De Grieken - werkboekjes.nl

De
Grieken

De “eerste” Grieken
Volgens de Grieken begon alles bij de god
Chaos. Uit hem ontstond de
aarde en de eerste goden.
Het oudste godenpaar was
Uranus en Gaia. Om het
ingewikkeld te maken,
Gaia is ook zijn moeder. ��
Ze worden de trotse ouders
van de titanen en cyclopen.
Als Uranus zich bedreigt
voelt door de Titanen gooit
hij ze in de onderwereld.
Gaia heeft echter haar
jongste zoon en titaan
Kronos achter gehouden.
Ze zet hem aan tot wraak.
Hij snijdt zijn vaders
genitaliën af en werpt ze in
de zee. Hieruit ontstaat de
Aphrodite, de godin van de
liefde. Kronos trouwt met
zijn zus Rhea. Als hem
voorspelt wordt dat hij net
als zijn vader door zijn
kinderen zal worden
afgezet, besluit hij zijn
kinderen op te eten.
Tenminste dat denkt hij.
Hestia (godin van het
vuur), Demeter (godin van
de landbouw), Hera (godin van het
huwelijk), Hades (god van de
onderwereld) en Poseidon (god van de zee)
De strijd tussen de Titanen (onder aanvoering van Kronos) en de goden (onder
aanvoering van Zeus) door Cornelis van Haarlem, een middeleeuwse schilder.
Zijn vrouw vindt dit verschrikkelijk. Ze
verstopt daarom haar derde zoon Zeus.
Zeus wordt opgevoed door een geit.
Zeus treedt op latere
leeftijd in dienst van zijn
vader. Die herkent hem
totaal niet. Zeus mixt
een braakmiddel in zijn
Ouzo. Hierop braakt
Kronos zijn kinderen
uit. De strijd tussen
Kronos en Zeus barst
dan pas goed los. Zeus
bevrijdt de cyclopen, die
dan aan zijn zijde
strijden.
Uiteindelijk wint Zeus
het gevecht. Hij wordt
de nieuwe oppergod.
Zeus trouwt met Hera,
maar ze hebben geen
goed huwelijk. Zeus gaat
vreemd bij het leven. Hij
is een echte
schuinmarcheerder.
Hera verwijt dit hem
zeer. Toch blijft ze bij
Zeus. Ze probeert hem
op alle manieren dwars
te zitten. En schroomt
niet om waar nodig
geweld te gebruiken

Het paard van Troje – legende 1
Het verhaal van het Trojaanse paard is in de hele wereld bekend. Het begint allemaal bij de
Helena, de beeldschone vrouw van Menelaos van Sparta. Helena wordt namelijk verliefd op
Paris van Troje en vlucht met hem weg.
Zijn broer, Agamemnon, is heerser van Mycene. Op dat moment de machtigste staat in
Griekeneland. Hij ziet een uitgelezen mogelijkheid om Troje de de oorlog te verklaren en zijn
macht te vergroten.
Agamemnons leger belegert de stad meerdere jaren. Alleen Troje bezwijkt niet. De stadsmuren
van Troje zijn onver-woestbaar. Zelfs niet voor de Griekse held Achilles. Die in de Trojaanse
held Hector zijn gelijke vindt.
Toch zal Athene ten onder gaan. Allereerst verliest het zijn held Hector, die door Achilles in een
één op één wordt gedood. De muren van Troje zullen echter vallen door een list. Op een da
hebben de Grieken de stranden van Kreta verlaten. Er staat alleen nog een groot houten paard.
De Trojanen denken gewonnen te hebben. Het paard slepen ze als trofee de stad in. Maar met
het paard ook de Grieken die in het paard zitten verstopt. Die nacht keren de Grieken terug. De
poorten van Troje zijn dan van binnenuit geopend. Uiteindelijk zijn de Trojanen overwonnen.
Heel lang heeft men gedacht dat Troje niet bestaan heeft. Pas aan het eind van de 19 e eeuw
stuit de Duitser, Heinrich Schliemann, op de resten van deze beroemde stad.
tegen Zeus zijn geliefdes of de kinderen.
Het schrikt Zeus niet af. Hij voelt zich
alleen maar meer aangetrokken tot
andere vrouwen. Het aantal kinderen wat
Zeus krijgt is groot. Te veel om op te
noemen eigenlijk. Daarom volgt hier een
selectie. Allereerst krijgt hij twee
kinderen met Hera. Ares ( god van de
oorlog) en Hefaistos, die later de smid van
de goden wordt.
Ook wordt er nadat hij al een paar dagen
hoofdpijn heeft een kind, Pallas Athene,
uit zijn hoofd gehaald. Zelfs voor de goden
was dit bijzonder. Pallas Athene wordt de
godin van de wijsheid. Zeus verandert om
meer vreemd te kunnen gaan vaak van
gedaante. Zo verwekt hij als slang zijn
dochter Artemis (godin van de jacht) bij
Persephone (godin van het dodenrijk)
Ook krijgt Zeus met nog meerdere
kinderen met de vrouwen Themis en
Mnemosyne. Later groeit uit de heup van
Zeus zelfs nog de god van de wijn,
Dionysus. Het godenrijk raakt hierdoor
voller en voller. Voor bijna alles is er wel
een Griekse god.Ook de andere Griekse
goden waren namelijk seksueel zeer
actief. Maar terug naar Zeus. Hij bedreef
niet alleen de liefde met medegoden. Ook
aardse vrouwen geschapen door de titaan
De Grieken verlaten ’s nachts hun schuilplaats
Prometheus hadden zijn interesse. Uit
zijn relatie met de aardse Alkemene
ontstond weer de halfgod Hercules (of
Herakles)
Als Hera hier achter komt stuurt ze twee
slangen naar de wieg om Hercules te
doden. Haar plan mislukt omdat Hercules
al een bijzondere baby was. Hij wurgt
namelijk de slangen tijdens het spelen in
de wieg. Nog vele heldendaden zouden
volgen. Allemaal opgeschreven door de
oude Grieken in dikke boeken. Behalve
diegene op latere leeftijd als hij in dienst
is getredenb van Walt Disney. Die kan je
downloaden van het internet.

Inleiding
Waar de “Nederlanders” 5000 jaar geleden nog primitieve
jagers waren, stond Griekenland op de drempel van een
ongekende bloeiperiode in de Griekse geschiedenis. De wortels
van onze westerse cultuur liggen in het oude Griekenland. De oude
Grieken stonden bekend als fanatieke beoefenaars van de
wetenschap. Iedereen heeft wel eens gehoord van de stelling van
Phytagoras of de wet van Archimedes.
Dezelfde Grieken zijn ook de grondleggers van de filosofie en ons
huidige alfabet. Alweer dezelfde Grieken voerden de democratie als
bestuursvorm in en zorgden voor de rechtspraak in het Griekse rijk.
Wat echter vooral belangrijk was, was dat de oude Grieken hun eigen
geschiedenis op schrift vastlegden.
De talloze mythen en sagen droegen niet alleen bij aan de
heldenverering in het Griekse rijk, ze gaven ook een goede beeld van
het leven in het oude Griekenland. Ow ja, natuurlijk wisten jullie al
dat de eerste Olympische Spelen ook in het oude Griekenland
werden gehouden. De oude Grieken waren in ieder opzicht het meest
ontwikkelde volk van hun tijd.
De eerste Grieken
De oudste sporen die ons wezen op het
ontstaan van een griekse beschaving
werden teruggevonden op Kreta.
Lang werd er echter geloofd dat de
verhalen over deze zogenaamde
Kretenzers een legende waren. En dan te
bedenken dat deze beschaving bijna
voorgoed verloren was gegaan door
toedoen van de Myceners, ook een Grieks
volk uit dezelfde periode. Inmiddels is er
weer veel van de schoonheid van het oude
Kreta opgegraven. De Minoïers (Ze zijn
vernoemd naar op hun gebaseerde legende
van de Minotaurus, hoe ze zichzelf
noemen, weten we niet) hadden een rijk
ontwikkelde cultuur.
Ze hielden van kunst, bouwden paleizen
en villa’s en de vrouwen waren zelfs
modebewust. Maar De Minoïers stonden
vooral bekend als een handelsvolk. De
welvaart onder de de Minoïers was erg
groot.
De Myceners waren in het begin in veel
opzichten de tegenpool van de Minoïers.
Al snel kregen ze echter oog voor de
schoonheid van de Minoïsche cultuur.
Veel gebruiken namen ze over. De
Myceners waren alleen niet zo verfijnd als
de Minoïers. Wat de Minoïers echter niet
hadden, was een leger. En een leger
hadden de Myceners wel. Een goed
georganiseerd leger en bijbehorend
bestuur. Uiteindelijk zijn de Myceners
Kreta binnengevallen. De Minoïers waren
geen partij voor het Myceense leger.
Hiermee kwam een einde aan de
Minoïsche beschaving.

De minotaurus wordt naar buiten gebracht
door de Griekse held Theseus
Sparta
Tegenwoordig spreken we over het
oude Griekenland. Maar van één Griekenland
was alleen lang geen sprake.
Griekenland werd pas een eenheid onder
Alexander de Grote. Het oude Griekenland
bestond uit meerdere stadstaten. De
twee machtigste waren Sparta en Athene.
Ondanks de nabijheid van de zee hadden
de Spartanen geen sterke vloot. Enkel in
het zuiden van Italië hadden er zich
Spartanen gevestigd. Maar Sparta
De Minotaurus – legende 2
De stierencultus speelde een belangrijke in het
leven van de minoïsche bevolking. Stieren en dan
met name de afbeelding van de twee hoorns stonden
voor de vruchtbaarheid. De Minotaurus was
half mens, half stier. Het beest was zo sterk dat hij
door koning Minos gevangen werd gehouden in een
labyrinth, dat zo groot was dat de Minotaurus niet
in staat was om de uitgang te vinden. Ieder jaar
werden uit een stad aan de middelandse zee 7
jongens en 7 meisjes aan de Minotaurus geofferd. In
de negende jaar is het de beurt aan Athene. De zoon
van de koning Aegaeus, Theseus, besluit ook te
gaan. Hij belooft de Minotaurus te doden. Aangekomen
op Kreta krijgt hij hulp van de dochter van
koning Minos, Ariadne. Met haar hulp dood hij de
Minotaurus. Dankzij een lok van haar haar vind hij
weer de weg naar buiten. Koning Aegaeus denkt
echter dat zijn zoon het niet gehaald heeft. Hij stort
zich in zee. Vanaf dan de Aegaeïsche zee geheten.
heerste op het vasteland Sparta was een
stad zonder stadsmuren. Om Sparta te
verdedigen droeg iedere Spartaan
figuurlijk zijn steentje bij. Zo beschikte
Sparta letterlijk over een menselijke
muur. Hiervoor leefden de Spartanen een
leven in dienst van de staat. Enkel de
kracht van het collectief telde om het
voortbestaan van Sparta te waarborgen.
Helemaal nadat in de vijfde eeuw voor
Chr de succesvolle veroveringscampagnes
ook de achilleshiel van Sparta werden
(Achilles was overigens geen Spartaan).
Door de gehele Pelopenosses (probeer dat
maar eens snel tien keer achter elkaar uit
te spreken) te onderwerpen had Sparta
vele nieuwe vijanden gemaakt. En de
Spartanen waren ruimschoots in de
minderheid. Om toch een opstand op het
grootste schiereiland van Griekenland
neer te kunnen slaan draaide alles in
Sparta om de krijgsmacht. Helemaal na
de invoering van de wetten van Lycurgus.
Of Lycurgus ooit bestaan heeft weten we
niet, maar de wetten van Lycurgus
maakten van Sparta een legerkamp. De
staatsbemoeienis ging ver, heel erg ver.
Zelfs de opvoeding van Spartaanse
kinderen was een staats-aangelegenheid.
Al bij de geboorte werden de baby’s
gekeurd. Alleen gezonde baby’s mochten
blijven leven. Op zevenjarige leeftijd
werden de opvoeding van de jongens
overgenomen door de overheid. De jongens
leefden in kazernes en hielden zich vooral
bezig met sport. De militaire opleiding tot
hopliet begon op 18-jarige leeftijd. Op
19-jarige kreeg een Spartaanse man het
recht om te trouwen. Maar het pas
getrouwde werd na een jaar alweer van
elkaar gescheiden. De opleiding was
voltooid. Er volgde een dienstplicht van
tien jaar! Slechts af en toe mocht de man

tijdens deze tien jaar zijn vrouw bezoeken.
Ook meisjes werden streng opgevoed.
Men dacht dat een als meisjes ook gehard
waren, ze dat weer door zouden geven aan
hun toekomstige kinderen. Men spreekt
nu nog steeds van een spartaanse
opvoeding. �� Alles was geoorloofd voor de
verdediging van Sparta.
Aristomenes
Vele onderdrukte volken zijn kwamen in
opstand gekomen tegen Sparta. Met
name de Messeniërs probeerden onder de
overheersing uit te komen. Maar liefst
drie keer kwamen zij in opstand.
De tweede opstand werd geleid door
Aristomenes. Rond zijn persoon zijn vele
legendes ontstaan. Zo zou hij door de
Spartanen in de kloof van Taigetos zijn
gegooid (Hier lieten de Spartanen ook
“afgekeurde” baby’s achter) Hij werd
volgens de legende opgevangen door een
adelaar. Enkele dagen later voerde hij
alweer zijn troepen aan. Uiteindelijk
sloegen de Spartanen de opstand neer.
Maar ook hierbij schijnt Aristomenes
niet definitef in de handen van de
Spartanen te zijn gevallen. Hij ontkwam
en vluchtte naar Rhodos. Om 250 jaar
later weer terug te keren op het slagveld
om weer te vechten tegen de Spartanen.
Een straf staaltje (maar geloof jij het?)
Athene
De grootste antagonist (het griekse woord
voor tegenstander) van Sparta was
Athene. In veel was Athene de
tegenhanger van Sparta. Waar Spartanen
sober leefden, daar leefden de Atheners in
weelde. De Spartanen heersden op het
land, de Atheners op de zee. Waar in
Sparta de staat alles bepaalde daar werd
in Athene de democratie ingevoerd.
De tegenstellingen waren zo groot dat het
wel tot een oorlog moest komen tussen de
Het Perzische rijk onder koning Darius I
Atheners en de Spartanen.
Met het verdwijnen van de monarchie
begint pas de echte opkomst van Athene
als toonaangevende macht in het oude
Griekenland. Athene wordt langzaam
maar zeker omgevormd tot een democratie
en de macht van de adel wordt gebroken.
De macht komt meer en meer in handen
van het volk. Tenminste de vrije mannen,
vrouwen en slaven hadden geen enkel
stemrecht. Met de invoering van de
wetten van Draco werd een begin gemaakt
met de democratisering van Athene. De

wetten waren echter zo streng (zelfs op
kleine vergrijpen stond al de doodstraf.
Men spreekt nog steeds over Draconische
maatregelen.) dat er al snel een mildere
variant gewenst was. Deze kwam er met
de wetten van Solon. Het leidde onder de
leiding van Pisistratus tot een
bloeiperiode in de geschiedenis van
Athene. De handel floreerde en de
welvaart in Athene groeide. Maar vooral
cultureel werd Athene toonaangevend.
Vele Griekse stadstaten volgden het beeld
van Athene. Behalve uiteraard Sparta.
Pisistratus werd opgevolgd door zijn
zonen, Hippias en Hipparchus. Na de
moord op Hipparchus wordt Hippias
paranoide. Uiteindelijk verdreven de
Atheners hem. Maar Hippias zou
terugkomen.
De perzische oorlogen
Hippias vluchtte naar Perzië. Perzië was
in die tijd een gigantisch rijk en vele
malen groter dan het oude Griekenland.
Met de hulp van de Perzen wilde Hippias
weer de macht grijpen in Athene. En hij
had niet op een beter moment kunnen
komen. Een aantal Griekse koloniën
onder Perzisch bewind is in opstand
gekomen. Een opstand die ondersteunt
wordt door Athene. De Perzen slaan de
opstand neer, maar zoeken wraak.
Met Hippias aan hun zijde stuurt de
Perzische koning Darius I een leger van
20.000 man naar Griekenland. Op hulp
van andere Griekse stadsstaten hoefde
Athene niet te rekenen. Uitgezonderd de
hulp van Plataea stonden de Atheners er
alleen voor tegen een leger wat twee keer
zo groot was als het leger van Athene.
De falanx
Het succes van de Grieken in de slag bij Marathon was te danken aan hun
legerformatie, de Falanx. De Falanx bestond uit “hoplieten” in rijen naast elkaar.
Met een lange speer dreven ze de vijand voor zich uit. De lichtbewapende Perzen
waren geen partij voor deze aanvalsformatie.

De Atheners stonden onder aanvoering
van Miltiades. Het was een botsing van
stijlen. De Grieken vochten in een
gesloten formatie met als wapen een
speer. De Perzen vochten het liefst
“koning Leonidas” in 300
lichtbewapend en hadden de pijl en boog
als gevaarlijkste wapen. De gekozen
locatie en de juiste tactiek bracht al snel
de overhand aan de Atheners. Al snel
braken ze door de linies van de Perzen. De
De slag bij Thermopylae
De Grieken wachtten de Perzen op bij
Thermopylae. Hier moesten de Perzen
een smalle bergpas passeren.
Xerxes verwacht dat de Grieken al bij het
zien van zijn leger op de vlucht zullen
slaan. Als dit niet gebeurd stuurt hij een
eenheid op de Grieken af. Deze worden in
de pan gehakt. Ook een tweede eenheid
weet geen bres te slaan.
Uiteindelijk zorgt verraad van een Griek
ervoor dat Xerxes achter de linies van de
Grieken kunnen komen.
Als de Grieken het verraad bemerken
blijven volgens de legende slechts 300
Spartanen onder aanvoering van koning
Leonidas achter. De rest keert terug.
De 300 Spartanen leveren een epische
slag. Uiteindelijk bezwijken ze.
Maar niet nadat ze het leger van Xerxes
grote verliezen hebben toegebracht. De
geschiedenis van Thermopylae heeft
mythische vormen aangenomen. Het
leidde in 2007 zelfs tot een verfilming van
het verhaal. De heldenmoed van de
Spartanen wordt hier breed uitgemeten.
Perzen sloegen op de vlucht naar hun
schepen, maar de verliezen aan hun zijde
waren enorm. In de bronnen wordt
gesproken van 6000 Perzische doden en
slechts 192 Grieken. De Perzen
probeerden na deze nederlaag nog naar
het onverdedigde Athene te zeilen. Deze
wedloop werd echter ook in het het
voordeel van de Atheners beslist. De
Perzen leden een historische nederlaag.
Er zijn zelfs historici die beweren dat de
slag bij Marathon het verloop van de
Europese geschiedenis heeft beïnvloedt.
En dat de slag hiermee de fundamenten
heeft gelegd van het Europa zoals wij het
nu kennen.
In die tijd werd daar echter nog niet over
nagedacht. De Perzen wilden revanche. Ze
hadden zich nog niet neergelegd bij de
superioriteit van de Grieken. Onder
leiding Xerxes, de zoon van Darius I,
trokken de Perzen tien jaar later weer
naar Griekenland. Dit keer hadden de
Grieken zich echter verenigd.
Xerxes raakt al snel overmoedig. Zelfs na
de slag bij Thermopylae! Helemaal als hij
daarna aankomt bij de verlaten stad
Athene. Xerxes laat zijn soldaten Athene
plunderen en maakt zich klaar voor de
laatste slag. De zeeslag bij Salamis. De
Grieken en hebben hun tegenstander niet
onderschat. Onder aanvoering van de

Athener, Themistocles, wacht de complete
Griekse vloot daar op Xerxes. Het
merendeel van de boten komt uit Athene,
die al na de slag bij Marathon ieder jaar
hun vloot hebben versterkt. De locatie is
perfect gekozen. De wendbare boten van
de Grieken zijn in het voordeel in de
smalle baai van Salamis. De Perzische
vloot kan niet goed manoevreren. Tot zijn
ontzetting ziet Xerxes dat zijn complete
vloot al snel wordt overmeesterd. Er
ontstaan een chaotische vlucht. De Perzen
leidden een gevoelige nederlaag.
Xerxes heeft genoeg gezien en vlucht
terug naar Perzië om nooit meer terug te
keren. Hij laat zijn generaal Mardosius
achter. Deze leidt een jaar later een
laatste nederlaag. De Perzen zijn voorgoed
verdreven.
Het was ook de laatste keer dat er sprake
was van eenheid in het Griekse rijk. De
stadsstaten gingen weer hun eigen weg.
De afgunst tussen Sparta en Athene
groeit met de jaren. Athene begint zich
meer en meer te profileren als leidende
Griekse natie. Sparta wacht slechts op een
aanleiding om Athene de oorlog te kunnen
verklaren. Deze aanleiding komt er na een
conflict in Korinthië. Sparta verklaart de
oorlog aan Athene. Het zou een lange en
uitputtende oorlog worden tussen de twee
grootmachten van Griekenland.
De Peloponnesische oorlog
De geschiedenis van de Peloponnesische
oorlog is een lange. De oorlog tussen
Athene en Sparta duurt langer dan 25
jaar.
In de eerste fase van de oorlog trekt
Archidamos, de Spartaanse
legeraanvoerder, Attica (Atheens
grondgebied binnen. Tot een veldslag
komt het echter niet. Pericles, de heerser
van Athene, laat namelijk iedereen
schuilen binnen de stadsmuren van
Athene. Wel vertrekt er een Atheense
vloot richting Sparta. Daar vernietigen ze
de Spartaanse landbouwgronden. In de
winter moeten de Spartanen zich
terugtrekken uit Attica vanwege de
ontstane voedseltekorten in Sparta. Het
jaar daarop keren de Spartanen terug. Als
de pest uitbreekt binnen de stadsmuren
van Athene krijgt Pericles de schuld. Hij
wordt verbannen.
Na een korte periode van verliezen in de
oorlog wordt hij alweer teruggevraagd. Hij
sterft echter binnen de stadsmuren van
aan diezelfde pest. Zijn opvolgers bezitten
niet dezelfde kwaliteiten. Het is een
gevoelige verlies voor de Atheners. Zijn
opvolger Cleon leidt een nederlaag bij
Amphipolis. Cleon raakt hierbij dodelijk
gewond, maar ook de Spartaanse
Een vaas met daarop een afbeelding
van de Peloponnesische oorlog
aanvoerder overlijdt tijdens de slag. Even
heeft iedereen genoeg van de oorlog. Er
volgt een wapenstilstand.
Athene onderneemt ten tijde van deze
wapenstilstand een expeditie tegen
Syracuse. Ze willen hierbij kolonies op
Sicilië ondersteunen. Alcibiades, één van
de aanvoerders van de Atheners, loopt
echter tijdens de expeditie over naar de
Spartanen. (Nadat hij is veroordeeld voor
heiligschennis.) De expeditie verloopt
rampzalig voor de Atheners. Hun vloot

wordt verslagen en raakt ernstig
verzwakt. De Spartanen hervatten
hierop de oorlog tegen Athene. Om hun
vloot te versterken roepen ze zelfs de
hulp in van Perzië. Het gaat daarna
bergafwaarts met Athene. Nog eenmaal
winnen ze een zeeslag, maar het jaar
daarop verliezen ze de oorlog. Athene is
verslagen. Uiteindelijk zegeviert dus
Sparta, maar het is een
Pyrrusoverwinning. (Zie kader) De oorlog
heeft beide stadsstaten zo verzwakt dat
ze zich nooit meer volledig herstellen. De
rol van Sparta en Athene in de
geschiedenis is grotendeels uitgespeeld.
De rol van de Grieken nog niet. Al snel
staat er een nieuwe leider op.
Pyrrhus
Die nieuwe leider was niet Pyrrhus.
Alhoewel een Griek was. Pyrrhus was
ook een Griekse leider, die het in een
latere periode opnam tegen de romeinen.
Hij won meerdere slagen. Zijn verliezen
hierbij waren alleen zo groot, dat hijzelf
ook verzwakter uit de strijd kwam.
Uiteindelijk wordt zijn leger verslagen
door de romeinen.
Sinds die tijd noemt men overwinning
met (te) grote verliezen een overwinning.
De roem die Pyrrhus hiermee ten deel is
gevallen zal hemzelf echter gestolen
kunnen worden.
Griekse filosofen, schrijvers en wetenschappers
Socrates (470 v. Chr – 399 v. Chr)
Één van de belangrijkste
Griekse filosofen.
Was zijn tijd ver
vooruit. Deed niet aan
vriendjespolitiek.
Werd uiteindelijk
onterecht ter dood
veroordeeld. Dronk een
gifbeker in het bijzijn
van zijn vrienden.
Homerus (ca 800 v.Chr – 750 v.Chr)
Homerus was een
Griekse dichter en
zanger. Er gaan veel
verhalen over hem de
ronde. Hij zou blind
zou geweest. Er wordt
zelfs beweerd dat hij
niet bestaan heeft.
Maar voor velen is hij
de auteur van de Ilias
en de Odyssee.
Aristoteles (384 v. Chr – 322 v. Chr)
Aristoteles was weer
een leerling van Plato.
Was een erg goede
leerling en haalde
overal goede cijfers
voor. Werd later de
leraar van Alexander
de Grote. Filosofen
heeben aan hem de
logica te danken.
Plato (ca 427 v. Chr – 347 v. Chr)
Een leerling van
Socrates. Plato was
een begenadigd
schrijver en heeft
talloze werken
achtergelaten. Stichtte
ook een school, de
academie. Aristoteles
was hiervan een
leerling.

Archimedes (287 v. chr – 212 v. Chr)
Was een Griekse
wetenschapper. Enkele
van zijn ontdekkingen:
de werking van de
hefboom, wet van
Archimedes en de
schroef van
Archimedes. Werd
tijdens een beleg per
ongeluk gedood door
een Romeins soldaat.
Hippocrates (460 v. Chr – 370 v. Chr)
Er zijn meer beroemde
Hippocratessen. Het
was toen een normale
naam. De bekendste is
Hippocrates van Kos.
Voor velen was hij de
grondlegger van de
geneeskunde. Hij
ontdekte dat niet elke
ziekte een straf van de
goden was.
Pythagoras (ca 582 v.Chr – 500 v.Chr)
a 2 + b 2 = c 2 oftewel de
stelling van
Pythagoras. Bijna
iedereen heeft er wel
eens van gehoord.
Maar behalve een
briljant wiskundige
was hij ook filosoof.
Stichtte ook een school
in Zuid-Italië.
Herodotus (ca 485 v.Chr – 420 v.Chr)
Herodotus wordt in
het westen beschouwd
als de vader van de
geschiedschrijving.
Schreef het werk
“Historiën”. En hij is
de eerste die hierin
een poging doet om te
komen tot objectieve
geschiedschrijving.
Griekse les
Het griekse alfabet is anders dan ons huidige alfabet. Toch kan je door middel van deze
link zelf grieks typen. http://wp.digischool.nl/grieks/overig/grieks-typen/
Προβεερ ηετ μααρ. Ηετ ςερκτ εψητ! (Er is ook om te oefenen een pagina in het
geheimschriftboekje toegevoegd; http://www.werkboekjes.nl/geheimschriftboekje.pdf)
Alexander de Grote
De rol van Sparta en Athene was na de
Peloponessische oorlog uitgespeeld. Het
werd tijd voor een andere grootmacht.
Door de onderlinge twisten was in
Griekenland een machtsvacuüm ontstaan.
Een machtsvacuüm dat opgevuld werd
door Philippus II, koning van Macedonië.
De Macedoniërs beschouwden zichzelf als
echte Grieken. Ze beweerden af te
stammen van Macedon, één van de zonen
van Zeus. De Grieken hadden de
Macedoniërs echter nooit voor vol
aangezien. Gelukkig Philippus II
veroverde al snel het noorden van
Griekenland. Tegen het sterkere zuiden
trok hij nog niet ten strijde. Zijn zoon,
Alexander, werd zelfs naar het zuiden
gestuurd om daar op te groeien onder
“echte” Grieken.
Terug aan het Macedonische hof kreeg hij
les van Aristoteles. Phillipus II was er
alles aan gelegen om van Alexander “een
grote” te maken. Zijn vader benoemt hem
tot regent van Macedonië. Zo heeft
Phillipus II zelf zijn handen vrij om de
rest van Griekenland te onderwerpen. Het
komt uiteindelijk in 338 v. Chr tot de slag
van Chaeronea. In deze beslissende slag
komt Alexander zijn vader te hulp. Samen
verslaan ze de Grieken. Maar Philippus II
wil de Grieken niet vernietigen. Hij heeft

Op zijn grieks
Het Griekse alfabet is min of meer de voorloper van ons
huidige alfabet. Sommige tekens lijken nog steeds op de
huidige letters. Probeer het onderstaande stuk maar eens te
lezen. 1
οπ ζιξν Γριεκσ? Νεε, ςε ηεββεν ηετ νιετ οωερ ξε-ςεετ-ςελ,
ηετ ..χ ςοορδ. Wε ηεββεν ηετ οωερ ηετ Γριεκσε αλφαβετ,
μιν οφ μεερ δε ωοορλοπερ ωαν ονς ηυιδιγε αλφαβετ. Ηετ
Γριεκσε αλφαβετ ςασ ζο βιξζονδερ ομδατ ηετ κλινκερσ
βεωαττε. Ηεδεν τεν δαγε ις ηετ Γριεκσε σψηριφτ βιξνα
εεν αντιθυιτειτ. Αλλεεν ιν Γριεκενλανδ εν οπ Ψυπρυς
ςορδτ ηετ νογ γεβρυικτ. Ιδεααλ ωοορ εεν γεηειμσψηριφτ!
Er staat:
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
1 Je hebt twee mogelijkheden om deze tekst te ontcijferen
� “The hard way”; je kijkt niet op onderaan de volgende pagina naar het uitgewerkte en vertaalde alfabet. Je
probeert door letterherkenning en puzzelen zelf alle letters te herkennen. Bovenaan de volgende pagina kan
je letters die je herkent invullen.
� “Cheating” Je kijkt onderaan de volgende pagina. Hier staat het alfabet uitgewerkt. Met behulp van deze
tabel is het ontcijferen een eitje.

α= γ= υ= τ= ε= π= μ= λ= Ι=
ω= β= ς= δ= θ= φ= ν= η= ξ=
ζ= χ= ψ= σ= ρ= ο= Γ= κ= γ=
Tip: één letter is twee keer genoemd. Waarvan één keer als hoofdletter. De y komt niet in de tekst voor.
Schrijf nu je eigen regels in dit geheimschrift:
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
Weet je zeker dat je onderaan wilt kijken? Om je nog even stof tot nadenken te geven heb ik alles
omgedraaid.
Weet je het heel zeker!

zijn blik gericht op Perzië. En daarvoor
heeft hij de steun van de Grieken nodig.
De verovering van Perzië maakt hij zelf
niet meer mee. In 336 v. Chr. wordt hij
vermoord. Alexander is dan pas 20 jaar
oud, maar al helemaal klaar voor de troon.
Dat bewijst hij door een nieuwe opstand
van de Grieken genadeloos neer te slaan.
Hij laat Thebe van de aardbodem
verdwijnen.
De Grieken zullen niet meer tegen
Alexander in opstand komen. Zijn
veldtocht tegen het Perzische rijk had
Alexander zorgvuldig gepland. Allereerst
door zich te verzekeren van de steun van
de Grieken. Zijn roep om de bevrijding
van de voormalige Griekse stadstaten in
Azië vindt gretig gehoor in de Griekse
wereld. Dat Alexander zijn blikveld heeft
gericht op geheel Azië laat hij wijselijk
onbenoemd.
De eerste confrontatie met de Perzen
vindt plaats aan de oevers van de
Granicus. Darius III, de koning van Perzië
stuurt zijn beste generaal Memnon om af
te rekenen met Alexander.
Hoe anders loopt de slag af. Alexander
maakt gehakt van zijn tegenstander en
richt een grote slachting aan onder de
troepen van Memnon. Zijn reputatie zal
hem tijdens de verovering van de
kuststeden vooruit snellen. In het Oosten
Een mozaïek van een confrontatie tussen Alexander en Darius III aangetroffen in Pompeii.
heeft Alexander dan ook de bijnaam
“Alexander de gruwelijke” De meeste
steden geven zich zonder slag of stoot over
aan Alexander. Na een jaar heeft hij de
voormalig Griekse steden weer bevrijd
van het Perzische juk en overwintert in
Gordium.
Na de winter trekt Alexander verder naar
het oosten Azië in. Daar wacht hem zijn
eerste confrontatie met Darius III. Hij
hakt het leger van Darius III in de pan.
Ook enkele vrouwen en kinderen van
De Gordiaanse knoop – Legende 3
Volgens de legende was de gordiaanse
knoop onontwarbaar. Wie het lukte om de
knoop te ontwarren, zou volgens de
overlevering heersen over de wereld.
Een kolfje naar de hand van Alexander, die
steeds meer begon te geloven in zijn eigen
heldenstatus.
Toch lijkt ook hij niet te slagen. Dan pakt
hij zijn zwaar en hakt de knoop door. Het
is Alexander gelukt. Men spreekt nog
steeds over een gordiaanse knoop voor een
onontwarbare zaak. Echter niet voor
Alexander, die hakt de knoop wel door ;-)

Darius III vielen in handen van
Alexander. Alexander behandelt ze met
alle égards en verwerkt later zelfs nog
een kind bij één van hen. Alexander trekt
na deze overwinning door naar het eens zo
machtige Egypte. Hij verovert het op de
Perzen. In Egypte sticht hij Alexandrië.
De stad zou nog eeuwenlang na
Alexanders dood een belangrijke
handelsstad blijven. Alexander had hier
geen tijd voor. Hij trok verder. Darius III
had een nieuw leger gevormd. In 331 v.
Chr. zou het komen tot de beslissende slag
bij Guagamela.
Darius III heeft een kolossaal leger
bijeengebracht om Alexander te verslaan.
Het leger van Darius III is slecht
getraind. Toch lijkt de slag in eerste
instantie in het voordeel van Darius III te
worden beslist. Het numerieke overwicht
lijkt te groot. De slag ontaardt echter
steeds meer in een chaos en het komt
volgens de overlevering aan op de
confrontatie tussen Darius en Alexander.
Ze treden elkaar onverschrokken
tegemoet. Dan treft een speer van
Alexander de wagenmenner van Darius.
De perzen denken dat Darius is getroffen
en er breekt paniek uit. Dit is het
keerpunt in de slag. De Perzen slaan op de
vlucht. Het betekent de definitieve
overwinning van Alexander op Darius.
Het Perzische rijk en daarmee de weg
naar het oosten, ligt open. Alexander trekt
met zijn leger verder het Perzische rijk in
op zoek naar de oostgrens. Nu Darius III
verslagen is krijgt Alexander nog maar
weinig werkelijke tegenstand op weg naar
de oostgrens. Alexander zou de eerste
Griek zijn op de grens met India. Hier trof
hij letterlijk en figuurlijk weer een
tegenstander van formaat, Porus, volgens
de overlevering meer dan 2 meter.
Maar ook Porus met zijn strijdolifanten is
niet opgewassen tegen de daadkracht van
Alexander. Porus delft het onderspit,
maar wordt wel door Alexander als vazal
Alexander en Porus op een slagveld uitgebeeld op een schilderij uit de middeleeuwen
benoemd van zijn voormalige koninkrijk.
Alexander wil verder, maar zijn soldaten
niet meer. Ze willen naar huis.
Alexander besluit de wens van zijn
soldaten te accepteren. Maar linea recta
omkeren is er niet bij. Alexander besluit
op de terugtocht voor hem onbekende
routes door zijn rijk te nemen. Het wordt
een barre terugtocht. Veel soldaten
overleven de reis niet. Ook Alexander zal
nooit meer thuiskomen. Als ze in Babylon
zijn aangekomen wordt hij getroffen door
koorts. Hij verzwakt met de dag en sterft
uiteindelijk op 33 jarige leeftijd. De strijd
om zijn opvolging barst in alle hevigheid

los, want zijn opvolger is nog niet geboren.
De vrouw van Alexander is zwanger van
hun eerste kind. De troonopvolgingsstrijd
wijst al snel uit dat een echte opvolger van
Alexander niet klaarstaat. Uiteindelijk
valt het rijk valt in stukken uiteen.
Alexander de Grote – Het veroveringsspel
Benodigdheden
�� Minimaal 3 dobbelstenen
�� Papier en pen
�� 2 pionnen
�� 2 spelers
Tijdlijn Griekenland
Het maken van een tijdlijn is niet makkelijk. Op internet zal je veel
probeersels aantreffen. Ik heb niet getracht deze te overtreffen. Dat
mag jij doen. ;-)
Wel heb ik op de volgende (filosofische) manier geprobeerd aan te
geven in welke tijd de gebeurtenissen plaatsvinden. De filosofen,
wetenschappers en wijze mannen van Griekenland tref je aan in
chronologische volgorde. Nu weet je ongeveer wanneer alles
plaatsvond. Aan jou is het nu om een tijdlijn te maken.
Maak hierbij gebruik van de volgende website;
http://www.willebroek.info/HISTORY/index.htm
Hier staat zonder twijfel het beste overzicht wat ik heb kunnen vinden.
Veel succes. (ps. Zoek in word op timeline)
Spelregels – Alexander tegen de rest
�� Alexander begint op 1. Zijn tegenstander op 63.
�� Alexander begint met 30 punten. Zijn tegenstander met 40.
�� Na 5 zetten krijgt Alexander 2 legers erbij. Na 5 zetten krijgt de
tegenstander 1 leger erbij.
�� Alexander mag met twee dobbelstenen gooien.
Zijn tegenstander metéén.
Uiteindelijk komen beide legers elkaar tegen. Het leger wat doormiddel
van een worp op de plaats voor het leger van de ander komt mag de
aanval openen. (Het leger van Alexander mag er voor kiezen om één van
beide dobbelstenen niet mee te rekenen om beter uit te komen. Als er
teveel gegooid wordt, dan wordt er teruggeteld. (Zoals bij ganzenbord)
Tijdens een slag mag de aanvaller met drie dobbelstenen gooien. Een
verdediger mag met maximaal twee dobbelstenen verdedigen. (Zoals bij
Risk) Een verdediger kan ervoor kiezen om zich helemaal terug te
trekken tot aan het beginpunt. (1 of 63)
Als Alexander voorbij 57 komt heeft hij gewonnen. Als zijn tegenstander
voorbij 8 komt heeft hij gewonnen.

1 2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
11
13
13
1
14
1
15
16
17
18
19
20
21
22 23
24
25
41
39
40
38
36
35
34
33
32
31
29
28
27
25
25
26
43
42
44
45
46
47
48
49
50
51 53
52
54
55
30
56
57
58
60 59
61
62
63