08.06.2015 Views

Werkboek-de-school-van-vroeger

Werkboek-de-school-van-vroeger

Werkboek-de-school-van-vroeger

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

<strong>de</strong> <strong>school</strong><br />

<strong>van</strong> <strong>vroeger</strong><br />

werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Beste lezer,<br />

Basisscholen scholen die al vele <strong>de</strong>cennia bestaan en een jubileum vieren, kijken tij<strong>de</strong>ns<br />

een feestweek met <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren graag terug naar hoe het <strong>vroeger</strong> op <strong>school</strong> was. Daarom<br />

vind ik het hoog tijd voor een werkboek over <strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong>.<br />

Binnenkort kan ie<strong>de</strong>reen kennis nemen <strong>van</strong> <strong>de</strong> geschie<strong>de</strong>nis <strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rwijs in het<br />

Nationaal On<strong>de</strong>rwijsmuseum in Dordrecht, dat op zaterdag 11 juli 2015 <strong>de</strong> <strong>de</strong>uren opent<br />

voor het publiek. Na een perio<strong>de</strong> <strong>van</strong> veel voorbereidingen, verhuizingen en een grondige<br />

renovatie <strong>van</strong> het gebouw De Holland laten <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers, vrijwilligers en<br />

betrokkenen u graag het resultaat <strong>van</strong> alle inspanningen zien.<br />

Het on<strong>de</strong>rwijsmuseum is <strong>de</strong> enige plek in Ne<strong>de</strong>rland<br />

waar alle on<strong>de</strong>rwijsmid<strong>de</strong>len die ooit op een <strong>school</strong> in<br />

Ne<strong>de</strong>rland of in <strong>de</strong> voormalige koloniën gebruikt<br />

wer<strong>de</strong>n te zien zijn. Van <strong>school</strong>boeken, griffels,<br />

inktpotten, telramen, <strong>school</strong>platen, geografische<br />

kaarten, atlassen, foto's, toverlantaarns, agenda's<br />

tot <strong>school</strong>bankjes en een enorm assortiment aan<br />

leermid<strong>de</strong>len. Het is er allemaal. Het Nationaal<br />

On<strong>de</strong>rwijsmuseum heeft, met meer dan 350.000<br />

voorwerpen, <strong>de</strong> grootste on<strong>de</strong>rwijscollectie ter<br />

wereld.<br />

In een levendige en veelzijdige tentoonstelling laat<br />

het museum straks <strong>de</strong> vele aspecten <strong>van</strong> het<br />

on<strong>de</strong>rwijs en <strong>de</strong> invloed er<strong>van</strong> op jeugdcultuur zien.<br />

Bezoek het museum en beleef aan <strong>de</strong> hand <strong>van</strong><br />

persoonlijke verhalen en actuele gebeurtenissen <strong>de</strong><br />

ontwikkeling <strong>van</strong> on<strong>de</strong>rwijs (geschie<strong>de</strong>nis) in het<br />

he<strong>de</strong>n, verle<strong>de</strong>n en toekomst.<br />

Als ik word geboekt als <strong>school</strong>goochelaar om jubilea<br />

<strong>van</strong> scholen die al lang bestaan te vieren, doe ik<br />

meestal mijn goochelshow De Goochelaca<strong>de</strong>mie of<br />

Hallo wereld in 80 dagen. Het leuke <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

laatstgenoem<strong>de</strong> voorstelling is dat <strong>de</strong>ze gebaseerd is<br />

op het beroem<strong>de</strong> boek <strong>van</strong> Jules Verne en speelt in<br />

<strong>de</strong> tijd <strong>van</strong> ongeveer 150 jaar gele<strong>de</strong>n.<br />

Ook mijn nieuwste voorstelling, <strong>de</strong> Science Magic<br />

Show (voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rboekenweek 7 t/m 18 oktober<br />

2015) heeft raakvlakken met het verle<strong>de</strong>n omdat <strong>de</strong><br />

geschie<strong>de</strong>nis <strong>van</strong> wetenschap en techniek daarin<br />

aan <strong>de</strong> or<strong>de</strong> komt.<br />

Aarnoud Agricola<br />

Schoolgoochelaar en buikspreker<br />

www.goochelaar.biz<br />

06 - 39 48 93 37<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Welke voorstelling past bij jullie feest of project?<br />

1. Goochelshow De Goochelaca<strong>de</strong>mie: geweldige <strong>school</strong>voorstelling met goochelen en<br />

buikspreken voor alle gelegenhe<strong>de</strong>n zoals jubilea, afscheidsfeesten, openingen en juffenen<br />

meestersdagen<br />

2. Buikspeekshow Rijmen<strong>de</strong> dieren: bijzon<strong>de</strong>re voorstelling met buikspreken en goochelen<br />

die i<strong>de</strong>aal is voor voor een dierenproject of een project over <strong>de</strong> axenroos omdat Aarnoud<br />

Agricola hier <strong>de</strong> tien dieren <strong>van</strong> <strong>de</strong> axenroos presenteert.<br />

3. Goochelshow Hallo wereld in 80 dagen: Zeer geschikt voor een <strong>school</strong>breed<br />

lan<strong>de</strong>npoject of een <strong>school</strong>jubileum <strong>van</strong> 100 tot 200 jaar omdat het verhaal zich afspeelt in<br />

<strong>de</strong> negentien<strong>de</strong> eeuw.<br />

4. Sprookjesfeest Goochelshow: sluit perfect aan op een sprookjesproject omdat tovenaar<br />

Merlijn goochelt met figuren uit zeven beken<strong>de</strong> sprookjes: Kleinduimpje, Sneeuwitje, <strong>de</strong><br />

wolf en <strong>de</strong> zeven geitjes, Hans en Grietje, Pinokkio, Roodkapje en Assepoester,<br />

5. Science Magic Show (voor kin<strong>de</strong>rboekenweek 2015): professor www (waanzinnige<br />

wetenschappelijke wijsneus) neemt <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren in sneltreinvaart mee in <strong>de</strong> wereld <strong>van</strong><br />

wetenschap en techiek en gaat in op klokken, dinosaurussen, uitvin<strong>de</strong>rs, elektriciteit,<br />

magnetisme en geluid.<br />

06!-!39!48!93!37<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Woordzoeker<br />

atlas, globe, bord, krijt, wisser, schrift, griffel, inkt, potlood, lei, griffel, juf,<br />

meester, boek, klok, tafel, stoel, landkaart, klas, kin<strong>de</strong>ren, pen, verf, bel,<br />

plein, telraam<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Ot en Sien, en het leesplankje aap, noot, mies<br />

Hele generaties <strong>school</strong>kin<strong>de</strong>ren hebben leeson<strong>de</strong>rwijs gehad met <strong>de</strong> boekjes <strong>van</strong> Ot en<br />

Sien. De vier <strong>de</strong>eltjes "Nog bij moe<strong>de</strong>r" verschenen in 1905/1905 en ze waren <strong>van</strong>af het<br />

begin een ongekend succes.<br />

De auteur <strong>van</strong> Ot en Sien was H. Scheepstra, leraar Ne<strong>de</strong>rlands en opvoedkun<strong>de</strong> aan <strong>de</strong><br />

Rijkskweek<strong>school</strong> in Groningen, die zich op het standpunt stel<strong>de</strong> dat het on<strong>de</strong>rwijs niet<br />

grauw en theoretisch moest zijn, maar zoveel mogelijk afgestemd moest wor<strong>de</strong>n op het<br />

gewone, alledaagse leven.<br />

Dat inzicht werd ge<strong>de</strong>eld door <strong>de</strong> beken<strong>de</strong> <strong>school</strong>meester/pedagoog Jan Ligthart uit Den<br />

Haag, die heftig fulmineer<strong>de</strong> tegen wat hij noem<strong>de</strong> 'formalistisch on<strong>de</strong>rwijs, waar geen<br />

leven in zit en dat geen leven wekt.' Bei<strong>de</strong> mannen schreven nog veel meer leesboekjes,<br />

die nauw aansloten bij <strong>de</strong> belevingswereld <strong>van</strong> het kind. Dat hun boekjes zo'n groot<br />

succes wer<strong>de</strong>n, is in niet geringe mate te danken aan illustrator Cornelis Jetses, die bij<br />

hun werk <strong>de</strong> prachtigste tekeningen en aquarellen maakte.<br />

Ook bewerkten Scheepstra en Ligthart <strong>de</strong> leesmetho<strong>de</strong> <strong>van</strong> Hoogeveen. Jetses teken<strong>de</strong><br />

nieuwe plaatjes voor het aangepaste leesplankje en schil<strong>de</strong>r<strong>de</strong> <strong>de</strong> vertelselplaat, die bij <strong>de</strong><br />

metho<strong>de</strong> hoor<strong>de</strong>. Generaties kin<strong>de</strong>ren hebben eveneens lezen geleerd met "het<br />

verbeter<strong>de</strong> leesplankje <strong>van</strong> Hoogeveen", beter bekend als 'Aap-Noot-Mies'.<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

klompen<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Ot!en!sien<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Doolhof: wat zei John Dewey over on<strong>de</strong>rwijzen?<br />

................................................................................................................................................<br />

................................................................................................................................................<br />

................................................................................................................................................<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

<strong>school</strong>gebouw<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Het ou<strong>de</strong> <strong>school</strong>gebouw<br />

Hoe zag <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> dorps<strong>school</strong> eruit? Klopt het beeld dat sommige ou<strong>de</strong>ren daar<strong>van</strong> nog<br />

hebben? Een hoogbejaar<strong>de</strong> oud-<strong>school</strong>meester herinnert zich: 'Het <strong>school</strong>gebouw had<br />

enkele lokalen, met zeer grote ramen, waar<strong>van</strong> <strong>de</strong> bovenste vensters open-geschoven<br />

kon<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n. In <strong>de</strong> lokalen ston<strong>de</strong>n vier rijen houten banken, <strong>van</strong> voren naar achteren<br />

in grootte oplopend, zodat zowel <strong>de</strong> kleine als <strong>de</strong> grotere kin<strong>de</strong>ren behoorlijk kon<strong>de</strong>n<br />

zitten.<br />

In een hoek <strong>van</strong> het lokaal stond een allesbran<strong>de</strong>r, waarin turf en kolen wer<strong>de</strong>n gestookt.<br />

Omdat <strong>de</strong> kachel nogal wat warmte kon uitstralen, stond er een zwart, gebogen metalen<br />

scherm omheen, zodat <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren zich niet kon<strong>de</strong>n schroeien of bran<strong>de</strong>n. De kachel<br />

werd 's morgens, als het koud was, aangemaakt door <strong>de</strong> <strong>school</strong>schoonmaakster.<br />

Ze kwam voor dag en dauw, zodat het al lekker warm was als <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren arriveer<strong>de</strong>n.<br />

Voor het aanmaken gebruikte ze losse bolsterturf, die gemakkelijk vlam vatte; daar kwam<br />

har<strong>de</strong> baggerturf bovenop en tenslotte wer<strong>de</strong>n er kolen bijgegooid. Van <strong>de</strong> <strong>school</strong>meester<br />

en <strong>de</strong> juf werd verwacht dat ze zelf <strong>de</strong> kachel overdag bijvul<strong>de</strong>n en oppor<strong>de</strong>n, zodat het<br />

vuur goed bleef bran<strong>de</strong>n.<br />

Wat we voor verlichting had<strong>de</strong>n? In <strong>de</strong> lokalen hingen vier petroleumlampen, al met een<br />

verbeter<strong>de</strong> bran<strong>de</strong>r, dat wil zeggen met een gloeikousje erin. Gaslicht hebben we nooit<br />

gehad. Bij het aansteken moest je eerst het lampeglaasje oplichten, <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>r omhoog<br />

draaien, aansteken en bijstellen, an<strong>de</strong>rs ging hij walmen. Dan liet je het glaasje weer<br />

zakken.<br />

In het lokaal stond ver<strong>de</strong>r een hoge lessenaar en een hoge stoel. Schoolbor<strong>de</strong>n waren er<br />

natuurlijk ook al, er werd met gewoon krijt op geschreven. In <strong>de</strong> gang waren kapstokken<br />

met nummers, zodat ie<strong>de</strong>reen zijn eigen plaats wist en daaron<strong>de</strong>r stond een houten<br />

klompenbak voor <strong>de</strong> klompen. De kin<strong>de</strong>ren mochten natuurlijk niet met hun vieze,<br />

mod<strong>de</strong>rige klompen in <strong>de</strong> klas. Maar ze had<strong>de</strong>n vaak een paar ouwe klompjes, die al<br />

aardig versleten waren, voor in het lokaal.<br />

Dat <strong>de</strong> klompen smerig waren, is geen won<strong>de</strong>r. Want <strong>de</strong> wegen waren vaak onverhard en<br />

vooral in het najaar en in <strong>de</strong> winter mod<strong>de</strong>rig. Bovendien had het <strong>school</strong>plein geen<br />

bestrating. Als het dooi<strong>de</strong> was het vaak één weke brij en het kon dagenlang duren,<br />

voordat <strong>de</strong> vorst goed uit <strong>de</strong> grond was getrokken.<br />

Waterleiding was er niet op <strong>school</strong>. Op het <strong>school</strong>plein stond een pomp, waar je water uit<br />

kon drinken door <strong>van</strong> je han<strong>de</strong>n een kommetje te maken. Met <strong>de</strong> zwengel pompte je het<br />

water uit <strong>de</strong> wel naar boven en dan klater<strong>de</strong> het in een stortbak met een rooster. Bij elk<br />

<strong>school</strong>lokaal had je een paar lage plasbakken en toiletten, je zou ze beter plee's kunnen<br />

noemen, want ze waren niet aangesloten op een riolering.<br />

On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> w.c.'s was een grote beerput, een vergaarbak die regelmatig door een boer met<br />

een schepemmer werd leeggehaald voor <strong>de</strong> bemesting <strong>van</strong> zijn land. In <strong>de</strong> ou<strong>de</strong><br />

dorps<strong>school</strong> hing een heel speciaal luchtje, een mengeling <strong>van</strong> geuren <strong>van</strong> <strong>de</strong> w.c.'s, <strong>de</strong><br />

bran<strong>de</strong>n<strong>de</strong> kachel en....<strong>de</strong> leerlingen.<br />

De meeste kin<strong>de</strong>ren wer<strong>de</strong>n één keer in <strong>de</strong> week in een tobbe in <strong>de</strong> kamer helemaal<br />

gewassen. Daarna wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> klompen in <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> waskuip schoongeboend.<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Rebus: wat zei William Buttler Yeats over on<strong>de</strong>rwijs?<br />

................................................................................................................................................<br />

................................................................................................................................................<br />

................................................................................................................................................<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Beste kin<strong>de</strong>ren,<br />

Op <strong>de</strong> website <strong>van</strong> jullie <strong>school</strong> las ik hoe het bij<br />

jullie op <strong>school</strong> gaat. In vind dat jullie een heel<br />

gezellige <strong>school</strong> hebben. Toen ik op <strong>school</strong> zat, was<br />

alles heel an<strong>de</strong>rs, lang niet zo prettig en leuk als nu.<br />

In <strong>de</strong>ze brief zal jullie wat vertellen over <strong>de</strong> <strong>school</strong><br />

<strong>van</strong> <strong>vroeger</strong>.! Ik ben niet zo handig op <strong>de</strong> computer.<br />

Daarom heb ik <strong>de</strong>ze brief maar gewoon met <strong>de</strong> hand<br />

geschreven.<br />

Ik heb leren lezen met het leesplankje dat begint met<br />

<strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n aap, noot mies. Vroeger had<strong>de</strong>n wij in het<br />

begin geen pennen en schriften. Wij schreven toen met<br />

een griffel op een lei.<br />

Een lei was een soort klein <strong>school</strong>bord dat gemaakt<br />

was <strong>van</strong> <strong>van</strong>! een bepaald soort steen. Er zat een<br />

houten lijst omheen. De griffel was een soort krijtje.<br />

Ie<strong>de</strong>r kind had een eigen lei, griffel en sponzendoos.<br />

In die doos zat een vochtig sponsje. Daarmee kon je<br />

fouten wegvegen of je lei schoon vegen als hij vol<br />

was. Later kwamen er ook wel schriften en<br />

kroontjespennen.!<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

In elke <strong>school</strong>bank zat een potje met inkt. Over het<br />

potje zat een schuifje. Als je niet aan het<br />

schrijven was moest dat dicht. Ie<strong>de</strong>reen had ook een<br />

inktlap. Daaraan veeg<strong>de</strong> je <strong>de</strong> kroontjespen af als je<br />

klaar was.!<br />

De meisjes kregen in die tijd an<strong>de</strong>re lessen dan <strong>de</strong><br />

jongens. Zij leer<strong>de</strong>n breien en naaien. Als je acht jaar<br />

was moest je een sok kunnen breien en gaten kunnen<br />

stoppen. Jongens had<strong>de</strong>n vaker gym, dit gebeur<strong>de</strong> op<br />

het <strong>school</strong>plein want een gymzaal was er toen nog<br />

niet.!<br />

In <strong>de</strong> klas had<strong>de</strong>n we ook geen verwarming. Er stond<br />

een kachel in <strong>de</strong> klas waar kolen in wer<strong>de</strong>n gestookt.<br />

Vroeger zaten <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren! met z'n tweeën in hele har<strong>de</strong><br />

houten banken die helemaal niet lekker zaten. Als je<br />

straf kreeg, moest je een bord voor waarop ezel of<br />

domoor was geschreven en dan in <strong>de</strong> hoek <strong>van</strong> <strong>de</strong> klas<br />

gaan staan.!<br />

Ver<strong>de</strong>r waren <strong>de</strong> ramen heel hoog, naar buiten kijken<br />

kon haast niet. Wij! moesten wij altijd heel netjes<br />

zitten met onze armen over elkaar, voeten naast elkaar<br />

en <strong>de</strong> rug recht.!<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Wij kregen op een heel an<strong>de</strong>re manier les dan jullie nu.<br />

Lezen gebeur<strong>de</strong> altijd hardop en klassikaal. Er waren<br />

ook niet zoveel boeken, zoals er nu zijn. Dus wer<strong>de</strong>n<br />

<strong>de</strong> boeken vaak nog een keer gelezen. De verhalen waren<br />

min<strong>de</strong>r leuk dan nu.!<br />

Met rekenen moesten wij altijd heel veel rijtjes met<br />

geldsommen maken, koopmansrekenen noem<strong>de</strong>n ze dat.<br />

Ver<strong>de</strong>r moesten we altijd alle tafels uit ons hoofd<br />

kennen.! Zo gingen er nog veel meer dingen an<strong>de</strong>rs dan nu<br />

bij jullie op <strong>school</strong>.!<br />

Groetjes,<br />

goochelaar Aarnoud Agricola<br />

Klik voor <strong>de</strong> vi<strong>de</strong>o: <strong>vroeger</strong> was het an<strong>de</strong>rs op <strong>school</strong><br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

ganzenveer,!<br />

inkt!en!papier<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

boeken<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Legpuzzel: Sinterklaas in <strong>de</strong> klas<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Als je een leeromgeving wilt creëren die direct<br />

tegengesteld is aan waar <strong>de</strong> hersenen goed in<br />

zijn, zou je waarschijnlijk zoiets als een<br />

klaslokaal ontwerpen (John Medina).<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

aankleedpop<br />

jongen<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

aankleedpop<br />

meisje<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

De!paraplu!en!<strong>de</strong>!tas!<br />

<strong>van</strong>!<strong>de</strong>!meester<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

schrijfmachine<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

telefoon<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Invuloefening: kin<strong>de</strong>ren <strong>van</strong> <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> dorps<strong>school</strong><br />

D_or <strong>de</strong> dorps_traat ga_t ratelen_ het ko_tsje va_ <strong>de</strong> dokte_. Hi_ is op w_g<br />

na_r een ho_g-zwang_re vro_w, di_ in e_n nau_e bedste_ ha_r pijn_n lig_ te<br />

verbijte_. Verd_r l_jkt <strong>de</strong> st_aat uitges_orven.<br />

De ma_nen zi_n aan het _erk op he_ lan_ of in hun wink_ls en ambac_tsbedrijven.<br />

En <strong>de</strong> vrou_en doen t_uis hun huishoudi_g of ze zij_ bez_g in <strong>de</strong><br />

moestui_. Ook rond_m <strong>de</strong> d_rps<strong>school</strong> heers_ rust.<br />

Een p_ar houtdui_en koer_n in <strong>de</strong> g_ote kastan_eboom, die vo_r h_t sobe_e<br />

<strong>school</strong>gebo_w sta_t. Op het mod_erige s_hoolplein s_ringen wat mu_sen<br />

tjilpe_d ron_. Vanui_ één <strong>van</strong> <strong>de</strong> lokal_n klinken stem_en <strong>van</strong> zinge_<strong>de</strong><br />

kin<strong>de</strong>ren:<br />

"Holland, ze zeggen: je grond is zo dras. Maar mals zijn je wei<strong>de</strong>n en puik is<br />

je gras. En vet zijn je glanzen<strong>de</strong> koeien....."<br />

De k_n<strong>de</strong>ren zi_gen m_t lange uithal_n. Ev_n is he_ st_l, dan sla_t <strong>de</strong><br />

<strong>school</strong><strong>de</strong>_r open. Een hele s_oet kin<strong>de</strong>_en ko_t j_elend naa_ bu_ten. Dol en<br />

u_tgelaten re_nen ze <strong>de</strong> v_ijheid tegemoe_. Een <strong>van</strong> <strong>de</strong> j_ngens goo_t zijn<br />

pet ho_g in <strong>de</strong> luc_t en <strong>van</strong>gt hem daar_a be_endig we_r op.<br />

Opge_on<strong>de</strong>n ste_men: "Zu_len we slo_tje sprin_en - zullen we kni_keren -<br />

wie g_at er me_ tou_tje spring_n - hoe is het met <strong>de</strong> oo_evaars?" De<br />

_choolmeester staa_ glimlachen_ in <strong>de</strong> <strong>de</strong>uropenin_ en blij_t ev_n wachte_,<br />

t_t het sch_olplein w_er helemaa_ lee_ is. Da_ gaat hij na_r binnen en slu_t<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>_r.<br />

Bron: ‘Leven op het platteland’ <strong>van</strong> Jan A. Niemeijer<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Toen er nog geen leerplicht was<br />

Vóór 1900 was er nog geen leerplicht en veel kin<strong>de</strong>ren kwamen ongeregeld op <strong>school</strong>. Ze<br />

bleven thuis als <strong>de</strong> klompen stuk waren of goe<strong>de</strong> kleren ontbraken. Ze verzuim<strong>de</strong>n ook als<br />

ze thuis of op het land moesten helpen. Meisjes <strong>van</strong> 8 à 9 jaar moesten al taken <strong>van</strong> hun<br />

moe<strong>de</strong>r overnemen, als ze ziek was of uit werken ging. Ook wer<strong>de</strong>n kin<strong>de</strong>ren <strong>van</strong> boeren<br />

en arbei<strong>de</strong>rs regelmatig ingeschakeld bij allerlei werkzaamhe<strong>de</strong>n in het boerenbedrijf.<br />

Een on<strong>de</strong>rwijzer klaag<strong>de</strong>: "In Maart en April poten mijn leerlingen aardappelen, in Mei<br />

leggen ze <strong>de</strong> boontjes, in Juni maken ze strooptochten tegen het onkruid, in Juli en half<br />

Augustus vind ik ze in <strong>de</strong> toppen <strong>van</strong> <strong>de</strong> bomen lijsterbessen plukken, waarmee in <strong>de</strong>n<br />

winter op groote schaal lijsters ge<strong>van</strong>gen wor<strong>de</strong>n. In September rooien ze <strong>de</strong><br />

aardappelen, in October zoeken ze eikels, in December of Januari, helaas soms in bei<strong>de</strong><br />

maan<strong>de</strong>n, rij<strong>de</strong>n ze op schaatsen, in Februari, die maar 28 dagen heeft, ben ik volgens<br />

een leerplan, dat door vele autoriteiten goedgekeurd moest wor<strong>de</strong>n, bezig hen zo<br />

gelei<strong>de</strong>lijk mogelijk te ontwikkelen."<br />

In die tijd kwamen sommige kin<strong>de</strong>ren alleen in <strong>de</strong> wintertijd regelmatig op <strong>school</strong>. Ze<br />

moesten zo vaak verstek laten gaan, dat ze aan het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> hun <strong>school</strong>tijd alleen een<br />

beetje kon<strong>de</strong>n lezen, schrijven en rekenen. Na <strong>de</strong> invoering <strong>van</strong> <strong>de</strong> leerplicht was ie<strong>de</strong>reen<br />

verplicht tot zijn twaalf<strong>de</strong> levensjaar naar <strong>school</strong> te gaan. En dat was een belangrijke<br />

verbetering, maar ook daarna liet het <strong>school</strong>bezoek nog wel te wensen over.<br />

De kin<strong>de</strong>ren kon<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> aardappeloogst maximaal zes weken landbouwverlof krijgen.<br />

Daarvoor moest een formulier wor<strong>de</strong>n ingeleverd bij het hoofd <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>school</strong>, die het<br />

doorstuur<strong>de</strong> naar <strong>de</strong> <strong>school</strong>opziener. Als die er zijn fiat aan had gegeven, kreeg <strong>de</strong><br />

<strong>school</strong>meester <strong>de</strong> formulieren terug en hij moest ze bij controle kunnen tonen. In <strong>de</strong><br />

praktijk kwam het er op neer, dat er vaak enige weken bij gesmokkeld wer<strong>de</strong>n, zodat <strong>de</strong><br />

kin<strong>de</strong>ren in het najaar een groot <strong>de</strong>el <strong>van</strong> het leerprogramma misten en vaak<br />

achterstan<strong>de</strong>n opliepen.<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

fiets<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

stoomtrein<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37


School [Assembly instructions]<br />

Glue.<br />

Glue.<br />

Glue.<br />

Assembly<br />

Cut line<br />

Cut along the line.<br />

Mountain fold<br />

Make a mountain fold along the line.<br />

Valley fold<br />

Make a valley fold along the line.<br />

Glue spot<br />

Glue together.<br />

You will need<br />

scissors, ruler, glue (we recommend woodwork glue)<br />

Assembly tip<br />

Fold along the mountain fold and valley fold lines to make creases.<br />

Caution<br />

Be very careful when handling scissors.<br />

Keep glue away from small children.


School [Assembly instructions]<br />

Glue.<br />

Glue.<br />

Glue.<br />

Assembly<br />

Cut line<br />

Cut along the line.<br />

Mountain fold<br />

Make a mountain fold along the line.<br />

Valley fold<br />

Make a valley fold along the line.<br />

Glue spot<br />

Glue together.<br />

You will need<br />

scissors, ruler, glue (we recommend woodwork glue)<br />

Assembly tip<br />

Fold along the mountain fold and valley fold lines to make creases.<br />

Caution<br />

Be very careful when handling scissors.<br />

Keep glue away from small children.


School [Assembly instructions]<br />

Figure<br />

Glue.<br />

Schoolhouse<br />

Trees<br />

Fold.<br />

Place your choosing.<br />

Glue.<br />

Schoolyard<br />

Schoolyard<br />

Sign<br />

Glue.<br />

Choose the sign you prefer and stick it on.<br />

Assembly<br />

Cut line<br />

Cut along the line.<br />

Mountain fold<br />

Make a mountain fold along the line.<br />

Valley fold<br />

Make a valley fold along the line.<br />

Glue spot<br />

Glue together.<br />

You will need<br />

scissors, ruler, glue (we recommend woodwork glue)<br />

Assembly tip<br />

Fold along the mountain fold and valley fold lines to make creases.<br />

Caution<br />

Be very careful when handling scissors.<br />

Keep glue away from small children.


School<br />

Mountain fold<br />

Glue spot


School<br />

Mountain fold<br />

Glue spot<br />

http://www.canon.com/c-park/en/


School<br />

Mountain fold<br />

Valley fold<br />

Glue spot


School<br />

Mountain fold<br />

Valley fold<br />

Glue spot


School<br />

Mountain fold<br />

Valley fold<br />

Glue spot


School<br />

Valley fold<br />

Glue spot


School<br />

Glue spot


School<br />

Glue spot


School<br />

Valley fold


<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />

Schoolgoochelaar<br />

Aarnoud Agricola<br />

www.goochelaar.biz<br />

06 - 39 48 93 37<br />

Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!