gen.magazine 01-2015
Tijdschrift voor familiegeschiedenis
Tijdschrift voor familiegeschiedenis
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS<br />
<strong>gen</strong><br />
+ Dossier<br />
Nederland<br />
en de West<br />
Het kadaster<br />
en je stamboom<br />
De held<br />
Georges<br />
Romedenne<br />
Slavenhouders<br />
en geldschieters<br />
Mensen van aanzien<br />
JAARGANG 21 • NUMMER 1 • MAART 2<strong>01</strong>5
Word<br />
Vriend!<br />
familiekroniek<br />
Hun leven was kamperen<br />
Op zoek naar oude kampeerfoto’s trof ik in<br />
ons familiearchief een vakantiedagboek aan<br />
uit 1949. De broers Dick J. (1923) en Mart<br />
Wassenaar (1925), Ans H. Fray (1922) en mijn<br />
schoonouders J.J.N. (Bob) Huter (1920) en<br />
G.M. (Trudy) Huter-Reijmer (1925), allen uit<br />
Leiden, hadden besloten om gezamenlijk een<br />
fietskampeertocht te gaan maken in Twente,<br />
de Achterhoek en de Veluwe. Zij hadden elkaar<br />
leren kennen in een kamp van de jongerenorganisatie<br />
‘Nieuwe Koers’. Met een bouwtekening<br />
van Carl Denig naaiden Trudy en Bob<br />
hun tentje. De anderen huurden er een. Alles<br />
moest met de fiets mee, dus: lichtgewicht en<br />
minimale bagage. Met een kampeerpaspoort<br />
konden ze op mooie kampeerterreintjes staan.<br />
Op zaterdagochtend vertrokken Trudy en<br />
Dick op de fiets naar Amsterdam om bij<br />
Carl Denig de gehuurde tenten op te halen.<br />
De anderen, die ’s mor<strong>gen</strong>s nog moesten<br />
werken, sloten zich in de middag aan. Ze<br />
scheepten in op een boot die hen ’s nachts<br />
naar Kampen bracht. Aan boord waren geen<br />
bedden, er werd geslapen in stoelen en op<br />
banken. Het budget was beperkt, maar af en<br />
toe een ‘choco’ om de dorst te lessen kon er<br />
vanaf. Als ze na een dag fietsen op de plaats<br />
van bestemming waren gekomen werden de<br />
taken verdeeld, één ging naar de bakker, de<br />
ander naar de boer voor melk en eieren of<br />
naar de slager en kruidenier. Bob maakte in<br />
Met een bouwtekening<br />
van Carl Denig naaiden<br />
Trudy en Bob hun tentje.<br />
zijn reisverslag lyrische beschrijvin<strong>gen</strong> van de<br />
prachtige natuur en de idyllische plaatsjes die<br />
ze passeerden.<br />
Na het ‘jassen van de piepers’ door de<br />
mannen werd er door de vrouwen gekookt.<br />
Om de beurt werden ‘de vaten gewassen’.<br />
Eén keer werd er ’s nachts doorgefietst en<br />
werd in Groenlo om half twee in de nacht<br />
op het marktpleintje uitgerust. Te<strong>gen</strong> de<br />
ochtend werd nabij Varsseveld op een zeiltje<br />
een slaapje gedaan. In een wiebelend bootje<br />
- in het midden staand met de fiets aan de<br />
hand - werden ze met twee tegelijk de IJssel<br />
overgeroeid.<br />
In Utrecht eindigde de fietstocht. De reis<br />
naar Leiden werd per trein gedaan - en daar<br />
aangekomen bleek helaas één fiets niet te<br />
zijn meegegaan. Bob en Trudy werden later<br />
mentoren bij de ANWB en hebben in Ommen<br />
het goed kamperen onderwezen aan gezinnen<br />
die ook deze aan<strong>gen</strong>ame manier van<br />
vakantiehouden ontdekten. Toen zij op leeftijd<br />
kwamen trokken ze er met een caravan op uit.<br />
Heel veel jaren leidden zij de landgoedkampen<br />
in het Paardenbos achter paleis Soestdijk. Het<br />
kamperen liet ze niet los. En nu, op hoge leeftijd,<br />
worden de herinnerin<strong>gen</strong> gekoesterd.<br />
Hugo Doeleman Hzn, Winterswijk<br />
In deze rubriek staan bijzondere foto’s, voorwerpen en familieverhalen centraal. Heeft u ook<br />
een bijdrage voor deze rubriek, bel 070-3150596 of stuur een e-mail naar uitgeverij@cbg.nl.<br />
<strong>gen</strong>. TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS NUMMER 2 • MEI 2<strong>01</strong>4<br />
TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS<br />
<strong>gen</strong><br />
Extra!<br />
Nederlandse<br />
adel<br />
Dossier<br />
Nieuw in Eijsden:<br />
Internationaal<br />
Familiemuseum<br />
Van Coeverden<br />
Oeroud en zeer<br />
bij de tijd<br />
Leenregisters<br />
Ver terug in de tijd<br />
Onderzoek<br />
Stoplappen, merklappen<br />
en <strong>gen</strong>ealogie<br />
JAARGANG 19 20 • NUMMER 12 • MAART MEI 2<strong>01</strong>4 2<strong>01</strong>4<br />
Dochter van Nederlandse barones<br />
Audrey Hepburn<br />
& Nederland<br />
Hoe verder terug in de tijd, hoe schaarser de<br />
bronnen. Wie leenmannen onder zijn voorouders<br />
heeft, zit echter goed. In dat geval is het dankzij<br />
bewaard gebleven leenregisters zelfs mogelijk om<br />
de stamboom of kwartierstaat terug te voeren tot<br />
in de Middeleeuwen. tekst Maarten van Bourgondiën<br />
2205_Gen#2Cover_def.indd 1 22-05-14 15:03<br />
Voor € 40,- per jaar krij<strong>gen</strong><br />
vrienden van het CBG:<br />
• 4 keer ons vernieuwde blad Gen.<br />
(4x80 pagina’s)<br />
• 500 gratis eenheden voor onze<br />
Digitale Studiezaal ter waarde<br />
van € 22,90<br />
• Vriendenkorting op diensten<br />
en publicaties<br />
Ga naar www.cbg.nl
colofon<br />
Gen. Tijdschrift voor familiegeschiedenis<br />
verleden tijd<br />
Geboortig uit Afrika<br />
Gen. is het kwartaalblad van het<br />
Centraal Bureau voor Genealogie en<br />
wordt vier maal per jaar toegezonden<br />
aan de Vrienden van het CBG<br />
ISSN: 2352-2712<br />
Oplage: 10.750, 21ste jaargang<br />
Redactie: Maarten van Bourgondiën,<br />
Lilian de Bruijn, Conrad Gietman (tevens<br />
eindredactie), Dimphéna Groffen;<br />
beeldredactie: Guus van Breugel;<br />
redactieassistentie: Jos Jacobs-Smeele;<br />
hoofd uitgeverij: Ruud Straatman<br />
Aan dit nummer werkten mee:<br />
(in alfabetische volgorde): Leendert Brouwer;<br />
Tijdens de pauze van onze wekelijkse ik dat wij van negers zouden afstammen. Zo<br />
repetitieavond raak ik in gesprek met medekoorlid<br />
Rob. Als blijkt dat hij in het verleden rect taalgebruik natuurlijk. Het zal net na de<br />
werd dat toen gezegd, geheel politiek incor-<br />
<strong>gen</strong>ealogisch onderzoek heeft gedaan, vraag oorlog zijn geweest. Mijn vader vertelde over<br />
ik of hij misschien een mooie familiefoto de twee donkere vrouwen die in zijn ouderlijk<br />
huis woonden toen hij een kind was, over<br />
heeft; een foto waar een verhaal aan vast zit.<br />
Jazeker heeft hij die, zegt hij, en zijn o<strong>gen</strong><br />
lichten op – voor het totaalbeeld vermeld ik<br />
hier even dat Rob Charles licht van haar, huid ‘Later pas begreep ik dat hij<br />
en o<strong>gen</strong> is. Hij buigt zich naar me toe alsof hij het over zijn grootmoeder<br />
een sprookje gaat vertellen: ‘Er was eens rond had die samen met haar<br />
het jaar 1800 een Afrikaans jongetje, dat zuster bij hen inwoonde’<br />
ontvoerd was, en naar Elmina werd gebracht,<br />
het fort aan de kust van wat nu Ghana is. Met hun haren die iedere dag werden gedaan<br />
een schip ging hij naar Suriname, werd daar en dat dat een bewerkelijk ritueel was. Heel<br />
op de slavenmarkt in Paramaribo verkocht en veel later pas begreep ik dat hij het over zijn<br />
kreeg de naam Charles. Als jongeman ging grootmoeder had die samen met haar zuster<br />
hij met zijn meester mee naar Nederland. bij hen inwoonde.’<br />
Daar trouwde hij in 1824 met een Rotterdams Zo’n tien jaar geleden kreeg Johannes<br />
meisje. Van die man heb ik een foto. Hij is Charles eindelijk een gezicht, toen Rob op<br />
mijn stamvader.’<br />
het spoor van andere nazaten kwam. Zij<br />
hadden onder andere een kopie van zijn<br />
De vol<strong>gen</strong>de koorrepetitie neemt hij de foto huwelijksakte en deze foto, <strong>gen</strong>omen toen hij<br />
mee en vervolgt zijn verhaal. ‘Als kind hoorde al een man op leeftijd was. Hij stierf in 1872.<br />
Julie-Marthe Cohen; Wim Coster; Sabine<br />
Craft-Giepmans; Claire van den Donk; George<br />
Gubbels; Eric Hennekam; Yvette Hoitink; Els<br />
Kloek; Paul Koulen; Jochem Kroes; Maarten<br />
van der Meer; Christel Monsanto; Martin<br />
Spaans Azn, Aad van der Tang; Joost Welten;<br />
Martine Zoeteman-van Pelt<br />
E-mail: uitgeverij@cbg.nl<br />
Basisontwerp en vormgeving:<br />
Marinka Reuten<br />
Tekenin<strong>gen</strong>: Claudie de Cleen,<br />
Marly Hendricks<br />
Druk: Ten Brink, Meppel<br />
Prijs voor losse nummers: € 15<br />
(Vrienden € 10) inclusief verzendkosten<br />
Commerciële advertenties in Gen.:<br />
tarieven voor het plaatsen van commerciële<br />
advertenties op aanvraag (tel. 070-3150595)<br />
Centraal Bureau voor Genealogie,<br />
Centrum voor familiegeschiedenis<br />
postadres: Postbus 11755,<br />
2502 AT Den Haag<br />
bezoekadres: Prins Willem-Alexanderhof 22,<br />
2595 BE Den Haag<br />
070-3150500 (algemeen);<br />
070-3150510 (bestellin<strong>gen</strong>);<br />
070-3150570 (onderzoek en inlichtin<strong>gen</strong>)<br />
www.cbg.nl; e-mail: info@cbg.nl<br />
© 2<strong>01</strong>5 – Centraal Bureau voor Genealogie,<br />
Den Haag<br />
Niets uit deze uitgave mag worden<br />
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt<br />
door middel van druk, fotokopie, microfilm<br />
of op welke andere wijze ook zonder<br />
voorafgaande schriftelijke toestemming<br />
van de uitgever.<br />
Omslagfoto: Maria van Reygersberch,<br />
geportretteerd door Cornelis Jonson van<br />
Cuelen. Foto RKD – Nederlands instituut<br />
voor kunstgeschiedenis, Den Haag<br />
De huwelijkse bijla<strong>gen</strong> uit 1824 vertellen<br />
nog meer. Bij gebrek aan een geboortebewijs<br />
werd een ‘akte van bekendheid’<br />
opgesteld. Vol<strong>gen</strong>s zijn ei<strong>gen</strong> verklaring<br />
‘en ook naar het uiterlijk aanzien’ was hij<br />
‘oud circa zesentwintig jaren’ en ‘geboortig<br />
uit Afrika, zoo hij zegt van Delmina’. De<br />
heer Buschman, zijn vroegere ei<strong>gen</strong>aar,<br />
die hem als huisknecht van Suriname naar<br />
Nederland had mee<strong>gen</strong>omen, verklaarde<br />
dat hij Charles kende vanaf het moment<br />
dat hij in Suriname aankwam ‘en alzoo ook<br />
van deszelfs vroeger lot en wegvoering in<br />
slavernij volkomen kennis en wetenschap’<br />
droeg. Eenmaal een ‘vrije neger’ liet Charles<br />
zich dopen bij de missiekerk van de hernhutters,<br />
waarbij hij de doopnaam Johannes<br />
kreeg. Het toeval wil dat ook Rob Charles<br />
zich op volwassen leeftijd heeft laten<br />
dopen, van zijn Surinaamse betovergrootvader<br />
wist hij toen nog niets.<br />
Lilian de Bruijn<br />
<strong>gen</strong>. TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS NUMMER 1 • MAART 2<strong>01</strong>5<br />
TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS<br />
<strong>gen</strong><br />
JAARGANG 21 • NUMMER 1 • MAART 2<strong>01</strong>5<br />
Bij dit nummer<br />
Ieder familieverleden kent verzwe<strong>gen</strong> liefdes, toegedekte schandalen<br />
en geheimen die naar de mening van de betrokkenen voor eeuwig weggestopt<br />
moesten worden. Dat laatste was niet altijd even makkelijk. In<br />
Overijssel en ver daarbuiten gonsde het rond 1860 van de geruchten over<br />
de overspelige relatie van een charismatische dominee met een jonge,<br />
diepgelovige adellijke weduwe en over het kind dat uit die verhouding<br />
zou zijn geboren. Dat kind, een zoontje, bestond inderdaad. Het werd in<br />
het diepste geheim er<strong>gen</strong>s in het zuiden van Frankrijk ter wereld<br />
gebracht. Zijn hele leven zou deze zoon wrok blijven koesteren te<strong>gen</strong><br />
zijn moeder, door wie hij was verstoten. Historicus Wim Coster spoorde<br />
zijn nazaten op en reconstrueert voor Gen. deze geheime geschiedenis<br />
– die tegelijkertijd een ne<strong>gen</strong>tiende-eeuwse zedengeschiedenis is.<br />
In dit nummer van Gen. is er meer aandacht voor verbor<strong>gen</strong> geschiedenissen.<br />
Het dossier ‘Nederland en de West’ opent met een interview van<br />
Lilian de Bruijn met de makers van een documentaire over een groep<br />
Zeeuwse emigranten in Brazilië, die rond 1860 op zoek naar een beter<br />
bestaan in diepe armoede terechtkwamen. Hoewel zij door de achterblijvers<br />
in hun land van herkomst werden vergeten, bleven zij zelf hopen<br />
dat ze op een dag zouden worden teruggevonden.<br />
Hetzelfde dossier bevat een artikel over de sterke financiële belan<strong>gen</strong><br />
van tot de Nederlandse elite behorende families in de voormalige koloniën<br />
Berbice, Demerara en Essequebo. Het verdienmodel van de op slavenarbeid<br />
gebaseerde plantage-economie lijkt in de eerste helft van de<br />
ne<strong>gen</strong>tiende eeuw nog nauwelijks tot ethische vra<strong>gen</strong> te hebben geleid.<br />
Geen wonder dat deze geschiedenis lange tijd liever werd vergeten.<br />
Ruud Straatman<br />
namens de redactie<br />
+ Dossier<br />
Nederland<br />
en de West<br />
Het kadaster<br />
en je stamboom<br />
De held<br />
Georges<br />
Romedenne<br />
Slavenhouders<br />
en geldschieters<br />
Mensen van aanzien<br />
dossier<br />
Nederland<br />
en de West<br />
ten geleide<br />
DOSSIER NEDERLAND EN DE WEST <strong>gen</strong>. 27
inhoud<br />
Dossier<br />
Nederland<br />
en de West<br />
De baronesse, de<br />
dominee en het kind<br />
In 1862 werd Henri van Dedem<br />
geboren in de Franse plaats Hyères.<br />
Hij was de onwettige zoon van<br />
een baronesse en een getrouwde<br />
dominee. Hun relatie zorgde voor<br />
een schandaal in Nederland. Deze<br />
zomer ontmoette historicus Wim<br />
Coster nazaten van Henri. Dit gaf<br />
een bijzondere wending aan een<br />
tragische geschiedenis.<br />
8<br />
verder in <strong>gen</strong>.<br />
Io vivat!<br />
Jacob Swart maakte deel uit van<br />
een Leidse studentencompagnie<br />
die in 1815 naar Frankrijk trok<br />
om mee te doen aan de strijd<br />
te<strong>gen</strong> Napoleon. Op basis van het<br />
dagboek vertelt Joost Welten zijn<br />
deerniswekkende verhaal.<br />
20<br />
Braziliaanse<br />
koorts<br />
Tussen 1858 en 1862<br />
vertrokken zevenhonderd<br />
Zeeuwen naar Brazilië, op zoek<br />
naar een beter bestaan. Vergeten<br />
door het thuisfront koesterden<br />
ze het ‘Ollands’. Lilian de Bruijn<br />
interviewt Arjan van Westen en<br />
Monique Schoutsen, die een<br />
documentaire maakten over de<br />
geschiedenis van deze vergeten<br />
emigranten.<br />
28<br />
4 Nieuws<br />
17 Vernoeming<br />
18 Nostal<strong>gen</strong><br />
25 Memo<br />
26 CBG weet raad<br />
53 Vrouwen en kinderen eerst<br />
54<br />
56<br />
63<br />
64<br />
66<br />
Armoriaal<br />
Kijk op bronnen<br />
Digitaal<br />
@EricHennekam<br />
Gestorven voor<br />
België en Noorbeek<br />
70<br />
72<br />
80<br />
82<br />
Archiefwijzer<br />
Gesignaleerd<br />
Diensten en<br />
publicaties<br />
Verleden tijd<br />
2 <strong>gen</strong>.
Caribisch joods<br />
Portugese joden namen vanaf de<br />
zeventiende eeuw een prominente<br />
plaats in binnen de koloniale<br />
samenlevin<strong>gen</strong> in zowel Suriname<br />
als op Curaçao. Julie-Marthe Cohen<br />
beschrijft de geschiedenis van hun<br />
migratie vanuit Europa en hun<br />
vestiging in de West.<br />
36<br />
verder in dossier<br />
Slavenhouders<br />
en geldschieters<br />
De Nederlandse elite had grote<br />
financiële belan<strong>gen</strong> in de op<br />
slavenhandel gebaseerde plantageeconomie<br />
van Berbice, Demerara en<br />
Essequebo. Ook na de overdracht van<br />
de soevereiniteit van deze koloniën<br />
aan Engeland in 1815 bleef dat lang<br />
zo. Paul Koulen analyseerde voor<br />
Gen. een recent ontdekte inventaris<br />
van Nederlandse plantage-ei<strong>gen</strong>aren<br />
en hypotheekverstrekkers.<br />
46<br />
Mensen van<br />
aanzien<br />
Tijdens de tentoonstelling ‘Adellijke<br />
familieportretten op Duivenvoorde’<br />
zijn onder andere portretten rond het<br />
zeventiende-eeuwse echtpaar Jacob<br />
van Wassenaer en Jacoba van Lyere<br />
te zien. Sabine Craft-Giepmans,<br />
samensteller van de tentoonstelling,<br />
stelt deze schilderijen alvast aan de<br />
lezers van Gen. voor.<br />
58<br />
34 Portret & verhaal:<br />
de oude <strong>gen</strong>eraal op Novo Sion<br />
42 Curaçaose bruiden:<br />
huwelijken tussen Nederlandse<br />
mannen en lokale vrouwen op<br />
Curaçao in de ne<strong>gen</strong>tiende eeuw<br />
<strong>gen</strong>. 3
nieuws<br />
Vlaams Famillement in Antwerpen<br />
BRIDGING<br />
THE DISTANCE<br />
In 2<strong>01</strong>6 is het vierhonderd jaar geleden<br />
dat de Nederlander Dirk Hartog voet<br />
aan wal zette op de westkust van<br />
Australië. Het begin van een doorgaande<br />
lijn van betrekkin<strong>gen</strong> tussen de beide landen.<br />
Het project Bridging the Distance wil<br />
een bijdrage leveren aan de viering van<br />
het ‘Dirk Hartog jaar’. Halverwege de<br />
twintigste eeuw emigreerden meer dan<br />
honderdduizend Nederlanders naar<br />
Australië. De meesten van hen hebben<br />
inmiddels kinderen (en kleinkinderen).<br />
Bridging the Distance daagt uit om op<br />
zoek te gaan naar de ei<strong>gen</strong> (achter)neef of<br />
-nicht aan de andere kant van de wereld.<br />
Alle nieuwe connecties zullen als dubbelinterview<br />
opgetekend worden op de<br />
website. De dertig meest memorabele<br />
dubbelportretten worden gepubliceerd in<br />
een boek dat in 2<strong>01</strong>6 moet verschijnen.<br />
Heb je familie in Australië, of zou je mee<br />
willen helpen om verwanten te reconnecten?<br />
Neem dan contact op met de initiatiefnemers<br />
van Bridging the Distance.<br />
Zie bridgingthedistance.nl<br />
Op zaterdag 14 en zondag 15 maart viert Familiekunde Vlaanderen in het prachtige<br />
Felixarchief te Antwerpen zijn vijftigste verjaardag met een congres en een Dag<br />
van de Familiegeschiedenis (het Belgische ‘Famillement’). Het congres vindt op<br />
zaterdag plaats en heeft als thema ‘Belgische oorlogsvluchtelin<strong>gen</strong> naar Nederland<br />
en Engeland tijdens de Eerste Wereldoorlog’. Hieraan werd in de vorige aflevering<br />
van Gen. ook al de nodige aandacht besteed. De zondag staat helemaal in het teken<br />
van een grote publieksmanifestatie. Iedereen met belangstelling voor <strong>gen</strong>ealogie<br />
en familiegeschiedenis is van harte welkom.<br />
Zie voor het interessante programma met lezin<strong>gen</strong> van bekende sprekers, workshops<br />
en presentaties: familiekunde-vlaanderen.be/50jaar/zondag/programma.<br />
kort<br />
DIGITALISERINGS-<br />
PROJECTEN<br />
Het Centraal Bureau voor Genealogie<br />
zoekt vrijwilligers om onze<br />
omvangrijke en unieke collectie<br />
familieadvertenties en bidprentjes<br />
nog verder te ontsluiten. Hebben<br />
we in de afgelopen jaren de periode<br />
1795 tot 1970 ontsloten, nu<br />
willen we werken aan de periode<br />
2000-2<strong>01</strong>4.<br />
Het werk aan de ontsluiting van<br />
de advertenties en bidprentjes<br />
kunt u thuis doen. Wel dien je een<br />
keer naar het CBG te komen voor<br />
instructie. Heb je interesse, meld<br />
je dan aan via onze website of<br />
bel 070 315 0544 (Dave van der<br />
Wijngaard).<br />
AANGEPASTE<br />
OPENINGSTIJDEN<br />
Op Goede vrijdag, 3 april, is de<br />
studiezaal van het Centraal<br />
Bureau voor Genealogie gewoon<br />
open. Op dinsdag 5 mei en donderdag<br />
14 mei is de studiezaal<br />
gesloten vanwege Bevrijdingsdag<br />
en Hemelvaartsdag.<br />
EVERT ROELOF BIJL<br />
In juni 2<strong>01</strong>1 schreef Marco Bijl<br />
voor Genealogie een artikel over<br />
zijn betovergrootvader Evert Roelof<br />
Bijl (1794-1851), die meevocht<br />
tijdens de Slag bij Waterloo. Hij<br />
kondigde toen aan een roman<br />
over zijn voorvader te zullen<br />
schrijven. Die roman is er nu, 674<br />
pagina’s dik. Het boek is te bestellen<br />
via de website van de auteur:<br />
http://home.scarlet.be<br />
TENTOONSTELLING<br />
JOODS HISTORISCH MUSEUM<br />
NOG TOT 14 JUNI<br />
De tentoonstelling over vier<br />
eeuwen joodse geschiedenis in<br />
Suriname en Curaçao is nog tot<br />
14 juni te bezichti<strong>gen</strong>. Zie ook<br />
pagina 36.<br />
ADELLIJKE<br />
FAMILIEPORTRETTEN<br />
De tentoonstelling ‘Adellijke<br />
familieportretten op Duivenvoorde’<br />
in Kasteel Duivenvoorde,<br />
Laan van Duivenvoorde 4 te<br />
Voorschoten, loopt van 18 april tot<br />
en met 24 oktober. Zie verderop in<br />
dit nummer het artikel van Sabine<br />
Craft-Giepmans.<br />
4 <strong>gen</strong>.
WIEWASWIE<br />
Dag van de familiegeschiedenis<br />
11 april 2<strong>01</strong>5<br />
Uitgeverij Atlas Contact, het Nationaal<br />
Archief en het Centraal Bureau voor<br />
Genealogie organiseren op zaterdag<br />
11 april de Dag van de familiegeschiedenis. Je<br />
maakt kennis met <strong>gen</strong>ealogisch onderzoek en<br />
krijgt sessies over verschillende thema’s van<br />
Sytske Visscher (CBG), Jan Brokken, Marijke<br />
Hilhorst, Jannetje Koelewijn en Nelleke Noordervliet.<br />
Hoe gaan auteurs van een familieverhaal<br />
te werk? Wat zijn hun technieken? Hoe<br />
gaan zij om met (archief)onderzoek? Wat moet<br />
je juist wel of juist niet doen? En hoe ga je om<br />
met de grens tussen werkelijkheid en verbeelding?<br />
Locatie: Nationaal Archief/CBG, naast<br />
het Centraal Station in Den Haag. Tijdstip:<br />
12.30 – 18.00. Kosten: €75,- inclusief koffie/<br />
thee en borrel, het boek De wil en de weg van<br />
Jan Brokken én een vrijkaartje voor de tentoonstelling<br />
Blikvangers. Als deelnemer kun je vanaf<br />
11.00 uur in het Nationaal Archief terecht. Je<br />
ontvangt dan een gratis goodiebag. Boek je vóór<br />
15 maart, dan betaal je slechts €70,-.<br />
Na 15 maart is de entreeprijs €75,-.<br />
Abonnees van Historisch Nieuwsblad betalen<br />
€65,-. Aanmelden kan via:<br />
historischnieuwsblad.nl/familiegeschiedenis<br />
Nieuwe<br />
zoekhulp<br />
WatZitErin<br />
Dankzij zoekakten.nl zijn<br />
de eerste scans van Zuid-<br />
Hollandse aktes uit Family-<br />
Search aan WieWasWie gekoppeld.<br />
Het betreft de burgerlijke stand van<br />
de gemeentes onder het Historisch<br />
Archief Westland én de gemeentes<br />
Kralin<strong>gen</strong> en Zoetermeer. Aan de<br />
huwelijksaktes zijn ook scans van<br />
de huwelijksbijla<strong>gen</strong> gekoppeld.<br />
Sinds kort is het mogelijk om via Wie-<br />
WasWie gezinskaarten uit het Haags<br />
gemeentearchief<br />
te<br />
raadple<strong>gen</strong>.<br />
De collectie<br />
omvat<br />
767.215 kaarten<br />
uit de periode 1913-1939.<br />
Met de nieuwe zoekhulp WatZitErin<br />
kun je snel uitzoeken wat WieWas-<br />
Wie van een specifieke gemeente<br />
aan gegevens en scans bevat. Het<br />
zoekscherm vervangt de inhoudsopgave<br />
in Excel of PDF-formaat:<br />
wiewaswie.info/inhoud/watziterin.<br />
php. Per gevonden plaats zie je<br />
welke soorten bronnen de database<br />
bevat; welke periode deze<br />
deelcollectie bestrijkt; de hoeveelheid<br />
documenten die het betreft; of<br />
en hoeveel scans aan de collecties<br />
zijn gekoppeld; welke archiefinstelling<br />
de collectie beschikbaar stelt.<br />
KEES MULDER 1946-2<strong>01</strong>5<br />
Op 2 februari 2<strong>01</strong>5 overleed<br />
Kees Mulder. Hij schreef talloze<br />
publicaties over onderscheidin<strong>gen</strong><br />
en ridderordes, onder andere<br />
Honderd jaar helden: Carnegie<br />
Heldenfonds (samen met Martin<br />
Spaans) en Voor Ons en Ons Huis:<br />
Meer dan honderd jaar Huisorde<br />
van Oranje 1905-2005 (2<strong>01</strong>1)<br />
(samen met Peter Christiaans).<br />
Zelf was hij Lid in de Orde van<br />
Oranje-Nassau.<br />
OOST-EUROPESE<br />
VOOROUDERS<br />
De website van The Foundation<br />
for East European Family<br />
History Studies biedt een mooi<br />
startpunt voor onderzoek naar<br />
Oost-Europese roots. Het gebied<br />
wordt breed gedefinieerd: van<br />
Noorwe<strong>gen</strong> tot Armenië en van<br />
Griekenland tot Rusland. De beste<br />
ingang is via de kaart waar men<br />
kan klikken op het gewenste land,<br />
waarna de bezoeker wordt doorgeleid<br />
naar een lijst met websites<br />
van relevante organisaties, bronnen<br />
en landkaarten. Er is ook een<br />
lijst met verwante websites. Zie<br />
feefhs.org<br />
OVERHEIDSDOCUMENTEN<br />
Via de website loep.com kun je<br />
razendsnel allerlei online documenten<br />
doorzoeken die worden<br />
gepubliceerd door gemeente,<br />
provincie of rijk. Natuurlijk ook<br />
leuk om je ei<strong>gen</strong> achternaam daar<br />
eens te googlen.<br />
RAAD EN LEENHOF<br />
VAN BRABANT<br />
Nieuw op BHIC.nl: het archief<br />
van de Raad en het Leenhof van<br />
Brabant van 1591 tot 1795. Het<br />
archief is digitaal doorzoekbaar<br />
en van veel stukken zijn scans<br />
gemaakt. Meer dan 65 duizend<br />
personen, 37.400 plaatsen en<br />
2900 resoluties zijn toegankelijk<br />
gemaakt.<br />
NIEUW HERALDISCH<br />
GENOOTSCHAP<br />
Op 18 november j.l. is de Stichting<br />
Nederlands Genootschap voor<br />
Heraldiek opgericht. Deze onafhankelijke<br />
organisatie maakt zich<br />
sterk voor het stimuleren van een<br />
verantwoorde heraldische praktijk<br />
in Nederland. Een en ander wordt<br />
gerealiseerd door de uitgave van<br />
een heraldisch tijdschrift, dat<br />
vier keer per jaar zal verschijnen,<br />
wapenregistratie, een heraldische<br />
website en een jaarlijkse<br />
heraldische dag. Iedereen die de<br />
heraldiek een warm hart toedraagt,<br />
kan vanaf € 25,- per jaar<br />
vriend worden van de stichting.<br />
Informatie en aanmeldin<strong>gen</strong> via<br />
de secretaris. Het bestuur van<br />
de Stichting Nederlands Genootschap<br />
voor Heraldiek bestaat uit:<br />
<strong>gen</strong>. 5
nieuws<br />
STAMBOOMCAFÉ<br />
Elke laatste dinsdag van de maand houdt het CBG café. Het<br />
Stamboomcafé is inmiddels een begrip onder <strong>gen</strong>ealo<strong>gen</strong>.<br />
Iedereen die geïnteresseerd is in familiegeschiedenis is van<br />
harte welkom. Na een korte lezing over een wetenswaardig onderwerp<br />
hebben de cafébezoekers volop de gele<strong>gen</strong>heid elkaar te ontmoeten,<br />
nieuwe kennissen op te doen, oude contacten aan te halen,<br />
informatie uit te wisselen, CBG-medewerkers te spreken, enzovoort.<br />
Dinsdag 31 maart demonstreert CBG-medewerker Jacques Verheijden<br />
hoe je als onderzoeker de site zoekakten.nl zo optimaal<br />
mogelijk kunt gebruiken. Dinsdag 28 april is Marijke van Faassen<br />
bij ons te gast. Zij is werkzaam bij het Huy<strong>gen</strong>sinstituut en doet<br />
onderzoek naar de Nederlandse naoorlogse emigratie naar Australië.<br />
In mei, dinsdag de 26ste, vertelt Jean Jacques Vrij over de Surinaamse<br />
Susanna Dumion (Suriname 1713-Haarlem 1818) en haar sociale<br />
omgeving. Het Stamboomcafé wordt gehouden in de Beresteynzaal<br />
van het CBG, van 16.00 tot 18.00 uur. Toegang en eerste consumptie<br />
zijn gratis. Ben je van plan te komen, meld je dan aan op<br />
stamboomcafe@cbg.nl, o.v.v. de datum.<br />
kort<br />
John Halie, voorzitter; Hans H.<br />
Duit<strong>gen</strong>ius, vice-voorzitter; Jan<br />
van der Spek, secretaris; Wibo<br />
Boswijk, penningmeester; en jhr.<br />
Frans van Rijckevorsel van Kessel.<br />
Secretariaat: Goudwespmeent 37,<br />
1218 GN Hilversum, e-mail:<br />
jimss.bv@gmail.com.<br />
KINDEREVACUATIES<br />
In het Haags Historisch Museum<br />
is van 22 april tot en met 16<br />
augustus een aangrijpende<br />
expositie te zien over de ongeveer<br />
veertigduizend kinderen die<br />
in de Hongerwinter vanuit het<br />
stedelijke westen van het land zijn<br />
geëvacueerd om te voorkomen<br />
dat ze van de honger zouden<br />
sterven. De reddingsacties vonden<br />
plaats onder zeer moeilijke<br />
omstandigheden. Zeventig jaar<br />
na de Hongerwinter wordt dit<br />
indrukwekkende verhaal opnieuw<br />
voor het voetlicht gebracht. In de<br />
tentoonstelling vertellen zeven<br />
personen over hun ervarin<strong>gen</strong>.<br />
Daaronder zijn vier Ha<strong>gen</strong>aars<br />
die als kind ‘naar de boeren’ zijn<br />
gegaan.<br />
DAGCURSUS HENNEKAM<br />
Op maandag 20 april 2<strong>01</strong>5 geeft<br />
Eric Hennekam bij het CBG<br />
opnieuw een cursus ‘Geavanceerd<br />
via internet personen en archieven<br />
zoeken’. Veel <strong>gen</strong>ealo<strong>gen</strong><br />
en andere archiefonderzoekers<br />
(historici, auteurs) gebruiken<br />
standaard bronnen op internet<br />
om informatie over hun familie en<br />
over archieven te zoeken. Maar er<br />
is veel meer te vinden door een<br />
andere zoekmethode te gebruiken.<br />
In deze ééndaagse cursus<br />
geeft Eric Hennekam stapsgewijs<br />
aan hoe je te werk kunt gaan. De<br />
cursisten krij<strong>gen</strong> elke keer korte<br />
opdrachten om online de kennis<br />
in de praktijk te bren<strong>gen</strong>. Met<br />
verrassende resultaten.<br />
De cursus duurt van 9.30 tot<br />
16.00 uur. Kosten bedra<strong>gen</strong> € 80,-<br />
per cursusdag (te voldoen na ontvangst<br />
van een factuur) – inclusief<br />
koffie en thee; exclusief lunch.<br />
Aan de cursus kunnen maximaal<br />
veertien personen deelnemen.<br />
Aanmelden is mogelijk tot uiterlijk<br />
twee weken voor de cursusdag via<br />
cursus@cbg.nl. Vermeld daarbij:<br />
6 <strong>gen</strong>.
Europäische Stammtafeln<br />
De Duitse uitgeverij Vittorio Klostermann<br />
heeft bekendgemaakt te stoppen<br />
met de uitgave van het bekende<br />
naslagwerk Europäische Stammtafeln.<br />
Het eerste deel van deze serie verscheen<br />
in 1935 onder de titel Stammtafeln<br />
zur Geschichte der europäischen<br />
Staaten en het naslagwerk groeide uit<br />
tot 29 delen met meer dan vierduizend<br />
(deel)<strong>gen</strong>ealogieën. Voor Nederlandse <strong>gen</strong>ealo<strong>gen</strong> en historici zijn vooral van belang<br />
de vijf delen ‘Zwischen Maas und Rhein’, die <strong>gen</strong>ealogieën bevatten van vele<br />
geslachten die een grotere of kleinere rol spelen in de middeleeuwse en vroegmoderne<br />
Nederlanden. Het vijfde en laatste deel van deze subreeks verscheen in 2<strong>01</strong>3.<br />
Naast alle waardering was er ook wel kritiek op het naslagwerk, vooral vanwege het<br />
ontbreken van voetnoten, de ouderwetse, wat onbeholpen vormgeving, en het af en<br />
toe overnemen van speculatieve afstammingsreeksen (vooral in de eerste delen).<br />
Maar er was vooral lof, met name voor de laatste bewerker, Detlev Schwennicke, die<br />
niet alleen recente literatuur verwerkte in zijn <strong>gen</strong>ealogieën, maar ook zelf kritisch<br />
onderzoek deed, onder meer in oorkondenboeken.<br />
[ ]<br />
WINNAAR GESCHIEDENIS ONLINE<br />
De tweejaarlijks toegekende Geschiedenis Online Prijs is dit jaar<br />
gewonnen door Historiek.net. In totaal werden er ruim twintigduizend<br />
stemmen uitgebracht op 275 door het publiek <strong>gen</strong>omineerde websites<br />
en apps. Historiek kreeg 2209 stemmen. Canon Sociaal Werk werd<br />
tweede met 1467 stemmen. Als derde eindigde Zoekakten.nl.<br />
FAMILIEVERHALEN<br />
SCHRIJVEN<br />
IN GRONINGEN<br />
Zaterdag 14 maart 2<strong>01</strong>5 is er de mogelijkheid<br />
deel te nemen aan een workshop<br />
Familieverhalen bij de Groninger Archieven,<br />
Cascadeplein 4 te Gronin<strong>gen</strong>, onder<br />
leiding van schrijfster Tanny Dobbelaar en<br />
archiefmedewerkster Jona van Keulen. Op<br />
deze dag kun je zelf onderzoeken hoe je de<br />
verhalen over je familie tot leven kunt wekken.<br />
Daarbij kom je ook meer te weten over<br />
de bronnen die je kunt gebruiken om je<br />
familieverhaal meer diepte te geven. De<br />
schrijfsessies worden afgewisseld met korte<br />
lezin<strong>gen</strong>, onder meer over de compositie<br />
van een familiegeschiedenis. De workshop<br />
is niet speciaal gericht op mensen met<br />
Groninger voorouders; de nadruk ligt op<br />
schrijven en zoeken in het algemeen.<br />
Speciale kennis of vooropleiding is niet<br />
nodig. Belangrijker is je motivatie: vind je<br />
het leuk om een dag lang je ei<strong>gen</strong> familieverhaal<br />
te onderzoeken? Neem een foto<br />
mee van het familielid waar je over zou<br />
willen schrijven. Aanmelding via info@<br />
groningerarchieven.nl o.v.v. workshop<br />
14 Familieverhalen. Dit is ook het adres<br />
voor nadere informatie.<br />
‘cursus Eric Hennekam 20 april’.<br />
Gelieve bij aanmelding duidelijk je<br />
adresgegevens voor facturering te<br />
vermelden. De aanmelding is pas<br />
definitief wanneer het factuurbedrag<br />
is voldaan.<br />
NIEUWE ENGELSEN IN DE<br />
MIDDELEEUWEN<br />
De website Englands immigrants<br />
1330-1550 (englandsimmigrants.<br />
com) is een database met meer<br />
dan 64 duizend namen van mensen<br />
die zich tussen de Honderdjarige<br />
Oorlog en de Reformatie<br />
in Engeland vestigden. Onder<br />
hen bevinden zich ook meer<br />
dan tweeduizend Nederlandse<br />
emigranten.<br />
BLIKVANGERS<br />
In het Nationaal Archief bevindt<br />
zich het grootste fotoarchief<br />
van Nederland, met vijftien<br />
miljoen foto’s uit de afgelopen<br />
170 jaar. In de tentoonstelling<br />
‘Blikvangers’ is een deel van deze<br />
verrassende collectie voor het<br />
eerst te zien. Ruim 450 vintageafdrukken<br />
laten Nederland en<br />
de wereld zien door de o<strong>gen</strong> van<br />
bekende en minder bekende<br />
fotografen. Zij legden expedities<br />
en verre reizen vast, maar ook<br />
conflicten en rampen.<br />
Op de tentoonstelling zijn foto’s<br />
te zien van onder meer: Emmy<br />
Andriesse, Eva Besnyö,<br />
Henk Blansjaar, Robert Capa,<br />
Ed van der Elsken, Paul Huf,<br />
Johan van der Keuken, Aart Klein,<br />
Cas Oorthuys, Pieter Oosterhuis,<br />
Willem van de Poll, Erich Salomon<br />
en Alexandrine Tinne.<br />
LIEGEN FOTO’S?<br />
Zijn foto’s waar? Of lie<strong>gen</strong> ze er<br />
op los? Kun je ei<strong>gen</strong>lijk wel<br />
onpartijdig fotograferen? Die<br />
vra<strong>gen</strong> onderzoekt Else Kramer<br />
tijdens een gratis online cursus<br />
geïnspireerd door foto’s uit het<br />
Nationaal Archief die te zien<br />
zijn in de fototentoonstelling<br />
Blikvangers. Aan de hand van drie<br />
opdrachten ga je aan de slag met<br />
waarheid in de fotografie. Foute<br />
framing, de titel-carrousel en<br />
meer laten je ervaren hoe ingewikkeld<br />
de relatie tussen beeld<br />
en waarheid ei<strong>gen</strong>lijk is.<br />
Meedoen is gratis<br />
en aanmelden kan via<br />
www.elsekramer.nl/fotolie<strong>gen</strong>.<br />
<strong>gen</strong>. 7
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Nog geen<br />
vriend van CBG?<br />
Meld u dan<br />
nu aan! >>
Change language