Jorden Oerlemans Stefan Veltrop Anton van den ... - medisch fitness
Jorden Oerlemans Stefan Veltrop Anton van den ... - medisch fitness
Jorden Oerlemans Stefan Veltrop Anton van den ... - medisch fitness
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Naam auteurs: <strong>Jor<strong>den</strong></strong> <strong>Oerlemans</strong><br />
<strong>Stefan</strong> <strong>Veltrop</strong><br />
<strong>Anton</strong> <strong>van</strong> <strong>den</strong> Bosch<br />
Docentbegeleider: Olav Braunbach-Bakhuys<br />
Methodologische begeleidster: Monica Veeger<br />
Onderzoeksverslag Fontys Para<strong>medisch</strong>e Hogelschool<br />
Opleiding: Fysiotherapie te Eindhoven<br />
Datum: 19 Juni 2003
Voorwoord<br />
In het kader <strong>van</strong> het afstuderen, <strong>van</strong> de opleiding fysiotherapie aan de Fontys Hogeschool Eindhoven,<br />
is in opdracht <strong>van</strong> Dhr. R. Loeffen onderzoek verricht naar een trainingsschema met bijbehorende<br />
meetinstrumenten voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) patiënten in FYSIOtherapie /<br />
<strong>fitness</strong> Vinkel. Dhr R. Loeffen is praktijkhouder en fysiotherapeut <strong>van</strong> FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong> Vinkel.<br />
Hij krijgt regelmatig patiënten doorverwezen uit het Groot Zieken Gasthuis (GZG). De opdrachtgever<br />
wil graag een wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma voor COPD patiënten. Zodoende<br />
kan hij na verwijzing <strong>van</strong> het GZG en andere instellingen de training continueren, waardoor de<br />
skeletspierkracht, ademhalingspierkracht en uithoudingsvermogen onderhou<strong>den</strong> wor<strong>den</strong> en / of<br />
verbeteren. Als gevolg hier<strong>van</strong> kan de patiënt lichamelijk weer goed functioneren in het dagelijkse<br />
leven.<br />
Aan het trainingsprogramma moeten meetinstrumenten gekoppeld wor<strong>den</strong>. Hiermee wil men<br />
veranderingen qua kracht <strong>van</strong> skeletspieren, ademhalingsspieren en het uithoudingsvermogen meten<br />
en evalueren. Vervolgens kan gekeken wor<strong>den</strong> in hoeverre de training effect heeft.<br />
Het verslag bestaat uit twee gedeeltes. Het eerste gedeelte gaat over de methode, resultaten, discussie<br />
en conclusie <strong>van</strong> het project. Het tweede gedeelte bestaat uit het eindproduct dat tot stand is gekomen<br />
na het uitvoeren <strong>van</strong> het project.<br />
Voor het tot stand komen <strong>van</strong> dit afstudeerproject willen de samenstellers de volgende personen<br />
hartelijk bedanken voor hun medewerking:<br />
• Dhr. O. Braunbach-Bakhuys, docentbegeleider,<br />
• Mevr. M. Veeger, methodologische begeleidster,<br />
• Dhr. R. Loeffen, fysiotherapeut FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong> Vinkel en tevens opdrachtgever,<br />
• Fysiotherapie Groot Zieken Gasthuis (GZG),<br />
• Mevr A. Verhagen,<br />
• Dhr R. Gosselink,<br />
• Dhr W. Cambach.<br />
Eindhoven, 19 Juni, 2003<br />
<strong>Anton</strong> <strong>van</strong> <strong>den</strong> Bosch<br />
<strong>Jor<strong>den</strong></strong> <strong>Oerlemans</strong><br />
<strong>Stefan</strong> <strong>Veltrop</strong><br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
2
Inhoudsopgave<br />
Hoofdstuk 1 Inleiding P. 4<br />
§ 1.1 aanleiding P. 4<br />
§ 1.2 probleemstelling P. 4<br />
§ 1.3 vraagstelling P. 4<br />
§ 1.4 Doelstelling P. 5<br />
§ 1.5 Inhoud per hoofdstuk P. 5<br />
Hoofdstuk 2 Trainingsprogramma P. 6<br />
§ 2.1 Trainingsprogramma I P. 6<br />
§ 2.2 Trainingsprogramma II P. 7<br />
§ 2.3 Trainingsprogramma III P. 8<br />
Hoofdstuk 3 Werkwijze P. 10<br />
§ 3.1 Werkwijze trainingsprogramma P. 10<br />
§ 3.1.1 Krachttraining P. 10<br />
§ 3.1.2 Uithoudingsvermogen P. 10<br />
§ 3.1.3 Ademhalingsspiertraining P. 10<br />
§ 3.2 Werkwijze meetinstrumenten P. 10<br />
§ 3.2.1 Borg schaal P. 10<br />
§ 3.2.2 6 MWT P. 10<br />
§ 3.2.3 Fiets ergometertest P. 11<br />
§ 3.2.4 1 RM P. 11<br />
§ 3.3 Werkwijze voor het gebruik <strong>van</strong> het trainingsschema P. 11<br />
Hoofdstuk 4 Trainingsschema P. 13<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
3
Hoofdstuk 1<br />
Inleiding<br />
§ 1.1 Aanleiding<br />
Dit verslag is geschreven in het kader <strong>van</strong> de onderwijseenheid “afstudeerproject” <strong>van</strong> de Opleiding<br />
voor Fysiotherapie <strong>van</strong> Fontys Para<strong>medisch</strong>e Hogeschool te Eindhoven. FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong><br />
Vinkel krijgt regelmatig COPD patiënten doorverwezen uit het GZG en andere instellingen.<br />
Aanleiding <strong>van</strong> het project is dat FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong> Vinkel op dit moment geen goed aansluitend<br />
trainingsprogramma met bijbehorende meetinstrumenten voor het meten en evalueren <strong>van</strong><br />
skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en uithoudingsvermogen heeft. FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong><br />
Vinkel wil een optimaal trainingsprogramma voor COPD patiënten zodat deze hier verder kunnen<br />
revalideren.<br />
Door middel <strong>van</strong> literatuurstudie wordt er een wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma<br />
ontwikkeld gericht op skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en uithoudingsvermogen. Tevens<br />
wor<strong>den</strong> er door middel <strong>van</strong> literatuurstudie meetinstrumenten gezocht om veranderingen in<br />
skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en uithoudingsvermogen te meten.<br />
Er is veel wetenschappelijk onderzoek verricht naar de training <strong>van</strong> COPD patiënten maar er zijn veel<br />
verschillende conclusies getrokken. Hierdoor is er nog weinig duidelijkheid over een<br />
wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma voor COPD patiënten, met de bij behorende<br />
meetinstrumenten voor het meten en evalueren <strong>van</strong> skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en<br />
uithoudingsvermogen.<br />
§ 1.2 Probleemstelling<br />
Er is op dit moment nog geen wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma voor COPD<br />
patiënten bij FYSIOtherapie Vinkel aanwezig dat aansluit op het trainingsprogramma <strong>van</strong> het GZG en<br />
andere instellingen, ondersteund met meetinstrumenten die de skeletspierkracht,<br />
ademhalingsspierkracht en het uithoudingsvermogen meten en evalueren.<br />
§ 1.3 Vraagstelling<br />
Hoe ziet een optimaal trainingsprogramma eruit voor COPD patiënten in particuliere praktijk<br />
FYSIOtherapie Vinkel met ondersteunende meetinstrumenten die de kracht <strong>van</strong>: skeletspieren,<br />
ademhalingsspieren en verbetering <strong>van</strong> het uithoudingsvermogen meten?<br />
Definities <strong>van</strong> begrippen uit de vraagstelling met bronvermelding<br />
• COPD: Chronic Obstructive Pulmonary Diseases, verzamelnaam voor chronische,<br />
irreversibele, diffuse vernauwingen <strong>van</strong> de luchtwegen (31).<br />
• Ademhalingsspieren: Spieren die actief zijn bij de ademhaling (22)<br />
• Uithoudingsvermogen: het vermogen om tegen weerstand in gedurende een lange tijd een<br />
oefening vol te hou<strong>den</strong> (28).<br />
• Trainingsprogramma: bestaat uit trainingen die zo op elkaar zijn afgesteld dat er bij elke<br />
training sprake is <strong>van</strong> een trainingsprikkel(28).<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
4
§ 1.4 Doelstelling<br />
Het hebben <strong>van</strong> een wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma met bijbehorende<br />
meetinstrumenten die de kracht <strong>van</strong> skeletspieren, ademhalingsspieren en het uithoudingsvermogen<br />
meten, voor patiënten die wor<strong>den</strong> doorverwezen <strong>van</strong>uit het GZG en andere instellingen naar de<br />
particuliere praktijk FYSIOtherapie / <strong>fitness</strong> Vinkel.<br />
Uit alle gevon<strong>den</strong> meetinstrumenten wordt er één gekozen voor elk <strong>van</strong> de volgende onderdelen;<br />
skeletspierkracht, ademhalingsspierkracht en het uithoudingsvermogen een betrouwbaar, valide,<br />
toepasbaar en gevoelig meetinstrument. Er wordt één algemeen trainingsprogramma opgesteld.<br />
§ 1.5 Inhoud per hoofdstuk<br />
In het tweede hoofdstuk zijn drie trainingsprogramma uitgeschreven in tabel vorm gedurende 1 week<br />
<strong>van</strong> een totale revalidatieperiode <strong>van</strong> twaalf weken. Elk trainingsschema heeft een andere invalshoek,<br />
afhankelijk <strong>van</strong> de hulpvraag <strong>van</strong> de patiënt. In hoofdstuk drie wordt ingegaan op de werkwijze <strong>van</strong><br />
het trainingsprogramma, <strong>van</strong> de meetinstrumenten en <strong>van</strong> het trainingsschema. Deze trainingsschema<br />
is uitgewerkt in hoofdstuk vier.<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
5
Hoofdstuk 2<br />
Trainingsprogramma<br />
§ 2.1 Trainingsprogramma I<br />
Een week trainingsprogramma voor een trainingsperiode <strong>van</strong> 12 weken:<br />
Hulpvraag: Patiënten die thuis willen oefenen en het lopen en fietsen willen verbeteren.<br />
Maandag , woensdag en vrijdag training in praktijk.<br />
Dinsdag, donderdag en zaterdag thuis programma.<br />
Maandag<br />
Krachttraining Uithoudingsvermogentraining Ademhalingsspiertraining<br />
M. Quadriceps, 6 blokken <strong>van</strong> 3 minuten fietsen; 1 Treshold IMT<br />
M. Hamstring, minuut op 90% <strong>van</strong> Wmax en 2 15 min<br />
M. Biceps,<br />
minuten op 45% <strong>van</strong> Wmax. 2x per dag<br />
M. Triceps,<br />
6 dagen per week<br />
M. Deltiodeus,<br />
30% PImax.<br />
M. Pectoralis major,<br />
M. Latissimus dorsi.<br />
3 series <strong>van</strong> 8-10<br />
herhalingen op 70%<br />
<strong>van</strong> 1 RM<br />
buik- en<br />
rugmusculatuur<br />
3 series <strong>van</strong> 10<br />
herhalingen<br />
Dinsdag<br />
Woensdag<br />
Donderdag<br />
M. Quadriceps,<br />
M. Hamstring,<br />
M. Biceps,<br />
M. Triceps,<br />
M. Deltiodeus,<br />
M. Pectoralis major,<br />
M. Latissimus dorsi.<br />
3 series <strong>van</strong> 8-10<br />
herhalingen op 70%<br />
<strong>van</strong> 1 RM<br />
buik- en<br />
rugmusculatuur<br />
3 series <strong>van</strong> 10<br />
herhalingen<br />
1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />
waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />
leggen<br />
30 minuten op een snelheid <strong>van</strong><br />
60% <strong>van</strong> de maximale Wattage<br />
fietsen<br />
1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />
waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />
leggen<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% Pimax<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% PImax<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% Pimax<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
6
Vrijdag<br />
M. Quadriceps,<br />
M. Hamstring,<br />
M. Biceps,<br />
M. Triceps,<br />
M. Deltiodeus,<br />
M. Pectoralis major,<br />
M. Latissimus dorsi.<br />
3 series <strong>van</strong> 8-10<br />
herhalingen op 70%<br />
<strong>van</strong> 1 RM<br />
buik- en<br />
rugmusculatuur<br />
3 series <strong>van</strong> 10<br />
herhalingen<br />
6 blokken <strong>van</strong> 3 minuten fietsen; 1<br />
minuut op 90% <strong>van</strong> Wmax en 2<br />
minuten op 45% <strong>van</strong> Wmax.<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% PImax<br />
Zaterdag<br />
1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />
waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />
leggen<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% Pimax<br />
Zondag<br />
rustdag<br />
§ 2.2 Trainingsprogramma II<br />
Hulpvraag: Patiënten die thuis willen oefenen maar niet meer fietsen.<br />
Maandag , woensdag en vrijdag training in praktijk.<br />
Dinsdag, donderdag en zaterdag thuis programma.<br />
Maandag<br />
Krachttraining Uithoudingsvermogentraining Ademhalingsspiertraining<br />
M. Quadriceps,<br />
Treshold IMT<br />
M. Hamstring,<br />
15 min<br />
M. Biceps,<br />
2x per dag<br />
M. Triceps,<br />
6 dagen per week<br />
M. Deltiodeus,<br />
30% PImax<br />
M. Pectoralis major,<br />
M. Latissimus dorsi.<br />
3 series <strong>van</strong> 8-10<br />
herhalingen op 70%<br />
<strong>van</strong> 1 RM<br />
buik- en<br />
rugmusculatuur<br />
3 series <strong>van</strong> 10<br />
herhalingen<br />
Dinsdag<br />
1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />
waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />
leggen<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% Pimax<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
7
Woensdag<br />
M. Quadriceps,<br />
M. Hamstring,<br />
M. Biceps,<br />
M. Triceps,<br />
M. Deltiodeus,<br />
M. Pectoralis major,<br />
M. Latissimus dorsi.<br />
3 series <strong>van</strong> 8-10<br />
herhalingen op 70%<br />
<strong>van</strong> 1 RM<br />
buik- en<br />
rugmusculatuur<br />
3 series <strong>van</strong> 10<br />
herhalingen<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% PImax<br />
Donderdag<br />
1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />
waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />
leggen<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% PImax<br />
Vrijdag<br />
M. Quadriceps,<br />
M. Hamstring,<br />
M. Biceps,<br />
M. Triceps,<br />
M. Deltiodeus,<br />
M. Pectoralis major,<br />
M. Latissimus dorsi.<br />
3 series <strong>van</strong> 8-10<br />
herhalingen op 70%<br />
<strong>van</strong> 1 RM<br />
buik- en<br />
rugmusculatuur<br />
3 series <strong>van</strong> 10<br />
herhalingen<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% PImax<br />
Zaterdag<br />
1 uur lopen op vlakke ondergrond<br />
waarin je probeert 3 á 4 km af te<br />
leggen<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% Pimax<br />
Zondag<br />
rustdag<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
8
§ 2.3 Trainingsprogramma III<br />
Hulpvraag: Patiënten die thuis niet meer oefenen.<br />
Maandag , woensdag en vrijdag training in praktijk.<br />
Dinsdag, donderdag en zaterdag thuis programma.<br />
Maandag<br />
Dinsdag<br />
Krachttraining Uithoudingsvermogentraining Ademhalingsspiertraining<br />
M. Quadriceps, 6 blokken <strong>van</strong> 3 minuten fietsen; 1 Treshold IMT<br />
M. Hamstring, minuut op 90% <strong>van</strong> Wmax en 2 15 min<br />
M. Biceps, minuten op 45% <strong>van</strong> Wmax. 2x per dag<br />
M. Triceps,<br />
6 dagen per week<br />
M. Deltiodeus,<br />
30% PImax<br />
M. Pectoralis major,<br />
M. Latissimus dorsi.<br />
3 series <strong>van</strong> 8-10<br />
herhalingen op 70%<br />
<strong>van</strong> 1 RM<br />
buik- en<br />
rugmusculatuur<br />
3 series <strong>van</strong> 10<br />
herhalingen<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% Pimax<br />
Woensdag<br />
M. Quadriceps,<br />
M. Hamstring,<br />
M. Biceps,<br />
M. Triceps,<br />
M. Deltiodeus,<br />
M. Pectoralis major,<br />
M. Latissimus dorsi.<br />
3 series <strong>van</strong> 8-10<br />
herhalingen op 70%<br />
<strong>van</strong> 1 RM<br />
buik- en<br />
rugmusculatuur<br />
3 series <strong>van</strong> 10<br />
herhalingen<br />
Lopen: 60% <strong>van</strong> de gemiddelde<br />
snelheid <strong>van</strong> de 6 minuten looptest.<br />
In totaal 15 minuten.<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% PImax<br />
Donderdag<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% PImax<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
9
Vrijdag<br />
M. Quadriceps,<br />
M. Hamstring,<br />
M. Biceps,<br />
M. Triceps,<br />
M. Deltiodeus,<br />
M. Pectoralis major,<br />
M. Latissimus dorsi.<br />
3 series <strong>van</strong> 8-10<br />
herhalingen op 70%<br />
<strong>van</strong> 1 RM<br />
buik- en<br />
rugmusculatuur<br />
3 series <strong>van</strong> 10<br />
herhalingen<br />
6 blokken <strong>van</strong> 3 minuten fietsen; 1<br />
minuut op 90% <strong>van</strong> Wmax en 2<br />
minuten op 45% <strong>van</strong> Wmax.<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% PImax<br />
Zaterdag<br />
Treshold IMT<br />
15 min<br />
2x per dag<br />
6 dagen per week<br />
30% Pimax<br />
Zondag<br />
rustdag<br />
Hoofdstuk 3<br />
Werkwijze<br />
§ 3.1 Werkwijze voor het trainingsprogramma<br />
§ 3.1.1 Krachttraining<br />
De begin intensiteit voor krachtoefeningen wordt bepaald op 70% <strong>van</strong> 1 repetitie maximum (1 RM)<br />
(1,3). Er zal getraind wor<strong>den</strong> met 3 series <strong>van</strong> 8-10 herhalingen (1,2).<br />
Startend met 3 series <strong>van</strong> 8 herhalingen op 70% <strong>van</strong> 1 RM. Dit wordt opgevoerd totdat het de patiënt<br />
lukt dit gewicht 3 series <strong>van</strong> 10 herhalingen te volbrengen. Dan wordt er 5 % <strong>van</strong> 1RM gewicht (1)<br />
toegevoegd en weer begonnen met 3 series <strong>van</strong> 8 herhalingen.<br />
§ 3.1.2 Uithoudingsvermogen<br />
De begin intensiteit voor het fietsen begint op 70% <strong>van</strong> peak work rate (PWR) (3). De tijd wordt<br />
opgevoerd <strong>van</strong> 10 minuten naar 25 minuten op geleide <strong>van</strong> de patiënt (1). De zuurstofsaturatie mag<br />
niet onder de 90% zakken (7). Tij<strong>den</strong>s het fietsen moet een borg score <strong>van</strong> 4/5 gehaald wor<strong>den</strong> (schaal<br />
<strong>van</strong> 0-10) zodat er niet te licht getraind wordt (5).<br />
De looptraining bestaat uit één uur lopen waarbij 3 á 4 km wordt afgelegd (10,14,20). In<br />
trainingsprogramma 1 en II wordt de looptraining thuis uitgevoerd omdat deze één uur in beslag neemt<br />
en deze tijd niet beschikbaar is tij<strong>den</strong>s de training in de praktijk. In trainingsprogramma III wordt de<br />
looptraining qua intensiteit aangepast omdat deze patiënten thuis niet oefenen. Voor dit<br />
loopprogramma geldt als begin intensiteit 60% <strong>van</strong> de gemiddelde snelheid behaald tij<strong>den</strong>s de 6 MWT<br />
(1).<br />
De looptijd wordt opgevoerd <strong>van</strong> 10 minuten naar 25 minuten opgelei<strong>den</strong> <strong>van</strong> de patiënt (1).<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
10
Hier mag de zuurstofsaturatie niet onder de 90% zakken (9) en moet een Borg score gehaald wor<strong>den</strong><br />
<strong>van</strong> 4/5 (5). In trainingsprogramma III wordt er per sessie gewisseld met lopen en fietsen als<br />
interventie voor het trainen <strong>van</strong> het uithoudingsvermogen.<br />
§ 3.1.3 Ademhalingsspiertraining<br />
Intensiteit wordt vastgesteld op 30% PImax, met 30 ademhalingen per minuut (15). Om de week<br />
wordt de PImax gemeten om de intensiteit bij te kunnen stellen en wordt er gekeken naar het<br />
adempatroon tij<strong>den</strong>s het trainen. Tij<strong>den</strong>s de training wordt steeds de inspiratoire monddruk (V’1)<br />
gemeten op wekelijkse basis. De gevon<strong>den</strong> meetresultaten wor<strong>den</strong> elke week vergeleken. Tidal<br />
volume en inspiratory time (tI) en totale duur <strong>van</strong> de respiratoire cyclus (ttot) wor<strong>den</strong> gemeten. De<br />
gemiddelde inspiratoire flow en tI/ttot wor<strong>den</strong> berekend.<br />
Resultaten wor<strong>den</strong> weergegeven door metingen <strong>van</strong> de POmax en PImax.<br />
§ 3.2 Werkwijze voor de meetinstrumenten<br />
De volgende meetinstrumenten wor<strong>den</strong> er gebruikt bij het trainingsprogramma.<br />
• De Borg schaal<br />
• De fietsergometrie test<br />
• De 6 minuten looptest (6 MWT)<br />
• 1 RM<br />
Voor verdere uitleg en gebruik <strong>van</strong> deze testen zie werkwijze meetinstrumenten hieronder.<br />
§ 3.2.1 Borg: ( 34, 36 41, 45)<br />
Er wordt gebruik gemaakt <strong>van</strong> de 0-10 Borg schaal (zie bijlage XI). De patiënt wordt gevraagd om aan<br />
te wijzen op de schaalverdeling wat de mate <strong>van</strong> Dyspneu en/ of zwaarte is. Verdere uitleg door de<br />
fysiotherapeut wordt niet gegeven. De meting wordt op verschillende tijdstippen tij<strong>den</strong>s het testen<br />
afgenomen. De belangrijkste meetmomenten zijn meteen voor en meteen na de test.<br />
§ 3.2.2 6 MWT op de loopband: (39)<br />
Er wordt gelopen op een horizontale loopband, De patiënt drukt zelf op start en verhoogd of verlaagd<br />
zelf de snelheid. Voor en na de test werd de Borg schaal afgenomen. Voor de test wordt alleen de<br />
dyspneu gemeten, na de test wordt naast de dyspneu ook de zwaarte gemeten. Tij<strong>den</strong>s de test loopt de<br />
patiënt met een hartslagmeter om. De afstand, hart frequentie (HF) en Borg schaal metingen wor<strong>den</strong><br />
geregistreerd na 1,2 en 6 minuten.<br />
De test wordt voor aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het trainingsprogramma 3 keer uitgevoerd om verkeerde metingen als<br />
gevolg <strong>van</strong> gewenning te voorkomen. De test wordt voor aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het trainingsprogramma<br />
afgenomen en na 12 weken.<br />
§ 3.2.3 Fiets ergometer test: (41,45,46)<br />
Warming-up <strong>van</strong> 3 minuten waar<strong>van</strong> 1 minuut op 10 Watt en 2 minuten op 20 Watt, daarna 5 minuten<br />
rust zodat de dyspneu weg is maar er wel een warming-up resultaat wordt bereikt (temperatuur en<br />
doorbloeding verhoging). De test wordt begonnen met 2 minuten fietsen op 30 Watt. Elke 2 minuten<br />
wordt het Wattage opgevoerd met 10 Watt tot er een symptoom limiet bereikt wordt (41,45).<br />
De patiënt krijgt de instructie door te fietsen totdat ze teveel buiten adem raken of te moe zijn om door<br />
te gaan.<br />
Meteen na de test fietsen de patiënten één minuut uit zonder weerstand. Daarna rusten ze uit<br />
gedurende 4 minuten of tot de HF en bloeddruk weer op normaal niveau zijn.<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
11
Om te lange testen te voorkomen wordt er bij patiënten wiens piek werk capaciteit minstens 100Watt<br />
is gestart op 60 Watt in plaats <strong>van</strong> op 30 Watt.<br />
Omstandighe<strong>den</strong>: Er wordt geregistreerd en getest op steeds dezelfde tijd <strong>van</strong> de dag, medicatie<br />
administratie, zadelhoogte, test instructies, voeding <strong>van</strong>af 24 uur voor testen en mate <strong>van</strong> coaching.<br />
De test wordt voor aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het trainingsprogramma afgenomen en na 12 weken.<br />
§ 3.2.4 1 RM:<br />
De 1 repetitie maximum (1 RM) is een dynamische meetmethode waarbij het maximale gewicht wordt<br />
bepaald dat in 1 keer kan wor<strong>den</strong> verplaatst. Om het maximum te bepalen wor<strong>den</strong> gewichten tussen 1<br />
en 5 kg bijgeplaatst, steeds met rustpauze <strong>van</strong> 1-5 minuten. Bij ouderen kan de 1 RM ook wor<strong>den</strong><br />
berekend uit het gewicht dat kan wor<strong>den</strong> verplaatst bij submaximale pogingen. Voor ongetrainde<br />
personen geldt de volgende predictie: 1 RM 9kg) = 1,554 x (7–10 – RM-gewicht, kg) – 5,181. Het 7-<br />
10-RM-gewicht vertegenwoordigt ongeveer 68% <strong>van</strong> het 1 RM gewicht) + 7,704. Het 7-10-RMgewicht<br />
vertegenwoordigt ongeveer 79% <strong>van</strong> de 1 RM score (31).<br />
Bij COPD patiënten is de 1 RM test een veilige test gebleken wat betreft het optre<strong>den</strong> <strong>van</strong><br />
spierbeschadiging of spierpijn en heeft hij geen abnormale implicaties voor bloeddruk en<br />
zuurstofsaturatie. De test is ook een sensitieve maat voor het vastleggen <strong>van</strong> trainingseffecten. Er<br />
bestaat evenwel geen normaalwaar<strong>den</strong> voor de 1 RM test (31). De evaluatiemomenten zullen om de<br />
twee weken plaats vin<strong>den</strong>.<br />
§ 3.3 Werkwijze voor het gebruik <strong>van</strong> het trainingsschema<br />
Voor aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het trainingsprogramma wor<strong>den</strong> de naam, geboorte datum en <strong>medisch</strong>e indicatie op<br />
het formulier ingevuld.<br />
Voordat er met de training wordt begonnen zullen er eerst een aantal gegevens bekend moeten zijn.<br />
Dit zijn de 1 RM die als referentiewaarde dient voor de intensiteit bij de verschillende kracht<br />
apparatuur en de uitslagen <strong>van</strong> de fiets en / of looptest.<br />
Deze uitkomsten wor<strong>den</strong> ingevuld op bladzijde 1 <strong>van</strong> het trainingsschema.<br />
Bij aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> de training wordt als eerste de datum opgeschreven <strong>van</strong> de dag waarop de training<br />
plaats vindt op bladzijde 2 en 3 <strong>van</strong> het trainingsprogramma onder de kop “datum” vervolgens wordt<br />
het loop en / of fietsprogramma bepaald. Deze is uit te rekenen aan de hand <strong>van</strong> de testresultaten (zie<br />
werkwijze trainingsprogramma).<br />
Het gekozen trainingsprogramma wordt ingevuld op bladzijde 2 <strong>van</strong> het trainingsschema onder de<br />
kop: “programma”.<br />
De trainingsresultaten wor<strong>den</strong> genoteerd onder de kop “resultaat” bij de juiste datum en het juiste<br />
programma.<br />
Mochten er bijzonderhe<strong>den</strong> zijn die invloed hebben op de training en / of trainingsresultaten dan<br />
wor<strong>den</strong> die genoteerd onder de kop “overige / opmerkingen”.<br />
Bij invulling <strong>van</strong> het krachttrainingsprogramma wordt gebruik gemaakt <strong>van</strong> bladzijde 3 en 4 <strong>van</strong> het<br />
trainingsschema. Er wordt genoteerd per apparaat dat gebruikt wordt tij<strong>den</strong>s de training.<br />
Van links naar rechts wordt steeds de datum genoteerd bij de kop “datum”.<br />
Bij de kop “intensiteit” wordt het aantal series, herhalingen en gewicht genoteerd.<br />
Dit gebeurt als volgt:<br />
gewicht<br />
series / herhalingen<br />
Bijvoorbeeld<br />
leg extension 10<br />
3 / 8<br />
Dit houdt in dat er getraind wordt met een gewicht <strong>van</strong> 10KG en dat er 3 series <strong>van</strong> 8 herhalingen<br />
plaatsvin<strong>den</strong>.<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
12
Op bladzijde 4 <strong>van</strong> het trainingsschema wor<strong>den</strong> de uitvoeringswijze <strong>van</strong> de buikspier oefeningen<br />
genoteerd onder de kop “uitvoering” in de linkerkolom.<br />
Op bladzijde 4 <strong>van</strong> het trainingsschema wor<strong>den</strong> de uitvoeringswijze <strong>van</strong> de rugspier oefeningen<br />
genoteerd onder de kop “uitvoering” in de rechterkolom.<br />
Aantal series en herhalingen staan al vast.<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
13
Hoofdstuk 4<br />
Trainingsschema<br />
In het volgende trainingsschema kunnen alle resultaten genoteerd wor<strong>den</strong><br />
Naam<br />
Geboortendatum<br />
Medische indicatie<br />
Meting gegevens<br />
Krachttest op 1 RM:<br />
Apparaat Meting 1 (1 ste week) Meting 2 (week 3) Meting 3 (week 5)<br />
Leg extension Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Leg curl Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Biceps curl Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Triceps extension Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Side raise Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Front raise Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Bench press/ butterfly Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Latt pull down Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Leg press Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Apparaat Meting 1 (week 7) Meting 2 (week 9) Meting 3 (week 12)<br />
Leg extension Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Leg curl Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Biceps curl Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Triceps extension Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Side raise Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Front raise Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Bench press/ butterfly Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Latt pull down Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Leg press Kg = 1RM Kg = 1RM Kg = 1RM<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
14
Uithoudingsvermogen test:<br />
Fietstest Meting 1 (1 ste week) Meting 2 (week 12)<br />
Afstand<br />
Wattage<br />
Hartslag<br />
Borg schaal<br />
Saturatie<br />
6 MWT Meting 1 (1 ste week) Meting 2 (week 12)<br />
Afstand<br />
Gemiddelde snelheid<br />
Hartslag<br />
Borg schaal<br />
Saturatie<br />
Loop / Fiets programma:<br />
Datum Programma Resultaat (afstand/ tijd)<br />
Overige/ Opmerking<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
15
Krachtprogramma:<br />
Leg Extension:<br />
Datum<br />
Intensiteit<br />
Leg curl:<br />
Datum<br />
Intensiteit<br />
Biceps curl dumbells:<br />
Datum<br />
Intensiteit<br />
Triceps extension dumbells:<br />
Datum<br />
Intensiteit<br />
Side raise dumbells:<br />
Datum<br />
Intensiteit<br />
Front raise dumbells:<br />
Datum<br />
Intensiteit<br />
Benchpress / butterfly:<br />
Datum<br />
Intensiteit<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
16
Latt pull down:<br />
Datum<br />
Intensiteit<br />
Leg press:<br />
Datum<br />
Intensiteit<br />
Buik<br />
Sit-up, 3 series <strong>van</strong> 20 herhalingen<br />
Uitvoering:<br />
Rug<br />
Back extension, 3 series <strong>van</strong> 20 herhalingen<br />
Uitvoering:<br />
Trainingsprogramma met meetinstrumenten voor COPD patiénten in een particuliere praktijk<br />
Auteurs: J. <strong>Oerlemans</strong>, S. <strong>Veltrop</strong>, A. vd Bosch<br />
17