Psalm 65: 1, Psalm 65: 5, Psalm 65: 6, Gezang 489: 1, 4, 5 en

Biddag 13 maart 2013, Zuiderkerkds. Jan Willem NieboerGezongen: Psalm 65: 1, Psalm 65: 5, Psalm 65: 6, Gezang 489: 1, 4, 5 en 6, Zoekeerst het koninkrijk van God (EVLB: 58: Canon), Fedde Schurer: Sit net yn noed(Gitaar bij it boek 14), Gesang 351, Gesang 456Gelezen: Preker 2: 18-26, Mattheüs 6: 24-34, Fragment uit: de heit fan Serafyn;Marga Claus 1 (p. 82 ûnderoan-84)WA'T ALTYD OERAL SPOEK SJOCHT, HAT LÊST EN LIJEN OM 'E NOCHTTaal zegt iets over mensen.Een eskimo heeft tientallen woorden voor sneeuw, een Fries voor wind.Iets dat alle dagen om je heen is, daar leer je allemaal verschillende nuances in zien.En elke nuance krijgt een eigen woord.Alleen al in hoe wij de dingen noemen klinkt een wereld van verschil door.Een mooi voorbeeld is Schiermonnik-oog.Oog is een oud woord voor eiland: een klein stukje land in een grote vlakte water.Wat grappig is: in het Hebreeuws is het precies andersom.Daar is een oog geen eiland, maar juist een bron: een klein stukje water in een grotevlakte land.Taal zegt iets over waar je vandaan komt:Ons valt het op als er te midden van al het water een stukje land oprijst.Mensen uit woestijngebieden valt het op als er te midden van alle droogte een plasjewater is te vinden.Taal zegt ook iets over hoe je de dingen waardeert.Dat valt bijvoorbeeld op als je Friese woorden voor arbeid naast de Hebreeuwsewoorden voor arbeid legt.In het Fries heb je veel verschillende woorden voor hard werken: Skreppe, wrotte,wrame, beaulichje, bodzje.Het zijn woorden die stoer klinken en in ieder woord klinkt een ondertoon van respectmee.Hard werken dwingt bij ons respect af.Soms wel eens wat teveel.De Friese schrijver Trinus Riemersma zei eens: “De ienige legitime foarm fanselsmoard yn dit lân is datst dysels deawurkest.”Ons arbeidsethos is hoog.Dat leert de pater in het boek van Marga Claus van de inheemse bevolking in PapuaNieuw Guinea.Wat nou opvallend is.Het Hebreeuws heeft verschillende woorden voor werken: positieve maar ook heelnegatieve.Prediker gebruikt een Hebreeuws woord voor werken dat uitgesproken negatief is:ע מל1 De heit fan Serafyn, Marga Claus, Ljouwert 2003. Yn dit fragment komt in Pater yn Papoea Nij Guineaderefter dat de minsken dy't hy dêr it evangealje bringe wol de tekst 'sit net yn noed' in stik better begripe ashijsels.

Bij dat Hebreeuwse woord voor arbeid staat in het woordenboek: Arbeid, moeizaamverwerven van dingen. En het betekent ook: moeite, ongeluk, onheil, kwaad.Zoiets heeft misschien te maken met klimaat.Maar ook met wat voor geschiedenis je met je meedraagt.Wij zijn een volk met een verleden van terpen bouwen en strijden tegen de zee. "Godschiep de wereld, de Nederlanders schiepen Nederland."In zo’n geintje klinkt trots door op wat je bereikt hebt en daar is niks mis mee.Maar er zijn ook mensen met een andere geschiedenis: het Joodse volk.In het Eerste Testament is werk verbonden met straf.Denk maar eens aan Adam.Toen hij en Eva het Paradijs werden uitgezet kreeg hij te horen: Vervloekt is de akkerom wat jij hebt gedaan, zwoegen zul je om er van te eten, je hele leven lang.Maar bovenal zit het er bij Joodse mensen diep in dat ze ooit een slavenvolkgeweest zijn. Nog voordat wij hier onze terpen bouwden zaten zij in Egypte enploeterden voor andermans geld en genot.Zo’n achtergrond maakt dat je anders naar werk kijkt.Dat cultuurverschil wordt duidelijk in de bijbelteksten van vandaag.We horen de Preker zuchten en klagen over werk.Daar moet je bij ons eigenlijk niet mee aankomen.En we horen Jezus’ oproep om bij de dag te leven.Ook dat ligt niet in onze aard.Laten we eerlijk zijn.Zo op het eerste gehoor vinden we het best mooie teksten.Maar als we er wat langer bij stil staan worden we er kriebelig van.Het lied van Fedde Schurer is prachtig; maar het is iets te rooskleurig.Ik ben bang dat Onze lieve Heer geen goede voorzitter zou zijn geweest van defûgelwacht.De Deense dominee Kaj Munk schrijft: Wie wel eens een paar zwaluwen een nestheeft zien bouwen en hun jongen zien opvoeden, die kan die uitdrukking niethelemaal waarderen, dat zij niet zaaien en niet maaien en niet in schurenbijeenbrengen."Zo is het.En als ik met Fedder Schurer zing dat “de fûgels sa'n fleorich lot ha”, kan ik het niethelpen.Dan zie ik ineens die platgereden eend langs de kant van de weg;of die grijze reiger die over komt zweven en een kuikentje meepikt uit het water.Zo vrij als een vogel, dat klinkt mooi, maar vogelvrij is een eerlijker woord.Wij 'wrotte sa hurd' omdat we daarmee een beetje greep krijgen op ons bestaan.Doen we dat niet dan zijn we overgeleverd: vogelvrij.Vrij als een vogel of vogelvrij.Daar zit me nogal een verschil tussen.Let op, nu komen we bij het thema van vandaag: Vogelvrij en Zo vrij als een vogel:daar tussenin staat biddag.Vanavond zijn we hier bij elkaar om te bidden voor gewas en arbeid.

Dat betekent niet dat we vanavond ons verlanglijstje bij God in kunnen leveren: eeninspirerende werkomgeving, leuke collega's, een kleine salarisverhoging of eenverbetering van de CAO, een steviger positie van de euro…God is geen garantie voor mooie bedrijfsresultaten.Dat zijn immers allemaal dingen die de heidenen najagen.Biddag is geen verzekering tegen een vogelvrij bestaan.Bidden heeft een andere functie:Wij bidden hier met elkaar, zodat we loskomen van de kramp dat alles om productie,groei en winst draait.Dat we vrij worden van onze neiging ons in te willen dekken tegen ieder risico.De hoogste en grootste tempels in dit land, zijn die van deverzekeringsmaatschappijen.Weet wel, onvrijheid zit in onverwachte hoekjes:Je kunt ook gevangen zijn in je prestatiedrang, je messiascomplex, je arbeidsethos,je concurrentiegevoel, je afkeer voor luiheid, je nuttigheidssyndroom, je trots, jeperfectionisme.Wij bidden dat God ons daarvan bevrijdt.Dat we ons echt vrij kunnen voelen.Zo vrij als een vogel in de lucht.Bidden voor arbeid en gewas, is zoeken naar de zin van ons werk.Of je daar nou voor betaald wordt of niet.De preker doet erg zijn best om dat te ontdekken.Het doel zit niet in het verzamelen van bezit.Zoveel is wel duidelijk.Uw laatste jas meneer, die heeft geen zakken.Wie de zin van zijn werk wil ontdekken, moet leren erkennen dat je als mens ookaltijd voor een deel afhankelijk bent.En dat je pas echt vrij bent als je dat durft te erkennen.Dat klinkt als een rare tegenstelling, maar het is waar.Je bent pas echt vrij als je je afhankelijkheid niet ontkentDaar zit de kern.Dat besef is van levensbelang.Door dat besef ga je een treetje lager staan.En gek, maar daar, op dat treetje lager is het leven een stuk meer ontspannen.De kramp verdwijnt; er komt ruimte voor verbazing en verwondering.Dat maakt het leven zoveel rijker.Met biddag doen we bewust dat ene stapje terug.Een hele verademing…Vanavond bidden we God of hij ons van al die heidense krampen verlossen wil.Vrij als een vogel, in dit vogelvrij bestaan.Tot slot nog een klein liedje van Fedde Schurer (Wille):De mosk yn 'e moudige reedsjesIs gjin dei fan syn fretten wisMar net ien fan dy skiere proleetsjes

Dy't by God fergetten is.Ferjou my, myn freonen en sibbenMei jim soarch en alwittend ferstânDat ik yn dit fûgelfaai libbenMy fermeitsje as in mosk yn it sân.