visser te Rijswijk (ZH); naar Den Bommel
(herv.), kandidaat C. Doorneweerd te ‘s-
Gravenzande; naar Diepenheim (herv.; pt), ds.
A.W. Vlieger te Enschede (blijft aldaar pt g.v.
bij ‘t Kleyne Vaert); naar Dordrecht (geref.),
ds. M.C. van der Zouwen te Sleeuwijk-
Woudrichem (geref.); naar Drachten (herv. De
Kapelgem.), ds. J. Noordam te Nieuwerkerk
a/d. IJssel (herv.; pt); naar Emmen (g.v.
verpleeghuis De Bleerinck), kandidaat
mw. H.C. Knegt-De Boer te Kampen;
naar Erica, ds. mw. E. van der Meulen te
Utrecht (buitengewone werkz. PKV); naar
Geertruidenberg en Made/Oud Drimmelen,
ds. G.A. van de Weerd te Moordrecht; naar
Geldermalsen (geref.), ds. mw. A. Haasnoot
te ‘s Gravenmoer; naar Hardenberg-Heemse
(geref.), ds. G.R. Offringa te Steenwijk; naar
Harderwijk (herv. buitengew. wijkgem.
Nieuwe Kerk), ds. L. Boot te Venray; naar
Hierden (herv. Wijkgem. Dorp), ds. B.J. van
de Kamp te Wageningen; naar Hoogeveen
(herv.), ds. G.J. van der Togt te Bleiswijk;
naar Kesteren (sow-gem. De Voorhof), ds.
J.G. Offringa te Veenendaal; naar La Paz
(Bolivia; docent Nieuwe Testament), ds.
mw. P. I. Matze te Tollebeek; naar Lith-Oijen
(prot. gem.), kandidaat mw. G.L.A. Jellema-
Greijdanus te Oss;
naar Nieuwendijk (nb; herv.), ds P. de Boer te
Surhuizum (herv.); naar Papendrecht (herv.
deelgem. Bethlehemkerk), kandidaat mw.
A.J.T. Bouwman te Ridderkerk; naar Pernis
(herv. gem.), ds. C.E. Lavooij te Poeldijk;naar
Putten (herv.; wijk 6), ds. H.J. van der Veen
te Zwijndrecht; naar Rijsoord (herv.), ds. C.
Hendriksen te Woudrichem; naar Rijssen
(geref. Ontmoetingskerk), ds. J. de Jong
te Oldebroek; naar Ruinen (herv.), ds. J.
Wesselink te Ruinen; naar Scherpenzeel
(herv.ger. - De Achthoek), ds. mw. C.C.A.
Melgers te Capelle aan den IJssel
(g.v. verpleeghuis Rijckehove); naar
Scheveningen (Statenkwartier; herv.), ds.
H.J. van Haarlem te Beilen; naar Stedum
(geref.; pt), kandidaat A.H. Frölich te
Uithuizen; naar Stiens (geref.), kandidaat
mw. C.J.C. Elzinga te Amsterdam; naar
Tjamsweer (herv.), ds. G.J. Gardenier te
Oud-Avereest - Balkbrug; naar Twello/Teuge,
ds. mw. L.M. van Prooyen Schuurman te
Zutphen; naar Sommelsdijk, ds. R.W. van
Mourik te Huizen; naar Sommelsdijk (pred.
Bijz. opdracht voor st. HDG), ds. T.W.H. van
der Heijden te Heinenoord; naar Steenwijk
(geref.), ds. A. van ‘t Zand te Winterswijk;
naar Valthe-Valthermond, ds. H.W. Thon te
Lemmer; naar Vollenhove, kandidaat mw.
R.D. Both te Zwolle; naar Voorburg (geref.
Fonteinkerk), ds. S.H. Lanser te Heerlen; naar
Voorschoten, ds. J. Visser te Nigtevecht;
naar Vrouwenpolder, kandidaat H.de Ruiter
te Nijverdal; naar Westerbork (geref.), ds.
J. van Slooten te Zoutkamp; naar Wierden
(herv. wijkgem. 3 - Noord), ds. B.E. Weerd te
Gouderak; naar Wilp, kandidaat K.G.W. Roffel
te Den Haag;naar IJlst, ds. J.R.A. Vlasblom
te Waal-Koog-Den Hoorn; naar Zaandam
(Ev.Luth.), ds. mw. K. I. Hagg te Midwoud (
herv. Thomasgem.); naar Zalk en Veecaten
(herv.), ds. N. Noorlander te Elst (Ut); naar
Zwolle (ger. Oosterkerk), ds. W. Hortensius te
Diemen; naar Zwolle (Oosterkerkgem.), ds.
H. Bousema te Raalte; naar Gereformeerde
Zendingsbond (tbv Eglise Episcopale au
Rwanda), kandidaat A. Verwijs te Zeist.
Bedankt
voor Aalburg (herv.), ds. A.D.L. Terlouw te
Willige-Langerak; voor Harderwijk en voor
Veenendaal (herv. Wijkgem. 2 - midden), ds.
F. Wijnhorst te Ermelo; voor Krimpen aan
den IJssel (herv.), ds. P.H. van Trigt te Ede;
voor Nijbroek (herv.), ds. J. Verdijk te Well-
Ammerzoden; voor Nijkerkerveen (herv.),
ds. J. van Dijk te Ridderkerk; voor Nijverdal
(herv.), ds. W. Tijink te Zwartsluis; voor Uddel
(herv.), ds. J. van Dijk te Ridderkerk; voor
Urk (De Ark; herv. 2e pred.plaats), ds. D.M.
Elsman te Opijnen en Tuil; voor Veenendaal
(herv. Wijkgem. 2 - midden), ds. F. Wijnhorst
te Ermelo; voor Vinkeveen (herv.), ds. J.
Niesing te Kootwijk-Kootwijkerbroek;
voor Vriezenveen (herv. wijk 4), ds. F.A.J.
Heikoop te ‘s-Graveland; voor Waarde (herv.),
ds. T. Meijer te Dordrecht (g.v. Crabbehof);
voor Wilnis (hervormd), ds. A. van Vuuren te
Barendrecht.
Beroepbaar
kandidaat mw. R.D. Both, Biltweg 3, 8043
PC Zwolle, tel. (038) 42 22 09; kandidaat mw.
C.J.C. Elzinga, Herengracht 117, 1015 BE
Amsterdam; kandidaat mw. E.J. de Waard,
1e Atjehstraat 31 hs, 1094 KA Amsterdam;
kandidaat A. Gooijer, Roelof Dorststraat 112,
3523 KA Utrecht; kandidaat K. de Lange,
Pijperstraat 3, 8267 AG Kampereiland;
kandidaat H. Wagter, Anemoonstraat 65,
3434 JB Nieuwegein.
Wilt u berichten over predikantswisselingen en
beroepbaarstellingen doorgeven aan het
Synodesecretariaat?
Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail:
jaarboek@pkn.nl
Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven
worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103,
3770 AC Barneveld, e-mail: scheps@solcon.nl
24

Kerkinformatie
ADVERTENTIES
September 2004
Advertenties
Advertenties kunnen in vier verschillende
formaten geplaatst worden:
Klein (tot 65 woorden) Q 174
Normaal (tot 130 woorden), Q 349
Groot (tot 260 woorden) en Q 697
Zeer groot (tot 520 woorden). Q 1394
Aanlevering: per e-mail aan kerkinformatie.
advertenties@pkn.nl (de tekst in een Wordbestand
en logo’s uitsluitend apart in een
Adobe Illustrator eps of een jpg-bestand),
per fax aan (030) 880 14 45, of per post aan
Kerkinformatie Advertenties, Postbus 8504,
3503 RM Utrecht.
Uiterste aanleverdata:
Novembernummer: 1 oktober 2004
Decembernummer: 29 oktober 2004
Januarinummer: 26 november 2004
De redactie van Kerkinformatie is niet
verantwoordelijk voor de inhoud van
advertenties.
De Protestantse Gemeente Baflo c.a zoekt een tweede
predikant m/v
voor een 5/12e dienstverband of wel 42 %.
De gemeente bestaat uit de dorpen Baflo, Rasquert,
Tinallinge, Westernieland, Pieterburen (gedeeltelijk)
en Den Andel (gedeeltelijk). De dorpen liggen in het
wierdengebied op het Groninger Hogeland.
De gemeente is een federatie tussen de Hervomde
Gemeente van Baflo, Rasquert en Tinallinge en de
Gereformeerde kerk van Baflo. Zij beschikt over drie
kerkgebouwen: de Laurentiuskerk en de Immanuëlkerk
te Baflo en de Onze Lieve Vrouwekerk te Tinallinge.
De samenwerking verloopt prima, maar wij zijn nog bezig
verder naar elkaar toe te groeien, op weg naar de fusie.
Wat verwachten wij:
– In het werk van de tweede predikant zal de meeste
nadruk moeten liggen op het contact met de jeugd.
– Het participeren in jeugdactiviteiten en het geven
van catechese.
– Aandacht voor de relatie tussen jeugd en kerk.
– Enthousiasme en bevlogenheid om de jeugd aan te
spreken in een taal die ze begrijpen en verstaan.
– Werkzaam te zijn in het pastoraat.
– Voor te gaan in kerkdiensten.
– Leiding te geven aan het werk in de gemeente in het
algemeen.
– Een gezonde dosis humor, geduld en
relativeringsvermogen zijn eigenschappen die van
harte welkom zijn.
Onze gemeente is een pluriforme gemeente, wij zoeken
daarom iemand die breed samenbindend kan werken.
Uiteraard is het hierbij essentieel dat de nieuwe
predikant wil staan in de traditie van de Hervormde/
Gereformeerde kerk.
Nadere inlichtingen kunt u vragen bij de voorzitter van
de beroepingscommissie en ook sollicitaties mogen naar
dit adres:
Dhr. A.C. Tillema
Marijkelaan 106
9953 SH Baflo
telefoon (0595) 42 45 47
De Protestantse Gemeente i.o. te Jubbega /
Hoornsterzwaag is op zoek naar een
predikant(e)
voor een fulltime functie.
Wij zijn op zoek naar een predikant(e) die:
– Ons weet te inspireren en uit te dagen om Gods
verbondenheid met mensen te ervaren en uit te
dragen.
– Belangstelling, warmte, openheid, respect en ruimte
toont voor geloofsbeleving.
– Zich met hart en ziel thuis voelt in de Protestantse
gemeente i.o.
– Een brugfunctie kan vervullen tussen de kerk, het
dorp en de streekbewoners.
– Ruimte laat aan degene die anders denkt. Er moet
respect zijn voor andersdenkenden.
– Affiniteit toont tot het pastoraat voor alle
groeperingen en tijdens de kerkdiensten aandacht
besteed aan de kinderen.
– Bij voorkeur een gemeente heeft gehad of ervaring
heeft opgebouwd in kerkelijk of in pastoraal/
maatschappelijk werk.
Voor meer informatie of voor het opvragen van een
profielschets kunt u contact opnemen met de voorzitster
van de beroepingscommissie:
Mevr. v.d. Hoek de Jong
B. Leenheerstraat 8 , 8411 VA Jubbega
telefoon (0516) 46 29 12.
Heeft u interesse, dan kunt u voor 30 september 2004
een sollicitatiebrief sturen aan bovenstaand adres.
De kerkenraad van de Hervormde Gemeente Kattendijke
(Zld) zoekt een
bijstand in het pastoraat
voor drie dagdelen per week.
Van deze bijstand in het pastoraat wordt verwacht, dat
hij/zij pastoraal werk in de gemeente doet, het kringwerk
leidt en voorgaat in een aantal diensten.
De voorkeur gaat uit naar een (emeritus-)predikant.
De Hervormde gemeente Kattendijke heeft samen met
de Samen op Weg-gemeente Wemeldinge een predikant
en telt ong. honderd pastorale eenheden.
Inlichtingen en reacties tot uiterlijk 21 september a.s. bij
de scriba:
J.A. Capel
Noordhoeklaan 40, 4464 BA Goes,
telefoon (0113) 21 48 04,
jacapel@zeelandnet.nl
Wij zijn vacant sinds onze voorganger per 1 mei 2004 met
emeritaat is gegaan. Voor deze vacature zoeken wij een
predikant(e)
voor 50 à 60%.
Asperen is gelegen aan de rand van de Betuwe en aan
het idyllische riviertje ‘de Linge’. De kerkelijke gemeente
telt 330 leden en er is een ruime pastorie beschikbaar.
Inlichtingen:
Voorzitter, dhr. P.van Eck, (0345) 61 74 91
Secretaris, dhr. D.Zwart, (0345) 61 70 74
http://home.wanadoo.nl/kerkasperen
25

Kerkinformatie ADVERTENTIES
RUBRIEK September 2004
De Gereformeerde Kerk van Waalwijk zoekt een parttime
predikant/kandidaat (70% resp. 80%)
Op zoek naar een nieuwe uitdaging?
Wij zijn dan de gemeente zijn die u zoekt.
Wij zoeken naar een predikant/kandidaat die:
– kan omgaan met de verschillende stromingen binnen en buiten onze kerk;
– een bindende factor is;
– zich wil inzetten voor het (ouderen) pastoraat;
– onze jonge mensen/gezinnen belangrijk vindt;
– actief is in toerusting en opbouw;
– actieve bijdrage levert aan PKN en samenwerkende kerken;
– als predikant zo’n 4 jaar werkzaam is.
Wij zijn een betrokken gemeente van 450 leden, hebben een goed functionerend
pastoraat en bieden u een overzichtelijke taakinhoud.
Een vrijstaande pastorie is beschikbaar.
Een uitgebreid informatiepakket van onze kerkelijke en burgerlijke gemeente kunt u
verkrijgen bij
de heer J.van Emden,
Wim Sonneveldstraat 47, 5144 ZN Waalwijk,
telefoon (0416) 33 70 20, jvanemden@wish.net
De Hervormde Gemeente Rotterdam-IJsselmonde zoekt voor de sectie Adriaen
Janszkerk een
predikant (m/v)
voor 8/12 dienstverband.
beter verzekerd
Wij denken aan een predikant die:
– ervaring heeft opgebouwd in tenminste één gemeente
– het evangelie op eigentijdse wijze vertaalt naar de persoonlijke en
maatschappelijke levenssfeer van jong en oud
– een missionaire instelling heeft en probeert, samen met de collega-predikant en
kerkelijk werker, de gaven in de gemeente te ontwikkelen en te stimuleren
– met zorg pastoraal bezig wil zijn
– bereid is mee te werken in het SoW-proces in de gemeente.
Voor informatie kunt u zich wenden tot de beroepingscommissie:
Secretaris dhr. N. Goedhart, telefoon (010) 482 04 16,
e-mail: n.goedhart@freeler.nl
Voorzitter ds. A. de Jong, telefoon (010) 436 18 97
Webside: http://home.wanadoo.nl/hij
Uw sollicitatie kunt u voor 30 september richten aan
N. Goedhart,
Hamerdenstraat 16, 3077 HP Rotterdam.
Donatus verzekert kerken, al meer dan
150 jaar. Maar wist u dat we ook
speciale verzekeringsproducten voor
kerken hebben? Bijvoorbeeld voor
kostbaarheden, ramen, inventaris, aanstraalverlichting,
enzovoort. Als onderlinge
verzekeringsmaatschappij houden
we de premies laag. Sterker nog, we
restitueren zelfs een groot deel. Nog
geen speciale vrijwilligersverzekering
van Donatus? Vraag een vrijblijvende
offerte aan.
Postbus 500, 5240 AM Rosmalen
info@donatus.nl www.donatus.nl
tel. 073 - 5221700
26

Kerkinformatie ADVERTENTIES
RUBRIEK September 2004
Wij zoeken een
part-time (50%) predikant M/V
De PKN-gemeente van Grave is vrij klein (ongeveer 100 actieve leden), maar heeft
de ambitie om een levendige, inspirerende en motiverende gemeenschap te zijn die
lief en leed samen deelt, die gezamenlijk kerkdiensten viert met een bindende en
aantrekkende uitstraling.
Wij zoeken een predikant die flexibel is in gedachten en daden en die wil meehelpen
deze ambitie van onze gemeente waar te maken.
Grave is een karakteristiek vestingstadje, gelegen aan de Maas, omgeven door een
mooi Brabants landschap. Het kerkgebouw stamt uit 1526 en staat in het historische
centrum van de stad.
Zijn wij de gemeente waarnaar u op zoek bent, dan nodigen wij u uit binnen
2 weken, na verschijnen van dit blad, te reageren. Uw sollicitatiebrief met CV kunt
richten aan één van onderstaande adressen. Tevens kunt u daar terecht voor meer
informatie.
Mevrouw A. Kamp
De heer J. W. van der Helm
Kriegerstraat 35, 5361 JA GRAVE Andoornweg 72, 5361 PD GRAVE
Anita.Kamp@hetnet.nl
vd.helm@home.nl
telefoon (0486) 47 62 64. telefoon (0486) 42 07 51.
Tollebeek is een groeiend plattelandsdorp gelegen in de Noordoostpolder.
De gemeente bestaat uit ongeveer 600 leden met een gelijkmatige leeftijdsopbouw.
Wij hebben veel jeugd.
Wij zijn een actieve gemeente met een breed aanbod aan activiteiten.
De NoorderLicht-gemeente is een Samen op Weg-wijkgemeente van 856 pastorale
eenheden in de gemeente Zeist.
Wij zoeken een enthousiaste en ervaren
predikant (75% deeltijd)
die geïnspireerd door de Heilige Schrift extra aandacht schenkt aan het persoonlijke
geloof, met een open oog en een warm hart voor de maatschappij.
Een herkenbare vorm van de eredienst is voor ons belangrijk.
Er is alle ruimte voor zowel reformatorische tradities als oecumenische ontwikkelingen.
We hechten grote waarde aan het pastoraat en de onderlinge verbondenheid tussen
de gemeenteleden.
U houdt van samenspel en dynamiek.
Samen met uw collega ds. Agnès Gilles en onze ambtsdragers werkt u stimulerend en
coördinerend in de wijkgemeente.
Het strekt tot aanbeveling als u ervaring heeft binnen de Gereformeerde Kerken in
Nederland.
Tenslotte heeft u affiniteit met en inzicht in organisatorische en bestuurlijke zaken.
Als u zich in deze algemene profielschets herkent en een beroep overweegt,
is op verzoek een informatiepakket verkrijgbaar bij de secretaris van de
beroepingscommissie
Mw. J.J. Nijeboer,
Hortensialaan 8, 3702 VG in Zeist,
telefoon (030) 692 16 89, e-mail ansnijeboer@wanadoo.nl.
Voor direct persoonlijk overleg kunt u contact opnemen met de voorzitter van de
beroepingscommissie, de heer J. Varkevisser, telefoon (030) 691 79 72.
Ook attenderen wij u op onze website www.noorderlichtgemeente.nl.
Uw sollicitatie, vergezeld van uw CV, richt u aan de secretaris van de
beroepingscommissie en ontvangen wij graag voor 21 september 2004.
De PKN-gemeente van Tollebeek zoekt een
predikant (8/12)
Wij denken aan een warme persoonlijkheid die:
– betrokken is met het gemeentewerk;
– de boodschap van God begrijpelijk en duidelijk overbrengt;
– beschikt over vaardigheden om onze kerkelijke activiteiten te ondersteunen
en te stimuleren.
Wij zijn benieuwd naar uw sollicitatie die u richt aan de beroepingscommissie:
De heer A.H. Leijten,
Zuidermiddenweg 21/1, 8309 RG Tollebeek,
telefoon (0527) 65 13 02, ahleijten@hetnet.nl
ook
beter verzekerd
Postbus 500, 5240 AM Rosmalen
info@donatus.nl www.donatus.nl
tel. 073 - 5221700
27

Kerkinformatie ADVERTENTIES
RUBRIEK September 2004
Herhaalde oproep
De Hervormde Gemeente van Losser zoekt in verband met het vertrek van de huidige
predikant op korte termijn een
full-time predikant m/v
Wij denken hierbij aan iemand die:
– zich samen met de kerkenraad voor de gemeente wil inzetten en zich in die
gemeente een bindende factor weet;
– vanwege het pluriforme karakter van de gemeente met uiteenlopende opvattingen
kan omgaan;
– met liefde invulling geeft aan het pastoraat;
– van harte betrokken is bij wat jong en oud beweegt en hen betrekt bij het
gemeente-zijn;
– in staat is de gemeente te inspireren en van daaruit voor allen aantrekkelijk weet te
maken;
– in de zondagse eredienst (prediking en liturgie) de gemeente weet aan te spreken;
– een goed organisator is.
De gemeente telt ongeveer 450 pastorale eenheden, kan als middenorthodox
gekenschetst worden en is ingedeeld in groep II.
Voor meer inlichtingen of het opvragen van een informatiepakket kunt u contact
opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie,
de heer drs. P.H. van Reine,
telefoon (053) 536 16 94.
Schriftelijke reacties zien wij graag binnen 14 dagen na publicatie van deze advertentie
tegemoet en dient u te richten aan de secretaris van de beroepingscommissie,
de heer G.W.Th. van Slageren
Hogeweg 36
7582 CH Losser.
Uw woord is een stralend licht, dat mij de weg door het leven wijst (ps. 119:105)
Een open vraag, voor een open antwoord
Een open gemeente, zoekt een...
predikant(e)
die opening ziet voor een parttime baan (50%) in de wijkgemeente ‘NoorderBeemden’
te Breda. Deze wijkgemeente bestaat uit twee kernen, Breda-Noord en Haagse
Beemden, die ieder al tientallen jaren Samen-op-Weg zijn. Sinds kort vormen zij als
NoorderBeemden een veelzijdige wijk in ontwikkeling, met activiteiten voor jong en oud.
Wij zoeken:
– Een bruggenbouwer die openstaat voor zowel jongere als oudere mensen.
– Iemand die zich kan vinden in oecumenische vieringen en het gemeentemodel van
de herberg.
– Een visser van mensen; inspirerend, toegankelijk en bevlogen.
– Iemand die goed kan samenwerken met de full-time predikant.
– Iemand die zich kan vinden in de vierende vorm van de eredienst.
Natuurlijk kunnen we niet alles openleggen in dit korte bericht. We nodigen u van
harte uit contact met ons op te nemen indien u zich herkent in het bovenstaande en wil
samenwerken met actieve gemeenteleden.
Graag vernemen wij binnen drie weken na het verschijnen van dit blad uw bericht op
onderstaand adres:
Voorzitter hoorcommissie: Peter Jan Plooy,
Jan Darkennisstraat 349, 4827 PE Breda,
telefoon (076) 587 10 86; e-mail: pj.plooy@tiscali.nl
Graag willen wij u nader informeren en vrijblijvend een informatiepakket toesturen.
We zien uw reactie met openheid tegemoet!
Wellicht kunnen wij uw roeping verder gestalte geven....
De Protestantse gemeente Goor i.o. zoekt een
enthousiaste predikant (m/v) 0,8 fte
Die gedreven is om te leiden, te binden en verder te bouwen aan een hechte gemeenschap.
In de Gemeente i.w.‘Hof van Twente’ gekenmerkt om haar rust en natuurlijke
omgeving, staat in de stad Goor de historische ‘Hofkerk’, sinds 2 jaar domicilie van de
Protestantse gemeente. Deze gemeente bestaat uit plus minus 3100 leden, verdeeld
over 1250 pastorale adressen. De gemeente heeft twee predikanten van wie één
recent vertrokken is. Een predikant in de kerkelijke gemeenschap van Goor kan wonen
en werken als “mens onder de mensen”.
Wij maken graag kennis met een hervormde predikant (m/v) met enige ervaring, die
zich nauw verbonden weet aan de belijdenis van de Protestantse Kerk in Nederland en
deze van harte uitdraagt.
Wij verwachten van u als nieuwe predikant dat u grote waarde toekent aan de
eredienst. Uw aandacht en belangstelling gaan uit naar liturgische vormgeving, zodat
jong en oud zich verbonden voelen met de viering. De pastorale zorg is een belangrijk
aspect binnen onze gemeente, evenals een positieve instelling met betrekking tot
oecumene.
Daarnaast besteedt u aandacht aan catechese, kringwerk, vorming en toerusting
van gemeenteleden. U ondersteunt het diaconaat, bent in staat om zich in de
belevingswereld van jongeren te verplaatsen en geeft samen met gemeenteleden
enthousiast invulling aan het jongerenwerk. U hebt een nauwe werkrelatie met uw
collega-predikant en neemt deel aan verschillende werkgroepen.
Wij zoeken kandidaten die zich in dit profiel herkennen. Verder is voor ons van belang
dat u gemotiveerd bent om in een pluriforme gemeente werkzaam te zijn. U weet
mensen samen te binden, bent enthousiast, gedreven en communicatief vaardig.
U schroomt niet om samen met ons nieuwe wegen te onderzoeken, hoe wij onze
bezieling kunnen versterken.
Indien uw belangstelling is gewekt, kunt u uw brief, vergezeld van een volledig curriculum vitae, zenden aan de secretaris van de beroepingscommissie,
de heer A.S. Bouma, Rembrandtstraat 10, 7471 HR Goor , telefoon (0547) 27 68 24, Mailen mag ook: Beroephofkerk@hetnet.nl
Desgewenst kunt u bij hem eveneens een informatieset aanvragen. Voor meer informatie over de vacature kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie,
de heer G.W. Hulshof, Potgieterstraat 4, 7471 ZN Goor, tel. (0547) 27 53 55.
28

Kerkinformatie ADVERTENTIES
RUBRIEK September 2004
De Doopsgezinde Gemeente Ameland en de Gereformeerde Kerk Hollum zoeken
een enthousiaste
predikant
voor een aanstelling van 80-100%.
De Doopsgezinde Gemeente Ameland en de Gereformeerde Kerk Hollum zoeken samen
een predikant die het een uitdaging vindt om onze beide gemeenten, die toch hun
eigen identiteit willen behouden, voor te gaan. Ingegeven door de al bestaande goede
samenwerking en de omvang van de beide gemeenten is besloten gezamenlijk een
predikant aan te trekken. De Doopsgezinde Gemeente telt 75 leden, de Gereformeerde
Kerk 135 (inclusief doopleden).
Belangrijkste taken waarmee de predikant wordt belast zijn:
– het voorgaan in de kerkdiensten;
– aandacht voor het pastoraal werk binnen de gemeente;
– verzorgen van gespreksgroepen;
– het geven van catechisatie;
– ondersteuning van de begeleiders van de zondagsschool en de kindernevendienst;
– uitstraling geven naar buiten en een binding kunnen bewerkstelligen tussen de
gemeenten onderling.
De aanstelling is bij de Doopsgezinde Gemeente Ameland, de richtlijnen van de
ADS zijn verder van toepassing. De Gereformeerde Kerk Hollum is in afwachting van
landelijke regelingen ten aanzien van samenwerking met andere kerken.
De Protestantse Gemeente i.w. te Egmond zoekt een
predikant m/v (80%)
Wij denken aan iemand, die
– een bindend element kan zijn in de gemeente
– ruime aandacht heeft voor het pastoraat in
alle leeftijdscategorieën
– zorg besteedt aan goede, begrijpelijke vieringen
– actief oecumenisch ingesteld is
– een tolerante instelling heeft
– organisatorische kwaliteiten heeft
– begeleiding kan geven aan ambtsdragers en vrijwilligers
– aandacht heeft voor ZWO
– werken wil in een gemeente met veel vakantiegasten.
Er is een ruime pastorie beschikbaar in Egmond aan Zee.
Een profielschets van predikant en gemeente kunt u vanaf 4 september aanvragen
bij de secretaris van de beroepingscommissie,
mevr. I. Baard,
Boulevard Ir. De Vassy 103, 1931 CN Egmond aan Zee
telefoon (072) 506 12 43.
Uw schriftelijke sollicitatie met CV ontvangen wij graag binnen 2 weken daarna
op hetzelfde adres.
Nadere informatie is te verkrijgen bij de heer G.M. de Boer, voorzitter Doopsgezinde
Gemeente Ameland, tel. (0519) 55 45 93 en mevrouw J. Boven, scriba Gereformeerde
Kerk Hollum, tel. (0519) 55 46 00.
Heeft u belangstelling voor deze boeiende functie en ziet u het als een uitdaging om in
beide gemeenten voor te gaan, dan kunt u uw sollicitatie voor 1 oktober 2004 richten aan:
Beroepingscommissie, p/a de heer H.G. Broeze,
de Tuun 8, 9163 JW Nes-Ameland,
telefoon (0519) 54 32 15.
Wijkkerkenraad De Morgenster van de Protestantse Gemeente Middelburg zoekt
geen schaap met...,
maar een mens met twee handen en een warm hart.
De wijkgemeente vraagt voor 100% een
predikant(e) die:
– ervaring heeft in tenminste één gemeente en in staat is om vernieuwend en
inspirerend ons voor te gaan vanuit een heldere visie op kerkzijn in de wijk;
– het belangrijk vindt de gemeente vanuit Gods Woord op te wekken ‘levende
lidmaten’ te zijn;
– het pastoraat ziet als één van de kerntaken in de wijk, naast het voorgaan in de
erediensten;
– door eigen omgang met de jeugd deze weet te inspireren en te betrekken bij de
kerk;
– bereid is met respect en gevoel voor humor samen te werken met de
wijkkerkenraad en overige vrijwilligers;
– een coachende rol vervult voor de pastoraal werkers in de gemeente;
– bereid is om, indien de dringende noodzaak zich aandient, ook elders in de
Protestantse Gemeente Middelburg te werken.
De wijkgemeente biedt:
– een pluriform samengestelde gemeenschap met 1400 leden.
Ouderen, jongvolwassenen en jongeren leveren naast en met elkaar een
enthousiaste bijdrage om de gemeente levendig en alert te houden;
– een gemeenschap die een duidelijke Bijbelse visie heeft en voortdurend onderweg
is om die visie te concretiseren;
– een prettige woonomgeving met de allure van een provinciehoofdstad;
– hulp bij het zoeken van huisvesting.
Kortom, een gemeente met uitdagingen in een middenklassewijk van de stad
Middelburg.
Voor meer informatie of een informatiepakket kunt u contact opnemen met
Hans Vreeke, de voorzitter van de beroepingscommissie (vanaf 2 september),
telefoon (0118) 63 74 54 of jlvreeke@zeelandnet.nl
Uw sollicitatie, voorzien van een curriculum vitae, kunt u vóór 25 september richten aan
de Beroepingscommissie,
p/a Langevielesingel 86, 4335 AC Middelburg.
29

Kerkinformatie ADVERTENTIES RUBRIEK September 2004
Protestantse Wijkgemeente Camminghaburen in Leeuwarden-Oost zoekt naast de
aanwezige predikant (80%) een
predikant(e) 50%
Wij zijn
een relatief jonge gemeente met een grote diversiteit aan werkgroepen. We hebben
veel jeugd en daarom hebben we op projectbasis een kerkelijk jongerenwerker in
dienst. Daarnaast floreert de muzikaliteit door de aanwezigheid van een professionele
kerkmusicus.
Wij zoeken een predikant die
– wil uitgaan van de werking van Gods Geest in en door mensen, in en door de
gemeenschap, in de samenleving
– een omgang met de Schriften heeft, die is gevormd door eigentijdse spiritualiteit en
theologische en hermeneutische vaardigheden
– een omgang met de liturgie heeft die zich positief verhoudt tot de oecumene en
open staat voor hedendaagse vertolking in woord, klank, gebaar en beeld.
Kwaliteiten
– inlevingsvermogen in verscheidenheid aan belevingen
– toewijding (collegialiteit, betrokkenheid naar gemeente, wijk en wereld)
– vernieuwingskracht gericht op inbedding van vernieuwingen
– heldere en herkenbare presentatie.
Taken
Naast het vervullen van de kernfuncties verwachten wij van de nieuwe predikant
aandacht voor en affiniteit met één of meer van de volgende zaken:
– jeugd en jongeren (m.n. catechese en pastoraat)
– missionair werk
– toerusting van vrijwilligers in pastoraat en diaconaat
– bestuurlijk werk.
Informatie en procedure
Over de gemeente: www.sow-camminghaburen.nl
Informatie over de vacature:
mw.M. Kiers-Bevaart (voorzitter beroepingscommissie), telefoon (058) 267 41 34.
Informatiepakket met profielschets op te vragen per
e-mail: harsta8@wanadoo.nl
Uw sollicitatie kunt u richten aan:
mw.T. Dijkstra (secretaris beroepingscommissie)
Harstastate 8, 8926 LH Leeuwarden
(liefst voor 25 september 2004).
De Protestantse (wijk)gemeente Pendrecht-Heijplaat zoekt een
pastoraal werker v/m
voor 60% van de werktijd
De functie is tenminste voor vier jaar. Inschaling vindt plaats in schaal 8 van de
kerkelijke medewerkers. Gevraagd wordt een HBO-opleiding, bij voorkeur Pastoraat.
De kandidaat is belijdend lid van de Protestantse Kerk. De aanwezige predikant heeft
een hervormde achtergrond, daarom gaat de voorkeur uit naar een kandidaat met
een gereformeerde achtergrond.
Het accent van de functie ligt bij het pastoraat. Daarnaast is er een diaconale taak.
Deze bestaat in het ondersteunen van het oecumenische inloophuis in de gemeente.
De werkzaamheden worden uitgevoerd in overleg met de predikant.
Een informatiepakket kunt u aanvragen bij
Mw. H. Th Meijer
Slinge 486, 3086 ET Rotterdam
telefoon (010) 410 03 61
Naar haar kunt u ook binnen twee weken uw sollicitatie sturen.
Verenigde Protestante Gemeente Tweestromenland. Gereformeerde Kerk Abbenbroek-
Zwartewaal. Hervormde Gemeenten van Geervliet, Heenvliet en Zwartewaal
Wij zijn een kleine maar actieve gemeente, bestaande uit 4 kernen (3 kernen hebben
een eigen kerkgebouw) en zijn vanaf 1996 in federatieverband werkzaam met een team
van 3 predikanten. Door het ontstaan van een vacature zijn wij op zoek naar een
kandidaat predikant(e)
voor een dienstverband van 80 -100 %
die:
– zijn/haar werkzaamheden zal verrichten in de kern Abbenbroek-Zwartewaal. Gezien
de samenstelling van het team (2 hervormde predikantes, werkzaam in eigen kern),
zijn wij op zoek naar een gereformeerd kandidaat/predikant(e) die:
– ons uitleg kan geven over de bijbel in relatie tot de tijd waarin wij nu leven;
– de pastorale werkzaamheden interessant en belangrijk vindt;
– de gemeente wil begeleiden in de verdere ontwikkeling van het Samen Op Wegproces
tot fusie;
– kan werken in teamverband;
– mede leiding kan geven aan de vrijwilligers in onze gemeente.
Een pastorie is beschikbaar en bevindt zich in een kindvriendelijke omgeving
Bent u geïnteresseerd dan sturen wij u graag de profielschetsen toe. Deze zijn op
aanvraag te verkrijgen bij de secretaris
dhr. R. Hogenbirk,
Marshalllaan 39, 3223 TJ Hellevoetsluis
telefoon (0181) 32 23 41
Ook kunt u contact op nemen met de voorzitter van de beroepingscommissie
Mevr. M. van der Hoek-van Bergeijk,
telefoon (0181) 66 12 11 / 66 12 33.
Reacties graag binnen 2 weken.
30

Kerkinformatie ADVERTENTIES september 2004
De Protestantse Gemeente te Eindhoven zoekt voor de wijkgemeenten in Woensel een fulltime
predikant m/v
Wie zijn wij?
Wij zijn twee wijkgemeenten uit Noord-Eindhoven, de grootste stad van Zuid.
Nederland, koploper op het gebied van technologie.
Wij zijn een open gemeente, bestaande uit mensen afkomstig uit alle windstreken met
oog voor de samenleving.
Als minderheid in een multi-religieuze omgeving, willen wij het protestantse geluid in
al zijn verscheidenheid onverminderd laten klinken.
Wij realiseren ons dat dit niet vanzelf gaat. Wij vinden het daarom van groot belang ons
te verzekeren van de betrokkenheid van de ‘jong-’ volwassenen (20-45 jaar), waardoor
deze groep het gemeentewerk in al haar facetten mede gaat ondersteunen.
Wie zoeken wij?
Een ervaren, predikant die enthousiast de uitdaging aangaat om deze jongvolwassenen
te betrekken bij de gemeente.
Iemand die eigentijdse uitleg met liturgische vormgeving weet te combineren.
Die oog heeft voor en zich actief wil inzetten voor mensen in de knel, buitenlanders,
rand- en buitenkerkelijken.
Wil samenwerken met collegae in de beide wijken en in de stad .
Kortom: iemand die ons initiatiefrijk voorgaat op pastoraal en diaconaal vlak zowel
binnen als buiten de gemeente.
De verwachting is dat we over 4 tot 5 jaar één gemeente vormen.
Voor inlichtingen of toezending van een informatiemap kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie:
dhr. Pieter Tankink, Gebr. Ganslaan 8, 5626 GB Eindhoven, telefoon (040) 262 34 90.
Uw sollicitatie kunt u voor 18 september a.s. sturen naar het secretariaat van de beroepingscommissie:
mevr. Freke Neerhof, Robijnring 56, 5629 GK Eindhoven.
Wij zijn een actieve wijkgemeente van ongeveer 560 leden met ruimte voor
veelkleurigheid en respect voor elkaars mening.
Voor de kerkdiensten hebben wij de beschikking over De Olijftak, een kerkgebouw dat
al ruim 25 jaar als centrum voor ons gemeente-zijn functioneert. Bij de opening is deze
wens uitgesproken: “Moge de Olijftak het leven van de gemeente symboliseren en een
teken van geloof en hoop vertegenwoordigen binnen de samenleving van Zoetermeer,
verkondigend dat er grond is voor Hoop-op-Leven”. Die wens leeft nog steeds voort als
onderdeel van ons gemeente-zijn.
Onze gemeenteleden hebben een enthousiaste inbreng in veel kerkelijke activiteiten.
Op dit moment wordt er hard aan gewerkt om per 1 januari 2006 samen op weg te gaan
met de gereformeerde wijkgemeente Seghwaert Noordhove en de hervormde Ichthuskerkgemeente-west.
De wijkgemeente Buytenwegh de Leyens, die deel uitmaakt van de Gereformeerde
Kerk van Zoetermeer zoekt een
predikant (0,8 fte)
ter vervulling van de vacature die is ontstaan door het overlijden van onze predikant.
Wij kijken uit naar een man/vrouw die:
– inspirerend en creatief vorm wil geven aan de eredienst;
– pastoraal en diaconaal betrokken is;
– jonge mensen wil betrekken bij geloof en kerk;
– de balans helpt te zoeken tussen vernieuwing en voortzetting /verdieping van
het bestaande;
– samen met twee collegae de protestantse wijkgemeente Zoetermeer-Noord
wil realiseren;
– gestalte geeft aan gemeenteopbouw in de nieuwbouwwijk Oosterheem;
– openstaat voor samenwerking met andere wijkgemeenten en kerken.
Er is geen pastorie beschikbaar, maar wij willen behulpzaam zijn bij het zoeken naar een passende woning.
Voor inlichtingen en informatie kunt u zich richten tot de voorzitter van de beroepingscommissie de heer Fien Meiresonne, telefoon (079) 341 71 79.
Uw belangstelling voor de vacature kunt u schriftelijk vóór 20 september 2004 kenbaar maken bij de secretaris van de beroepingscommissie,
Hans van der Kruk, Vletkade 28, 2725 AX Zoetermeer, telefoon (079) 341 69 86, e-mail: hvdkruk@planet.nl
31

Kerkinformatie BERICHTEN September 2004
Speciale Protestantse Kerk-editie van
de nieuwe bijbelvertaling
De Protestantse Kerk in Nederland en
Uitgeverij Jongbloed geven samen een
speciale bijbel uit ter gelegenheid van de
totstandkoming van de Protestantse Kerk
in Nederland. Deze editie bevat de nieuwe
bijbelvertaling en voorin is de verklaring van
vereniging van de drie kerken afgedrukt.
Deze bijzondere uitgave is in een beperkte
oplage van 1000 exemplaren beschikbaar
en is alleen te bestellen via voorintekening
tot 1 november 2004. De inteken- en machtigingsformulieren
zijn te verkrijgen bij uw
regionale protestantse dienstencentrum
en op de website www.pkn.nl ‘Bijbel kerkvereniging’,
maar u kunt ook bellen met het
Protestants Landelijk Dienstencentrum,
telefoon (030) 880 14 15.
Gegevens: omslag blauw leather look, in
goudopdruk beeldmerk PKN; met afbeelding
Verenigingsakte; formaat: 14 x 21; gebonden;
prijs Q 47,50; uitgever: PKN/Jongbloed.
Een deel van de opbrengst gaat naar het
geschenkfonds ‘Hoop doet samenleven’.
De PKN-bijbel. Foto: PKN
Brochure Raad van Kerken
over tolerantie
Wat kunnen kerken bijdragen aan het maatschappelijk
debat en de persoonlijke bezinning
over tolerantie? Voor sommigen zijn de
kerken toonbeelden van intolerantie en niet
in staat iets zinnigs over verdraagzaamheid te
melden. Voor anderen hebben de kerken juist
veel concrete ervaring met tolerantie. Het
huidig debat over tolerantie motiveerde de
Raad van Kerken in Nederland tot publicatie
van de brochure ‘Overtuigd tolerant. Een
bijdrage aan de bezinning over tolerantie’.
In ‘Overtuigd tolerant’ wordt duidelijk
gemaakt wat tolerantie wel en niet is.
Misvattingen over tolerantie worden uit de
weg geruimd. De brochure geeft vier argumenten
voor tolerantie. De concrete invulling
van deze argumenten (vrijheid, democratie,
waarheid en pragmatisme) is bepalend voor
hoe tolerantie in de praktijk wordt gebracht.
Die invullingen worden echter zelf weer
mede bepaald door onderliggende religieuze
en levensbeschouwelijke overtuigingen.
Aan de hand van een verkenning van hoe
in vier kerkelijke tradities (remonstrants,
rooms-katholiek, doopsgezind en die van de
Protestantse Kerk in Nederland) over tolerantie
gedacht wordt, wordt het belang
van de religieuze en levensbeschouwelijke
dimensie geïllustreerd.
De brochure ‘Overtuigd tolerant’ is de eerste
publicatie van de beraadgroep Ethische
vragen van de Raad van Kerken in Nederland.
Voor gebruik in groepen zijn suggesties
opgenomen. De brochure is verschenen in de
reeks Oecumenische Bezinning. Besteladres:
Raad van Kerken in Nederland, telefoon (033)
463 38 44 of e-mail: rvk@raadvankerken.nl.
Prijs Q 4 (exclusief portokosten).
32