SECTOREN IN VLAANDEREN - VDAB

VDABSECTORRAPPORTSECTOREN IN VLAANDEREN

SECTORRAPPORTSECTOREN IN VLAANDERENVOORJAAR 2012

SECTORRAPPORTSECTOREN IN VLAANDERENInhoudstafel3 - 4 VDAB Sectorrapporten: Inleiding5 - 6 Binnenlandse werkgelegenheid: Vlaanderen7 - 8 Loontrekkende werkgelegenheid: Sector en regio9 - 10 Loontrekkende werkgelegenheid: Geslacht11 - 12 Loontrekkende werkgelegenheid: Leeftijd13 - 14 Loontrekkende werkgelegenheid: Arbeidsregime15 - 16 Jobs: Statuut17 - 18 Jobs: Jobcreatie en jobdestructie19 - 20 Bedrijven: Vestigingsgrootte21 - 22 Vacatures: Ontvangen door VDAB23 - 24 Knelpuntberoepen: Knelpuntvacatures25 - 26 Remediëring: Individuele Beroepsopleiding in de Onderneming (IBO)Foto’s: Pascal Vyncke, SeniorenNet.be- 2 -

VDAB SectorrapportenInleidingInvalshoekDit Vlaamse sectorrapport vertrekt van de vraagzijde van de arbeidsmarkt. We brengen de tewerkstelling naar sectorin Vlaanderen in kaart en bekijken de kenmerken. Voor gegevens op sectorniveau, zijn aparte sectorrapportenopgemaakt.De sectorindeling is gebaseerd op de NACE-classificatie van 2008 die ondernemingen indeelt volgens economischeactiviteiten. Op die manier wijken we dus af van de indeling in paritaire comités die op werknemersniveau zijn gedefinieerd.Eén onderneming kan werknemers uit diverse paritaire comités tewerkstellen, terwijl de werknemers uitéénzelfde paritair comité in diverse economische activiteiten aan de slag kunnen zijn. Beide indelingen zijn zo verschillenddat ook de cijfers niet vergelijkbaar zijn.Voor een sectorrapportering op basis van paritair comité verwijzen we naar de rapporten van het DepartementWerk en Sociale Economie http://www4dar.vlaanderen.be/sites/svr/Pages/2012-02-06-WSE.aspxDatabronnenIn dit rapport wordt gebruik gemaakt van cijfers die beschikbaar worden gesteld in de Vlaamse Arbeidsrekeningvan het Steunpunt Werk en Sociale Economie in samenwerking met het Departement WSE. Het gaat dus om verwerktecijfers van diverse sociale zekerheidsinstellingen (vb. RSZ, RSZPPO, RSVZ…). Daarnaast publiceren we ookcijfers van de VDAB zelf.Er is de voorkeur gegeven aan administratieve data eerder dan cijfers die gebaseerd zijn op enquêtes zoals de Enquêtenaar de Arbeidskrachten.Structuur van het sectorrapportFiguur 1 toont hoe het rapport is opgebouwd. De tewerkstelling kan uitgedrukt worden in het aantal personen datin Vlaanderen tewerkgesteld wordt nl. de binnenlandse werkgelegenheid, of het aantal arbeidsplaatsen dat er inVlaanderen is nl. de jobs.Deze jobs zijn de ingevulde arbeidsplaatsen in de Vlaamse vestigingen. We spreken hier bewust over vestigingen enniet over bedrijven of ondernemingen. Een onderneming met vestigingen in Vlaanderen kan haar hoofdzetel hebbenin Brussel.De openstaande arbeidsplaatsen worden uitgedrukt in vacatures. Eén van de remediëringsinstrumenten die VDABhanteert om werkzoekenden aan het werk te krijgen is de Individuele Beroepsopleiding in de Onderneming (IBO).- 3 -Sectorrapport

BINNENLANDSE WERKGELEGENHEIDVlaanderenWat betekent deze indicator?De binnenlandse werkgelegenheid heeft betrekking op de arbeid die wordt ingezet in de Vlaamse vestigingen. De binnenlandsewerkgelegenheid kan bijgevolg worden omschreven als het totale aantal personen (vanaf 15 jaar) dat een hoofdjob heeft inVlaanderen. Ook studenten, PWA’ers behoren hiertoe.Ter verduidelijking, de werkende bevolking is de som van de binnenlandse werkgelegenheid en het saldo grensarbeid.Figuur 2 Werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar hoofdsector (2009)Primaire sector57.25130%2%23%Secundaire sector581.583Tertiaire sector1.160.306Quartaire sector758.06745%Figuur 3 Werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar statuut (2009)16%2%Loontrekkend2.110.719Zelfstandig399.150Helper51.95582%- 5 -Sectorrapport

Bron: Steunpunt WSE i.s.m. Departement WSE - Bewerking VDAB Studiedienstjaargemiddelde 2009De totale werkgelegenheid telt in Vlaanderen 2.561.824 werknemers. Bijna de helft hiervan is tewerkgesteld in de tertiairesector. De quartaire sector neemt intussen de tweede plaats in en zal in de toekomst nog in belang toenemen. Meer dan 8werknemers op 10 is als loontrekkende tewerkgesteld. De zelfstandigen zijn goed voor 16% van de totale werkgelegenheid.De groot- en kleinhandel stelt veruit het hoogste aantal werknemers tewerk. De sectoren onderwijs, zakelijke en maatschappelijkedienstverlening liggen qua werkgelegenheid dicht bij elkaar. Ondanks de crisis kenden zij nog een belangrijke groei in2009. De grootste klappen in het crisisjaar zijn te zien bij industriële sectoren zoals de textiel, de sector van uitzendbureausen arbeidsbemiddeling en de metaalsector.Figuur 4 Werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar sector en evolutie(jaargemiddelde 2009 t.o.v. 2008)Groo t- en kleinhand elOnderwijsZakelijke d ienstverlening211.64 4210 .03 34 34 .116+0 ,1%+2,6 %+2 ,4 %Maat schap pelijke d ienstverlening2 05.4 98+5,3%B ouwTransp ort, log ist iek en po stOp enbare b esturenM etaal173 .96 0154 .0 27149 .42 8148 .24 1-6 ,6 %-0 ,4%-1,6%-0,8 %Gezo nd heidszo rgHo reca en t oerismeUitzendb ureaus en arb eid sb emidd eling140.34 2112.9 0095.44 9-9,7%+0 ,0%+2 ,1%Dranken, voeding en t ab akChemie, rub ber en kunstst ofPrimaire sect or69 .20 165.13257.2 51-3 ,3 %-0,7%-0 ,0 %Financiële d ienst enInformatica, med ia en teleco m55.2 7550 .9 70-1,5%+0 ,1%Dienst en aan p ersonenOntspanning, cultuur en spo rt47.53 53 4.00 7+2,6 %+2,6 %Textiel, kled ing en scho eisel2 8.784-12 ,5%Energ ie, water en af valverwerking2 6.9 40+6,2%Grafische nijverheid, papier en karto nHo ut- en meub elindustrie2 2.73820 .3 13-4,9%-3 ,6%V ervaard iging van bo uwmaterialenOverige d ienstverlening19 .66 117.14 7-0,7%+1,1%Overig e industrie6 .6 13-5,3 %SECTOREN IN VLAANDEREN- 6 -

LOONTREKKENDE WERKGELEGENHEIDSector en regioWat betekent deze indicator?De loontrekkende binnenlandse werkgelegenheid betreft alle personen vanaf 15 jaar en ouder met een job die in loonverbandwordt uitgevoerd.Figuur 5 Loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar leeftijd en geslacht:10 belangrijkste sectoren (2009)Groot- en kleinhandel304.43354%46%Onderwijs208.18331%69%Maatschappelijke dienstverlening205.26717%83%Openbare besturen149.22156%44%Metaal146.69715%85%Transport, logistiek en post141.01022%78%Zakelijke dienstverlening137.14951%49%Bouw129.8977%93%Gezondheidszorg115.75618%82%Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling95.33752%48%< 25 jaar 25 - 49 jaar >= 50 jaar Mannen VrouwenDe verdeling naar geslacht en leeftijd kent tussen de 10 belangrijkste sectoren opvallende verschillen. In veel sectoren valthet relatief groot aandeel van de 50-plussers op. Sommige sectoren zijn evenwichtig verdeeld tussen mannen en vrouwen,andere hebben een uitgesproken mannelijk of vrouwelijk karakter.Ook op het vlak van de regionale verdeling zijn er opvallende verschillen tussen de sectoren. Overal is de groot- en kleinhandelde belangrijkste sector maar de andere sectoren zijn in de ene regio al wat belangrijker dan in de andere. Zo is de zakelijkedienstverlening de tweede grootste sector in Vlaams-Brabant terwijl de sector in de andere provincies relatief minderbelangrijk is in termen van loontrekkende werkgelegenheid.- 7 -Sectorrapport

Bron: Steunpunt WSE i.s.m. Departement WSE - Bewerking VDAB Studiedienstjaargemiddelde 2009Figuur 6 Loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar Resoc:10 belangrijkste sectoren (2009)Groot- en kleinhandelOnderwijsMaatschappelijke dienstverleningOpenbare besturenAntwerpen 59.167 34.959 33.395 24.586 21.964 32.222 30.422 19.610 19.700 22.687Mechelen 18.999 9.887 9.980 6.378 10.394 7.935 6.786 5.559 6.215 4.602Turnhout 18.548 13.398 12.830 9.234 13.231 8.640 6.437 13.530 5.223 6.048Prov. Antwerpen 96.714 58.244 56.205 40.197 45.588 48.797 43.645 38.699 31.138 33.338Halle-Vilvoorde 53.553 12.662 11.798 12.834 7.303 25.312 28.563 7.821 3.703 7.265Leuven 17.001 21.877 16.393 12.076 5.361 7.146 11.453 5.054 13.309 4.624Prov. Vlaams-Brabant 70.554 34.539 28.190 24.910 12.664 32.458 40.017 12.875 17.012 11.889Brugge 11.673 9.917 10.612 11.510 7.486 6.254 4.280 4.792 8.991 4.983Westhoek 7.003 6.024 8.747 5.219 4.086 2.538 2.033 4.523 2.991 2.548Zuid-West-Vlaanderen 14.208 10.241 13.669 5.339 9.893 4.632 4.548 8.187 5.187 4.890Oostende 5.149 3.710 4.433 3.677 1.833 3.577 1.850 2.152 2.227 1.515Midden-West-Vlaanderen 9.764 6.405 9.111 2.780 7.479 3.697 3.382 6.890 4.797 4.255Prov. West-Vlaanderen 47.797 36.295 46.573 28.525 30.778 20.698 16.092 26.544 24.193 18.192Zuid-Oost-Vlaanderen 14.132 10.922 11.372 7.373 4.223 4.582 3.314 7.518 7.220 4.263Dender-Waas 16.996 12.517 11.769 8.029 5.653 7.449 4.298 12.036 5.600 6.176Gent en rand 17.506 22.957 16.254 14.237 16.214 9.865 14.211 7.398 14.326 7.222Meetjesland-Leiestreek 8.487 5.008 7.282 4.087 4.061 2.433 2.606 6.129 2.085 1.728Prov. Oost-Vlaanderen 57.122 51.404 46.677 33.726 30.151 24.330 24.429 33.080 29.232 19.389Midden-Limburg 13.091 10.983 10.852 8.779 12.784 6.488 5.854 5.566 6.651 5.548West-Limburg 5.033 4.083 4.397 4.372 2.946 1.954 3.284 4.083 1.096 1.404Zuid-Limburg 6.074 4.757 4.492 4.335 3.035 3.152 1.736 4.038 3.472 2.267Noord-Limburg 4.344 3.931 4.836 2.950 6.459 2.037 1.369 3.060 1.691 2.195Maasland 3.704 3.947 3.045 1.427 2.291 1.097 723 1.951 1.270 1.116Prov. Limburg 32.246 27.700 27.622 21.863 27.516 14.728 12.966 18.699 14.181 12.530Vlaanderen 304.433 208.183 205.267 149.221 146.697 141.010 137.149 129.897 115.756 95.337MetaalTransport, logistiek en postZakelijke dienstverleningBouwGezondheidszorgUitzendbureaus enarbeidsbemiddelingSECTOREN IN VLAANDEREN- 8 -

LOONTREKKENDE WERKGELEGENHEIDGeslachtWat betekent deze indicator?De loontrekkende binnenlandse werkgelegenheid betreft alle personen vanaf 15 jaar en ouder met een job die in loonverbandwordt uitgevoerd. Hier wordt de loontrekkende werkgelegenheid onderverdeeld naar geslacht.Figuur 7 Loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar geslacht (2009)MannenVrouw en982.8151.127.90446,6%53,4%Figuur 8 Evolutie loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar geslacht en jaar20081.148.257972.60220091.127.904982.815MannenVrouwenDe mannen maken iets meer dan de helft van de loontrekkende tewerkstelling in Vlaanderen uit. In het crisisjaar 2009 gingde loontrekkende werkgelegenheid bij de vrouwen er nog op vooruit terwijl de mannen een negatieve invloed ondervondenvan de laagconjunctuur. Hieruit blijkt dat vrouwen vaker in minder conjunctuurgevoelige en groeiende sectoren werken danmannen.- 9 -Sectorrapport

Bron: Steunpunt WSE i.s.m. Departement WSE - Bewerking VDAB Studiedienstjaargemiddelde 2009Figuur 9 Aandeel mannen in de loontrekkende werkgelegenheid: Indeling naar sector (2009)BouwVervaardiging van bouw materialenMetaalHout- en meubelindustrieEnergie, w ater en afvalverw erkingTransport, logistiek en postChemie, rubber en kunststofGrafische nijverheid, papier en kartonInformatica, media en telecomDranken, voeding en tabakPrimaire sectorOverige industrieOpenbare besturenGroot- en kleinhandelTextiel, kleding en schoeiselUitzendbureaus en arbeidsbemiddelingZakelijke dienstverleningOntspanning, cultuur en sportOverige dienstverleningHoreca en toerismeFinanciële dienstenOnderw ijsDiensten aan personenGezondheidszorgMaatschappelijke dienstverlening30,6%22,0%17,7%16,8%92,7%88,4%84,8%82,7%79,8%77,7%76,0%72,2%69,8%62,2%61,5%59,6%56,3%53,8%53,8%51,7%50,6%50,5%44,4%44,3%43,6%SECTOREN IN VLAANDEREN- 10 -

LOONTREKKENDE WERKGELEGENHEIDLeeftijdWat betekent deze indicator?De loontrekkende binnenlandse werkgelegenheid betreft alle personen vanaf 15 jaar en ouder, met een job die in loonverbandwordt uitgevoerd. Hier wordt de loontrekkende werkgelegenheid onderverdeeld naar leeftijd.Figuur 10 Loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar leeftijdscategorie (2009)< 25 jaar218.83810,4%22,4%25 - 49 jaar1.420.076>= 50 jaar471.80567,3%Figuur 11 Evolutie totale loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar leeftijdscategorie en jaar2008234.0611.438.354448.444< 25 jaar25 - 49 jaar2009218.8381.420.076471.805>= 50 jaarRuim twee derde van de loontrekkende werknemers zit in de leeftijdscategorie tussen 25 en 49 jaar. De groep van 50 jaar enouder wordt steeds groter. Ondanks de crisis in 2009 is deze groep in absolute aantallen nog uitgebreid.De verschillen tussen de sectoren op het vlak van de leeftijdsverdeling is opvallend. De horeca kent het grootste aandeeljongeren, terwijl textiel, kledij en schoeisel onderaan de ladder bengelt. De 50-plussers vormen in elke sector een aanzienlijkegroep; hun aandeel is het grootst bij de openbare besturen.- 11 -Sectorrapport

Bron: Steunpunt WSE i.s.m. Departement WSE - Bewerking VDAB Studiedienstjaargemiddelde 2009Figuur 12 Loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar leeftijdscategorie en sector (2009)Horeca en toerisme28%56%16%Diensten aan personen24%55%21%Primaire sector18%64%18%Bouw15%66%20%Groot- en kleinhandel13%69%18%Dranken, voeding en tabak12%68%20%Ontspanning, cultuur en sport11%60%29%totaal10%67%22%Zakelijke dienstverlening10%73%17%Hout- en meubelindustrie9%67%24%Maatschappelijke dienstverlening9%69%22%Informatica, media en telecom8%76%16%Metaal8%71%21%Vervaardiging van bouw materialen7%70%23%Gezondheidszorg7%68%25%Energie, w ater en afvalverw erking7%69%24%Overige dienstverlening6%64%30%Overige industrie6%68%25%Grafische nijverheid, papier en karton6%74%20%Onderw ijs6%66%28%Transport, logistiek en post6%66%29%Openbare besturen5%62%33%Financiële diensten5%70%25%Chemie, rubber en kunststof5%74%22%Textiel, kleding en schoeisel4%71%26%< 25 jaar 25 - 49 jaar >= 50 jaarSECTOREN IN VLAANDEREN- 12 -

LOONTREKKENDE WERKGELEGENHEIDArbeidsregimeWat betekent deze indicator?Op basis van het arbeidsregime van de loontrekkende binnenlandse werkgelegenheid kan het aantal voltijdse equivalenten(VTE) afgeleid worden. Dit geeft het arbeidsvolume aan binnen de sector, waardoor deze indicator beter geschikt is als vergelijkingsbasistussen verschillende sectoren.Figuur 13 Loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar arbeidsregime (2009)Voltijds1.362.7913,1%Deeltijds683.32432,4%64,6%Speciaalregime64.604Figuur 14 Loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Personen en VTE (2009)2.120.859 2.110.7191.535.440 1.497.889PersonenVTE2008 2009Figuur 15 Loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar arbeidsregime, geslacht en leeftijd (2009)MannenVrouwen800.000800.000700.000700.000600.000600.000500.000500.000400.000400.000300.000300.000200.000200.000100.000100.0000=50 jaar0=50 jaarVoltijdsDeeltijdsSpeciaal regime- 13 -Sectorrapport

Bron: Steunpunt WSE i.s.m. Departement WSE - Bewerking VDAB Studiedienstjaargemiddelde 2009Figuur 16 Aandeel voltijdse werknemers in de loontrekkende werkgelegenheid in Vlaanderen: Indeling naar sector (2009)BouwVervaardiging van bouw materialenEnergie, w ater en afvalverw erkingHout- en meubelindustrieMetaalGrafische nijverheid, papier en kartonInformatica, media en telecomChemie, rubber en kunststofTransport, logistiek en postTextiel, kleding en schoeiselOverige industrieDranken, voeding en tabakOpenbare besturenZakelijke dienstverleningGroot- en kleinhandelFinanciële dienstenOverige dienstverleningOntspanning, cultuur en sportOnderw ijsDiensten aan personenPrimaire sectorGezondheidszorgHoreca en toerismeMaatschappelijke dienstverlening91,8%88,7%88,0%87,3%86,7%85,4%84,7%83,9%82,8%81,4%77,1%75,4%73,5%68,7%68,4%67,5%59,4%58,9%51,4%47,1%46,7%44,6%38,0%34,5%Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling21,4%Bijna twee derde van de loontrekkende werknemers is voltijds aan de slag, iets minder dan één derde werkt deeltijds. 3%van de werknemers vallen onder een speciaal arbeidsregime zoals seizoensarbeid, interim-arbeid of werknemers met gelimiteerdeprestaties.Vrouwen nemen het overgrote deel van het deeltijdse werk voor hun rekening. Hoe hoger de leeftijd, hoe groter het aandeeldeeltijdse arbeid.Het aandeel voltijdse werknemers in de totale werkgelegenheid verschilt sterk tussen de sectoren. De bouw spant de kroonmet bijna 92% voltijdse werknemers terwijl in de maatschappelijke dienstverlening amper iets meer dan een derde voltijdsaan de slag is. In de sector uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling gaat het vaak om het speciaal regime.SECTOREN IN VLAANDEREN- 14 -

JOBSStatuutWat betekent deze indicator?Jobs zijn het aantal vervulde arbeidsplaatsen in de in Vlaanderen gevestigde productie-eenheden. Een job kan als loontrekkende,zelfstandige of helper ingevuld worden en hoofd- of bijberoep zijn. Arbeidsplaatsen van werknemers die afwezig zijn wegensziekte, verlof of tijdelijke werkloosheid worden ook geteld als jobs. Arbeidsplaatsen van werknemers in voltijdse loopbaanonderbrekingof tijdskrediet worden niet geteld als jobs.Figuur 17 Aantal jobs in Vlaanderen: Indeling naar statuut (2010)Loontrekkend2.191.73118,9%1,9%Zelfstandig521.263Helper52.02479,3%Bijna 80% van de totale werkgelegenheid in Vlaanderen valt onder het loontrekkend statuut. In sommige sectoren ligt hetvoor de hand dat er quasi enkel loontrekkenden aan de slag zijn zoals in de openbare besturen. Het hoogste aandeel zelfstandigenis te vinden in de diensten aan personen en de primaire sector. In die laatste sector ligt ook het aandeel helpersopvallend hoog.Binnen de secundaire sector zijn toch enkele duidelijke verschillen merkbaar. In de chemie, rubber en kunststof is het aandeelloontrekkenden relatief hoog waaruit kan afgeleid worden dat er in deze sector relatief meer heel grote bedrijven actiefzijn. In de bouw daarentegen ligt het aandeel van de zelfstandigen dan weer een stuk hoger en gaat het dus vaker omKMO’s.- 15 -Sectorrapport

Bron: Steunpunt WSE i.s.m. Departement WSE - Bewerking VDAB Studiedienstjaargemiddelde 2010Figuur 18 Aandeel loontrekkende jobs in Vlaanderen: Indeling naar sector (2010)Uitzendbureaus en arbeidsbemiddelingMaatschappelijke dienstverleningOpenbare besturenChemie, rubber en kunststofOverige dienstverleningMetaalOnderw ijsEnergie, w ater en afvalverw erkingInformatica, media en telecomDranken, voeding en tabakHout- en meubelindustrieTransport, logistiek en postTextiel, kleding en schoeiselGrafische nijverheid, papier en kartonVervaardiging van bouw materialenFinanciële dienstenGezondheidszorgOverige industrie100%100%100%100%99%99%97%94%94%91%90%90%90%86%85%85%81%75%3%6%6%7%9%9%10%13%13%14%18%24%Bouw70%27%3%Ontspanning, cultuur en sport68%31%Groot- en kleinhandel66%30%3%Zakelijke dienstverlening62%36%Horeca en toerisme56%40%5%Diensten aan personen33%64%3%Primaire sector22%58%19%LoontrekkendZelfstandigHelperSECTOREN IN VLAANDEREN- 16 -

JOBSJobcreatie en jobdestructieWat betekent deze indicator?Jobcreatie en -destructie worden gemeten als het verschil tussen het aantal jobs op 30 juni 2010 en 30 juni 2009 van een onderneming.Op vestigingsniveau wordt er meer dynamiek waargenomen dan op het niveau van de onderneming maar hierwordt geen rekening mee gehouden. Als het aantal arbeidsplaatsen in een onderneming op het eind van de periode groter isdan in het begin, is er sprake van jobcreatie. Als het aantal jobs op het einde kleiner is dan in het begin, spreken we van jobdestructie.Figuur 19 Jobcreatie en -destructie in Vlaanderen:Indeling naar bedrijfsgrootte (juni 2010 t.o.v. juni 2009)Figuur 20 Netto aangroei aantal jobs in Vlaanderen:Indeling naar bedrijfsgrootte (juni 2010 t.o.v. juni 2009)-43.733+47.0200-9 w n+1,1%-24.716+26.36110-49 w n+0,4%-11.710+15.35050-199 w n+1,1%-12.158+13.806> 199 w n+0,3%Figuur 21 Aantal bedrijven en aantal jobs in Vlaanderen: Indeling naar bedrijfsgrootte (juni 2010 t.o.v. juni 2009)BedrijvenJobs17.9323.572 877290.928512.806367.150117.841332.9280-9 wn 10-49 wn 50-199 wn > 199 wn- 17 -Sectorrapport

Bron: RSZ en Dynam-belgium.orgCijfers juni 2010 t.o.v. juni 2009Achter de netto-evolutie van jobs gaat een ruimere dynamiek van jobcreatie en -destructie schuil. Hoe kleiner de onderneming,hoe groter de dynamiek. Anderzijds nemen de grootste ondernemingen het belangrijkste deel van de jobs voor hunrekening. In elke bedrijfsgrootte viel er een netto-groei op te meten.De verschillen tussen de sectoren zijn wel opvallend. Zo is de jobcreatie in de maatschappelijke dienstverlening hoog in verhoudingtot de jobdestructie terwijl bij de metaal het omgekeerde geldt.Figuur 22 Jobcreatie en –destructie in Vlaanderen:Indeling naar sector (juni 2010 t.o.v. juni 2009)Figuur 23 Netto aangroei aantal jobs in Vlaanderen:Indeling naar sector (juni 2010 t.o.v. juni 2009)Groot- en kleinhandel17.68316.8550,4%Zakelijke dienstverlening8.92913.3263,8%Horeca en toerisme12.02611.1481,3%Bouw11.7569.9711,4%Maatschappelijke dienstverlening1.9927.5514,5%Transport, logistiek en post4.9336.298-1,5%Openbare besturen4.2951.9511,5%Gezondheidszorg1.0544.2903,3%Primaire sector3.3163.2770,2%Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling2.7031.2895,4%Dranken, voeding en tabak2.6823.223-1,0%Metaal2.5648.587-5,5%Diensten aan personen2.4882.1531,8%Onderw ijs2.4071.0692,8%Informatica, media en telecom2.0492.674-1,9%Financiële diensten1.9081.4912,0%Ontspanning, cultuur en sport1.6301.4461,4%Overige dienstverlening1.0267472,2%Chemie, rubber en kunststof8641.882-2,0%Energie, w ater en afvalverw erking7624901,7%Hout- en meubelindustrie6081.112-3,0%Grafische nijverheid, papier en karton5381.348-4,1%Textiel, kleding en schoeisel4191.956-6,5%Vervaardiging van bouw materialen4151.007-4,2%Overige industrie298368-1,5%JobcreatieJobdestructieSECTOREN IN VLAANDEREN- 18 -

BEDRIJVENVestigingsgrootteWat betekent deze indicator?Een onderneming kan op één enkele plaats gevestigd zijn of meerdere vestigingen met personeel hebben. De ondernemingsgroottewordt hier berekend op vestigingsniveau. Dit betekent dat grote bedrijven met meerdere vestigingen worden opgesplitst.Voor alle duidelijkheid spreken we dan ook over vestigingsgrootte. Dit betekent dat alle arbeidsplaatsen in Vlaanderenmeegenomen worden, ook als de hoofdzetel van een onderneming buiten Vlaanderen gelegen is.Figuur 24 Aantal vestigingen in Vlaanderen: Indeling naar vestigingsgrootte (2010)0-9 w n123.7534,2% 0,8%10-49 w n27.67917,4%50-199 w n6.76777,6%> 199 w n1.307Bijna 8 vestigingen op 10 telt tussen 0 en 9 werknemers. Minder dan 1 procent van alle vestigingen telt 200 werknemers ofmeer. Het aandeel kleine vestigingen is het grootst in de diensten aan personen en het kleinst bij de uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling.- 19 -Sectorrapport

Bron: Steunpunt WSE i.s.m. Departement WSE - Bewerking VDAB Studiedienstjaargemiddelde 2010Figuur 25 Aandeel vestigingen in Vlaanderen: Indeling naar vestigingsgrootte en sector (2010)Diensten aan personenPrimaire sectorFinanciële dienstenOverige dienstverleningHoreca en toerismeZakelijke dienstverleningGezondheidszorgBouwGroot- en kleinhandelOverige industrieOntspanning, cultuur en sport96%90%88%88%88%86%86%84%84%81%79%4%9%10%11%11%11%8%14%14%17%19%Eindtotaal78%17%4%Informatica, media en telecom74%20%5%Dranken, voeding en tabak73%20%6%Hout- en meubelindustrie67%27%6%Grafische nijverheid, papier en karton66%25%7%Energie, w ater en afvalverw erking64%24%9%Transport, logistiek en post62%30%7%Textiel, kleding en schoeisel60%28%9%Vervaardiging van bouw materialen57%32%10%Metaal57%32%9%Openbare besturen42%36%18%4%Onderw ijs40%46%13%Maatschappelijke dienstverlening39%37%20%Chemie, rubber en kunststof35%35%21%9%Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling29%30%36%6%0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%0-9 wn 10-49 wn 50-199 wn > 199 wnSECTOREN IN VLAANDEREN- 20 -

VACATURESOntvangen door VDABWat betekent deze indicator?Vacatures zijn openstaande arbeidsplaatsen waarvoor de werkgever op zoek is naar een kandidaat-werknemer. Werkgeverskunnen deze vacatures melden aan de VDAB. In de cijfers wordt enkel rekening gehouden met vacatures uit het normaal economischcircuit zonder uitzendopdrachten (NECzU). Ook vacatures in het kader van tewerkstellingsmaatregelen worden buitenbeschouwing gelaten.De sector uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling is apart weergegeven in de factuur omdat het cijfer moeilijk te interpreterenis. Een deel van deze vacatures zijn namelijk dubbel indien een werkgever de vacature zowel rechtstreeks aan de VDAB en via(diverse) selectie- of uitzendbureaus verspreid heeft.De regionale verdeling is gebaseerd op de hoofdzetel van de onderneming. Over de plaats van tewerkstelling is er onvoldoendeinformatie beschikbaar. Vacatures ‘buiten Vlaanderen’ kunnen dus afkomstig zijn van ondernemingen met hoofdzetel in Brusselmaar met vestigingen in Vlaanderen. Omgekeerd kunnen de ontvangen vacatures uit een regio eigenlijk tewerkstelling in eenvestiging buiten deze regio betekenen.Figuur 26 Aantal ontvangen vacatures in Vlaanderen: Indeling naar sector (2010)Groot- en kleinhandelZakelijke dienstverleningMaatschappelijke dienstverleningOnderw ijsBouwHoreca en toerismeOpenbare besturenDiensten aan personenGezondheidszorgInformatica, media en telecomTransport, logistiek en postDranken, voeding en tabakPrimaire sectorVervaardiging van machines en toestellenFinanciële dienstenMetaalOntspanning, cultuur en sportOverige dienstverleningChemie, rubber en kunststofEnergie, w ater en afvalverw erkingVervaardiging van transportmiddelenHout- en meubelindustrieGrafische nijverheid, papier en kartonOverige industrieTextiel, kleding en schoeiselVervaardiging van bouw materialen8.7267.2036.5723.3942.8952.8602.6132.5722.4762.3361.7891.5471.46696394092984456820.73116.65813.81810.2889.1649.01632.33628.602Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling70.660- 21 -Sectorrapport

Bron: VDAB Studiedienstjaartotaal 2010Figuur 27 Vacaturegraad (openstaande vacatures t.o.v. loontrekkende jobs): Evolutie1,8%1,2%1,5%2008 2009 2010Figuur 28 Aantal ontvangen vacatures In Vlaanderen: 10 belangrijkste beroepsgroepen (2010)Andere bureaubediendenVerkoper22.50022.491Huisbew aarder en schoonmaker17.863Paramedicus, verzorging12.915Hotel- en keukenpersoneel9.832Metaalbew erkerBouw arbeiderVertegenw oordiger6.6176.2487.710InformaticusTechnicus5.8525.851De vacatures ontvangen door de VDAB komen het vaakst uit de groot- en kleinhandel, wat logisch is aangezien deze sectorook de belangrijkste werkgever in Vlaanderen is. Op plaatsen 2 en 3 komen de zakelijke en maatschappelijke dienstverlening.De twee meest gevraagde beroepen zijn ‘andere bureaubedienden’ en ‘verkoper’.Bij de vacaturegraad zetten we het jaargemiddelde van de openstaande vacatures af tegenover de som van het aantal loontrekkendejobs en de openstaande vacatures (volgens de definitie van het Steunpunt Werk en Sociale Economie). Deze indicatorgeeft dus het aandeel van de arbeidsplaatsen in de sector aan dat niet ingevuld is. Door de crisis is de vacaturegraadgedaald van 1,8% in 2008 tot 1,2% in 2009. De heropleving in de economie leidde tot een iets hogere vacaturegraad van1,5% in 2010.SECTOREN IN VLAANDEREN- 22 -

KNELPUNTBEROEPENKnelpuntvacaturesWat betekent deze indicator?Niet elke vacature voor een knelpuntberoep geraakt moeilijk ingevuld. Bij de vacatures voor knelpuntberoepen waar het meerdan 90 dagen (of 3 maand) duurde voor ze ingevuld raakten, spreken we van knelpuntvacatures.Figuur 32 Aandeel knelpuntvacatures in alle sectoren (2010)22,5%77,5%Geen knelpuntvacaturesKnelpuntvacaturesFiguur 33 Aantal en relatief aandeel knelpuntvacatures in Vlaanderen: 10 belangrijkste clusters van knelpuntberoepen (2010)Schoonmaker5.54441,9%Technicus1.23150,1%Verpleegkundige1.12255,4%Vertegenw oordiger1.00349,9%Vrachtw agenbestuurder76233,7%Kelner71540,7%Elektricien64948,0%InformaticusSchrijnw erker enmeubelmakerIngenieur63662358237,6%35,8%53,6%- 25 -Sectorrapport

Bron: VDAB Studiedienstjaartotaal 2010Figuur 34 Aandeel van de knelpuntvacatures in het totaal aantal vacatures in Vlaanderen: Indeling naar sector (2010)Energie, w ater en afvalverw erking51,9%Maatschappelijke dienstverleningChemie, rubber en kunststofMetaalBouwZakelijke dienstverleningInformatica, media en telecomDiensten aan personenGezondheidszorgHoreca en toerismeVervaardiging van bouw materialenTransport, logistiek en postDranken, voeding en tabakOpenbare besturenPrimaire sectorOverige industrieGrafische nijverheid, papier en kartonHout- en meubelindustrieTextiel, kleding en schoeiselFinanciële dienstenOntspanning, cultuur en sportGroot- en kleinhandelOverige dienstverleningOnderw ijs34,9%34,0%31,4%31,2%27,2%26,9%26,7%24,9%23,3%22,5%22,5%18,3%17,6%16,4%15,5%15,3%14,6%13,3%12,9%12,4%11,3%10,2%9,6%Bij bijna één vierde van de ontvangen vacatures duurt het effectief lang voordat de vacature ingevuld geraakt en wordt ze insommige gevallen geannuleerd.De meeste knelpuntvacatures zijn voor schoonmaker, meer dan 4 op 10 van de vacatures voor dit beroep geraken moeilijkingevuld. Sommige sectoren kennen meer moeilijkheden dan andere. Opvallend is dat meer dan de helft van de vacatures inde sector energie, water en afvalverwerking knelpuntvacatures betreft. In de individuele sectorrapporten wordt hier dieperop ingegaan.SECTOREN IN VLAANDEREN- 26 -

REMEDIËRINGIndividuele Beroepsopleiding in deOnderneming (IBO)Wat betekent deze indicator?De individuele beroepsopleiding in de onderneming is een opleiding waarbij een cursist op de werkplek wordt getraind en begeleid.Het bedrijf betaalt geen loon en RSZ, enkel een productiviteitspremie. Na deze opleiding is het bedrijf verplicht om decursist aan te werven met een contract voor onbepaalde duur.Figuur 35 Aantal gestarte IBO’s in Vlaanderen: Indeling naar sector (2010)BouwGroot- en kleinhandelZakelijke dienstverleningMetaalHoreca en toerismeDiensten aan personenInformatica, media en telecomTransport, logistiek en postDranken, voeding en tabakPrimaire sectorHout- en meubelindustrieMaatschappelijke dienstverleningGrafische nijverheid, papier en kartonUitzendbureaus en arbeidsbemiddelingGezondheidszorgFinanciële dienstenTextiel, kleding en schoeiselVervaardiging van bouw materialenOverige industrieOntspanning, cultuur en sportChemie, rubber en kunststofEnergie, w ater en afvalverw erkingOverige dienstverleningOnderw ijsOpenbare besturen1.025952763548541461257248198143135125104888771676556362922182.7772.985De bouw en groot- en kleinhandel nemen het grootste deel van de IBO’s voor hun rekening. In verhouding tot het totaal aantalloontrekkende jobs, zijn de IBO’s het belangrijkst bij de diensten aan personen en de bouw.Meer dan twee derde van de IBO’s wordt door mannen ingevuld. Ook het hoog aandelen van de jongeren en middengeschooldenvallen op. Ongeveer 46% van de IBO’s betreft een knelpuntberoep. De meerderheid van de IBO’s wordt ingevulddoor kortdurig werkzoekenden.- 27 -Sectorrapport

Bron: VDAB Studiedienstjaartotaal 2010Figuur 36 Aantal gestarte IBO’s in Vlaanderen: Indeling naar kenmerk (2010)Geslacht8.5013.300MVLeeftijd6.5484899 354=50 j.Scholingsniveau4.3675.7611.673Laag Midden HoogKnelpuntberoep5.4356.366KnelpuntGeen knelpuntOrigine10.2081.593EUNiet-EUWerkloosheidsduur9.6721.5964505 j.Figuur 37 Aandeel van de gestarte IBO’s t.o.v. aantal loontrekkende jobs in Vlaanderen: Indeling naar sector (2010)Diensten aan personen3,1%Bouw2,3%Primaire sector1,8%Overige industrie1,3%Horeca en toerisme1,2%Informatica, media en telecom1,1%Hout- en meubelindustrie1,1%Groot- en kleinhandel0,9%Zakelijke dienstverlening0,7%Grafische nijverheid, papier en karton0,7%Metaal0,6%Vervaardiging van bouw materialen0,4%Dranken, voeding en tabak0,4%Textiel, kleding en schoeiselTransport, logistiek en post0,3%0,3%Ontspanning, cultuur en sport0,3%Financiële diensten0,2%Overige dienstverlening0,2%Energie, w ater en afvalverw erking0,1%Uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling0,1%Gezondheidszorg0,1%Chemie, rubber en kunststof0,1%Maatschappelijke dienstverlening0,1%Openbare besturen0,0%Onderw ijs0,0%SECTOREN IN VLAANDEREN- 28 -