Exameneisen Manuele lymfedrainage

DEEL I: Theoretische kennisZwart = examenstof voor zowel manuele lymfedrainage op het gelaat als manuele lymfedrainage op het lichaamRood = extra examenstof voor manuele lymfedrainage op het lichaam1. Anatomie van het lymfevatenstelsel (bouw, ligging, werking en functies)1.1. Weefselspleten1.2. Lymfecapillairen1.3. Lymfevaten1.3.1. Pre-collectoren1.3.2. Collectoren1.3.3. Lymfangionen1.3.3.1. Kleppen1.3.3.2. Rekreceptoren1.3.4. Ductus thoracicus / borstbuis (oorsprong, uitmonding in veneuze stelsel en drainagegebieden)1.3.4.1. Cysterna chyli1.3.4.2. Angulus venosus sinister / linkervenenhoek1.3.4.3. Vena subclavia sinistra / linker(onder)sleutelbeenader1.3.5. Ductus lymfaticus dexter / rechter lymfebuis (uitmonding in veneuze stelsel en drainagegebieden)1.3.5.1. Angulus venosus dexter / rechter venenhoek1.3.5.2. Vena subclavia dextra / rechter(onder)sleutelbeenader1.3.5.3. Ductus lymfaticus sinister / linker lymfebuis (drainagegebieden)1.4. Lymfeknopen1.4.1. Onderdelen1.4.1.1. Afferente vaten1.4.1.2. Efferente vaten1.4.1.3. Bindweefselkapsel1.4.1.4. Kiemcentrum / lymfefollikels1.4.1.5. Sinus1.4.1.6. Trabeculum1.4.2. Ligging en drainagegebieden1.4.2.1. Oksel1.4.2.2. Elleboog, regionale lymfeknopen1.4.2.3. Inguinale lymfeknopen / lymfeknopen liesstreek1.4.2.4. Knieholte, regionale lymfeknopen1.5. Thymus / borstklier1.6. Milt1.7. Lymfeterritoria (ligging en afvoergebieden)1.7.1. Arm1.7.1.1. Bovenarm1.7.1.1.1. Dorsolateraal1.7.1.1.2. Dorsomediaal1.7.1.1.3. Middelste territorium1.7.1.2. Onderarm1.7.1.2.1. Ulnair / ellepijp1.7.1.2.2. Radiaal / spaakbeen1.7.1.2.3. Middelste territoriumManuele lymfedrainage Pagina 3 van 11

1.7.2. Been1.7.2.1. Bovenbeen1.7.2.1.1. Dorsolateraal1.7.2.1.2. Dorsomediaal1.7.2.1.3. Ventromediaal1.7.2.2. Onderbeen1.7.2.2.1. Dorsolateraal1.7.2.2.2. Ventromediaal1.7.3. Romp1.7.3.1. Boven de navel/bekkenrand1.7.3.1.1. Rompwand voor- en achterzijde rechtslateraal1.7.3.1.2. Rompwand voor- en achterzijde linkslateraal1.7.3.2. Onder de navel/bekkenrand1.7.3.2.1. Rompwand voor- en achterzijde rechtslateraal1.7.3.2.2. Rompwand voor- en achterzijde linkslateraal1.7.4. Waterscheidingen2. Fysiologie van het lymfevatenstelsel2.1. Lymfe (samenstelling, functies en verschillen met bloed)2.1.1. Perifere lymfe (samenstelling)2.1.2. Centrale lymfe (samenstelling)2.2. Lymfecirculatie (krachten die de lymfestroom op gang houden + beïnvloedende factoren)2.3. Verschillen lymfestelsel en veneuze stelsel2.4. Lymfoïde cellen (aanmaak, rijping, functies, rol bij humorale immuniteit en bij cellulaire immuniteit)2.4.1. B-lymfocyten2.4.2. T-lymfocyten2.5. Homeostasis2.5.1. invloed van het lymfesysteem op homeostatis3. Waterhuishouding3.1. Vochtverdeling in het lichaam3.1.1. Intracellulair vocht3.1.2. Extracellulair vocht3.1.2.1. Interstitieel vocht3.1.2.2. Intravasculair vocht3.2. Processen op capillair niveau (omschrijving)3.2.1. Diffusie3.2.2. Filtratie3.2.3. Osmose3.2.4. Resorptie3.3. Krachten op capillair niveau (invloeden)3.3.1. Hydrostatische druk3.3.2. Weefseldruk3.3.3. Colloïd osmotische druk in de capillairen3.3.4. Colloïd osmotische druk in het weefselManuele lymfedrainage Pagina 4 van 11

4. Pathologie4.1. Oedeem (oorzaken, mechanisme in het weefsel, mogelijke behandeling d.m.v. manuele lymfedrainage)4.1.1. Lymfodynamisch oedeem4.1.1.1. Aandoeningen van lever, nier en darm4.1.1.2. Idiopathisch4.1.1.3. Hormonaal4.1.1.4. Lipo-oedeem4.1.1.5. Stofwisseling4.1.1.6. Vasculair4.1.1.7. Veneus4.1.1.8. Verhoogde capillaire permeabiliteit4.1.1.9. Hartlijden4.1.2. Lymfostatisch oedeem4.1.2.1. Congenitaal4.1.2.2. Verworven5. Indicaties (eventuele oorzaken, kenmerken)5.1. Acne5.2. Atrofische huid5.3. Voor- / nabehandeling cosmetische chirurgische ingrepen5.3.1. Mamma-reconstructie (na preventief uitgevoerde amputatie)5.3.2. Mamma-correctie (verkleining / vergroting)5.3.3. Liposuctie5.3.4. Buikwandcorrectie5.4. Degeneratie van de huid5.4.1. Panniculose5.4.2. Striae5.5. Hematomen5.6. Gestuwde huid5.7. Littekens5.8. Na zwangerschap5.9. Rosacea5.10. Restless legs5.11. Stress en stressgerelateerde klachten (hoofdpijn)5.12. Stuwing5.13. Teleangiëctasieën5.14. Verbrandingen5.15. Vermageringskuren5.16. Reinigingskuren5.17. Versterking van het immuunsysteem5.18. Wallen onder de ogen5.19. Ooglidcorrectie5.20. Nabehandeling van laserverbranding6. Absolute contra-indicaties (en verklaring)6.1. Acute ontstekingen6.2. (Acute) trombose6.3. Aderverkalking6.4. Bloedziekten6.5. HartfalenManuele lymfedrainage Pagina 5 van 11

6.6. Kanker (elke vorm)6.7. Koorts6.8. Nierfalen6.9. Premaligne tumoren7. Relatieve contra-indicaties (en verklaring)7.1. Astma7.2. Chronische ontstekingen7.3. Diabetes mellitus7.4. Disfunctie van de schildklier7.5. Eczeem7.6. Hartafwijkingen7.7. Infecties7.7.1. Bacteriële infecties7.7.2. Parasitaire infecties7.7.3. Schimmelinfecties7.7.4. Virale infecties7.8. Lage bloeddruk7.9. Menstruatie (gevoeligheid lichaam, tijdelijke vochtretentie)7.10. Varices7.11. Zwangerschap7.12. Voor-/nabehandeling cosmetische chirurgische ingrepen7.12.1. Gelaat7.12.1.1. Facelift7.12.1.2. Ooglidcorrectie7.12.1.3. Laserbehandeling (fractioneel of CO 2 )7.12.2. Lichaam7.12.2.1. Mamma-reconstructie ( na preventieve amputatie)7.12.2.2. Mamma-correctie (borstverkleining / - vergroting)7.12.2.3. Liposuctie8. Theorie van de behandeling8.1. Drainage8.1.1. Pompbeweging (omschrijving werking en invloeden)8.2. Werking van manuele lymfedrainage (invloeden)8.2.1. Direct8.2.1.1. Lymfecirculatie8.2.1.2. Vochthuishouding8.2.2. Indirect8.2.2.1. Bloedvaten8.2.2.2. Immunologisch systeem8.2.2.3. Zenuwstelsel8.3. Mogelijke effecten van een manuele lymfedrainage (m.b.t. inzet als voor- en nabehandeling van medische ingrepen)8.4. Massage opbouw ( incl. mogelijke gevolgen van foutieve handelingen)8.4.1. Voorbehandeling8.4.1.1. Reiniging (eventueel m.b.v. speciale peelings)8.4.2. Opbouw van de massage (uitvoering)8.4.2.1. Algemeen8.4.2.2. Specifiek bij bepaalde indicaties8.4.2.2.1. OoglidcorrectieManuele lymfedrainage Pagina 6 van 11

8.4.2.2.2. Liposuctie8.4.2.2.3. Littekenbehandeling8.4.2.2.3.1. Kan zwelling tegengaan m.b.v. manuele lymfedrainage8.4.2.2.3.2. Kent de mogelijkheden van littekenbehandeling m.b.v. bindweefselen/ofpincementsmassage8.4.2.2.3.3. Kent de mogelijkheden van camouflagetechnieken / visagie bij littekens8.4.2.2.4. Buikwandcorrectie8.4.2.2.5. Mamma-correctie / borstverkleining8.5. Uitvoering van de massage8.5.1. Lymfeverzamelgebieden (ligging en bijbehorende afvoergebieden)8.5.1.1. Terminus8.5.1.2. Profundus8.5.1.3. Linea nuchae8.5.1.4. Occiput8.5.1.5. Mondbodem8.5.1.6. Angulus8.5.1.7. Parotis8.5.1.8. Temporalis8.5.1.9. Acromion8.5.1.10. Clavicula8.5.1.11. Randen musculus trapezius8.5.1.12. Axilla8.5.1.13. Cubitus8.5.1.14. Parasternaal8.5.1.15. Intercostaal8.5.1.16. Cisterna chyli8.5.1.17. Aliacaal8.5.1.18. Inguinaal8.5.1.19. Poplitea8.5.1.20. Os sacrum8.5.1.21. Paravertebraal8.5.2. Technieken (doel)8.5.2.1. Ledigen lymfeknopenreeks halsgebied8.5.2.2. Systeem8.5.2.3. Richting in opbouw8.5.2.4. Overgangen tussen de pomppunten8.5.2.5. Omvang8.5.2.6. Richting van de beweging8.5.2.7. Ritme van de beweging8.5.2.8. Druk8.5.2.8.1. Variatie8.5.2.8.2. Tempo / duur van de drukbeweging t.o.v. het weefsel8.5.2.9. Handhouding8.5.3. Bewegingen8.5.3.1. Strijking8.5.3.1.1. In één richting8.5.3.1.2. Rondgang8.5.3.1.3. Slotstrijking8.5.3.2. Vibratie8.5.3.3. Lokaal cirkelvormige bewegingManuele lymfedrainage Pagina 7 van 11

8.5.3.3.1. Hand op hand8.5.3.3.2. 8 vingers8.5.3.3.3. 8 vingertoppen (“soldaatjes”)8.5.3.4. Draaibeweging8.5.3.4.1. Duimen8.5.3.4.2. Handen8.5.3.5. Pompbeweging8.5.3.6. Schepbeweging8.5.3.7. Combinatietechnieken8.6. Nabehandeling (mogelijkheden, verklaringen en adviezen)Manuele lymfedrainage Pagina 8 van 11

DEEL II: Praktische vaardighedenALGEMEEN WERKPROCES1. Ontvangt de cliënt2. Voert een anamnese en onderzoek uit3. Stelt een behandelplan op (in overleg met de cliënt) en bereidt de behandeling voor4. Voert de behandeling gestructureerd en cliëntgericht uit5. Bewaakt de kwaliteit, veiligheid en hygiëne tijdens de behandeling (Code van de Schoonheidsspecialist)6. Voorkomt complicaties / grijpt zo nodig adequaat in (vraagt naar eventuele doorverwijzing / medische indicatie)7. Evalueert de behandeling en rondt deze af8. Adviseert de cliënt over thuisgebruik9. Verkoopt producten en diensten10. Reageert correct op wensen, vragen en klachtenMANUELE LYMFEDRAINAGE1. Manuele lymfedrainage op het gelaatReinigt de huid van gelaat, hals, nek, decolleté en schouders m.b.v. met lotion bevochtigde watten / speciale peelingsVoert de reiniging zoveel mogelijk tweehandig symmetrisch uit, in overeenstemming met de afvoerrichtingenOntspant de hand tijdens de drainerende beweging (geen scherpe hoeken in de gewrichten)Maakt optimaal handcontact met het weefselBehandelt het gebied profundus-terminus, linea-nuchae en occiput-terminus zodanig tweehandig symmetrisch datlymfedrainage tot stand komtDraineert gedurende de gehele behandeling eerst de proximale gebieden en daarna de distale gebiedenDraineert in de richting van een tot een bepaald gebied behorende lymfeverzamelplaatsLaat het weefsel ontspannen los in een behandelend pomppuntVerricht een ontspannen aanzet in het volgende puntLaat de overgangen tussen de separate punten ritmisch verlopenVoert tenminste vijf keer per separaat punt de pompbeweging uitBehandelt ieder gebied minimaal drie maal, of zo veel vaker als voor dit gebied functioneel isVoert het pompen in een cirkelvormige beweging uit, in de richting van de lymfe-afvoerLaat in de beweging de snelheid geleidelijk toenemen en na het passeren van de onderkant van de ronding geleidelijkafnemenLaat de druk geleidelijk (aangepast aan de veerkracht van het weefsel) toenemen tot een maximum van circa 30 bar endaarna geleidelijk afnemenZorgt voor de juiste drukrichting aan de hand van de richting van de lymfe-afvoerVoltooit de beweging/ rondgang, afhankelijk van de plaats en de conditie van het weefsel, in één tot drie secondenBouwt aan het einde van de beweging een nul-fase in, zodat het weefsel zich kan herstellen2. Manuele lymfedrainage op het lichaamOntspant de hand tijdens de drainerende beweging (geen scherpe hoeken in de gewrichten)Maakt optimaal handcontact met het weefselManuele lymfedrainage Pagina 9 van 11

Behandelt het gebied profundus-terminus en occiput-terminus zodanig tweehandig symmetrisch dat lymfedrainage totstand komtDraineert gedurende de gehele behandeling eerst de proximale gebieden en daarna de distale gebiedenDraineert in de richting van een tot een bepaald gebied behorende lymfeverzamelplaatsLaat het weefsel ontspannen los in een behandelend pomppuntVerricht een ontspannen aanzet in het volgende puntLaat de overgangen tussen de separate punten ritmisch verlopenVoert tenminste vijf keer per separaat punt de pompbeweging uitBehandelt ieder gebied minimaal drie maal, of zoveel vaker als voor dit gebied functioneel isVoert het pompen in een halfcirkelvormige beweging uit, in de richting van de lymfe-afvoerLaat in de beweging de snelheid geleidelijk toenemen en geleidelijk afnemenLaat de druk geleidelijk (aangepast aan de veerkracht van het weefsel) toenemen tot een maximum van circa 30 bar endaarna geleidelijk afnemenZorgt voor de juiste drukrichting aan de hand van de richting van de lymfe-afvoerVoltooit de beweging, afhankelijk van de plaats en de conditie van het weefsel, in één tot drie secondenBouwt aan het einde van de beweging een rustpunt in, zodat het weefsel zich kan herstellenPast de druk op het weefsel aan, aan de handgreep, de plaats waar deze wordt toegepast en de conditie van hetweefsel, zodat lymfedrainage tot stand komt3. Verplichte handgrepen manuele lymfedrainage op het lichaam3.1. Lokaal cirkelvormige beweging Met twee handen symmetrisch uitgevoerd op de lymfeknopen van de lies.Beweging wordt uitgevoerd in de afvoerrichting3.2 PompbewegingHandpalmen zijn naar beneden gerichtDuim en vingers bewegen samen in dezelfde richtingPolsgewricht werkt als een scharnier op een neerBeweging wordt met twee handen afwisselend uitgevoerd op het bovenbeen3.3 SchepbewegingHandpalmen zijn naar boven gerichtDuim en vingers bewegen samen in dezelfde richtingPolsgewricht voert een kurkentrekkerachtige beweging uit,De vingers draaien in de richting van het lichaamDe hele hand is aangeslotenDraaipunt is het grondgewricht van de wijsvingerBeweging wordt op de kuit zowel links- als rechtshandig uitgevoerd3.4 draaibeweging (handen en duimen)Grootvlakkige bewegingen met beide handen tegelijk uitgevoerd op de rugPolsgewricht gaat op en neerBij het dalen van het polsgewricht komt de hele handpalm vlak op de huid te liggenHandpalm geeft spiraalvormige drukDuim maakt een cirkelvormige beweging in de richting van de lymfeafvoerIn de fase zonder druk het polsgewricht heffen en de vier vingers gestrekt verplaatsenDuimen maken de draaibeweging op kleinere lichaamsoppervlakken met afwisselende bewegingen op de voetrugManuele lymfedrainage Pagina 10 van 11

DEEL III: Attitude / beroepshoudingHandelt in alle gevallen op basis van begrip van oorzaak en gevolg bij manuele lymfedrainageCombineert gevoel en inzicht tijdens de behandeling bewustNauwkeurigBewust hygiënisch werkendCliëntgerichtRisico-mijdendGeconcentreerdOntspannenHoudt relevante ontwikkelingen in het vakgebied bijManuele lymfedrainage Pagina 11 van 11