De achterkant van Kampen. - Frans Walkate Archief

De achterkant van Kampen
door Ernst Hupkes
Wanneer een bezoeker voor de eerste keer de oude binnenstad van Kampen
betreedt kan deze zomaar het gevoel krijgen een 19de-eeuwse stad binnen
te treden. Met de fraaie stucgevels en de vele 19de-eeuwse en vroeg 20steeeuwse
gebouwen, uitgevoerd in eclectische retrostijlen en de daaropvolgende
art nouveau, lijkt de middeleeuwse bebouwing vrijwel uit het zicht
verdwenen.
Tussen al deze fraaie latere gevels - een bewijs van de hervonden welvaart die
Kampen genoot in de 19de eeuw - zijn de middeleeuwse gebouwen die vanaf
de straat nog als zodanig zijn te herkennen, in de minderheid. Met het
Gotische Huis, het Oude Raadhuis, de Nieuwe Toren, de drie stadspoorten
en de middeleeuwse kerken heeft Kampen al een rijke erfenis uit die periode,
maar er is meer. Wanneer op details wordt gelet, zoals de vorm van een kapconstructie,
de hoogte van verdiepingsvloeren en de vorm en afmeting van
muurankers, groeit het vermoeden dat onder de stuclagen en achter de
latere gevels veel meer oudere bebouwing schuil gaat dan aanvankelijk
gedacht en dat in feite de gehele binnenstad van Kampen vol staat met
middeleeuwse bebouwing.
Waar de gevels die vanaf de openbare weg zichtbaar zijn met regelmaat werden
aangepast aan de nieuwste mode, zijn de verborgen achtergevels dit lot
vaak ontsprongen. Met dit gegeven in gedachten ontstond het idee om door
middel van de hierop volgende serie foto’s een selectie van de vele bijzondere
achtergevels te presenteren, en hiermee de ware leeftijd van Kampen in beeld
te brengen.
De onderschriften zijn summier gehouden, in de hoop de kijker uit te dagen
de vele interessante (bouw)historische details in de foto’s op te merken.
305

Enkele fraaie achtergevels van de Oudestraat, gezien vanuit de Zeepziedershof.
Het diepe pand met de bakstenen topgevel is Oudestraat 59. (Foto: Ernst Hupkes.)
306

307

Hofstraat 14, 16, 18; De naar de binnenplaats gerichte gevel van de ziekenzaal van het Soete Naeme Jhesus-weeshuis,
gebouwd in 1565, was rijker gedetailleerd dan de gevel aan de straat. (Foto: Ernst Hupkes.)
308

309

Burgwalstraat 6 en 8; Het pakhuisje (nummer 6, links) is ooit als achterhuis gebouwd voor een rijk pand op de
hoek met de Hofstraat. De opengebleven plaats werd later volgebouwd met een kleine woning met trapgevel
(nummer 8). (Foto: Ernst Hupkes.)
310

311

Keizerstraat 23; In de jaren tachtig van de 20ste eeuw werd deze woning grotendeels herbouwd, maar de fraaie
originele achtergevel bleef bewaard en stond model voor de reconstructie van de voorgevel. (Foto: Ernst Hupkes.)
312

Oudestraat 4; Verborgen achter een eenvoudige pleisterlaag tonen de vensteropeningen de achterliggende
structuur van opkamers en kelders van dit oudste Richthuis van Kampen. (Foto: Ernst Hupkes.)
313

Kloostergebouw van het Cellebroederklooster, gezien vanuit de Groenestraat. (Foto: Ernst Hupkes.)
314

Kloostergebouw van het klooster der Cellezusters aan de Groenestraat. (Foto: Ernst Hupkes.)
315

Buiten Nieuwstraat 56; Vlak boven de houten schutting zijn natuurstenen kruiskozijnen waar te nemen onder
ontlastingsbogen, met daarboven een bakstenen waterlijst. (Foto: Ernst Hupkes.)
316

Oudestraat 231; De eenvoudig ogende achtergevel wordt ingeklemd tussen twee zware brandmuren.
(Foto: Ernst Hupkes.)
317

Buiten Nieuwstraat 22; Dit achterhuis is voorzien van een eigen zadelkap, parallel aan die van het voorhuis.
De dichtgemetselde bakstenen kruisvensters vallen bijzonder op. (Foto: Ernst Hupkes.)
318

Voorstraat 2; Waar de straatkant gesierd wordt door een trapgevel en jaartalankers is de achtergevel eenvoudiger
gemodelleerd met enkele kleine vensteropeningen (deels dichtgemetseld). (Foto: Ernst Hupkes.)
319

Vloeddijk 76; De achtergevel van één van de oudste panden langs de Vloeddijk.( Foto: Ernst Hupkes.)
320

Vloeddijk 60; Dit forse pand uit de late 15de eeuw, was ooit als ziekenzaal verbonden aan het toenmalige
Agnietenklooster. De forse muurankers in de intacte achtergevel geven een indicatie van de leeftijd
van dit pand. (Foto: Ernst Hupkes.)
321

Buiten Nieuwstraat 17; Dit ‘kleine broertje van het Gotisch Huis’ heeft oorspronkelijk een vergelijkbare uitstraling
en grandeur gehad als de achtergevel van het Gotisch Huis. (Foto: Ernst Hupkes.)
322

Oudestraat 158; De achtergevel van het Gotisch Huis na restauratie door Cuypers omstreeks 1909.
(Foto: Ernst Hupkes.)
323

Boven Nieuwstraat 1 en 3; Deze Gotische brandmuur is vanuit de Boven Nieuwstraat en vanaf het Muntplein
enkel herkenbaar aan de treden van de trapgevel. De muur werd na een brand aan het einde van de 20ste eeuw
gerestaureerd. (Foto: Ernst Hupkes.)
324

Torenstraat 9; Vrijwel volledig verborgen in de bebouwing tussen Torenstraat en Botermarkt bevindt zich deze
fraaie intacte tuitgevel aan de achterzijde van het pand. (Foto: Ernst Hupkes.)
325