Vioolconcert nr. 1 - Conservatorium Maastricht

Beethoven Bruch
Die Geschöpfe des Prometheus
Brahms Benzi
Symfonie nr. 2 dirigent
Belkin
solist
Vioolconcert nr. 1
Conservatoria
Symfonieorkest
Maastricht, Gent & Tilburg
23/25/26/27 nov 2012

Programma
Beethoven
Benzi
dirigent
Die Geschöpfe des
Prometheus op. 43 (1801)
Ouverture
Finale
Beethoven (1770-1827)
Die Geschöpfe des
Prometheus
Bruch
Brahms
Vioolconcert nr. 1
op. 26 (1865-67)
Vorspiel: Allegro moderato
Adagio
Finale: Allegro energico
pauze
Belkin
viool
Symfonie nr. 2 op. 73 (1877)
Allegro non troppo
Adagio non troppo
Allegretto grazioso (quasi andantino)
Allegro con spirito
Concerten
Tilburg
vrijdag 23 november
20.30 uur
Concertzaal Tilburg
+31-13-543 2220
Maastricht
zondag 25 november
15.30 uur
Theater aan het Vrijthof
+31-43-350 5555
Eindhoven
maandag 26 november
21.00 uur
Muziekgebouw Eindhoven
+31-40-244 2020
In 1801 schreef Ludwig van Beethoven de
muziek bij gelijknamige ballet gebaseerd op
een libretto en choreografie van Salvatore
Viganò. Het is een allegorisch verhaal.
Promeutheus schept twee wezens uit aarde
en wekt hen tot leven. Na heldhaftige en
met grote emoties beladen gebeurtenissen
worden zij uiteindelijk gelukkig vereend met
goden, muzen en faunen.
De eerste uitvoering van het werk was op
28 maart 1901 in het Burgtheater in Wenen.
De ouverture is concertrepertoire gebleven,
verder wordt deze compositie weinig
uitgevoerd. Beethoven zelf nam het thema
uit het laatste deel van deze dansmuziek
over als thema in zijn Eroica variaties (voor
piano) en als thema in het vierde deel van
zijn derde symfonie.
Gent
dinsdag 27 november
20.00 uur
Muziekcentrum De Bijloke
+32-9-233 7788
3

Bruch (1838-1920)
Vioolconcert nr. 1
Brahms (1833-1897)
Symfonie nr. 2
Dit vioolconcert behoort tot de meest
populaire concerten in de literatuur voor viool
en orkest en is wellicht ook de meest gepeelde
compositie van Max Bruch, die overigens
noch twee andere vioolconcerten schreef.
Bruch begon aan het werk toen als hij
19 jarige student net was afgestudeerd bij
Ferdinand Hiller in Keulen. De schetsen
werden opnieuw ter hand genomen in 1865
en uiteindelijk werd het werk voltooid in
1866. De eerste uitvoering was op 24 april
1866 met als solist Otto von Königslow en
Bruch zelf als dirigent. De uitvoering was
onmiddellijk een groot succes. Toch voelde
Bruch zich genoodzaakt het concert aan
een grondige revisie te onderwerpen.
Deze richtte zich met name op de structuur
van het werk waar met name de grote
dirigent Hermann Levi grote kritiek op had.
De componist riep mede de hulp in van
Joseph Joachim, een van de beroemdste
violisten van zijn tijd en overigens ook
degene die Brahms terzijde stond toen die
zijn viool concert schreef.
Joachim zelf speelde ook de eerste
uitvoering van de, aan hem opgedragen,
gereviseerde versie op 7 januari 1868 en
dit is de vorm waarin het werk altijd wordt
gespeeld.
Het duurde lang voordat Johannes Brahms
zijn eerste grote symfonische werk aan de
openbaarheid gaf. Na vijftien(!) jaar gewerkt
te hebben aan zijn eerste symfonie was de
première in 1876. Brahms was toen in de
veertig. Nadien componeerde hij de volgende
drie binnen acht(!) jaar (1877, 1883, en 1885).
Brahms was nog bezig aan het piano-uittreksel
van zijn eerste symfonie toen hij
aan de tweede begon. Deze tweede had in
vergelijking met de tragische eerste, een
heel ander karakter en is veel vriendelijker
en voor Brahms’ doen zelfs vrolijk te
noemen. Brahms zelf echter typeerde – niet
geheel gemeend – op 22 november 1876 in
een brief aan zijn uitgever zijn werk als volgt:
“Die neue Symphonie ist so melancholisch,
das Sie es nicht aushalten. Ich habe noch nie
so was Trauriges, Molliges (in mineur, John
Slangen) geschrieben: die Partituur muss mit
Trauerrand erscheinen.”
In vergelijking met de eerste vorderde ook
de compositie van de tweede symfonie heel
snel. Ze werd hoofdzakelijk geschreven in
1877 tijdens de zomervakantie van Brahms
in het door hem geliefde Pörtschach aan
de Wörthersee. De eerste uitvoering was
in Wenen door de Wiener Philharmoniker
onder leiding van Hans Richter op 30
december 1877 en was een groot succes.
4 5

Benzi
dirigent
Belkin
solist
Wonderkinderen met de baton zijn er niet
veel in de muziekwereld. Roberto Benzi was
er één van. Als tienjarige werd de in 1937 in
Marseille geboren Benzi al toegelaten tot
het conservatorium van Parijs. Daar maakte
hij enkele maanden later zijn debuut als
‘dirigent in korte broek’. Het succes was
imponerend en al snel was de jeugdige
dirigent een graag geziene verschijning bij
vele orkesten in even zovele landen.
Dirigent Josef Krips zei over hem: “Hij is geen
wonderkind. Hij is als een geboren stuk
muziek. Hij dirigeert niet, hij maakt geen
muziek, hij is muziek.”
Sindsdien is Roberto Benzi niet meer weg
te denken van de grote podia. Hij gaf talloze
concerten met de grote orkesten in de
wereld en begeleidde een groot aantal
opera’s. Hij richtte in 1973 het Orchestre de
Bordeaux-Aquitaine op waarmee hij
intensief concerteerde en enkele plaatopnamen
maakte.
In Nederland werkte Benzi samen met de
grote orkesten waaronder het Koninklijk
Concertgebouworkest, Het Residentieorkest
en het Rotterdams Philharmonisch Orkest.
In 1989 werd hij bij het Gelders Orkest
chef-dirigent waar hij in 1998 – het jaar van
zijn 50-jarig jubileum – afscheid nam.
Gelukkig geen definitief afscheid. Nog altijd
komt Benzi, ridder in de Orde van Oranje-
Nassau, regelmatig met veel genoegen
terug. Roberto Benzi is in staat jongeren
heel erg te enthousiasmeren en dirigeert
het orkest van de Conservatoria van Gent,
Maastricht en Tilburg heden voor de
derde keer.
Boris Belkin begon met vioolspelen op zes -
jarige leeftijd en trad met zeven het eerste
maal voor publiek op onder Kyrill Kondrashin.
Hij won in 1973 de nationale sovjetcompetitie
voor violisten en trad al vroeg overal
in de Sovjet-Unie op. Sinds zijn emigratie
(in 1974) heeft hij over de gehele wereld
geconcerteerd, met alle belangrijke orkesten
ter wereld. Belkin heeft mee gewerkt aan
vele televisieproducties: met Bernstein en
het New York Philharmonic Orchestra en het
Orchestre National de France en met Haitink
en het KCO. Hij heeft onder andere samengewerkt
met grote namen als: Bernstein,
Ashkenazy, Mehta, Maazel, Dohnanyi,
Rattle, Haitink en Stern.
Veel lof ontving hij voor zijn plaat met
Vioolconcert nr. 1 van Paganini, met het
Israel Philharmonic Orchestra onder leiding
van Mehta. Opnames met hem bij Decca en
Denon zijn onder andere: de vioolconcerten
van Tchaikovsky, Prokofiev, Sibelius, Bruch,
Shostakovich, Glazunov, Strauss, Brahms
en Mozart.
Hij wijdt zich tevens aan het kamermuziekrepertoire,
met artiesten als Yuri Bashmet,
Mischa Maisky en vele anderen. Gedurende
het seizoen 2012-2013 treedt hij op met het
St. Petersburg Philharmonic Orchestra
onder leiding van Temirkanov, en maakt hij
een tournee door Zuid-Amerika en Spanje,
met het Moscow Philharmonic Orchestra.
Sinds 1985 geeft Belkin masterclasses
aan de Accademia Chigiana in Siena (Italie)
en is sinds 1997 docent viool aan het
Conservatorium Maastricht.
6 7

Organisatie
Hogeschool Gent School of Arts
Els Moens
Conservatorium Maastricht
John Slangen en Claudia Alsdorf
Fontys Conservatorium Tilburg
Nico Vis en Sander Vredenborg
Programmatoelichting
John Slangen
Orkestmanagement
Ansgar Menze
Orkestassistent
Tjeu van Nuenen
Met dank aan
Concertzaal Tilburg
Theater aan het Vrijthof
Muziekgebouw Eindhoven
Muziekcentrum de Bijloke
Ontwerp
Zuiderlicht
Druk
Schrijen-Lippertz