Benutting-van-bodemenergie-is-van-nationaal-belang-

Recommendations

Info

Terwijl nieuwbouw van vastgoed in de recente crisisjaren tot een dieptepunt is gedaald, is één trend overeind gebleven: als er nieuwbouw wordt gepleegd, dan ontkomt de opdrachtgever praktisch niet meer aan de benutting van bodemenergie. Of het nu individuele, gesloten of collectieve open bronnen zijn, de toepassing van bodemenergie is zo goed als essentieel om aan de steeds strengere energie-eisen te voldoen. De volgende uitdaging voor de sector is om ook in bestaande bouw bodemenergie in te passen. Tekst: Rob van Mil, freelance publicist. Fotografie: Hans Franz De belangenorganisatie Bodemenergie-NL heeft zich begin dit jaar nog eens wat duidelijker op de kaart gezet met de publicatie van haar standpuntenboek ‘Bodemenergie, de onmisbare schakel in de energietransitie’. In deze uitgave heeft de vereniging, de vertegenwoordiger van alle marktpartijen die zich met bodemenergie bezighouden, geformuleerd met welke uitgangspunten zij de dialoog aangaat met alle andere stakeholders in de keten. ‘Recentelijk waren we bij het ministerie van I&M op bezoek. Daar merkten we dat men zich toch steeds bewuster is van het belang van bodemenergie. Onze standpunten zijn duidelijk en ook de ambities zijn helder verwoord. En wat eigenlijk nog belangrijker is; de potentie van bodemenergie is enorm. Het is goed dat de beleidsmakers daarvan doordrongen worden. Met ons standpuntenboek wordt het makkelijker om echt tot hen door te dringen zodat deze techniek ook in de praktijk tot resultaten kan leiden’, zegt Guido Bakema, voorzitter van Bodemenergie-NL en tevens algemeen directeur bij bodemspecialist IF Technology. Positieve houding ‘Tot voor kort waren veel beleidsspecialisten van het ministerie van I&M er vooral op gefocust dat bodemenergie niet tot milieuschade zou leiden. Ik kan nu toch wel zeggen dat hun standpunt is gewijzigd van ‘nee, tenzij’ naar ‘ja, mits’. Dat betekent dat er nu op voorhand veel minder barrières zijn voor de toepassing van bodemenergie. Dat komt ook doordat het ministerie van EZ doordrongen is van het feit dat bodemenergie essentieel is voor onze energietransitie. Tot op heden kwam deze energiebron nog relatief weinig voor in de beleidstukken, maar met het ser-Energie-akkoord is daar verandering in gekomen. Daarin wordt bodemenergie wel degelijk erkend als een essentieel onderdeel van onze toekomstvoorziening. Bij EZ noemen ze bodem energie ook van ‘nationaal belang’, en dat maakt natuurlijk dat collega’s bij het ministerie van I&M ook hun opstelling aanpassen.’ Toch zijn met deze erkenning nog lang niet alle barrières geslecht, zegt Bakema. In de specifieke AMvB over dit onderwerp is alles goed geregeld; deze geeft ook voldoende ruimte. ‘Tegelijk zijn er nog altijd provincies en gemeenten die daar minder oog voor hebben en vooral bevreesd zijn voor zaken als interferentie van systemen. Bij veel lokale overheden heerst erg het gevoel dat zij iets moeten reguleren. Ook de oprichting van de Regionale Uitvoerings Diensten (rud’s), als extra orgaan naast gemeenten en provincies, zorgt voor versnippering van kennis waardoor op elke afzonderlijke plek bij de overheden in het algemeen te weinig kennis en kunde aanwezig is. Dat is voor onze sector toch wel een probleem. Je kunt dus zeggen dat het onderwerp bodemenergie op beleidsniveau steeds positiever wordt benaderd, maar dat, wanneer het op vergunningverlening en handhaving aankomt, de houding minder positief en weerbarstiger is.’ ‘Bodemenergie is onmisbaar voor onze energietransistie’ Potentie zichtbaar maken Dat de potentie erg groot is, blijkt uit verschillende onderzoeken, ook in vergelijking met de potentie van zonne- en windenergie. Zo schatten de deskundigen het technisch potentieel van duurzame warmte in Nederland op 280 PJ, terwijl dat voor wind op land en wind op zee allebei ‘slechts’ 60 PJ is. Tot op heden was de overheid erg gefocust op die potentie van windenergie, om aan haar duurzaamheid doelstellingen te kunnen voldoen. Dat ontlokte bij Teun Bokhoven, voorzitter van de DE Koepel, recentelijk de uitspraak dat een ieder die zich met duurzame warmte en bodemenergie bezighoudt, meer moeite moet doen om die potentie beter in beeld te brengen. Bodemenergie is daarmee nog erg onzichtbaar. VV+ september 2014 11
interview Bakema is het daar ten dele mee eens. ‘Ontwikkelaars kennen inmiddels wel de mogelijkheid om bodemenergie te benutten, maar door de opgedane ervaringen in het verleden zijn zij soms wat huiverig. Voor een deel terecht. De beloften van bijvoorbeeld een te realiseren energiebesparing van 80 procent door de klimaatinstallatie op een wko aan te sluiten, bleken nogal eens te optimistisch. We zien ook dat de klanten van tegenwoordig vooral realistisch willen worden voorgelicht. Als je nu na een degelijke berekening kunt zeggen dat de koppeling aan een bodemenergiesysteem in elk geval 50 procent op het energiegebruik bespaart ten opzichte van een conventionele installatie, en dat ook garandeert, dan zullen nog altijd veel opdrachtgevers daar tevreden mee zijn. Aan de andere kant moeten we als sector ook weer niet doorslaan naar te veel realisme. De bodem blijft een zeer lucratieve energiebron die in principe zonder subsidie rendabel is. Wel met de kanttekening dat de overheid dan niet de andere duurzame energiebronnen extra moet gaan subsidiëren, want dan slaat de weegschaal naar de verkeerde kant uit en zullen wij als Bodemenergie-NL ook voor een stimulering pleiten.’ ‘Bundeling van krachten en middelen is essentieel’ Gebruikersplatform ‘Omdat de sector zeker niet wegloopt voor klachten en ook, wat betreft problemen uit het verleden, zijn verantwoordelijkheid wil nemen, werken we aan de oprichting van een gebruikersplatform. Dit moet een onafhankelijke organisatie zijn die losstaat van onze vereniging, maar die wel als belangrijk klankbord en informatiebron voor de vereniging en haar leden fungeert. We zijn inmiddels gestart met een kwartiermaker die dit gebruikersplatform voor bodemenergie handen en voeten gaat geven. Uiteindelijk zal dit platform een plek zijn waar gebruikers indien gewenst ook hun klachten kwijt kunnen, maar waar zij vooral met andere gebruikers ervaringen kunnen delen en informatie kunnen uitwisselen om systemen te optimaliseren. Bij de gebruikers denken wij in eerste instantie aan mensen van organisaties waar bodemenergie een essentieel onderdeel is van de primaire processen, zoals ziekenhuizen, grote utiliteitsgebouwen en industrieën. Het zal geen klachtenbox zijn; wij hebben behoefte aan mensen die een positief-kritische houding willen aannemen.’ Volgens Bakema is er de afgelopen jaren binnen de branche een gevorderd inzicht ontstaan dat de kwaliteit van een bodemenergiesysteem nooit iets is dat op zichzelf staat. ‘Een bodemenergiesysteem hoort een integraal onderdeel te zijn van de energieinstallatie en het afgiftesysteem in het gebouw. Je plakt niet zomaar even een bodemopslagsysteem op een klimaatinstallatie. Overigens weet ik zeker dat er situaties zijn waarbij de gebruiker zich beklaagt over een niet of slecht functionerende wko terwijl de oorzaak eigenlijk bij de installatie in het gebouw ligt.’ Noodzaak certificering De certificering volgens brl 6000-21 en brl sikb 11000, die per 1 oktober van dit jaar wordt verplicht voor alle marktpartijen die bodemenergiesystemen ontwerpen, realiseren, onderhouden en beheren, kan volgens Bakema een belangrijke bijdrage leveren. ‘Dit is voor ons als sector natuurlijk best spannend. Het is voor het eerst dat de overheid echt een verplichte kwaliteitseis stelt aan een duurzaam energiesysteem. Het risico bestaat natuurlijk – als bijvoorbeeld partijen uitwijken naar technieken die geen certificering vereisen – dat we onszelf in de voet schieten. Maar ik ben daar niet bang voor en zie het als een grote kwaliteitssprong. Wel pleit ik ervoor dat een dergelijke verplichte certificering zo spoedig mogelijk voor alle duurzame systemen gaat gelden. Dat creëert een gelijk speelveld.’ ‘Dat de situatie nu, zo rond de datum waarop de verplichting ingaat, even wat spannend is, komt omdat bedrijven geneigd zijn te wachten. Sommige kijken de kat uit de boom, in de hoop dat het wordt uitgesteld. Maar dat zal niet gebeuren. Ook zit je met een bepaalde capaciteit: de certificeerders hebben eveneens een tijd gewacht met capaciteit opbouwen, omdat ook zij de onzekerheid hebben of en hoeveel marktpartijen zich zullen laten certificeren. Maar de certificeringsregeling is er nu, het is een wettelijke verplichting, en het is er één die door de branche zelf is geïnitieerd en opgezet. Daar zijn we als Bodemenergie-NL best trots op. We moeten er overigens wel voor waken dat het ook een regeling van de branche blijft. Soms krijgen we het gevoel dat overheden en keuringsinstanties de zaak wat willen overnemen, waarbij het gevaar dreigt dat zij eigenhandig aanpassingen aanbrengen die niet vanuit de sector komen en die tot onnodige administratieve lasten leiden. Daar zullen we op blijven letten.’ Uitdagende marktkansen De uitdagingen voor de toekomst zijn nog legio. In het standpuntenboek van Bodemenergie-NL zijn de standpunten opgedeeld in verschillende categorieën: algemene randvoorwaarden, marktkansen 12 VV+ september 2014
Page 1: interview Guido Bakema, voorzitter

Benutting-van-bodemenergie-is-van-nationaal-belang-

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?