Over samenhang van kosmos, plant en mens in de huidige tijd

Saturnus heeft in december zijn gloriemaandnovemberdecemberIn november en december komen de planetenweer in ons blikveld. Aan de ochtendhemel zijnVenus, Mars, Jupiter en Saturnus verzameld.De nieuwkomeling Venus is veruit de helderste.Vanaf 7 november kun je aan de zuidoostelijkeochtendhemel volgen hoe snel zij debleke, oranjekleurige Mars nadert. De helemaand december staan ze dicht bij elkaar,november - december 2002 27zoek de lichtzwakke Mars rechts van Venus.Saturnus en Jupiter verschijnen aan de oostelijkeavondhemel ongeveer vier uur na elkaar.Saturnus komt zo noordelijk op als de zonmidden juni, Jupiter als de zon begin augustus.Saturnus bevindt zich tussen de Stier en deTweelingen, de heldere Jupiter tussen deKreeft en de Leeuw. Deze twee planeten komenvan week tot week ongeveer een half uurvroeger op. In december komt Saturnus bijzonsondergang op (oppositie met de zon op17-12-2002) en is hij de hele nacht zichtbaar.Hij heeft zijn gloriemaand en staat 's nachts zohoog als de zon op de langste dagen van hetjaar. ■Liesbeth Bisterbosch