Markant - bsl.nl Home - Bohn Stafleu van Loghum

Cliënten kunnen schade aanrichten. Met een risicomanagementplan kan een zorgaanbieder de kans op schade
beperken. Bij zo’n plan hoort een inventarisatie van de risico’s die een individuele cliënt kan veroorzaken.
door Bernadette H.M. Lutjenhuis
illustratie Matthijs Sluiter
De roep om risicotaxatie binnen de zorg op risicotaxatie kan dit leiden tot uitstoting Risico-inventarisatie
voor verstandelijk gehandicapten klinkt van de gevaarlijke cliënt als oplossing van De belangrijkste manier om ervoor te zorgen
vooral wanneer er sprake is geweest van een het probleem. Dat heeft echter alleen tot dat er minder ernstige incidenten optreden
ernstig incident. Een cliënt heeft een medecliënt
ernstig gewond, een medewerker is wordt opgezadeld. Uiteindelijk zal toch dat bij opname al duidelijk wordt welke
gevolg dat iemand anders met het probleem waarvan anderen het slachtoffer zijn is,
aangevallen door een cliënt, een cliënt heeft iemand dit risico moeten managen.
risico’s een cliënt zou kunnen opleveren
een kind seksueel lastig gevallen. Het gaat
voor anderen. Uit de ervaringen met risicotaxatie
bij veroordeelde daders blijkt steeds
dan om externaliserend probleemgedrag. De
vraag is dan meestal: is deze cliënt gevaarlijk
ofwel, kan het nog een keer gebeuren? gehandicapte jong volwassene die na een enige, maar wel de belangrijkste voorspel-
Onno van de Gaaf is een verstandelijk weer dat het gedrag in het verleden niet de
Men verwacht dat een expert een vragenlijstje
afneemt en ja of nee zegt. Zo eenvou-
onder de paraplu van een vg- instelling duidelijk is, kunnen tijdig maatregelen wor-
uitgebreid internaatsverleden tenslotte ler is voor de toekomst. Wanneer dat gedrag
dig is het jammer genoeg niet. Er bestaan begeleid zelfstandig woont. In zijn vrije den getroffen in de vorm van extra ondersteuning,
een geschikte woonomgeving of
geen risicotaxatielijsten die ook maar in de tijd voetbalt hij met buurjongens tussen
buurt komen van honderd procent zekerheid
bij het voorspellen of het gedrag zich emotioneel ook op die leeftijd en vindt spreken dan van preventie.
de twaalf en vijftien. Hij functioneert speciale alertheid op bepaalde signalen. We
nog een keer zal voordoen. Bovendien zijn gemakkelijk aansluiting. In zijn woning is Wat er dus moet gebeuren is dat het risico
die lijsten niet gemaakt voor verstandelijk het een zoete inval, er staat altijd snoep en probleemgedrag van een aanstaande
gehandicapten maar voor veroordeelde misdadigers.
En stel dat er met behulp van een instelling opgebeld door een ouder van in kaart worden gebracht. Dat noemen we
en drinken klaar. Op een dag wordt de cliënt voorafgaand aan de opname goed
risicotaxatielijst wel een goede voorspelling een jongen van twaalf; dan blijkt dat risico-inventarisatie.
zou kunnen worden gedaan en de conclusie Onno in zijn huis seksfilms draait en de
is dat de cliënt het waarschijnlijk nog een jongens aanzet tot seksuele handelingen SAVE
keer doet, wat dan?
met elkaar en met hem. Hij beloont hen Om de risico’s bij verstandelijk gehandicapte
Risicotaxatie. Het voorspellen van het risico met geld en spullen. De ouders willen mensen beter te kunnen inventariseren en
dat een ernstig incident nog een keer zal de instelling aansprakelijk stellen. De managen is in het kader van een door de
voorkomen, is maar een onderdeeltje van instelling zegt dat zij niet op de hoogte VGn Friesland gesubsidieerd project, in
wat nodig is om een instelling of woonafdeling
veilig te laten functioneren. Om samen In het onderzoek dat volgt blijkt echter dat niek Hoeve Boschoord in 2007 een vragen-
waren van deze neiging bij Onno.
samenwerking met de SGLVG behandelkli-
veilig te zijn is preventie en risicomanagement
(het beheersen van mogelijke risico’s) stond vanwege seksuele handelingen bij Aanvankelijk richtten de opstellers zich op
Onno ook al in vorige internaten bekend lijst ontwikkeld: de SAVE (Samen Veilig).
veel belangrijker.
jongere medecliënten. (De casus is echt, probleemgedrag van SGLVG- (sterk gedragsgestoord,
licht verstandelijk Wanneer de aandacht alleen wordt gericht de naam gefingeerd.)
gehandicapte)
cliënten. In de loop van het project bleek
echter dat risicotaxatie een brug te ver was:
de informatie die hiervoor nodig is, ontbrak
in de dossiers. Er was geen traditie in het
inventariseren van risico’s. Bovendien bleek
dat er ook behoefte bestond om ander risicogedrag
zoals zelfbeschadiging in kaart te
brengen, vooral voor cliënten van een lager
intellectueel niveau.
Dit leidde ertoe dat er twee versies van een
risico-inventarisatielijst werden opgesteld:
• De SAVE-vg voor clinten die niet of zelden
zelfstandig de samenleving ingaan.
• De SAVE-(sg)lvg: voor clinten die onbegeleid
deel nemen of deel hebben genomen
aan de maatschappij.
Verstandelijk gehandicapten
De SAVE-vg is een intakevragenlijst voor
de ouders of verwijzers. Uit de ervaringen
binnen het project bleek dat intakers bij
aanmelding van cliënten met name letten
op de behoeften en de wensen van de client.
Vragen omtrent gedragsproblemen stelt een handtekening te vragen aan de ouders,
men liever niet aan de orde, omdat dit de verzorgers of verwijzers, als teken dat zij
verstandhouding zou kunnen verstoren. In de lijst naar waarheid hebben ingevuld.
de formulering van de intakelijst is hiermee Het bewust verzwijgen van risico’s die hun
rekening gehouden. Er wordt niet uitsluitend kind of cliënt kan veroorzaken voor zichzelf
gevraagd naar externaliserend probleemgedrag
en in het verleden noodzakelijke Zeker niet in een tijd waarin instellingen
of anderen kan niet worden geaccepteerd.
middelen en maatregelen. Ook aan de orde aansprakelijk worden gesteld voor de risico’s
komen de mogelijkheden, kwetsbaarheden die hun cliënten opleveren voor derden.
(waaronder eetproblemen en slaapproblemen),
psychiatrische problemen (waaronleiders
risico’s te laten lopen die vermeden
Daarnaast is het ook niet eerlijk om begeder
suïcidepogingen of zelfverwonding), hadden kunnen worden als er voldoende
omstandigheden waardoor cliënt het moeilijk
krijgt en specifieke signalen waaraan de
informatie was aangeleverd.
leiding kan zien, dat de cliënt in de problemen
dreigt te komen.
De SAVE-(sg)lvg is een intakevragenlijst
SGLVG
Dit biedt uitgangspunten voor het signaleringsplan
en het begeleidingsplan van de ouders afgenomen of ingevuld kan worden.
die door de cliënt en door de verzorger of
cliënt. Hierbij hebben we het over risicomanagement.
de lijst ook altijd worden voorgelegd aan
Wanneer de cliënt wordt geïnterviewd moet
De lijst kan met de ouders en verwijzers iemand die de cliënt goed kent, omdat de
worden doorgenomen, of door hen ingevuld kans anders groot is dat er geen volledig
en opgestuurd. Er is bewust voor gekozen beeld wordt gekregen van de problemen.
4 Markant Kenniskatern Kenniskatern Markant 5
De leefwensen van LVG-jongeren verschillen sterk van die van volwassen cliënten met een
verstandelijke handicap. Daarom ontwikkelde Arkemeyde een aangepaste methode om
leefwensonderzoek te kunnen doen onder deze jongeren. De resultaten staan nu in het
ruimtelijk programma van eisen.
door Ab Bul en Evelien Bongers
foto Carla de Jong
Leefwensenonderzoek onder cliënten niet geschikt. Het betreft hier namelijk veelal met een licht verstandelijke handicap en vaak
is momenteel een vast onderdeel van onderzoek bij volwassen cliënten die decennia ernstige gedragsproblemen. De jongeren die
de procedures bij nieuwbouwprojecten. lang hebben gewoond op een groot excentrisch
gelegen instituutsterrein en die bevraagd van de kinderrechter uit huis geplaatst.
hier behandeld worden, zijn vaak in opdracht
Het orthopedagogische behandelcentrum
Arkemeyde heeft plannen voor vervangende worden op wensen om te verhuizen naar een
nieuwbouw in Soest. Leefwensenonderzoek kleinschaliger woonsituatie in een wijk. Doelgroep LVG-jeugd
werd in dit traject gezien als een kans om Er waren dus geen gegevens beschikbaar en Hulpvragen van kinderen en jongeren met
zeggenschap van cliënten, ouders en medewerkers
in het bouwproces vorm te geven. den om zo’n onderzoek uit te voeren. Het eerd aan problemen vanuit hun verstandelijke
er was geen beproefde methode voorhan-
een licht verstandelijke beperking zijn geli-
Tevens konden de wensen, kennis en ervaringen
van direct betrokkenen via deze bottom-
van belang om breed en betrouwbaar geïnfor-
Naast de lichte verstandelijke beperking
management van Arkemeyde vond het echter handicap en aan een complex van factoren.
up benadering in kaart gebracht worden. meerd te worden over de wensen en verwachtingen
die leven bij de direct betrokkenen singsvermogen en langdurige behoefte aan
zijn er factoren als beperkt sociaal aanpas-
Aangezien er geen geschikte onderzoeksmethode
binnen de gehandicaptenzorg voorhanden
was, is een aangepaste vorm van Concept voorziening. Een driemilieus omgeving betesen,
zoals ADHD of een autistisch spectrum
over het toekomstig verblijf in de driemilieus ondersteuning. Ook psychiatrische stoornis-
Mapping toegepast. De resultaten van dit kent dat cliënten naast wonen en recreatie stoornis, leerproblemen en problemen in de
onderzoek zijn opgenomen in het ruimtelijk ook op het terrein naar school gaan.
gezinssituatie spelen vaak een rol.
programma van eisen.
Volgens zijn visie probeert Arkemeyde jongeren
voor te bereiden op een zo zelfstandig
Cure binnen care
Leefwensen
Arkemeyde, onderdeel van Kwadrant, is een mogelijk leven in de maatschappij. Dit betekent
dat men rekening houdt met de kwets-
Onder het regiem van de Wet Toelating regionaal orthopedagogisch behandelcentrum
Zorginstellingen (WTZi) geldt dat een zorgaanbieder
in de gehandicaptenzorg zich bij intramurale en extramurale behandeling biedt ook zo normaal mogelijk maatschappelijk wil
dat aan ongeveer duizend cliënten per jaar baarheid van de doelgroep, maar de jongeren
het indienen van een bouwaanvraag voor binnen de LVG-sector in Utrecht, Flevoland ontwikkelen door toepassing van de methodiek
van Competentie Gericht Werken.
een grootschalige renovatie of vervangende en Gelderland. De LVG-sector is een subsector
nieuwbouw, moet vergewissen van het standpunt
van de cliënten. Dit standpunt moet de care-sector’, die specialistische jeugdzorg Concept Mapping
binnen de gehandicaptenzorg, de ‘cure binnen
blijken uit een leefwensenonderzoek.
binnen de AWBZ omvat.
In de zoektocht naar een onderzoeksmethode
Het toepassen van een leefwensenonderzoek Arkemeyde heeft plannen voor vervangende voor het leefwensenonderzoek kwam Concept
Mapping in beeld. Deze gestructureerde
is vrij onbekend in de licht verstandelijk nieuwbouw voor de driemilieus voorziening.
gehandicaptensector (LVG-sector). De door Deze voorziening is centraal gelegen in Soest methode maakt het mogelijk om een complex
Krijger beschreven werkwijze binnen de aanpalende
verstandelijk gehandicaptensector is kinderen en jongeren tussen de zes en 21 jaar is volgens het NcGv geschikt voor het
en biedt verblijf met behandeling aan 48 begrip als leefwensen in kaart te brengen. Zij
werken
De jongeren wilden een hangplek. Die is er gekomen.
met minimaal acht tot maximaal 98 deelnemers.
Concept Mapping is dus gebruikt als leidraad De trefwoorden zijn tevens gebruikt om ver-
De aangepaste werkwijze
naal dat hun inbreng serieus genomen werd.
De kern van deze manier van onderzoek is om ideeën en wensen naar voren te halen der in te haken op elkaars ideeën.
dat de groepen deelnemers eerst vrijelijk over de nieuw te bouwen woningen en voorzieningen.
zijn de vragen zeer concreet en enkelvoudig
Mede door overleg met de groepsleiding
mogen associëren en brainstormen over een
bepaald onderwerp dat om een oplossing Een belangrijk spanningsveld bij het gebruik gehouden, waarbij keuzevragen en gesloten
vraagt. Vervolgens worden de concrete uitspraken
samengevoegd tot meer omvattende was enerzijds de noodzaak tot structuur (in enkele voorbeelden van de soort vragen die
van de methode bij deze jeugdige cliënten vragen elkaar afwisselden. Hieronder volgen
abstracte concepten. De laatste stap is een vraagstelling en tijd) terwijl anderzijds een gebruikt zijn:
beoordeling op relevantie en inhoud. Daarna klimaat van vrije gedachte-uitwisseling gecreeerd
moest worden om te komen tot creati-
- contrastzinnen (mooi…lelijk)
volgt besluitvorming over de oplossing.
Een eerste oriëntatie van de opzet is voorgelegd
aan Chijs van Nieuwenhuizen, hoogle-
hoe kan vrije associatie gestimuleerd worden - keuzevragen (een eigen grote kamer of een
viteit en optimale inbreng. Anders gezegd: - aanvulzinnen (ik wil dat mijn kamer…)
raar forensische geestelijke gezondheidszorg, zonder dat er een chaotische bijeenkomst grote huiskamer?)
verbonden aan Tranzo, universiteit van ontstaat?
- gesloten vragen (wil je een aparte ruimte
Tilburg en aan GGZ-Eindhoven. Zij heeft de Voorafgaande aan de bijeenkomsten zijn alle om met de leiding te praten?)
methode van Concept Mapping toegepast in betrokkenen schriftelijk uitvoerig geïnformeerd
over de verbouwingsplannen. Er is een van mijn kind... is)
- een wensvraag (ik zou willen dat de kamer
een onderzoek naar wat psychiatrische cliënten
belangrijk vinden voor de kwaliteit van zestal bijeenkomsten geweest met: een kinder-,
een puber- en een adolescentengroep, Resultaten
hun bestaan. De adviezen die hieruit voortgekomen
zijn hebben geleid tot een aangepast een bijeenkomst met de ouders/verzorgers en De concrete uitspraken van deze bijeenkomsten
gebruik van deze methode, toegesneden op de twee bijeenkomsten met de medwerkers. In zijn gebundeld en vastgelegd in het rapport
LVG-doelgroep.
deze bijeenkomsten hebben de deelnemers Leefwensenonderzoek. De beoordeling van het
De LVG jongeren, hun ouders/verzorgers en vrijuit en gevrijwaard van kritiek hun ideeën leefwensenonderzoek op relevantie van nieuwbouw,
vrijetijdsbesteding en terreininrichting
de medewerkers hebben volgens deze aangepaste
vorm van Concept Mapping de gele-
ideeën zijn direct door een notulist vastgelegd heeft plaatsgevonden in de werkgroep Ruim-
en meningen laten horen. Deze wensen en
genheid gekregen om hun opvattingen over en door middel van een beamer, in de vorm telijk Programma van Eisen. Hierin waren alle
wonen, vrijetijdsbesteding en de inrichting van trefwoorden, geprojecteerd op een groot geledingen vertegenwoordigd.
van het terrein mondeling kenbaar te maken. scherm. Voor de deelnemers was dit een sig-
Deze werkgroep heeft het rapport Leefwensen-
12 Markant Kenniskatern Kenniskatern Markant 13
Bladformule
Het Kenniskatern van Markant is een speciale bijlage waarin kennis
over professionele ondersteuning van mensen met een verstandelijke,
lichamelijk of zintuiglijke handicap wordt uitgewisseld. De auteurs
presenteren en bediscussiëren ervaringen op het gebied van kennisontwikkeling.
Het biedt een bron van informatie en inspiratie voor
medewerkers en beroepsbeoefenaren die hun inzicht willen vergroten
in de resultaten van methodisch handelen en deze willen toepassen
in hun eigen werkwijze. Daarnaast houdt Kenniskatern managers en
bestuurders op de hoogte van ontwikkelingen in het professioneel
handelen binnen de sector. Leden van de VGN ontvangen 20% korting
op de advertentieprijzen.
Systematische aandacht voor riskante cliënten
Samen Veilig
Leefwensenonderzoek
bij jonge LVG-cliënten
Opmaken
Wij kunnen zelf voor u de advertentie ontwerpen en opmaken.
Daarvoor hebben wij een Wordbestand nodig en illustraties/
logo’s als PDF, Jpeg, Tiff of EPS met een resolutie van 300 dpi.
Kosten voor opmaak: 99. Het inscannen van illustraties kost
30. Advertenties kunnen in overleg met de acquisiteur gemaild
worden, wanneer het bestand niet groter is dan 4 MB.
Toeslagen
Voorkeursplaatsing: + 20%, alleen na overleg (deze toeslag
wordt berekend over de zwart/wit prijs).
Uitgave
Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland in samenwerking met
Uitgeverij Bohn Stafleu Van Loghum, Houten.
Oplage
4500 exemplaren
Verspreiding
• Managers en beleidsmakers in de gehele zorg aan gehandicapten
(alle beslissers in de gehandicaptensector)
• Alle stichtingen in Nederland die verblijven, tehuizen en
instellingen beheren
• Professionele deskundigen of beroepsbeoefenaren die werken in de
zorg- en dienstverlening aan mensen met een (verstandelijke) handicap,
zoals orthopedagogen, psychologen, artsen, pedagogen, fysiotherapeuten,
logopedisten en avg’s
• Ouders van gehandicapten en ouderverenigingen
• Studenten, scholen en bibliotheken
• MEE’s, Riagg's en gemeenten
• Ambtenaren, wetenschappers en politici
Frequentie
Het Kenniskatern wordt driemaal per jaar meegezonden met Markant
(in nummer 3, 6 en 9). De omvang van de bijlage is 20 pagina’s
(incl. 4 pagina's omslag).
Advertentieacquisitie
Neem voor het reserveren van advertentieruimte, staffel- en
contractkortingen contact op met Lucienne Meijer,
Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland, Markant.
Telefoon: (030) 27 39 742 b.g.g. (030) 27 39 737
Fax: (030) 27 39 387
E-mail: Lmeijer@vgn.org
www.tijdschriftmarkant.nl
Markant
Postbus 413
3500 AK Utrecht
Drukprocédé Offset
Advertentiemateriaal
Certified PDF Er kan digitaal worden aangeleverd als Certified PDF.
Certified PDF biedt de kwaliteit die nodig is voor een betrouwbare
en controleerbare wijze van uitwisseling van bestanden. De PitStop
profielen voor tijdschriften kunt u bij ons aanvragen.
Prijzen meehechter of bijsluiter: Op aanvraag: het gangbare
advertentietarief plus kosten voor machinaal insteken ( 191)
en porti ( 107).
Annuleringskosten
Kosten bij annulering tot sluitingsdatum reservering:
25% van het afgesproken tarief.
Kosten bij annulering na sluitingsdatum reservering:
100% van het afgesproken tarief.
Advertentietarieven Kenniskatern 2009
Prijzen zijn per plaatsing. Alle prijzen zijn exclusief 19% BTW en
op basis van compleet en kant-en-klaar aangeleverd mate riaal.
Kosten voor het corrigeren van foutief aangeleverde digitale
bestanden worden in rekening gebracht.

Markant
Katern
www.tijdschriftmarkant.nl
Katern
Kenniskatern bij Markant 9/2008
Zelfverwonding
Waarom toch?
Tarievenkaart 2009 Kenniskatern is een bijlage bij Markant
15% Bureaukorting
Media- en reclamebureaus ontvangen 15% bureaukorting op de
advertentietarieven.
PRIJZEN ZWART/WIT ADVERTENTIES EXCL. BTW
Pagina 1 x 4 x 6 x 10 x
1/1 pagina 807 733 540 497
1/2 pagina 475 444 416 388
1/4 pagina 318 300 281 265
1/8 pagina 193 173 166 163
PRIJZEN STEUNKLEUR ADVERTENTIES EXCL. BTW
Pagina 1 x 4 x 6 x 10 x
1/1 pagina 1.401 1.308 1.092 1.027
1/2 pagina 960 907 857 809
1/4 pagina 695 653 613 574
1/8 pagina 457 418 387 363
PRIJZEN FULL COLOUR ADVERTENTIES EXCL. BTW
Pagina 1 x 4 x 6 x 10 x
1/1 pagina 1.822 1.737 1.533 1.479
1/2 pagina 1.269 1.216 1.166 1.117
1/4 pagina 894 851 812 773
1/8 pagina 656 627 608 594
Formaten in mm.
Bladspiegel 210 x 297
Zetspiegel staand liggend
1/1 pagina 176 x 250 -
1/2 pagina 88 x 250 176 x 125
1/4 pagina 88 x 125 176 x 62,5
1/8 pagina - 88 x 62,5
Advertentiemateriaal binnen en datum van verzending* in 2009
Nummer Advertentiemateriaal Verschijningsdata
vrijdag
maandag
1 6 maart 30 maart
2 5 juni 29 juni
3 9 oktober 2 november
* wijzigingen voorbehouden
Vraag ook naar
de tarievenkaart
met de prijzen
voor banners,
sponsored links
en logolinks.