Werkboek-de-school-van-vroeger
Werkboek-de-school-van-vroeger
Werkboek-de-school-van-vroeger
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
<strong>de</strong> <strong>school</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>vroeger</strong><br />
werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Beste lezer,<br />
Basisscholen scholen die al vele <strong>de</strong>cennia bestaan en een jubileum vieren, kijken tij<strong>de</strong>ns<br />
een feestweek met <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren graag terug naar hoe het <strong>vroeger</strong> op <strong>school</strong> was. Daarom<br />
vind ik het hoog tijd voor een werkboek over <strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong>.<br />
Binnenkort kan ie<strong>de</strong>reen kennis nemen <strong>van</strong> <strong>de</strong> geschie<strong>de</strong>nis <strong>van</strong> het on<strong>de</strong>rwijs in het<br />
Nationaal On<strong>de</strong>rwijsmuseum in Dordrecht, dat op zaterdag 11 juli 2015 <strong>de</strong> <strong>de</strong>uren opent<br />
voor het publiek. Na een perio<strong>de</strong> <strong>van</strong> veel voorbereidingen, verhuizingen en een grondige<br />
renovatie <strong>van</strong> het gebouw De Holland laten <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers, vrijwilligers en<br />
betrokkenen u graag het resultaat <strong>van</strong> alle inspanningen zien.<br />
Het on<strong>de</strong>rwijsmuseum is <strong>de</strong> enige plek in Ne<strong>de</strong>rland<br />
waar alle on<strong>de</strong>rwijsmid<strong>de</strong>len die ooit op een <strong>school</strong> in<br />
Ne<strong>de</strong>rland of in <strong>de</strong> voormalige koloniën gebruikt<br />
wer<strong>de</strong>n te zien zijn. Van <strong>school</strong>boeken, griffels,<br />
inktpotten, telramen, <strong>school</strong>platen, geografische<br />
kaarten, atlassen, foto's, toverlantaarns, agenda's<br />
tot <strong>school</strong>bankjes en een enorm assortiment aan<br />
leermid<strong>de</strong>len. Het is er allemaal. Het Nationaal<br />
On<strong>de</strong>rwijsmuseum heeft, met meer dan 350.000<br />
voorwerpen, <strong>de</strong> grootste on<strong>de</strong>rwijscollectie ter<br />
wereld.<br />
In een levendige en veelzijdige tentoonstelling laat<br />
het museum straks <strong>de</strong> vele aspecten <strong>van</strong> het<br />
on<strong>de</strong>rwijs en <strong>de</strong> invloed er<strong>van</strong> op jeugdcultuur zien.<br />
Bezoek het museum en beleef aan <strong>de</strong> hand <strong>van</strong><br />
persoonlijke verhalen en actuele gebeurtenissen <strong>de</strong><br />
ontwikkeling <strong>van</strong> on<strong>de</strong>rwijs (geschie<strong>de</strong>nis) in het<br />
he<strong>de</strong>n, verle<strong>de</strong>n en toekomst.<br />
Als ik word geboekt als <strong>school</strong>goochelaar om jubilea<br />
<strong>van</strong> scholen die al lang bestaan te vieren, doe ik<br />
meestal mijn goochelshow De Goochelaca<strong>de</strong>mie of<br />
Hallo wereld in 80 dagen. Het leuke <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
laatstgenoem<strong>de</strong> voorstelling is dat <strong>de</strong>ze gebaseerd is<br />
op het beroem<strong>de</strong> boek <strong>van</strong> Jules Verne en speelt in<br />
<strong>de</strong> tijd <strong>van</strong> ongeveer 150 jaar gele<strong>de</strong>n.<br />
Ook mijn nieuwste voorstelling, <strong>de</strong> Science Magic<br />
Show (voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rboekenweek 7 t/m 18 oktober<br />
2015) heeft raakvlakken met het verle<strong>de</strong>n omdat <strong>de</strong><br />
geschie<strong>de</strong>nis <strong>van</strong> wetenschap en techniek daarin<br />
aan <strong>de</strong> or<strong>de</strong> komt.<br />
Aarnoud Agricola<br />
Schoolgoochelaar en buikspreker<br />
www.goochelaar.biz<br />
06 - 39 48 93 37<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Welke voorstelling past bij jullie feest of project?<br />
1. Goochelshow De Goochelaca<strong>de</strong>mie: geweldige <strong>school</strong>voorstelling met goochelen en<br />
buikspreken voor alle gelegenhe<strong>de</strong>n zoals jubilea, afscheidsfeesten, openingen en juffenen<br />
meestersdagen<br />
2. Buikspeekshow Rijmen<strong>de</strong> dieren: bijzon<strong>de</strong>re voorstelling met buikspreken en goochelen<br />
die i<strong>de</strong>aal is voor voor een dierenproject of een project over <strong>de</strong> axenroos omdat Aarnoud<br />
Agricola hier <strong>de</strong> tien dieren <strong>van</strong> <strong>de</strong> axenroos presenteert.<br />
3. Goochelshow Hallo wereld in 80 dagen: Zeer geschikt voor een <strong>school</strong>breed<br />
lan<strong>de</strong>npoject of een <strong>school</strong>jubileum <strong>van</strong> 100 tot 200 jaar omdat het verhaal zich afspeelt in<br />
<strong>de</strong> negentien<strong>de</strong> eeuw.<br />
4. Sprookjesfeest Goochelshow: sluit perfect aan op een sprookjesproject omdat tovenaar<br />
Merlijn goochelt met figuren uit zeven beken<strong>de</strong> sprookjes: Kleinduimpje, Sneeuwitje, <strong>de</strong><br />
wolf en <strong>de</strong> zeven geitjes, Hans en Grietje, Pinokkio, Roodkapje en Assepoester,<br />
5. Science Magic Show (voor kin<strong>de</strong>rboekenweek 2015): professor www (waanzinnige<br />
wetenschappelijke wijsneus) neemt <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren in sneltreinvaart mee in <strong>de</strong> wereld <strong>van</strong><br />
wetenschap en techiek en gaat in op klokken, dinosaurussen, uitvin<strong>de</strong>rs, elektriciteit,<br />
magnetisme en geluid.<br />
06!-!39!48!93!37<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Woordzoeker<br />
atlas, globe, bord, krijt, wisser, schrift, griffel, inkt, potlood, lei, griffel, juf,<br />
meester, boek, klok, tafel, stoel, landkaart, klas, kin<strong>de</strong>ren, pen, verf, bel,<br />
plein, telraam<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Ot en Sien, en het leesplankje aap, noot, mies<br />
Hele generaties <strong>school</strong>kin<strong>de</strong>ren hebben leeson<strong>de</strong>rwijs gehad met <strong>de</strong> boekjes <strong>van</strong> Ot en<br />
Sien. De vier <strong>de</strong>eltjes "Nog bij moe<strong>de</strong>r" verschenen in 1905/1905 en ze waren <strong>van</strong>af het<br />
begin een ongekend succes.<br />
De auteur <strong>van</strong> Ot en Sien was H. Scheepstra, leraar Ne<strong>de</strong>rlands en opvoedkun<strong>de</strong> aan <strong>de</strong><br />
Rijkskweek<strong>school</strong> in Groningen, die zich op het standpunt stel<strong>de</strong> dat het on<strong>de</strong>rwijs niet<br />
grauw en theoretisch moest zijn, maar zoveel mogelijk afgestemd moest wor<strong>de</strong>n op het<br />
gewone, alledaagse leven.<br />
Dat inzicht werd ge<strong>de</strong>eld door <strong>de</strong> beken<strong>de</strong> <strong>school</strong>meester/pedagoog Jan Ligthart uit Den<br />
Haag, die heftig fulmineer<strong>de</strong> tegen wat hij noem<strong>de</strong> 'formalistisch on<strong>de</strong>rwijs, waar geen<br />
leven in zit en dat geen leven wekt.' Bei<strong>de</strong> mannen schreven nog veel meer leesboekjes,<br />
die nauw aansloten bij <strong>de</strong> belevingswereld <strong>van</strong> het kind. Dat hun boekjes zo'n groot<br />
succes wer<strong>de</strong>n, is in niet geringe mate te danken aan illustrator Cornelis Jetses, die bij<br />
hun werk <strong>de</strong> prachtigste tekeningen en aquarellen maakte.<br />
Ook bewerkten Scheepstra en Ligthart <strong>de</strong> leesmetho<strong>de</strong> <strong>van</strong> Hoogeveen. Jetses teken<strong>de</strong><br />
nieuwe plaatjes voor het aangepaste leesplankje en schil<strong>de</strong>r<strong>de</strong> <strong>de</strong> vertelselplaat, die bij <strong>de</strong><br />
metho<strong>de</strong> hoor<strong>de</strong>. Generaties kin<strong>de</strong>ren hebben eveneens lezen geleerd met "het<br />
verbeter<strong>de</strong> leesplankje <strong>van</strong> Hoogeveen", beter bekend als 'Aap-Noot-Mies'.<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
klompen<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Ot!en!sien<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Doolhof: wat zei John Dewey over on<strong>de</strong>rwijzen?<br />
................................................................................................................................................<br />
................................................................................................................................................<br />
................................................................................................................................................<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
<strong>school</strong>gebouw<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Het ou<strong>de</strong> <strong>school</strong>gebouw<br />
Hoe zag <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> dorps<strong>school</strong> eruit? Klopt het beeld dat sommige ou<strong>de</strong>ren daar<strong>van</strong> nog<br />
hebben? Een hoogbejaar<strong>de</strong> oud-<strong>school</strong>meester herinnert zich: 'Het <strong>school</strong>gebouw had<br />
enkele lokalen, met zeer grote ramen, waar<strong>van</strong> <strong>de</strong> bovenste vensters open-geschoven<br />
kon<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n. In <strong>de</strong> lokalen ston<strong>de</strong>n vier rijen houten banken, <strong>van</strong> voren naar achteren<br />
in grootte oplopend, zodat zowel <strong>de</strong> kleine als <strong>de</strong> grotere kin<strong>de</strong>ren behoorlijk kon<strong>de</strong>n<br />
zitten.<br />
In een hoek <strong>van</strong> het lokaal stond een allesbran<strong>de</strong>r, waarin turf en kolen wer<strong>de</strong>n gestookt.<br />
Omdat <strong>de</strong> kachel nogal wat warmte kon uitstralen, stond er een zwart, gebogen metalen<br />
scherm omheen, zodat <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren zich niet kon<strong>de</strong>n schroeien of bran<strong>de</strong>n. De kachel<br />
werd 's morgens, als het koud was, aangemaakt door <strong>de</strong> <strong>school</strong>schoonmaakster.<br />
Ze kwam voor dag en dauw, zodat het al lekker warm was als <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren arriveer<strong>de</strong>n.<br />
Voor het aanmaken gebruikte ze losse bolsterturf, die gemakkelijk vlam vatte; daar kwam<br />
har<strong>de</strong> baggerturf bovenop en tenslotte wer<strong>de</strong>n er kolen bijgegooid. Van <strong>de</strong> <strong>school</strong>meester<br />
en <strong>de</strong> juf werd verwacht dat ze zelf <strong>de</strong> kachel overdag bijvul<strong>de</strong>n en oppor<strong>de</strong>n, zodat het<br />
vuur goed bleef bran<strong>de</strong>n.<br />
Wat we voor verlichting had<strong>de</strong>n? In <strong>de</strong> lokalen hingen vier petroleumlampen, al met een<br />
verbeter<strong>de</strong> bran<strong>de</strong>r, dat wil zeggen met een gloeikousje erin. Gaslicht hebben we nooit<br />
gehad. Bij het aansteken moest je eerst het lampeglaasje oplichten, <strong>de</strong> bran<strong>de</strong>r omhoog<br />
draaien, aansteken en bijstellen, an<strong>de</strong>rs ging hij walmen. Dan liet je het glaasje weer<br />
zakken.<br />
In het lokaal stond ver<strong>de</strong>r een hoge lessenaar en een hoge stoel. Schoolbor<strong>de</strong>n waren er<br />
natuurlijk ook al, er werd met gewoon krijt op geschreven. In <strong>de</strong> gang waren kapstokken<br />
met nummers, zodat ie<strong>de</strong>reen zijn eigen plaats wist en daaron<strong>de</strong>r stond een houten<br />
klompenbak voor <strong>de</strong> klompen. De kin<strong>de</strong>ren mochten natuurlijk niet met hun vieze,<br />
mod<strong>de</strong>rige klompen in <strong>de</strong> klas. Maar ze had<strong>de</strong>n vaak een paar ouwe klompjes, die al<br />
aardig versleten waren, voor in het lokaal.<br />
Dat <strong>de</strong> klompen smerig waren, is geen won<strong>de</strong>r. Want <strong>de</strong> wegen waren vaak onverhard en<br />
vooral in het najaar en in <strong>de</strong> winter mod<strong>de</strong>rig. Bovendien had het <strong>school</strong>plein geen<br />
bestrating. Als het dooi<strong>de</strong> was het vaak één weke brij en het kon dagenlang duren,<br />
voordat <strong>de</strong> vorst goed uit <strong>de</strong> grond was getrokken.<br />
Waterleiding was er niet op <strong>school</strong>. Op het <strong>school</strong>plein stond een pomp, waar je water uit<br />
kon drinken door <strong>van</strong> je han<strong>de</strong>n een kommetje te maken. Met <strong>de</strong> zwengel pompte je het<br />
water uit <strong>de</strong> wel naar boven en dan klater<strong>de</strong> het in een stortbak met een rooster. Bij elk<br />
<strong>school</strong>lokaal had je een paar lage plasbakken en toiletten, je zou ze beter plee's kunnen<br />
noemen, want ze waren niet aangesloten op een riolering.<br />
On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> w.c.'s was een grote beerput, een vergaarbak die regelmatig door een boer met<br />
een schepemmer werd leeggehaald voor <strong>de</strong> bemesting <strong>van</strong> zijn land. In <strong>de</strong> ou<strong>de</strong><br />
dorps<strong>school</strong> hing een heel speciaal luchtje, een mengeling <strong>van</strong> geuren <strong>van</strong> <strong>de</strong> w.c.'s, <strong>de</strong><br />
bran<strong>de</strong>n<strong>de</strong> kachel en....<strong>de</strong> leerlingen.<br />
De meeste kin<strong>de</strong>ren wer<strong>de</strong>n één keer in <strong>de</strong> week in een tobbe in <strong>de</strong> kamer helemaal<br />
gewassen. Daarna wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> klompen in <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> waskuip schoongeboend.<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Rebus: wat zei William Buttler Yeats over on<strong>de</strong>rwijs?<br />
................................................................................................................................................<br />
................................................................................................................................................<br />
................................................................................................................................................<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Beste kin<strong>de</strong>ren,<br />
Op <strong>de</strong> website <strong>van</strong> jullie <strong>school</strong> las ik hoe het bij<br />
jullie op <strong>school</strong> gaat. In vind dat jullie een heel<br />
gezellige <strong>school</strong> hebben. Toen ik op <strong>school</strong> zat, was<br />
alles heel an<strong>de</strong>rs, lang niet zo prettig en leuk als nu.<br />
In <strong>de</strong>ze brief zal jullie wat vertellen over <strong>de</strong> <strong>school</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>vroeger</strong>.! Ik ben niet zo handig op <strong>de</strong> computer.<br />
Daarom heb ik <strong>de</strong>ze brief maar gewoon met <strong>de</strong> hand<br />
geschreven.<br />
Ik heb leren lezen met het leesplankje dat begint met<br />
<strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n aap, noot mies. Vroeger had<strong>de</strong>n wij in het<br />
begin geen pennen en schriften. Wij schreven toen met<br />
een griffel op een lei.<br />
Een lei was een soort klein <strong>school</strong>bord dat gemaakt<br />
was <strong>van</strong> <strong>van</strong>! een bepaald soort steen. Er zat een<br />
houten lijst omheen. De griffel was een soort krijtje.<br />
Ie<strong>de</strong>r kind had een eigen lei, griffel en sponzendoos.<br />
In die doos zat een vochtig sponsje. Daarmee kon je<br />
fouten wegvegen of je lei schoon vegen als hij vol<br />
was. Later kwamen er ook wel schriften en<br />
kroontjespennen.!<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
In elke <strong>school</strong>bank zat een potje met inkt. Over het<br />
potje zat een schuifje. Als je niet aan het<br />
schrijven was moest dat dicht. Ie<strong>de</strong>reen had ook een<br />
inktlap. Daaraan veeg<strong>de</strong> je <strong>de</strong> kroontjespen af als je<br />
klaar was.!<br />
De meisjes kregen in die tijd an<strong>de</strong>re lessen dan <strong>de</strong><br />
jongens. Zij leer<strong>de</strong>n breien en naaien. Als je acht jaar<br />
was moest je een sok kunnen breien en gaten kunnen<br />
stoppen. Jongens had<strong>de</strong>n vaker gym, dit gebeur<strong>de</strong> op<br />
het <strong>school</strong>plein want een gymzaal was er toen nog<br />
niet.!<br />
In <strong>de</strong> klas had<strong>de</strong>n we ook geen verwarming. Er stond<br />
een kachel in <strong>de</strong> klas waar kolen in wer<strong>de</strong>n gestookt.<br />
Vroeger zaten <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren! met z'n tweeën in hele har<strong>de</strong><br />
houten banken die helemaal niet lekker zaten. Als je<br />
straf kreeg, moest je een bord voor waarop ezel of<br />
domoor was geschreven en dan in <strong>de</strong> hoek <strong>van</strong> <strong>de</strong> klas<br />
gaan staan.!<br />
Ver<strong>de</strong>r waren <strong>de</strong> ramen heel hoog, naar buiten kijken<br />
kon haast niet. Wij! moesten wij altijd heel netjes<br />
zitten met onze armen over elkaar, voeten naast elkaar<br />
en <strong>de</strong> rug recht.!<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Wij kregen op een heel an<strong>de</strong>re manier les dan jullie nu.<br />
Lezen gebeur<strong>de</strong> altijd hardop en klassikaal. Er waren<br />
ook niet zoveel boeken, zoals er nu zijn. Dus wer<strong>de</strong>n<br />
<strong>de</strong> boeken vaak nog een keer gelezen. De verhalen waren<br />
min<strong>de</strong>r leuk dan nu.!<br />
Met rekenen moesten wij altijd heel veel rijtjes met<br />
geldsommen maken, koopmansrekenen noem<strong>de</strong>n ze dat.<br />
Ver<strong>de</strong>r moesten we altijd alle tafels uit ons hoofd<br />
kennen.! Zo gingen er nog veel meer dingen an<strong>de</strong>rs dan nu<br />
bij jullie op <strong>school</strong>.!<br />
Groetjes,<br />
goochelaar Aarnoud Agricola<br />
Klik voor <strong>de</strong> vi<strong>de</strong>o: <strong>vroeger</strong> was het an<strong>de</strong>rs op <strong>school</strong><br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
ganzenveer,!<br />
inkt!en!papier<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
boeken<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Legpuzzel: Sinterklaas in <strong>de</strong> klas<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Als je een leeromgeving wilt creëren die direct<br />
tegengesteld is aan waar <strong>de</strong> hersenen goed in<br />
zijn, zou je waarschijnlijk zoiets als een<br />
klaslokaal ontwerpen (John Medina).<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
aankleedpop<br />
jongen<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
aankleedpop<br />
meisje<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
De!paraplu!en!<strong>de</strong>!tas!<br />
<strong>van</strong>!<strong>de</strong>!meester<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
schrijfmachine<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
telefoon<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Invuloefening: kin<strong>de</strong>ren <strong>van</strong> <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> dorps<strong>school</strong><br />
D_or <strong>de</strong> dorps_traat ga_t ratelen_ het ko_tsje va_ <strong>de</strong> dokte_. Hi_ is op w_g<br />
na_r een ho_g-zwang_re vro_w, di_ in e_n nau_e bedste_ ha_r pijn_n lig_ te<br />
verbijte_. Verd_r l_jkt <strong>de</strong> st_aat uitges_orven.<br />
De ma_nen zi_n aan het _erk op he_ lan_ of in hun wink_ls en ambac_tsbedrijven.<br />
En <strong>de</strong> vrou_en doen t_uis hun huishoudi_g of ze zij_ bez_g in <strong>de</strong><br />
moestui_. Ook rond_m <strong>de</strong> d_rps<strong>school</strong> heers_ rust.<br />
Een p_ar houtdui_en koer_n in <strong>de</strong> g_ote kastan_eboom, die vo_r h_t sobe_e<br />
<strong>school</strong>gebo_w sta_t. Op het mod_erige s_hoolplein s_ringen wat mu_sen<br />
tjilpe_d ron_. Vanui_ één <strong>van</strong> <strong>de</strong> lokal_n klinken stem_en <strong>van</strong> zinge_<strong>de</strong><br />
kin<strong>de</strong>ren:<br />
"Holland, ze zeggen: je grond is zo dras. Maar mals zijn je wei<strong>de</strong>n en puik is<br />
je gras. En vet zijn je glanzen<strong>de</strong> koeien....."<br />
De k_n<strong>de</strong>ren zi_gen m_t lange uithal_n. Ev_n is he_ st_l, dan sla_t <strong>de</strong><br />
<strong>school</strong><strong>de</strong>_r open. Een hele s_oet kin<strong>de</strong>_en ko_t j_elend naa_ bu_ten. Dol en<br />
u_tgelaten re_nen ze <strong>de</strong> v_ijheid tegemoe_. Een <strong>van</strong> <strong>de</strong> j_ngens goo_t zijn<br />
pet ho_g in <strong>de</strong> luc_t en <strong>van</strong>gt hem daar_a be_endig we_r op.<br />
Opge_on<strong>de</strong>n ste_men: "Zu_len we slo_tje sprin_en - zullen we kni_keren -<br />
wie g_at er me_ tou_tje spring_n - hoe is het met <strong>de</strong> oo_evaars?" De<br />
_choolmeester staa_ glimlachen_ in <strong>de</strong> <strong>de</strong>uropenin_ en blij_t ev_n wachte_,<br />
t_t het sch_olplein w_er helemaa_ lee_ is. Da_ gaat hij na_r binnen en slu_t<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>_r.<br />
Bron: ‘Leven op het platteland’ <strong>van</strong> Jan A. Niemeijer<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Toen er nog geen leerplicht was<br />
Vóór 1900 was er nog geen leerplicht en veel kin<strong>de</strong>ren kwamen ongeregeld op <strong>school</strong>. Ze<br />
bleven thuis als <strong>de</strong> klompen stuk waren of goe<strong>de</strong> kleren ontbraken. Ze verzuim<strong>de</strong>n ook als<br />
ze thuis of op het land moesten helpen. Meisjes <strong>van</strong> 8 à 9 jaar moesten al taken <strong>van</strong> hun<br />
moe<strong>de</strong>r overnemen, als ze ziek was of uit werken ging. Ook wer<strong>de</strong>n kin<strong>de</strong>ren <strong>van</strong> boeren<br />
en arbei<strong>de</strong>rs regelmatig ingeschakeld bij allerlei werkzaamhe<strong>de</strong>n in het boerenbedrijf.<br />
Een on<strong>de</strong>rwijzer klaag<strong>de</strong>: "In Maart en April poten mijn leerlingen aardappelen, in Mei<br />
leggen ze <strong>de</strong> boontjes, in Juni maken ze strooptochten tegen het onkruid, in Juli en half<br />
Augustus vind ik ze in <strong>de</strong> toppen <strong>van</strong> <strong>de</strong> bomen lijsterbessen plukken, waarmee in <strong>de</strong>n<br />
winter op groote schaal lijsters ge<strong>van</strong>gen wor<strong>de</strong>n. In September rooien ze <strong>de</strong><br />
aardappelen, in October zoeken ze eikels, in December of Januari, helaas soms in bei<strong>de</strong><br />
maan<strong>de</strong>n, rij<strong>de</strong>n ze op schaatsen, in Februari, die maar 28 dagen heeft, ben ik volgens<br />
een leerplan, dat door vele autoriteiten goedgekeurd moest wor<strong>de</strong>n, bezig hen zo<br />
gelei<strong>de</strong>lijk mogelijk te ontwikkelen."<br />
In die tijd kwamen sommige kin<strong>de</strong>ren alleen in <strong>de</strong> wintertijd regelmatig op <strong>school</strong>. Ze<br />
moesten zo vaak verstek laten gaan, dat ze aan het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> hun <strong>school</strong>tijd alleen een<br />
beetje kon<strong>de</strong>n lezen, schrijven en rekenen. Na <strong>de</strong> invoering <strong>van</strong> <strong>de</strong> leerplicht was ie<strong>de</strong>reen<br />
verplicht tot zijn twaalf<strong>de</strong> levensjaar naar <strong>school</strong> te gaan. En dat was een belangrijke<br />
verbetering, maar ook daarna liet het <strong>school</strong>bezoek nog wel te wensen over.<br />
De kin<strong>de</strong>ren kon<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> aardappeloogst maximaal zes weken landbouwverlof krijgen.<br />
Daarvoor moest een formulier wor<strong>de</strong>n ingeleverd bij het hoofd <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>school</strong>, die het<br />
doorstuur<strong>de</strong> naar <strong>de</strong> <strong>school</strong>opziener. Als die er zijn fiat aan had gegeven, kreeg <strong>de</strong><br />
<strong>school</strong>meester <strong>de</strong> formulieren terug en hij moest ze bij controle kunnen tonen. In <strong>de</strong><br />
praktijk kwam het er op neer, dat er vaak enige weken bij gesmokkeld wer<strong>de</strong>n, zodat <strong>de</strong><br />
kin<strong>de</strong>ren in het najaar een groot <strong>de</strong>el <strong>van</strong> het leerprogramma misten en vaak<br />
achterstan<strong>de</strong>n opliepen.<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
fiets<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
stoomtrein<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37
School [Assembly instructions]<br />
Glue.<br />
Glue.<br />
Glue.<br />
Assembly<br />
Cut line<br />
Cut along the line.<br />
Mountain fold<br />
Make a mountain fold along the line.<br />
Valley fold<br />
Make a valley fold along the line.<br />
Glue spot<br />
Glue together.<br />
You will need<br />
scissors, ruler, glue (we recommend woodwork glue)<br />
Assembly tip<br />
Fold along the mountain fold and valley fold lines to make creases.<br />
Caution<br />
Be very careful when handling scissors.<br />
Keep glue away from small children.
School [Assembly instructions]<br />
Glue.<br />
Glue.<br />
Glue.<br />
Assembly<br />
Cut line<br />
Cut along the line.<br />
Mountain fold<br />
Make a mountain fold along the line.<br />
Valley fold<br />
Make a valley fold along the line.<br />
Glue spot<br />
Glue together.<br />
You will need<br />
scissors, ruler, glue (we recommend woodwork glue)<br />
Assembly tip<br />
Fold along the mountain fold and valley fold lines to make creases.<br />
Caution<br />
Be very careful when handling scissors.<br />
Keep glue away from small children.
School [Assembly instructions]<br />
Figure<br />
Glue.<br />
Schoolhouse<br />
Trees<br />
Fold.<br />
Place your choosing.<br />
Glue.<br />
Schoolyard<br />
Schoolyard<br />
Sign<br />
Glue.<br />
Choose the sign you prefer and stick it on.<br />
Assembly<br />
Cut line<br />
Cut along the line.<br />
Mountain fold<br />
Make a mountain fold along the line.<br />
Valley fold<br />
Make a valley fold along the line.<br />
Glue spot<br />
Glue together.<br />
You will need<br />
scissors, ruler, glue (we recommend woodwork glue)<br />
Assembly tip<br />
Fold along the mountain fold and valley fold lines to make creases.<br />
Caution<br />
Be very careful when handling scissors.<br />
Keep glue away from small children.
School<br />
Mountain fold<br />
Glue spot
School<br />
Mountain fold<br />
Glue spot<br />
http://www.canon.com/c-park/en/
School<br />
Mountain fold<br />
Valley fold<br />
Glue spot
School<br />
Mountain fold<br />
Valley fold<br />
Glue spot
School<br />
Mountain fold<br />
Valley fold<br />
Glue spot
School<br />
Valley fold<br />
Glue spot
School<br />
Glue spot
School<br />
Glue spot
School<br />
Valley fold
<strong>de</strong> <strong>school</strong> <strong>van</strong> <strong>vroeger</strong> werkboek<br />
Schoolgoochelaar<br />
Aarnoud Agricola<br />
www.goochelaar.biz<br />
06 - 39 48 93 37<br />
Schoolvoorstellingen met goochelen en buikspreken door Aarnoud Agricola, www.goochelaar.biz, 06- 39 48 93 37