gen.magazine 02-2015

TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS
gen
+ Dossier
Erfenissen van
de oorlog
Genealogen
anno 2015
Late gevolgen
van de
Hongerwinter
Op zoek naar
het DNA
van de Lisser
Wassenaars
Sport en
familiegeschiedenis
JAARGANG 21 • NUMMER 2 • JUNI 2015

Word
Vriend!
familiekroniek
Hun leven was kamperen
verleden tijd
Geboortig uit Afrika
gen. TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS NUMMER 5 • MAART 2015
gen
gen
TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS
gen. TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS NUMMER 2 • MEI 2014
TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS
Extra!
Nederlandse
adel
Dossier
+ Dossier
Nederland
en de Nieuwe
Wereld
Op zoek naar oude kampeerfoto’s trof ik in banken. Het budget was beperkt, maar af en op het marktpleintje uitgerust. Tegen de
ons familiearchief een vakantiedagboek aan toe een ‘choco’ om de dorst te lessen kon er ochtend werd nabij Varsseveld op een zeiltje
uit 1949. De broers Dick J. (1923) en Mart vanaf. Als ze na een dag fietsen op de plaats een slaapje gedaan. In een wiebelend bootje Nieuw in Eijsden:
Wassenaar (1925), Ans H. Fray (1922) en mijn van bestemming waren gekomen werden de - in het midden staand met de fiets aan de
schoonouders J.J.N. (Bob) Huter (1920) en taken verdeeld, één ging naar de bakker, de hand - werden ze met twee tegelijk de IJssel Internationaal
G.M. (Trudy) Huter-Reijmer (1925), allen uit ander naar de boer voor melk en eieren of overgeroeid.
Familiemuseum
Leiden, hadden besloten om gezamenlijk een naar de slager en kruidenier. Bob maakte in
fietskampeertocht te gaan maken in Twente,
In Utrecht eindigde de fietstocht. De reis
de Achterhoek en de Veluwe. Zij hadden elkaar
naar Leiden werd per trein gedaan - en daar
Met een bouwtekening
Van Coeverden
leren kennen in een kamp van de jongerenorganisatie
‘Nieuwe Koers’. Met een bouwtek-
zijn meegegaan. Bob en Trudy werden later Oeroud en zeer
aangekomen bleek helaas één fiets niet te
Tijdens de pauze van onze wekelijkse ik dat wij van negers zouden van afstammen. Carl Denig Zo naaiden De huwelijkse bijlagen uit 1824 vertellen
repetitieavond raak ik in gesprek met medekoorlid
Rob. Als blijkt dat hij in het verleden rect taalgebruik natuurlijk. Het zal net na de bewijs werd een ‘akte van bekendheid’
werd dat toen gezegd, geheel Trudy politiek en Bob incor-hun nog tentje. meer. Bij gebrek aan een geboorteening
van Carl Denig naaiden Trudy en Bob
mentoren bij de ANWB en hebben in Ommen
hun tentje. De anderen huurden er een. Alles
het goed kamperen onderwezen aan gezinnen
die ook deze aangename manier van
bij de tijd
genealogisch onderzoek heeft gedaan, vraag oorlog zijn geweest. Mijn vader vertelde over opgesteld. Volgens zijn eigen verklaring
moest met de fiets mee, dus: lichtgewicht en zijn reisverslag lyrische beschrijvingen van de
ik of hij misschien een mooie familiefoto de twee donkere vrouwen die in zijn ouderlijk
huis woonden toen hij een kind was, over ‘oud circa zesentwintig jaren’ en ‘geboortig
‘en ook naar het uiterlijk aanzien’ was hij
minimale bagage. Met een kampeerpaspoort prachtige natuur en de idyllische plaatsjes die vakantiehouden ontdekten. Toen zij op leeftijd
heeft; een foto waar een verhaal aan vast zit.
konden ze op mooie kampeerterreintjes staan. ze passeerden.
kwamen trokken ze er met een caravan op uit. Leenregisters
Dochter van Nederlandse barones
Jazeker heeft hij die, zegt hij, en zijn ogen
uit Afrika, zoo hij zegt van Delmina’. De
Heel veel jaren leidden zij de landgoedkampen
lichten op – voor het totaalbeeld vermeld ik
heer Buschman, zijn vroegere eigenaar,
Ver terug in de tijd
Op zaterdagochtend vertrokken Trudy en Na het ‘jassen van de piepers’ door de in het Paardenbos achter paleis Soestdijk. Het
hier even dat Rob Charles licht van haar, huid Later pas begreep ik dat hij die hem als huisknecht van Suriname naar
Dick op de fiets naar Amsterdam om bij mannen werd er door de vrouwen gekookt. kamperen liet ze niet los. En nu, op hoge leeftijd,
worden de herinneringen gekoesterd.
en ogen is. Hij buigt zich naar me toe alsof het over zijn grootmoeder Nederland had meegenomen, verklaarde
Carl Denig de gehuurde tenten op te halen. Om de beurt werden ‘de vaten gewassen’.
Onderzoek Audrey Hepburn
hij een sprookje gaat vertellen: ‘Er was eens had die samen met haar
dat hij Charles kende vanaf het moment
De anderen, die ’s morgens nog moesten Eén keer werd er ’s nachts doorgefietst en
Met de Red
rond het jaar 1800 een Afrikaans jongetje dat zuster bij hen inwoonde
dat hij in Suriname aankwam ‘en alzoo ook
werken, sloten zich in de middag aan. Ze werd in Groenlo om half twee in de nacht Hugo Doeleman Hzn, Winterswijk
Stoplappen, merklappen
ontvoerd was en naar Elmina werd gebracht,
van deszelfs vroeger lot en wegvoering in
scheepten in op een boot die hen ’s nachts
het fort aan de kust van wat nu Ghana is. Met hun haren die iedere dag werden gedaan slavernij volkomen kennis en wetenschap’
naar Kampen bracht. Aan boord waren geen In deze rubriek staan bijzondere foto’s, voorwerpen en familieverhalen centraal. Heeft u ook
en genealogie & Nederland
een schip ging hij naar Suriname en werd op en dat dat een bewerkelijk ritueel was. Heel droeg. Eenmaal een ‘vrije neger’ liet Charles
bedden, er werd geslapen in stoelen en op een bijdrage voor deze rubriek, bel 070-3150596 of stuur een e-mail naar uitgeverij@cbg.nl.
Star Line naar
de slavenmarkt in Paramaribo verkocht aan veel later pas begreep ik dat hij het over zijn zich dopen bij de missiekerk van de hernhutters,
waarbij hij de doopnaam Johannes
een Nederlandse eigenaar. Die gaf hem de grootmoeder had die samen met haar zuster
naam Charles en nam hem jaren later mee bij hen inwoonde.’
kreeg. Het toeval wil dat ook Rob Charles
naar Nederland. Daar trouwde hij in 1824 met Zo’n tien jaar geleden kreeg Johannes zich op volwassen leeftijd heeft laten
JAARGANG 19 20 • NUMMER 12 • MAART MEI 2014 2014
Amerika
een Rotterdams meisje. Van die man heb ik Charles eindelijk een gezicht, toen Rob op dopen, van zijn Surinaamse voorvader wist
een foto. Hij is mijn oervader.’
het spoor van andere nazaten kwam. Zij hij toen nog niets.
2205_Gen#2Cover_def.indd 1 hadden onder andere een kopie van zijn
22-05-14 15:03
De volgende koorrepetitie neemt hij de foto huwelijksakte en deze foto, genomen toen hij
mee en vervolgt zijn verhaal. ‘Als kind hoorde al een man op leeftijd was. Hij stierf in 1872. Lilian de Bruijn
JAARGANG 21 • NUMMER 5 • MAART 2015
xxx
x
x
x
xx
x
x
x
xx
x
Hoe verder terug in de tijd, hoe schaarser de
bronnen. Wie leenmannen onder zijn voorouders
heeft, zit echter goed. In dat geval is het dankzij
bewaard gebleven leenregisters zelfs mogelijk om
de stamboom of kwartierstaat terug te voeren tot
in de Middeleeuwen. tekst Maarten van Bourgondiën
Voor € 40,- per jaar krijgen
vrienden van het CBG:
• 4 keer ons vernieuwde blad Gen.
(4x80 pagina’s)
• 500 gratis eenheden voor onze
Digitale Studiezaal ter waarde
van € 22,90
• Vriendenkorting op diensten
en publicaties
Ga naar www.cbg.nl

colofon
Gen. Tijdschrift voor familiegeschiedenis
verleden tijd
Nooit meer Truus
Gen. is het kwartaalblad van het
Centraal Bureau voor Genealogie en
wordt vier maal per jaar toegezonden
aan de Vrienden van het CBG
ISSN: 2352-2712
Oplage: 10.750; 22e jaargang
Redactie: Maarten van Bourgondiën,
Lilian de Bruijn, Conrad Gietman (tevens
eindredactie), Dimphéna Groffen;
beeldredactie: Guus van Breugel;
redactieassistentie: Jos Jacobs-Smeele;
hoofd uitgeverij: Ruud Straatman
Aan dit nummer werkten mee:
G. Bijwaard; P. Ekamper; José van Geldorp;
Ze heette Truus Nieuwenhuizen maar ging optreden waar ’s middags en ’s avonds
noemde zich Tani de Maya. Dat was iets muziek werd gemaakt, op ‘nette tijden’ dus,
uit een liedje, en ze vond het een mooie clubs waarin je ook kon eten en die een
artiestennaam. Ze groeide op in Leiden, ander soort publiek trokken – toen was haar
waar haar ouders een rijwiel- en radiowinkel moeder best trots. In Utrecht kwam ze zelfs
hadden. Truus was hun enige kind. In 1956 kijken, en nam dan familieleden mee.
begon ze met zingen, op het Amsterdamse
Thorbeckeplein, in club Trocadero – een stripteaseclub.
Tani de Maya zong, en kondigde
‘Ik ben nogal avontuurlijk
aangelegd dus toen ik de
de floorshow van ‘de meisjes’ aan. Het was
kans kreeg ben ik naar
een heel gezellige tijd, achteraf gezien misschien
wel de leukste. Want vlakbij, aan het
het buitenland gegaan’
Rembrandtplein gebeurde er ook van alles.
Daar had je toen de club van Tom Manders, ‘Ik ben nogal avontuurlijk aangelegd’, zegt
‘Saint Germain des Prés’, Max Tailleur tapte Tani, ‘dus toen ik de kans kreeg ben ik naar
moppen in zijn cabaretcafé ‘De Doofpot’, het buitenland gegaan.’ Hoe ging dat? ‘Je
Heintje Davids zong op het plein, net als Rika had het vakblad Der Artist, daar stonden
Jansen alias ‘zwarte Riek’ – van het prachtige advertenties in: zangeres gevraagd, en daar
lied Amsterdam huilt.
ging je dan op af. Of via impresario’s. Meestal
waren het engagementen van een maand,
In het begin vond haar moeder het vreselijk samen met een combo of bigband. Ik heb in
dat ze zong, vooral omdat ze in een nachtclub
stond. Maar toen ze in de Ruteck clubs rijk, Spanje, Denemarken, Zweden. Vaak
allerlei clubs gezongen, in Duitsland, Frank-
voor
Michiel van Gent; Anna de Haas; Eric
Hennekam; Yvette Hoitink; Els Kloek; Kees
Kuiken; Victor Laurentius; L.H. Lumey;
Maarten van der Meer; Jaap Medema;
Mannis van Oven; Frans van Poppel; Yvonne
Prins; Sophie Reinders; Otto Schutte; Wonny
Stuger; Aad van der Tang; Pim Vercoulen;
Anton Zeven
E-mail: uitgeverij@cbg.nl
Basisontwerp en vormgeving:
Marinka Reuten
Tekeningen: Claudie de Cleen,
Marly Hendricks
Druk: Ten Brink, Meppel
Prijs voor losse nummers: € 15,-
(Vrienden € 10,-) inclusief verzendkosten
Commerciële advertenties in Gen.:
tarieven voor het plaatsen van commerciële
advertenties op aanvraag (tel. 070-3150595)
Centraal Bureau voor Genealogie,
Centrum voor familiegeschiedenis
postadres: Postbus 11755,
2502 AT Den Haag
bezoekadres: Prins Willem-Alexanderhof 22,
2595 BE Den Haag
070-3150500 (algemeen);
070-3150510 (bestellingen);
070-3150570 (onderzoek en inlichtingen)
cbg.nl; e-mail: info@cbg.nl
© 2015 – Centraal Bureau voor Genealogie,
Den Haag
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt
door middel van druk, fotokopie, microfilm
of op welke andere wijze ook zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming
van de uitgever.
Omslagfoto: Korfbal in 1931: een spannend
spelmoment onder de korf. Foto H. Meijrink,
coll. Gelders Archief, Arnhem
de Amerikaanse soldaten die op diverse
plekken zaten.’
Ze zong licht repertoire, wat er maar
gevraagd werd. Bekende liedjes als Mes
jeunes années; Bon voyage, C’est ci bon, Les
feuilles mortes, Moonlight in Vermont, Cry
me a river en in Duitsland veel van Caterina
Valente, een beroemdheid in die tijd. Maar
ze had ook Spaans repertoire, dat zong ze
eigenlijk het liefst.
Zeven jaar heeft ze het gedaan, rondreizen
en zingen, tot haar vijfendertigste.
Begin jaren zestig veranderde de tijd. De
Beatles kwamen op, er kwam een ander
soort muziek, ze vond steeds minder
emplooi. Toen is ze ermee gestopt, net zo
makkelijk. Ze besloot terug te gaan naar
kantoor – dat had ze daarvoor ook altijd
gedaan. Maar Tani bleef ze. Nooit meer
Truus.
Lilian de Bruijn
gen. TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS NUMMER 2 • JUNI 2015
TIJDSCHRIFT VOOR FAMILIEGESCHIEDENIS
gen
+ Dossier
Erfenissen van
de oorlog
Sport en
familiegeschiedenis
JAARGANG 21 • NUMMER 2 • JUNI 2015
Bij dit nummer
Op 15 mei 2015 vierde het CBG zijn zeventigste verjaardag. In dit nummer
van Gen. besteden we daar aandacht aan met een fotoreportage over zeven
genealogen. Maar dit jaar staat natuurlijk vooral in het teken van zeventig
jaar Bevrijding. In het dossier Erfenissen van de oorlog staan artikelen
waarin de weerslag van de oorlog op familiegeschiedenis is terug te vinden.
U vindt een artikel over de gevolgen van de Hongerwinter. Maar ook het
schrijnende verhaal van het mislukte avontuur van een Engelandvaarder,
het relaas van een vrouw die als door een wonder telkens het gevaar ontliep
en herinneringen aan het bombardement van Doetinchem in maart 1945.
Verder in dit juninummer een groot artikel over sport en sportclubs als
plekken om in contact te komen met leeftijdgenoten en liefdes, en een
oproep om deel te nemen aan een DNA-onderzoek.
Wie veel genealogisch onderzoek doet krijgt wel eens te maken met
synchroniciteit oftewel toevallige gelijktijdigheid. Bij het samenstellen van
dit nummer van Gen. werden we er ook mee geconfronteerd. De
heraldische rubriek Armoriaal speelt zich deels af in het zestiende-eeuwse
Konstanz am Bodensee, waar ook het verhaal over de Engelandvaarder
begint. En Kijk op Bronnen gaat over tapvergunningen, terwijl elders wordt
beschreven hoe de dood van een caféhouder zijn vrouw berooid achterliet,
aangezien zij als vrouw geen tapvergunning kreeg. En NostalGen? De
‘badgasten’ kwamen met tientallen tegelijk binnen. Nu maar zien of ‘Op de
fiets’ net zo veel respons krijgt. U mag uw foto’s van vóór 1940 inzenden
tot 1 juli.
Ter gelegenheid van ons jubileum geven we u en onszelf ook een cadeau:
Gen. is er vanaf 1 juli ook digitaal. Vrienden van het CBG kunnen Gen.
digitaal lezen op genmagazine.nl. Tevens komt er een speciale Gen.app
voor het lezen op de tablet.
Een goede zomer gewenst, al dan niet als badgast met tablet op het strand.
Ruud Straatman
namens de redactie
Genealogen
anno 2015
Late gevolgen
van de
Hongerwinter
Op zoek naar
het DNA
van de Lisser
Wassenaars
dossier
Erfenissen
van de
oorlog
ten geleide

inhoud
Dossier
Erfenissen
van de
oorlog
Genealogie
anno 2015
Op 15 mei 1945 werd het
CBG opgericht. Nu, zeventig jaar
later, is genealogisch onderzoek
populairder en veelzijdiger dan
ooit. Fotograaf Yannick van der
Zwaan en Liselore Rugebregt
brengen zeven onderzoekers
in beeld.
8
Sport en
familiegeschiedenis
Vanaf het midden van de
negentiende eeuw deden talloze
Nederlanders in clubverband aan
sport. Sommige families zijn al
generaties lang verbonden aan
dezelfde sport of club. Dat maakt
archieven uit de sportwereld tot
een goudmijn voor genealogisch
onderzoek, zo weet Michel van
Gent.
12
De oorlog
van mijn vader
Zo’n zeventienhonderd Engelandvaarders
lukte het om ‘soldaat
van Oranje’ te worden, maar vele
honderden moesten hun vlucht
uit bezet Europa met de dood of
een jarenlange gevangenschap
bekopen. Lilian de Bruijn
reconstrueerde de weg die haar
vader aflegde.
26
verder in gen.
4 Nieuws
21 Vernoeming
22 Nostalgen
24 Digitaal
55 CBG weet raad
56 Armoriaal
58
60
62
69
Kijk op bronnen
Dank voor het
huiselijk verpozen
@EricHennekam
Vrouwen en
kinderen eerst
70
72
80
82
Archiefwijzer
Gesignaleerd
Diensten en
publicaties
Verleden tijd
2 gen.

Rood-wit-blauwe
vlaggetjes tussen
het puin
Op de drempel van de
Bevrijding kreeg Doetinchem
drie bombardementen door de
Geallieerden te verduren. Daarbij
vonden ongeveer 170 mensen
de dood. Sophie Reinders sprak
met twee overlevenden over
hun persoonlijke beleving en
verwerking van deze ramp.
42
verder in dossier
32 Het stilzwijgen voorbij
36 Yokohama revisited
40 Portret & verhaal
49 Memo
Late gevolgen van
de Hongerwinter
Demograaf Frans van Poppel
verrichtte samen met drie andere
wetenschappers onderzoek naar
de gevolgen van de Hongerwinter
van 1945. Daarbij maakten ze
dankbaar gebruik van de collectie
persoonskaarten van het CBG.
50
Op zoek naar het
DNA van de Lisser
Wassenaars
In Lisse en omgeving woonden in
1622 negentien gezinshoofden die
afstamden van een ‘welgeboren’
Lisser pachtboer, die een
afstammeling zou zijn van de heren
van Wassenaar. Kees Kuiken nodigt
afstammelingen in mannelijke lijn
uit voor een DNA-onderzoek, ter
bevestiging van de adellijke afkomst
van hun stamvader.
64
gen. 3

nieuws
Portretweekend Duivenvoorde
GEEN NUMMERS
MAAR NAMEN
Tot en met 25
oktober 2015 is
in het Verzetsmuseum
in
Amsterdam een
tentoonstelling
te zien over
Nederlandse
politieke gevangenen
in concentratiekamp
Dachau. Tussen 1941 en 1945 zaten ruim
tweeduizend Nederlanders, voornamelijk
politieke gevangenen, in Dachau. Bij binnenkomst
kregen ze een nummer, hun
naam deed er niet meer toe. In deze tentoonstelling
staan de personen achter de
nummers centraal. Door jongeren geschreven
biografieën vormen het uitgangspunt
van de tentoonstelling. In samenwerking
met Amnesty International wordt ook het
lot van hedendaagse politieke gevangenen
belicht.
Tevens is er een digitaal monument opgezet,
waarop alle Nederlandse Dachau-gevangenen
met naam en nummer te vinden zijn.
Het monument is interactief. Bezoekers van
de website wordt gevraagd om informatie
over individuele gevangenen te delen.
Zie verzetsmuseum.org/dachau.
In het weekend van 27 en 28 juni staat Duivenvoorde in het teken van het portret.
Portretten komen tot leven in workshops, flitscolleges, kunstinstallaties,
filmvertoningen en andere activiteiten, dit alles in het kader van de tentoonstelling
‘Adellijke familieportretten op Duivenvoorde’.
Op zaterdag zijn er flitscolleges van verschillende experts over ‘ons zelf’, over
staatsieportretten, over mens en machine en over portretfoto’s. Naast gewone
rondleidingen door het kasteel en langs de expositie kunt u ook worden rondgeleid
door een kunstenaar, een restaurator en een kostuumexpert. Er zijn
workshops portretteren, en kunstenaars exposeren en verkopen hun werk en
vervaardigen uw portret: van karikatuur tot fotoportret en van aquarel tot collage.
Op zondag is het familiedag, met speciale kinder- en gezinsrondleidingen.
En natuurlijk de mogelijkheid tot het maken van portretten door kinderen
en ouders. Op zaterdag kunt u terecht van 12.00 tot 24.00 uur, op zondag van
12.00 tot 18.00 uur. De entree is € 5,-. Kinderen tot en met 12 jaar mogen gratis.
Kaarten zijn in voorverkoop verkrijgbaar via de webwinkel op de website.
Voor een enkele activiteit kan een aanvullende bijdrage worden gevraagd.
kort
RADIO IN DE OORLOG
In het Rotterdams Radio Museum
kan men de apparatuur zien
waarmee in de Tweede Wereldoorlog
clandestien werd geluisterd
én uitgezonden. Zo zijn er
bijvoorbeeld militaire radio’s,
volksontvangers en morsezenders
te bekijken. Ook wordt aandacht
besteed aan de in het geheim
gebouwde zender Herrijzend
Nederland die direct na de bevrijding
van zuidelijk Nederland de
lucht in ging. Het museum is te
vinden aan de Ceintuurbaan 104
te Rotterdam (tegenover Correct
Electronics). Openingstijden:
donderdag t/m zondag van 13.00
tot 16.00 uur (zie rotterdamsradiomuseum.nl).
SCANS ARCHIEF EEMLAND
De scans van ongeveer 250
duizend aktes van de burgerlijke
stand uit de regio Eemland
zijn nu te koop in de webwinkel
van Archief Eemland als hoge
resolutie download. Wanneer u
op archiefeemland.nl/collectie/
voorouders een akte hebt gevonden
kunt u deze via de ‘Bestel
download’ knop voor € 1,- bestellen.
Het gaat om de gemeenten
Amersfoort; Asschat; Baarn;
De Vuursche; Duist, de Haar en
Zevenhuizen; Eemnes; Hoogland;
Leusden; Renswoude; Soest;
Stoutenburg.
MESDAG
Den Haag staat (nog) in het teken
van Hendrik Willem Mesdag: de
(in Groningen geboren) ‘Haagse’
kunstschilder, verzamelaar en
stichter van het Museum Mesdag
overleed op 10 juli 1915. Mesdag
wordt herdacht met een vijftal
tentoonstellingen in de stad: In
het Haags Gemeentearchief is
van 30 mei t/m 19 juli ‘Mesdag
& Pulchri: “Uit ijver voor het
schone”’ te zien; in het Louis Couperus
Museum van 17 mei t/m 27
september ‘Couperus, Mesdag en
tijdgenoten’; Panorama Mesdag
presenteert van 29 maart t/m
4 oktober ‘De Mesdags uit de
familie’, en in Pulchri Studio is van
30 mei t/m 19 juli de tentoonstelling
‘Denkend aan Mesdag &
Panorama Nu’. Kijk op: denhaagmesdag.nl/tentoonstellingen.
4 gen.

Studiezaal CBG
wordt bronnenzaal
Per 1 juli aanstaande wordt de studiezaal
van het CBG omgevormd tot een bronnenzaal.
Bezoekers kunnen daar zelfstandig
vooral de bronnen en naslagwerken
van het CBG en het Nationaal Archief (NA) op
het gebied van genealogie en familiegeschiedenis
raadplegen (in druk of als fiche/film).
Dat gebeurt volledig op basis van zelfbediening.
Individuele begeleiding zal in de bronnenzaal
niet meer aangeboden worden.
Deze omvorming is een gevolg van het feit
dat de afgelopen jaren de belangstelling voor
een fysiek bezoek aan de studiezaal sterk is
afgenomen. Als onderdeel van een brede
reorganisatie, waarin het CBG zich verder
met name richt op de digitale dienstverlening,
is de aandacht geheel verlegd naar
de digitale studiezaal en zullen andere
Beschikbaarstelling
van materiaal uit de
verzamelingen van het
CBG vindt voortaan
plaats in de studiezaal
van het NA
taken op nieuwe manieren worden ingevuld.
De omvorming heeft gevolgen voor het aanvragen
en inzien van ander CBG-materiaal. In
alle gevallen dienen aanvragen vanaf 29 juni
twee werkdagen van tevoren te worden ingediend.
Beschikbaarstelling van materiaal uit
de verzamelingen van het CBG (zoals genealogische
dossiers en familiearchieven) vindt
plaats in de studiezaal van het NA. Materiaal
uit de bibliotheek van het CBG (boeken en
tijdschriften) staat op de dag waarvoor de
reservering is gemaakt voor de bezoeker klaar
in een speciaal daarvoor ingerichte kast in de
bronnenzaal.
Als nationaal expertisecentrum voor genealogie
blijft de kennis van het CBG beschikbaar
voor vragen over genealogisch onderzoek.
Daarvoor is vanaf 1 juli het e-mailadres expertise@cbg.nl
geopend. Voor de Vrienden van
het CBG zal een wekelijks telefonisch spreekuur
worden ingericht. Voor opdrachten voor
betaald onderzoek blijft het e-mailadres
onderzoek@cbg.nl actief.
Meer praktische informatie over deze omvorming
vindt u vanaf 1 juni op de website van
het CBG onder de link ‘bronnenzaal’. In verband
met de voorbereiding zal de studiezaal
op dinsdag 30 juni gesloten zijn.
VERGETEN
OORLOGS-
SLACHTOFFERS
Tussen 1940-1945
stierven er zo’n negenduizend
psychiatrische
patiënten méér dan
in de zes jaren tot de
Bezetting. Nabestaanden
wisten vrijwel niets
over de omstandigheden
waaronder hun
familielid was gestorven.
Op 30 april vond in Zeist een bijeenkomst
plaats die was gewijd aan deze
‘vergeten slachtoffers’ in de psychiatrische
inrichting de Willem Arntsz Hoeve
te Den Dolder gedurende 1940-1945.
De onderzoekers die lokaal én landelijk
aan dit thema werken zijn op zoek
naar informatie over mensen die de
psychiatrie van toen hebben meegemaakt,
als patiënt of in de rol van hulpverlener.
Wie waren zij? Wat ervoeren
zij? U kunt zich melden op de website
vergetenslachtoffers.nl of telefonisch
bij Cecile aan de Stegge (06 1062 8931)
of Marco Gietema (06 1142 5381).
Op de foto: Mien Hoffmann (1913-1945),
die in 1938 werd opgenomen in de Willem
Arntsz Hoeve. Zij was een opgeruimde,
sportieve vrouw. Zij stierf op
31 januari 1945 te Den Dolder, haar familie
kreeg dit pas in juli 1945 te horen.
ZEVENTIENDE-EEUWSE
STADSCULTUUR
Tot eind 2016 is de tentoonstelling
‘Hollanders van de Gouden Eeuw’
te zien in de Hermitage Amsterdam.
Getoond worden meer dan
dertig groepsportretten uit de
zeventiende eeuw, afkomstig uit
het Amsterdam Museum en het
Rijksmuseum, aangevuld met
andere schilderijen en objecten.
De vraag wie deze schutters,
regenten en regentessen
waren en wat zij deden binnen de
stadscultuur, vormt de rode draad
van het verhaal. Terwijl in de rest
van Europa de macht in handen
was van vorsten en kerkelijke
bestuurders, werd de Republiek
der Zeven Verenigde Nederlanden
door stadsburgers geregeerd. De
tentoonstelling geeft letterlijk en
figuurlijk een gezicht aan deze
invloedrijke mannen en vrouwen,
vooral uit de stad Amsterdam, en
maakt duidelijk hoe de zeventiende-eeuwse
mentaliteit leidde tot
omgangsvormen en normen die
in onze hedendaagse samenleving
nog steeds kunnen worden
herkend.
KOLONISTENGEZINNEN
Er valt nog veel werk te verzetten
bij het digitaal toegankelijk
maken van het archief van de
Maatschappij van Weldadigheid
in het Drents Archief. Het archief
van de in 1818 opgerichte Maatschappij,
die heropvoedingskoloniën
stichtte, een van de meest
geraadpleegde archieven bij het
Drents Archief. Meer dan een
miljoen Nederlanders stammen
af van een kolonistengezin. Jaren
geleden hebben vrijwilligers alle
namen van kolonisten gedigitaliseerd.
Nu volgt de rest. Een
belangrijke bron wordt gevormd
door correspondentie. Over alle
zaken die binnen de Koloniën
gen. 5

nieuws
Zeven pijlers
van het
genealogisch
onderzoek
Het Voorzittersoverleg van genealogische verenigingen
heeft tijdens zijn vergadering van 21 maart 2015 de ‘Zeven
pijlers van het genealogisch onderzoek’ onderschreven. Het
Centraal Bureau voor Genealogie formuleerde ze op initiatief
van het voorzittersoverleg. Deze zeven pijlers vormen samen
een code of practice van het genealogisch onderzoek:
1 Bereid je genealogisch onderzoek goed voor;
2 Ga kritisch om met je bronnen van informatie;
3 Verantwoord de bron van je informatie;
4 Bouw een solide bewijsvoering op;
5 Respecteer privacy en persoonlijke levenssfeer;
6 Respecteer het auteursrecht;
7 Deel het resultaat van je genealogisch onderzoek.
logisch onderzoek in Nederland te kunnen bevorderen en
genealogische onderzoekers een houvast te geven door te formuleren
wat de goede gebruiken zijn.
In de ‘zeven pijlers’ zien we de onderdelen terug van het
genealogisch onderzoeksproces, van voorbereiding tot en met
het uitdragen van de resultaten. Belangrijk daarbij is op een
verantwoorde manier om te gaan met informatie, inclusief het
respecteren van de persoonlijke levenssfeer en het recht doen
aan het werk van collega-onderzoekers. Het Centraal Bureau
voor Genealogie zal de ‘zeven pijlers van het genealogisch
onderzoek’ onder meer via zijn publicaties uitdragen. In de
komende nummers van Gen. zullen ze één voor één besproken
en toegelicht worden.
Aan het voorzittersoverleg – dat in principe twee maal per
jaar plaats vindt – wordt deelgenomen door de volgende verenigingen:
HCC!Genealogie; Hollandse Vereniging voor Genealogie
‘Ons Voorgeslacht’; Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor
Geslacht- en Wapenkunde; Nederlandse Genealogische Vereniging;
Sectie Genealogie van het Koninklijk Limburgs
Geschied- en Oudheidkundig Genootschap; Vereniging Veluwse
Geslachten. Daarnaast nemen deel de Brancheorganisatie
Archieven in Nederland (Brain) en het Centraal Bureau voor
Genealogie.
De deelnemers aan het Voorzittersoverleg zullen het
gebruik van de ‘Zeven pijlers’ als code of practice promoten
in het kader van de bevordering van de kwaliteit van het
genealogisch onderzoek.
Bij het Voorzittersoverleg bestond de behoefte een gezamenlijk
instrument te hebben om daarmee de kwaliteit van het genea-
kort
aan de orde kwamen werden
wel brieven geschreven. Die
geven een schat aan informatie
over persoonlijk leven en persoonlijk
leed van gewone mensen
die normaal gesproken niet in
archieven voorkomen. Zie voor
meer informatie Velehanden.nl.
SCHENKING VAN
DEN SIGTENHORST
Eind februari droegen de erven
van heraldisch kunstenaar Karel
van den Sigtenhorst (1925-
2014) een bijzondere collectie
over aan het CBG. De relatie
tussen Van den Sigtenhorst en
het CBG gaat terug tot de jaren
vijftig van de vorige eeuw, toen
hij ging tekenen voor de serie
Nederland’s Patriciaat. Karel van
den Sigtenhorst was vermaard
om zijn meesterlijke lijnenspel.
Minder bekend is dat hij antiquiteiten
verzamelde. De collectie
bevat onder meer documenten
betreffende oude ridderorden en
lakzegelstempels. De hoofdmoot
van de schenking wordt
gevormd door 98 zegelstempels
van verschillende materialen
(hout, been, messing, staal,
zilver), bijna allemaal nog uit
de periode tot omstreeks 1850,
toen zij nog een centrale rol
speelden in de communicatie
per post. Deze deelcollectie
is in uitstekende staat en op
zijn beurt weer afkomstig uit
de collectie van de Utrechtse
heraldicus Klein, die ook ooit de
heraldische ficheverzameling
van Steenkamp-Damstra aan
het CBG verkocht.
BELGISCHE KRANTEN
De Belgische Koninklijke Bibliotheek
maakt via de website
BelgicaPress een achttal krantentitels
(Waals en Vlaams) digitaal
beschikbaar voor het publiek.
Het betreft: L’Echo de la Presse
(1914-1917), Gazet van Brussel
(1914-1918), Het Handelsblad
(1844-1950), L’Indépendance
Belge (1831-1933), Le Messager
de Gand (1831-1856), De Nieuwe
Gids (1947-1950), De Nieuwe
Standaard (1944-1947) en Het
6 gen.

What’s in a name?
Onder deze noemer portretteert fotografe Saskia
Aukema mensen die op enig moment in hun leven
hun naam hebben veranderd, of die dat incidenteel
doen, en noteert daarbij hun verhalen. ‘Namen
zijn zo’n beetje de enige woorden in de taal die je
helemaal zelf voor het kiezen hebt’, aldus Aukema.
‘Een tafel is een tafel, maar je kindje kun je noemen
zoals je zelf wilt. Of dat kindje zich zal ontpoppen
tot een extravert of een verlegen persoon?
Of het moslim of een christen wordt, of helemaal
niks? Fijnzinnig of stoer? Of het de klanken van zijn
naam zal waarderen? Je weet het allemaal niet. Wie
een nieuwe naam kiest voor zichzelf weet wél heel
goed wie hij is, en ook: wie hij niet meer zou willen
zijn. Zoals het geven van een geboortenaam
het begin markeert van een nieuw leven, zo doet het aannemen van een nieuwe
naam dat vaak ook. Je zegt ermee: vanaf vandaag ben ik een nieuw persoon. Vanaf
nu ben ik een Jolanda!’ Te zien in de foto-expositie ‘Crossings’, 5 juni t/m 27 juni 2015
in MLB Galerie, Witte de Withstraat 32a, Amsterdam. Openingstijden vrijdagen en
zaterdagen 12.00 tot 18.00 uur. Zie ook de website van Saskia Aukema: zazquia.nl.
[ ]
FRANSEN EN FAMILIEGESCHIEDENIS
Genealogie.com publiceerde recent de resultaten van een grote enquête
in Frankrijk. Van de ondervraagden bleek maar liefst 87 procent
redelijk tot veel belangstelling voor genealogie te hebben. Daar
staat tegenover dat vier van de tien Fransen geen enkele van hun
overgrootouders bij de volledige naam kan opnoemen.
Slechts 21 procent lukte dat bij vier of meer overgrootouders wél.
WIE
WAS
WIE
WieWasWie gaat
zich volledig richten
op het beschikbaar
stellen van
historische persoonsinformatie
uit
bronnen voor
genealogisch onderzoek. Daarom zal de
stamboombouwfaciliteit in de loop van
2015 verdwijnen. Dit wordt gefaseerd
gedaan, zodat de gebruikers ervan de
gelegenheid hebben om hun stamboom
te exporteren.
Het bekijken van afbeeldingen van
documenten op WieWasWie is een stuk
eenvoudiger geworden. De links naar de
scans kunnen nu zonder inlog worden
geopend. Voor het downloaden van de
afbeeldingen dient nog wel te worden
ingelogd. Dat geldt eveneens voor andere
handige functies zoals het opslaan
van favorieten, instellen van e-mails bij
updates in de database, en het melden
van fouten in documenten. Het blijft dus
handig om een WieWasWie-account
te hebben.
Dankzij de inzet van vrijwilligers op
VeleHanden is een deel van de
Maastrichtse bevolkingsregisters op
WieWasWie te doorzoeken en te bekijken.
Het gaat om ruim honderdduizend
personen uit de periode
1890-1920. U kunt nog steeds meedoen
aan dit door WieWasWie, Stadsarchief
Breda, Stadsarchief Rotterdam en Regionaal
Historisch Centrum Limburg
gestarte VeleHanden-project.
Nieuws Van De Dag (1893-1894).
De website biedt ook een uitgebreide
handleiding voor slim
zoeken.
In de toekomst zal nog een groot
aantal titels aan BelgicaPress
worden toegevoegd. Deze website
wordt daarmee de Belgische
pendant van Delpher van de
Nederlandse KB. Handig voor
iedereen met Belgische roots of
familietakken.
WATERLOO
Tweehonderd jaar geleden werd
Napoleon bij het Belgische
Waterloo definitief verslagen.
Een gebeurtenis van wereldformaat
die in Nederland veel
sporen naliet. Tot de Tweede
Wereldoorlog kenden we
zelfs een heuse Waterloodag,
vergelijkbaar met 4 en 5 mei,
maar dan op één dag: 18 juni.
De Slag bij Waterloo had een
grote impact op de Nederlanders:
vrijwel iedereen had wel
een bekende of een familielid die
betrokken was bij de veldslag.
Louis Sloos schreef al over dit
onderwerp in het decembernummer
van Gen. Nu is ook (bij
Uitgeverij Vantilt) zijn boek
Onze Slag bij Waterloo verschenen.
Hierin wordt voor het eerst
uitgebreid aandacht besteed
aan de Nederlanders die in 1815
ten strijde trokken of betrokken
waren bij de grootste en
bloedigste veldslag die ooit op
Nederlands grondgebied heeft
plaatsgevonden. Daarmee is het
boek een prachtig naslagwerk
voor genealogen.
NEDERLANDERS IN DE TOUR
Op 4 en 5 juli begint de Tour
de France in Utrecht. Om dit te
vieren heeft het Spoorwegmuseum
in Utrecht de tentoonstelling
‘Parijs is nog ver. Nederlanders
in de Tour’ samengesteld
in samenwerking met het Huis
van de Wielersport en Beeld en
Geluid. In de tentoonstelling is
volop aandacht voor frauderende
fietsers, pech onderweg, wachten
bij de spoorwegovergang en de
Locomotiefploeg van Kees Pellenaars
tijdens de jaren 1950.
Voor een volledig programma
van de evenementen in Utrecht
vóór en rond de Tour zie:
utrecht2015.com/nl/agenda.
gen. 7

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>

Nog geen
vriend van CBG?
Meld u dan
nu aan! >>