Doe-het-zelf wandeling - UiT in Brussel

Doe-het-zelf wandelingToeren rond TaxisDe wandeling begint en eindigt bij het metrostation‘Ribaucourt’. Reken op anderhalf uur stappen.Kantorencomplex op de Leopold II-laan© OPBDeze wandeling begint aan het metrostation Ribaucourt(1). Neem de uitgang ‘Ribaucourtstraat’. Je komtboven aan het kruispunt van de Ribaucourtstraat metde Leopold II-laan. De Ribaucourtstraat verbindt hethistorische centrum van Sint-Jans-Molenbeek, rechts, metde site van Tour & Taxis, verderop aan de overkant links.Straat en gemeente werden in 1890 doormidden gesnedendoor de aanleg van de brede Leopold II-laan. Dezeverbond het centrum van Brussel met het plateau vanKoekelberg waar later de basiliek werd gebouwd, die je inde verte kan zien. De breuk was ooit nog veel groter. In1957 werd er een viaduct over de laan aangelegd om hetautoverkeer vlot naar Expo 58 op de Heizel te loodsen.In 1984 raasden er al 70.000 wagens per dag voor deslaapkamers van de belle-époquewoningen. Een tunnelkwam in de plaats van het viaduct. Sindsdien leeft de laanlangzaam weer op: huizen worden gerenoveerd en demigrantenhandel van Molenbeek komt om de hoek vande Ribaucourtstraat piepen.Steek op het einde van het trottoir het zebrapad overen ga tot aan de ijzeren leuning van het kanaal. Hier, linksvan de Sainctelettebrug (3), begint het ‘ZeekanaalBrussel-Schelde’. Het werd in de zestiende eeuw aangelegdom Brussel via Rupel en Schelde met de Noordzeete verbinden en zo van Brussel een zeehaven te maken.De haveninfrastructuur lag eerst in het centrum van destad maar verschoof begin twintigste eeuw naar de siteop en rond ‘Tour & Taxis’, waarover later meer. Rechtsachterzie je op een verkeerseiland van de Leopold II-laaneen standbeeld (4) uit 1912 dat een ode brengt ‘aan deontwerpers van de zeehaveninrichting’.Wandel linksop langs het kanaal. De charme van waterwordt de laatste jaren duidelijk weer ontdekt. De verwaarloosdekanaalzone werd heraangelegd met hetoog op recreatieve functies. Er is een instapsteiger voorplezierboten. Misschien ligt de ‘Vivaldi’ van Brussels byWater of de ‘Gueuze’ van La Fonderie aangemeerd. Brusselsby Water biedt in de zomer boottochten aan naarbijvoorbeeld Antwerpen of, in de andere richting, naarhet hellend vlak van Ronquières. La Fonderie organiseerttochten die inzoomen op het industriële verleden vanSteek de Leopold II-laan over en volg ze naar rechts. Aande overkant zie je vanaf nummer 48 een kantoorcomplex(2) waar de Franse Gemeenschap huist. Het complexloopt door tot het einde van de straat en er werdenfaçades van originele huizen in verwerkt.Feestboot De Biouel© OPBDoe-het-zelf wandeling Toeren rond Taxis Pagina 1

Alimentaire’, een zelfbedieningszaak waar je een slaatjekan laten samenstellen aan de slabar. Je kan er ookterecht voor belegde broodjes. Bijna daartegenover is er‘l’Axess’, een restaurant in een koel zwart-wit interieurdat de originele structuur van het gebouw geenszins verbergt.Hoofdschotels kosten 15 à 25 euro. Rokers hebbener een groot eigen rookaquarium. Restaurant ‘Tasso’ biedtmenu’s rond de 30 euro, ook al in een overwegend zwartdecor, een soort hippe versie van een klassiek chiquestijlrestaurant.Tour & Taxis© BITC / Tour & Taxisborgen karakteristieke cafés van Brussel. In een sprookjesachtigdecor dat geïnspireerd is op de inrichting vaneen theehuis uit het Nabije Oosten, kan je je bij kaarslichten waterpijp vermaken met livemuziek, al of niet inclusiefbuikdanseres. Open op weekendavonden. Geen alcoholischedranken.Loop de straat verder uit en neem de Picardstraat naarrechts. Steek aan de lichten de Picardstraat over envervolg langs de Havenlaan tot je ter hoogte van het bushokjelinks door een hekje naar de site van Tour & Taxiskunt. (Is het hekje gesloten, volg dan verder de Havenlaantot de grote toegang aan de volgende verkeerslichten,en loop op de site terug tussen het grote pakhuis enhet hek.) De naam van de site verwijst naar de vroegereeigenaar van de gronden: de familie von Thurn und Tassis.Zij bezaten lang het monopolie op de internationalepostbedeling. De paarden van de postkoetsen werdenhier te grazen gezet.Begin twintigste eeuw werden hier grootschalige inrichtingengebouwd voor de Brusselse haven. Het ging vooralover opslagplaatsen voor goederen die per boot of perspoor België binnenkwamen en waarvan de douaneformaliteiten,controle en taxatie, hier afgehandeld werden.In het gebouw links van de bomendreef met parkingwaren de loketten van de douane gehuisvest. Rechtsvan de dreef, het grootste gebouw, was het zogenaamde‘koninklijk pakhuis’ (11).Neem het dreefje tot aan de eerste dwarsverbinding enga dan rechts dat grote stapelhuis binnen, via de linksevan de drie deuren. In de grote centrale gang is een sleufmet glas en hout overdekt: hierin liep een treinspoorwaarop goederentreinen het gebouw binnenreden. Degoederen werden gelost en konden over vijf verdiepingenin allerlei ruimtes opgeslagen worden. Hier werdenvooral producten opgeslagen zoals suiker, tabak, graan, …Volg de hele middengang en ga buiten aan de tegenoverliggendekant. Je krijgt een overzicht over de rest van degigantische site. Het grote, grotendeels witte complex inde verte voor je is de TIR (12) (Transports InternationalRoutier), een overslagplaats voor vrachtwagens. Linksdaarvan zie je een gebouw met een afgebrand dak, datwas een gebouw voor het spoorwegpersoneel. Daarbovenuitpiept de watertoren en de elektriciteitscentrale.Ga links om de hoek en loop tussen het koninklijkentrepot en het gebouw met het sheddak, een dak inzaagtandstructuur, rechts. Ook dat was een stapelhuis(13). Het dak maakt het gebouw tot het technisch knapstegebouw. Het overspant een 230 meter lange en 60meter brede ruimte, een oppervlakte tweemaal zo grootals de Grote Markt, en dit zonder steunpunten tussen debuitenmuren! Bovendien heeft het dak een zekere elasticiteitom zich aan te passen aan veranderende weersomstandighedenof grondstabiliteit. Dit pakhuis heeft eenherbestemming gekregen voor tijdelijke tentoonstellingen.Op het einde kom je weer aan het parkeerdreefje. Volghet naar rechts tot je links het grote hek ziet om de sitete verlaten. (Tijdens het weekend loop je terug naarde toegang langs de Havenlaan, die je dan naar rechtsvolgt tot je op de Picardstraat komt.) Je staat weer in dePicardstraat. Volg deze rechts. Je passeert nu langs hetvroegere goederenstation (14) van de Brusselse haven.Loop tot de derde poort, die meestal open staat (behalvetijdens het weekend) en ga even binnen. Vijf enormeijzeren hallen overspannen de perrons. In de gebouwenlinks heeft de circusschool haar intrek genomen. De restvan het goederenstation wacht op een herbestemming.Ga weer buiten en sla rechtsaf. Na enkele meters kan jedoor het hek tot je de ‘Boulevard du Cirque’ (15) vande circusschool ziet. Hier staat de tent waar er soms ookNa het wegvallen van de Europese binnengrenzen, hettoenemende transport met vrachtwagens en het just-intimedeliveryprincipe verloor de site haar bestaansreden.Dit gebouw heeft een herbestemming gekregen met winkelsen horeca beneden en kantoren boven. Wil je meergeschiedenis? Loop dan tot het midden van de centralegang, waar je naar de kelder kunt voor een tentoonstelling.Wie de innerlijke mens wil versterken kan dat hier in driegelegenheden: het meest populaire is ‘La BoutiquePicardstraat Saint Michel© OPBDoe-het-zelf wandeling Toeren rond Taxis Pagina 3

Tour & Taxis. Hier waren diverse bedrijven gevestigd diehandelden in producten die getaxeerd moesten worden.Nog een voorbeeld? Amper enkele huizen verder inde Vandenbogaerdenstraat ligt Bacardi-Martini (17).Daartegenover is er een buurtagentschap van Actiris(18), dat is de nieuwe naam voor de vroegere BGDA, deBrusselse VDAB. In dit gebouw is ook een bedrijvencentrumgehuisvest. Een bedrijvencentrum biedt goedkooponderdak aan jonge bedrijfjes uit de buurt, maar ookboekhoudkundige, juridische en andere bijstand. Op diemanier probeert het Gewest de locale economie vanachtergestelde buurten weer uit het slop te trekken. Eenvan de sponsoren van dergelijke bedrijvencentra is deEuropese Unie.Neem voorbij Actiris links de Ulensstraat. Achter hethek links is aan de achterkant van het Actirisgebouw,met middelen van het wijkcontract, een gemeenschapscentrumvoor buurtbewoners ingericht. Op het nr. 87huist achter de garagepoorten een wijkmoskee (19). Ditvalt echter pas op als je mensen massaal daarheen ziettrekken voor het gebed.Nestor Martin© OPBpublieke voorstellingen zijn. In het bakstenen gebouwlinks, de vroegere kantine van het spoorwegpersoneel, zitnu ‘Blue Lemon’, het organisatiebureau dat onder anderede publieke voorstellingen van de circusschool organiseert.Op de braakliggende gronden sloegen de laatstejaren ook andere evenementen hun tenten op, zoals het‘Cirque du Soleil’ of het wereldmuziekfestival ‘CouleurCafé’. Dat laatste festival begon ooit in de vervallenHallen van Schaarbeek om de publieke opinie attent temaken op een dringende renovatie, waarna men hierhetzelfde deed. Het festival zal Tour & Taxis waarschijnlijkmoeten verlaten. Er bestaan namelijk plannen om eennieuwe stadswijk te bouwen met kantoren, woningen eneen park. Daarmee verlaat men definitief de geschiedenisvan goederenoverslag en de mogelijkheden die de plekdaarvoor nog steeds biedt.Keer terug naar de Picardstraat. De Havenwijk aan deoverkant van de straat is historisch sterk verweven metde activiteiten op Tour & Taxis. Toen de overslagactiviteitenstilvielen, viel ook de wijk in een diepe recessie. Nude twee grote stapelhuizen een herbestemming hebben,merk je dat de handel in de Picardstraat weer op dreefkomt. Er zijn enkele horecazaken alsook een opvallendeconcentratie van bedrijven die transitnummerplatenaanbieden met bijhorende verzekering, om voertuigen teexporteren.Loop verder tot het volgende kruispunt. Aan de tegenoverliggendehoek zie je een groot bakstenen gebouwmet grote vensters: het is een voormalige kachelfabriekvan Nestor Martin (20). De fabriek werd in 1929 eenopslagplaats van de douane voor aangeslagen goederen.Na de bouw van de KBC-kantoren aan de Havenlaanwerd de site in het kader van stedenbouwkundige compensatiesomgevormd tot ‘De tuin van de Gieterijen’, eencomplex met middenklassenappartementen. De uitvoeringgebeurde door de GOMB, de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappijvoor Brussel. Deze instelling bouwt insamenwerking met privémaatschappijen middenklassenwoningenin of aan de rand van achtergestelde buurten.Neem de Ribaucourtstraat rechts. Aan het volgendekruispunt waar verscheidene straten samenkomen neemje de Mexicostraat, tussen Western Union en het cafédat beneden rood geverfd is, tot je weer op de LeopoldII-laan bent. Op de hoek met de Leopold II-laan kanje muntthee of koffie drinken in café Averroes (21),genoemd naar een befaamd Arabisch filosoof uit het12de-eeuwse Cordoba. Averroes beïnvloedde ook hetchristelijke en joodse denken, onder andere met kritiekenop werken van Aristoteles. Ook het café richt zich toteen gemengd publiek.Aan de overkant van de Leopold II-laan kan je links weernaar het metrostation Ribaucourt lopen.(versie 16/5/09)Steek de Picardstraat over en ga iets naar rechts tot deVandenbogaerdenstraat. Op de tegenoverliggende hoekstaat een groot rood gebouw (16). Het was een depotvan het sigarettenmerk ‘St. Michel’, de “gruune Michel”,nog een voorbeeld van de verwevenheid van de wijk metDoe-het-zelf wandeling Toeren rond Taxis Pagina 4