IMPLEMENTATIEPLAN LBZ - Dutch Hospital Data

IMPLEMENTATIEPLAN LANDELIJKE 

BASISREGISTRATIE ZIEKENHUISZORG 

Hulpmiddel voor de implementatie van de LBZ in uw ziekenhuis 

Dit document is geschreven door Q-Consult in opdracht van 

Dutch Hospital Data. 

Nils van Herpen 

Monique van Lipzig 

November 2011 

Utrecht

Voorwoord 

Op verzoek van de stuurgroep Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg (LBZ) en in 

opdracht van Dutch Hospital Data (DHD) heeft Q-Consult een implementatieplan LBZ 

opgesteld, dat ziekenhuizen kunnen gebruiken bij de start van de invoering van de LBZ. 

De landelijke stuurgroep LBZ 1 , waarin Nederlandse Federatie van Universitaire Centra 

(NFU), de NVZ ziekenhuizen en DHD zijn vertegenwoordigd, coördineert de invoering van de 

LBZ, daarbij ondersteund door DHD. Door de stuurgroep is een werkgroep Implementatie 

LBZ in het leven geroepen, die is samengesteld uit medewerkers van ziekenhuizen en 

andere betrokkenen. Deze werkgroep zal de invoering door ziekenhuizen monitoren en 

nagaan op welke wijze deze optimaal kan worden ondersteund. 

De werkgroep heeft het implementatieplan LBZ besproken. Vastgesteld is dat de impact van 

de invoering van de LBZ voor ziekenhuizen groot is. De invoering van de ICD-10 vraagt een 

ziekenhuisbrede visie op de (verantwoordelijkheidsverdeling voor de) registratie van deze 

diagnosegegevens. Op basis van deze visie zal de administratieve organisatie worden 

ingericht en de opleiding van medisch specialisten en medisch codeurs inhoud worden 

gegeven. Naar opvatting van de werkgroep kan de diagnosethesaurus hierbij een belangrijk 

hulpmiddel bieden. Het invoeren van het Verrichtingenbestand (CBV) heeft belangrijke 

consequenties voor de registratie door medisch specialisten en andere ziekenhuismedewerkers 

en de inrichting van de ZIS-modules. Het aantal vast te leggen codes zal in de 

regel toenemen, dit vraagt een goede facilitering per medisch specialisme. De aanlevering 

aan de LBZ zal volgens het datamodel en de aanleverspecificaties worden geregeld. Daartoe 

is een inventarisatie van de voor de LBZ noodzakelijke gegevens nodig en zullen afspraken 

met de ZIS-leveranciers over data-extractie en een registratiemodule noodzakelijk zijn. 

Gezien de impact, het tijdschema (invoering ICD-10 uiterlijk per 1 januari 2013, het 

Verrichtingenbestand (CBV) en LBZ uiterlijk per 1 januari 2014) en de eerste ervaringen, 

adviseert de werkgroep Implementatie LBZ ziekenhuizen, voor zo ver dat nog niet heeft 

plaatsgevonden, zo spoedig mogelijk een impactanalyse uit te voeren, een projectplan op te 

stellen en een projectorganisatie in te richten. Het implementatieplan kan daarbij een goed 

hulpmiddel vormen. 

De komende periode zullen alle ziekenhuizen meer ervaring opdoen met de implementatie 

van de LBZ (inclusief de ICD-10 en het Verrichtingenbestand (CBV). De werkgroep 

Implementatie LBZ en DHD vernemen graag van u uw ervaringen, opmerkingen en 

aanvullingen. DHD heeft daarvoor een helpdesk ingericht (uw vragen kunt u richten aan 

registraties@hospitaldata.eu). 

Wij wensen ziekenhuizen veel succes bij de invoering van de LBZ. 

Inez Joung, 

Directeur DHD/voorzitter stuurgroep LBZ 

1 

Voor samenstelling van de LBZ-projectorganisatie en andere informatie verwijzen wij u 

naar de website van dutch.hospitaldata.eu). 

2

Samenvatting 

De landelijke Basisregistratie Zorg (LBZ) vormt de opvolger van de LMR en LAZR. De LBZ 

registreert kerngegevens rondom de patiënt en is van groot belang voor 

beleidsontwikkeling, benchmarking, internationale rapportages, het vaststellen van de 

HSMR en wetenschappelijk onderzoek. 

De landelijk afgesproken planning voor de invoering van de LBZ is als volgt: 

 

 

 

Uiterlijk vanaf 1 januari 2013 leveren ziekenhuizen diagnoses aan in de ICD-10. 

Uiterlijk vanaf 1 januari 2014 leveren ziekenhuizen verrichtingen aan in CBV-codes. 

Uiterlijk vanaf 1 januari 2014 wordt van ziekenhuizen verwacht dat zij aan de LBZ 

deelnemen. 

De impact van de invoering van de LBZ is groot en het tijdschema is strak, zo zijn de eerste 

ervaringen van ziekenhuizen. Het tijdig uitvoeren van een impactanalyse en het opstellen 

van een projectplan verdient nadrukkelijk aanbeveling, om ziekenhuisbreed helder te 

hebben op welke wijze de LBZ wordt geïmplementeerd en welke (interne) planning daarbij 

wordt gevolgd. 

Op verzoek van DHD/de stuurgroep LBZ is dit implementatieplan opgesteld dat 

ziekenhuizen kunnen gebruiken bij de voorbereiding van de implementatie. Dit plan vormt 

input voor een eigen ziekenhuis-specifiek implementatieplan LBZ. 

Als eerste is het van belang vast te stellen voor welke doeleinden het ziekenhuis de LBZ 

gaat gebruiken en welk invoeringsscenario wordt gekozen. Voor het opstellen van het 

invoeringsscenario, waarbij gekozen kan worden uit diverse tijdpaden voor het 

Verrichtingenbestand (CBV), ICD-10 en LBZ, is het van belang goed inzicht te hebben in de 

benodigde wijzigingen en impact op de organisatie. In het implementatieplan wordt 

informatie over deze onderdelen van de LBZ-implementatie en het uitvoeren van zo’n 

impactanalyse verstrekt (paragraaf 3.1 projectdefinitie). De bijhorende bijlagen geven een 

nadere toelichting op een gedetailleerder niveau. 

Vervolgens zal de inrichting van de implementatie dienen te worden opgepakt. Het gaat dan 

om het opstellen van een activiteitenplanning en begroting, het inrichten van een 

projectorganisatie, het definiëren van de wijze waarop het project wordt beheerst en de 

randvoorwaarden worden ingevuld en de communicatie wordt verzorgd. Het 

implementatieplan biedt daarvoor aanwijzingen, voorbeelden en praktische instrumenten, 

zoals checklists. Tevens wordt informatie verstrekt over de wijze waarop de CBV en de ICD- 

10 kan worden ingevoerd. Bij dat laatst verdient het aanbeveling kennis te nemen van de 

recent in samenwerking tussen UMCU/LUMC en DHD ontwikkelde diagnosethesaurus, 

waarmee een enkelvoudig registratie voor meervoudig gebruik (o.a. ICD-10 en DBCzorgproducten) 

mogelijk wordt. 

3

Inhoudsopgave 

1. INLEIDING .................................................................................................................................. 6 

1.1 AANLEIDING ................................................................................................................................................ 6 

1.2 LBZ DATAMODEL ......................................................................................................................................... 7 

1.3 REGISTRATIEMODULE ................................................................................................................................. 8 

1.4 ICD-10 EN DIAGNOSETHESAURUS ........................................................................................................... 9 

1.5 VERRICHTINGENBESTAND (CBV).............................................................................................................. 9 

1.6 LEESWIJZER ............................................................................................................................................... 10 

2. KEUZEBEPALING INVOERING LBZ ................................................................................ 11 

2.1 INTERNE EN/OF EXTERNE DOELEINDEN ................................................................................................... 11 

2.2 INVOERSCENARIO’S .................................................................................................................................. 12 

3. IMPLEMENTATIE LBZ ........................................................................................................... 14 

3.1 PROJECTDEFINITIE .................................................................................................................................... 14 

3.1.1 Inventarisatie uitgangssituatie .................................................................................................. 14 

3.1.2 Projectopdracht en -doelstellingen ........................................................................................... 16 

3.2 INRICHTING ............................................................................................................................................... 16 

3.2.1 Planning en begroting ................................................................................................................... 16 

3.2.2 Projectorganisatie ........................................................................................................................... 16 

3.2.3 Projectbeheersing ........................................................................................................................... 18 

3.2.4 Randvoorwaarden ........................................................................................................................... 18 

3.2.5 Communicatieplan ...................................................................................................................... 19 

3.3 VOORBEREIDING ....................................................................................................................................... 19 

3.3.1 Ontwerp blauwdruk ........................................................................................................................ 19 

3.3.2 Inventarisatie stappen ter voorbereiding op implementatie .......................................... 20 

3.3.3 Uitvoeren stappen ter voorbereiding op de implementatie ............................................ 20 

3.4 IMPLEMENTATIE ......................................................................................................................................... 22 

3.4.1 Implementatie .................................................................................................................................. 22 

3.4.2 Conversies uitvoeren ..................................................................................................................... 22 

3.5 BORGING ................................................................................................................................................... 22 

3.5.1 Continue evaluatie .......................................................................................................................... 22 

BIJLAGE 1 DATAMODEL LBZ ................................................................................................................ 24 

BIJLAGE 2 LMR VERSUS LBZ ............................................................................................................... 25 

BIJLAGE 3 MOGELIJKE INVOERSCENARIO’S LBZ 2012 – 2014 ........................................ 32 

BIJLAGE 4 VOORTGANG LMR – LAZR IN 2012 – 2013 .......................................................... 38 

BIJLAGE 5 FORMAT ACTIVITEITENPLANNING ......................................................................... 40 

BIJLAGE 6 FORMAT CAPACITEITSPLANNING ............................................................................ 41 

BIJLAGE 7 FORMAT PROJECTBEHEERSING GOKIT ................................................................. 42 

4

BIJLAGE 8 FORMAT STAKEHOLDERANALYSE ............................................................................ 43 

BIJLAGE 9 FORMAT ACTIE- EN BESLUITENLIJST .................................................................... 44 

BIJLAGE 10 IMPLEMENTATIE VERRICHTINGENREGISTRATIE CBV .................................. 45 

BIJLAGE 11 INLEIDING ICD-10 EN DIAGNOSETHESAURUS ................................................. 52 

5

1. Inleiding 

1.1 Aanleiding 

De Landelijke Medische Registratie (LMR) en Landelijke Ambulante Zorg Registratie (LAZR) 

worden omgevormd en gemoderniseerd tot één geïntegreerde dataverzameling: de 

Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg (LBZ). 

Met behulp van de LBZ worden de basis gegevens van instellingen rondom de zorg aan 

patiënten, vastgelegd en verzameld ten behoeve van de volgende informatiebehoeften: 

Bedrijfsvoering ziekenhuizen 

Monitoren zorgproductie 

Monitoren gezondheidstoestand van bevolking 

Benchmarking 

Marktinformatie 

Wettelijke verplichtingen (DIS) 

Internationale verplichtingen van de overheid (CBS, EU) 

Onderzoek en onderwijs 

In de LBZ zijn de volgende vernieuwingen opgenomen: 

1. Integratie van de poliklinische en klinische zorg in één registratie; 

2. Koppeling van een medisch inhoudelijke en financiële dataset; 

3. Invoering van de ICD-10 voor de diagnosecodering; 

4. Gebruik van het Verrichtingenbestand (CBV) voor het vastleggen van verrichtingen. 

Bij het inrichten van de LBZ zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 

Eenmalige vastlegging in ziekenhuizen: bij het uitvragen van de gegevens wordt zoveel 

mogelijk aangesloten op de door ziekenhuizen voor interne en extern doeleinden 

vastgelegde gegevens. 

Standaardisatie: de op te vragen gegevens sluiten zoveel mogelijk aan op 

(internationaal) gebruikte standaarden, die zowel primair de zorgverlening als secundair 

het gebruik voor onderzoek, kwaliteitsverbetering, monitoren van ziekten, de 

bekostiging, enz. kunnen ondersteunen. 

Eenmalige aanlevering door ziekenhuizen: het optimaal faciliteren daarvan door o.a. 

handleidingen, tabellen en ICT-specificaties. 

Toegevoegde waarde: de gegevens zijn relevant en bevatten de door de NVZ en NFU 

noodzakelijk geachte gegevens ten behoeve van intern en extern gebruik. 

Veelvuldig gebruik: het zo doelmatig mogelijk verzamelen, opslaan en uitleveren van de 

geleverde gegevens voor meerdere doeleinden en aan meerdere gebruikers. 

Privacy: Het borgen van de privacy van patiënten door het gebruik maken van en/of het 

verstrekken van niet tot individuele patiënten te herleiden gegevens (onder andere via 

het BSN en aanmelding van de LBZ bij het CBP). 

Ziekenhuizen kunnen met ingang van 1 januari 2012 hun gegevens aan de LBZ aanleveren. 

Door de NFU en NVZ is afgesproken dat ziekenhuizen uiterlijk per 1 januari 2013 de 

diagnosen in de ICD-10 aanleveren. Uiterlijk per 1 januari 2014 dienen de verrichtingen in 

CBV-codes en de aanlevering aan de LBZ plaats te vinden. Dit betekent dat de 

implementatie van deze zaken voorafgaand aan deze data dient te zijn gerealiseerd. 

6

1.2 LBZ datamodel 

Het datamodel LBZ definieert welke gegevens ziekenhuizen verzocht worden landelijk aan te 

leveren. Begin november 2011 is dit model, dat in nauwe samenwerking tussen 

medewerkers uit ziekenhuizen, DHD en Tieto is opgesteld, vastgesteld. In onderstaand 

schema wordt samengevat welke gegevens de ziekenhuizen gevraagd worden aan te 

leveren aan de LBZ. 

Figuur 1: LBZ Datamodel 

In grote lijnen kunnen er 2 stromen van gegevensaanlevering worden onderscheiden: 

Financiële gegevens: 

De financiële gegevens (groep 3 tot en met 8) zijn conform de aan de DIS aan te 

leveren gegevens (DBC 6.0 versie 4.2 (DOT)). 

Ten behoeve van de koppeling met de medische gegevens zal DBC Onderhoud/DIS 

de financiële gegevens (t.o.v. DBC 6.0 versie 4.2) uitbreiden met een blijvend unieke 

patient-id en het opnamenummer voor die zorgactiviteiten welke een vorm van 

opname (klinisch of dagbehandeling) representeren. 

De set die via ZorgTTP aan de DIS wordt verstrekt, wordt in kopie naar DHD 

verzonden. 

7

Medische gegevens: 

De groepen 9 tot 13 bestaan uit medische gegevens, dat wil zeggen: 

o Zorgmomenten: gegevens over de opnames en ambulante contacten (o.a. 

urgentie, verwijzer, specialisme, opnamenummer, herkomst, bestemming). 

o Diagnoses: o.a. hoofd, primaire en nevendiagnoses (uiterlijk 2013: ICD-10, 

voor 2013: eventueel CvZ80) en worden vastgelegd voor (dag)opnamen 

(verplicht) en ambulante contacten (vooralsnog facultatief). 

o Verrichtingen: o.a. hoofd- en nevenverrichtingen (uiterlijk 2014: CBV, voor 

2013 eventueel Zorgactiviteiten of CvV verplicht voor poortspecialismen, 

facultatief voor ondersteunende specialismen). 

Voor het doorontwikkelen van het LBZ-model is een aanvullende gegevensgroep 

gedefinieerd (groep 14). 

De medische gegevens worden (vooralsnog ) niet aangeleverd in de vorm van zorgtrajecten 

(het casenummer is facultatief). De aanlevering vindt als volgt plaats: eerste aanlevering 

1 maand na einde kalendermaand, heraanlevering (met aanvullingen en correcties) na 3, 6, 

12 en 18 maanden. 

In bijlage 1 is het datamodel LBZ op hoofdlijnen opgenomen. Voor een nadere toelichting 

verwijzen wij u naar het datamodel LBZ en het document LBZ gegevensaanlevering 

(www.dutchhospitaldata.nl). Een concept gebruikershandleiding LBZ is in voorbereiding en 

zal zo spoedig mogelijk, na gereedkomen, via de website van DHD worden gepubliceerd. 

Dit geldt ook voor de ‘LBZ-tabellen’, die aangeven op welke wijze bepaalde gegevens aan de 

LBZ dienen te worden aangeleverd. 

In bijlage 2 vindt u een overzicht waarin is weergegeven hoe de diverse elementen van de 

LMR in de LBZ zijn opgenomen. De LAZR bevat minder gegevens, het betreft vooral de 

poliklinische contactmomenten, ook deze zijn opgenomen in de LBZ. 

1.3 Registratiemodule 

De meeste gegevens uit de LBZ dataset kunnen direct worden afgeleid uit de bron. 

Een uitzondering geldt voor de hoofddiagnose ICD-10 en de hoofdverrichting, die in ieder 

geval voor de (dag)opnamen dienen te worden vastgelegd. Voor het valideren of aanvullen 

van deze gegevens is het wenselijk dat er een decentrale registratiemodule LBZ wordt 

ingericht (dit in tegenstelling tot de HV2, die nu in gebruik is voor de LMR registratie). 

De registratiemodule zou verschillende functies kunnen omvatten. Het gaat daarbij onder 

andere om: 

 

 

 

 

Het – over een bepaald tijdvak - bijeenbrengen van de voor de LBZ benodigde 

gegevens vanuit het ZIS. 

Het valideren en aanvullen van gegevens voor zover noodzakelijk en gewenst (m.n. 

hoofddiagnose en hoofdverrichting per (dag)opname). 

Het uitvoeren LBZ controles zowel wat betreft inhoud als volledigheid. 

Het aanmaken verzendberichten naar zorgTTP/DHD. 

8

Door de werkgroep Ontwikkeling datamodel LBZ en werkgroep Implementatie LBZ worden 

de functies van een dergelijk registratiemodel op dit moment uitgewerkt. Van belang is dat 

de (gezamenlijke) ziekenhuizen met hun ZIS-leverancier afspraken maken over de 

vormgeving van deze module. Uiteraard is er ook de mogelijkheid dat de registratiemodule 

door een andere leverancier wordt gebouwd. 

1.4 ICD-10 en diagnosethesaurus 

Een belangrijk onderdeel van de LBZ vormt de aanlevering van de diagnose volgens de ICD- 

10, de nieuwste versie van het internationaal gestandaardiseerde classificatiesysteem van 

diagnosen. Dit classificatiesysteem wordt beheerd door de World Health Organization 

(WHO). De WHO-FIC Collaborating Centre in the Netherlands (kortweg: Dutch Collaborating 

Centre, DCC) heeft als taak om op nationaal niveau vooral informatie verstrekking en 

advisering met betrekking tot de classificaties en hun (mogelijke) toepassingen te 

verzorgen. Het RIVM draagt zorg voor de uitgifte van de ICD-10 

Ook voor diagnoses is eenmalige registratie voor meerdere doeleinden gewenst. Nu wordt 

van ziekenhuizen gevraagd voor verschillende doeleinden diagnosegegevens aan te leveren 

conform verschillende diagnoseclassificaties. Voor bijvoorbeeld de DBC en DOT declaraties 

en de aanlevering van de DIS gegevens moeten de diagnoses conform de DBC 

diagnosecodes worden aangeleverd. Het CBS en het RIVM willen gedetailleerde ICD-codes 

per (dag)opname ontvangen. Om een correcte diagnoseregistratie mogelijk te maken die 

tevens voldoet aan de dagelijkse gebruikseisen van de professionals en aan éénmalige 

registratie aan de bron, met optimaal hergebruik voor allerlei doeleinden, is er een 

diagnosethesaurus ontwikkeld. De diagnosethesaurus is een zo volledig mogelijke 

verzameling van diagnoses met begrijpelijke, gangbare en door (para)medici dagelijks 

gebruikte medische terminologie, die op de achtergrond is gekoppeld met de voor in- en 

extern gebruik relevante codestelsels (zowel nationaal als internationaal gebruikte stelsels). 

De diagnosethesaurus, die in nauwe samenwerking tussen het UMCU, het LUMC en DHD is 

ontwikkeld, vormt daarmee een belangrijk hulpmiddel voor het vastleggen van diagnose. 

Gebruik van de diagnosetheasurus leidt tot eenheid van taal, waardoor de communicatie 

rond het EPD wordt verbeterd en de kwaliteit toeneemt. Een belangrijk aspect van de 

diagnosethesaurus is, dat hieruit gerelateerde registraties (Snomed, ICD-10 en DBC 

diagnosetypering) worden afgeleid, zonder verdere tussenkomst van medewerkers. Hiermee 

wordt aan de vereisten voor de ICD-10 in de basisregistratie (het EPD) en de aanlevering 

aan de LBZ voldaan. 

1.5 Verrichtingenbestand (CBV) 

Het Verrichtingenbestand (CBV) vormt een ander belangrijk onderdeel van de aanlevering 

aan de LBZ. Het Verrichtingenbestand is een in de praktijk gegroeid referentiebestand 

waarin zo veel mogelijk medisch en paramedische verrichtingen zijn opgenomen. In het 

Verrichtingenbestand is een koppeling tot stand gebracht naar de Zorgactiviteitencodes van 

DBC Onderhoud/NZa en de CvV. Door DHD is een Minimale Dataset (MDS) per medisch 

poortspecialisme ontwikkeld die ziekenhuizen bij invoering van de CBV kunnen gebruiken 

als startset en die zij naar behoefte kunnen uitbreiden. 

9

1.6 Leeswijzer 

Dit document beoogt de implementatie van de LBZ in de ziekenhuizen te ondersteunen. 

Bij de invoering van de LBZ is het van belang om op korte termijn allereerst een aantal 

belangrijke keuzes te maken. 

1. Voor welke interne doeleinden wil het ziekenhuis LBZ gebruiken? 

2. Welk invoerscenario gaat het ziekenhuis kiezen? 

Hoofdstuk 2 ‘Keuzebepaling’ ondersteunt het ziekenhuis bij het maken van deze keuzes. 

In hoofdstuk 3 staat vervolgens de impact op de procesinrichting van het ziekenhuis 

toegelicht. Tevens worden de benodigde activiteiten benoemd die het ziekenhuis kan 

initiëren om LBZ te operationaliseren. 

Zoals eerder aangegeven, vormen Verrichtingenbestand (CBV) en ICD- 

10/diagnosethesaurus belangrijke fundamenten van de LBZ. Daarom zijn in respectievelijk 

bijlage 10 en 11 aandachtpunten bij implementatie hiervan weergegeven. Tevens leest u in 

bijlage 4 de benodigdheden voor een (blijvende) toepassing van LMR/LAZR. 

Om het onderscheid tussen implementatie van LBZ, CBV, ICD-10 en LMR/LAZR duidelijk aan 

te geven, heeft ieder onderdeel van dit implementatieplan een eigen herkenbare kleur. De 

boven- en onderkant van pagina’s met tekst over een specifiek onderdeel zijn met deze 

kleur weergegeven: 

LBZ: 

CBV: 

ICD-10: 

LMR/LAZR: 

blauw 

rood 

groen 

oranje 

10

2. Keuzebepaling invoering LBZ 

2.1 Interne en/of externe doeleinden 

De LBZ-registratie- en gegevensaanlevering levert informatie op voor externe en interne 

doeleinden. Hieronder wordt een aantal van deze doeleinden kort toegelicht. 

Figuur 2: Doeleinden 

Het datamodel van LBZ bevat de benodigde data voor veel externe doeleinden. 

Hieronder worden deze nader benoemd. 

EXTERNE DOELEINDEN 

Externe doeleinden 

Berekenen Hospital Standardized 

Mortality Ratio (HSMR) en andere 

prestatie-indicatoren 

Adherentie berekening 

Genereren van branche-informatie* 

Toelichting 

De HSMR en ‘onverwacht lange opnameduur’ 

kunnen aan de hand van de LBZ-registratie 

worden berekend. Andere indicatoren (IGZ, VMS, 

Zichtbare Zorg) gedeeltelijk. 

Hierdoor ontstaat een overzicht van welke 

patiënten naar welke ziekenhuizen gaan. 

Vooralsnog (in ieder geval tot 2014) onder andere 

van belang voor de budgetparameter ‘adherentie’. 

Genereren van branche-informatie voor de NVZ 

en NFU. 

11

Aanleveren (markt)informatie 

Aanleveren van (markt)informatie richting CBS, 

RIVM en SWOV. Het CBS levert deze gegevens 

jaarlijks aan richting OECD, WHO en Eurostat. 

Onder andere gebruiken deze instanties deze 

informatie voor bijvoorbeeld epidemiologisch 

onderzoek en internationale vergelijkingen. 

Daarnaast kunnen in de LBZ voor het eerst 

bewegingen van individuele patiënten tussen 

ziekenhuizen inzichtelijk worden gemaakt. 

Het vastleggen en aanleveren van de gegevens kan intern voor ziekenhuizen ook 

belangrijke voordelen opleveren. Een adequate vastlegging en controle op de diagnoses is 

van belang voor deelname aan wetenschappelijk onderzoek, een adequate declaratie en het 

verkrijgen van een HSMR. Het met behulp van de CBV invoeren van een gedetailleerde 

registratie van verrichtingen is van belang voor een adequate declaratie en 

kostprijsbepaling. De ervaring leert dat hoe meer een ziekenhuis de data voor eigen gebruik 

hanteert, des te beter de kwaliteit en volledigheid ervan. 

De voor externe doeleinden vastgelegde gegvens leveren eveneens informatie op voor 

ziekenhuizen. Het gaat dan vooral om het benchmarken van de eigen prestaties ten 

opzichte van de door andere geleverde prestaties. De in het kader van de LBZ verzamelde 

gegevens worden beschikbaar gesteld aan de deelnemende ziekenhuizen. Door DHD zullen 

met de werkgroep Implementatie LBZ worden besproken welke gegevens op welke wijze 

daartoe kunnen worden aangeleverd 

Het belang dat ziekenhuizen aan de verschillende gegevens hecht, bepaalt mede het 

invoerscenario voor de LBZ (zie paragraaf 2.2). 

2.2 Invoerscenario’s 

Voor een gefaseerde invoering van de LBZ dient het ziekenhuis drie keuzes te maken. 

In onderstaand overzicht ziet u de te maken keuzes voor 2012 – 2014: 

Keuze 1 (rood): 

Betreft de verrichtingenregistratie (op welke moment wordt de 

CBV ingevoerd en/of aangeleverd?) 

Keuze 2 (groen): 

Betreft de de diagnoseregistratie (op welk moment wordt de 

ICD10 ingevoerd en/of aangeleverd?) 

Keuze 3 (blauw/oranje): Betreft de de LBZ-gegevensset (op welk moment worden de 

noodzakelijke gegevens verzameld en aangeleverd aan de 

LBZ?) 

Per keuze is een aantal opties mogelijk (zie schema op volgende bladzijde). 

Een toelichting op de gebruikte symbolen: 

M : Geeft aan in welke jaren deze opties mogelijk zijn (en niet verplicht). 

√ : 

Deze manier van registreren of database voor aanlevering is verplicht. 

Implementatie of deelname door het ziekenhuis is verplicht. 

12

: Deze manier van registreren of database voor aanlevering is niet meer 

mogelijk/beschikbaar. Het ziekenhuis kan deze manier/database in het kader 

van de landelijke aanlevering niet meer gebruiken. 

Figuur 3: invoerscenario’s 

* Dit betreft de AA-variant (beperkte set) van LAZR 

Uit deze keuzes en de verschillende opties is per jaar een aantal invoerscenario’s af te 

leiden. De concrete inrichting per ziekenhuis kan verschillen. Het ziekenhuis kan voor de 

aanlevering van het Verrichtingenbestand (CBV) bestand en ICD-10 gedurende het jaar de 

overstap maken. Dat kan ook voor de overstap van LMR op LBZ. Voor de LAZR dient het 

ziekenhuis wel het volledige kalenderjaar aan te leveren. 

Mogelijke invoerscenario’s LBZ zijn uitgewerkt in bijlage 3. 

Aansluitend in bijlage 4 leest u hoe u in 2012/2013 de LAZR en LMR kunt voortzetten. 

De keuzebepaling dient in een vroeg stadium te worden opgepakt, omdat het de basis 

vormt voor het implementatieplan LBZ. 

13

3. Implementatie LBZ 

Onderstaand leest u de projectmatige stappen om de impact van de LBZ te inventariseren 

en vervolgens te implementeren. Deze zijn in vijf projectfases weergegeven: 

1. Projectdefinitie 

2. Inrichting 

3. Voorbereiding 

4. Implementatie 

5. Borging 

Elke fase eindigt met een of meerdere resultaten, die tevens als start/basis kunnen dienen 

voor de volgende fase. De stuurgroep of opdrachtgever moet de resultaten eerst 

goedkeuren, voordat het project overgaat naar de volgende fase. 

3.1 Projectdefinitie 

De resultaten van de fase ‘Projectdefinitie’: 

Inventarisatie uitgangssituatie 

Projectopdracht en –doelstellingen 

3.1.1 Inventarisatie uitgangssituatie 

Als input voor de projectopdracht en –doelstellingen dienen eerst alle huidige manieren en 

doeleinden van registratie in beeld te worden gebracht. Wie legt om welke reden informatie 

waar vast? 

De uitgangssituatie voor de implementatie van LBZ verschilt per ziekenhuis. 

Met de volgende checklist kunt u de uitgangspositie van het ziekenhuis bepalen door te 

inventariseren in hoeverre de registratie van financiële & medische gegevens en technische 

inrichting reeds op orde zijn. 

14

Technische inrichting 

Registratie medische gegevens 

Registratie financiële 

gegevens 

CHECKLIST 

‘UITGANGSSITUATIE IMPLEMENTATIE LBZ’ 

-NAAM ZIEKENHUIS- 

Fase Benodigde resultaten voor implementatie LBZ ok? 

1. Alle gegevens uit de DIS dataset (DBC 6.0 versie 4.2) worden vastgelegd. 

2. Er kan een uniek patiënt-id die de patiënt in het ziekenhuis blijvend 

identificeert worden gegenereerd. 

3. Er is sprake van een opnamenummer bij de vastlegging van een 

“(dag)opname”, “verpleegdag” of “ IC dag”. Dit is nodig om een relatie te 

kunnen leggen tussen Subtrajecten en Zorgmomenten. 

4. Registratie van minimaal alle verplichte gegevens betreffende de 

patiëntdata. 

5. Registratie van minimaal alle verplichte gegevens betreffende opnames. 

6. Registratie van minimaal alle verplichte gegevens betreffende de diagnose 

(vanaf 01-01-2013 is dit altijd ICD-10, vóór die datum is ICD-9 optioneel). 

7. Registratie van minimaal alle verplichte gegevens betreffende ambulante 

contacten. 

8. Registratie van minimaal alle verplichte gegevens betreffende verrichtingen 

(vanaf 01-01-2014 betreft het altijd CBV verrichtingen, vóór die datum zijn 

zorgactiviteiten en CVV optioneel). 

9. Het ziekenhuis is in staat minimaal de verplichte velden van de LBZ dataset 

volledig te “vullen” met de geregistreerde financiële en medische 

gegevens. 

10. Het ziekenhuis is in staat LBZ datasets via Zorg TTP te verzenden. 

11. Het ziekenhuis is in staat om retourinformatie betreffende de aangeleverde 

bestanden te ontvangen. 

15

3.1.2 Projectopdracht en -doelstellingen 

Naar aanleiding van de doelstellingen, keuzen invoeringstraject en uitgangspunten van het 

ziekenhuis kunt u de projectopdracht en -doelstellingen formuleren. Welke resultaten wil het 

ziekenhuis met de implementatie van LBZ bereiken? Hoe ziet de gewenste situatie voor het 

ziekenhuis er uit? Wat is de uitgangssituatie? Voor het realiseren van deze opdracht is het 

advies is om dit zo SMART 2 mogelijk te formuleren. 

3.2 Inrichting 

 

 

 

 

 

 

Het resultaat van de fase ‘Inrichting’: 

Planning en begroting 

Projectorganisatie 

Projectbeheersing 

Randvoorwaarden 

Communicatieplan 

3.2.1 Planning en begroting 

Activiteitenplanning 

De activiteitenplanning beschrijft alle benodigde activiteiten die nodig zijn om de 

projectopdracht en –doelstellingen te bereiken. In bijlage 5 is een format voor een 

activiteitenplanning opgenomen. Afhankelijk van het gewenste detailniveau kunt u deze 

planning aanpassen. Uit een inventarisatie blijkt dat de doorlooptijd van het proces van 

strategiebepaling tot en met het operationaliseren van LBZ tussen een half jaar en één jaar 

in beslag neemt. Het nadrukkelijke advies is dan ook om op zeer korte termijn te starten 

met het opstellen en het opvolgen van de planning. Bij een gefaseerde invoering door de 

diverse specialismen, is één planning per specialisme aan te raden. 

Capaciteitsplanning 

Een capaciteitsplanning geeft inzicht in de mensen en middelen die voor het project nodig 

zijn. Tevens geeft deze planning weer over welke perioden inzet van wie nodig is. Ook wordt 

per rol het gewenste kennisniveau aangegeven. In bijlage 6 vindt u een voorbeeld van een 

format. Indien gebruikers tegen problemen aanlopen is het van belang dat deze spoedig 

worden opgelost. Hiervoor dienen escalatie-procedures aanwezig te zijn en is tijdelijke extra 

capaciteit tijdens en een korte periode na de implementatie aanbevolen. 

Projectbegroting 

Aan de capaciteitsplanning kunt u tevens tarieven en kosten koppelen. Hieruit volgt de 

projectbegroting. Deze kan in de begroting van het ziekenhuis worden opgenomen. 

3.2.2 Projectorganisatie 

Afhankelijk van de omvang van het project voor de implementatie van LBZ en de eventuele 

standaardwerkwijze van uw ziekenhuis geeft u invulling aan de projectorganisatie. 

Onderstaand ziet u een voorbeeld van een projectorganisatie. Dit betreft een omvangrijke 

variant en gaat uit van een implementatie van zowel de LBZ als CBV en ICD-10. Bij een 

afzonderlijke implementatie dan wel al gerealiseerde onderdelen (CBV en/of 

ICD-10) kan voor een afgeslankte vorm worden gekozen. 

2 Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden 

16

Stuurgroep LBZ 

- Head (voorzitter) 

- Bestuurlid medische staf 

- Hoofd stafgroep Ondersteunend 

- Projectleider 

Projectgroep LBZ 

- Hoofd zorgadministratie 

- (staf) medewerker P&C 

- (staf) medewerker ICT 

- (staf) medewerker kwaliteit 

- Projectleider (voorzitter) 

Communicatie 

- (staf) medewerker interne 

communicatie 

- DBC consulent 

Werkgroep ICT 

- Hoofd 

zorgadministratie 

(voorzitter) 

- Functioneel 

applicatiebeheerder 

- Technisch 

applicatiebeheerder 

- (staf)medewerker P&C 

Werkgroep LBZ 

- Lid projectgroep 

- Gemandateerd 

- Arts/specialist 


- Medisch codeur 

- Medewerker P&C 

- Medewerker 

kwaliteit 

Werkgroep CBV 






- Medewerker 

P&C 

- Medewerker 

kwaliteit 

Werkgroep 

ICD-10 






- Medewerker 

P&C 

- Medewerker 

kwaliteit 

Werkgroepen LBZ/CBV/ICD-10 geven input aan werkgroep ICT 

In het voorbeeld van de projectorganisatie is tevens een communicatieorgaan ingericht. Dit 

orgaan kan een uitvoerende en adviserende rol innemen bij het opstellen en uitvoeren van 

het communicatieplan. 

Per groep (stuurgroep, projectgroep en werkgroepen) formuleert u de aandachtsgebieden, 

bevoegdheden (adviserend, uitvoerend of besluitvormend), frequentie van vergaderen en 

evaluatiemomenten. Deze kunt u verwerken in de activiteitenplanning. 

17

3.2.3 Projectbeheersing 

Binnen elke projectfase moet rekening worden gehouden met de verschillende risico’s en 

beheersaspecten. De beheersaspecten kunt u zien als sturende satellieten rondom de 

inhoudelijke projectactiviteiten. U kunt bijvoorbeeld onderscheid maken in vijf 

beheersaspecten middels het GOKIT-model (eerste letters van beheersaspecten vormen 

GOKIT): 

Bijlage 7 geeft een format weer, waarmee u de beheersaspecten in het project kunt 

concretiseren en toepassen. Elementen uit de gedane inventarisatie en analyse kunt u hierin 

meenemen. Toepassing van het format kan voor het hele project of fasegewijs. 

Een ingevuld format vormt input voor het formuleren van randvoorwaarden. 

3.2.4 Randvoorwaarden 

Bij randvoorwaarden kunt u denken aan interne aspecten: 

Draagvlak medisch specialisten, medische secretaresses, medewerkers (medisch 

codeurs) en betrokken management. 

Beschikbaarheid van de ICT leverancier en testomgeving. 

Voldoende (personeels)capaciteit en middelen om alle activiteiten te kunnen 

uitvoeren. 

Ook is er een aantal externe randvoorwaarden waaraan moet worden voldaan om LBZ te 

kunnen implementeren. Indien deze inzichtelijk zijn, kan hiermee in de planning rekening 

worden gehouden. In de volgende tabel worden al twee voorwaarden genoemd. 

18

EXTERNE RANDVOORWAARDEN LBZ 

Instrument/document 

Datamodel en aanleverspecificaties 

LBZ 

Gegevensextractie, diagnosethesuarus, 

registratiemodule en 

verzending dataset als onderdeel van 

ZIS 

Verwacht tijdstip van oplevering 

November 2011 

Neem hiervoor contact op met uw ZIS-leverancier 

Voor het slagen van de implementatie van het project is het van belang dat aan alle 

randvoorwaarden daadwerkelijk wordt voldaan. In veel gevallen is de Raad van Bestuur 

verantwoordelijk om er voor zorg te dagen dat de interne randvoorwaarden worden 

gerealiseerd. 

3.2.5 Communicatieplan 

Met een stakeholderanalyse (bijlage 8) brengt u relevante actoren, beïnvloeders, 

belanghebbenden en betrokkenen in kaart. Centrale vraag hierbij is: wie speelt, vanuit welk 

belang een rol? De resultaten van de analyse vormen de input voor een uit te werken 

communicatieplan om de LBZ succesvol te implementeren. Dit leidt vervolgens naar een 

doelgericht actieplan waarin is opgenomen, wie, met welk middel, welke boodschap, 

wanneer moet worden benaderd? 

3.3 Voorbereiding 

 

 

 

 

De resultaten van de fase ‘Voorbereiding’: 

Ontwerp blauwdruk 

Inventarisatie stappen ter voorbereiding op implementatie 

Uitvoeren stappen ter voorbereiding 

3.3.1 Ontwerp blauwdruk 

Het ontwerp van de blauwdruk betreft een essentieel denkproces. 

Hierin formuleert het projectteam in detailniveau de gewenste situatie. 

Gewenste detailniveau van registratie. 

Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden: wie registreert, controleert en/of 

ondersteunt? En op welk moment? 

Instructies: hoe kan ieder zijn werkzaamheden uitvoeren en welke systemen zijn 

daarbij nodig? 

Aan de hand van de gestelde interne en externe doelen dient bepaald te worden welke 

gegevens er naast de verplichte gegevens additioneel geregistreerd moeten worden om alle 

gestelde (interne) doelen te realiseren. Hierbij is het raadzaam het door DHD ter 

beschikking gestelde datamodel en de aanleverspecificaties voor de LBZ goed te 

raadplegen. Indien er hiervoor gegevens geregistreerd moeten worden die op dat moment 

nog niet vastgelegd worden of waarvan de vastlegging niet volledig aan de gestelde eisen 

voldoet, dient bepaald te worden hoe dat wel gerealiseerd kan worden. 

19

Bepaal waar in het proces en bij wie de registratie belegd kan worden en vervolgens wat 

daarvoor in de invoersystemen aangepast dient te worden. Hiervoor is een goede 

afstemming met minimaal de key-users noodzakelijk. 

Een belangrijk aandachtspunt is dat de registratie en ontsluiting van alle benodigde 

gegevens altijd plaats dienen te vinden voor het verzamelen en verzenden van de LBZdataset. 

De LBZ heeft immers in tegenstelling tot de LMR een maandelijkse 

aanleverfrequentie, voor een goede aanlevering is daarom het frequent doorgeven van de 

registraties vanuit de subsystemen een vereiste. 

3.3.2 Inventarisatie stappen ter voorbereiding op implementatie 

Om de blauwdruk te realiseren dient het ziekenhuis een aantal stappen te doorlopen. 

Voor het in beeld brengen van deze stappen zijn een aantal inventarisaties en analyses van 

toevoegde waarde. 

Procedurele inventarisaties en analyses 

 

 

 

Inventarisatie documenten en formulieren: welke documenten en formulieren voor 

de input van de registratiesystemen moeten worden aangepast om de output te 

kunnen genereren? 

Procesanalyse: welke (bedrijfs)processen worden geraakt door de aanpassingen en 

wat zijn de risico’s voor de bedrijfsvoering van de organisatie? Moeten 

(management)rapportages worden aangepast? Hoe gaan we om met trendbreuken 

in de informatievoorziening? 

Stakeholderanalyse: wie zijn de betrokkenen en belanghebbenden bij de 

implementatie? Hoe is de bereidheid van deze personen. Wie zijn de voor- en 

tegenstanders? Wat is hun argumentatie? Zie bijlage 8 voor een format. 

Technische inventarisaties en analyses 

o Inventarisatie ICT-systemen: op welke detailniveau moet worden geregistreerd? 

Welke registratiesystemen, facturatiesystemen en rapportagesystemen moeten 

worden aangepast? 

o Technische impactanalyse: welke systemen worden beïnvloed door de invoering van 

LBZ? Hoe groot zijn de aanpassingen voor de betrokken registratiesystemen? Moeten 

conversies worden uitgevoerd? Is de koppeling tussen registratiesystemen en 

facturatie- en rapportagesystemen aanwezig? 

Naar aanleiding van deze inventarisaties en analyses kunt u de activiteitenplanning op een 

gedetailleerde niveau vullen. Dit geeft richting voor het uitvoeren van de stappen ter 

voorbereiding op de implementatie. 

3.3.3 Uitvoeren stappen ter voorbereiding op de implementatie 

Onderstaand zijn een aantal mogelijke stappen ter voorbereiding toegelicht. 

Testomgeving 

Bij het inrichten van de testomgeving zijn er twee mogelijkheden om software juist en 

volledig aan gebruikers beschikbaar te kunnen stellen: 

Iemand binnen het ziekenhuis leest de software in. 

ICT leverancier zorgt ervoor dat de software steeds juist en volledig beschikbaar is. 

20

Verantwoordelijkheden 

Bepaal voor alle gegevens in het datamodel: 

Wie er (eind)verantwoordelijk voor de registratie van bepaalde gegevens. 

Wie er (eind)verantwoordelijk voor het verzenden van gegevens vanuit een 

(deel)systeem naar het doelsysteem. 

Wie er (eind)verantwoordelijk is voor het verzenden van de LBZ-dataset via ZorgTTP. 

Wie er (eind)verantwoordelijk is voor het uitvoeren van controles en het verwerken van 

mogelijke foutmeldingen op basis van de inhoudelijke relatiecontroles van de LBZ. 

Wie er (eind)verantwoordelijk is voor het verzenden van (interne) rapportages 

gebaseerd op de LBZ. 

Leg dit vervolgens vast. 

Training key-users 

Om de betrokken interne medewerkers (key-users) te faciliteren in hun ondersteunende, 

instruerende en motiverende rol richting gebruikers zijn trainingen nodig. Hiermee worden 

ambassadeurs gecreëerd, waarop de gebruikers op elk moment kunnen terugvallen. 

Formulieren, AO/IC procedures en procesbeschrijvingen 

Toetsen of termen die in formulieren, AO/IC procedures en/of procesbeschrijvingen 

voorkomen, moeten worden aangepast aan de overgang op LBZ. 

Instructiedocumenten 

Inhoud van de te ontwikkelen instructiedocumenten met name voor ICT-systemen geeft een 

toelichting op: 

De veranderingen voor de gebruiker. 

De doelen en meerwaarde van de veranderingen. 

Handleiding om veranderingen toe te passen. 

Helpdesk 

Gedurende de implementatie van LBZ en een periode daarna zal extra ondersteuning nodig 

zijn. Dit geldt ook bij een goede softwarematige ondersteuning. 

Voor deze helpdeskfunctie is het nodig dat de betrokkenen kennis hebben van de medische 

terminologie. Deze taak kan worden belegd bij een medisch codeur, medisch secretaresse, 

decentrale DBC-medewerker of DBC consulent. Laatstgenoemden zullen wel nog moeten 

worden opgeleid in het coderen. 

Training gebruikers en informeren betrokkenen 

Kennisoverdracht en trainen van vaardigheden in de registratie. Gebruik hierbij het 

ontwikkelde instructiemateriaal en aangepaste formulieren, AO/IC procedures en 

procesbeschrijvingen. Daarnaast is het van belang dat iedereen die betrokken is bij de 

implementatie, op de hoogte is van de effecten en verwachtingen. Het communicatieplan 

geeft hierin inzicht. 

21

Verfijnen en toetsen testomgeving van registratie-, rapportage en facturatiesysteem 

Toetsen of de koppelingen naar de rapportagesystemen functioneren. Tevens de 

bruikbaarheid toetsen door overige gebruikers (verantwoordelijke voor facturatie, medisch 

codeurs e.d.) te betrekken. 

Daarnaast is het raadzaam om de aanlevering van de LBZ eerst te testen alvorens de eerste 

definitieve aanlevering te doen. Gebruik voor de testaanlevering een kleine dataset. 

Dit heeft als voordeel dat het testen van de verzending an sich niet veel tijd in beslag neemt 

(het duurt immers langer om grotere datasets te verzenden). Een ander voordeel is dat bij 

foutmeldingen de oorzaak eenvoudiger achterhaald kan worden. 

3.4 Implementatie 

 

 

 

De resultaten van de fase ‘Implementatie’: 

Implementatie 

Conversies uitvoeren 

3.4.1 Implementatie 

Indien alle stappen ter voorbereiding op de implementatie goed zijn doorlopen, is de 

implementatiefase relatief eenvoudig. Iedereen werkt volgens gemaakte afspraken. Het is 

verstandig dit eerst te doen bij een pilotspecialisme en dit later ziekenhuisbreed uit te 

rollen. Hierdoor kunnen ‘kinderziektes’ tijdig worden opgelost. 

3.4.2 Conversies uitvoeren 

Indien van toepassing: conversies uitvoeren om historische data te kunnen blijven 

gebruiken en interpretatie van gegevens mogelijk te maken. 

3.5 Borging 

Het resultaat van de fase ‘Borging’: 

Continue evaluatie 

3.5.1 Continue evaluatie 

Om de kwaliteit van de registratie te behouden en continu te verbeteren is het van belang 

om de registratie continu onder de aandacht te houden. Dit is mogelijk door bijvoorbeeld 

een medewerker van de zorgadministratie (bij voorkeur met voldoende medische kennis) in 

het begin maandelijks en eventueel later eens per kwartaal, kort de dataset met de medisch 

specialist te laten evalueren. 

Hierbij is beantwoording van de volgende vragen door de medisch specialist van belang: 

Hoe verloopt de registratie? 

Wat gaat er goed? 

Wat kan beter? 

De acties en besluiten die hieruit voortkomen, kunnen bijvoorbeeld door een medewerker 

van de Zorgadministratie worden vastgelegd in een Actie- en BesluitenLijst (ABL). In bijlage 

9 is een voorbeeld weergegeven. Hij/zij kan per actie weergeven wie met een bepaalde 

actie aan de slag gaat en voor wanneer. Deze lijst loopt de medewerker Zorgadministratie 

het volgende overleg kort met de medisch specialist door en licht toe welke verbeteringen 

zijn doorgevoerd. Ook kunnen geplande verbeteracties door de medisch specialist worden 

22

esproken. Er ontstaat een continu verbeterproces, waardoor de registratie onder de 

aandacht blijft en is geborgd. 

De LBZ wordt maandelijks aangeleverd. Het kan zijn dat gegevens in vergelijking tot 

voorgaande aanleveringen veranderen. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij het aanpassen 

van een verrichting, diagnose of patiëntnummer. De LBZ voorziet in een mogelijkheid 

onjuiste registraties te corrigeren of onvolledige registraties aan te vullen door opnieuw aan 

te leveren. Daarnaast is het zaak om bij registraties die veelvuldig tot foutmeldingen leiden 

ook de oorzaak van de fout te achterhalen en deze mogelijk weg te nemen. In een ideaal 

scenario worden controles al zoveel mogelijk bij invoer uitgevoerd zodat deze later in het 

proces niet meer tot fouten leiden. 

23

Bijlage 1 Datamodel LBZ 

24

Bijlage 2 LMR versus LBZ 

LMR versus LBZ 

LMR 

In LBZ 

Recordtype Rubriek Nee Ja Ja Ja 

Opmerking 

vervangen door ongewijzigd gewijzigd 

In dit overzicht wordt inzicht gegeven in hoe de LMR in de LBZ is opgenomen. 

De LMR is een registratie van in ziekenhuizen opgenomen en ontslagen patiënten. 

De LBZ is een registratie van ALLE door ziekenhuizen verleende zorg aan patiënten, waarbij een opname in de vorm van een zorgmoment met type zorg K(linisch) of 

D(agverpleging) en daaraan gekoppelde opname, diagnosen en verrichtingen herkenbaar zijn. 

Dit impliceert dat alle opnamen uit de historie van LMR in LBZ worden opgenomen 

In het volgende overzicht wordt, uitgaande van de LMR data zoals deze nu door de ziekenhuizen worden 

aangeleverd, aangegeven of en zo ja waar en hoe huidige LMR rubrieken in de LBZ zijn opgenomen. 

R1 OPOS 

Instellingsnummer 

Locatie/Functiedeel 

Opnamenummer 

Heropname 

Type Zorgverlening 

Opnamedatum 

Opname-uur 

Opname-afdeling 

Opname-reden 

X 

X 

X 

Instelling volgnr DIS 

Contact-id 

Opname-urgentie X Aangepaste definitie 

X 

X 

X 

X 

OPOS als entiteit vervalt, gegevens worden deels opgenomen in 

structuur PATIËNT/ZORGMOMENT/OPNAME 

Contact-id wordt registratiejaar/opnamenummer 

Herkomst X Aangepaste codelijst 

Herkomst-instelling 

X 

Patiëntnummer 

Patient-id 

Geslacht X Aangepaste codelijst 

Geboortedatum 

X 

Woongemeente 

postcode 

Woongemeente en wijk worden samengevoegd tot het veld postcode 

Wijk 

postcode 

Huisarts X VEKTIS lijst 

Verzekeringswijze 

X 

25

Betalende instantie 

Voorzorg - Zorg-verlener 

Voorzorg - Zorg-instantie 

Voorzorg - Zorg-instelling 

Voorzorg - Zorg-type 

Ontslag-uur 

Vawp Hoofddiagnose 

X 

X 

X 

X 

UZOVI nummer 

X 

X X Hoofddiagnose Zorgmoment 

X X Hoofdverrichting Zorgmoment 

Vawp Hoofdverrichting 

Bestemming X Aangepaste codelijst 

Bestemming-instelling X 

Obductie 

X 

X 

Nazorg - Zorg-verlener 

Nazorg - Zorg-instantie 

X 

X 

Nazorg - Zorg-instelling 

Nazorg - Zorg-type 

X 

Vrij ruimte 

X 

BSN nummer 

X 

R2 VAWP X VAWP als entiteit vervalt, gegevens worden deels opgenomen in 

structuur ZORGMOMENT/DIAGNOSE/OPNAME 


X 

Opnamenummer Contact-id Contact-id wordt registratiejaar/opnamenummer 

X 

Verantw.periode nummer 

Verantw.specialist 

X 

Medebehandelaar/ 

Consulent (1) 

- Volgnummer (= 1) X 

- Specialistcode X 

- Indicatie M/C X 

Opnamespecialisme 

Ontslagspecialisme 

26

X 


Consulent (2) 





X 

Consulent (3) 





X 

Consulent (4) 





X 

Consulent (5) 





X 

Consulent (6) 





X 

Consulent (7) 





X 

Consulent (8) 




Primaire Diagnose 

- E/M/C-code X 

- Diagnose-code X 

X 

27

Nummer Primaire Verrichting 

Neven-Diagnose (1) 


X 

Diagnosen worden per (neven)diagnose vastgelegd in Diagnose 

- E/M/C-code X E/M vervalt bij ICD10 

- Diagnose-code CvZ80 of 

ICD10 

X 

Aanlevering CvZ80 in overgangsperiode 

- Verwijsnummer 

Medebehandelaar 



Specialisme 

diagnose 



Diagnose 


- Diagnose-code 

CvZ80 


Specialisme 

diagnose 






Diagnose 



CvZ80 





Specialisme 

diagnose 



Diagnose 


CvZ80 



Specialisme 

diagnose 






Diagnose 


CvZ80 






Specialisme 

diagnose 


28


Diagnose 



CvZ80 


Specialisme 

diagnose 






Diagnose 



CvZ80 





Specialisme 

diagnose 



Diagnose 



CvZ80 


Specialisme 

diagnose 






Diagnose 


CvZ80 



Specialisme 

diagnose 




- Volgnummer (= 10) 

X 


Diagnose 


CvZ80 




Datum 

Overdracht/Ontslag/Overlijden 

Indicatie Vervolg 

Vrij Ruimte 

X 

X 

Specialisme 

diagnose 

X 

Ontslagdatum/tijd 

29

R3 VERR 

Primaire Diagnose ICD-10 

Neven-Diagnose (1) ICD-10 











X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

VERR blijft maar zal alle zorgactiviteiten omvatten en niet alleen de 

verrichtingen zoals die in LMR worden vastgelegd 

Opnamenummer Contact-id Contact-id wordt registratiejaar/opnamenummer 

Verrichtings-nummer 

- Verant.periode-nr X 

- Volgnummer 

Verrichting 

volgnummer 

Uniek nummer verrichting binnen instelling 

Verrichting X CBV, in overgangsperiode CvV of ZA 

Verwijsnr. Diagnose 

X 

Datum Verrichting X Startdatum/tijd 

Operateur 

- Specialist-code 

Mede-operateur (1) 

X 


- Specialist-code X 

Uitvoerend 

specialisme 

30

R4 AFDP 

Mede-operateur (2) 

X 

- Volgnummer X 

- Specialist-code X 

Instelling Verrichting 

Specialisme Verrichting 


X 

Opnamenummer 

X 

X 

Uitvoerende 

instelling 

Uitvoerend 

specialisme 

AFDP vervalt geheel 

Afdelingsperiode-nummer 

Afdelingscode 

Datum Binnenkomst 

Uur Binnenkomst 

X 

X 

X 

31

Bijlage 3 Mogelijke invoerscenario’s LBZ 2012 – 2014 

Uit deze keuzes en de verschillende opties is per jaar een aantal invoerscenario’s af te 

leiden. Daarbij kan de concrete inrichting per ziekenhuis wel verschillen en kan het 

ziekenhuis voor de invoering van het CBV bestand en ICD-10 ook gedurende het jaar de 

overstap maken. Voor LAZR dient het ziekenhuis wel het volledige kalenderjaar aan te 

leveren. Gestart wordt met het jaar 2012 om de startpositie te verduidelijken. 

Advies 

Ziekenhuizen die in 2011 geen ICD-9 registratie hebben en niet deelnemen aan de LMR 

wordt geadviseerd om direct de overstap naar LBZ met ICD-10 te maken. Hiermee 

voorkomt u dubbel werk, omdat het ziekenhuis de overstap op termijn toch zal moeten 

maken; wanneer het ziekenhuis nu nog investeert in het volledig inrichten van de ICD-9 

registratie, betekent dit een investering in een systeem dat op korte termijn vervangen 

moet worden. 

Dit geldt tevens voor het opstarten van de verrichtingenregistratie volgens de standaard 

van het CvV. 

De gebruikte kleuren in de tabel van paragraaf 2.2 zijn in onderstaande schema’s opnieuw 

gebruikt. Het linkerdeel geeft de interne activiteiten van het ziekenhuis weer. Rechts zijn de 

externe activiteiten weergegeven. Deze scheiding is middels een stippellijn weergegeven. 

2012 

2012/scenario 1 

INTERNE ACTIVITEITEN 

EXTERNE ACTIVITEITEN 

LAZR 

DIS 

Toelichting: 

o Het ziekenhuis neemt niet deel aan de LMR, wel aan de LAZR. 

o Het ziekenhuis registreert geen diagnoses in ICD. 

o Het ziekenhuis registreert geen verrichtingen volgens CvV. 

o De DIS gegevens en LAZR bevatten geen CvV en ICD-9. 

32

2012 




LMR 

LAZR: AA-variant 

Conversie 

CvV of CBV* 

ICD-9 en/of 

ICD-10 


DIS 

DIS-data wordt 

verzonden en 

toegevoegd aan 

aan LBZ 

Toelichting: 

Het ziekenhuis neemt deel aan de LMR en de LAZR. Door middel van een conversie worden 

deze gegevens vertaald naar de LBZ. De LBZ is bij deze variant niet geïmplementeerd. 

 

 

 

 

 

Het ziekenhuis neemt deel aan de LMR en de LAZR. Door middel van een conversie 

worden deze gegevens vertaald naar LBZ. Hierdoor is alle informatie op één niveau 

beschikbaar, tevens van voorgaande jaren. De LBZ is bij deze variant niet 

geïmplementeerd. 

De LMR levert het ziekenhuis na afloop van een jaar voor een heel registratiejaar 

aan. 

Het ziekenhuis levert diagnoseregistratie aan middels ICD-10 en/of ICD-9. 

Het ziekenhuis levert de verrichtingenregistratie aan middels CvV. Het is ook 

mogelijk om CBV of DBC zorgactiviteiten te registreren en CvV daaruit af te leiden en 

op te sturen. *Bij de keuze voor CBV of DBC zorgactiviteiten moet voor de LMR de 

CvV worden afgeleid uit deze geregistreerde codes. 

DIS gegevens worden door de DIS organisatie doorgegeven aan DHD. In de 

toekomst (na 2012) worden deze gegevens ook aan de dataset toegevoegd. 

Het ziekenhuis levert de DIS gegevens maandelijks aan. 

33

2012 





Verwerken 


CvV of CBV 

ICD-9 en/of 

ICD-10 

DIS 


verzonden en 

toegevoegd aan LBZ 

Toelichting: 

 

 

 

Het ziekenhuis levert maandelijks de LBZ aan. 

Het ziekenhuis levert de diagnoseregistratie aan middels ICD-10 en/of ICD-9. 

Het ziekenhuis levert de verrichtingenregistratie aan middels CvV of CBV of 

DBC zorgactiviteiten (dat laatste geldt in ieder geval voor de ambucontacten). 

Het is voor ziekenhuizen mogelijk om aparte velden in de aanlevering te 

gebruiken voor CvV, CBV en zorgactiviteitencodes. 

34


2013 



LMR 

LAZR: AA-variant 

Conversie 

CBV of CvV* 

ICD-10 

DIS 


verzonden en 

toegevoegd aan 



Toelichting: 

Het ziekenhuis neemt deel aan de LMR en de LAZR. Door middel van een 

conversie worden deze gegevens vertaald naar LBZ. Hierdoor is alle informatie op 

één niveau beschikbaar, tevens van voorgaande jaren. De LBZ is bij deze variant 

niet geïmplementeerd. Voor aanlevering aan de LMR dient het ziekenhuis 

aanpassingen in HV2 of een andere invoermodule te doen en een 

gepseudonimiseerd BSN aan te leveren. De LMR levert het ziekenhuis na afloop 

van een jaar voor een heel registratiejaar aan. 

Het ziekenhuis levert de diagnoseregistratie aan middels ICD-10. 

Aanlevering van ICD-9 codes is niet meer mogelijk. 

Het ziekenhuis levert de verrichtingenregistratie aan middels CvV. Het is ook 

mogelijk om CBV te registreren en CvV daaruit af te leiden en op te sturen. 

*Bij de keuze voor CBV moet voor de LMR de CvV worden afgeleid uit de 

geregistreerde CBV codes. 

DIS gegevens worden door de DIS organisatie doorgegeven aan DHD en worden 

aan de LBZ toegevoegd. Het ziekenhuis levert de DIS gegevens maandelijks aan. 

35

2013 





DIS 

Verwerken 

Verwerken 


DIS 

CvV of CBV 

ICD-10 

Toelichting: 

o Het ziekenhuis levert maandelijks de LBZ aan. 

o Het ziekenhuis levert de diagnoseregistratie aan middels ICD-10. Aanlevering van ICD-9 

codes is niet meer mogelijk. 

o Het ziekenhuis levert de verrichtingenregistratie aan middels CvV of CBV. Het is voor 

ziekenhuizen mogelijk om aparte velden in de aanlevering te gebruiken voor CvV en 

CBV codes. 

o Indien de LBZ volledig en juist op orde is, kan het ziekenhuis met één registratie via 

twee gegevensstromen zowel de DIS als LBZ voeden. Deze twee gegevensstromen 

dienen ziekenhuizen apart in gang te zetten. DIS GGZ dient nog apart te worden 

aangeleverd. Het ziekenhuis levert ook de DIS gegevens maandelijks aan. 

36

2014 





CBV 

DIS 

ICD-10 

Verwerken 

Verwerken 


DIS 

Toelichting: 

o Het ziekenhuis levert maandelijks de LBZ aan. 

o Het ziekenhuis levert de diagnoseregistratie aan middels ICD-10. 

o Het ziekenhuis levert de verrichtingenregistratie aan middels CBV. CvV kan eventueel 

hieruit worden afgeleid. 

o Indien de LBZ volledig en juist op orde is, kan het ziekenhuis vanuit een enkele 

gegevensverzameling via twee gegevensstromen zowel de DIS als LBZ voeden. 

Deze twee gegevensstromen dienen ziekenhuizen apart in gang te zetten. DIS GGZ 

dient nog apart te worden aangeleverd. Het ziekenhuis levert ook de DIS gegevens 

maandelijks aan. 

37

Bijlage 4 Voortgang LMR – LAZR in 2012 – 2013 

Ziekenhuizen dienen uiterlijk per 1 januari 2014 hun gegevens aan de LBZ aan te leveren. 

Indien ziekenhuizen ervoor kiezen om voor 2012 en 2013 nog geen LBZ aan te leveren, 

dienen zij in deze jaren de LMR en LAZR aan te leveren. 

LMR 2012 - 2013 

Een ziekenhuis kan ervoor kiezen om de ICD-10 te implementeren en op een later moment 

te starten met LBZ. Dit betekent dat het ziekenhuis voor 2012 en mogelijk 2013 de LMR 

aanlevert. Deze gegevens worden geconverteerd naar LBZ. 

Voor het aanleveren van de LMR kan gebruik worden gemaakt van HospitalView2 (HV2). 

HV2 is een invoerapplicatie waarmee de benodigde gegevens voor de LMR ingevoerd 

worden conform de LMR-specificaties. Het ziekenhuis kan ook gebruik maken van een 

andere invoermodule. 

In verband met de implementatie van ICD-10 zijn in HV2 benodigde aanpassingen 

doorgevoerd om de LMR voor registratiejaren 2012 en 2013 volledig te kunnen aanleveren: 

De diagnose conform ICD-10 wordt als facultatieve rubriek toegevoegd en kan per 

ontslagjaar worden gebruikt. Als standaard in HV2 wordt vooralsnog ICD-9 gehanteerd. 

Op diagnosecodes conform de ICD-10 vinden in HV2 nog geen relatiecontroles plaats. 

De controletabellen worden momenteel opgesteld en zijn medio 2012 beschikbaar. 

Door DHD wordt nog vastgesteld of HV2 hiervoor nog wordt aangepast. Het ziekenhuis kan 

op ieder gewenst moment overgaan naar het gebruik van ICD-10. Er zijn ziekenhuizen die 

er voor kiezen de diagnosethesaurus in te voeren (zie bijlage 11) alvorens op de ICD10 over 

te stappen. 

Het BSN is als rubriek in de LMR toegevoegd en is verplicht vanaf ontslagjaar 2011. HV2 is 

daarnaast per 1 januari 2012 geschikt gemaakt voor de database-omgevingen SQLserver 

2005 en SQLserver 2008. 

De nieuwe versie van HV2 wordt op CD-rom uitgeleverd door Tiëto. Deze is voorzien van 

installatiedocumentatie, zodat het ziekenhuis de installatie zelf kan uitvoeren. Tiëto kan 

hierbij telefonisch en op locatie ondersteunen. Bij geen gebruik van HV2 dient het 

ziekenhuis ook benodigde aanpassingen in de betreffende invoermodule te doen. Naast de 

aanpassingen in HV2 (of andere invoermodule) dient het ziekenhuis per 1 januari 2011 een 

gepseudonimiseerd BSN aan te leveren. 

Voor meer informatie: www.tieto.com 

Gebruikershandleiding LMR 

Overzicht wijzigingen LMR per registratiejaar 

LAZR 2012 - 2013 

Voor de Landelijke Ambulante Zorgregistratie (LAZR) kunnen de gegevens niet worden 

geconverteerd naar de LBZ. De LAZR wordt gebruikt voor het berekenen van de adherentie 

en het in kaart brengen van de poliklinische marktpositie van het ziekenhuis. Daarom is 

ervoor gekozen om de LAZR gedurende de overgangsfase in stand te houden. Aan de 

ziekenhuizen wordt voor registratiejaar 2012 en eventueel 2013 gevraagd een beperktere 

set (AA-variant) gegevens aan te leveren. 

In de periode maart-april 2012 respectievelijk 2013 leveren ziekenhuizen de aantallen EPB’s 

aan per specialisme en postcode (en indien gewenst per polikliniek) over het registratiejaar 

2011 respectievelijk 2012. 

38

Indien u de overgang naar LBZ heeft gemaakt (voor een volledig registratiejaar) hoeft er 

geen LAZR meer aangeleverd te worden. In de LBZ wordt ten behoeve van de 

adherentieberekening, nog minimaal relevant voor de bepaling van het schaduwbudget, ook 

(minimaal tot 2013) voorzien in de aanlevering van eerste polikliniekbezoeken of eerste 

administratief consulten. 

Voor meer informatie: www.tieto.com 

Overzicht wijzigingen LAZR per registratiejaar 2011 

39

Bijlage 5 Format activiteitenplanning 

ACTIVITEITENPLANNING 

Huidige week Activiteiten in uitvoering E Evaluatie 

Activiteiten nog uitvoeren 

Mijlpaal 

Activiteiten tijdig afgerond 

Activiteiten niet tijdig afgerond 

Weeknummer 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 

PROJECTBEHEERSING 

Stuurgroepoverleg 

Projectgroepoverleg 

Werkgroeoverlegp -naam werkgroep A- 

Communicatiemomenten richting gebruikers 

Beheersen middels GOKIT 

Fasen 

Defenitie 

Inrichting 

Voorbereiding 

Implementatie 

Borging 

40

Bijlage 6 Format capaciteitsplanning 

Medewerker/rol Van 

(dd-mm-jj) 

Tot 

(dd-mm-jj) 

Dagen inzet per 

week (fase) 

Dagen inzet 

totaal 

41

Bijlage 7 Format projectbeheersing GOKIT 

PROJECTBEHEERSING 

GOKIT 

Projectnaam: 

Projectleider: 

Projectfase: 

Risico-omschrijving 

Geld - 

Kans 

(0-10) 

- 

Effect 

(0-10) 

- 

Risico 

(kans x effect) 

- 

Beheersmaatregel 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

Organisatie - 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

Kwaliteit - 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

Informatie - 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

Tijd - 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

Kans: de kans dat een risico een negatief effect op de implementatie heeft (0 = geen kans, 10 = zeer grote kans). 

Effect: het effect dat het risico op de implementatie heeft (0 = geen effect, 10 = zeer groot effect). 

Risico: kans x effect. Bepaal een ondergrens voor instellen van een beheersmaatregel. 

42

Kritisch 

Tegengesteld belang 

Niet meewerken 

Onverschillig 

Wordt niet beïnvloed 

Loyaal 

Helpt bij totstandkoming 

Enthousiaste steun 

ACTIE 

Bijlage 8 Format stakeholderanalyse 

Specialisme x A x x 

GROEP 

INDIVIDU 

B x x 

C x x In gesprek gaan en voordelen 

voor ‘C’ toelichten. 

Specialisme Y 

D x x Bijv.: samen met ‘B’ en ‘D’ in 

gesprek. D door B laten 

overtuigen. 

A 

B 

C 

D 

Specialisme Z 

A 

B 

Geef met groene kruisjes de gewenste situatie en met zwarte kruisjes de werkelijke situatie weer. Bepaal bij welke personen/groepen acties nodig zijn om de implementatie 

succesvol te laten verlopen. En welke acties zijn het meest geschikt? 

43

Bijlage 9 Format actie- en besluitenlijst 

Onderwerp: 

Aanwezig: 

Project: 

Datum: 

Afwezig: 

ACTIE/ 

BESLUIT 

OMSCHRIJVING WIE VOOR 

WANNEER 

OK 

44

Bijlage 10 Implementatie verrichtingenregistratie CBV 

Situatiebeschrijving CBV 

Het Verrichtingenbestand CBV is een registratiesysteem voor verrichtingen. In principe 

kan het Verrichtingenbestand (CBV) gebruikt worden voor het vastleggen van alle 

verrichtingen, inclusief laboratoriumverrichtingen. Echter voorlopig volstaat het voor de 

LBZ om voor alle poortspecialismen volgens dit verrichtingenstelsel registreren 3 . 

De unieke CBV-codes in het registratiesysteem bieden een gedetailleerde beschrijving 

van de verrichtingen die de ziekenhuizen uitvoeren. Deze registratie bevat onder andere 

een koppeling met: 

 

 

de Zorgactiviteitentabel van DBC-onderhoud (declaratiecode) 

het Classificatiesysteem van verrichtingen (CvV) 

Afbeelding: onderdeel van het Verrichtingenbestand (CBV) 

Met deze tabel is een eenmalige registratie mogelijk en zijn de corresponderende 

registraties automatisch af te leiden. 

Bij DHD is een minimale dataset per medisch specialisme verkrijgbaar, die de 

ziekenhuizen als startset kunnen gebruiken, om met beperkte inspanning een start te 

maken met het vastleggen van verrichtingen met behulp van het Verrichtingenbestand 

(CBV). Dit is de minimale dataset (MDS). Ziekenhuizen kunnen er voor kiezen om een 

uitgebreidere selectie van bestaande CBV-codes aan de minimale dataset toe te voegen. 

De codes die opgenomen dienen te worden kan men bepalen door de dialoog aan te gaan 

met de medisch specialist. 

Voordelen Verrichtingenbestand (CBV) 

Door registratie met behulp van het Verrichtingenbestand CBV kan gedetailleerder 

worden gerapporteerd. De keuze om de minimale dataset Verrichtingenbestand (CBV) uit 

te breiden, is afhankelijk van de doeleinden waarvoor het ziekenhuis en specialisten de 

registratie willen gebruiken. Zo kunnen ziekenhuizen deze registratie gebruiken voor een 

gedetailleerd inzicht in kwaliteit van zorg, de organisatie en kosten ervan. Met behulp 

van deze specifieke en uniforme registratie is het bijvoorbeeld mogelijk om: 

 

Deze te koppelen aan andere gegevens van de patiënt. Hiermee worden de 

uitgevoerde activiteiten op gedetailleerd niveau per patiënt vastgelegd en kunnen 

3 In het CBV-bestand zijn vooralsnog ook de ZA-codes opgenomen. 

45

de bijbehorende kosten op ditzelfde niveau in beeld worden gebracht. Dit geldt 

tevens voor innovatieve ontwikkelingen. 

Verrichtingen bij zorgpaden in beeld te brengen. 

Wetenschappelijk onderzoek te doen. 

Uit te voeren operatieve activiteiten in het kader van ‘Heelkunde opleidingen’ 

eenvoudig te rapporteren. 

Uitgangssituatie 

De uitgangssituatie voor de implementatie van CBV verschilt per ziekenhuis en vaak ook 

per specialisme binnen het ziekenhuis. Zie onderstaande tabel. U kunt de uitgangspositie 

van uw ziekenhuis en de verschillende poortspecialismen bepalen door te inventariseren 

in hoeverre de technische inrichting en het registeren van CBV reeds op orde zijn. 

Technische 

inrichting 

Registreren (minimale 

dataset) CBV 

CBV 

Uitgangssituatie 1 X X 

Uitgangssituatie 2 √ X 

Uitgangssituatie 3 √ √ Implementatie 

CBV voltooid 

Deze inventarisatie kunt u aan de hand van een checklist doen. Breng hiermee de stand 

van zaken per specialisme of afdeling globaal in beeld, zodat u vervolgens de 

voorbereidende en implementatie-activiteiten tevens per specialisme kunt inrichten. 

De eerst drie ‘benodigde resultaten’ van de checklist betreft de technische inrichting voor 

CBV. De andere ‘benodigde resultaten’ van de checklist betreft de daadwerkelijke 

registratie van CBV. 

Wanneer u deze checklist heeft ingevuld zijn op hoofdlijnen drie conclusies mogelijk: 

1. CBV is nog niet technisch mogelijk gemaakt. Er worden nu geen CBV-codes 

geregistreerd. Het ziekenhuis bevindt zich in uitgangssituatie 1. 

2. Het ziekenhuis heeft de technische inrichting gereed, maar er worden deels of 

geen CBV-codes geregistreerd. Het ziekenhuis bevindt zich in uitgangssituatie 2. 

3. Het ziekenhuis heeft de technische inrichting gereed en er worden CBV-codes 

geregistreerd. Het ziekenhuis bevindt zich dan in uitgangssituatie 3. 

Implementatie van CBV is voltooid. 

46

Registreren (minimale dataset) CBV 

Technische inrichting 

CHECKLIST 

‘UITGANGSSITUATIE IMPLEMENTATIE CBV’ 

-NAAM SPECIALISME/AFDELING- 

Benodigde resultaten voor implementatie CBV 

ok? 

1. Aangepaste en geteste registratiesystemen en koppelingen die output 

leveren op het niveau van het CBV bestand. 

2. Aangepaste en geteste facturatiesystemen die ingevoerde CBV-codes correct 

omzetten naar declaratiecodes (zorgactiviteitencodes) ten behoeve van 

(onder andere) de facturatie van DBC’s (straks zorgproducten), add-ons en 

overige en ondersteunende producten, ook wel O(V)P’s. 

3. Aangepaste en geteste rapportagesystemen die op basis van input op CBVniveau 

kunnen rapporteren in het gewenste codestelsel. 

4. Dataset van verrichtingen per specialisme (met minimale dataset als 

ondergrens) die is afgestemd op de rapportagebehoefte van zowel het 

specialisme als de rapportagebehoefte elders in de organisatie, zoals 

facturatie, LBZ, kostprijsbepalingen en zorgprofielen. ‘Oude codes’ zijn 

geblokkeerd. 

5. Aangepaste AO/IC-procedures en procesbeschrijvingen. 

6. Opgeleide eindgebruikers (medisch specialisten & ondersteunend personeel) 

die de nieuwe registratiecodes en werkprocessen kennen en gebruiken. 

De minimale dataset per specialisme vormt hierbij het minimale detailniveau 

van registreren. 

7. Aangepaste formulieren voor registratie in (deel)registratiesystemen, zoals 

bijvoorbeeld digitale en papieren aanvraagformulieren voor diagnostiek. 

8. Aangepaste documenten die als handleiding, naslagwerk en/of 

instructiemateriaal worden gebruikt. 

9. Borgingsdocumenten van processen en CBV-gerelateerde werkzaamheden 

zoals het implementeren van updates van het CBV-bestand 

47

Externe randvoorwaarden 

EXTERNE RANDVOORWAARDEN 

Instrument/document 

Verwacht tijdstip van oplevering 

Verbeterd CBV bestand Voor codes die beginnen met 33 (33- 

codes) zijn de verbeteringen uitgevoerd. 

Verdere verbetering van het CBV-bestand 

is een continu proces. 

Platform Onafhankelijke 

beheersomgeving 

(zodat alle ZIS leveranciers met de CBV 

tabel kunnen werken) 

Minimale datasets 

Gereed 

Gereed 


Het verdient aanbeveling het Verrichtingenbestand (CBV) per medisch specialisme in te 

voeren. Het verdient aanbeveling om daarbij met een specialisme met een beperkt aantal 

CBV-codes te starten (bijvoorbeeld dermatologie of KNO-heelkunde) en daarna de 

complexere specialismen te plannen. 

Aan de hand van de inventarisatie en analyse ‘Doeleinden dataset’ kan de 

zorgadministratie en/of medisch codeur per poortspecialisme een selectie van benodigde 

CBV-codes maken. Hierbij vormt de minimale dataset het minimaal vereiste 

registratieniveau. Als extra check is het een goed idee om te verifiëren of voor de CvV 

verrichtingen die in de afgelopen 2 jaar voor de LMR zijn geregistreerd ook passende 

CBV-codes in de minimale dataset zijn opgenomen. Indien dat niet het geval is kunnen 

deze worden toegevoegd aan de blauwdruk. 

De gemaakte selectie leggen zij voor aan de medisch specialisten, zodat op basis van 

hun praktijkkennis een dataset kan worden opgesteld. De bruikbaarheid van de dataset 

wordt vervolgens getest door alle overige gebruikers (facturatie, planning & control, 

kwaliteit en dergelijke). Inventariseer hierbij ook welke “eigen” codes (die voor interne 

doeleinden en tellingen worden gebruikt) vervangen kunnen worden door CBV-codes. 

Hierna kunt u de dataset laten vaststellen. 

Afhankelijk van de huidige situatie en de gewenste dataset moeten de benodigde CBVcodes 

en koppelingen per specialisme in de input en output van de registratiesystemen 

worden doorgevoerd. Gebruik hierbij de resultaten van de ‘technische impactanalyse’ en 

‘inventarisatie ICT-systemen’. 

48

Door middel van onderstaande tabel kunt u per poortspecialisme de te registreren CBV-codes vastleggen. 

-naam poortspecialisme- 

Doeleinden CBV-registratie Doeleinden intern/extern Benodigde CBV-codes in registratie 

naast de minimale dataset 

Ziekenhuisbreed 

… 

… 

CBV 

… 

(sub)Specialisme specifiek 

… 

… 

… 

… 

Specialist specifiek 

… 

… 

… 

… 

… 

… 

49

Inventarisatie stappen ter voorbereiding op implementatie 

Voorbereidende activiteiten zijn sterk afhankelijk van de uitgangspositie van de 

specialismen/het ziekenhuis. Deze heeft u in de fase ‘Projectdefinitie’ met behulp van de 

checklist inzichtelijk gemaakt: 

 

 

Indien stadium 1 (technische inrichting) volledig is doorlopen, kunt u de 

technische inventarisatie en analyse laten vervallen. 

Indien stadium 1 (technische inrichting) nog niet is doorlopen, kunt u alle 

voorbereidende activiteiten doorlopen. 

Beïnvloede systemen 

Aanvullend op de vraag ‘Welke systemen worden beïnvloed door de invoering (van 

CBV)?’. 

Dit zijn vaak alle systemen waarin nu verrichtingencodes worden vastgelegd, gebruikt of 

gerapporteerd. Hierbij is het van belang: 

 

 

Om vast te stellen of hiervoor het inlezen van (een deel van) het 

Verrichtingenbestand (CBV) noodzakelijk is. 

Dat de verbindingen technisch worden getest, door te kijken of de CBV-codes die 

worden ingevoerd (input) in de diverse bronsystemen ook als output zichtbaar zijn 

in de diverse doelsystemen. Daarbij is het belangrijk om te verifiëren of ook de 

benodigde vertaalslagen juist worden doorgegeven. Bijvoorbeeld van CBV-codes 

naar zorgactiviteitencodes voor wat betreft de facturatie van DBC’s of 

zorgproducten. 

De beïnvloede systemen door de invoering van CBV kunnen schematisch in beeld worden 

gebracht. Zie onderstaand voorbeeld. 

Om de juistheid en volledigheid van het Verrichtingenbestand (CBV) te garanderen, kan 

dit in de testomgeving worden uitgeprobeerd en kunnen eventuele verbeteringen worden 

doorgevoerd. 

50


Iemand (bijvoorbeeld een functioneel beheerder) maakt de selectie van de vastgestelde 

dataset per specialisme beschikbaar. Hierdoor worden aan de specialist uitsluitend de 

verrichtingscodes (CBV) die voor hem/haar van toepassing zijn als 

registratiemogelijkheid aangeboden. 

Vervolgens wordt getoetst of met de vastgestelde datasets middels koppelingen de 

huidige rapportagesystemen kunnen worden ontsloten. Tevens kan de bruikbaarheid van 

datasets worden getoetst door overige gebruikers (bijvoorbeeld verantwoordelijken voor 

facturatie, planning en control etc.). Voor een veilige overgang dienen de wijzigingen 

vooraf in een testen een acceptatieomgeving ook getoetst te worden. 

51

Bijlage 11 Inleiding ICD-10 en diagnosethesaurus 

Situatiebeschrijving 

ICD-10 (International Classification of Diseases) is de opvolger van ICD-9 (lees ICD-9CM) 

en daarmee de nieuwste versie van dit internationaal gestandaardiseerde 

classificatiesysteem van diagnosen. 

De ICD-10 is opgebouwd uit hoofdstukken van zeer globale diagnose-omschrijvingen. 

Elk hoofdstuk is vervolgens opgebouwd uit steeds diepere lagen, die uiteindelijk leiden 

tot een diagnosecode op detailniveau. Op deze manier is er een logische opbouw van het 

diagnosestelsel, die maakt dat deze een classificatie genoemd kan worden. 

Ziekenhuizen hebben nu al de mogelijkheid om ziektebeelden en diagnosen van patiënten 

volgens ICD-10 te registreren. Ook voor de LMR kan worden aangeleverd in ICD-10. 

Hierbij moeten ziekenhuizen wel bepalen of alle randvoorwaarden voor het door hen 

gewenste scenario beschikbaar zijn. 

Voordelen ICD-10 

ICD-10 staat voor wereldwijde, gestandaardiseerde patiënteninformatie. 

Dit levert een aantal voordelen op: 

ICD-10 sluit beter aan bij de huidige klinische praktijk. De ICD-9 wordt immers 

niet meer onderhouden en is achterhaald. 

ICD-10 zal de basis vormen voor de berekening van de Hospital Standardized 

Mortality Ratio (HSMR) en andere prestatie-indicatoren. 

Met de registratie van ICD-10 sluit men aan bij de internationale standaard en is 

gegevensvergelijking op zowel nationaal- als internationaal niveau mogelijk. 

Dit maakt ICD-10 uitermate geschikt voor bijvoorbeeld het gebruik van medisch 

wetenschappelijk onderzoek, aanlevering voor prestatie-indicatoren en kunnen 

instanties als het CBS en de EU de gegevens gebruiken voor marktanalyses. 

Ziekenhuizen kunnen ICD-10 gebruiken als hulpmiddel voor het vastleggen van 

diagnoses en voor de ontwikkeling en het in gebruik nemen van het EPD of 

zorgpaden. Voordeel van de ICD-10 is dat het om een uniform en specialismeoverstijgend 

stelsel gaat. Bij aandoeningen waarbij multidisciplinaire behandeling 

52

een rol speelt, zijn de (in het EPD) vastgelegde gegevens makkelijker door ieder 

specialisme te herkennen. 

In de toekomst vormt ICD-10 de basis voor de verplichte aanlevering aan de 

Grouper van DOT, zodat een zorgproductgroep kan worden afgeleid en 

gedeclareerd. 

Door de grote mate van detail en daarmee de mogelijkheid tot onderscheid van 

patiëntengroepen, is de ICD-10 uitermate goed te gebruiken voor stuur- of 

managementinformatie. Een ziekenhuis kan bijvoorbeeld in onderhandeling met 

de zorgverzekeraar onderbouwd aantonen dat het ziekenhuis in verhouding met 

een zware patiëntenpopulatie te maken heeft. 

Diagnosethesaurus 

De Diagnosethesaurus is een instrument om diagnoses eenmalig aan de bron vast te 

kunnen leggen. Hierbij is gebruik gemaakt van begrijpelijke, gangbare en door 

specialisten dagelijks gebruikte medische terminologie. De vastgelegde diagnoses zijn op 

de achtergrond gekoppeld met de in- en extern gebruikte codestelsels. Zowel met de 

voor Nederland specifieke (DBC e.d.) als met internationaal gebruikte stelsels (ICD-10, 

Snomed). Door te werken met mappings van de relatief statische bronregistratie op 

sneller wisselende stelsels worden toekomstige informatiebreuken voorkomen, en hebben 

de medisch specialisten en de ziekenhuizen geen last van dergelijke 

wisselingen/aanpassingen in classificatiestelsels. 

De Diagnosethesaurus is een hulpmddel waarmee: 

Éénmalige diagnoseregistratie aan de bron voor meervoudig gebruik mogelijk 

wordt. 

Gebruikersgemak voor de arts ontstaat. 

Sprake is van eenheid van taal. 

Diverse codestelsels zijn te koppelen. 

De ICD-10 gemakkelijk kan worden ingevoerd. 

Reductie van de administratieve werklast. 

Juiste, betrouwbare en eenduidige registraties. 

De ontwikkeling van de diagnosethesaurus is in nauwe samenwerking tussen het UMCU, 

LUMC en DHD tot stand gekomen. Het landelijke beheer en onderhoud van de 

diagnosethesaurus ligt bij Dutch Hospital Data (DHD). DHD zal de mappings van de 

diagnosetermen op de diverse codestelsels voor autorisatie voorleggen aan de diverse 

gremia. Tenslotte zal DHD bewaken dat de ontwikkelde logica en inhoud beschikbaar 

komt voor alle ZIS-leveranciers en daarmee voor alle ziekenhuizen. 

Inmiddels zijn er ICT-specificaties voor de diagnosethesaurus opgesteld en verspreid aan 

de ZIS-leveranciers. De tabellen van de diagnosethesaurus zijn momenteel voor 

testdoeleinden beschikbaar. 

53

Uitgangssituatie 

Een essentiële keuze die de basis voor de implementatie van ICD-10 vormt, betreft het coderen en vastleggen van de ICD-10 

code. Bij welke functie worden deze activiteiten belegd? In de scenario’s wordt gesproken over artsen (scenario 1 en 2) of medisch 

codeurs (scenario 3) die de ICD-10 vastleggen. Ook in scenario 1 en 2 hebben de medisch codeurs een taak, gericht op controle 

op juistheid en volledigheid. Tevens dient de werkwijze bij het vaststellen van de hoofddiagnose (en hoofdverrichting) per 

zorgmoment te worden vastgesteld (zie LBZ datamodel), met name wanneer er sprake is van meerdere primaire diagnoses. 

De taken van de medisch codeurs kunnen uiteraard ook bij andere personen in de organisatie (bijvoorbeeld DBC-consulenten) 

worden belegd, mits zij (mogelijk na een opleiding) over de juiste kennis en vaardigheden beschikken. In alle scenario’s is een 

streven naar eenmalige registratie het uitgangspunt. Hieronder hebben we de drie uiterste scenario’s toegelicht. 

SCENARIO 1 VOORDELEN NADELEN 

ARTS: 

1. legt de diagnose op het gewenste 

ICD-10 niveau in het systeem vast 

MEDISCH CODEUR: 

1. controleert steekproefsgewijs 

2. ondersteunt de arts bij 

vastlegging (bijvoorbeeld bij 

moeilijke gevallen) 

3. draagt zorg voor aanvullende 

coderingen waar nodig 

o 

o 

o 

o 

Eenmalige vastlegging aan de bron. Dit komt de 

tijdigheid ten goede en voorkomt “dubbel” werk. 

Vastleggen van de ICD-10 diagnose (met een 

gekoppelde ICD-10 code) ligt bij de arts. Hierdoor 

is (in de toekomst) facturatie op basis van ICD-10 

codes mogelijk. 

Doordat de specialist op een eenduidige manier (in 

formulering en niveau) diagnoses vastlegt, kan de 

gedetailleerde output (bijvoorbeeld binnen EPD) 

eenvoudig worden gebruikt voor onderzoek en 

managementinformatie. 

Meer betrokkenheid en inzicht in HSMR 

o De vastlegging van ICD-10 diagnose 

vraagt tijd en bereidwilligheid van de 

specialist. Dit geldt voor de 

administratieve handeling zelf en de 

benodigde tijd om deze manier van 

diagnoseregistratie eigen te maken. 

o Vastleggen van nevendiagnoses kan 

moeilijk zijn onder andere omdat 

nevendiagnoses betrekking kunnen 

hebben op een ander vakgebied dan dat 

van de specialist 

o Stelt eisen aan het ZIS/EPD waarin de 

vastlegging van ICD-10 plaatsvindt . 

54


ARTS: 

1. legt de diagnose met behulp van de 

diagnosethesaurus vast. Hieruit 

wordt de ICD-10 diagnose afgeleid 

MEDISCH CODEUR: 

1. indien gewenst kunnen de afgeleide 

ICD-10 codes steekproefsgewijs 

worden gecontroleerd 

2. draagt zorg voor aanvullende 

coderingen waar nodig 

o 

o 

o 

o 

Eenmalige vastlegging aan de bron. Dit komt de 

tijdigheid ten goede. 

Vastleggen van de diagnoseterm uit de thesaurus 

(met een gekoppelde ICD-10 diagnose en code) ligt 

bij de arts. Hierdoor is (in de toekomst) facturatie 

op basis van de registratie met behulp van de 

thesaurus mogelijk. 

Doordat de specialisten op een eenduidige manier 

(in formulering en niveau) diagnoses vastleggen, 

kan de gedetailleerde output (bijvoorbeeld binnen 

een EPD) eenvoudig worden gebruikt voor 

onderzoek en managementinformatie. 

Bij wijzigingen in een codestelsel dat is gekoppeld 

aan de diagnosethesaurus, heeft dit geen (of zeer 

geringe) consequenties voor de invoer door de 

medisch specialist. 

o De vastlegging van ICD-10 diagnose 

vraagt tijd en bereidwilligheid van de 

specialist. Dit geldt voor de 

administratieve handeling zelf en de 

benodigde tijd om deze manier van 

diagnoseregistratie eigen te maken. 

De eerste ervaringen leren dat met 

behulp van de diagnosethesaurus dit een 

beperkte investering vraagt. 

o Vastleggen van nevendiagnoses kan 

moeilijk zijn onder andere omdat 

nevendiagnoses betrekking kunnen 

hebben op een ander vakgebied dan dat 

van de specialist 

o Stelt hoge eisen aan het ZIS/EPD waarin 

de vastlegging van ICD-10 plaatsvindt. 

o 

Het vastleggen van de DBC-diagnose is op deze 

wijze geregeld. 

55


DECENTRALE of CENTRALE MEDISCH 

CODEUR: 

1. codeert ICD-10 

2. legt dit in het systeem vast 

CENTRALE MEDISCH CODEUR: 

o 

o 

o 

Geringe belasting van de arts. 

Coderen (inclusief nevendiagnoses) is de 

specialiteit van een medisch codeur. 

Geen veranderingen in ZIS/EPD noodzakelijk. 

o ICD-10 wordt niet gebruikt voor 

facturatie. 

o ICD-10 wordt in de toekomst gebruikt 

voor DOT (declaratie). Codering komt 

dan waarschijnlijk bij specialist te liggen. 

Verandering moet alsnog worden 

doorgevoerd. 

1. controleert steekproefsgewijs (arts 

codeert en autoriseert eventueel 

de DBC) 

o Codeurs zijn afhankelijk van diagnoseinformatie 

verstrekt door arts. Hier moet 

in geïnvesteerd worden. 

o Geen betrokkenheid van arts. Risico 

bestaat dat arts zich niet herkent in de 

informatie die op basis van de 

vastgelegde codes wordt gegenereerd: 

bijvoorbeeld de berekende HSMR. 

Let op: het is mogelijk om verschillende scenario’s voor de verschillende settings te kiezen. Bijvoorbeeld: 

Wat betreft de bovengenoemde scenario’s zijn er ook tussenvormen mogelijk. Bijvoorbeeld: arts legt de hoofd- en nevendiagnose 

vast en een medisch codeur checkt de nevendiagnoses bij klinische patiënten (i.v.m. bijvoorbeeld betrouwbaarheid HSMR aan de 

hand van brieven). 

Het is ten zeerste aan te bevelen de verschillende scenario’s en mogelijkheden voor de invoer van ICD-10 in de eerste fase te 

bespreken met een groep van (mogelijke) stakeholders. Denk hierbij aan bijvoorbeeld de volgende personen: HEAD, hoofd 

zorgadministratie, vertegenwoordiger(s) medische staf, hoofd medische administratie, hoofd informatisering en/of ICT, hoofd van 

de afdeling kwaliteit. Op deze manier kunnen de mogelijkheden voor diagnoseregistratie in kaart worden gebracht en kan het 

draagvlak voor het gekozen scenario worden vergroot. 

56

Na de keuze voor een scenario kunt u de volgende checklist gebruiken bij de implementatie van ICD-10. Breng hiermee de stand 

van zaken per specialisme of afdeling globaal in beeld, zodat u vervolgens de voorbereidende en implementatie-activiteiten tevens 

per specialisme kunt inrichten. 

Hierbij dienen per specialisme of afdeling na afloop van de implementatiefase in iedere geval de zaken uit onderstaande checklist 

gerealiseerd te zijn. 

57

CHECKLIST 

‘IMPLEMENTATIE ICD-10’ 

-NAAM SPECIALISME/AFDELING- 

Benodigde resultaten voor implementatie ICD-10 

ok? 

1. Aangepaste en geteste up-to date registratiesystemen (en eventuele koppelingen) die 

output leveren op minimaal ICD-10 niveau. 

2. Aangepaste en geteste managementinformatiesystemen die op basis van input op 

ICD-10 niveau rapporteren. 

3. Aangepaste en geteste koppelingen naar andere systemen die gebruik maken van de 

vastgelegde diagnose-informatie (bijv. bij overname vastgelegde diagnose-informatie 

voor ontslagbrieven). 

4. Aangepaste procedures en procesbeschrijvingen (bijvoorbeeld m.b.t. het up-to-date 

houden van de ingelezen “digitale” ICD-10 in het ZIS. 

5. Opgeleide eindgebruikers die afhankelijk van het gekozen scenario de manier van 

diagnoseregistratie en de bijbehorende werkprocessen kennen en gebruiken. 

6. Aangepaste formulieren/velden voor registratie in (deel)registratiesystemen 

bijvoorbeeld voor het plaatsen van iemand op de wachtlijst voor opnames. 

7. Aangepaste documenten die als handleiding, naslagwerk en/of instructiemateriaal 

worden gebruikt. 

8. Ingerichte en actieve helpdesk (afhankelijk van gekozen scenario). 

9. Ingerichte en actieve controlefunctie voor de vastgelegde (of afgeleide) ICD-10 codes. 

58

Randvoorwaarden 

Instrument/document Verwacht tijdstip van oplevering Bron 

Geaccordeerde koppeltabel met een 

vertaling van ICD-10 naar DBC 

diagnoses óf een geaccordeerde 

diagnosethesaurus 

Koppeltabel met een vertaling van 

ICD-9 naar ICD-10 

Koppeltabel met een vertaling van 

ICD-10 naar ICD-9 

Digitale versie ICD-10 in ClamL 

formaat, geschikt voor 

gebruik/inlezen in software 

Middels een koppeltabel zal voor een groot 

deel van de ICD-10 codes een koppeling naar 

DBC diagnoses te maken zijn. In veel 

gevallen is dit toereikend. Een geautoriseerde 

versie van deze koppeltabel is naar 

verwachting eind 2011 gereed. 

Voor de diagnosethesaurus geldt de 

verwachting is dat deze eind 2011 

(geautoriseerd) gereed is voor gebruik door 

de ziekenhuizen. 

Gereed 

Gereed en in afwachting van autorisatie door 

WHO-FIC 

Gereed 

DHD 

Landelijk 

projectteam 

ICD-10 

DHD 

RIVM 

Nederlands Handboek ICD-10 Gereed Landelijk 

projectteam 

ICD-10 

Transfercursus coderen ‘van ICD-9 

naar ICD-10’ voor codeurs 

Gereed 

Diverse 

aanbieders 

Cursus coderen ICD-10 voor 

startende codeurs 

Cursus ICD-10 voor medisch 

specialisten 

Cursus ICD-10 voor administratief 

personeel 

E-Learning tool ICD-10 in het Engels, 

Nederlandstalige versie volgt later 

Gereed 

Nog niet standaard beschikbaar 

Nog niet standaard beschikbaar 

Gereed 

Diverse 

aanbieders 

Diverse 

aanbieders 

Diverse 

aanbieders 

WHO-FIC 

59


Na implementatie van ICD-10 is mogelijk een aantal huidige manieren van 

diagnosevastlegging overbodig. Deze kunnen immers worden afgeleid van de 

vastgelegde ICD-10 codes. Dit leidt tot een vermindering van administratieve lasten. 

Om de overbodige registraties te kunnen benoemen dienen eerst alle huidige manieren 

en doeleinden van diagnosevastlegging in beeld te worden gebracht. Wie legt om welke 

reden diagnose-informatie waar vast? 

In de fase ‘projectdefinitie’ zijn de doeleinden van de ICD-10 diagnoseregistratie reeds 

benoemd. Tevens zijn specifieke diagnoseregistraties in beeld gebracht, die na de 

implementatie van ICD-10 niet meer nodig zijn. Door beoordeling aan de hand van de 

mogelijkheden binnen de ICD-10, kan worden bepaald of al deze behoeften zijn geborgd. 

Daarnaast verdienen de ICD-10 diagnoses in de hoofdstukken XX ‘Uitwendige oorzaken 

van ziekte en sterfte’ en M ‘Morfologie van nieuwvormingen’ extra aandacht, omdat deze 

hoofdstukken anders zijn ingedeeld. Afgesproken dient te worden door wie deze 

gegevens worden vastgelegd. 


Testomgeving 

De DBC-diagnose kan met behulp van de koppeltabel/diagnosethesaurus aan de hand 

van de ICD-10 code worden afgeleid. Kortom: de extra vastlegging van DBCdiagnoseregistratie 

wordt overbodig. Echter, het is wel aan te raden om deze registratie 

gedurende een (pilot)periode te handhaven en te gebruiken als controlemiddel op de 

ICD-10 registratie. 

U kunt ook historische data als controlemiddel inzetten. In veel gevallen is immers 

diagnose informatie in ICD-9 (LMR) beschikbaar en hetzelfde geldt voor DBC diagnoses. 

ICD-10 diagnoses kunnen worden vergeleken met de historische ICD-9 codes. Daarnaast 

kan de afgeleide DBC diagnose middels de koppeltabel/diagnosethesaurus met deze 

historische DBC-diagnoses worden vergeleken. 

Het ICD-10 bestand en de koppeltabellen worden in het ICT systeem van het ziekenhuis 

ingelezen. In overleg met uw ICT leverancier kunt u de mogelijkheden voor uw 

ziekenhuis bespreken. Advies is om het systeem zo gebruiksvriendelijk mogelijk in te 

richten. Het kiezen van de juiste ICD-10 diagnose moet voor iedereen makkelijk mogelijk 

zijn en zoveel mogelijk binnen het huidige administratieve proces passen. Indien 

registratie bij de arts wordt belegd is het belangrijk vastlegging zo veel mogelijk aan te 

laten sluiten bij het reguliere werkproces van de arts. Hierin kan de afdeling 

Informatisering (of een soortgelijke afdeling) een belangrijke rol spelen. Ook is het 

gezien de koppeling naar de DBC-diagnose goed om de afdeling verantwoordelijk voor de 

facturatie, te betrekken. 

Training gebruikers en informeren betrokkenen 

Medisch codeurs 

Bij alle drie de beschreven scenario’s hebben de medisch codeurs een controlefunctie om 

de kwaliteit van de vastgelegde of afgeleide ICD-10 codes te kunnen beoordelen. 

Gedetailleerde kennis van ICD-10 en benodigde vaardigheden zijn dus in alle gevallen 

noodzakelijk. 

60

Daarnaast is het van belang om op een constructieve wijze feedback (na geconstateerde 

fouten of via de helpdesk) aan medisch specialisten te kunnen geven. Dit leidt tot een 

juiste, volledige en tijdige vastlegging, zodat er steeds minder correctiewerkzaamheden 

hoeven worden uitgevoerd. 

De hierboven beschreven benodigde kennis en vaardigheden kunnen de codeurs door 

middel van een training leren. Er zijn specifieke cursussen beschikbaar voor codeurs die 

al ervaring hebben met ICD-9. Codeurs zonder deze ervaring kunnen een training enkel 

gericht op ICD-10 volgen. 

Het geven van feedback verdient tevens extra aandacht. Door het geven van feedback 

kunnen de medisch specialisten in hun registratie worden gestimuleerd, bijgestuurd en 

verbeterd. 

Opleiden professionals 

Afhankelijk van het gekozen scenario is het van belang om de medisch specialist op te 

leiden: 

SCENARIO 

Scenario 1 

Scenario 2 

Scenario 3 

Benodigde opleiding 

Om op het gewenste detailniveau te kunnen registreren hebben medisch 

specialisten kennis en vaardigheden betreffende ICD-10 diagnoseregistratie 

nodig. Hierbij gaat het om de omschrijvingen van de diagnoses en minder om 

de bijhorende codes. Daarnaast is registratie van poliklinische en 

nevendiagnoses ‘nieuw’, deze processen verdienen extra aandacht. 

Medisch specialisten hebben kennis nodig over het werken met de 

diagnosethesaurus. Daarnaast moeten zij weten wat zij in de cursus, 

ontslagbrieven e.d. moeten vastleggen, zodat de controle door medisch 

codeurs kan plaatsvinden. De registratie van poliklinische en nevendiagnoses 

is ‘nieuw’, deze processen verdienen extra aandacht. 

Medisch specialisten hebben een gedeelte van de kennis betreffende ICD-10 

diagnoseregistratie nodig. Deze kennis dient dusdanig te zijn, dat medisch 

specialisten weten wat zij in de cursus, ontslagbrieven e.d. moeten vastleggen 

om de ICD-10 code op gewenst detailniveau door een codeur te kunnen laten 

registreren. De registratie van poliklinische en nevendiagnoses is ‘nieuw’, deze 

processen verdienen extra aandacht. 

Voor het opleiden van de professionals kunnen de E-Learning tool en de ICD-10 in 

boekvorm worden gebruikt. Deze worden door het landelijke projectteam ICD10 

opgeleverd (zie ook www.icd-10.nl). 

61

IMPLEMENTATIEPLAN LBZ - Dutch Hospital Data

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?