Landenspel 'light' - Prodemos

Instructie: Landenspel ‘light’
Korte omschrijving werkvorm:
In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder
groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen) invullen. Welke beslissing zou de
regering van een bepaald land nemen? Alle groepjes schrijven per onderwerp hun oplossing op
en moeten hun antwoorden kunnen presenteren aan de groep. U zorgt dat ieder land
klassikaal (kort) wordt besproken. Let erop dat u bij uw uitleg steeds een link legt naar het
concept ‘rechtsstaat’.
Leerdoel:
Leerlingen weten dat het leven in een democratische rechtsstaat niet vanzelfsprekend is.
Duur:
30 minuten
Benodigdheden:
Per groepje twee opdrachten van verschillende landen.
Handleiding:
1. Verdeel de leerlingen over zes groepjes. Leg uit dat iedere groep zich moet inleven in
de regering van een bepaald land. Deel eerst één werkblad uit aan de groepjes. Zorg
dat ieder groepje een ander land heeft. Laat de leerlingen de vraag op het werkblad
beantwoorden. Welke besluit zou jouw regering nemen? Geef de leerlingen 5 minuten
de tijd.
2. Deel als de leerlingen klaar zijn met het eerste werkblad een tweede werkblad uit van
een ander type land. Dus als ze net “Nederland” hebben gehad, deelt u nu bv. “Noord-
Korea” uit. Geef de leerlingen weer 5 minuten de tijd.
3. Bespreek de bevindingen klassikaal. Geef per groepje een leerling het woord over hun
eerste werkblad. Zorg dat leerlingen hun antwoord toelichten. Vraag om aanvulling of
vragen vanuit de klas. Ga ook in op het verschil tussen een dictatuur en een
democratische rechtsstaat.
Vragen die een discussie kunnen uitlokken:
- Wie is de baas in een democratie en wie in een dictatuur?
Bij een democratie is het volk (uiteindelijk) de baas. In een democratische rechtsstaat
kan de volksvertegenwoordiging de regering dwingen om uitleg te geven over
besluiten. De volksvertegenwoordiging kan zelfs de regering naar huis sturen. In een
dictatuur heeft vaak één persoon (of hebben meerdere personen) alle macht zonder
dat deze op een eerlijke manier gekozen is/zijn.
- Wie kent een paar belangrijke rechten die burgers hebben in een democratische
rechtsstaat? En weet je ook waar deze rechten in staan opgeschreven?
Belangrijke rechten zijn de grondrechten. Grondrechten geven het volk de vrijheid om
te leven en mee te doen in de samenleving en aan de politiek, zonder dat de overheid
zich ermee bemoeit. Deze grondrechten hebben we op meerdere plekken
opgeschreven, vastgelegd en afgesproken met elkaar. Speciaal voor de Nederlandse
burgers hebben we de Nederlandse Grondwet, daarin staat een aantal klassieke
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’

grondrechten beschreven, bijvoorbeeld:
- Iedereen is voor de wet gelijk
- Vrijheid van godsdienst
- Vrijheid van drukpers
- Recht op vereniging en vergadering (relevant voor de politiek!)
- Vrijheid van meningsuiting
- Recht op eigendom (relevant voor vraag over stuwdam)
Daarnaast is er bijvoorbeeld ook het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
en nog een aantal Europese en Internationale verdragen die ook voor ons in Nederland
gelden.
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’

Beschrijving Saoedi-Arabië
Er is een machtige koning.
Hij heeft altijd het laatste woord.
De wetgeving is streng
islamitisch.
Vrouwen mogen niet autorijden.
Hoe zou de regering in Saoedi-Arabië reageren als…
…vrouwen de straat op gaan om te protesteren, omdat ze vinden dat ze worden
gediscrimineerd?
De regering zou:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Kenmerken rechtsstaat:
- De overheid moet zich aan de wet houden.
- Rechters zijn onafhankelijk.
- Burgers hebben grondrechten.
Is Saoedi-Arabië volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’

Beschrijving Zwitserland
Burgers mogen meestemmen over
wetten. Elk jaar wordt iemand
anders van de regering het
staatshoofd.
Er mogen geen minaretten
meer worden gebouwd.
Er zijn vier officiële talen: Duits, Frans,
Italiaans en Retro-Romaans.
Hoe zou de regering in Zwitserland reageren als…
…buitenlanders die in Zwitserland wonen onderwijs in het Spaans willen?
De regering zou:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Kenmerken rechtsstaat:
- De overheid moet zich aan de wet houden.
- Rechters zijn onafhankelijk.
- Burgers hebben grondrechten.
Is Zwitserland volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’

Beschrijving Rusland
De president en de premier zijn
heel machtig. Ze luisteren niet
altijd naar de
volksvertegenwoordiging.
Soms zitten er mensen in de
gevangenis, zonder dat er
onderzocht is of ze wel schuldig
zijn.
Er zijn regelmatig mishandelingen van
joden en gastarbeiders uit
buurlanden.
Hoe zou de regering in Rusland reageren als…
…journalisten een kritisch stuk schrijven over de regering?
De regering zou:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Kenmerken rechtsstaat:
- De overheid moet zich aan de wet houden.
- Rechters zijn onafhankelijk.
- Burgers hebben grondrechten.
Is Rusland volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’

Beschrijving Verenigde Staten
De president wordt gekozen door
het volk. Hij woont en werkt in
het Witte Huis.
Je mag overal grappen over
maken. Maar maak geen
grappen over terrorisme, want
dan zijn Amerikanen heel streng.
Een jury van burgers mag bepalen of
een verdachte wel of niet schuldig is.
Iedere staat heeft in de Verenigde
Staten eigen regels.
Hoe zou de regering in de Verenigde Staten reageren als…
…iemand de president beledigt?
De regering zou:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Kenmerken rechtsstaat:
- De overheid moet zich aan de wet houden.
- Rechters zijn onafhankelijk.
- Burgers hebben grondrechten.
Zijn de Verenigde Staten volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
_________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’

Beschrijving Noord-Korea
Deze man is al dood, maar toch is
hij nog de president. Zijn
kleinzoon regeert nu het land.
Er zijn wel verkiezingen, maar
iedereen weet dan dat de
Koreaanse Arbeiderspartij de
grootste partij wordt. Er zijn
namelijk geen andere partijen.
Iedereen moet zich gedragen zoals de
regering graag ziet. Soms ‘verdwijnen’
er mensen.
Hoe zou de regering in Noord-Korea reageren als…
…veel burgers moeten verhuizen om een dam aan te kunnen leggen?
De regering zou:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Kenmerken rechtsstaat:
- De overheid moet zich aan de wet houden.
- Rechters zijn onafhankelijk.
- Burgers hebben grondrechten.
Is Noord-Korea volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’

Beschrijving Nederland
De koningin heeft bijna geen
macht. Het parlement beslist over
de regels in het land.
Eens in de vier jaar mogen
volwassenen stemmen op de
politieke partij die ze graag in
het parlement willen hebben.
Er is in Nederland veel vrijheid voor
iedereen. Zo mogen de Friezen les
krijgen in hun eigen taal.
Hoe zou de regering in Nederland reageren als…
…een organisatie die opkomt voor de rechten van homo’s een demonstratie wil houden?
De regering zou:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Kenmerken rechtsstaat:
- De overheid moet zich aan de wet houden.
- Rechters zijn onafhankelijk.
- Burgers hebben grondrechten.
Is Nederland volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’

Antwoorden Landenspel ‘light’
Saoedi-Arabië
Hoe zou de regering in Saoedi-Arabië reageren als…
…vrouwen de straat op gaan om te protesteren, omdat ze vinden dat ze worden
gediscrimineerd?
Als er geruchten zijn van een protest, dan is de politie waarschijnlijk met veel machtsvertoon
aanwezig. Politieagenten zullen voertuigen controleren en mensen fouilleren. Als er inderdaad
een protest komt, is het mogelijk dat ze het vuur openen op demonstranten.
Is Saoedi-Arabië volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
In Saoedi-Arabië is geen recht op vereniging: demonstraties zijn verboden. Een grondwet, die
burgers rechten geeft, is belangrijk in een rechtsstaat. De koning in Saoedi-Arabië hoeft geen
rekening te houden met een grondwet.
Zwitserland
Hoe zou de regering in Zwitserland reageren als…
…buitenlanders die in Zwitserland wonen onderwijs in het Spaans willen?
Er zijn in Zwitserland veel verschillende scholen van minderheden. Ze spreken natuurlijk zelf al
verschillende talen. Gemeenten mogen zelf beslissen in welke talen onderwijs wordt gegeven.
Is Zwitserland volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
In Zwitserland is veel vrijheid voor de burgers. Ze mogen bv. demonstreren en kritisch schrijven
in de pers. Ook mogen ze via referenda over veel zaken mee beslissen. Zo hebben de burgers
van Zwitserland aangegeven dat ze geen nieuwe minaretten willen. Daarvan kun je je afvragen
of dat niet botst met de vrijheid van godsdienst. De Europese rechter [van het Europees Hof
voor de Rechten van de Mens in Straatsburg] heeft uiteindelijk besloten dat Zwitserland toch de
bouw van nieuwe minaretten mag verbieden.
Rusland
Hoe zou de regering in Rusland reageren als…
…journalisten een kritisch stuk schrijven over de regering?
In de Wereld Persvrijheid Index van 2007 staat Rusland op de 144e plaats van in totaal 169
landen. In Rusland is de persvrijheid erg achteruit gegaan in de afgelopen jaren. Journalisten
worden vaak bang gemaakt, zodat ze schrijven wat de Russische regering wil horen.
Is Rusland volgens jullie een rechtsstaat?
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’

JA / NEE, want:
Hoewel veel Russen zeggen dat Rusland een democratie is, is er weinig vrijheid voor de burgers.
Zeker voor de minderheden in Rusland is er weinig vrijheid. In een goede democratische
rechtsstaat worden minderheden beschermd. Dat is in Rusland dus niet het geval.
Verenigde Staten
Hoe zou de regering in de VS reageren als…
…iemand de president beledigt?
Hoewel de Verenigde Staten bekend staan als het land van de vrijheid, is er toch kritiek
op de persvrijheid na 2003, toen de VS Irak binnenvielen. De Amerikaanse overheid
hield de media steeds meer in de gaten. Het was immers belangrijk dat er steun onder
de bevolking bleef voor de oorlog. Hoewel er dus wel kritiek is op inperking van de
persvrijheid, mogen mensen over de president in de V.S. juist wel weer grappen maken.
Hier doen ze niet moeilijk over. Daar moet de president in een vrij land als de VS maar
tegen kunnen!
Zijn de Verenigde Staten volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
Natuurlijk zijn er best kritiekpuntjes te verzinnen, maar de VS hebben al sinds 1787 een
grondwet die niet zo makkelijk veranderd kan worden. Ook hebben de VS gescheiden machten.
De wetgever is niet de uitvoerder en de rechter moet bepalen welke straf iemand die de wet
overtreedt krijgt. Ook hebben de burgers grondrechten.
Noord-Korea
Hoe zou de regering in Noord-Korea reageren als…
…veel burgers moeten verhuizen om een dam aan te kunnen leggen?
In Noord-Korea is geen recht van eigendom, alle eigendommen en productiemiddelen zijn in
handen van de staat. Niemand heeft privébezit. De overheid zal hier dus geen enkel probleem
hebben met de 100.000 mensen die moeten verhuizen.
Is Noord-Korea volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
In Noord-Korea bepaalt de staat alles. Noord-Korea is een communistische ‘volksrepubliek’,
maar het volk heeft niets te zeggen. Er is geen vrije pers, geen recht op eigendom,
mensenrechten worden geschonden, kortom: absoluut geen rechtsstaat.
Nederland
Hoe zou de regering in Nederland reageren als…
…een organisatie die opkomt voor de rechten van homo’s een demonstratie wil houden?
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’

De regering zou dit toestaan, mits de demonstranten zich netjes gedragen en de
openbare orde niet verstoren. In Nederland bestaat vrijheid van vereniging.
Is Nederland volgens jullie een rechtsstaat?
JA / NEE, want:
In Nederland bestaat vrijheid van vereniging. Mensen zijn vrij om te demonstreren. Ook is
Nederland ten opzichte van veel andere landen behoorlijk tolerant tegenover homoseksuelen,
maar ook tegenover andersdenkenden. Iedereen, dus ook minderheden, hebben het recht op
een plek in onze samenleving. Dat staat ook in de grondwet. In Nederland is het homohuwelijk
mogelijk.
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’