Voetverzorging op maat van een diabeet.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Voetverzorging</strong><br />
<strong>op</strong> <strong>maat</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>een</strong> <strong>diabeet</strong>.
Behandel elke patiënt zoals <strong>een</strong> <strong>diabeet</strong>!<br />
-Podoloog Bianca Tackaert -
Wat is diabetes? <br />
• Diabetes mellitus is <strong>een</strong> chronische, niet geneesbare aandoening.<br />
Ø Het lichaam produceert onvoldoende insuline<br />
Ø Het lichaam is ongevoelig voor het effect <strong>van</strong> insuline.<br />
• Suiker <strong>van</strong>uit de voeding wordt onvoldoende <strong>op</strong>genomen in de<br />
verschillende cellen<br />
• Gevolg: <strong>een</strong> verhoging <strong>van</strong> het bloedsuikergehalte (hyperglycemie).
Wat is diabetes?<br />
Type 1 ( juveniele diabetes 15% )<br />
Plots <strong>op</strong>treden <strong>van</strong> volgende symptomen:<br />
¤ Steeds grotere eetlust maar toch gewichtsverlies<br />
¤ Extreme dorst<br />
¤ Vaak moeten plassen<br />
¤ Vermoeidheid<br />
¤ Naar aceton ruikende adem<br />
¤ Verzwakte spieren<br />
Type 2 ( ouderdomsdiabetes 85% )<br />
Worden ontdekt bij mensen ouder dan<br />
40 jaar tijdens <strong>een</strong> routine onderzoek, vaak met overgewicht.<br />
¤ Vaak moeten plassen<br />
¤ Vermoeidheid<br />
¤ Verzwakte spieren<br />
¤ Verminderde weerstand
Diabetes komt wereldwijd voor.<br />
De aantallen nemen all<strong>een</strong> maar toe.<br />
Men vermoedt dat in 2030 1 <strong>op</strong> 10 aan diabetes zal lijden.<br />
Omdat onze <strong>maat</strong>schappij steeds meer obese kinderen telt met verkeerde<br />
voedingsgewoontes en weinig lichaamsbeweging, ontstaat diabetes type<br />
2 nu ook vaker <strong>op</strong> jongere leeftijd.
Ontstaan diabetes<br />
¤ Gene%sche of erfelijke factoren <br />
¤ Geneesmiddelen, ziekte <br />
¤ Hormonale veranderingen <br />
¤ Onze levenss%jl: <br />
¤ Zi
Behandeling diabetes<br />
¤ Dieet + beweging <br />
¤ Orale medica%e <br />
¤ S%muleren de insulineproduc%e <br />
¤ Verminderen de insuline-‐ongevoeligheid <br />
¤ Vertragen de <strong>op</strong>name <strong>van</strong> suikers (of koolhydraten) <br />
¤ Incre%ne mime%ca: hormonen die de β-‐cel s%muleren Bv. Bye
Wat is <strong>een</strong> diabetische voet?<br />
Een verscheidenheid aan voetafwijkingen die ontstaan ten<br />
gevolge <strong>van</strong> neur<strong>op</strong>athie, vaatafwijkingen, limited<br />
joint mobility en andere gevolgen <strong>van</strong> metabole stoornissen,<br />
die meestal in combinatie voorkomen bij<br />
patiënten met diabetes mellitus. <br />
1 <strong>op</strong> 5 <strong>van</strong> alle diabetes patiënten heeft te<br />
maken met voetproblemen.<br />
-> 15% <strong>van</strong> hen krijgt <strong>een</strong> voetulcus<br />
-> 4% wordt geamputeerd
Diabetes Mellitus<br />
Perifeer arterieel<br />
vaatlijden<br />
Neur<strong>op</strong>athie<br />
Limited<br />
Joint<br />
Mobility<br />
Sensibel Motorisch<br />
Microangi<strong>op</strong>athie<br />
Macroangi<strong>op</strong>athie<br />
Autonoom<br />
Ulcus
Angi<strong>op</strong>athie - Verminderde doorbloeding<br />
- Aderverkalking = arterosclerose<br />
- Vernauwing en verharding <strong>van</strong> de bloedvaten<br />
- Minder bloed- en zuurstoftoevoer naar de voeten<br />
- De huid wordt dunner en krijgt sneller wondjes<br />
- Beschadigde huid geneest moeilijk<br />
- Infectiegevaar<br />
Symptomen:<br />
- Kwetsbare, droge en koude huid<br />
- Minder beharing<br />
- Kloven in de hielen<br />
- Roodpaarse voeten<br />
- Slecht genezende wondjes<br />
- Pijnlijke benen tijdens het wandelen<br />
(Claudicatio intermittens = etalagebenen)
Verminderde doorbloeding testen<br />
¤ Pulsa%e’s nagaan <br />
¤ a. %bialis posterior <br />
¤ a. dorsalis pedis
Infec%egevaar !!! <br />
¤ Wondjes voorkomen! <br />
• Bij <strong>een</strong> wondje onmiddellijk ontsme
Neur<strong>op</strong>athie - Zenuwaantasting<br />
¤ Sensibele neur<strong>op</strong>athie <br />
¤ Motorische neur<strong>op</strong>athie <br />
¤ Autonome neur<strong>op</strong>athie
Symptomen Sensibele neur<strong>op</strong>athie<br />
G<strong>een</strong> of verminderd gevoel <br />
Testen door: <br />
Semmes-‐weinstein monofilament test (10g)
Motorische neur<strong>op</strong>athie<br />
¤ Holvoet, Platvoet<br />
¤ Klauwtenen, Hallux Valgus, …<br />
¤ Evenwicht<br />
¤ Charcot !!
Autonome neur<strong>op</strong>athie<br />
¤ Autonome neur<strong>op</strong>athie <br />
¤ Droge huid <br />
¤ Kloven
Zenuwaantasting en voetverzorging<br />
¤ Weet de pa%ënt of hij zenuwaantas%ng hee^? <br />
¤ Pijn? Extra controle!! <br />
¤ Warm, gezwollen,… PIJN! <br />
= CHARCOT <br />
(onmiddellijk doorverwijzen!) <br />
¤ Controleer de schoenen! (groo
Advies bij zenuwaantasting<br />
¤ Dagelijkse inspectie <strong>van</strong> voeten<br />
¤ Eelt, likdoorns, kloofjes<br />
¤ Wondjes, blaren, infecties<br />
¤ Ontstekingsverschijnselen:<br />
(warmte, zwelling, pijn, roodheid)<br />
¤ Verkleuringen (blauw, rood, wit)<br />
¤ Veranderingen in de vorm <strong>van</strong> de voeten<br />
¤ KIJK OOK TUSSEN DE TENEN!
Advies bij zenuwaantasting<br />
¤ Opgelet met voetbaden! <br />
¤ Temperatuur (niet met voet voelen) <br />
¤ Max. 5 min. (verweking, schimmelinfec%e,…) <br />
¤ Goed drogen tussen de tenen <br />
¤ Advies zelfzorg <br />
¤ Voeten inwrijven met hydraterende crème <br />
(niet tussen de tenen) <br />
¤ Opgelet met nagels knippen,… <br />
¤ Nooit likdoornpleisters gebruiken <br />
¤ Lo<strong>op</strong> nooit blootsvoets
Advies bij zenuwaantasting<br />
¤ Inspec%e <strong>van</strong> schoenen <br />
¤ Slijtage <br />
¤ St<strong>een</strong>tjes / spijkers <br />
¤ Pasvorm <br />
Vaak te kleine schoenen (Moeten 1 cm groter zijn)
Limited joint mobility (LJM)<br />
¤ Beperkte bewegelijkheid <br />
¤ Verplaatsing subcutane vet <br />
¤ Overdruk (eeltvorming, blaar, ulcus,…) <br />
¤ Losse / blauwe / ingroeiende nagel grote t<strong>een</strong> <br />
- Prayer’s sign -
Behandeling overdruk/ preventie ulcera<br />
¤ Vil
Behandeling overdruk / Preventie ulcera<br />
¤ Zooltherapie <br />
¤ Podoloog <br />
¤ Tot 18 ieder jaar recht, daarna om de 2 jaar gedeeltelijke <br />
terugbetaling <br />
¤ ( Semi )-‐orth<strong>op</strong>edische schoenen <br />
¤ Orth<strong>op</strong>edisch schoenmaker/bandagist <br />
¤ Jaarlijk terugbetaald tot 65 daarna om de 2 jaar. <br />
Steeds <strong>op</strong> voorschri. geneesheer-‐specialist (orth<strong>op</strong>edie, fysische geneeskunde, <br />
fysiotherapie, reumatologie, neurologie, neur<strong>op</strong>sychiatrie, revalida;e, chirurgie)
Aandachtspunten voetverzorging.<br />
¤ Wees extra voorzich%g! <br />
(gebruik freestoestel met na
Welk risic<strong>op</strong>rofiel? <br />
risicogroep 0 1 2a 2b 3 (één <strong>van</strong> <br />
volgende) <br />
Neur<strong>op</strong>athie N<strong>een</strong> Ja Ja Ja Ja <br />
Orth<strong>op</strong>edische <br />
misvorming <br />
N<strong>een</strong> N<strong>een</strong> Licht Zwaar Charcot <br />
Vaatlijden N<strong>een</strong> N<strong>een</strong> N<strong>een</strong> N<strong>een</strong> Ja <br />
Vroegere <br />
voetwonde of <br />
amputa%e <br />
N<strong>een</strong> N<strong>een</strong> N<strong>een</strong> N<strong>een</strong> Ja <br />
Risico Laag Ma%g Hoog Zeer hoog Extreem <br />
hoog
Wie behandelt wie?? <br />
Risico 0<br />
• Patiënt zelf, familieleden, pedicure,<br />
podoloog<br />
Risico 1 – 2a<br />
• Gespecialiseerde pedicure, podoloog<br />
Risico 2b – 3<br />
• podoloog
<strong>Voetverzorging</strong><br />
<strong>op</strong> <strong>maat</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>een</strong> reumapatient.
Wat is Reuma? <br />
Een verzamelnaam voor meer dan 100 aandoeningen <strong>van</strong> het<br />
bewegingsapparaat (botten, spieren, gewrichten, gewrichtkapsels , pezen en<br />
slijmzakjes) die niet het gevolg zijn <strong>van</strong> <strong>een</strong> ongeval of <strong>een</strong> blessure.<br />
Ze veroorzaken stijfheid, warmte, zwellingen, pijn en/of misvormingen.<br />
Ze zijn te verdelen in 4 groepen:<br />
1) Artritis of ontstekingsreuma<br />
2) Artrose of slijtagereuma<br />
3) Weke delen reuma<br />
4) Oste<strong>op</strong>orose of reuma <strong>van</strong> het skelet, botontkalking
Wat is Reuma? <br />
1) Artritis of ontstekingsreuma<br />
Bij ontstekingsreuma gaat het om aandoeningen die worden gekenmerkt<br />
door langdurige gewrichtsontstekingen.<br />
Eén <strong>van</strong> de meest voorkomende vormen is reumatoïde artritis (RA). Een<br />
specifieke vorm, de ziekte <strong>van</strong> Bechterew, kenmerkt zich door ontstekingen in<br />
de gewrichten <strong>van</strong> de wervelkolom en het bekken. Door deze ontstekingen<br />
kunnen wervels in de rug vastgroeien.
Wat is Reuma? <br />
2) Artrose of slijtagereuma<br />
Dit is <strong>een</strong> aandoening waarbij de kwaliteit <strong>van</strong> het gewrichtskraakb<strong>een</strong><br />
achteruit gaat. Uiteindelijk kan het kraakb<strong>een</strong> zelfs geheel verdwijnen.<br />
Artrose is de meest voorkomende gewrichtsaandoening onder ouderen. Pijn,<br />
zwelling en stijfheid in het aangedane gewricht staan centraal.
Wat is Reuma? <br />
3) Weke delen reuma (de reuma's buiten de gewrichten).<br />
Weke-delen reuma komt voor in spieren, pezen, banden, kapsels, slijmbeurzen<br />
en tussenwervelschijven.<br />
Voorbeelden <strong>van</strong> weke-delen reuma zijn fibromyalgie en tendinitis<br />
(peesontsteking). Fibromyalgie komt veel voor en kenmerkt zich door<br />
langdurige pijn in spieren, peesaanhechtingen en banden.
Wat is Reuma? <br />
4) Reuma <strong>van</strong> het skelet - Oste<strong>op</strong>orose (botontkalking)<br />
Oste<strong>op</strong>orose is <strong>een</strong> ziekte die de b<strong>een</strong>deren aantast. De b<strong>een</strong>dermassa<br />
vermindert en de b<strong>een</strong>deren worden poreus.<br />
Een toename <strong>van</strong> het risico <strong>op</strong> breuken (vooral <strong>van</strong> de heup, dijb<strong>een</strong> en pols)<br />
en wervelinzakking waardoor de lichaamslengte afneemt, zijn de belangrijkste<br />
gevolgen.<br />
Bij vrouwen verlo<strong>op</strong>t dit proces <strong>van</strong>af de men<strong>op</strong>auze sneller dan bij mannen.<br />
Dit verklaart waarom oste<strong>op</strong>orose vooral vrouwen treft.<br />
Het risico <strong>op</strong> breuken kan gemeten worden door <strong>een</strong> speciale techniek, de<br />
botdichtheidsmeting. Het is volledig pijnloos en duurt nauwelijks <strong>een</strong> 10-tal<br />
minuten.
Ontstaan Reuma<br />
¤ Verstoring <strong>van</strong> het immuunsyst<strong>een</strong> <br />
¤ Erfelijk <br />
¤ Virale of bacteriële infec%e <br />
¤ Lichamelijke belas%ng <br />
¤ Stress (Geestelijke belas%ng)
Wat is de reumatische voet?<br />
Veel voorkomende voetklachten <strong>van</strong> mensen met reuma zijn pijn,<br />
moeiheid, brandende voeten en stijfheid. Factoren die het l<strong>op</strong>en<br />
soms ernstig bemoeilijken of zelfs onmogelijk maken omdat de voet<br />
vaak <strong>een</strong> andere vorm krijgt. <br />
Belangrijk! Volledige genezing <strong>van</strong> reumatische voetklachten is niet<br />
meer mogelijk, men kan wel proberen om de voetklachten te<br />
verminderen en om de pijn te bestrijden
Beïnvloedende factoren<br />
¤ Gewrichtsontsteking
Beïnvloedende factoren<br />
Gewrichtsslijtage: <br />
¤ De kwaliteit en de hoeveelheid kraakb<strong>een</strong> in de gewrichten neemt langzaam af <br />
¤ De voet is niet meer in staat om schokken bij het l<strong>op</strong>en <strong>op</strong> te <strong>van</strong>gen. <br />
¤ De bo Misvorming <strong>van</strong> het gewricht <br />
Door vergroeiingen kunnen de middenvoetsb<strong>een</strong>tjes zich meer naar beneden plaatsen <br />
waardoor knobbels onder de voetzool ontstaan. -‐> Voorvoet wordt breder <br />
De enkel raakt ontstoken en gaat kantelen <br />
Er kan extra bot groeien door slijmbeursontstekingen.
Gewrichtsslijtage:
Voetonderzoek<br />
¤ De bewegingsmogelijkheden <strong>van</strong> de voeten en benen testen <br />
¤ Palpa%e -‐> temperatuurverschil tussen beide voeten <br />
¤ Monofilament -‐> gevoeligheid testen <br />
¤ Huidskleur -‐> bloedtoevoer <br />
¤ Op wondjes controleren <br />
¤ Drukplekken signaleren <br />
¤ Blauwdruk -‐> T<strong>een</strong> / Voetafwijkingen <br />
¤ Het schoeisel controleren
Eelt – en likdoornvorming door<br />
¤ Standafwijkingen <strong>van</strong> voeten en tenen <br />
¤ Dunner worden <strong>van</strong> het plantair vetkussen <br />
¤ De voorvoet is breder <br />
¤ Vergroeiingen <br />
¤ Niet goed passend schoeisel
Advies<br />
¤ Regelma%g naar de pedicure gaan <br />
¤ Schoenadvies geven <br />
¤ Voetoefeningen doen om de gewrichten soepel te houden <br />
¤ Zwemmen ( g<strong>een</strong> overbelas%ng) <br />
¤ Voeten dagelijks wassen met alkalivrije zeep
Bronnen<br />
¤ http://www.idf.org/diabetesatlas
Change language