TABEL 2. FYSISCHE EN MECHANISCHEEIGENSCHAPPEN VAN RODE MERANTI(SHOREA SPEC. DIV.)Fysische eigenschappenBij een vochtgehalte (%) van 9,5-10 10-11Volumieke massa (kg/m 3 )* 475 630Evenwichtsvochtgehalte (%)- bij 60% R.V. 13,0 13,5- bij 90% R.V. 18,5 19,0Werken bij schommelingen R.V.tussen 30-60% (%)- radiaal 0,6 0,6- tangentiaal 1,2 1,2Werken bij schommelingen R.V.tussen 60-90% (%)- radiaal 0,7 0,9- tangentiaal 1,7 1,8Krimpcoëfficiënt van 20-6% resp. 22-6%- radiaal 0,13 0,17- tangentiaal 0,30 0,32Maximale krimp radiaal (%)- van nat tot 12% 1,7 2,0- van nat tot geheel droog 4,2 4,0Maximale krimp tangentiaal (%)- van nat tot 12% 3,1 3,8- van nat tot geheel droog 7,4 7,3Mechanische eigenschappenBuigsterkte (N/mm 2 ) 65 87Elasticiteitsmodulus (N/mm 2 ) 10.400 11.510Druksterkte // aan de vezel (N/mm 2 ) 42 49Schuifsterkte (N/mm 2 ) 7,6 9,3Splijtsterkte per mm breedte (N/mm) - -Hardheid volgens Janka (N)- kops 3.240 4.170- langs 2.640 4.310Duurzaamheidsklasse 4/5 2/4Sterkteklasse C20 C20* Er zijn waarden gegeven voor een lichte en een zware soort <strong>meranti</strong>.Bron: Houtvademecum 2001 8 . 9. Het <strong>meranti</strong>geveltimmerwerkvoegt zichnaadloos inhet ontwerp.Woning Woubrugge;ontwerp:Van derBreggen ArchitectenAlphena/d Rijn. 10. Het grijsgebeitste<strong>meranti</strong> looptde hoek om.ScoutinggebouwDe Orion Hilversum;ontwerp:Min2 bouwkunstBergen.Het hout wordt meestal verhandeldvolgens de klassen 'Select and better'en 'Standard and better', al dan nietmet de toevoeging PHND (pinholes nodefect). 'Select and better' is de beterekwaliteit. In de kwaliteit PHND geldenpinholes, als gezegd, niet alsonvolkomenheid.Nederlandse normenAls veel toegepaste houtsoort inNederland is rode <strong>meranti</strong> in een aantalnormen opgenomen. In de serieKwaliteitseisen voor hout (KVH 2000),die eisen stelt aan de voornaamsteuiterlijke kenmerken als draadverloop,kwasten, scheuren en vervormingen,komt het voor in NEN 5483 (Houtsoortrode <strong>meranti</strong>). Deze norm onderscheidt 3kwaliteitsklassen (A, B en C), die zonauw mogelijk zijn afgestemd op degangbare handelskwaliteiten. De A- enB-kwaliteit zijn de betere kwaliteiten.De A-kwaliteit is uitsluitend bedoeldvoor toepassingen, waarbij zeer hogeeisen voor het uiterlijk gelden. De B-kwaliteit is voor toepassing in geveltimmerwerk(ramen, deuren en kozijnen).SterkteklassenSinds 2003 zijn in Nederland deEuropese sterkteklassen volgens EN338 (Hout voor constructieve toepassingen -Sterkteklassen) in gebruik. Als belangrijkstesterkteklasse voor rode <strong>meranti</strong>noemen NEN 6760 (Technische grondslagenvoor bouwconstructies (TGB 1990) -Houtconstructies - Basiseisen - Eisen en bepalingsmethoden)en NEN 5498 (Gezaagdhout - Sterkteklassen, classificatiemethode enbepalingsmethoden) C20, overeenkomendmet kwaliteitsklasse A/B (hoge eisenaan sterkte en/of uiterlijk).KVT '95TNO-onderzoek heeft aangetoond datde aanwezigheid van pinholes geenbelemmering hoeft te zijn om dit houtvoor de fabricage van kozijnen te ge-bruiken. Volgens de KVT '95 (Kwaliteitvan houten gevelelementen) zijn met rode<strong>meranti</strong> kozijnen met KOMO-productcertificaatte maken, op voorwaardedat de volumieke massa meer dan 450kg/m 3 bedraagt bij 16 ± 2% houtvochtgehalte.Het mag zowel transparantals dekkend worden afgewerkt. Voorgeveltimmerwerk wordt <strong>meranti</strong> geachtte voldoen aan duurzaamheidsklasseA. Deze kwalificatie, conform risicoklasse3 van NEN-EN 335-2 (Duurzaamheidvan hout en op hout gebaseerde producten -Definitie van risicoklassen voor biologischeaantasting - Deel 2: Massief hout), betekent:duurzaam voor toepassing in28HET HOUTBLAD MEI 2004
11. Kozijnenen afschuifbarestijlen in<strong>meranti</strong>.DubbelkantoorArenaparkHilversum; ontwerp:TangramArchitektenAmsterdam.heeft te vervormen, is het niet geschiktvoor buighout. Het buigen vindt namelijkplaats met vochtig hout.Bewerking, afwerkingIn het algemeen is rode <strong>meranti</strong> zowelmet de hand als machinaal gemakkelijkte bewerken. Specifieke problemendoen zich hierbij niet voor. Hetlaat zich uitstekend spijkeren enschroeven, en is met de gangbarehoutlijmen goed te lijmen.Er zijn geen technische problemen om<strong>meranti</strong> zowel blank als dekkend af tehouten gevelelementen; het houtwordt niet of nauwelijks door schimmelsaangetast en hoeft niet te wordenverduurzaamd.BRL’sVerder komt rode <strong>meranti</strong> voor in debeoordelingsrichtlijnen BRL 1701 'Gelijmdedragende houten bouwconstructies'en BRL 2902 'Gelamineerd houtvoor niet-dragende toepassingen'.Werken, drogen<strong>Rode</strong> <strong>meranti</strong> werkt niet bovenmatig.Tot welk vochtgehalte het moet wordengedroogd, is afhankelijk van hetgebruiksdoel. Het is zonder veel moeilijkhedente drogen, waarbij weinigneiging tot vervorming optreedt, aldient men rekening te houden metverschillend drooggedrag van dediverse soorten. Mede doordat het bijgrote klimaatverschillen de neiging 12. Vormgevendin lichtehal. VoorbeeldprojectIFDpaviljoenDrachten;ontwerp: Vander BreggenArchitectenAlphen a/d Rijn. 13. Merantibinnendeurenen -kozijnenomzomen hetatrium in kantoorForum teAmsterdam-Zuid. Ontwerp:Atelier ProArchitektenDen Haag.werken. Voor buitentoepassingen voldoende verschillende afwerkmiddelenuitstekend. Het hout bevat harsgangenen vrij grote vaten. Na het lakkenblijft de houtnerf zichtbaar.ToepassingenGezien de vele toepassingsmogelijkhedenbehoort rode <strong>meranti</strong> tot deveelzijdigste houtsoorten. Het wordtoverwegend in de woning- en utiliteitsbouwtoegepast voor binnen- en buitentimmerwerk,zoals ramen, deuren,kozijnen, puien, betimmeringen, plinten,lijstwerk, trappen(huizen) enspanten. Verder kan geselecteerd houtmet enige tekening en glans in demeubelindustrie worden gebruikt voormeubilair, toonkasten en winkelbetimmeringen.HET HOUTBLAD MEI 200429