22.02.2015 Views

Jorden Oerlemans Stefan Veltrop Anton van den ... - medisch fitness

Jorden Oerlemans Stefan Veltrop Anton van den ... - medisch fitness

Jorden Oerlemans Stefan Veltrop Anton van den ... - medisch fitness

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Naam auteurs: <strong>Jor<strong>den</strong></strong> <strong>Oerlemans</strong><br />

<strong>Stefan</strong> <strong>Veltrop</strong><br />

<strong>Anton</strong> <strong>van</strong> <strong>den</strong> Bosch<br />

Docentbegeleider: Olav Braunbach-Bakhuys<br />

Methodologische begeleidster: Monica Veeger<br />

Onderzoeksverslag Fontys Para<strong>medisch</strong>e Hogelschool<br />

Opleiding: Fysiotherapie te Eindhoven<br />

Datum: 19 Juni 2003


Voorwoord<br />

In het kader <strong>van</strong> het afstuderen, <strong>van</strong> de opleiding fysiotherapie aan de Fontys Hogeschool Eindhoven,<br />

is in opdracht <strong>van</strong> Dhr. R. Loeffen onderzoek verricht naar een trainingsschema met bijbehorende<br />

meetinstrumenten voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) patiënten in FYSIOtherapie /<br />

<strong>fitness</strong> Vinkel. Dhr R. Loeffen is praktijkhouder en fysiotherapeut <strong>van</strong> FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong> Vinkel.<br />

Hij krijgt regelmatig patiënten doorverwezen uit het Groot Zieken Gasthuis (GZG). De opdrachtgever<br />

wil graag een wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma voor COPD patiënten. Zodoende<br />

kan hij na verwijzing <strong>van</strong> het GZG en andere instellingen de training continueren, waardoor de<br />

skeletspierkracht, ademhalingspierkracht en uithoudingsvermogen onderhou<strong>den</strong> wor<strong>den</strong> en / of<br />

verbeteren. Als gevolg hier<strong>van</strong> kan de patiënt lichamelijk weer goed functioneren in het dagelijkse<br />

leven.<br />

Aan het trainingsprogramma moeten meetinstrumenten gekoppeld wor<strong>den</strong>. Hiermee wil men<br />

veranderingen qua kracht <strong>van</strong> skeletspieren, ademhalingsspieren en het uithoudingsvermogen meten<br />

en evalueren. Vervolgens kan gekeken wor<strong>den</strong> in hoeverre de training effect heeft.<br />

Het verslag bestaat uit twee gedeeltes. Het eerste gedeelte gaat over de methode, resultaten, discussie<br />

en conclusie <strong>van</strong> het project. Het tweede gedeelte bestaat uit het eindproduct dat tot stand is gekomen<br />

na het uitvoeren <strong>van</strong> het project.<br />

Voor het tot stand komen <strong>van</strong> dit afstudeerproject willen de samenstellers de volgende personen<br />

hartelijk bedanken voor hun medewerking:<br />

• Dhr. O. Braunbach-Bakhuys, docentbegeleider,<br />

• Mevr. M. Veeger, methodologische begeleidster,<br />

• Dhr. R. Loeffen, fysiotherapeut FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong> Vinkel en tevens opdrachtgever,<br />

• Fysiotherapie Groot Zieken Gasthuis (GZG),<br />

• Mevr A. Verhagen,<br />

• Dhr R. Gosselink,<br />

• Dhr W. Cambach.<br />

Eindhoven, 19 Juni, 2003<br />

<strong>Anton</strong> <strong>van</strong> <strong>den</strong> Bosch<br />

<strong>Jor<strong>den</strong></strong> <strong>Oerlemans</strong><br />

<strong>Stefan</strong> <strong>Veltrop</strong><br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

2


Inhoudsopgave<br />

Hoofdstuk 1 Inleiding P. 4<br />

§ 1.1 aanleiding P. 4<br />

§ 1.2 probleemstelling P. 4<br />

§ 1.3 vraagstelling P. 4<br />

§ 1.4 Doelstelling P. 5<br />

§ 1.5 Inhoud per hoofdstuk P. 5<br />

Hoofdstuk 2 Trainingsprogramma P. 6<br />

§ 2.1 Trainingsprogramma I P. 6<br />

§ 2.2 Trainingsprogramma II P. 7<br />

§ 2.3 Trainingsprogramma III P. 8<br />

Hoofdstuk 3 Werkwijze P. 10<br />

§ 3.1 Werkwijze trainingsprogramma P. 10<br />

§ 3.1.1 Krachttraining P. 10<br />

§ 3.1.2 Uithoudingsvermogen P. 10<br />

§ 3.1.3 Ademhalingsspiertraining P. 10<br />

§ 3.2 Werkwijze meetinstrumenten P. 10<br />

§ 3.2.1 Borg schaal P. 10<br />

§ 3.2.2 6 MWT P. 10<br />

§ 3.2.3 Fiets ergometertest P. 11<br />

§ 3.2.4 1 RM P. 11<br />

§ 3.3 Werkwijze voor het gebruik <strong>van</strong> het trainingsschema P. 11<br />

Hoofdstuk 4 Trainingsschema P. 13<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

3


Hoofdstuk 1<br />

Inleiding<br />

§ 1.1 Aanleiding<br />

Dit verslag is geschreven in het kader <strong>van</strong> de onderwijseenheid “afstudeerproject” <strong>van</strong> de Opleiding<br />

voor Fysiotherapie <strong>van</strong> Fontys Para<strong>medisch</strong>e Hogeschool te Eindhoven. FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong><br />

Vinkel krijgt regelmatig COPD patiënten doorverwezen uit het GZG en andere instellingen.<br />

Aanleiding <strong>van</strong> het project is dat FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong> Vinkel op dit moment geen goed aansluitend<br />

trainingsprogramma met bijbehorende meetinstrumenten voor het meten en evalueren <strong>van</strong><br />

skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en uithoudingsvermogen heeft. FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong><br />

Vinkel wil een optimaal trainingsprogramma voor COPD patiënten zodat deze hier verder kunnen<br />

revalideren.<br />

Door middel <strong>van</strong> literatuurstudie wordt er een wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma<br />

ontwikkeld gericht op skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en uithoudingsvermogen. Tevens<br />

wor<strong>den</strong> er door middel <strong>van</strong> literatuurstudie meetinstrumenten gezocht om veranderingen in<br />

skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en uithoudingsvermogen te meten.<br />

Er is veel wetenschappelijk onderzoek verricht naar de training <strong>van</strong> COPD patiënten maar er zijn veel<br />

verschillende conclusies getrokken. Hierdoor is er nog weinig duidelijkheid over een<br />

wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma voor COPD patiënten, met de bij behorende<br />

meetinstrumenten voor het meten en evalueren <strong>van</strong> skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en<br />

uithoudingsvermogen.<br />

§ 1.2 Probleemstelling<br />

Er is op dit moment nog geen wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma voor COPD<br />

patiënten bij FYSIOtherapie Vinkel aanwezig dat aansluit op het trainingsprogramma <strong>van</strong> het GZG en<br />

andere instellingen, ondersteund met meetinstrumenten die de skeletspierkracht,<br />

ademhalingsspierkracht en het uithoudingsvermogen meten en evalueren.<br />

§ 1.3 Vraagstelling<br />

Hoe ziet een optimaal trainingsprogramma eruit voor COPD patiënten in particuliere praktijk<br />

FYSIOtherapie Vinkel met ondersteunende meetinstrumenten die de kracht <strong>van</strong>: skeletspieren,<br />

ademhalingsspieren en verbetering <strong>van</strong> het uithoudingsvermogen meten?<br />

Definities <strong>van</strong> begrippen uit de vraagstelling met bronvermelding<br />

• COPD: Chronic Obstructive Pulmonary Diseases, verzamelnaam voor chronische,<br />

irreversibele, diffuse vernauwingen <strong>van</strong> de luchtwegen (31).<br />

• Ademhalingsspieren: Spieren die actief zijn bij de ademhaling (22)<br />

• Uithoudingsvermogen: het vermogen om tegen weerstand in gedurende een lange tijd een<br />

oefening vol te hou<strong>den</strong> (28).<br />

• Trainingsprogramma: bestaat uit trainingen die zo op elkaar zijn afgesteld dat er bij elke<br />

training sprake is <strong>van</strong> een trainingsprikkel(28).<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

4


§ 1.4 Doelstelling<br />

Het hebben <strong>van</strong> een wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma met bijbehorende<br />

meetinstrumenten die de kracht <strong>van</strong> skeletspieren, ademhalingsspieren en het uithoudingsvermogen<br />

meten, voor patiënten die wor<strong>den</strong> doorverwezen <strong>van</strong>uit het GZG en andere instellingen naar de<br />

particuliere praktijk FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong> Vinkel.<br />

Uit alle gevon<strong>den</strong> meetinstrumenten wordt er één gekozen voor elk <strong>van</strong> de volgende onderdelen;<br />

skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en het uithoudingsvermogen een betrouwbaar, valide,<br />

toepasbaar en gevoelig meetinstrument. Er wordt één algemeen trainingsprogramma opgesteld.<br />

§ 1.5 Inhoud per hoofdstuk<br />

In het tweede hoofdstuk zijn drie trainingsprogramma uitgeschreven in tabel vorm gedurende 1 week<br />

<strong>van</strong> een totale revalidatieperiode <strong>van</strong> twaalf weken. Elk trainingsschema heeft een andere invalshoek,<br />

afhankelijk <strong>van</strong> de hulpvraag <strong>van</strong> de patiënt. In hoofdstuk drie wordt ingegaan op de werkwijze <strong>van</strong><br />

het trainingsprogramma, <strong>van</strong> de meetinstrumenten en <strong>van</strong> het trainingsschema. Deze trainingsschema<br />

is uitgewerkt in hoofdstuk vier.<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

5


Hoofdstuk 2<br />

Trainingsprogramma<br />

§ 2.1 Trainingsprogramma I<br />

Een week trainingsprogramma voor een trainingsperiode <strong>van</strong> 12 weken:<br />

Hulpvraag: Patiënten die thuis willen oefenen en het lopen en fietsen willen verbeteren.<br />

Maandag , woensdag en vrijdag training in praktijk.<br />

Dinsdag, donderdag en zaterdag thuis programma.<br />

Maandag<br />

Krachttraining Uithoudingsvermogentraining Ademhalingsspiertraining<br />

M. Quadriceps, 6 blokken <strong>van</strong> 3 minuten fietsen; 1 Treshold IMT<br />

M. Hamstring, minuut op 90% <strong>van</strong> Wmax en 2 15 min<br />

M. Biceps,<br />

minuten op 45% <strong>van</strong> Wmax. 2x per dag<br />

M. Triceps,<br />

6 dagen per week<br />

M. Deltiodeus,<br />

30% PImax.<br />

M. Pectoralis major,<br />

M. Latissimus dorsi.<br />

3 series <strong>van</strong> 8-10<br />

herhalingen op 70%<br />

<strong>van</strong> 1 RM<br />

buik- en<br />

rugmusculatuur<br />

3 series <strong>van</strong> 10<br />

herhalingen<br />

Dinsdag<br />

Woensdag<br />

Donderdag<br />

M. Quadriceps,<br />

M. Hamstring,<br />

M. Biceps,<br />

M. Triceps,<br />

M. Deltiodeus,<br />

M. Pectoralis major,<br />

M. Latissimus dorsi.<br />

3 series <strong>van</strong> 8-10<br />

herhalingen op 70%<br />

<strong>van</strong> 1 RM<br />

buik- en<br />

rugmusculatuur<br />

3 series <strong>van</strong> 10<br />

herhalingen<br />

1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />

waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />

leggen<br />

30 minuten op een snelheid <strong>van</strong><br />

60% <strong>van</strong> de maximale Wattage<br />

fietsen<br />

1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />

waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />

leggen<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% Pimax<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% PImax<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% Pimax<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

6


Vrijdag<br />

M. Quadriceps,<br />

M. Hamstring,<br />

M. Biceps,<br />

M. Triceps,<br />

M. Deltiodeus,<br />

M. Pectoralis major,<br />

M. Latissimus dorsi.<br />

3 series <strong>van</strong> 8-10<br />

herhalingen op 70%<br />

<strong>van</strong> 1 RM<br />

buik- en<br />

rugmusculatuur<br />

3 series <strong>van</strong> 10<br />

herhalingen<br />

6 blokken <strong>van</strong> 3 minuten fietsen; 1<br />

minuut op 90% <strong>van</strong> Wmax en 2<br />

minuten op 45% <strong>van</strong> Wmax.<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% PImax<br />

Zaterdag<br />

1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />

waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />

leggen<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% Pimax<br />

Zondag<br />

rustdag<br />

§ 2.2 Trainingsprogramma II<br />

Hulpvraag: Patiënten die thuis willen oefenen maar niet meer fietsen.<br />

Maandag , woensdag en vrijdag training in praktijk.<br />

Dinsdag, donderdag en zaterdag thuis programma.<br />

Maandag<br />

Krachttraining Uithoudingsvermogentraining Ademhalingsspiertraining<br />

M. Quadriceps,<br />

Treshold IMT<br />

M. Hamstring,<br />

15 min<br />

M. Biceps,<br />

2x per dag<br />

M. Triceps,<br />

6 dagen per week<br />

M. Deltiodeus,<br />

30% PImax<br />

M. Pectoralis major,<br />

M. Latissimus dorsi.<br />

3 series <strong>van</strong> 8-10<br />

herhalingen op 70%<br />

<strong>van</strong> 1 RM<br />

buik- en<br />

rugmusculatuur<br />

3 series <strong>van</strong> 10<br />

herhalingen<br />

Dinsdag<br />

1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />

waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />

leggen<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% Pimax<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

7


Woensdag<br />

M. Quadriceps,<br />

M. Hamstring,<br />

M. Biceps,<br />

M. Triceps,<br />

M. Deltiodeus,<br />

M. Pectoralis major,<br />

M. Latissimus dorsi.<br />

3 series <strong>van</strong> 8-10<br />

herhalingen op 70%<br />

<strong>van</strong> 1 RM<br />

buik- en<br />

rugmusculatuur<br />

3 series <strong>van</strong> 10<br />

herhalingen<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% PImax<br />

Donderdag<br />

1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />

waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />

leggen<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% PImax<br />

Vrijdag<br />

M. Quadriceps,<br />

M. Hamstring,<br />

M. Biceps,<br />

M. Triceps,<br />

M. Deltiodeus,<br />

M. Pectoralis major,<br />

M. Latissimus dorsi.<br />

3 series <strong>van</strong> 8-10<br />

herhalingen op 70%<br />

<strong>van</strong> 1 RM<br />

buik- en<br />

rugmusculatuur<br />

3 series <strong>van</strong> 10<br />

herhalingen<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% PImax<br />

Zaterdag<br />

1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />

waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />

leggen<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% Pimax<br />

Zondag<br />

rustdag<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

8


§ 2.3 Trainingsprogramma III<br />

Hulpvraag: Patiënten die thuis niet meer oefenen.<br />

Maandag , woensdag en vrijdag training in praktijk.<br />

Dinsdag, donderdag en zaterdag thuis programma.<br />

Maandag<br />

Dinsdag<br />

Krachttraining Uithoudingsvermogentraining Ademhalingsspiertraining<br />

M. Quadriceps, 6 blokken <strong>van</strong> 3 minuten fietsen; 1 Treshold IMT<br />

M. Hamstring, minuut op 90% <strong>van</strong> Wmax en 2 15 min<br />

M. Biceps, minuten op 45% <strong>van</strong> Wmax. 2x per dag<br />

M. Triceps,<br />

6 dagen per week<br />

M. Deltiodeus,<br />

30% PImax<br />

M. Pectoralis major,<br />

M. Latissimus dorsi.<br />

3 series <strong>van</strong> 8-10<br />

herhalingen op 70%<br />

<strong>van</strong> 1 RM<br />

buik- en<br />

rugmusculatuur<br />

3 series <strong>van</strong> 10<br />

herhalingen<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% Pimax<br />

Woensdag<br />

M. Quadriceps,<br />

M. Hamstring,<br />

M. Biceps,<br />

M. Triceps,<br />

M. Deltiodeus,<br />

M. Pectoralis major,<br />

M. Latissimus dorsi.<br />

3 series <strong>van</strong> 8-10<br />

herhalingen op 70%<br />

<strong>van</strong> 1 RM<br />

buik- en<br />

rugmusculatuur<br />

3 series <strong>van</strong> 10<br />

herhalingen<br />

Lopen: 60% <strong>van</strong> de gemiddelde<br />

snelheid <strong>van</strong> de 6 minuten looptest.<br />

In totaal 15 minuten.<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% PImax<br />

Donderdag<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% PImax<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

9


Vrijdag<br />

M. Quadriceps,<br />

M. Hamstring,<br />

M. Biceps,<br />

M. Triceps,<br />

M. Deltiodeus,<br />

M. Pectoralis major,<br />

M. Latissimus dorsi.<br />

3 series <strong>van</strong> 8-10<br />

herhalingen op 70%<br />

<strong>van</strong> 1 RM<br />

buik- en<br />

rugmusculatuur<br />

3 series <strong>van</strong> 10<br />

herhalingen<br />

6 blokken <strong>van</strong> 3 minuten fietsen; 1<br />

minuut op 90% <strong>van</strong> Wmax en 2<br />

minuten op 45% <strong>van</strong> Wmax.<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% PImax<br />

Zaterdag<br />

Treshold IMT<br />

15 min<br />

2x per dag<br />

6 dagen per week<br />

30% Pimax<br />

Zondag<br />

rustdag<br />

Hoofdstuk 3<br />

Werkwijze<br />

§ 3.1 Werkwijze voor het trainingsprogramma<br />

§ 3.1.1 Krachttraining<br />

De begin intensiteit voor krachtoefeningen wordt bepaald op 70% <strong>van</strong> 1 repetitie maximum (1 RM)<br />

(1,3). Er zal getraind wor<strong>den</strong> met 3 series <strong>van</strong> 8-10 herhalingen (1,2).<br />

Startend met 3 series <strong>van</strong> 8 herhalingen op 70% <strong>van</strong> 1 RM. Dit wordt opgevoerd totdat het de patiënt<br />

lukt dit gewicht 3 series <strong>van</strong> 10 herhalingen te volbrengen. Dan wordt er 5 % <strong>van</strong> 1RM gewicht (1)<br />

toegevoegd en weer begonnen met 3 series <strong>van</strong> 8 herhalingen.<br />

§ 3.1.2 Uithoudingsvermogen<br />

De begin intensiteit voor het fietsen begint op 70% <strong>van</strong> peak work rate (PWR) (3). De tijd wordt<br />

opgevoerd <strong>van</strong> 10 minuten naar 25 minuten op geleide <strong>van</strong> de patiënt (1). De zuurstofsaturatie mag<br />

niet onder de 90% zakken (7). Tij<strong>den</strong>s het fietsen moet een borg score <strong>van</strong> 4/5 gehaald wor<strong>den</strong> (schaal<br />

<strong>van</strong> 0-10) zodat er niet te licht getraind wordt (5).<br />

De looptraining bestaat uit één uur lopen waarbij 3 á 4 km wordt afgelegd (10,14,20). In<br />

trainingsprogramma 1 en II wordt de looptraining thuis uitgevoerd omdat deze één uur in beslag neemt<br />

en deze tijd niet beschikbaar is tij<strong>den</strong>s de training in de praktijk. In trainingsprogramma III wordt de<br />

looptraining qua intensiteit aangepast omdat deze patiënten thuis niet oefenen. Voor dit<br />

loopprogramma geldt als begin intensiteit 60% <strong>van</strong> de gemiddelde snelheid behaald tij<strong>den</strong>s de 6 MWT<br />

(1).<br />

De looptijd wordt opgevoerd <strong>van</strong> 10 minuten naar 25 minuten opgelei<strong>den</strong> <strong>van</strong> de patiënt (1).<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

10


Hier mag de zuurstofsaturatie niet onder de 90% zakken (9) en moet een Borg score gehaald wor<strong>den</strong><br />

<strong>van</strong> 4/5 (5). In trainingsprogramma III wordt er per sessie gewisseld met lopen en fietsen als<br />

interventie voor het trainen <strong>van</strong> het uithoudingsvermogen.<br />

§ 3.1.3 Ademhalingsspiertraining<br />

Intensiteit wordt vastgesteld op 30% PImax, met 30 ademhalingen per minuut (15). Om de week<br />

wordt de PImax gemeten om de intensiteit bij te kunnen stellen en wordt er gekeken naar het<br />

adempatroon tij<strong>den</strong>s het trainen. Tij<strong>den</strong>s de training wordt steeds de inspiratoire monddruk (V’1)<br />

gemeten op wekelijkse basis. De gevon<strong>den</strong> meetresultaten wor<strong>den</strong> elke week vergeleken. Tidal<br />

volume en inspiratory time (tI) en totale duur <strong>van</strong> de respiratoire cyclus (ttot) wor<strong>den</strong> gemeten. De<br />

gemiddelde inspiratoire flow en tI/ttot wor<strong>den</strong> berekend.<br />

Resultaten wor<strong>den</strong> weergegeven door metingen <strong>van</strong> de POmax en PImax.<br />

§ 3.2 Werkwijze voor de meetinstrumenten<br />

De volgende meetinstrumenten wor<strong>den</strong> er gebruikt bij het trainingsprogramma.<br />

• De Borg schaal<br />

• De fietsergometrie test<br />

• De 6 minuten looptest (6 MWT)<br />

• 1 RM<br />

Voor verdere uitleg en gebruik <strong>van</strong> deze testen zie werkwijze meetinstrumenten hieronder.<br />

§ 3.2.1 Borg: ( 34, 36 41, 45)<br />

Er wordt gebruik gemaakt <strong>van</strong> de 0-10 Borg schaal (zie bijlage XI). De patiënt wordt gevraagd om aan<br />

te wijzen op de schaalverdeling wat de mate <strong>van</strong> Dyspneu en/ of zwaarte is. Verdere uitleg door de<br />

fysiotherapeut wordt niet gegeven. De meting wordt op verschillende tijdstippen tij<strong>den</strong>s het testen<br />

afgenomen. De belangrijkste meetmomenten zijn meteen voor en meteen na de test.<br />

§ 3.2.2 6 MWT op de loopband: (39)<br />

Er wordt gelopen op een horizontale loopband, De patiënt drukt zelf op start en verhoogd of verlaagd<br />

zelf de snelheid. Voor en na de test werd de Borg schaal afgenomen. Voor de test wordt alleen de<br />

dyspneu gemeten, na de test wordt naast de dyspneu ook de zwaarte gemeten. Tij<strong>den</strong>s de test loopt de<br />

patiënt met een hartslagmeter om. De afstand, hart frequentie (HF) en Borg schaal metingen wor<strong>den</strong><br />

geregistreerd na 1,2 en 6 minuten.<br />

De test wordt voor aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het trainingsprogramma 3 keer uitgevoerd om verkeerde metingen als<br />

gevolg <strong>van</strong> gewenning te voorkomen. De test wordt voor aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het trainingsprogramma<br />

afgenomen en na 12 weken.<br />

§ 3.2.3 Fiets ergometer test: (41,45,46)<br />

Warming-up <strong>van</strong> 3 minuten waar<strong>van</strong> 1 minuut op 10 Watt en 2 minuten op 20 Watt, daarna 5 minuten<br />

rust zodat de dyspneu weg is maar er wel een warming-up resultaat wordt bereikt (temperatuur en<br />

doorbloeding verhoging). De test wordt begonnen met 2 minuten fietsen op 30 Watt. Elke 2 minuten<br />

wordt het Wattage opgevoerd met 10 Watt tot er een symptoom limiet bereikt wordt (41,45).<br />

De patiënt krijgt de instructie door te fietsen totdat ze teveel buiten adem raken of te moe zijn om door<br />

te gaan.<br />

Meteen na de test fietsen de patiënten één minuut uit zonder weerstand. Daarna rusten ze uit<br />

gedurende 4 minuten of tot de HF en bloeddruk weer op normaal niveau zijn.<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

11


Om te lange testen te voorkomen wordt er bij patiënten wiens piek werk capaciteit minstens 100Watt<br />

is gestart op 60 Watt in plaats <strong>van</strong> op 30 Watt.<br />

Omstandighe<strong>den</strong>: Er wordt geregistreerd en getest op steeds dezelfde tijd <strong>van</strong> de dag, medicatie<br />

administratie, zadelhoogte, test instructies, voeding <strong>van</strong>af 24 uur voor testen en mate <strong>van</strong> coaching.<br />

De test wordt voor aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het trainingsprogramma afgenomen en na 12 weken.<br />

§ 3.2.4 1 RM:<br />

De 1 repetitie maximum (1 RM) is een dynamische meetmethode waarbij het maximale gewicht wordt<br />

bepaald dat in 1 keer kan wor<strong>den</strong> verplaatst. Om het maximum te bepalen wor<strong>den</strong> gewichten tussen 1<br />

en 5 kg bijgeplaatst, steeds met rustpauze <strong>van</strong> 1-5 minuten. Bij ouderen kan de 1 RM ook wor<strong>den</strong><br />

berekend uit het gewicht dat kan wor<strong>den</strong> verplaatst bij submaximale pogingen. Voor ongetrainde<br />

personen geldt de volgende predictie: 1 RM 9kg) = 1,554 x (7–10 – RM-gewicht, kg) – 5,181. Het 7-<br />

10-RM-gewicht vertegenwoordigt ongeveer 68% <strong>van</strong> het 1 RM gewicht) + 7,704. Het 7-10-RMgewicht<br />

vertegenwoordigt ongeveer 79% <strong>van</strong> de 1 RM score (31).<br />

Bij COPD patiënten is de 1 RM test een veilige test gebleken wat betreft het optre<strong>den</strong> <strong>van</strong><br />

spierbeschadiging of spierpijn en heeft hij geen abnormale implicaties voor bloeddruk en<br />

zuurstofsaturatie. De test is ook een sensitieve maat voor het vastleggen <strong>van</strong> trainingseffecten. Er<br />

bestaat evenwel geen normaalwaar<strong>den</strong> voor de 1 RM test (31). De evaluatiemomenten zullen om de<br />

twee weken plaats vin<strong>den</strong>.<br />

§ 3.3 Werkwijze voor het gebruik <strong>van</strong> het trainingsschema<br />

Voor aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het trainingsprogramma wor<strong>den</strong> de naam, geboorte datum en <strong>medisch</strong>e indicatie op<br />

het formulier ingevuld.<br />

Voordat er met de training wordt begonnen zullen er eerst een aantal gegevens bekend moeten zijn.<br />

Dit zijn de 1 RM die als referentiewaarde dient voor de intensiteit bij de verschillende kracht<br />

apparatuur en de uitslagen <strong>van</strong> de fiets en / of looptest.<br />

Deze uitkomsten wor<strong>den</strong> ingevuld op bladzijde 1 <strong>van</strong> het trainingsschema.<br />

Bij aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> de training wordt als eerste de datum opgeschreven <strong>van</strong> de dag waarop de training<br />

plaats vindt op bladzijde 2 en 3 <strong>van</strong> het trainingsprogramma onder de kop “datum” vervolgens wordt<br />

het loop en / of fietsprogramma bepaald. Deze is uit te rekenen aan de hand <strong>van</strong> de testresultaten (zie<br />

werkwijze trainingsprogramma).<br />

Het gekozen trainingsprogramma wordt ingevuld op bladzijde 2 <strong>van</strong> het trainingsschema onder de<br />

kop: “programma”.<br />

De trainingsresultaten wor<strong>den</strong> genoteerd onder de kop “resultaat” bij de juiste datum en het juiste<br />

programma.<br />

Mochten er bijzonderhe<strong>den</strong> zijn die invloed hebben op de training en / of trainingsresultaten dan<br />

wor<strong>den</strong> die genoteerd onder de kop “overige / opmerkingen”.<br />

Bij invulling <strong>van</strong> het krachttrainingsprogramma wordt gebruik gemaakt <strong>van</strong> bladzijde 3 en 4 <strong>van</strong> het<br />

trainingsschema. Er wordt genoteerd per apparaat dat gebruikt wordt tij<strong>den</strong>s de training.<br />

Van links naar rechts wordt steeds de datum genoteerd bij de kop “datum”.<br />

Bij de kop “intensiteit” wordt het aantal series, herhalingen en gewicht genoteerd.<br />

Dit gebeurt als volgt:<br />

gewicht<br />

series / herhalingen<br />

Bijvoorbeeld<br />

leg extension 10<br />

3 / 8<br />

Dit houdt in dat er getraind wordt met een gewicht <strong>van</strong> 10KG en dat er 3 series <strong>van</strong> 8 herhalingen<br />

plaatsvin<strong>den</strong>.<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

12


Op bladzijde 4 <strong>van</strong> het trainingsschema wor<strong>den</strong> de uitvoeringswijze <strong>van</strong> de buikspier oefeningen<br />

genoteerd onder de kop “uitvoering” in de linkerkolom.<br />

Op bladzijde 4 <strong>van</strong> het trainingsschema wor<strong>den</strong> de uitvoeringswijze <strong>van</strong> de rugspier oefeningen<br />

genoteerd onder de kop “uitvoering” in de rechterkolom.<br />

Aantal series en herhalingen staan al vast.<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

13


Hoofdstuk 4<br />

Trainingsschema<br />

In het volgende trainingsschema kunnen alle resultaten genoteerd wor<strong>den</strong><br />

Naam<br />

Geboortendatum<br />

Medische indicatie<br />

Meting gegevens<br />

Krachttest op 1 RM:<br />

Apparaat Meting 1 (1 ste week) Meting 2 (week 3) Meting 3 (week 5)<br />

Leg extension Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Leg curl Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Biceps curl Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Triceps extension Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Side raise Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Front raise Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Bench press/ butterfly Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Latt pull down Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Leg press Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Apparaat Meting 1 (week 7) Meting 2 (week 9) Meting 3 (week 12)<br />

Leg extension Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Leg curl Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Biceps curl Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Triceps extension Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Side raise Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Front raise Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Bench press/ butterfly Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Latt pull down Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Leg press Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

14


Uithoudingsvermogen test:<br />

Fietstest Meting 1 (1 ste week) Meting 2 (week 12)<br />

Afstand<br />

Wattage<br />

Hartslag<br />

Borg schaal<br />

Saturatie<br />

6 MWT Meting 1 (1 ste week) Meting 2 (week 12)<br />

Afstand<br />

Gemiddelde snelheid<br />

Hartslag<br />

Borg schaal<br />

Saturatie<br />

Loop / Fiets programma:<br />

Datum Programma Resultaat (afstand/ tijd)<br />

Overige/ Opmerking<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

15


Krachtprogramma:<br />

Leg Extension:<br />

Datum<br />

Intensiteit<br />

Leg curl:<br />

Datum<br />

Intensiteit<br />

Biceps curl dumbells:<br />

Datum<br />

Intensiteit<br />

Triceps extension dumbells:<br />

Datum<br />

Intensiteit<br />

Side raise dumbells:<br />

Datum<br />

Intensiteit<br />

Front raise dumbells:<br />

Datum<br />

Intensiteit<br />

Benchpress / butterfly:<br />

Datum<br />

Intensiteit<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

16


Latt pull down:<br />

Datum<br />

Intensiteit<br />

Leg press:<br />

Datum<br />

Intensiteit<br />

Buik<br />

Sit-up, 3 series <strong>van</strong> 20 herhalingen<br />

Uitvoering:<br />

Rug<br />

Back extension, 3 series <strong>van</strong> 20 herhalingen<br />

Uitvoering:<br />

Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />

Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />

17

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!