download PDF - Dwars - Universiteit Antwerpen

4DOSSIER: Ongelijkheid in het onderwijs
“Ons onderwijs reproduceert de sociale ongelijkheid”
Interview met onderwijsexpert Ides Nicaise
TEKST & FOTO: JONAS VINCKEN, GRAFIEKEN: ‘DE SCHOOL VAN DE ONGELIJKHEID’
DAT VLAANDEREN OP WERELDNIVEAU
ERG GOED SCOORT QUA ONDER-
WIJSKWALITEIT, IS ALGEMEEN BEKEND.
DAT WE HET RONDUIT VRESELIJK
DOEN ALS HET OP ONDERWIJSGELIJK-
HEID AANKOMT, IS MINDER BEKEND.
BIJNA NERGENS ANDERS WORDEN
JE SCHOOLRESULTATEN ZO STERK
GEDETERMINEERD DOOR JE SOCIALE,
ECONOMISCHE EN CULTURELE ACH-
TERGROND. IN ‘DE SCHOOL VAN DE
ONGELIJKHEID’ GAAN NICO HIRTT, IDES
NICAISE EN DIRK DE ZUTTER DIEPER
IN OP DIT PROBLEEM EN BIEDEN ZE
METEEN MOGELIJKE ALTERNATIEVEN
AAN. NICAISE, HOOFDDOCENT AAN
DE K.U.LEUVEN EN HOOFD VAN DE
ONDERZOEKSGROEP ONDERWIJS EN
LEVENSLANG LEREN VAN HET HOGER
INSTITUUT VOOR DE ARBEID (HIVA),
LICHT TOE.
IDES NICAISE De situatie is niet zo goed. Er is
tegenwoordig heel wat objectiveerbaar cijfermateriaal
dat ons toelaat de positie van België
op internationaal niveau te vergelijken, zoals
de PISA-enquête (Programme for International
Student Assessment, nvdr.), waarbij vijftienjarigen
getoetst worden op de vaardigheden
die het onderwijs hen bijbracht. Uit die toetsen
blijkt keer op keer - ongeacht of het nu
om taal, wiskunde of wetenschappen gaat -
dat Vlaanderen tot de wereldtop behoort qua
gemiddelde onderwijskwaliteit. We scoren
echter ronduit slecht qua gelijkheid: de kloof
tussen de beste en de slechtste resultaten
van Vlaamse leerlingen is erg groot. Je onderwijsuitkomsten
worden in grote mate bepaald
door je sociale afkomst. Kinderen van arbeiders
doen het steevast minder goed dan kinderen
van hooggeschoolden en ook kinderen
met een andere etnische afkomst doen het
veel slechter dan kinderen met een Vlaamse
achtergrond. Ons onderwijs reproduceert
de ongelijkheden in de maatschappij, terwijl
we van onderwijs net verwachten dat het de
kansen en competenties moet bieden om op
te klimmen op de sociale ladder.
U zei dat jongeren met een andere etnische
afkomst het ook merkelijk slechter
doen. Is dat verschil te reduceren tot
de sociaaleconomische achtergrond?
Zij verkeren dikwijls in de lagere sociale
lagen, hun ouders zijn vaker laaggeschoold
of werkloos…
NICAISE Dat verklaart een heel groot stuk van
het verschil. Daarbovenop blijkt echter dat er
in Vlaanderen een deel van die kloof niet verklaard
kan worden door de sociaaleconomische
verschillen. Dan is de grote vraag: hoe
komt dat? Sommigen denken spontaan dat
migrantenjongeren minder onderwijsgericht
zouden zijn, maar daar heeft het helemaal niet
mee te maken. Het blijkt nu ook uit de PISAonderzoeken
duidelijk dat migrantenjongeren
net méér besef hebben van het belang van
onderwijs voor hun latere loopbaan en leven.
In Vlaamse scholen wil men het spreken van
andere talen zoveel mogelijk vermijden, wil
men de islam niet onderwijzen aan moslimjongeren,
verbiedt men vaak hoofddoeken…
Zelfs al zijn dat goedbedoelde maatregelen,
door de betrokken doelgroepen worden ze
aangevoeld als kleinerend en discriminerend.
Misschien verklaart dat wel waarom allochtone
jongeren zich op den duur minder goed
gaan voelen op school en minder goed gaan
presteren.
“Je onderwijsuitkomsten worden in grote
mate door je sociale afkomst bepaald.”