Handleiding voor voedselonderzoek bij steenuilen

HANDLEIDING VOEDSELONDERZOEK STEENUILEN
INSPECTIE VAN NESTPLAATSEN
Het inspecteren van nestplaatsen levert veel
waardevolle informatie op over het dieet dat
jonge Steenuilen door hun ouders krijgen
voorgeschoteld. Met name tijdens de eerste week
na uitkomst van de eieren, wanneer de jongen
nog klein zijn, worden er meer prooien
aangevoerd dan de jongen kunnen opeten. Deze
prooien blijven achter in de nestkast of nestholte
en kunnen geregistreerd worden. Met name kleine
knaagdieren en vogeljongen worden gevonden.
Raadpleging van tabel 1 geeft je een goede indruk
van wat je aan kunt treffen. Sommige prooien
zijn heel, andere gedeeltelijk opgegeten. Bij
kleine knaagdieren en vogels ontbreekt soms de
kop hetgeen determinatie bemoeilijkt.
worden opgegeten. Behalve het determineren en
tellen van de prooien is het ook belangrijk om ze
te wegen. Waarschijnlijk ben je al in het bezit
van een kleine digitale weegschaal of een Pesola
voor het wegen van jongen. Anders zijn deze voor
niet al te veel geld te koop. Een Pesola kost
ongeveer €40, een digitale weegschaal koop je
voor ongeveer €100 (www.ohaus.com).
Figuur 17. Dode jonge huismussen uit een
Steenuilnestkast in de Achterhoek.
Figuur 16. Verse prooiresten uit een Steenuilnestkast
in de Achterhoek.
Ook dient de staat van elke prooi genoteerd te
worden: intact, koploos, half, alleen kop,
aangevreten, vers, ingedroogd, maden etc. Met
enige oefening zijn de meeste prooien eenvoudig
en snel op naam te brengen. De
determinatietabel achterin deze handleiding
biedt hier uitkomst.
Registratie van de prooiresten dient te
gebeuren tijdens reeds geplande bezoeken. Las
liever geen extra bezoeken in om prooiresten te
registreren! Probeer prooiresten te registreren
tijdens een bezoek dat valt in de periode van net
vóór het uitkomen van de eieren tot wanneer de
jongen enkele dagen oud zijn. Dit lukt alleen
wanneer er enige zekerheid bestaat over de
uitkomstdatum van de eieren zodat dit bezoek
gepland kan worden in de juiste periode. Soms is
het mogelijk prooien te registreren tijdens twee
bezoeken binnen deze periode wanneer het
eerste bezoek net vóór het uitkomen van de
eieren valt. Bedenk dan wel dat het risico bestaat
dat sommige prooien twee keer geregistreerd
worden. Dit kan voorkomen worden door tijdens
het tweede bezoek geen oude ingedroogde
prooien mee te tellen. Wanneer de jongen ouder
worden is prooiregistratie niet meer mogelijk
omdat alle aangevoerde prooien dan direct
Figuur 18. Een Bosmuis (links) en Veldmuis (rechts)
verzameld in een nestkast in de Achterhoek. De
algemene verschillen tussen de ware muizen en de
woelmuizen zijn hier goed zichtbaar. Ware muizen
zoals de Bosmuis hebben een relatief lange staart en
duidelijk zichtbare, grote oren. Woelmuizen als de
veldmuis hebben een korte staart en veel kleinere,
slecht zichtbare oren.
14