Nieuwsbrief zomer 2009 - A7Westergo

stap in de Friese
RUIMTE
de Westergozone
De Waddenkas
werkt door
Westergozone
duikt in aquacultuur
André Seinen aan het woord
WESTERGONIEUWS
Nieuwsbrief voor ondernemers in de Westergozone | zomer 2009, jaargang 3, nr 2, www.westergozone.nl

Andre Seinen van Meromar Seafood BV op de
plekbedoeld voor aquacultuur.
4
Westergozone
duikt in aquacultuur
E
4
Groen, duurzaam, eco... Een greep uit de veelgehoorde termen die overal opduiken. Het feit
is dat we niet meer om ‘duurzaam denken’ heen kunnen. Dat geldt ook voor de visserij. Door
overbevissing zijn de visstanden, en dus ook de visvangst, in de Noordzee de afgelopen jaren
sterk afgenomen. Daarbij komt dat de visserij steeds meer aan banden wordt gelegd door
regelgeving die de visstand beschermt en de kustwateren beschikbaar stelt voor recreatie,
Groen, natuur duurzaam, en waterbouwkundige eco... Een greep uit werken. de veelgehoorde In de Westergozone termen die overal wordt opduiken. er volop Het feit gewerkt is dat we niet aan meer een
om duurzame ‘duurzaam oplossing denken’ heen hiervoor: kunnen. aquacultuur.
Dat geldt ook voor de visserij. Door overbevissing zijn de visstanden, en
dus ook de visvangst, in de Noordzee de afgelopen jaren sterk afgenomen. Daarbij komt dat de visserij steeds
De Westergozone biedt goede mogelijkheden
voor het ontwikkelen ondernemers, kennisinstellingen, Seinen ziet wel toekomst in
kelagenda werd besproken met In de toekomst
meer aan banden wordt gelegd door regelgeving die de visstand beschermt en de kustwateren beschikbaar
stelt voor recreatie, natuur en waterbouwkundige werken. In de Westergozone wordt er volop gewerkt aan een
van aquacultuur doordat hij grenst overheden en adviseurs. André aquacultuur. “Aquacultuur staat
duurzame oplossing hiervoor: aquacultuur.
aan de Waddenzee en er een haven
nog in de kinderschoenen en
en visafslag in het gebied is. Daarbij
door dit pilotproject willen we
komt dat de omstandigheden langs
kennis en ervaring opdoen.
de kust, mede door de verzilting,
Het zou het mooiste zijn als dit
bijzonder geschikt zijn voor aquacultuur.
aquacultuursysteem zichzelf in
Er zijn op dit moment drie
stand hield en dat je niet hoeft
aquacultuurbedrijven in de Westergozone:
te voeren. Op die manier boots Marr
tarbotkwekerij Woudstra,
je zoveel mogelijk de natuur na.
tarbotkwekerij Frisian Fish Farms
En er gaat natuurlijk niets boven
en kokkel- en scheermessenvisserij
de natuur.”
Meromar Seafoods.
Oudebildtzijl
Pilotproject
In het najaar van 2008 organiseerde
projectbureau Westergozone
de workshop Aquacultuur
in Sexbierum waarin de ontwik-
Harlingen
2 www.westergozone.nl
2
Sexbierum
Herbaijum
Witmarsum
(Wytmarsum)
Seinen van Meromar Seafoods
was een van de deelnemers.
“Na de bijeenkomst zijn we met
een aantal ondernemers uit de
Westergozone concrete plannen
gaan maken. We willen nu met
drie ondernemers en twee kennisinstellingen,
namelijk VU Amsterdam
en NIOZ (Nederlands
Instituut voor Zeeonderzoek op
Texel), in 2009 een pilotproject
van een jaar starten. Het pilotproject
wordt gefinancierd door
een Leaderbijdrage, de Westergozone
SintJacobiparochie
en de betrokken ondernemers.”
Minnertsga
Kansrijke gebieden voor aquacultuur
4 3
1
2
Tzummarum
Franeker
Winsum
1. rondom Harlingen Achlum Seaport
2. bij de glastuinbouw in Sexbierum
imswerd 3. de kuststrook
imswert)
4. het (toekomstige) Arumbuitendijkse kweldergebied
Wommels
Easterein
Berlikum
Contactgegevens
Meromar Seafoods:
E-mail: info@meromar.nl,
www.meromar.nl,
Sint Annaparochie
tel: 0517 - 43 40 67.
Easterlittens
(Oosterlittens)
Mantgum
Stiens
IN HET KORT
Aquacultuur is een combinatie
van het kweken van schelpdieren,
algen, zagers (een soort
Menaldum
Marssum
wormen) en zilte gewassen als
zeekraal, zeeaster, zeekool en
Dronrijp lamsoor.
Deinum
Kijk voor meer informatie over
aquacultuur op:
- www.aquacultuur.nl
- www.westergozone.nl
- www.ngva.org (Nederlands
Genootschap van Aquacultuur)
Weidum
Reduz
(Roordahu
Raerd

GOWestergo:
Voor herhaling vatbaar!
Er is alweer een jaar verstreken voor het project GOWestergo en we hebben nog maar een
paar maanden te gaan. Er is veel gebeurd het afgelopen jaar. Ideeën van toeristische en
culturele ondernemers zijn geïnventariseerd, ontwikkeld en worden nu uitgevoerd. De deelnemers
aan dit project zijn divers, zowel studenten van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden
en Stenden als andere kennispartners en ondernemers zijn erbij betrokken. Maar wat
vinden de deelnemers van het project en wat zijn de resultaten tot nu toe?
4
Sinds september 2008 verdiepen
studenten zich samen met
ondernemers in de thema’s promotie,
internetvindbaarheid en
duurzaamheid in toerisme. Deze
thema’s waren aangedragen door
ondernemers.
Een van de deelnemers aan het project
is Ben van der Ham, eigenaar
van het historische Stadslogement
in Harlingen. Het Stadslogement
omvat vijftien gerenoveerde kamers
en appartementen en is het hele
jaar door geopend. 24 uur per dag.
7 dagen per week! Ben is vanaf de
start een betrokken deelnemer van
GOWestergo: “Dit soort projecten
vind ik inspirerend en daarom doe
ik er graag aan mee. Vooral de samenwerking
tussen studenten en
ondernemers spreekt mij aan. Voor
de studenten is het leuk, omdat ze
echt een kijkje in de keuken van
een organisatie krijgen. En voor
de ondernemers is het interessant,
omdat ze dankzij de frisse ideeën
van de studenten hun organisatie
kunnen vernieuwen.”
Naast de ondernemers spelen ook
studenten een belangrijke rol. Anne
Willem Penninga is een van de studenten
die bezig is met het onderwerp
toerisme en duurzaamheid.
“We kunnen allemaal duurzamer
leven, maar niemand wil luxe inleveren.
En dat hoeft ook niet! Dat
wil ik graag aan mensen vertellen.
Vandaar de Stichting Voortdurend
waarmee we duurzaamheid willen
bevorderen. Dat doen we onder
andere door een interactieve website
met nieuws over duurzaamheid
en innovatie.” GOWestergo heeft
Anne Willem aan het denken gezet.
“Wat mij betreft is GOWestergo
een groot succes en niet alleen omdat
ik een stichting heb gestart. Het
leuke aan dit project is de directe
lijn met de ondernemers. Door de
gezamenlijke brainstormsessies
bouw je echt een band met elkaar
op.” Volgens Penninga stonden de
bedrijven open voor het project.
“We werden hartelijk ontvangen
door de bedrijven. Tijdens het project
hing er een prettige sfeer en
verliep de samenwerking soepel.
Kortom, bij een volgende GOWestergo
ben ik zeker weer van de partij!”
Meer weten?
Project GOWestergo:
www.gowestergo.nl of
bel 058 - 233 79 24
Stichting Voortdurend:
www.voortdurend.com
Stadslogement Harlingen:
www.stadslogementharlingen.nl
of bel 0517 - 41 77 06
Wat is GOWestergo?
IN HET KORT
GOWestergo is gestart in juni 2008
en eindigt in oktober 2009. In totaal
raakten ongeveer zestig ondernemers
betrokken, samen met de
Noordelijke Hogeschool Leeuwarden
en Stenden.
Meerdere concepten zijn ontwikkeld
gedurende het project, zoals
een 3D-plattegrond, Sustainable
Day’s (duurzaam evenement), Vision-Air
en een promotiebus in
3D. De deelnemers zijn druk bezig
met het ontwikkelen van diverse
proefproducten. Een tweetal ondernemers
is geïnspireerd en heeft
nieuwe ideeën verder laten ontwikkelen
bij dit project. Ook studenten
plukken de vruchten van GOWestergo.
Er zijn twee ondernemingen
opgestart door aan GOWestergo
deelnemende studenten. Op dit
moment is Stenden bezig met het
aanvragen van een nieuwe subsidie,
zodat GOWestergo kan worden
vervolgd.
www.westergozone.nl
3

Nhan Nguyen Le
in gesprek met Geert
Boesjes over kansen
voor starters.
Om tafel met
6
Startend
ondernemer
Nhan Nguyen
Le en Westergo
manager Geert
boesjes
Op woensdag 28 januari organiseerden
de gemeente
Leeuwarden en projectbureau
Westergozone de werkconferentie
‘Starten in Westergo’.
Tijdens deze conferentie
ontwikkelden ondernemers,
instellingen en gemeenten
ideeën die het starters makkelijker
maken om te ondernemen
in de Westergozone.
Startend ICT-ondernemer
Nhan Nguyen Le was ook
aanwezig en gaat samen met
Geert Boesjes ‘om de tafel’.
Nhan: “Wat gaan jullie doen met
de ideeën die zijn bedacht tijdens
de werkconferentie?”
Geert: “We verwerken die ideeën
in projecten die we verder gaan uitwerken
en organiseren. Waar denk
jij dat we starters mee kunnen ondersteunen?”
Nhan: “Voor starters zou een netwerk
praktisch zijn. En dan bedoel
ik niet een passief, maar een actief,
dynamisch netwerk van ondernemers
die dingen met elkaar
ondernemen, elkaar verder helpen
en kennis delen. Daarnaast zou het
goed zijn als ervaren ondernemers
starters ondersteunen.”
Geert: “Aan welke criteria zou zo’n
ervaren ondernemer moeten voldoen?”
Nhan: “Het lijkt mij goed als die
coach ondernemer is geweest in
goede én slechte tijden en uit ervaring
weet wat er mis en goed kan
gaan.”
Geert: “Er wordt wel gezegd dat
je starters niet moet ondersteunen,
want op die manier blijven de ‘echte’
ondernemers over.”
Nhan: “Daar ben ik het niet mee
eens. Om mijn school en studie te
bekostigen begon ik op mijn vijf-
tiende een koeriersdienst en was
ik eigenaar van www.vietnam.
com. Een coach had ervoor kunnen
zorgen dat ik meer uit mijn
ideeën had gehaald.”
Lees op www.westergozone.
nl het tweede deel van het interview
met: de netwerkcursus,
Geerts idee over het D-team en
Nhans oplossing voor een beter
ondernemersplan. Ook vindt u
daar de contactgegevens van
Nhan Nguyen Le.
www.westergozone.nl
4

Tuinder Aart Cornelissen van De Groene Tuin.
De waddenkas
werkt door
4
Grote kans dat ’t sappige tomaatje
of die pittige paprika die je bij
de supermarkt koopt, uit de Westergozone
komt. In het gebied
rondom Berlikum en Sexbierum
zijn namelijk 250 hectare aan kassen
te vinden waar groenten en
fruit geteeld worden. De regio
is, mede door de lichtopbrengst,
de grondprijs en de goede bereikbaarheid,
bijzonder geschikt
voor kassenteelt. Om dit een
extra impuls te geven, initieerden
de provincie Fryslân en het
projectbureau Westergozone in
2006 het project Waddenkas. De
afgelopen jaren zijn er vanuit dit
project verschillende innovatieve
technologieën in de praktijk van
tuinders getest.
Een van de projecten van de Waddenkas
is het FiWiHex (Fine Wire
Heat Exchange). Een FiWiHex is
een warmtewisselaar die temperatuurverschillen
tussen lucht en
water efficiënt wisselt. Met behulp
van deze wisselaar, warmtepompen
en warmte- en koudeopslag is het
technisch mogelijk om 80% aardgasverbruik
te besparen. Dat is niet
alleen voordeliger voor de tuinder,
maar ook voor het milieu.
Op dit moment zijn de kassen namelijk
verantwoordelijk voor circa
10% van het Nederlandse aardgasverbruik.
Een besparing van 80%
zou dus een enorme milieuwinst
opleveren.
Een goed alternatief
Tuinder Aart Cornelissen hoorde
in 2005 voor het eerst van het Fi-
WiHex-systeem. Cornelissen: “Er
waren voor mij twee belangrijke
redenen om mee te doen aan het
pilotproject met de FiWiHex. Ten
eerste het feit dat de fossiele brandstoffen
opraken en dat we dus naar
alternatieven moeten gaan zoeken.
Ten tweede heeft een kas veel
energie nodig en dat verhoogt de
kostprijs van onze producten. In
2006 kon ik met behulp van subsidie
een proefvak van 1.000 vierkante
meter bouwen. Na een jaar
kon ik concluderen dat het mij een
energiebesparing van 70 tot 80%
oplevert. Mijn doel is om vier hectare
nieuwbouw FiWiHex-kas te
bouwen en zes hectare bestaande
kas te renoveren tot FiWiHex-kas.
Op dit moment is de kostprijs van
deze nieuwe techniek voor ondernemers
nog te hoog om er rendabel
in te kunnen investeren. We zijn
dus op zoek naar partijen die willen
participeren om deze ontwikkeling
beschikbaar te krijgen voor de sector.”
Contactgegevens
E-mailadres: groenetuin@signet.nl,
tel: 0518 – 46 28 30.
IN HET KORT
Bij het project Waddenkas zijn
tien tuinders uit Noordwest-Fryslân,
een aantal kennisinstellingen,
E Kwadraat Advies en het
ministerie van LNV betrokken.
Het project wordt gefinancierd
door de tuinders, de sector, onderzoeksinstellingen
en de provincie
Fryslân.
De Waddenkas startte in 2007
met drie projecten en inmiddels
worden er bij acht tuinders innovatieve
technieken getest. Doel
is om ervaring op te doen met
technieken waarmee bedrijven
in de sector hun voordeel kunnen
doen. Toepassing van aardwarmte,
groen CO2 en verdere
lichthinderreductie zijn onder andere
de onderwerpen voor 2009
en 2010.
5 www.westergozone.nl

In
kort nieuws
het
6
Promotiebus is onderweg!
Op zaterdag 18 april 2009
is de promotiebus van Fryslân Marketing
onthuld door gedeputeerde
Jannewietske de Vries. De bus is
bestickerd als een boot en wordt
ingezet door Fryslân Marketing om
het toerisme naar Friesland te stimuleren.
Het GOWestergo-project
heeft dit gesponsord. Studenten
van GOWestergo ontwikkelen een
3D-concept om ook binnen een bijzondere
beleving te creëren.
6
ICT: Wat kan IK ermee?
Donderdag 5 maart vond de Westergo
Winteragendabijeenkomst
‘ICT: Wat kan IK ermee?’ plaats. Het
ging over de ICT-ontwikkelingen
op het gebied van zorg, onderwijs,
toerisme en plattelandsvoorzieningen.
Na afloop bleek dat nieuwe
technieken graag worden ingezet,
maar dat de gebruikers van deze
technieken begeleid moeten worden.
Projectbureau Westergozone
gaat samen met de ondernemersverenigingen
kijken hoe ICT-kennis
beter bij de mkb-bedrijven gebracht
kan worden.
6
Goede opkomst themaavonden
Wurkwille Op 29
januari, 12 en 26 februari zijn er, als
vervolg op het Wurkwillecongres
van september 2008, drie avonden
georganiseerd over het arbeidsmarktbeleid
in de Westergozone.
De thema’s waren arbeidsmatch, innovatie
en ondernemerschap, economie,
arbeid en onderwijs. Met
een opkomst van ongeveer vijftig
deelnemers zijn de thema-avonden
geslaagd te noemen.
6
Symposium Waddenkas
over toekomst glastuinbouw
Gedeputeerde Hans Konst
van de provincie Fryslân opende op
woensdag 25 maart 2009 bij Hartman
in Sexbierum het symposium
‘Waddenkas, innovaties de praktijk
in’. Dit symposium was een initiatief
van Westergozone en provincie
Fryslân. Ruim 55 glastuinbouwondernemers
en bestuurders discussieerden
in twee workshops over
innovatieve ontwikkelingen en toekomstkansen
in de glastuinbouw.
6
Studenten presenteren
3D-beelden Vision-Air
In de vorige nieuwsbrief las u over
Welmoed Kuiper en haar idee van
een kas als energieplek. Dit idee is
verder uitgewerkt. Op maandag 11
mei presenteerden NHLstudenten
van het GOWestergo-project 3Dbeelden
van de Vision-Air. Dit werd
enthousiast ontvangen door de
veertig deelnemers. De studenten
presenteren hun eindproducten op
maandag 22 juni 2009 samen met
de andere resultaten uit GOWestergo.
6
BaanBrekersBeurs en
ondertekening ‘Werk in
de kas’ Tijdens de BaanBrekers-
Beurs in het WTC Expo in Leeuwarden
op donderdag 23 april zijn de
eerste dertien contracten getekend
als resultaat van het project ‘Werk
in de kas’. Dit project koppelt vraag
en aanbod van arbeid in de glastuinbouw
in een vroeg stadium.
De contracten zijn getekend door
werkgevers, werknemers en gedeputeerde
Hans Konst.
6
Duurzaam
bedrijvenpark
Op donderdag 7 mei 2009
is het project ‘Duurzaam Leeuwarden-West’
gestart. Samen met het
bestuur van de Bedrijvenvereniging
Leeuwarden-West zoekt de Westergozone
naar een drietal pilots voor
duurzame bedrijfsvoering. Dit moet
leiden tot economische groei, versterking
van de concurrentiekracht
en vermindering van de milieudruk.
In de komende maanden worden
de pilots opgezet.
6
AGENDA
Donderdag 17 september 2009
Wurkwille (vervolg): Werkconferentie
Werkkracht.
Vrijdag 18 september 2009
Westergozone: Energie(k) aan de
slag - slimme energievoorziening
uit natuurlijke bronnen.
6
Tip
Graag willen wij u ook wijzen op
het project Flinc. Bent u een ambitieuze
starter met een innovatief
idee? En is uw idee qua afzet regiooverschrijdend?
Dan kan Flinc u
een heel eind op weg helpen met
onder andere de financiering. Meer
informatie hierover kunt u vinden
op www.westergozone.nl.
Heeft u nog opmerkingen, vragen, ideeën of wilt u ook wat melden in de nieuwsbrief? Neem dan
contact met ons op. U kunt mailen naar redactie@westergozonel.nl of bel 058 – 233 79 20.
Colofon
Westergonieuws is een uitgave van het
projectbureau Westergozone, Heliconweg
62, Leeuwarden, 058 - 233 7920,
redactie@westergozone.nl. De Westergozone
is een samenwerkingsverband
tussen de provincie Fryslân en de gemeenten
Leeuwarden, Menaldumadeel,
Franekeradeel en Harlingen. Samen
werken zij aan een duurzame economische
ontwikkeling van het gebied waar
duurzaamheid, innovatie en kennis centraal
staan.
concept: projectbureau Westergozone,
PIT en PiWeb | ontwerp: PiWeb | tekst:
Sandra Oosterhoff en Ingrid van der
Geest | interviews en eindredactie: |
PIT Concept & Copy | fotografie: Hoge
Noorden | drukwerk: Hellinga Grafische
| Specialisten | oplage: 9.800 | Westergonieuws
is gedrukt op FSC-papier bij een
FSC-gecertificeerde drukker, verschijnt
drie keer per jaar en wordt verzonden
aan alle ondernemers in de Westergozone.
www.westergozone.nl
6