Druk hier - Beltzer, stamboomonderzoek(genealogie) en historie ...

GRAFISCHE VOOROUDERBOOM VAN VIJF GENERATIES1

2Bijgewerkt tot 25 april 2010Foto omslag:De 4 kinderen Unland en Oma Unland-PottDe Duitse Adelaar

3De stamboom van de familiesUnland, Boberg en SpratteGenealogisch onderzoek naar het wel en wee vande ouders en voorouders van:Maria, Sophia Unland(moeder van auteur: A.E.M. (Ton) Beltzer)V.l.n.r. Sophia (Ma) Unland, Sophia(Oma Pott), HeinrichUnland (Broer van Ma), Adeleid (Zus van Ma) en Thekla(Zus van Ma). Ca. 1916

4InhoudsopgaveVoorwoord en toelichting pag. 5Geschiedenis en bijzonderheden van de familie Unland pag. 9Voorouderschema i.e. Grafische Kwartierstaat van de familie Unlandpag. 76Geschiedenis en bijzonderheden van de familie Boberg pag. 86Voorouderschema i.e. Grafische Kwartierstaat van de familie Bobergpag. 128Geschiedenis en bijzonderheden van de familie Spratte pag. 142Voorouderschema i.e. Grafische Kwartierstaat van de familie Sprattepag. 152Afstandtabel Geboorteplaatsen van de diverse families pag. 162Meer over de Duitse dienstbodes begin 20 e eeuw pag. 164Over de “roots”van de Bobergfamilie en uitleg van de boerenstandenpag. 167Geografische enTopografische informatie pag. 171Geografie Duitsland pag. 175Verdrag van Versailles (1919) pag. 179

5Voorwoord en toelichtingMaart 2010Auteur:Antonius, Eduardus, Maria (Ton) Beltzer)e-mailadres : a.beltzer@beltzer.nlWebsite : www.beltzer.nlGeachte lezer,Vanaf augustus 2003 ben ik geraakt door het “genealogisch” virus en hou ik mijbezig met de geschiedenis van de mijn voorouders , het zogenaamde“Genealogisch onderzoek”, ook wel stamboomonderzoek, familieonderzoek ofsibbenkunde genoemd.Tot op dit moment bevat de complete stamboom ruim 25.000 personen enomvat primair als uitgangspunt de families:Beltzer (mijn achternaam) , in boekvorm verschenen.Unland, Boberg en Spratte (de achternaam van mijn moeder en defamilienamen van haar voorouders), in boekvorm verschenen.Engelenberg. Krommendam en IJsendoorn (van) (de achternaam vanmijn echtgenote en de familienamen van haar voorouders), in boekvormverschenen.

6Gottschalk, Broekman en Broer (de achternaam van de moeder van mijnechtgenote en de familienamen van haar voorouders), in boekvormverschenen.Secundair zijn ook de volgende families onderzocht:Melkert (de achternaam van de moeder van mijn vader Alfons Beltzer) ,in boekvorm verschenen, (2 takken).Helsloot (de achternaam van de moeder van mijn opa Beltzer), inboekvorm verschenen.Boberg (de achternaam van de moeder van mijn moeder Sophia Unland),in boekvorm verschenen samen met de familie Unland en Spratte.Spratte (de achternaam van de moeder van mijn oma Boberg), inboekvorm verschenen samen met de familie Unland en Boberg).Krommendam (de achternaam van de moeder van mijn schoonvaderKarel Engelenberg), in boekvorm verschenen samen met de familieEngelenberg en IJsendoorn (van).(van) IJsendoorn (de achternaam van de moeder van de vader van opaEngelenberg), in boekvorm verschenen samen met de familieEngelenberg en Krommendam.Broekman (de achternaam van de moeder van mijn schoonmoeder HilGottschalk), in boekvorm verschenen samen met de familie Gottschalken Broer.Broer (de achternaam van de moeder van opa Gottschalk), in boekvormverschenen samen met de familie Gottschalk en Broekman.Een groot aantal personen maakt deel uit van de directe familielijn van degenoemde families maar niet alle personen zijn terug te voeren tot onze directefamilielijn. Deze groepen personen zijn opgenomen in aparte groepen in het doormij gebruikte genealogische programma Aldfaer. Als u meer van hen wilt wetenstel ik u deze informatie graag ter beschikking.Ik hoop in de loop der tijd de ontbrekende schakels te vinden waardoor dezegroepen alsnog terug te voeren zijn tot de directe familielijn.Van alle personen is een geboortedatum ingevuld. Dus ook in de gevallenwanneer deze datum niet bekend is (met een ca. aanduiding met het plus/minusteken).Door een verband te leggen tussen de geboortedatum van de partner en/of dedatum van het baren van kinderen is een “circa” geboortedatum te herleiden. Ditmaakt het sorteren en onderzoeken een stuk eenvoudiger daar onwaarschijnlijkedata direct opvallen. De foutmarge beloopt niet meer dan maximaal 20 jaar.PrivacybeschermingIk hanteer de privacybeschermingsregels, zoals deze door de meeste genealogenworden gehanteerd.Nog in leven zijnde personen worden niet vermeld. Indien geen overlijdensdatumbekend is, wordt 100 jaar na de geboortedatum aangenomen dat de bewustepersoon is overleden en worden de genealogische gegevens gepubliceerd. Bijeen “geschatte”geboortedatum, is dit dus 100 jaar na de“geschatte”geboortedatum.Ik geef de privacybescherming aan met de tekst “PRIVACY BESCHERMD”.

7VernoemingsregelsOngeacht welke religie en ongeacht het land van herkomst was het tot ongeveerde zestiger jaren van de 20 e eeuw gebruikelijk kinderen naar voorouders tevernoemen. En wel op de volgende wijze:De eerste zoon kreeg de voornaam(en) van de Vader van de Vader,de eerste dochter kreeg de voornaam(en) van de Moeder van de Moeder,de tweede zoon kreeg de voornaam(en) van de Vader van de Moeder,de tweede dochter kreeg de voornaam(en) van de Moeder van de Vader.Mocht een van de hiervoor genoemden op jonge leeftijd overlijden, dan werd heteerstvolgende kind vaak wederom identiek vernoemd (in dit geval had hij/zij dusdezelfde voornaam(en) als het overleden kind).Tekens en afkortingen* geboortedatum× huwelijk† overlijdensdatum)( scheiding[] datum begrafenis of crematieWat is de betekenis van de naam van de diversetoegevoegde stukken per persoon?Ik ga het niet hebben over: geboorteakte, huwelijksakte, overlijdensakte,doopakte(of bewijs), bidprentje, geboort-,trouw- of overlijdensadvertenties etc.Dat acht ik voor iedereen voldoende duidelijk.Dan blijft mogelijk over:Archiefkaart AmsterdamGezinskaart AmsterdamPersoonskaartBevolkingsregisterWoningkaartCBG extract persoonslijstArchiefkaart-Gezinskaart-PersoonskaartEen Archiefkaart maakt deel uit van de Bevolkingsadministratie van Amsterdam.Vanaf 1 januari 1850 is in alle gemeenten in Nederland op gelijke wijze debevolking geadministreerd. Iedereen staat sinds die tijd geregistreerd.Tot 1893 was dit in een vastbladig register. Daarna tot 1994 werd gewerktmet een kaartsysteem. Na 1994 bestaat het systeem van de GBA(GemeentelijkeBasisadministratie Persoonsgegevens).Van 1893 – 1939 zijn de gegevens per gezin vastgelegd op één kaart. Dit noemtmen de Gezinskaart.

8Vanaf 1939 tot 1994 werd van iedere persoon één kaart gemaakt. DePersoonskaart.Bij overlijden van de persoon werd de Persoonskaart doorgestuurd naar het CBG(Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag).Voordat deze Persoonskaart werd opgestuurd naar het CBG werd een kopiegemaakt die achterbleef in het bevolkingsregister. Deze kopie was deArchiefkaart.WoningkaartOok de Woningkaart maakt deel uit van de Bevolkingsadministratie vanAmsterdam.Na de introductie van de het kaartsysteem na 1893, waarbij werd gesorteerd oppersoon, bleef toch de behoefte om een ingang op “woning”te hebben.In 1897 werden in Amsterdam daartoe toch ook maar weer Woningboekenaangelegd. Deze boeken omvatten de periode 1897-1922. In 1922 (tot 1989)stapje men over op WoningkaartenCBG extract persoonslijstZoals hiervoor is beschreven, wordt sind 1994 gewerkt met hetdigitale(computer) systeem van de GBA(Gemeentelijke BasisadministratiePersoonsgegevens). Het CBG ontvangt van alle gemeenten ieder jaar deuittreksels uit de Persoonslijsten. Deze persoonslijsten zijn via het CBGverkrijgbaar.Andere handige informatieDe complete stamboom van alle families en de nog niet aan een familielijngekoppelde personen staan ook (primaire gegevens zijn eveneens privacybeschermd) op Internet.Zie mijn eigen Website: www.beltzer.nl.Via deze website kunt u “doorklikken”naar mijn genealogische gegevens opde internetsite: www.genealogieonline.nl/stamboom-beltzerde internetsite: www.Geneanet.nl .Ton Beltzer

9Geschiedenis en bijzonderheden de familieUnlandIntroductieAls tijdens een gesprek duidelijk wordt dat mijn hobby genealogie(stamboomonderzoek)is, komt vrijwel direct de vraag: “Hoe ver terug ben je algekomen?”Mijn antwoord luidt dan altijd: “Wat bedoel je?Mijn oudste voorvader?De oudste familie(bloed)lijn, dus ook al de andere namen van mijn voorouders?Alleen de mannelijke lijn?Van het heden teruggaand in het verleden of juist vanaf het verste verledentoewerkend naar het heden?De conclusie luidt, dat je op vele manier naar een stamboomonderzoek kankijken.Een stamboomonderzoek is kennelijk geen eenduidig begrip.Ik kijk graag “breed”. Ik volg primair de “bloedlijn” Via deze bloedlijn wordenimmers de wel of niet interessante genen van onze voorouders aan onsdoorgegeven. Daar willen wij toch alles van weten?In deze geëmancipeerde tijd vind ik het niet meer “kunnen” alleen de vader(dusnaam-)lijn te volgen. Met deze opmerkingen, vind ik, dat ik recht doe aan demannelijke en vrouwelijke voorouders; hun genen vertellen immers hoe wij inelkaar steken.In de genealogie zijn voor de diverse methodes overzichten bedacht, en wel:-Parenteel-overzicht vanaf de oudst bekende voorouder tot aan het heden. Allenazaten worden vermeld. Deze methodiek wordt in dit boek dus niet gehanteerd.-Kwartierstaat-overzicht vanaf een specifiek persoon. Alle ouders, grootouders,overgrootouders etc. worden benoemd. Meestal ook de kinderen. Dezemethodiek hou ik in dit boek aan.Dit zijn de twee meest bekende overzichten. Er zijn nog meer overzichten vanuiteen andere invalshoek; deze laat ik hier buiten beschouwing.Deze “ geschiedenis” wordt opgebouwd vanuit een “kwartierstaat”, d.w.z. ikbegin bij het heden en ga via de ouders, grootouders etc. steeds verder terug inde geschiedenis. Daarnaast laat ik vanuit deze opbouw ook de nakomelingen zienin de “achternaam”lijn.Bijvoorbeeld: Als er 4 kinderen zijn bij de overgrootouders van Ton (zie hierna),laat ik niet alleen de familielijn van de directe overgrootouder met de naamUnland zien, maar ook van de drie andere kinderen indien zij de achternaamUnland bezitten.De kinderen, resp. kleinkinderen, achterkleinkinderen en achterachterkleinkinderenvan deze overgrootouders (generatie 3) worden dangekenmerkt met (3K), resp. (3KK), (3AKK), (3AAKK) etc.Mijn directe familielijn is in de kleur blauw(in zwart-wit is dat in het grijszichtbaar) weergegeven.

10De oorsprong van de familie UnlandDe geschiedenis wordt opgebouwd vanuit de invalshoek van de auteur, A.E.M.(Ton) Beltzer, (in het genealogisch systeem code nr. 1), geboren 4-6-1945te Amsterdam-Noord op de Heggerankweg nummer 12, ‟s nachts om 1 uur,volgens overlevering: bij kaarslicht.Het was 30 dagen na het einde van de WO II.De naam van mijn moeder is : Maria,Sophia Unland (nr. 102007). DezeUnlandtak is voor zover op dit moment bekend, afkomstig uit Glane (BadIburg) in Duitsland, ongeveer 15 kilometer verwijderd van Hagen (amTeutenburger Wald).Er zijn meerdere takken Unland bekend, waarvan (nog) niet bekend is of dit eenfamilielijn is.Ik ga apart in op de familielijnen:Boberg (dat is de meisjesnaam van de moeder van mijn moeder), zie hierna indit boekwerk.Spratte (dat is weer de moeder van de hiervoor genoemde Oma), zie hierna indit boekwerk.De schrijfwijzen van de naam UnlandZoals hierna duidelijk zal worden is de schrijfwijze van een naam niet consistenten geeft geen enkel aanknopingspunt met betrekking tot de vraag of er sprake isvan een directe familietak of niet.

11Na 1811, de invoering van de Burgerlijke Stand (door Napoleon), diende iederpersoon een “vaste” achternaam te hebben, voor die tijd was dat niet het geval.Men had vaak wel een achternaam, maar die veranderde nog wel eens. Vooral inde 19 e eeuw en daarvoor was analfabetisme meer regel dan uitzondering. Het isevident dat een analfabeet zijn naam niet kan schrijven maar ook niet kanspellen. Hij/Zij is dan overgeleverd aan de persoon die wel in staat is de naamaan het papier toe te vertrouwen. Dat was vaak een Pastor of Pater bijinschrijving in Doopboeken, Huwelijksakten en Overlijdensakten en na het beginvan de 19 e eeuw de ambtenaar van de burgerlijke stand of een familielid die weltot schrijven in staat was.Ik weet overigens niet in hoeverre deze uiteenzetting voor Duitsland vantoepassing is!de naam UnlandIk ben (nog) geen andere schrijfwijzen van de naam Unland tegengekomen.Het Stamboomonderzoek van de familie Unland heeft in Duitsland in Hagen a.T.W. plaats gevonden.Ik ben veel dank verschuldigd aan mijn achterneef Dieter Ueberwasser(105338U) die het “veldwerk”in Duitsland heeft verricht en aan zijn moeder(mijn nicht) Christa Unland (102002U).De betekenis van de naam Unland:Unland sind "naturnahe Flächen", die eine relative Naturnähe erwarten lassen.Dazu gehören Sandflächen, Felsen, nicht entwässerte, ausgetorfte Moore, Wald,Heide, Dünen usw.Unland ist in keiner Weise, auch nicht durch Kultivierungsmaßnahmen, als AgraroderForstfläche oder baulandnutzbares Gelände.

12De generatie van mijn directe familietak Unland(GENERATIE 2):Theoretisch kan een persoon 2 ouders hebben. Deze zijn beide bekend.Mijn ouders zijn: Alphonsus, Josephus, Maria (Alfons) Beltzer (Nr. 3) enMaria, Sophia Unland (102700U).De familie Beltzer is in een apart boek beschreven.Mijn moeder: Maria, Sophia Unland (nr. 102007U) (roepnaam Sophia) isgeboren in Hagen am Teutenburger Wald (a.T.W.) op 5 augustus 1907.Ouderlijk (geboorte) huis van Sophia Unland (102700U)1956Het dorp Hagen a.T.W.ligt ca.10 km verwijderd van Osnabrück.Het geboorte huis van de “Unlands”ligt aan de Mentruper-Esch 14, 49170 Hagena.T.W.De bovenverdieping van dit huis was tot begin 1960 verhuurd aan de familieTepe (Vader, Moeder, oudste zoon, Willy, en Helmut).Iets verder op aan de weg was het woonhuis/bedrijf van de familie Ehrenbrinken om de bocht (de helling naar beneden) woonde de familie Strootmann.

13Sofie (Fie) Unland ca. 1954Sophia doorliep de lagere school in Hagen en ging daarna werken met haarzuster Thekla, als schoonmaakhulp in het Café Boberg bij Tante Sophie (Maria,Sophia Koch nr.105017U) en Onkel Joseph (broer van Oma, Johann, JosephBoberg nr.102018U) in Hagen.Na de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) en de bepalingen in het vredesverdrag “Vrede van Versailles” (zie verder in dit boek) zat Duitsland nagenoeg aan degrond.De bepalingen in het genoemde vredesverdrag waren wurgend en honger enarmoede waren het gevolg.De inflatie was gierend. Wie kent niet de Duitse postzegel uit die periode van 10Miljard Mark? Dat was het frankeertarief om een brief te versturen.Deze situatie heeft ongetwijfeld bijgedragen aan het vertrek van Sophia Unland(en later ook haar twee zusters Thekla en Adeleid) naar Nederland.

14Op 17 jarige leeftijd (10 oktober 1924) vertrok Sophia, met hulp van deRooms Katholieke Gemeenschap in Duitsland naar Nederland. Deze organisatieplaatste in die tijd veel “Duitse meisjes” als hulp in de huishouding in Nederland.Hieronder een artikel uit Trouw over dit onderwerp.Duitse dienstmeisjes in nieuwe HeimatWaar moesten de meisjes heen, in een land dat na een verloren eerste wereldoorlog doorarmoede en ellende beheerst werd, vraagt Frau Jaswetz zich zeventig jaar na dato af. Zijvertrok begin jaren twintig als dienstmeisje naar Nederland.Frau Jaswetz was niet de enige. In de jaren twintig en dertig staken ongehuwde Duitse meisjesen vrouwen massaal de Nederlandse grens over, op zoek naar een betrekking in dehuishouding bij een Nederlandse familie. Vaak met de gedachte in Nederland 'het paradijs' tevinden, zoals hen door vriendinnen, die de stap al eerder hadden gewaagd, in brieven werdvoorgespiegeld.De Gretes, Käthes en Getruds ontvluchtten het geruïneerde Duitsland, zoals het er vlak na heteinde van de eerste wereldoorlog uitzag. Werkloosheid en inflatie hadden gigantische vormenaangenomen. Bovendien waren tijdens de oorlog maar liefst twee miljoen mannengesneuveld: veel vrouwen waren hun echtgenoot of verloofde kwijtgeraakt. De perspectievenvoor jonge vrouwen in het gehavende en gedemoraliseerde land waren niet erg rooskleurig.De beurskrach van 1929 bracht een nieuwe immigratiestroom op gang. In 1934 was het aantalDuitse dienstmeisjes in Nederland opgelopen tot 40 000.Frau Jaswetz is een van de voormalige dienstmeisjes die historica Barbara Henkes in haarproefschrift 'Heimat in Holland, Duitse dienstmeisjes 1920-1950' aan het woord laat. Gisterenpromoveerde Henkes aan de Universiteit van Amsterdam. Aan de hand van levensverhalenvan voormalige dienstmeisjes, die ze via oproepen in diverse week- en dagbladen wist op tesporen, en aan de hand van archiefonderzoek beschrijft ze hun lotgevallen. Maar Henkesbeoogt meer dan alleen een historische beschrijving van het fenomeen 'dienstmeisje'. “Ik bennieuwsgierig naar wat mensen verbindt aan wie ze zijn, waar ze zich thuisvoelen en waar datprecies door komt”, vertelt Henkes, die in Groningen woont, maar een paar dagen voor depromotie in Amsterdam vertoeft. “Migratie is altijd een breuk met waar je vandaan komt.Voor de vrouwen in mijn onderzoek zijn er twee duidelijke momenten geweest waarop eenhevige breuk plaatsvond. Ten eerste natuurlijk op het moment van vertrek uit Duitsland, enlater, toen de tweede wereldoorlog uitbrak. Wat mij zo fascineert aan die dienstbodes, is datze een vreemd land binnenkwamen, maar wel meteen in het hart van dat land belandden, inhet gezin. En toch bleef hun positie vrij geïsoleerd.”De ervaringen van de dienstmeisjes in Nederland liepen sterk uiteen, afhankelijk van deomstandigheden waarin ze terecht kwamen. Ze trokken naar Groningen, Zandvoort of DenHaag. Ze hadden het naar hun zin of voelden zich ellendig. Ze gingen regelmatig dansen engenoten hun vrijheid, of zochten de bescherming van een van de vele bijeenkomsten die doorde protestante en katholieke 'meisjesbescherming' werden georganiseerd. Vaak werkten dezeverenigingen samen met Duitse confessionele organisaties in Nederland, zoals de 'DeutscheEvangelische Gemeinden of de 'Vereine für Deutschsprechende Katholiken'.

15“Voor mij was dat een nieuwe ontdekking, dat zich rondom de Duitse meisjes vrij snel eenhele bureaucratie van 'meisjesbeschermende' organisaties ontwikkelde, en ook dat ze daarvoorover de zuilen heenstapten”, aldus Henkes. “Enerzijds was die bescherming prettig, anderzijdswaren die verenigingen controle-instituten, die integratie in de Nederlandse samenlevingbelemmerden.”De komst van de vlijtige en betrouwbare dienstmeisjes stemde kennelijk niet alleen tottevredenheid, maar was ook een reden tot zorg. Want die grote toestroom van jonge,ongehuwde vrouwen zou, indien niet in goede banen geleid, wel zeker tot zedeloosheid en opzijn minst tot ongewenste zwangerschappen leiden. Niet alleen was er de controle van deverenigingen, die vaak al bij aankomst op de stations begon, ook door de werkgevers werdvaak een strak regime gevoerd. Zo moest Frau Wienand altijd om tien uur thuis zijn. “Alsjunges Ding hat man gedacht: 'Mensch. . .!' - Man möchte doch gerne ins Theater, oder insKino, aber das war gefährlich in dieser Zeit, in Amsterdam, nicht.” Een bioscoopbezoekje zater niet in, wat overbleef was een avondje bij een van de Duitse verenigingen.De opkomst van het nationaalsocialisme in Duitsland en uiteindelijk het uitbreken van detweede wereldoorlog heeft veel invloed gehad op het verblijf van de Duitse meisjes inNederland. Vanaf het begin van de jaren dertig werden ze door het Vaterland opgeroepen omterug te keren - wat velen ook deden. Na 1938 werden ze gedwongen. De achterblijvers, vanwie een groot deel inmiddels getrouwd was met een Nederlander, kregen te maken met descheidslijnen tussen 'Nederlands' en 'Duits', 'goed' en 'fout'. Ineens werden ze weeraangesproken op hun Duitse identiteit.Het daadwerkelijk uitbreken van de oorlog maakte deze bestempeling definitief. Natuurlijkwas die Duitse identiteit ook aanwezig. Zo probeert Frau Stark uit te leggen wat hetDeutschgefühl was, het Heimat-gevoel van donzen dekbedden en Schwarzbrot, dat bij deconfrontatie met hutspot en Sinterklaas kwam bovendrijven. Wie met een andere cultuur inaanraking komt, wordt zich ineens bewust van de eigen wortels. Maar, zo zegt Frau Stark:“Ich hab' genau so 'Hoch lebe die Königin' geschrien wie alle.”Volgens Henkes is deze 'alledaagse' identiteit een andere dan de 'nationale' identiteit waarmeede meisjes, naarmate de oorlogsdreiging groter werd, werden vereenzelvigd. Ze werdenautomatisch als 'verraadsters' en 'spionnes' gezien, wat zeker niet altijd het geval was. “Hetblijkt juist dat de keuzes die ze toen maakten, vaak niet werden ingegeven door zoietsabstracts als het Vaterland. Dat gebeurde veel individueler, op basis van loyaliteit aan hetgezin waar ze verbleven, of vanwege het feit dat ze met een Nederlander getrouwd waren.© Trouw 2010,Na aankomst in Nederland in Utrecht ging Sophia eerst op een boerderij werken,zij leerde daar o.a. het koeiemelken.Vanaf een onbekende datum in 1925 tot 21 juli 1925 ging zij werken bij eensnoepwinkel aan de Nieuwendijk nr. 7, huis, te Amsterdam.Vervolgens, 22 juli 1925, heeft zij ook nog gewerkt in de Nicolaas Maesstraat123 te Amsterdam om uiteindelijk, 9 juni 1926, terecht te komen bij de joodsefamilie Markens, P.C. Hoofdstraat 167 te Amsterdam. Daar was zijdienstmeisje, later “Eerste dienstmeisje” tot aan haar huwelijk in 1929.

16De P.C. Hoofdstraat met o.a. nr. 167 in de dertiger jarenSophia (Links) en Ada (Rechts). De kinderen zijn mij niet bekend. Ca.1932

17De P.C. Hoofdstraat 167, Amsterdam in 2008Woningkaart PC Hoofdstraat 167 huis, Gem. Arch. Amsterdam.

18V.l.n.r. Adeleid, Oma Boberg, Agnes, Sophia met wederom de onbekendekinderen op deVoorgrond. Ca. 1932.ANEKDOTES van gebeurtenissen tijdens haar dienstbetrekking bij de fam.Markens (1926-1929. Na haar huwelijk is zij nog diverse malen “ingevallen”bijde fam. Markens.1/Mevr. Wilhelmina Markens-Wijnhausen was streng maar rechtvaardig.2/Vrij snel na de indiensttreding van Sophia werd haar gevraagd een visgerechtvoor een groot gezelschap te bereiden. Ma (Sophie) was zeer nerveus en dachtdat zij dat niet zou kunnen.Mevr. Markens-Wijnhausen zei "je kan het" en gaf haar een kookboek. Het helediner werd een succes en vanaf die tijd kookte mijn moeder voor de fam.Markens.3/Op 1 juli 1926 kwam haar zuster Thekla, Maria Unland uit Duitsland en tradeveneens bij de fam. Markens in dienst. Zij sliepen beiden op zolder. Tijdens deregelmatige vakanties van de familie Markens gingen mijn moeder en Thekla inhet grote bed van de heer en mevrouw Markens slapen. Thekla was doodsbangmaar deed wel mee aan het evenement.

194/Iedere week moesten alle meubels in de wrijfwas worden gezet. Na enige tijdvond mijn moeder dit wekelijkse ritueel eigenlijk onzin. Zij smeerden en wrevenhier en daar door het hele huis selectief enkele meubels in met de wrijfwas. Hethele huis rook fris naar de wrijfwas. Mevr. Markens-Wijnhausen was dik tevredenover de Duitse meisjes, iedereen blij.5/Ca. 1926/1927 heeft mijn moeder mijn vader Alphonsus, Josephus, MariaBeltzer (Alfons) leren kennen. Na de verloving mocht mijn vader een paaravonden in de week naar de P.C. Hoofdstraat komen. Zij brachten de tijd in dekeuken door. Op zondag, als mijn moeder geacht werd te koken, mocht mijnvader ook komen en "hielp"dan een handje mee in de keuken.Samen naar haar kamer gaan was er echter niet bij, dat was verboden. Bij haarhuwelijk in 1929 eindigde het dienstverband bij de fam. Markens. Sophie kwamdaarna nog wel regelmatig assisteren bij drukke periodes.6/Haar hele leven heeft zij vaak over deze periode gesproken en wij(dekinderen) hebben stellig de indruk, dat zij daar een plezierige periode heeftmeegemaakt.Ook Thekla (haar zuster) geeft aan dat zij, de gehele periode met veel plezier bijde fam. Markens heeft gewerkt.7/De jongste zuster Adeleid Unland kwam 30 maart 1931 naar Nederland. Zijheeft ook bij de fam. Markens gewerkt. De fam. Markens verbleef ieder jaar in dezomer ca. 6 weken elders (een "buiten"in Blaricum of Laren). Adeleid is diversemalen meegegaan om daar de huishouding te verzorgen.De familie Markens bestond uit:Mauritz Markens(105404R), geboren 15 september 1876 te Zwolle, Koopmanin onroerend goed. Hij huwde 23 maart 1905, Maastricht met WilhelminaWijnhausen(105405R), geboren 9 september 1882 te Gulpen (L).

20.Zij hadden twee kinderen:Margaretha (Greet) Markens(105407R), geboren 30 januari 1906, Zwolle enoverleden 2 juli 1943, Sobibor (Polen). Zij was ongehuwd en was lerares op de E.J. van Detschool, Hortusplantsoen, Amsterdam. Zij is in 1943 door de Duitsebezetters opgepakt en naar Duitsland en naar Kamp Sobibor (Polen) afgevoerden daar gestorven.August, Henri Markens (115964R), geboren 5 mei 1915, Zwolle en overledenin april 1977, Amsterdam. Hij huwde met Marie, Edwine, Mollet (115997B),geboren 5 maart 1913, Djokjakarta (Ned. Ind.) en overleden 5 november 2003,Amsterdam.Uit dit huwelijk zijn 2 kinderen bekend.PRIVACY BESCHERMD.August ging in 1937 naar Ned. Indie. Hij heeft tijdens WO oorlog II in eenJappenkamp gezeten maar overleefde deze hel en keerde terug met zijn gezinnaar Nederland.Een zoon van August vertelde het volgende:Mijn vader wilde bijna nooit over het verleden praten, hij was behoorlijkgetraumatiseerd door het Jappenkamp en het wegvallen van zijn familie.De broers en zuster van mijn grootmoeder (Wijnhausen) waren wel op tijd naarde USA weg kunnen komen. Zij adviseerden mijn grootouders dit ook te doen,maar ze wilden Greet hier niet achterlaten.Bij mijn vaders terugkeer uit Indië, kort na de oorlog, bleek de inboedel van zijnouderlijk huis verdwenen te zijn, bijv. een portret van Greet heeft hij bij eenkunsthandel teruggekocht.Mijn moeder was de laatste jaren tot aan haar dood in 2003 aan het dementerenen wist geen details over mijn vader meer.Mauritz Markens en zijn echtgenote Wilhelmina Wijnhausen hebben onderdruk van de omstandigheden tussen 17 en 31 mei 1943 samen een einde aanhun leven gemaakt.Of zij het op transport zetten van hun dochter Greet nog hebben meegemaakt isniet bekend. Mogelijk was dit juist de aanleiding tot het drama.Ongeveer in 1927 of 1928 ontmoette Sophia in Amsterdam-Noord mijn vaderAlphonsus (Alfons), Josephus, Maria Beltzer (Nr. 3).Volgens informatie van mijn zuster zag Alfons Sophia bij het verlaten van deRK kerk St. Rita, Hagendoornplein, Amsterdam-Noord en sprak haar aan. In1928 zijn mijn vader en moeder naar het ouderlijk huis van ma in Hagen a.T.W.(Dld) vertrokken om pa de eerste keer aan de familie van ma voor te stellen.Zij huwden op 3 april 1929, Amsterdam , nadat zij op 19 maart 1929 inondertrouw waren gegaan. Mijn opa (de vader van mijn vader)was niet bij hethuwelijk aanwezig. Hij was in het begin niet zo gecharmeerd van het feit dat zijntoekomstige schoondochter van Duitse afkomst was. Ook was er niemandaanwezig van de familie van mijn moeder. (zie huwelijksakte hierna) De afstand

21tot Duitsland was in die dagen minder makkelijk te overbruggen dan in dehuidige tijd. .Trouwboekje van Pa en MaZij huwden gelijktijdig met de broer van mijn vader: Wilhelmus Beltzer en zijnechtgenote Bets van der Wel.Helaas is er geen enkele foto van het huwelijk van Alfons en Sophia aanwezig.Er zijn in het geheel geen foto‟s van hun huwelijk beschikbaar.

22Huwelijksakte van Alfons Beltzer (3) en Sophia Unland (102007U)

23De Ritakerk waar het huwelijk tussen Pa en Ma heeftplaatsgevonden.Na het huwelijk vestigden zij zich in april 1929 in de Wijdenesserstraat 30 huis,Amsterdam-Nieuwendam.Op 11 juni 1930 verhuisden zij naar de Duizendschoonstraat 25, bovenhuis,Amsterdam-Noord.Op 15 oktober 1935, na de realisering van de nieuwbouw op de Heggerankweg,verhuisden zij naar de Heggerankweg 10, begane grond.In 1943 werd de overstap gemaakt naar de naastgelegen woning gemaaktHeggerankweg 12, begane grond.Woningkaart Wijdenesserstraat 20 huis, Gem. Arch. Amsterdam.

24Woningkaart Duizendschoonstraat 25, Gem. Arch. Amsterdam.Woningkaart Heggerankweg 10 huis, Gem. Arch. Amsterdam.Woningkaart Heggerankweg 12 huis, Gem. Arch. Amsterdam.

25Onderdoorgang van de Purmerweg – blik in de Wijdenesserstraat,AmsterdamDe Duizendschoonstraat, in deze straat op nr. 25, bovenhuis is heteerste kind (dochter) geboren.

26De Heggerankweg in 1937

27Mijn vader en moeder met hun eerstgeborene, een dochter in1934, Spreeuwenpark 26 huis, Amsterdam.Het duurde ruim 5 jaar voordat de kinderwens in vervulling ging en in november1934 hun eerste kind, een dochter, werd geboren.

28Wat nostalgische plaatjes van de “woonomgeving”uit mijn jeugd en van mijnouders.Het Astoria theater op het Mosvel, Amsterdam-Noord (ca. 1960)Het Mosplein van een andere kant met de slager Bark en Simon de Wit

29Pa en Ma bij mijn huwelijk in 1968

30Een van de laatste foto’s van het echtpaar (Verjaardag Sohia (Ma)1987). In 1989 overleed Alfons (Pa).in

31Hierna een foto van het 60 jarig huwelijksfeest van mijn ouders in april 1989.Edy, echtgenoot van Adeleid, staat net niet afgebeeld.Binnen 3 jaar zouden 4 van deze groep (Agnes, Pa, Adeleid en Edy) overlijden.Het 60 jarig huwelijksfeest in 1989 v.l.n.r. Thekla, Agnes, Heinz,Sophia(Ma), Alfons (Pa) en Adeleid.Na het overlijden van Alfons (Pa) Beltzer in 1989 bleef Ma tot mei 2003 op hetadres Heggerankweg 12 hs wonen.Zij zocht vaak het gezelschap van haar zuster Thekla, die schuin tegenover haarwoonde op de Heggerankweg 19, 1 hoog.Vaak samen hebben zij de laatste jaren van hun leven op deze Heggerankwegdoorgebracht voordat zij met een kleine tussenpoos verschil verhuisden naarVerzorgingshuizen/Verpleegtehuizen.

32Sophia Unland in juli 1998, Slot Zeist.In mei 2004 verhuisde Sophia naar verzorgingshuis de Kuijer, Nederhorst denBerg en in januari 2006 volgde de overstap naar het Zorgcentrum Oversingel,verpleegtehuis Vivium, Oversingel, Weesp.

33Sofie (Ma) op haar 99 e verjaardag-5 augustus 1906Sofie overleed 22 januari 2007, Weesp (Vivium Oversingel Zorggroep).De uitvaartmis was op 29 januari 2007 om 10.30 in de RK Kerk OLV Hemelvaart,Dammerweg, Nederhorst den Berg.Ma is daarna begraven op de Begraafplaats Hornhorst, Nederhorst den Berg(Graf 13).

34Overlijdensakte van Maria, Sophia Unland 102007U

35Overlijdenskaart van Sophia Unland

36De generatie die voorafging aan mijn moeder(GENERATIE 3):Theoretisch kan een persoon vier grootouders hebben.De grootouders waren :Johan, Theodor, August (August) Unland (102005U) en zijn echtgenote Auguste,Louise Boberg (102013U).Johannes,(Jan) Franciscus Beltzer (23) en zijn echtgenote Catharina, AnnaMelkert (105208B0.De familie Beltzer wordt in een apart boekwerk behandeld.De vader van mijn moeder was Johan, Theodor, August (August) Unland,nr. 102005U, geboren 25 juli 1883 in Mentrup Hagen a.T.W. en overleden 25september 1914, tijdens de eerste wereldoorlog, als militair te Fouquescourt(Somme, Regio Picardie, France).Hij heeft zelf (of onder regie) het “ouderlijk huis”van zijn hiervoor genoemdekinderen in 1903 gebouwd aan de Mentrupper Esch 14 in Hagen a.T.W.Van zijn jeugd is niets bekend.Ook is niet bekend of Johann, Theodor August broers resp. zuster heeft gehad.Hij huwde 8 oktober 1907 in Hagen a.T.W. met (mijn Oma) Auguste, LouiseBoberg (102013U).Auguste is geboren 10 maart 1882 in Hagen a.T.W. (zie hierna apart debeschrijving van de familie Boberg en de familie Spratte).

37Huwelijksfoto van August Unland en Auguste Boberg in 1907

38Hij was Schmid en Hüttenarbeider in Georgmarienhütte.De Hütte is een soort Hoogovenconcern in Georgsmarienhütte.Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog werd August opgeroepen voor hetDuitse leger.Zijn echtgenote Auguste, Louise Boberg was toen in verwachting van dezuster van mijn moeder, Anna, Adelheid, Unland, geboren 8 juli 1914.Of August zijn dochter nimmer heeft gezien is niet duidelijk.De “grote”mobilisatie in Duitsland vond plaats rond 1 augustus 1914.Het kan dus zijn, dat hij de geboorte toch nog heeft mogen meemaken.Hier volgen enkele gegevens van de mobilisatieperiode augustus 1914.August (Soldaat eerste klas) zat in het Königlich Preussisches 1. Ersatz -Bataillon - 3. Unter - Elsässisches Infanterie Regiment 138 (StandplaatsStrassbourg) Dieuze.42. Infanterie-Division (Chronik 1914/1918) 8 e Komp.30.7.1914:42.Inf.Div.: Friedensgliederung: Stab/59.Inf.Brig. [mit Inf.Regt.97,Inf.Regt.138]; Stab/65.Inf.Brig. [mit Inf.Regt.17, Inf.Regt.131];Stab/42.Kav.Brig. [mit Ul.Regt.11, Ul.Regt.15]; Stab/42.Feldart.Brig. [mitFeldart.Regt.8, Feldart.Regt.15].17.8.1914:42.Inf.Div.: Kriegsgliederung: Stab/59.Inf.Brig. [mit Inf.Regt.97, Inf.Regt.138];Stab/65.Inf.Brig. [mit Inf.Regt.17, Inf.Regt.131]; Drag.Regt.7;Stab/42.Feldart.Brig. [mit Feldart.Regt.8, Feldart.Regt.15];2.Komp./Pion.Batl.27, 3.Komp./Pion.Batl.27; Div.Br.Tr.42;2.San.Komp./XXI.Armeek., 3.San.Komp./XXI.Armeek.20.-22.8.1914:42.Inf.Div.: Schlacht in Lothringen22.8.-14.9.1914:42.Inf.Div.: Schlacht vor Nancy – Epinal23.9.-6.10.1914:42.Inf.Div.: Schlacht an der SommeOp de sitehttp://www.denkmalprojekt.org/2008/vl_ir_138_8komp_wk1.htmkomen namen voor van de gevallen soldaten.Op 25 september 1914 vielen er velen, o.a. August UnlandGefallen am 25.9.1914 in Fouquescourt, Somme, Region Picardie, Fr.Hij is dus gesneuveld op 25 september 1914 in Fouquescourt, Somme, RegionPicardie, Fr.

39Het verhaal doet de ronde dat hij krijgsgevangene was en gevangen zat in eenhouten hut (of huis). Dit huis is tijdens de gevechten in brand geschoten en alleaanwezige gevangen kwamen in de vlammen om.

40Een penning van het 138 e Infanterie RegimentEr is een soldatenboekje (Taschen Kalender)uit de eerste wereldoorlog bewaardgebleven (van de vader van Agnes Schratz, zie hierna). Ik geef enkele pagina‟shiervan weer.

43Mijn Oma, Auguste, Louise Boberg is tot haar overlijden op 20 februari 1964weduwe gebleven en niet hertrouwd.Voor de gegevens van de familie Boberg, zie hierna.Uit dit huwelijk zijn 4 kinderen met de achternaam Unland geboren, t.w.

44Ca. 1935. Het gezin Unland met v.l.n.r. Thekla, Sophia, Heinrich, MoederAuguste Boberg en Adeleid.KINDEREN UIT GENERATIE 3(K)-3(K)Maria, Sophia(Sophia) Unland (102007U), hiervoor beschreven.-3(K)Thekla, Maria Unland(102010U) geboren 25 juni 1909, Hagena.T.W. (Dld).

45Ca. 1935 Adeleid (Rs) en Thekla Unland

46Op 23 mei 1926 kwam de zuster van Sophia (Ma) Unland, Thekla ook naarNederland. Dus ruim 1,5 jaar nadat Ma naar Nederland was gekomen.Ongetwijfeld op voorspraak van Sophia vond Thekla ook emplooi bij de familieMarkens. Het zou echter niet van lange duur zijn. De heimwee speelde haarparten en zij keerde op 2 juli 1928 terug naar Duitsland.Deze terugkeer bleek kennelijk niet te brengen wat Thekla ervan verwachtte,want 1,5 jaar later op 14 januari 1930 keerde zijn weer terug naar Nederland.Waar Thekla was gehuisvest in de periode 1926 tot haar terugkeer naarDuitsland in 1928 is niet duidelijk. Op haar Gezinskaart van de GemeenteAmsterdam staat zij in 1926 gehuisvest op het adres van de fam. Markens, t.w.P.C. Hoofdstraat 167. Het kan dus zijn dat zij daar woonde.Na haar terugkeer in 1930 naar Nederland vestigde zij zich op het adres vanhaar pas gehuwde zuster Sophia aan de Wijdenesserstraat 30 huis,Amsterdam-N.Na de verhuizing 12 juni 1930 van Alfons en Sophie naar deDuizendschoonstraat 25, bovenhuis, Amsterdam-N, ging ook Thekla mee naardit adres.Vanaf 11 oktober 1932 was Thekla ingeschreven op het adres van de fam.Markens op de P.C. Hoofdstraat.Ik neem dus aan, de data vergelijkend, dat tussen maart 1931 (zie hierna) enoktober 1932, haar beide zusters Thekla en Adelheid in huis waren in deDuizendschoonstraat 25.De Unlandzusjes, v.l.n.r. Thekla, Sophia en Adeleid

47Thekla Unland huwde op 25 juli 1937, Amsterdam met Gerardus, Johannes,Antonius (Gerard) Beltzer, broer van mijn vader.Huwelijksfoto van Gerard en Thekla

48Uit dit huwelijk zijn 3 kinderen geboren.PRIVACY BESCHERMD.Thekla in 2008

49.Overlijdenskaart van Thekla Unland-3(K)Heinrich(Heinz) Unland (102004U) (Heinz), geboren 2 mei 1912 enoverleden 11 december 2002, Hagen a.T.W. (Dld), daarna begraven op 16december 2002 op de begraafplaats en in het familiegraf te Hagen a.T.W. (Dld).

50Heinz in Wehrmacht uniform 1940-1941Heinz Unland (102004U) was 28 jaar bij het begin van de tweedewereldoorlog. Hij werd in Duitsland opgeroepen.Heinz werd ingezet aan het Russische front en werd al vrij snel krijgsgevange.Anekdote: Tijdens zijn krijgsgevangenschap kreeg hij een keelontsteking. Zijnkeelamandelen werden, zonder verdoving, verwijderd.Hij is slechts kort in het leger geweest. Vermoedelijk is hij op medischegronden terug naar huis gestuurd. Immers: Heiner, zijn zoon werd mei1942 geboren. Negen maanden daarvoor geeft september 1941.Heinrich Unland, (nr.102004U), bleef in het ouderlijk huis voor zijn moederzorgen en huwde 25 juli 1939, Hagen a.T.W. met Agnes Schratz, (nr.105303U), geboren 7 januari 1915, Ostercappeln (Kreis Wittlage) Dld enoverleden 4 november 1990, Hagen a.T.W. (Dld).

51Huwelijksfoto van Agnes en Heinz

52Zijn beroep was, net als zijn vader, (zie hierna) Hüttenarbeider, metselaar.Overlijdensadvertentie van Agnes Schratz

53Overlijdenskaart van Heinz Unland

54Foto van de familie Schratz ca.1919. Op de voorgrond Agnes Schratz. Detwee broers van Agnes zijn ook zichtbaar; wie de andere twee kinderenzijn is niet bekend.

55Agnes had twee broers Johannes (Hannes) Schratz(118202U) en Heinrich(Heinz) Schratz (118203U).Beiden zijn opgeroepen om als militair te dienen bij de Deutsche Wehrmacht.Aan het Russische front met een tussenpoos van 3 dagen zijn zij beidengesneuveld.Heinz op 11 januari 1942 en Hannes op 14 januari 1942.

56Heinz Schratz (118203U)

57Heinz sneuvelde op het slagveld in Rusland.Hij werd getroffen door een kogel in zijn hart.Op die plaats bevond zich een "soldatenboekje".De kogel is door dit boekje heen gegaan en heeft duidelijk bloedsporenachtergelaten.Op diverse foto‟s met een beschadiging op dezelfde plek zijn eveneensbloedsporen duidelijk aanwezig.Deze foto's zaten in zijn Wehrpas.Deze foto van zijn broer Hannes Schratz en zijn verloofde JosephaBernhold droeg Heinz in zijn Wehrmachtpas mee in zijn borstzakje ophet moment dat een dodelijke geweerkogel hem raakte.

58Johannes Schratz en zijn verloofde Josepha BernholdUit het huwelijk van Heinrich Unland(102004U) en Agnes Schratz(105303U) zijn 3 kinderen geboren.PRIVACY BESCHERMD.

59-3(K)Anna, Adelheid (Ada)Unland(10201U) (Ada), geboren 8 juli 1914,Hagen a.T.W. en overleden 14 februari 1992, Amsterdam.Adeleid is ongeveer 2 weken vóórdat haar vader August Unland (102005U)via de mobilisatie in 1914 in Duitsland werd opgeroepen als reservist/militair zijnland te dienen geboren. Zoals hiervoor beschreven heeft hij haar daarna nooitmeer gezien.Adeleid heeft een relatie gehad in Hagen a.T.W., (Dld) voordat ook zij in 1931naar Nederland kwam.Deze omgang werd door haar moeder niet geaccepteerd.Haar toekomstige verloofd was niet katholiek, waarna de relatie uiteindelijk werdverbroken.Adeleid heeft hier veel verdriet van gehad.Op 30 maart 1931 volgde dus Adelheid (Ada) het voorbeeld van haar zustersSophie en Thekla en kwam ook naar Nederland.Ook zij trok in bij Sophia en Alfons aan de Duizendschoonstraat 25, bovenhuisin Amsterdam-Noord. Zij bleef daar tot 3 juli 1934 en verhuisde toen naar deWeteringschans 249 (huis van Slijper).Ik weet niet of zij in die tijd al bij de familie Markens in de P.C. Hoofdstraatwerkte of dat zij bij de genoemde familie Slijper werkte.Haar verhuizing van de Duizendschoonstraat zal ook wel te maken hebben methet feit dat het eerste kind van Sophia en Alfons zich aandiende en werdgeboren op 12 november 1934 in de Duizendschoonstraat.Adelheid verhuisde al snel, 21 augustus 1934, naar het nieuwe adres van defamilie Slijper t.w. Banstraat 52, Amsterdam.Op 12 februari 1935 verhuisde zij naar het adres van de familie de Groot op devan Baerlestraat 138 huis, te Amsterdam.Op 14 maart 1937verhuisde de familie de Groot naar het Minervaplein 3,Amsterdam, Adelheid verhuisde mee naar dit adres.Vanaf 16 juli 1937 staat zij ingeschreven op het adres van de familie Markens,P.C. Hoofdstraat 167 te Amsterdam.

60Een tweetal foto’s ca. 1932. Op de onderste Ma, Moeder Auguste,onbekend kind en geheel rechts Ada.Zij had intussen Eduard, Marie, Franciscus, Ignatius (Edy) Beltzer (13)leren kennen, de jongste broer van mijn vader.Edy en Ada huwden 21 december 1938, Amsterdam.

61Edy en Ada - verlovingsfoto) 1937

62Huwelijksfoto van Edy en Ada in 1938

63Overlijdenskaart van Adeleid UnlandUit het huwelijk van Adeleid en Edy zijn 3 kinderen geboren.PRIVACY BESCHERMD.

64De ouders van mijn grootvader Unland(GENERATIE 4)Theoretisch kan een persoon 8 overgrootouders hebben.Van de Unlandkant zijn dat er 4 en dat waren:Bernard, Heinrich (Bernard) Unland (102011U) en zijn echtgenote Anna, Maria,Sophia (Sophia) Pott (105324U).Goswin, Ferdinand, Maria (Goswin) Boberg (102021U) en zijn echtgenoteCatharina, Maria Spratte (105018U).De familielijn Boberg en Spratte worden verder in dit boek behandeld.De vader en moeder van mijn Opa: Johan, Theodor, August Unland(nr.102005U) waren:Bernhard, Heinrich Unland (nr. 102011U) en Anna, Maria Pott(nr.105324U).Bernhard is geboren op 19 augustus 1850 in Ösede en overleden 10 juli 1909,Mentrup-Hagen a.T.W. (Dld).

65Geboorte, huwelijk en overlijdensregistratie van Bernard, HeinrichUnland (102011U)Bernard “Hüttenarbeiter” .Hij huwde 13 februari 1879 in Hagen a.T.W. met Anna, Maria Pott (105324U)en overleed 10 juli 1909 in Hagen a.T.W. Van aanwezige broers resp. zusters isniets bekend.Anna, Maria Pott is geboren 29 maart 1849 in Leeden (Dld) en overleden 25april 1919, Mentrup-Hagen (Dld).

67Geboorte, huwelijk en overlijdensregistratie van Anna, Maria Pott(105324U)Van Anna is een broer bekend, t.w. Bertus Pott (102466U), geboren ca. 1845.Na het overlijden van haar echtgenoot Bernard, Heinrich Unland in 1909 trokzijn weduwe Anna, Maria,(Sophia) Pott bij haar schoondochter (mijn OmaAuguste, Louise Boberg) en haar zoon (Theodor, August Unland) in huis.Ik heb begrepen, dat Anna, Maria(Sophia) een nogal dominante vrouw was enmijn Oma Auguste, Louise Boberg hiermede veel moeite had. Anna,Maria,(Sophia) had duidelijk “de broek”aan.

68Haar roepnaam was Sophia en haar nazaten (o.a. mijn moeder SophiaUnland) met dezelfde voornaam konden rekenen op een duidelijkevoorkeursbehandeling.Dit tot groot verdriet van Oma Auguste Boberg.Anna, Maria Pott overleed 25 april 1919 in Hagen a.T.W.Uit het huwelijk van Bernard Unland en Sophia Pott is een zoon bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 4(K)-4(K)Johann, Theodor, August Unland (Opa)(102005U), hiervoorbeschreven.

69De ouders van mijn overgrootouder Unland(generatie 5)Theoretisch kan een persoon 16 betovergrootouders hebben.Van de Unlandkant zijn dat er 8 en dat waren:Johann, Friedrich (Friedrich) Unland (102269U) en zijn echtgenote Maria,Catharina Thiesmeijer (102270U).Gerhard, Heinrich Pott (102271U) en zijn echtgenote Anna, Marresche Wellinbrak(102271U).Johann, Franz, Conrad (Conrad) Boberg (102242U) en zijn echtgenote Maria,Elisabeth (Catharina, Maria) (Catharina) Schliehe (102243U).Swibertus (Swibert) Spratte (102244U) en zijn echtgenote Maria, ElisabethOberholthaus (102253U).De familielijn Boberg en Spratte wordt later in dit boek beschreven.Van de overige niet in dit boek behandelde families kunt u meer vinden op mijnWebsite: www.beltzer.nlDe vader van Bernhard, Heinrich Unland was:Johann, Friedrich Unland (102269U), geboren 2 december 1825, Oesede(Dld).Hij huwde met Maria, Kristina Thiesmeijer (nr.102270U)

70Maria, Catharina is geboren 27 september 1813, Oesede (Dld).Van beiden is de overlijdensdatum niet bekend.Uit dit huwelijk is een kind bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 5(K)-5(K)Bernard, Heinrich Unland (102011U), hiervoor beschreven.

71De ouders van mijn betovergrootouderUnland(GENERATIE 6)Theoretisch kan een persoon 32 Oud-ouders hebben.16 daarvan behoren tot deze Unland tak en dat waren:Georg, Heinrich Unland (111920U) en zijn echtgenote Anna, Maria Unland(111921U).Georg, Heinrich Thiesmeijer (111922U) en zijn echtgenote Maria, GetrudFrankenberg (111923U).Johann, Wilhelm (Wilhelm) Franksmann (alias Boberg) (102406U) en zijnechtgenote Margarita, Elisabeth Boberg (102407U).Johann, Hermann (Hermann) Schliehe (111948U) en zijn echtgenote Catharina,Gertrud (Gertud) Rhotert (111949U).Ferdinand Spratte (111959U0 en zijn echtgenote Anna, Maria Wulfes (111960U).Johann, David (David) Oberholthaus (111961U) en zijn echtgenote Catharina,Angela (Angela) Dransmann (111962U).4 van deze voorouders zijn niet bekend.Over de niet in de boekwerk behandelde voorouders kunt u meer vinden op mijnWebsite: www.beltzer.nlDe vader van Johann, Friedrich Unland (102269U) was Georg, HeinrichUnland (111920U)geboren 12 oktober 1761 in Glane (Bad Iburg).Hij was Heuerling (hierna in dit boek is een artikel geplaatst over de Standen inde boerengemeenschap in Duitsland).Hij huwde op 15 april 1823 in Oesede met Anna, Maria Unland (111921U),geboren 1 januari 1787 in Bad Iburg.Of er sprake is van een familierelatie tussen deze twee echtelieden met dezelfdeachternaam is niet bekend. Dat is niet noodzakelijk. In die periode ging met inDuitsland nogal makkelijk om met het hanteren van achternamen.Ik geen hieronder beide takken weer.Uit dit huwelijk van Georg en Anna is een kind bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 6(K)-6(K)Johann, Friedrich Unland (102269U), hiervoor beschreven.

72De ouders van mijn Oud-Ouders Unland(GENERATIE 7)Theoretisch kan een persoon 64 Oud-Grootouders hebben.32 daarvan behoren tot deze Unland tak.Het waren:Casper, Heinrich Unland (111926U) en zijn echtgenote Anna, Elisabeth Brinkman(111927U).Georg, Heinrich Unland (111926U) en zijn echtgenote Anna, Clara, ElisabethHotfiler (111927U).Johann, Wilhelm (Wilhelm) Thiesmeijer (111928U) en zijn echtgenote Anna,Elisabeth Niemann (111929U).Gerhard, Jakob (Gerhard) Frankenberg (111920U) en zijn echtgenote Anna,Elisabeth Weber (111931U).Eberhard, Heinrich (Heinrich) Franksmann (100357U) en zijn echtgenote Angela,Elisabeth (Elisabeth) Sudenfeld (100358U).Caspar, Heinrich Boberg (100500U) en zijn echtgenote Maria, Elisabeth Boberg(maidenname)(100501U).Dietrich Schliehe (111050U) en zijn echtgenote Chistina, Gertrud (Gertrud)Bröcker (111951U).Johann, Wilhelm (Wilhelm) Rhotert (111976U) en zijn echtgenote Margareta,Elisabeth (Elisabeth) Uhlmann (111952U).Hermann, Heinrich (Hermann) Oberholthaus (111963U) en zijn echtgenoteMaria, Angela Niederholthaus (111964U).Johann, Heinrich (Heinrich) Dransmann (111965U) en zijn echtgenote Margareta,Elisabeth (Margaretha) Otte (111966U).12 voorouders zijn onbekend.Over de niet in de boekwerk behandelde voorouders kunt u meer vinden op mijnWebsite: www.beltzer.nlAangezien hier sprake is van twee aparte Unlandtakken, geef ik dezebeide weer.(UNLAND I)De vader van de hiervoor beschreven Georg, Heinrich Unland (111920U) wasCasper, Heinrich Unland (111924U), geboren 17 juli 1738 in Glane (BadIburg) en overleden 24 november 1805 in Glane (Bad Iburg).Hij huwde in 1760 met Anna, Elisabeth Brinkmann (111925U), geboren 26augustus 1736 in Ostenfelden (Bad Iburg).Hij was Heuerling.Uit het huwelijk van Casar en Anna is een kind bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 7(K)-7(K)Georg, Heinrich Unland (111920U), hiervoor beschreven.

73(UNLAND II)De vader van de echtgenote van Georg, Heinrich Unland t.w.Anna, MariaUnland (111921U) was ook een Georg, Heinrich Unland (111926U),geboren 20 juni 1768 in Bad Iburg.Hij huwde 4 februari 1786 in Bad Iburg met Anna, Clara, Elisabeth Hotfilter(111927U), geboren 22 januari 1783 in Bad Iburg en overleden 15 april 1834 inBad Iburg.Uit het huwelijk van Georg en Anna is een kind bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 7(K)-7(K)Anna, Maria unland (111921U), hiervoor beschreven.

74De ouders van mijn Oud-Grootouders Unland(generatie 8)Theoretisch kan een persoon 128 Oud-Overgrootouders hebben. 64 hiervanbehoren tot deze Unlandlijn.Het zijn:Johann, Heinrich (Heinrich) Unland 111932U) en zijn echtgenote Anna,Margaretha Nauber (111933U).Johanna, Heinrich (Heinrich) Brinkmann Kl. (111934U) en zijn echtgenoteCaharina, Maria Hesseler (111935U).Johann, Hermann (Hermann) Unland (111936U0 en zijn echtgenote Anna,Margaretha Valentin (111937U).Rudolph, Heinrich Hotfilter (111938U) en zijn echtgenote Anna, ChristianSijmpoll(111939U).Johann, Wilhelm Thiesmeijer (111940U) en zijn echtgenote Anna, ElisabethHimmermann (111941U).Caspar, Heinrich(Caspar) Niemann (111942U) en zijn echtgenote Maria, Gertrud(Maria) Brand (111943U).Johann, Georg Wolff genannt Frankenberg (111944U) en zijn echtgenote AngelaLöhr (111945U).Franz, Heinrich (Franz) Weber (111946U) en zijn echtgenote Maria, Elisabeth(Elisabeth) Pöhler (111947U).Johann Berelsmann (100368U) en zijn echtgenote Anna, Adeleid Franksmann(100369U).Nikolais Sudenfeld (100359U) en zijn echtgenote Catharina, Elisabeth Aldrup(100360U).Maria, Gertrud Boberg (107291U) en zijn echtgenote NN Fisher (107292U).Jakob Bröcker (111953U) en zijn echtgenote Anna, Christina (Christina) Vordiek(111954U).Johann, Wilhelm (Wilhelm) Rhotert (111955U) en zijn echtgenote Anna, MariaMeijer (111956U).Johann, Balthasar (Balthasar) Stüer (111957U) en zijn echtgenote Maria,Gertrud (Maria) Kreftsiek (111958U).Johann, Mathias Ebker (111967U) en zijn echtgenote Anna, Catharina (Anna)Luxmann (111968U).Johann, Peter (Peter) Niederholhaus (111969U0 en zijn echtgenote Maria,Gertrud König (11197U).Johann, Hermann (Hermann) Dransmann (111971U) en zijn echtgenote Maria ,Elisabeth Glasmeijer (111972U).Johann, Caspar (Caspar) Otte (111973U) en zijn echtgenote Anna, Angela(Angela) Middelberg (111974U).28 zijn onbekend.Over de niet in de boekwerk behandelde voorouders kunt u meer vinden op mijnWebsite: www.beltzer.nl(UNLAND I)De vader van Caspar Heinrich Unland (111924U) was Johann, HeinrichUnland (111932U), geboren ca. 1710.Hij huwde met Anna, Margaretha Nauber (111933U).

(UNLAND II)De vader van Georg, Heinrich Unland (111926U) was Johann, HermanUnland (111936U), geboren ca. 1740.Hij huwde ca. 1760 met Anna, Margaretha Valentin (111937U).75

76Grafische KwartierstaatOok wel “Voorouderschema”genoemd.Dit schema laat in grafische vorm al de voorouders zien van Johann, Theodor,August Unland(102007U).Het dus een uitgebreider schema dan de zojuist beschreven geschiedenis,immers daar werden alleen de personen in de Unlandlijn beschreven.Dit schema presenteert alle voorouders.

De eerste pagina van de Grafische kwartierstaat77

De tweede pagina van de Grafische kwartierstaat78

De derde pagina van de Grafische kwartierstaat79

De vierde pagina van de Grafische kwartierstaat80

De vijfde pagina van de Grafische kwartierstaat81

De zesde pagina van de Grafische kwartierstaat82

De zevende pagina van de Grafische kwartierstaat83

De achtste pagina van de Grafische kwartierstaat84

De negende pagina van de Grafische kwartierstaat85

86Geschiedenis en bijzonderheden van de familieBobergOnderdeel van de geschiedenis van de familie Unland.De beschrijving van de bijzonderheden van de familie Boberg is uit degeschiedenis van de familie Unland gelicht. Deze familie Boberg wordt hier dusapart beschreven.De familietak Boberg verschijnt in de familie Unland in de persoon van dehieronder beschreven Auguste, Louise Boberg (102013U).De oorsprong van de familienaam BobergDe familietak met de naam Boberg (de naam van de moeder van mijn moeder(mijn Oma dus) Auguste, Louise Boberg (nr. 102013) is afkomstig vanOhrbeck (Hasbergen, NDS)) in Duitsland, slechts 3 kilometer verwijderd vanHagen a.T.W.In de „Vaderlijn”wijzigt deze bij de voorouders (6 e Generatie):Johann, Wilhelm Franksmann (alias Boberg), de echtgenote wasMargarita, Elisabeth Boberg. De oorspronkelijke “vaderlijn” Boberg gaat hierdus over in de achternaam Franksmann. Deze lijn gaat terug naar de plaatsSudenfeld, Lengerich (Dld).De schrijfwijze van de naam BobergIk ben (nog) geen andere schrijfwijzen van de naam Boberg tegengekomen.Het stamboomonderzoek van de familie Unland en Boberg heeft in Duitsland inHagen a.T. W. plaats gevonden.Ik ben veel dank verschuldigd aan mijn achterneef Dieter Ueberwasser en zijnmoeder Christa Ueberwasser-Unland. Zij hebben het “veldwerk”in Duitslandhebben verricht.Een saillant detail is het gegeven, dat in Hagen a.T.W. de meest in het oogspringende berg, waaraan het dorp grenst, de naam “Boberg”draagt.Het lijkt mij dus duidelijk, dat de achternaam Boberg een relatie heeft met deberg Boberg.De “naamlijn” volgt niet consequent de “mannelijke”lijn. Een verschijnsel datoverigens vaak voorkomt bij stamboomonderzoek in Duitsland.Maria, Elisabeth Boberg (102404U) is geboren in 1784.Zij huwde met Johannes, Heinrich Kuhlmeyer.Hun kinderen kregen allen de achternaam Boberg (en niet Kuhlmeyer). Bij devader van Johannes, Heinrich Kuhlmeyer t.w. Johann, Wilhelm Kuhlmeyer(100356U) geboren 10 december 1746 wordt door het IGI systeem tevens alstweede achternaam “Boberg” weergegeven.

87De generatie die aan mijn moeder voorafging(GENERATIE 3)Wij beginnen deze geschiedenis Boberg bij mijn grootmoeder (de moedervan mijn moeder) Auguste, Louise Boberg (102013U).Auguste is geboren 10 maart 1882 in Hagen a.T. W. (Dld) en overleden op 20februari 1964, aldaar ‟s morgen om 8 uur.Op 18 oktober 1907 huwde Auguste Boberg met Johann, Theodor AugustUnland (102005U), geboren 25 juli 1883 in Mentrup (Hagen a.T.W.) enoverleden op 25 september 1914 in Fouquescourt (Somme, Regio Picardie, Fr)bij de slag om de Somme in de eerste wereldoorlog.De geschiedenis van deze familie Unland en de kinderen uit dit huwelijk zijnhiervoor in dit boekwerk behandeld.

88Trouwfoto van Auguste Boberg en August Unland

89Mijn Oma Auguste Boberg stond er dus al snel alleen voor (op 32 jarigeleeftijd).Haar echtgenoot August Unland werd opgeroepen met de mobilisatie in juli1914 voor de strijd in de eerste wereldoorlog. Twee maanden later sneuveldehij in Fouquescourt (zie verder bij de beschrijving bij de familie Unland).Auguste heeft hem daarna nooit meer gezien.In 1914 was Auguste zwanger was van haar (jongste) dochter Anna, AdeleidUnland (102001), geboren 8 juli 1914. Of August Unland zijn dochter ooitheeft gezien is niet duidelijk.Op 1 augustus 1914 vond de grote mobilisatie plaats in Duitsland.Na het overlijden van Bernard, Heinrich Unland(1021011U), de vader vanAugust Unland (102005U), in 1909 trok zijn weduwe Anna, Maria,SophiaPott(105324U) bij haar schoondochter Auguste, Louise Boberg) en haarzoon (Johann, Theodor, August Unland) in huis.Overigens een normaal gebruik in die tijd.Ik heb begrepen, dat Anna, Maria, Sophia een nogal dominante vrouw was endat Auguste, Louise Boberg hiermede veel moeite had.Zij had typisch niet zo veel in te brengen.Auguste Boberg is haar hele verdere leven in het door haar man in 1903gebouwde huis in Hagen a.T.w. blijven wonen.Haar zoon Heinrich Unland heeft zich na zijn huwelijk met Agnes Schratzeveneens in dit huis gevestigd.

90Auguste, Louise Boberg in 1957Overlijdensadvertentie van Auguste Unland

91Auguste, Louise Boberg (102013U)

Uit het huwelijk zijn 4 kinderen met de achternaam Unland geboren, zie bij degeschiedenis van de familie Unland.92

93De generatie die aan mijn Grootmoeder Bobergvoorafging (generatie 4)Theoretisch kan een persoon 8 overgrootouders hebben.De helft van deze voorouders behoren tot de Beltzerkant. Deze zijn in een apartboekwerk behandeld. Van de overgebleven vier zijn er twee voorouders van deUnlandkant, hiervoor behandeld.De overige twee zijn:Goswin, Ferdinand, Maria Boberg (102021U) en zijn echtgenote Catharina, MariaSpratte (105018U).Goswin, Ferdinand, Maria Boberg (102021U) en Catharina, Maria Spratte(105018U).Goswin is geboren 20 oktober 1848 in Ohrbeck (Hasbergen) Dld (3 kmverwijderd van Hagen a.T.W.)en overleden 8 november 1907, Hagen a.T.W.(Dld.)Hij was Markkötter en Burgemeester van Hagen a.T.W.Geboortegegevens Goswin Boberg (102021U)Hij huwde op 29 november 1876 in Hagen a.T.W. met Catharina, MariaSpratte (105018U).Huwelijksgegevens Goswin Boberg en Catharina SpratteCatharina, Maria, Spratte (105018U) is geboren 26 december 1847 in Hagena.T.W. en overleden na 1919.

94Geboortegegevens Catharina Spratte (105018U)De familie Spratte wordt hierna in dit boek apart besproken.Uit dit huwelijk zijn zes kinderen bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 4(K)-4(K) Anna Boberg (102012U), geboren 27 december 1878, Hagen a.T.W. enoverleden 20 juli 1961 in Hagen a.T.W. in het Krankenhaus zu Spelle.Bidprentje Anna Boberg (102012U)Zij huwde met NN Borchers (102251U), geboren ca.1875 en overleden1961.vóór

95-4(K)Bertus Boberg (102014U), geboren ca. 1880, Hagen a.T.W. enoverleden vóór 1952.Hij huwde met Anna Beckmann(102254U), geboren 17 maart 1876, Hagena.T.W. en overleden 12 augustus 1952, Hagen a.T.W.Bidprentje Anna Beckman (102254U)-4(K)Johann, Joseph Boberg (102018U), geboren 11 mei 1880 Beckenrode(Dld) en overleden 21 februari 1951, Hagen a.T.W.Hij was Rooms Katholiek en van beroep Schlosser.

96Geboortegegevens Johann, Joseph Boberg (102018U)Hij huwde 19 november 1905, Hagen a.T.W. (Standesamt) met Maria, SophiaKoch(105017U), geboren 14 september 1883, Beckenrode (Dld) en overleden30 juni 1961, Hagen a.T.W.Geboortegegevens Maria, Sophia Koch (105017U)

97Huwelijk Johann Boberg en Maria KochJohann, Joseph Boberg is per 21 februari 1951 invalide verklaard.Bij de Unlandfamilie staat over mijn moeder Sophia Unland geschreven:Zij ging na schooltijd vaak werken met haar zuster Thekla, als schoonmaakhulpin het Cafe Boberg bij Tante Sophie (Maria, Sophia Koch nr.105017U) enOnkel Joseph (broer van Oma, Johann, Joseph Boberg nr.102018U)in Hagen

98Bidprentjes van Josef Boberg en Sophia KochUit dit huwelijk zijn 6 kinderen geboren:KLEINKINDEREN UIT GENERATIE 4(KK)-4(KK) Goswin, Ferdinand Boberg (102016U), geboren 20 augustus 1906,Hagen a.T. W. en overleden 25 september 1968, Hagen a.T.W.Hij huwde 30 januari 1938, Hagen a.T.W. met Maria, Regina Greife(102239U), geboren 12 september 1908, Hagen a.T.WGeboortegegevens Goswin Boberg (102016U)

99Geboortegegevens Maria Greife(102239U)Diverse gegevens van Goswin Boberg, getrouwd met MariaGreife.

100Bidprentje van Goswin Boberg(102026U)Hij was Mahlermeister (Hütte) en had een Gastwirt in Hagen a.T.W.-4(KK)Paula, Cacilia Boberg (102015U) geboren 26 december 1907, Hagena.T.W. en overleden 21 december 1914, Hagen a.T.W.Geboortegegevens van Paula Boberg (102015U)-4(KK)Hubertus, Rudoph Boberg (102017U), geboren 27augustus 1909, Hagen a.T. W.Geboortegegevens van Hubertus Boberg (102017U)

101-4(KK)Oskar, Heinrich Boberg (102020U), geboren 2 december 1914, Hagena.T. W. en gesneuveld 25 augustus 1943 Axjutowka (südlich Charkow)Rusland.Im Krieg gefallen bei einem Gegenangriff an der Spitze seiner Kompanie.Leutnant und Kompanieführer in einem Grenadier-Regiment.Geboortegegevens van Oskar Boberg (101020U)Bidprentje Oskar Boberg (102020U)Hij was Leutnant und Kompanieführer in einem Grenadier-Regiment.-4(KK)Joseph Boberg (102216U), geboren 11 februari 1916, Hagen a.T.W.en gesneuveld 24 augustus 1942 Breslau (Polen).

102Verwundung hat er sich bei den schweren Kämpfen südlich Woroneschzugezogen.Unteroffizier in der Inf. Div. GrossdeutschlandInhaber des Eisernen Kreuzes I und II Klasse.-4(KK)Bernard, Alfons(Alfons) Boberg (102226U), geboren 5 mei 1920,Hagen a.T.W. gesneuveld bij gevechten in Osnabrück (Dld) 13 mei 1944.

103Geboorte en overlijdensgegevens van Alfons Boberg (102226U)Bidprentje van Alfons Boberg(102226U)

104-4(K) Auguste, Louise (mijn Oma) (102013U), hiervoor besproken.-4(K)Swibertus Boberg (102255U), geboren 2 februari 1884, Hagen a.T.W.en overleden 16 juli 1951 Hagen a.T.W.Hij huwde met Maria Grimmelsmann (102255U), geboren 1 april 1885,Sudenfeld (Dld) en overleden 19 oktober 1959, Hagen a.T.W.Bidprentje Swibertus Boberg (102255U)

105Bidprentje Maria Grimmelsmann (102256U)-4(K) Maria Boberg (102019U), geboren 2 februari 1888, Hagen a.T.W enoverleden 26 december 1973, Hagen a.t.W.

106Maria Boberg (zuster van Oma) (102019U)Zij huwde met Josef Dirker(102252U), geboren 29 augustus 1886, Ohrbeck,Hasbergen (Dld) en overleden 23 januari 1958, Hagen a.T.W.

107Uit dit huwelijk is een kind bekend, Karl Dirker (102260U), geboren 25 maart1923, Hagen a.T.W. en overleden 15 april 1943 in Uthen (Greece).Hij is begraven op het Heldenfriedhof in Uthen (Griechenland).Starb infolge Unglücksfalles in einem Kriegslazarett.Hij was Soldat in einer Kampfstaffel.

108Bidprentje van Karl Dirker (102260U)

109De generatie die aan mijn Over-GrootvaderBoberg voorafging (GENERATIE 5)Theoretisch kan een persoon 16 Betovergrootouders hebben.De helft van deze voorouders behoren tot de Beltzerkant.Deze zijn in een apart boekwerk behandeld. Van de overgebleven acht zijn vierde voorouders van de Unlandkant, hiervoor behandeld.De overige vier zijn:Johann, Franz, Conrad Boberg(102242U) en zijn echtgenote Maria, Elisabeth(Catharina, Maria) Schliehe (102243U).Swibertus (Swibert) Spratte (102244U) en zijn echtgenote Maria, ElisabethOberholthaus (102253U).De familie Spratte wordt na de familie Boberg in dit boek behandeld.De vader van Goswin, Ferdinand Boberg(1022021U) was BetovergrootvaderJohann, Franz, Conrad(Conrad) Boberg (nr.102242U), geboren 8 december1790, Ohrbeck (Dld), overleden 25 december 1870 Mentrup (Hagen a.T.W.).Hij was Heuerling bei Dahmann.Geboortemededeling van zoon Goswin met vermelding van de oudersConrad Boberg en Maria, Elisabeth SchlieHij huwde 28 februari 1824, St. Johann (Osnabruck) met Maria, ElisabethSchlie (nr. 102244U), geboren 5 december 1803, Osnabruck-Nahne (Dld),overleden 8 april 1854, Mentrup (Hagen a.T.W.).Uit dit huwelijk is een kind bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 5(K)-5(K)Goswin, Ferdinand, Maria Boberg(102021U), hiervoor besproken.

110De generatie die aan mijn Bet-Overgrootvader Bobergvoorafging (GENERATIE 6)Theoretisch kan een persoon 32 Oud-ouders hebben.De helft van deze voorouders behoren tot de Beltzerkant.Deze zijn in een apart boekwerk behandeld. Van de overgebleven 16 zijn achtde voorouders van de Unlandkant, hiervoor behandeld.De overige acht zijn:Johann, Wilhelm Franksmann (alias Boberg) 102406U) en zijn echtgenoteMargarita, Elisabeth Boberg (102407U).Johann, Hermann (Hermann) Schliehe (111948U) en zijn echtgenote Catharina,Gertrud (Gertrud) Rhotxert (111949U).Ferdinand Spratte (111959U) en zijn echtgenote Anna, Maria Wulfes (111960U).Johann, David (David) Oberholthaus (111961U) en zijn echtgenote Catharina,Angela (Angela) Dransmann (111962U).De familie Spratte wordt na de familie Boberg in dit boek behandeld.De vader van Johann, Franz, Conrad Boberg was Oud-vader:Johann, Wilhelm(Wilhelm) Franksmann (alias Boberg) (102406U),geboren 23 mei 1742, Gellenbeck (Dld) en overleden 9 december 1807, Ohrbeck(Dld).Wilhelm was Erbkötter Boberg.(Zie hierna uitleg over de boerenstanden in de boerengemeenschap).Hier doet zich een “knik”in het genealogische spoor voor. Immers de “vader”lijnheeft als achternaam Franksmann en als alias Boberg (de achternaam vanzijn echtgenote). Deze Franksmannlijn gaat nog terug tot omstreeks 1600.Ik zal beide lijnen hierna weergeven.De FRANKSMANNLIJN (ALIAS BOBERG) met een (I) en deBOBERGLIJN (van de moederskant) met een (II).Bij de hieronder genoemde ouders speelt deze onderscheiding nog niet. Zij zijnimmers de starters van de groepen I en II. Bij hun ouders (hierna) zal dezeonderscheiding plaatsvinden.(I)Wilhelm Franksmann huwde 21 mei 1775, St. Johann, Osnabruck met(II)Margarita, Elisabeth Boberg (102407U), geboren 10 maart 1745,Ohrbeck (Hasbergen) Dld en overleden 24 december 1804, Ohrbeck (Hasbergen)Dld.Uit dit huwelijk zijn 2 kinderen bekend.KINDEREN UIT GENERATIE 6(K)-6(K)Margarita, Elisabeth Boberg (102404U), geboren 4 februari 1784,Ohrbeck (Hasbergen) Dld en overleden 25 januari 1822 Ohrbeck (Hasbergen )Dld.

111Zij huwde 20 oktober 1805, Malbergen (Dld) met Johannes, HeinrichKuhlmeyer (102403U), geboren 15 augustus 1778, Malbergen (Dld) enoverleden 13 februari 1861 Ohrbeck, Dld.Deze Johann huwde na het overlijden van Maria, Elisabeth Boberg in 1822, in1823 met Margarita, Elisabeth Witte (102405U).Uit het eerste huwelijk zijn 4 kinderen geboren, deze kinderen dragen niet deachternaam van de vader, maar van de moeder, dus allen met de achternaamBoberg.Uit het tweede huwelijk zijn 5 kinderen geboren, eveneens allen met deachternaam Boberg. In dit geval dragen de kinderen dus zowel niet deachternaam van de vader als van de moeder.KLEINKINDEREN UIT GENERATIE 6(KK) (moeder Boberg)-6(KK)Maria, Elisabeth Boberg (100497U), gedoopt 5 augustus 1808,Ohrbeck Hasbergen) Dld en overleden 24 augustus 1831, Ohrbeck(Hasbergen) Dld.-6(KK)Maria, Catharina Boberg (100498U), gedoopt 26 december 1813,Ohrbeck (Hasbergen) Dld en overleden 23 maart 1815, Ohrbeck(Hasbergen) Dld.-6(KK)Johann, Wilhelm Boberg (100401U), geboren 26 april 1816, Ohrbeck(Hasbergen) Dld en overleden 27 januari 1864, Coventin, Kenton, Kentucky,USA.Note: .ALIA William John /Von Boberg/, Note on sheets from Boberg family:, ,John Wm. or Wm. John Von Boberg ran away from his home in Hanover, GERand came to America in a sailboat with the Franksman family. He, was only 15years old and was an only child and had lived in a Castle in, Hanover. When hewas older he married the Franksman's daughter, Catherine Marie. He droppedthe Von from his name so his family, wouldn' t trace him.Hij huwde 12 april 1842, Holy Trinity Church, Cincinnati, Hamilton, Ohio USA metCatharina, Maria, Elisabeth Franksmann (100353U), geboren 26 oktober1813, Ohrbeck (Hasbergen) Dld en overleden 19 november 1912, Covinton,Kenton, Kentucky, USA.Uit dit huwelijk zijn 2 kinderen bekend, t.w.ACHTERKLEINKINDEREN UIT GENERATIE 6(AKK)-6(AKK)Maria, Engel Boberg(100496U), geboren 23 mei 1843, Cincinatti,Hamilton, Kentucky, Ohio, USA en overleden 16 februari 1928, Independence,Kenton, Kentucky.Zij huwde in 1863 Cincinatti, Hamilton, Kentucky, Ohio, USA met Johann,Heinrich Boberg(100495U), geboren 1837 in Hagen a.T.W. en gedoopt 31oktober 1837, Osnabrück, Niedersachsen (Dld).

112Maria, Engel Boberg(100496U) is een dochter van de halfbroer van Johann,Heinrich Boberg(100495U) (de halfbroer is Johann, WilhelmBoberg(100401U).Maria, Engel Boberg was dus een nicht van Johann.Uit dit huwelijk zijn 2 kinderen bekend, t.w.ACHTER-ACHTERKLEINKINDEREN UIT GENERATIE6(AAKK)-6(AAKK)NN Boberg (107058U), geboren ca. 1860.-6(AAKK)John, Thedore Boberg (107059U), geboren 1865 Covington,Kenton, Kentucky, USA en overleden in 1927 Covington, Kenton, Kentucky, USA.Hij huwde met Mary, M. Glascock(107060U), geboren 1871 Ripley, OH, USAen overleden 1931, Covington, Kenton, Kentucky, USA.-6(KK)Regina, Maria Boberg(100504U), geboren 14 april 1820 Ohrbeck(Hasbergen) Dld en overleden 7 september 1831, Ohrbeck (Hasbergen) Dld.Vanaf nu is de moeder van de volgende kinderen Margarita Witte(102405U).-6(KK)Maria, Elisabeth Boberg (100499U), gedoopt 21 september 1824Osnabrück, Niedersachsen Dld en overleden 11 mei 1831.-6(KK)Caroline, Elisabeth Boberg (100411U), geboren 4 juni 1827,Osnabrück, Niedersachsen (Dld).-6(KK)Anna, Sophia Boberg(102401U), gedoopt 17 september 1830,Osnabrück, Niedersachsen Dld.Als geboorteplaats wordt ook Ohrbeck genoemdZij overleed in de USA in New Orleans, Louisiana.Zij huwde met F.W. Hoke (102402U), geboren ca. 1826 in New Orleans,Orleans, Parish La. USA-6(KK)Maria, Getrud Boberg (100283U), geboren 17 september 1830Osnabrück, Niedersachsen Dld en overleden 29 januari 1908.Zij huwde 31 mei 1849 met Johann, Bernard Sielschott(100456U), geboren19 december 114, Ohrbeck (Hasbergen) Dld. En overleden 5 mei 1880.Uit dit huwelijk is een kind met de achternaam Boberg (dus geen Sielschott)bekend, t.w.-6(AKK)Caroline Boberg (100458U), geboren 1850, Ohrbeck (Hasbergen0Dld en overleden in dezelfde plaats.Zij huwde met Heinrich Poggeman(100457U), geboren 1846, Westrup enoverleden in Ohrbeck (Hasbergen) Dld.

113Uit dit huwelijk is een kind bekend.-6(KK)Johann, Heinrich Boberg (100495U), geboren in Hagen a.T.W. engedoopt 31 oktober 1837, Osnabrück, Niedersachsen (Dld).Overleden 25 maart 1898, Covington, Kenton, Kentucky USA.Hij huwde in 1863 Cincinnatti, Hamilton, Kentucky, Ohio USA met Maria, EngelBoberg (100496U), geboren 23 mei 1843 Cincinnatti, Hamilton, Kentucky,Ohio USA en overleden 16 februari 1928, Independence, Kenton, Kentucky.-6(K)Johann, Franz, Conrad Boberg (102242U), hiervoor besproken.

114De generatie die aan mijn Oud-ouders Bobergvoorafging (GENERATIE 7).Theoretisch kan een persoon 64 Oud-grootouders hebben.De helft van deze voorouders behoren tot de Beltzerkant.Deze zijn in een apart boekwerk behandeld. Van de overgebleven 32 zijn 16 devoorouders van de Unlandkant, hiervoor behandeld.De overige 16 zijn:Eberhard, Heinrich (Heinrich) Franksmann (100357U) en zijn echtgenote Angela,Elisabeth (Elisabeth) Sudenfeld (100358U).Caspar, Heinrich Boberg (100500U) en zijn echtgenote Maria, Elisabeth Boberg(Maidenname) 100501U).Dietrich Schliehe (111950U) en zijn echtgenote Christina, Gertrud (Gertrud)Bröcker (111951U).Johann, Wilhelm (Wilhelm) Rhotert(111976U) en zijn echtgenote Margareta,Elisabeth (Elisabeth) Uhlmann (111952U).Hermann, Heinrich (Hermann) Oberholthaus (111963U) en zijn echtgenoteMaria, Angela Niederholthaus (111964U).Johann, Heinrich (Heinrich) Dransmann (111965U) en zijn echtgenote Margareta,Elisabeth (Margareta) Otte (111966U).Vier van deze voorouders zijn onbekend.De familie Spratte wordt na de familie Boberg in dit boek behandeld.(I)__________________________________De vader van Johann, Wilhelm Franksmann (alias Boberg) was OudgrootvaderEberhard, Heinrich(Heinrich) Franksmann(100357U),geboren 1681 in Gellenbeck (Dld) en overleden op 6 mei 1754 Gellenbeck (Dld).Eberhard was Halberbe Franksmann.Hij huwde in 1722, Hagen a.T.W.(Dld) met Angela, Elisabeth(Elisabeth)Sudenfeld (100358U), geboren 24 september 1702, Sudenfeld (Dld) enoverleden 23 juni 1753, Gellenbeck (Dld).Uit dit huwelijk is één zoon geboren, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 7(K)-7(K) Johann, Wilhelm Franksmann (alias Boberg), hiervoorbehandeld.(II)_______________________________De vader van Margarita, Elisabeth Boberg (102407U) was Oud-GrootvaderCaspar, Heinrich Boberg (100500U), geboren ca. 1720 Ohrbeck (Hasbergen)Dld en overleden 8 april 1784 Ohrbeck (Hasbergen) Dld.Hij was van religie Ev. Luthers en Erbkötter Boberg.

115Hij huwde in 1784 met Maria, Elisabeth Boberg (100501U), (Maidenname),geboren ca. 1720 Ohrbeck (Hasbergen) Dld en overleden 10 mei 1773 inOhrbeck (Hasbergen) Dld.De ouders en nadere familieleden van deze Maria, Elisabeth Boberg zijn tot op ditmoment onbekend. Of er sprake is van een familierelatie met haar echtgenootCaspar, Heinrich Boberg is dus onbekend.Uit dit huwelijk is een kind bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 7(K)-7(K)Margarita, Elisabeth Boberg (1024075), hiervoor besproken.

116De generatie die aan mijn Oud-Grootvader Bobergvoorafging (GENERATIE 8).Theoretisch kan een persoon 128 Oud-overgrootouders hebben.De helft van deze voorouders behoren tot de Beltzerkant.Deze zijn in een apart boekwerk behandeld. Van de overgebleven 64 zijn 32 devoorouders van de Unlandkant, hiervoor behandeld.De overige 32 zijn:Johann Berelsmann (100368U) en zijn echtgenote Anna, Adelheid Franksmann(100369U).Nikolais Sudenfeld (100359U) en zijn echtgenote Catharina, Elisabeth Aldrup(100360U).NN Fischer (107292U) en zijn echtgenote Maria, Gertrud Boberg (107291U).Jakob Bröcker 9111953U) en zijn echtgenote Anna, Christina (Christina) Vordiek(111954U).Johann, Wilhelm (Wilhelm) Rhotert (111955U) en zijn echtgenote Anna, MariaMeijer (111956U).Johann, Balthasar(Balthasar) Stüer (111957U) en zijn echtgenote Maria, Getrud(Maria) Kreftsiek (111958U). (Johann was Halberbe Uhlmann).Johann, Ebker (111967U) en zijn echtgenote Anna, Catharina Luxmann(111968U). (Johann was Vollerbe Oberholthaus).Johann, Peter (Peter) Niederholthaus (111969U) en zijn echtgenote Maria,Gertrud König (111970U).Johann, Hermann (Hermann) Dransmann (111971U) en zijn echtgenote Maria,Elisabeth Glasmeijer (111972U).Johann, Caspar (Caspar) Otte (111973U) en zijn echtgenote Anna, Angela(Angela) Middelberg (111974U).De overige 12 zijn onbekend.De familie Spratte wordt na de familie Boberg in dit boek behandeld.(I)______________________________De vader van Eberhard, Heinrich(Heinrich) Franksmann (100357U) was deoud-overgrootvader Johann Berelsmann (100368U), geboren 1650 inSudenfeld (Dld) en overleden in 1725, Gellenbeck (Dld).Johann huwde op 8 oktober 1675, Hagen a.T.W. met Anna, AdelheidFranksmann (100369U).Uit dit huwelijk is een zoon bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 8(K)-8(K)Eberhard, Heinrich (Heinrich) Franksmann (100357U).Voor Eberhard werd dus niet de achternaam van de vader ingevuld maarvan de moeder.Dit zal ongetwijfeld te maken hebben met de status van“Halberbe”.die

117(II)__________________________________De moeder(dus niet de vader) van Caspar, Heinrich Boberg(100500U) was,de Oud-Overgrootmoeder Maria, Gertrud Boberg (107291U), geboren ca.1680 Ohrbeck (Hasbergen), Osnabruck, Niedersachsen ( Dld) en overleden 3november 1734 in dezelfde plaats.Zij was primair van religie Evangelisch Luthers, doch ging bij haar huwelijk overnaar het Rooms Katholieke geloof.Maria huwde in 1725 in Osnabruck, Niedersachsen met NN Fisher (107292U),geboren ca. 1680 en overleden in 1727, Ohrbeck (Hasbergen) Dld.Hij was van religie Rooms Katholiek en Erbkötter Boberg (Einheiratet).Ik neem aan dat de status Erbkötter Boberg bepalend was voor het feit, dat bijde nakomelingen de achternaam Boberg werd ingevuld in plaats van Fisher.Uit dit huwelijk zijn 2 kinderen bekend.KINDEREN UIT GENERATIE 8(K)-8(K) Caspar, Heinrich Boberg(100500U), hiervoor beschreven.-8(K) Johann, Friedrich Boberg (107293U), geboren 1725 in Ohrbeck(Hasbergen) Dld en overleden 22 juli 1803 in Sutthausen, Osnabruck,Niedersachsen (Dld).Hij was Pächter (tenant) der Toeffas, gut von StaelHij huwde 24 oktober 1762 met Anna, Maria Röwekamp (107294U), geboren1743 Paris of Rieste, or Mueschenkaemper en overleden 13 februari 1803Sutthausen, Osnabruck, Niedersachsen (Dld) .Uit dit huwelijk is een zoon bekend, t.w.KLEINKINDEREN UIT GENERATIE 8(KK)-8(KK)Johann, Wilhelm Boberg(107296U), geboren 19 februari 1767,Sutthausen, Osnabrück, Niedersachsen (Dld) en overleden 14 juli 1812,Sutthausen, Osnabrück, Niedersachsen (Dld).Hij was, evenals zijn vader: Pächter (tenant) des Muddenkampes Gut Stael.Hij huwde tweemaal,de eerste maal met Anna, Maria Fromme(107299U), geboren ca. 1775.De tweede maal op 29 april 1806, Osnabrück, St. Johann met Isabella, BrigittaHerfst(107357U), geboren 15 maart 1772, Sutthausen, Osnabrück,Niedersachsen (Dld) en overleden 2 juni 1831, Sutthausen, Osnabrück,Niedersachsen (Dld).Uit deze twee huwelijken zijn bij iedere moeder een kind bekend, t.w.

118ACHTERKLEINKINDEREN UIT GENERATIE 8(AKK)-8(AKK)Johann, Heinrich Boberg (107300U), geboren 26 april 1793, ColonelHune Malbergen, Osnabrück, (Dld).-8(AKK)Johann, Goswin Boberg (107359U), geboren 23 septemberSutthausen, Osnabrück, Niedersachsen Dld en overleden 16 april 1881,Sutthausen, Osnabrück, Niedersachsen Dld en op 20 mei 1881 begraven op hetJohannes, Cementery, Osnabrück.Hij was steenmaker in 1843.Pächter (tenant) des Tegelhofes (might be Ziegelhofen) zum Gut von Stael.(Made bricks for the Baron von Stael.)Hij huwde 10 oktober 1831, Osnabrück, St. Johann met Maria, ElisabethSeeger (107363U), geboren 20 augustus 1811, Ohrbeck (Hasbergen)Dld.Marriage Bann: in They were fourth grade cousins, so required dispensation.Under canonical (Catholic) law, this meant common grandparents; under civillaw, common great, great grandparents.Uit dit huwelijk zijn 8 kinderen geboren, t.w.ACHTER-ACHTERKLEINKINDEREN UIT GENERATIE 8(AAKK)-8(AAKK)Maria, Elisabeth Boberg(107364U), geboren 15 januari 1833,Sutthausen Dld.-8(AAKK)Maria, Engel, Elisabeth Boberg (107365U), geboren 22 januari1835, Sutthausen Dld.-8(AAKK)Georg, Heinrich, Rudolph Boberg (107366U), geboren 4 maart1837, Sutthausen Dld en overleden 24 november 1838.-8(AAKK)Anna, Maria, Elisabeth Boberg (107367U), geboren 26 augustus1839, Sutthausen Dld) en overleden 23 juni 1863.-8(AAKK)Caroline, Clementine, Auguste, Maria Boberg (107368U),geboren 13 februari 1842, Sutthausen Dld.Zij huwde 15 oktober 1865, Malberegen, Osnabrück, Niedersachsen (Dld) metJohann, Mathias Bolte (107427U), geboren 20 september 1837.-8(AAKK)Caspar, Ludwig, August Boberg (107369U), geboren 9 december1843, Sutthausen (Dld) en overleden 28 april 1915, 5109, Duncan, Ave. Ward10, Lawrenceville, Pittsburgh USA.Hij was in 1880 Laborer, Steelworker, unemployed for 2 months. Also “cooper”.1890 Cooper-5109 Duncan Place PghEmigreerde in 1866 naar de USA

119Caspar Boberg came over on the ship "Atlantic" from Bremen and Southamptonto NEW YORK on 9/26/1866. He was a 22 yr old male and a "joiner". He was notin the Pa census of 1870.... He emigrated from Sutthausen, Osnabruck, onAugust 6, 1866...along with Johann Heinrich HUNE, 17 years old, and JohannHeinrich BOLTE, 24 years old.The date of his intention was 3/11/1872, and his naturalization was 10/4/1876 inAllegheny County in Pittsburgh. Sponsor was Henry Schmidt, who also sponsoredGeorge Kratz, a German whose date of intention was 11/7/1874 and naturalized9/24/1878, and also Andrew Miller (DI 5/29/1876, Nat: 9/2/1878) and GeoWalther (DI 11/4/1872, Nat: 10/28/1878)."BOBERG, Casper -- On Wednesday, April 28, 1915, at 8:20 p.m., CasperBoberg, husband of the late Elizabeth BOBERG (nee MEISNER), in his 72 ndyear. Funeral from his late residence, 5109 Duncan Street, Tenth ward, onSaturday, May 1, at 8:30 a.m. Solemn requiem mass at St. Augustine's RomanCatholic Church at 9:00 a.m. Friends of the family, Knights of St. George ofBranch No. 5, Holy Name Society, Men's Conference and Poor Souls Society arerespectfully invited to attend. [Jacksonville (Fla.) papers, please copy.]"(The above appeared in the Pittsburgh Post, and a German translation appearedin "Der Freiheit's Freund", also a Pittsburgh newspaper.)His will (Zijn testament)In The Name of God, AmenI, Casper Boberg, of the City of Pittsburg, County of Allegheny, and State ofPennsylvania, being of sound and disposing mind, memory and understanding dohereby make, publish and declare this to be my Last Will and Testament herebyrevoking and making void any and all former wills by me at any time heretoforemade.First: It is my Will and desire that all my just debts and funeral expenses be paidby my Executor hereinafter named and that he settle my estate as prompt andeconomically as possible.Second: I give devise and bequeath to my two daughters Cecilia and HildagardBoberg all my household goods, including furniture, pictures and ornaments in,abut or belong to the house where I ay reside at the time of my death, eachshare and share alike to have and to hold the same to themselves, their heirsand assigns forever, generally, absolutely and in fee simple.Third: I give devise and bequeath to my Daughter Theresia intermarried withRichard Rinscheid, the sum of One Hundred Dollars.Fourth: All the remainder of my estate be the same real, personal or mixed orwheresoever situate or wheresoever found I give devise and bequeath the sameto my three children, each share and share alike to wit:To my Son William Boberg the one-third part, to my Daughter CeciliaBoberg the one-third part, to my Daughter Hildegard the one-third part, tohave and to hold the same to themselves their heirs and assigns forever

120generally, absolutely and in fee simple with full power to dispose of any or all myreal estate the sa! me as I might do if living.Fifth: And Lastly I do hereby nominate, constitute and appoint my son WilliamBoberg the sole executor of this my Last Will and Testament and guardian of myminor children.In Witness thereof I have hereunto set my hand and senl (sic) this 14th day ofNovember A. D. 1906.Signature of Casper Boberg (seal)Signed, Sealed, Published and declaredby the above named Testament in the presence signature of Frank X, Fuchsof us who have hereunto subscribed our names signature of John Finkas Witnesses (sic) thereto in the presence of signature of Fred Steignersaid Testator and of each other.State of Pennsylvania, )ss.ALLEGHENY COUNTY)Hij huwde 8 april 1869, St. Philomena Church, Strip District, Pittsburgh, USA metCatharina, Maria, Elisabeth Meisner (107378U), geboren 15 april 1845,Osnabrück, Niedersachsen Dld en overleden 16 januari 1905, Lawrenceville,Pittsburgh USA.Uit dit huwelijk zijn 4 kinderen bekend, t.w.ACHTER-ACHTER-ACHTERKLEINKINDEREN UIT GENERATIE 8(AAAKK)-8(AAAKK)Cecilia Boberg(116160U), geboren ca. 1870, USA.-8(AAAKK)Hildagard Boberg (116161U), geboren ca. 1872, USA-8(AAAKK)Theresia Boberg (116162U), geboren ca. 1875, USA.Zij huwde met Richard Rinscheid (116163U), geboren ca. 1875, USA.-8(AAAKK)William Boberg (107369U), geboren ca. 1877, USA.-8(AAKK)Goswin, Ferdinand, Maria Boberg (107370U), geboren 15 mei1846, Sutthausen Dld.-8(AAKK)Stilborn Boberg (107370U), geboren 31 juli 1852 en overledendezelfde dag (mogelijk levenloos geboren).

121De generatie die aan mijn Oud-OvergrootoudersBoberg voorafging (GENERATIE 9).Theoretisch kan een persoon 256 Oud-betovergrootouders hebben.De helft van deze voorouders behoren tot de Beltzerkant.Deze zijn in een apart boekwerk behandeld. Van de overgebleven 128 zijn 64de voorouders van de Unlandkant, hiervoor behandeld.De overige 64 zijn:Nikolais Berelsmann (100379U) en zijn echtgenote Angxela Meyer-zu-Natrup(100380U).Jakob Franksmann (100370U) en zijn echtgenote Gertrud Nolte (100370U).Michael Hurlander (100361U) en zijn echtgenote Anna Sudenfeld (100362U).Johann, Hermann Boberg (100502U) en zijn echtgenote Anna, Gertrud Tegeler(100503U).De overige 56 zijn onbekend.De familie Spratte wordt na de familie Boberg in dit boek behandeld.(I)______________________________De vader van Anna, Adelheid Franksmann (100369U) was de OudbetovergrootvaderJakob Franksmann (100370U) geboren 1624 inGellenbeck(Dld) en overleden 11 juli 1671 Gellenbeck (Dld).Hij huwde in 1652, Hagen a.T.W. met Getrud Nolte (100370U), geboren 1630Sutthausen (Dld) en overlenden in Gellenbeck (Dld).Uit dit huwelijk is een dochter geboren, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 9(K)-9(K)Anna, Adelheid Franksmann (100369U), hiervoor behandeld.(II)___________________________________De vader van Maria, Gertrud Boberg (107291U) was Oud-BetovergrootvaderJohann, Hermann Boberg (100502U), geboren ca. 1649 Ohrbeck(Hasbergen) Dld en overleden eveneens in Ohrbeck (Hasbergen) Dld.Hij huwde ca. 1703, Ohrbeck (Hasbergen) Dld met Anna, GertrudTegeler(100503U), geboren ca. 1656 in Ohrbeck (Hasbergen) Dld.Maria, Getrud als dochter van Johann, Hermann en Anna, Gertrud is niet zeker.Maar: Geboorteplaats is gelijk en deze tak moet verwant zijn aan de tak vanhaar zuster Margarita, Elisabeth. Immers iets later in de tijd is :Maria, Elisabeth Oberholthaus doopgetuige bij Maria, Engel, Elisabeth Boberg(geb. 1835). Er is dus een familieband met deze BobergenUit dit huwelijk is een dochter geboren, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 9(K)

122-9(K)Maria, Gertrud Boberg (107291U), hiervoor behandeld.

123De generatie die aan mijn Oud-BetovergrootvaderFranksmann voorafging (GENERATIE 10).Theoretisch kan een persoon 512 Stamouders hebben.De helft van deze voorouders behoren tot de Beltzerkant.Deze zijn in een apart boekwerk behandeld. Van de overgebleven 256 zijn 128de voorouders van de Unlandkant, hiervoor behandeld.De overige 128 zijn:Caspar Berelsmann (100381U) en zijn echtgenote NN NN (109870U).Johann Meyer-zu-Natrup (100385U).Johann Franksmann (100372U) en zijn echtgenote Hilberta Franksmann100373U).Hildebrand Sudenfeld (100363U) en zijn echtgenote Anna Sudenfeld (100364U).De overige 122 zijn onbekend.De familie Spratte wordt na de familie Boberg in dit boek behandeld.De vader van Jakob, Franksmann(100370U) was JohannFranksmann(100372U), geboren 1600, Gellenbeck (Dld).Hij huwde in 1632 met Hilberta Franksmann (100373U), geboren 1608,Gellenbeck (Dld) en overleden 7 juni 1670.Uit dit huwelijk zijn 2 kinderen bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 10(K)-10(K)Georg Franksmann(107386U), geboren 1628 en overleden 7 juni1670.Hij huwde in december 1657 met Elisabeth Nolker (107390U), geboren 1630Holsten (Dld) en overleden in Gellenbeck (Dld).Uit dit huwelijk is een zoon bekend, t.w.KLEINKINDEREN UIT GENERATIE 10(KK)-10(KK)Georg Franksman(107388U), geboren 5 december 1662, Gellenbeck(Dld) en overleden in Natrup (Dld).Hij huwde 7 november 1690 in Natrup (Dld) met Maria Bucker(107389U),geboren 4 februari 1662, Gellenbeck (Dld) en overleden 9 augustus 1743, Natrup(Dld).Uit dit huwelijk is een zoon bekend, t.w.ACHTERKLEINKINDEREN UIT GENERATIE 10(AKK)-10(AKK)Herman, Heinrich Franksmann (107383U), geboren 10 oktober1707, Natrup (Dld) en overleden 9 juli 1758, Mentrup Hagen (Dld).

124Hij huwde 10 oktober 1707, Natrup (Dld) met Anna, MariaForstmann(107384U), geboren 14 april 1704, Mentrup Hagen (Dld( enoverleden 14 juli 1777, Mentrup Hagen (Dld).Uit dit huwelijk is een zoon bekend, t.w.ACHTER-ACHTERKLEINKINDEREN UIT GENERATIE 10(AAKK)-10(AAKK)Ferdinand Franksmann(107381U), geboren 4 november 1743,Mentrup Hagen (Dld).Hij huwde 17 november 1776, Hagen a.T.W. (Dld) met Anna, MariaGlasmeijer(107382U), geboren 1748 en overleden 1822.Uit dit huwelijk is een zoon bekend, t.w.ACHTER-ACHTER-ACHTERKLEINKINDEREN UIT GENERATIE 10(AAAKK)-10(AAAKK)Johann, Dietrich Franksmann (100284U), geboren 14 mei1783, Beckenrode (Dld).Hij huwde 28 januari 1808. Hagen a.T.W. (Dld) met Maria, Elisabeth Niehenke(100352U), geboren 26 april 1782, Mentrup Hagen (Dld).Uit dit huwelijk is een dochter bekend, t.w.ACHTER (4X) KLEINKINDEREN UIT GENERATIE 10(AAAAKK)-10(AAAAKK)Catharina, Maria, Elisabeth Franksmann(100353U), geboren26 oktober 1813, Ohrbeck (Hasbergen) Dld en overleden 19 november 1912,Covington, Kenton, Kentucky, USA.Zij huwde 12 april 1842 Holy Trinity Church, Cincinnati, Hamilton, Ohio USA metJohann, Wilhelm (von) Boberg) (100401U), geboren 26 april 1816, Ohrbeck(Hasbergen) Dld en overleden 27 januari 1864, Covington, Kenton, Kentucky,USA.ZIE OOK BIJ GENERATIE 6(KK) BOBERG.DAAR KOMEN WE CATHARINA FRANKSMANN EN JOHANN BOBERG ALEERDER TEGEN.-10(K)Jakob Franksmann(100370U), hiervoor al besproken.

125De generatie die aan mijn Stamouder Franksmannvoorafging (GENERATIE 11).De vader van de hiervoor beschreven Johann Franksmann (100372U) is nietbekend.Zoals aangegeven was hij getrouwd met Hilberta Franksmann(100373U),ook een Franksmann dus. Van enige familierelatie is niets bekend.Ik ga met haar verder in de historie.De vader van Stammoeder Hilberta Franksmann (100373U) voorafging wasJakob Franksmann(100374U), geboren 1578.Hij huwde in 1606 met Catharina Rose (100375U), geboren 1580 enoverleden ná 1611.Uit dit huwelijk is een dochter bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 11(K)-11(K)Hilberta Franksmann (100373U), hiervoor besproken.

126De generatie die aan mijn StamgrootvaderFranksmann voorafging (GENERATIE 12).De vader van Jakob Franksmann (100374U) was ook eenJakob Franksmann (100376U), geboren 1545 en overleden 1630.Hij huwde in 1570 met Anna Franksmann(100377U), geboren 1550 enoverleden 18 januari 1606.Uit dit huwelijk is een zoon bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 12(K)-12(K)Jakob Franksmann(100374U), hiervoor reeds behandeld.

127De generatie die aan mijn StamovergrootvaderFranksmann voorafging (GENERATIE 13).De vader van Jakob Franksmann (100376U) wasHermann Franksmann (100378U), geboren 1512 en overleden ná 1545.

128Grafische KwartierstaatOok wel “Voorouderschema”genoemd.Dit schema laat in grafische vorm al de voorouders zien van Auguste, LouiseBoberg (102013U).Het dus een uitgebreider schema dan de zojuist beschreven geschiedenis,immers daar werden alleen de personen in de Unlandlijn beschreven.Dit schema presenteert alle voorouders.

129De eerste pagina van de Grafische kwartierstaat

130De tweede pagina van de Grafische kwartierstaat

131De derde pagina van de Grafische kwartierstaat

132De vierde pagina van de Grafische kwartierstaat

133De vijfde pagina van de Grafische kwartierstaat

134De zesde pagina van de Grafische kwartierstaat

135De zevende pagina van de Grafische kwartierstaat

136De achtste pagina van de Grafische kwartierstaat

137De negende pagina van de Grafische kwartierstaat

138De tiende pagina van de Grafische kwartierstaat

139De elfde pagina van de Grafische kwartierstaat

140De twaalfde pagina van de Grafische kwartierstaat

141De dertiende pagina van de Grafische kwartierstaat

142Geschiedenis en bijzonderheden van de familietakSpratteOnderdeel van de geschiedenis van de familie Unland.De beschrijving van de bijzonderheden van de familie Spratte is uit degeschiedenis van de familie Unland gelicht. Deze familie Spratte wordt hier dusapart beschreven.De familietak Spratte verschijnt in de familie Unland in de persoon van dehieronder beschreven Catharina, Maria Spratte (105018U).Catharina is mijn overgrootmoeder (de moeder van de moeder van mijnmoeder, de moeder van mijn Oma dus), Generatie 3). Mijn moeder is uiteraardGeneratie 2.De oorsprong van de familienaam SpratteDeze familielijn van Catharina Spratte (105018U) is afkomstig van Brilon(Dld) in Duitsland.

143De generatie die aan mijn Grootmoedervoorafging (GENERATIE 4)Theoretisch kan een persoon 8 overgrootouders hebben.Mijn Overgrootmoeder (de moeder van mijn Oma) was C(K)atharina, MariaSpratte (105018U).Zij is geboren 26 december 1847 in Hagen a.T.W. en overleden na 1919.Zij huwde 29 november 1876 in Hagen a.T.W. met Goswin, Ferdinand Boberg(102021U).Goswin is geboren 20 oktober 1848 in Ohrbeck (Hasbergen) Dld (3 kmverwijderd van Hagen a.T.W.) en overleden 8 november 1907, Hagen a.T.W.Goswin was Markkötter en Burgemeester van Hagen a.T.W.Geboortegegevens van Catharina SpratteGeboortegegevens van Goswin BobergDe datum van overlijden van Catharina is niet bekend, maar was later dan1919.Uit dit huwelijk zijn 6 kinderen bekend met de achternaam Boberg (zie aldaar).KINDEREN UIT GENERATIE 4(K)-4(K) Zes kinderen (o.a. mijn Oma: Auguste, Louise Boberg(102013U)),zie bij de geschiedenis van de familie Boberg

144De generatie die aan mijn overgrootmoederSpratte voorafging (GENERATIE 5)Theoretisch kan een persoon 16 Betovergrootouders hebben.De vader van Catharine Spratte was Betovergrootvader Swibertus (Swibert)Spratte (nr. 102244U), geboren 1 mei 1817, Brilon (Dld) en overleden 31augustus 1864, Hagen a.T.W.Zijn beroep was Hüttenmeister auf der Beckenroder Hütte.Swibert huwde 10 februari 1847, Hagen a.T.W. met Maria, ElisabethOberholthaus (102253U), geboren 15 oktober 1823, Altenhage (Dld) enoverleden 1 november 1899, Hagen a.T.W.Maria, Elisabeth Oberholthaus was doopgetuige bij Maria, Engel, ElisabethBoberg (107365U) (geb. 1835).Er moet dus een familieband met deze Bobergen zijn.Uit dit huwelijk zijn 3 kinderen bekend.KINDEREN UIT GENERATIE 5(K)-5(K)Catharina, Maria Spratte (105018U), hiervoor besproken.-5(K)NN Spratte (102276U), geboren ca. 1850, Hagen a.T.W.Hij huwde met Elise Brehe (102268U), geboren 11 mei 1856, Hagen a.T.W.en overleden 2 februari 1915, Osnabruck (Dld).

145Bidprentje van Elise Brehe-5(K)August Spratte (102265U), geboren 9 mei 1856, Hagen a.T.W. enoverleden 22 februari 1936, Hagen a.T.W.Hij was Gastwirt.

146Bidprentje van August SpratteHij was gehuwd met Anna, Maria Schaiper (102262U), geboren 3 juni 1857,Mentrup (Dld) en overleden 25 november 1936, Altenhagen (Dld).

147Bidprentje van Anna SchaiperUit dit huwelijk zijn 2 kinderen bekend, t.w.KLEINKINDEREN UIT GENERATIE 5(KK)-5(KK)Alex Spratte(102263U), geboren7 februari 1882, Georgsmarienhütteen overleden ca. 1950, Hagen a.T.W.

148Bidprentje van Alex SpratteUit een relatie (of huwelijk) had hij een kind, t,w,ACHTERKLEINKINDEREN UIT GENERATIE 5(AKK)-5(AKK)Hans Spratte (102264U), geboren 9 februari 1917, Hagen a.T.W. enoverleden 2 oktober 1941, Schidfi (Rusland 50 km südlich Binlog.

149Bidprentje van Hans Spratte-5(KK)Johannes Spratte (102266U), geboren 14 april 1895, Hagen a.T.W. enoverleden 29 juli 1947, Bielefeld (Dld).

150Bidprentje Johannes SpratteHij huwde in 1910 met een niet bij naam bekende echtgenote.

151De generatie die aan mijn Bet-overgrootvaderSpratte voorafging (GENERATIE 6).Theoretisch kan een persoon 32 Oudouders hebben.De vader van Swibertus Spratte (102244U) was OudvaderFerdinand Spratte (111959U), geboren ca. 1790.Hij huwde met Anna, Maria Wulfes (111960U), geboren ca. 1790Uit dit huwelijk is een zoon bekend, t.w.KINDEREN UIT GENERATIE 6(K)-6(K)Swibertus Spratte (102244U), hiervoor beschreven.

152Grafische KwartierstaatOok wel “Voorouderschema”genoemd.Dit schema laat in grafische vorm al de voorouders zien van Catharina, MariaSpratte (10501U).Het dus een uitgebreider schema dan de zojuist beschreven geschiedenis,immers daar werden alleen de personen in de Unlandlijn beschreven.Dit schema presenteert alle voorouders.

153De eerste pagina van de Grafische kwartierstaat

154De tweede pagina van de Grafische kwartierstaat

155De derde pagina van de Grafische kwartierstaat

156De vierde pagina van de Grafische kwartierstaat

157De vijfde pagina van de Grafische kwartierstaat

158De zesde pagina van de Grafische kwartierstaat

159De zevende pagina van de Grafische kwartierstaat

160De achtste pagina van de Grafische kwartierstaat

161De negende pagina van de Grafische kwartierstaat

162Geboorteplaatsen van UNLAND familieleden.Afstand in kilometers tot OsnabrückUNLANDOsnabrückPLAATSNAAM Gemeente Streek km van:Alstätte Bei Ahaus Westfalen, Preussen 100Angelmodde Münster Westfalen, Preussen 65Barlo Bocholt Westfalen, Preussen 135Bocholt(Rheine) Wesffalen, Preussen 50Bramsche Hannover, Preussen 18Brochterbeck Westfalen, Preussen 24Cösfeld Westfalen, Preussen 86Dielingen Westfalen, Preussen 32DülmenMünster, Westfalen,Preussen 84EpeBrahmse, Hannover,Preussen 20Freckenhorst Warendorf Westfalen, Preussen 45Gehlenbeck Westfalen, Preussen 44Glane (Bad Iburg)Herbern Werne Westfalen, Preussen 82Hille Westfalen, Preussen 53Ibbenbüren Westfalen, Preussen 27Levern Westfalen, Preussen 34Lienen Westfalen, Preussen 14MartenWestfalen, PreussenMeinsen Schaumburg-Lippe 105Münster-Stadt Westfalen, Preussen 57Rahden Westfalen, Preussen 46Rieste Bramsche Hannover, Preussen 44Roxel Westfalen, Preussen 57Sageln Bramsche Hannover, Preussen 18Rietberg Westfalen, Preussen 73Stadtlohn Westfalen, Preussen 113StröhenWestfalen, PreussenSüdlohn Westfalen, Preussen 52Telgte Stadt Westfalen, Preussen 52Ueffeln Bersenbruck Hannover, PreussenVersmold Westfalen, Preussen 35Warber Schaumburg-Lippe 108Wimmer(Wittelage) Bad Essen Hannover, Preussen 34

163Geboorteplaatsen van BOBERG familieleden.Afstand in kilometers tot Hagen a.T.W.Altenhagen 4Bad Iburg 10Beckenrode 4Gellenbeck 2Georgmarienhütte 10Grossheide 4Hagen (Natrup) 4Hagen a.T.W.ReferentieplaatsHasbergen-Ohrbeck 3Lengerich 10Lienen 14Malbergen(Georgmarienhütte) 10Niedermark 4Oesede 10Ohrbeck-Hasbergen 3Ostercappeln 25Spiegelburg 13Sudenfeld 5Sutthausen 4Tecklenburg 13Wulften 10

164Meer over de Duitse dienstbodes begin 20 e eeuwInleidingGedreven door nood of avonturenlust?In Nederland was vanaf de eeuwwisseling (19e/20e ) sprake van eenzogenaamde dienstbodenood.Meisjes uit de arbeidende klasse verkozen nogal eens de fabriek of het atelierboven de huishouding, terwijl de vraag naar huispersoneel met de opkomendemiddenklasse niet minder werd.Dit tekort zou met de komst van Duitse dienstmeisjes verholpen kunnen worden.Voor 1924 was er een aanzienlijk valutaverschil waardoor de verdiendeNederlandse guldens in Duitsland van goud waren.Na 1924 was dat valutaverschil opgeheven t.g.v. de invoering van deRentemark.Maar ondanks de stabilisatie van de Duitse mark en de verbeterdeleefomstandigheden bleef Duitsland ook na 1924 met een aanzienlijkewerkloosheid zitten terwijl de Nederlandse arbeidsmarkt zich gunstigerontwikkelde.De stroom Duitse dienstmeisjes bleef dan ook aanhouden.MotievenBij het onderzoek naar het hoe en waarom van de Duitse dienstmeisjes migratienaar Nederland wordt algemeen een onderscheid gemaakt tussen de stroom vooren na 1924.De noodzaak om geld te verdienen versus de wens om geld te verdienen.Tussen zij die van het platteland kwamen en degene uit de industriegebieden.Beschaaft, timide tegenover ordinair, luidruchtig en onzedelijk.

165Of dat allemaal correcte vergelijkingen zijn laat ik onbesproken. Daartoe verwijsik kortheidshalve naar de literatuur.Feit is dat Agnes Skorski, de dochter van de hierboven besproken Joseph,behoort tot de groep van na 1924.Ook haar tweelingzuster Martha is naar Nederland gekomen.Haar halfzuster Emily Paprotny was hier al.Zij behoorden allemaal tot een groep die volgens de Amsterdamse politie, berichtuit 1929, afkomstig was uit de mijnstreek (Bottrop, Hamborn, Gladbach enomgeving).Heen en weerStonden in 1920 nog slechts 9100 vrouwelijke buitenlandse arbeidskrachtengeregistreerd in Nederland, drie jaar later was hun aantal meer danverviervoudigd.Onderzoek op basis van vreemdelingenregisters geeft aan dat er in 1923 zo‟n40.000 Duitse dienstmeisjes geweest moeten zijn.Na een tijdelijke daling steeg hun aandeel in het begin van de jaren dertigopnieuw tot zo‟n 40.000 in 1934.Het ging daarbij om een steeds wisselende groep meisjes die gemiddeld tweejaar in betrekking bleven voordat zij terugkeerden, trouwden of iets andersgingen doen.In totaal moeten er in die periode tussen beide wereldoorlogen zeker zo‟n175.000 Duitse dienstmeisjes in Nederland gewerkt hebben.Na 1934 daalde hun aantal opnieuw: eind 1936 schatte men dat er zo‟n 22.000Duitse dienstmeisjes waren.Vier jaar later, toen de nationaal-socialisten binnenvielen, zouden er nog slechts35.00 in Nederland verblijven.Behouden voor het Duitse VaderlandOp last van de Duitse regering kregen de nog 20.000 in Nederland werkzameDuitse dienstmeisjes in 1938 een officiële oproep om terug te keren naarDuitsland, op straffe van verlies van staatsburgerschap.Deze 'Hausmädchenheimschaffungsaktion' zoals de Duitsers het noemden, hadaanvankelijk weinig succes, maar zou er later toch voor zorgen dat Duitsedienstbodes in grote getale Nederland verlieten.AchterblijversEen klein aantal Duitse dienstbodes kon door middel van verzoeken om uitstel,naturalisatie of verloving of huwelijk met een Nederlandse man in Nederlandblijven.Agnes was één van hen.Het uitbreken van de oorlog tussen Nederland en Duitsland maakte het er ookvoor hen niet gemakkelijker op.De vraag of deze ex of voormalig Duitse dienstbodes nu Duits of Nederlandswaren, werd veel gesteld en bleef ook in het naoorlogse Nederland, toen deweerzin tegen Duitsers zeer groot was, nog lange tijd actueel.

166

167Over de roots van de Boberg familie en uitleg vande boerenstandenNote: , ._FA1.PLACErbkotter - first known holder of land - see notes for, history.Some branches of our roots have been traced back in GERMANY as, many asnine generations before the immigration of the Bobergs and, Franksmanns tothe United States. Catholic Church records in Osnabrück, and Hagen of births,marriages and deaths were the principal source of, information and little else isknown of the individuals.The probable, occupation of most was farming and the Boberg property is stillfarmed, by family members. The Boberg farm lies in Ohrbeck and many ofthe, localities given in the records, some of which are shown on the attached,chart are in the vicinity of Osnabruck, West GERMANY. [Northwest corner, ofGERMANY], ,The data in GERMANY was obtained in 1982 by Alex, Himmermann whohimself is a distant member of our family through one, of theFranksmannbranches.He resides in Georgsmarienhutte and has, provided the following description ofthe establishment of the area:,Georgsmarienhutte was founded in 1850 when a new steelwork, was,instituted.The king of the kingdom from Hannover of, that time was, Georg and his wifehad the Mary.So the new, steelwork got the name , Georgs-Marien-Hutte.Some years, later the political community, 'Georgsmarienhutte' was, instituted.Ohrbeck is a group of farmhouses , lying in the, eastpart of the independentpolitical community, Hasbergen."An interesting practice was the retention of the familyname, with the propertyeventhough the inheritor might be a woman. The husband would assume hiswife's surname along with ownership, of the, estate.There are several examples in the Boberg line as, well as in other branchesof the genealogy.The practice was discarded in the early twentieth century or thepresent farm, wout i ll be in the Boberg name, instead of owned by Anton,Poggemann who inherited through his mother, Caroline Boberg.,Translation of som German expressions used.Vollerbe - Oldest, farm division, (entirely inherited),Halberbe - Smaller, next oldest, farmdivision, (portion inherited),Erbkotter- Subdivision of larger, farm, (perhaps inher ited),Markkotter - Smaller subdivision, (perhaps, purchased),Heuerling - Rentsland (tenantfarmer)

168At first this region was primeval forest.The inhabitants, were hunters and make, something(SIC) (may be sometimes?)tillage.Only when the Germans came, in this region about 500 years before Christ thetillage widened.At, first there was enough area for, tillage until 500 to 800years after Christ.Later on, the farms, which were founded in this time are called, Vollerbe.After that, time(800-1200) the farms which were founded could,not be so, greatbecause the area exhausted or the technical conditions, for, that time are notgood enough to cultivate all areas.The farms, which were founded now got the name Halberbe.In this time, the, eastparts of GERMANY (Mecklenburg, Brandenburg,Prussia,Pomerania, Lilesia, etc.)were cultivated.The surplus population from our area went in these new areas.The surplus population growed, new farms must be founded.But the area was scarce.In this time (1250-1500) new farms could only be founded when already existingfarms were divisioned.These, new farms got the name Erbkotter.Sometimes, today still it is recognizable from which farm(Voll- or, Halberbe)such a farm is divisione from.It's clear that a, Erbkotter could never be so large a farm as aVoll- orHalberbe.Last the Markkotterfarms were founded, (1500-1700).People, who wanted to have an independent existence got a little area what inthe mos times nobody wanted to have.It really was a hard work to found this farm.After this time no area to build a new farm was available.The existing farmers built adjoining buildings.The people who are living in such houses are called Heuerling.They had to pay a rent (heuer) for living in this house and had to work on thefarms.They got incidently(SIC)[incidental?] earnings why(SIC),[when?] they, spun wooland flax.These textiles were exported,mostly to England and America.ABT when Napoleon made a blockade, against England this line of business wentout.Many people growed poor and beginning in 1820 they, tried to emigrate.The Boberg farm is identified as an Erbkotter so that, means, it wasestablished prior to 1500 A.D.Boberg records up until, 1750, were maintained in the St. Catharina CatholicChurch which, was destroyed , during WWII.After that time they were kept in the, St.John's Catholic Church in Osnabrück andnow only those after 1750 are available to us.The other families are mostly documented in S t.John' s from much earlier times.

169Standen in de BoerengemeenschapErbesqualitätVon alters her gab es nach dem Umfange und nach der Berechtigung in derMark verschiedene Klassen von Bauernhöfen.Es gab gehele (ganze) Erben, halbe Erben, Kotten.Schon Tacitus berichtet, daß man die Äcker unter sich nach der Geltung in derGesellschaft geteilt habe.Sicher waren schon zur Zeit Karls des Großen geteilte Bauernstellenvorhanden, halbe Erben und Kotten.Im späteren Mittelalter sind viele Stellen geteilt worden.Teilungen fanden auch noch in der Neuzeit statt trotz des Verbotes derBehörden, wie im Amte Cloppenburg, so auch im Amte Vechta, namentlich inden Gemeinden Twistringen und Steinfeld.Man würde aber zu weit gehen, wenn man bei der Bezeichnung "halbe Erbe"immer an eine Teilung denken wollte.Es gibt sehr viele halberbige Einzelgehöfte, andenen nie eine Teilung vollzogensein kann.Ebenso verfehlt wäre es, bei Halberben einen Umfang anzunehmen, der nur derHälfte des Umfanges der Ganzerben entspräche.Der Unterschied ist vielfach nur ein sehr geringer.Wahrscheinlich sind die Halberben jüngeren Ursprungs als die Ganzerben,und aus diesem Umstande ist auch wohl die geringere Berechtigung in der Markherzuleiten.Noch im Jahre 1746 wurden im Kirchspiel Garrel, wo sich die alten Verhältnissenoch am längsten erhalten haben, 2 Halbkötter zu Halberben, 6 Brinksitzer zu1/3 Erben, 18 Anbauer zu 1/6 Erben angesetzt und dabei bestimmt, wie vielVieh ein jeder in die Mark zu treiben berechtigt war, und im welchem Maße erzu den Dorflasten herangezogen werden konnte. (Vergleiche Willoh B. V S. 13ff.)Mit der Zeit bildeten sich folgende Abstufungen in der Erbesqualität immünsterschen Amte Vechta aus: Ganze einpflügige ("worauf ein Pflug geht")Erbe, halbe einpfügige Erbe, Erbkötter oder Pferdekötter, Gemeine Kötter,Brinksitzer, Häusler oder Gartner (im Amte Cloppenburg Brinkligger).Im Osnabrückschen unterschied manVollerben, Halberben, Erbkötter und Markkötter,im Diepholzschen Vollmeier, Halbmeier, Kötter und Feuersteller.Häusler und Feuersteller hatten keine Berechtigung in der Mark.Beim Beginn der oldenburgischen Zeit begann man die Erbesqualität lediglichmit Rücksicht auf die Markenberechtigung von neuem festzustellen.Manche Halberben münsterscher Zeit rückten in die Klasse der Vollerben,erhielten damit gleichen Anteil an der Mark, verpflichteten sich aber auch zugrößeren Spanndienstleistungen.Es kam aber auch vor, wie z. B. in Lüsche, daß Bauern, die sich in eine höhereErbesqualität hatten aufnehmen lassen, wegen der vermehrtenSpanndienstpflichten in die niedrigere Klasse zurücktraten.

170Nach Teilung der Marken und Aufhebung der Geschlossenheit der Höfe hat dieErbesqualität jegliche Bedeutung verloren.[Bron: Prof. Dr. Clemens Pagenstert, Die Bauernhöfe in Amt Vechta]

171Geografische/Topografische informatieHet is evident dat het dorp Hagen a.T.W. een zeer belangrijke plaatsinneemt in deze familiegeschiedenissen.Dus even iets meer over dit dorp.Hagen a.T.W. heeft een eigen site op internet t.w. www.hagen/atw.de.Hagen am Teutoburger Wald liegt in einer malerischen Talmulde, 10 kmsüdwestlich von Osnabrück.Symbolisch wird der Zusammenschluss der sechs Ursprungsgemeinden Hagen,Altenhagen, Mentrup, Gellenbeck, Natrup-Hagen und Sudenfeld in einem6 fach gelappten Eichenblatt des Ortswappens dargestellt.Das Eichenblatt symbolisiert ferner unsere waldreiche Gemeinde und die Lage imwestlichen Teil des Teutoburger Waldes.Auf die Zugehörigkeit zum früheren Fürstbistum Osnabrück verweist das Rad.Urkundlich wird Hagen erstmals im Jahr 1097 erwähnt.Heute umschließt unser Ort eine Gesamtfläche von 34 qkm mit ca. 14.000Einwohnern.Hagen a.T.W. - Blick in eine wechselvolle Geschichte

172Die Gemeinde Hagen wird 1097 erstmals urkundlich erwähnt.Funde aus der Steinzeit sowie Grabhügel und Urnen aus derBronzezeit belegen jedoch, das in Hagen schon seit JahrtausendenMenschen siedeln.Im 9., spätestens Anfang des 10. Jahrhunderts wurde in Hageneine erste dem Heiligen Martinus geweihte Kirche erbaut.Die schon bestehenden sechs Bauernschaften Altenhagen,Beckerode, Mentrup, Gellenbeck, Sudenfeld und Natrup wurdendieser Kirche als Pfarrbezirk zugeordnet und bildeten so überJahrhunderte das „Kirchspiel Hagen“, welches mit der heutigenpolitischen Gemeinde Hagen a.T.W. flächenmäßig identisch ist.Das sechslappige Eichenblatt im Wappen der Gemeinde Hagena.T.W. erinnert an diese sechs Ursprungsgemeinden. Das halb zusehende Rad auf der rechten Seite des Wappens weist auf die alteZugehörigkeit Hagens zum Osnabrücker Land hin.Anstelle einer alten, vermutlich romanischen Kirche erfolgte 1492-1523 ein Neubau der St. Martinuskirche im spätgotischen Stil. Dermächtige, aus Sandsteinquadern errichtete Turm dieser Kirche istnicht nur das älteste Gebäude, sondern auch das WahrzeichenHagens. Im Umkreis dieser, in der Bauernschaft Beckerodegelegenen Kirche, siedelten sich seit dem Mittelalter Handwerker,Kaufleute und Gastwirte an. 1664 wurde nahe der Kirche auch dieerste Hagener Schule gebaut und so entstand nach und nach umdie Kirche herum das Dorf Hagen, welchem bis heute die Funktioneines wirtschaftlichen, kulturellen und administrativen Zentrumsfür die ganze Gemeinde zukommt.Beim ersten großen Brand von Hagen brannte 1723 nahezu dasganze Dorf inklusive Pfarrhaus und Schule nieder. Zeugen des

173Wiederaufbaus sind die repräsentativen Fachwerkgiebel des altenPfarrhauses (August 1723) und des Hauses Dorfstraße Nr.5 (April1725). Der zweite Brand legte 1892 die Häuser südlich derDorfstraße in Schutt und Asche.Bis Ende des 19. Jahrhunderts lebten die Menschen in Hagenüberwiegend von der Landwirtschaft. Daneben gab es natürlichHandwerker und Kaufleute für den örtlichen Bedarf.Mit der 1836 erfolgten Gründung einer Eisenhütte in derBauernschaft Beckerode – der ersten im Osnabrücker Land –begann auch in Hagen das Industriezeitalter. Auch wenn dasHüttenwerk bereits 1856 von Beckerode ins benachbarteMalbergen verlegt und nun Georgsmarienhütte genannt wird,behielt dieser expandierende Industriebetrieb prägenden Einflussauf die weitere wirtschaftliche Entwicklung Hagens.Der ständig wachsenden Bevölkerung gerecht zu werden, erfolgte1912-1915 eine seit langem geplante Abpfarrung der drei OrtsteileGellenbeck, Sudenfeld und Natrup mit Bau einer eigenenPfarrkirche St. Marien in der Nähe einer dort bereits seit1809/1884 bestehenden Schule.Die fortschreitende Industrialisierung Hagens wurde durch den I.und II. Weltkrieg nur vorübergehend unterbrochen. Seit den1950er/1960er Jahren setzte in Hagen dann nicht nur eine starkeBautätigkeit ein, es wurden auch eine Vielzahl mittelständischerUnternehmen gegründet. Alle sechs Gemeindeteile waren ab etwaMitte des 19. Jahrhunderts bis Ende der 1960er Jahre politischselbständige Gemeinden. Wachsende Anforderungen ankommunale Infrastruktur und Daseinsvorsorge veranlassten dieGemeinden Altenhagen, Mentrup und Hagen-Beckerode sich 1968zur Gemeinde Hagen zusammenzuschließen. Nachdem sich 1969die Gemeinden Gellenbeck, Sudenfeld und Natrup zur GemeindeNiedermark zusammengeschlossen hatten, vereinigten sich beideGemeinden 1972 zur heutigen Gemeinde Hagen a.T.W.

174Geografie “Duitsland”Duitsland als zelfstandige staat (een Keizerrijk) wordt in 1871 opgericht. In detijd van Philipp (tot aan Napoleon, Rijnbond 1806) was het een conglomeratieadelijk/bisschoppelijk grondgebied dat het “Heilige Roomse Rijk Duitse Staten”genoemd werd .In sommige gevallen (

175Duitse bond 1815-1866 / N-Duitse bond 1867-1871/ Duitse keizerrijk 1871-1918Duitsland voor de 1 e WereldoorlogDuitsland na de 1 e Wereldoorlog

176Duitsland na de 2 e Wereldoorlog (BRD/DDR) Duitsland na die Wende 1991Kort overzicht van de Dertigjarige Oorlog (1618-1648)Onenigheid tussen de protestantse adel en de katholieke keizer van Habsburg,Ferdinand II, leidden in 1618 tot een opstand in Bohemen.De “Fenstersturz”in Praag (toe afgevaardigden van de keizer van 17 meter hoogin de slotgracht werden geworpen) en de verkiezing van een koning uit Bohemenluidden de Dertigjarige oorlog in.Tijdens de eerste fase van de oorlog leek de keizer dankzij de steun vankatholieke vorsten, meester van de situatie te blijven, toen de protestantsekoning van Denemarken zich in de oorlog mengde. Ook de Denen werdenverslagen en werden na de bezetting van Holstein tot de vrede van Lübeckgedwongen.De kans keerde zich echter toen de Zweedse koning Gustav Adolf II. in 1630Pommern binnenviel.De zweden voelden zich bedreigd vanwege de onderdrukking van deprotestanten in het rijk en vanwege plannen voor een Habsburgse Oostzeevloot.De Zweedse koning kon door het gebied van de religieuze vorstendommen aande Midden-Rijn tot aan München doorstoten. Gustav Adolf verloor op 16-11-1632in de slag bij Lützen het leven.De Praagse Vrede van 1635 beëindigde deze fase van de oorlog. Maarondertussen had de strijd tussen de Europese machten zijn religieuze karakterverloren: katholiek Frankrijk verbond zich met protestants Zweden tegen dekatholieke keizer.Toen duidelijk werd dat de keizer de oorlog niet meer kon winnen, kwamen departijen overeen te onderhandelen.In 1642 startten de gesprekken in Münster en Osnabrück. Buiten deze stedenwoedde de oorlog verder.Na vijf jaar onderhandelen kon in oktober 1648 de Vrede van Westfalenofficieel ondertekend worden.

177In het begin van dat jaar was in Münster reeds de vrede tussen Spanje enNederland gesloten, waardoor de noordelijke Nederlanden een onafhankelijkestaat werden.Onderstaande kaart geeft de politieke machtsverhoudingen tijdens deTachtigjarigeoorlog in Nederland weer (1568-1648)

178

179Vrede van Versailles (1919)Uit Wikipedia, de vrije encyclopedieVoorpagina van de Engelse versie van het Verdrag van Versailles.De Vrede van Versailles, ook Vredesverdrag van Versailles of Verdrag vanVersailles genoemd, was een verdrag tussen Duitsland en de Entente en hetbelangrijkste van de vijf in voorsteden van Parijs in 1919/20 gesloten verdragen,waarmee de Eerste Wereldoorlog formeel werd beëindigd (de andere vierverdragen hadden betrekking op de Duitse bondgenoten: de Vrede van Saint-Germain met Oostenrijk in september 1919, de Vrede van Neuilly metBulgarije in november 1919, de Vrede van Trianon met Hongarije in december1919 en de Vrede van Sèvres met Turkije in augustus 1920.).Inhoudooooooooooo1 De ondertekening2 De artikelen2.1 Deel I: Volkenbond2.2 Deel II en III: Duitse gebiedsinperking2.3 Deel IV: Duitse koloniën2.4 Deel V: Ontwapening2.5 Deel VI: Krijgsgevangen en oorlogsgraven2.6 Deel VII: Uitlevering en berechting2.7 Deel VIII en IX: Duitse herstelbetalingen2.8 Deel X tot XII: Confiscatie2.9 Deel XIII: Internationale arbeidersorganisatie2.10 Deel XIV: Russische Rijk2.11 Deel XV: Algemene bepalingen

1803 Gevolgen voor Duitsland4 De herstelbetalingen5 De gevolgen van het verdrag6 Zie ook7 Literatuur8 Externe linksDe ondertekeningThe Signing of Peace in the Hall of Mirrors, Versailles door William Orpen (1919,Imperial War Museum).Het Verdrag van Versailles werd op 28 juni 1919 (precies vijf jaar na de moordop Frans Ferdinand, de directe aanleiding voor het uitbreken van de oorlog), naafsluiting van een op 18 januari 1919 te Parijs begonnen geallieerdevredesconferentie, in de spiegelzaal van het kasteel van Versailles doorvertegenwoordigers van het Duitse Rijk (Johannes Bell, 1868-1949 en HermannMüller, 1876-1931, beiden minister in het zojuist aangetreden kabinet Bauer, hetvoorgaande kabinet Scheidemann was over de verdragstekst gevallen) enerzijdsen door 26 geallieerde en geassocieerde regeringen (Rusland ontbrak) anderzijdsondertekend en trad op 10 januari 1920 in werking.Het verdrag werd echter niet door de Verenigde Staten, Hedjas (thans bijSaoedi-Arabië) en Ecuador geratificeerd, zodat de formele beëindiging van deoorlogstoestand eerst door het Vredesverdrag van Berlijn tussen de VerenigdeStaten en het Duitse Rijk van 25 augustus 1921, het Duits-Saoedischevriendschapsverdrag van 26 april 1929 en het opnieuw aanknopen van dediplomatieke betrekkingen met Ecuador door middel van protocollen ennotawisseling (1921-24) plaatsvond.Het in het Verdrag van Versailles als verdragspartner genoemde China had hetverdrag niet ondertekend en door een apart verdrag van 20 mei 1921 de

181oorlogstoestand beëindigd. Costa Rica nam aan de onderhandelingen niet deel enbeëindigde de oorlogstoestand bij decreet van 4 februari 1920.De tekst van het Verdrag van Versailles werd tijdens genoemde geallieerdevoorbesprekingen als compromis tussen de regeringsleiders van Frankrijk,Engeland en de Verenigde Staten, respectievelijk Clemenceau, Lloyd George enWilson (deze laatste had erop aangedrongen dat de geallieerde regeringsleiderspersoonlijk aan de onderhandelingen deelnamen) zonder inbreng van Duitsevertegenwoordigers uitgewerkt en op 7 mei 1919 aan de Duitse regeringvoorgelegd.Duitse schriftelijke tegenvoorstellen die daarop volgden, werden door degeallieerden nagenoeg volledig afgewezen en op 16 juni 1919 beantwoord meteen ultimatum om het verdrag binnen 5 dagen te accepteren.Met het oog op het geallieerde dreigement, Duitsland geheel te bezetten en in dehoop op de mogelijkheid tot een spoedige revisie, veranderde de meerderheidvan de Nationale Vergadering van de Weimarrepubliek haar aanvankelijkafwijzende houding en stemde na terugtreden van het kabinet Scheidemann meteen meerderheid van 99 afgevaardigden op 22 juni 1919 in met deondertekening van het verdrag.Het "dictaat van Versailles" werd in Duitsland als een zware vernederingbeschouwd. De bekende Britse econoom John Maynard Keynes, die alstopambtenaar de vredesbesprekingen had bijgewoond, waarschuwde indertijd ineen boek (The Economic Consequences of the Peace, New York, 1920.) voor dezijns inziens desastreuze gevolgen van dit vredesverdrag.De artikelenBehalve een aantal toevoegingen en een reeks aanvullende overeenkomstenomvatte het Verdrag van Versailles 440 artikelen in 15 delen.Het was het eerste grote verdrag waarvan de officiële tekst zowel in het Engelsals in het Frans was opgesteld (tot dan waren de meeste internationaleovereenkomsten in het Frans).De details waren feitelijk al neergelegd in de wapenstilstandsvoorwaarden vanCompiègne van 11 november 1918, o.a. het uitleveren van zware wapens, alleonderzeeboten en de Hochseeflotte, het ontruimen van de linker Rijnoever en hetvormen van een neutrale zone op de rechter Rijnoever, en annulering van hetVerdrag van Brest-Litovsk en de Vrede van Boekarest.Deel I: VolkenbondDeel I van het Verdrag van Versailles bevatte het statuut van een Volkenbond(zonder dat Duitsland in tegenstelling tot de andere ondertekenaars daar lid vanmocht worden). Het verdrag zou tevens het eerste deel van het charter van deVolkenbond vormen.Deel II en III: Duitse gebiedsinperking

182Door het Duitse Rijk afgestane gebieden1. Noord-Sleeswijk: aan Denemarken2. Posen en West-Pruisen (grotendeels): aan Polen3. Vrije Stad Danzig4. Memelland: aan Litouwen5. Oost-Opper-Silezië: aan Polen6. Hultschiner landje: aan Tsjecho-Slowakije7. Elzas-Lotharingen: aan Frankrijk8. Eupen en Malmédy: aan BelgiëIn de delen II en III waren de nieuwe grenzen van Duitsland vastgelegd.Duitsland moest onmiddellijk een aantal gebieden afstaan: Elzas-Lotharingen aanFrankrijk en delen van Posen en West-Pruisen aan Polen (de Poolse Corridor).Danzig kreeg een speciaal statuut onder gezag van de Volkenbond: de Vrije StadDanzig.Van nog een aantal Duitse gebieden werd de bestemming bepaald doorvolksraadplegingen.Zo ging Eupen-Malmedy uiteindelijk naar België. Delen van Oost-Pruisen blevenuiteindelijk bij Duitsland. Van Opper-Silezië ging een oostelijk deel naar Polen,een klein deel naar de nieuwe staat Tsjecho-Slowakije.Van Sleeswijk-Holstein ging Noord-Sleeswijk naar Denemarken. (Opmerkelijk,want Denemarken had niet aan de oorlog deelgenomen en was ook geen partijbij het verdrag.)Het Saargebied (het huidige Saarland) kwam onder bestuur van de Volkenbonden de mijnen aldaar werden Frans, voor een periode van 15 jaar. Dit alsvergoeding voor de Noord-Franse mijnen die gedurende de oorlog vernield

183waren. Nadien zou er een volksstemming moeten worden gehouden (in 1935 zouhet gebied naar Duitsland terugkeren).De Duitse gebieden ten oosten van de Rijn zouden voorlopig nog door degeallieerden bezet blijven in drie zones, die zouden worden ontruimd narespectievelijk 5, 10 en 15 jaar. Oostenrijk mocht zich niet verenigen metDuitsland (verbod op de Anschluss). Duitsland erkende de soevereiniteit vanBelgië over Neutraal Moresnet, dat hierdoor bij België gevoegd werd.Deel IV: Duitse koloniënAfrika en het Midden-OostenOceanië1. Syrië, 2. Libanon, 3. Palestina,4. Transjordanië, 5. Irak, 6. Brits Togoland,7. Frans Togoland, 8. Frans Kameroen, 9. BritsKameroen, 10. Ruanda-Urundi, 11. Tanganyika,12. Zuidwest-Afrika1. Japans mandaat, 2. Australisch mandaat, 3. Britsmandaat, 4. Nieuw-Zeelands mandaatDeel IV behandelde de Duitse belangen buiten Duitsland, zoals het verlies vanalle koloniën.Duitsland verloor Duits Oost-Afrika (Tanganyika, Ruanda-Urundi) aan hetVerenigd Koninkrijk en België, Togoland (Brits Togoland, Frans Togoland) enDuits Kameroen (Brits Kameroen, Frans Kameroen) aan het Verenigd Koninkrijken Frankrijk, Duits Zuidwest-Afrika (Zuidwest-Afrika) aan Zuid-Afrika, deMarianenn Carolinen en Marshalleilanden aan Japan, Noordoost-Nieuw-Guinea enNauru aan Australië, West-Samoa (Samoa) aan Nieuw-Zeeland.Deel V: OntwapeningZie ook het artikel over de Kriegsmarine over de opgelegdebeperkingen.

184Deel V bepaalde dat het Duitse Rijk nagenoeg volledig moest worden ontwapend.Duitsland mocht alleen nog een beroepsleger hebben, met maximaal 100.000militairen. De generale staf van het leger moest verdwijnen.Bepaalde wapens, zoals tanks, werden verboden. De marine mocht geenonderzeeboten hebben en geen schepen groter dan 10.000 ton, waarbij eenuitzondering werd gemaakt voor enkele pre-Dreadnought type pantserschepen.Een luchtmacht werd helemaal verboden.Het verdrag maakte zelfs expliciet melding van een door Duitsland uit te voerenuitlevering van vliegtuigen van het type Fokker D.VII, die zich in het laatsteoorlogsjaar veruit superieur hadden getoond tegenover modellen van geallieerdekant.In grensgebieden en langs de kust mochten geen versterkingen gebouwdworden. Het Rijnland, een gebied tussen de grens en vijftig kilometer ten oostenvan de Rijn werd gedemilitariseerd: er mochten geen Duitse troepen aanwezigzijn.Deel VI: Krijgsgevangen en oorlogsgravenIn deel VI werden besluiten over krijgsgevangen en oorlogsgraven genomen.Deel VII: Uitlevering en berechtingDeel VII eiste de uitlevering door Nederland van keizer Wilhelm II (art. 227) ende berechting van (Duitse) "oorlogsmisdadigers" (art. 228-230).Dat zou o.m. betekenen dat een nationale held als Hindenburg zich als eenordinaire moordenaar zou moeten verantwoorden. Na verloop van tijd werd doorde geallieerden echter niet meer op dit punt aangedrongen. Een herhaaldverzoek om uitlevering van de Duitse keizer was door de Nederlandse regeringvan de hand gewezen, en de Duitsers werd toegestaan zelf hun zgn.oorlogsmisdadigers te berechten (→ Proces van Leipzig). Maar het waren zekergeen "kopstukken" die in staat van beschuldiging werden gesteld. In de meestegevallen volgde vrijspraak, werd een milde straf uitgesproken of werden zakenbij gebrek aan bewijs geseponeerd.Deel VIII en IX: Duitse herstelbetalingenZie Duitse herstelbetalingen na de Eerste Wereldoorlog voor hethoofdartikel over dit onderwerp.In de delen VIII en IX kwamen de Duitse herstelbetalingen aan de orde,overigens zonder dat de definitieve hoogte daarvan en de looptijd werdenvastgelegd.Fel omstreden, ook buiten Duitsland en zelfs in kringen van de geallieerden, washet beruchte artikel 231 van deel VIII, waarin Duitsland en bondgenoten, en zij

185alleen, verantwoordelijk werden gesteld voor de schuld aan het uitbreken van deWereldoorlog, het artikel, waar in feite het gehele verdrag om draaide, want wiegeen schuld draagt kan bezwaarlijk ter verantwoording worden geroepen.Duitsland erkende gedwongen dat het verantwoordelijk was voor de geledenoorlogsschade en moest die vergoeden. In afwachting van een definitieveschaderegeling moest het al herstelbetalingen doen in natura: alle grotekoopvaardijschepen, een vijfde van de vissersvloot, grote hoeveelhedensteenkool, locomotieven, machines, enzovoort, aan de zwaarst getroffen landen,waaronder België.Ten slotte kreeg Duitsland nog allerlei andere beperkingen, zoals internationalecontrole op de luchtvaart en de scheepvaart op de grote rivieren.Deel X tot XII: ConfiscatieDe delen X-XII hadden o.m. betrekking op de confiscatie van Duitse tegoeden inhet buitenland (ca. 10 miljard goudmark).Deel XIII: Internationale arbeidersorganisatieDeel XIII voorzag in de oprichting van een internationale arbeidsorganisatie.Deel XIV: Russische RijkIn deel XIV werd de terugtrekking van alle Duitse troepen uit de gebieden, dievroeger tot het Russische Rijk hadden behoord, geregeld, alsmede de tijdelijkebezetting van gedeelten van Duitsland zelf.Deel XV: Algemene bepalingenDeel XV ten slotte was een afsluitend hoofdstuk met bepalingen van algemeneaard.Gevolgen voor Duitsland

186Massaal protest voor de Reichstag tegen het verdrag van Versailles (5 mei1919).Door het Verdrag van Versailles verloor Duitsland, afgezien van zijn koloniën,70.579 km 2 (van 540.787 km 2 ) van zijn grondgebied met 6,5 miljoen inwoners(1910), wat gepaard ging met een enorme economische schade door het verliesvan delfstoffen en landbouwproducten. Zie verder Het einde van de EersteWereldoorlog.De herstelbetalingenIn het Verdrag van Versailles was de hoogte van de aan het Duitse Rijkopgelegde herstelbetalingen niet exact vermeld.Door een speciale commissie werd het bedrag tot 21 mei 1921 vastgesteld; totdie datum moest het Rijk 20 miljard goudmark afbetalen, en daarnaast nogallerlei zaken uitleveren als schepen, machines, steenkolen enz.Op een conferentie te Londen in maart 1921 werd een som van 226 miljardgoudmark genoemd. De Duitse vertegenwoordiging wees dit enorme bedrag af,waarop als sanctie door de geallieerden Duisburg en Düsseldorf werden bezet.Op 5 mei 1921 stelden de geallieerden het totaal aan herstelbetalingen vast op132 miljard goudmark, wat onder druk van een Londens ultimatum van dezelfdedag (bezetting van het Ruhrgebied) door de Reichstag (220 tegen 172 stemmen)noodgedwongen werd geaccepteerd.Volgens de Londense eis moest Duitsland 30 jaar lang jaarlijks 2 miljardgoudmark betalen alsmede 26% van de waarde van zijn export. Nietverdisconteerd waren de bedragen verbonden aan het verlies van Duitsgrondgebied en Duitse leveringen van materiële aard op grond van het Verdragvan Versailles.Het Duitse Rijk kon aan deze eisen niet voldoen; het kwam in 1923 tot openlijkverzet tegen de Franse bezetting van het Ruhrgebied en er ontstond een enormeinflatie. Dit leidde ook in het buitenland tot de overtuiging, dat de regelingomtrent de herstelbetalingen moest worden herzien. Maar ook de in het zgn."Dawes-Plan" (naar de Amerikaanse politicus Charles Gates Dawes, 1865-1951)vastgelegde termijnen konden slechts met behulp van internationale leningen,die tegen hoge renten moesten worden aangegaan, worden afgelost. Dit Dawes-Plan, dat o.m. voorzag in opbrengsten uit privatiseringen van Duitsenutsbedrijven en overheidsinstellingen, maar het eindbedrag van deherstelbetalingen evenmin vastlegde, beoogde slechts een voorlopige oplossingte zijn.Doch toen in 1928/29, toen de overheidsfinanciën voor het eerst weer redelijk oporde waren, 2,5 miljard RM betaald moest worden, bleek al spoedig dat dit planonhaalbaar was. Het op een conferentie te Den Haag in januari 1930aangenomen "Young-plan" (naar de Amerikaanse industrieel Owen D. Young,1874-1962) moest een definitieve regeling worden, maar ook dit plan bleek ten

187gevolge van de internationale economische crisis die inmiddels was uitgebroken,reeds halverwege 1931 niet realiseerbaar.Vervolgens werd het Duitse Rijk in het "Hoover-plan" (naar de Amerikaansepresident Herbert Clark Hoover, 1874-1964) een uitstel van betalinggegarandeerd van 1 juli 1931 tot 30 juni 1932.Een commissie van deskundigen publiceerde op 18 augustus 1931 te Bazel hetzgn. Layton-rapport, dat de Duitse herstelbetalingen als een der oorzaken van deDuitse economische crisis aanwees. Een volgende conferentie over deherstelbetalingen vond op 9 juli 1932 te Lausanne plaats. Het Verdrag vanLausanne hief het Young-Plan weliswaar niet officieel, maar wel feitelijk op.Duitsland verplichtte zich, bij een in 1930 gestichte overkoepelendeinternationale bank ("Bank for International Settlements") obligaties ter waardevan 3 miljard RM onder te brengen, die na 3 jaar (1935) binnen 15 jaar (tot1950) in omloop gebracht mochten worden.Door de machtsovername van de nationaal-socialisten, die het Verdrag vanVersailles stukje bij beetje buiten werking stelden, werd deze regeling al spoedigtot een farce, terwijl ook de aflossing van leningen, die in verband met deherstelbetalingen waren afgesloten, op een laag pitje kwam te staan. Dezeverplichting (tot aflossing van de leningen en betaling van rente) kwamuiteindelijk na de Tweede Wereldoorlog terecht bij de achtereenvolgenderegeringen van de Bondsrepubliek. Maar dat is een financieel-technische kwestiedie los staat van de herstelbetalingen van het Verdrag van Versailles. Zo stierfhet Verdrag van Versailles een stille dood.De gevolgen van het verdragDe vernedering van Duitsland kon niet beletten dat in Frankrijk groteteleurstelling heerste over de vrede van Versailles.De Franse regering had Duitsland zoveel mogelijk willen verzwakken,bijvoorbeeld door het op te delen, maar president Wilson vond dat strijdig methet zelfbeschikkingsrecht der volkeren en de Britten wilden Frankrijk niet te sterkmaken ten opzichte van Duitsland.Het Amerikaanse Congres zou uiteindelijk het verdrag van Versailles verwerpen,hoewel Wilson er een zwaar stempel op gezet had. De Verenigde Staten slotenlater een afzonderlijk vredesverdrag met Duitsland en traden niet toe tot deVolkenbond.De economische gevolgen voor Duitsland waren zwaar. Het totale bedrag van deDuitse herstelbetalingen zou in 1920 op de conferentie van Boulogne wordenvastgelegd op het fabelachtige bedrag 269 miljard goudmark, te betalen in 42jaar.De Duitsers konden dit niet betalen en stribbelden op allerlei manieren tegen. Alsreactie bezetten Frankrijk en België in 1923 het Ruhrgebied. De herstelbetalingenwerden voor het eerst herschikt door het plan Dawes in 1924. In 1930 volgde

188het plan Young, waardoor Duitsland nog maar 34,5 miljard goudmark moestbetalen in 59 jaar.Het uitbreken van de economische crisis dwarsboomde al deze voornemens enop de conferentie van Lausanne in 1932 werd definitief een punt gezet achter deherstelbetalingen. De Bondsrepubliek Duitsland hervatte in 1950 deherstelbetalingen. In 1989, vlak vóór de Val van de Berlijnse Muur waren deaflossingen voldaan.De afkeer tegen het Diktat in Duitsland was zo groot dat denationaalsocialisten er hun voordeel uit haalden.Democratische politici in Duitsland die het verdrag hadden goedgekeurd werdenals verraders bestempeld. De militaire bepalingen van het verdrag werden doorhet Duitse leger in de jaren twintig al gedeeltelijk omzeild. Door het verdrag vanLocarno van 1925 was er al voortijdig een einde gekomen aan de geallieerdebezetting in Duitsland.Toen Adolf Hitler in 1933 aan de macht was gekomen, was het verdrag ten dodeopgeschreven. Het feit dat de andere grote mogendheden niet waren begonnente ontwapenen, zoals ze eerder beloofd hadden, was voor Hitler een aanleidingom zich van het "juk van Versailles" te ontdoen.

189