Allemaal Artsen

IDDG n december 2015
Aleman denkt hier toch iets anders over. “In ons vak
komen toch mensen met een hulpvraag naar je toe. Je
kunt iets voor ze betekenen en daar kun je ook wel iets
van jezelf in leggen.” Dingen als empathie en compassie
kun je zeker vanuit je geloofsovertuiging geven.
Moens: “Geldt dat specifiek voor een christen?” Aleman:
“Ik denk niet dat niet-christelijke artsen dat niet
doen. Maar toch, als christen kun je je compassie er
vanuit je geloof in leggen. Je kunt niet gaan evangeliseren,
maar ik merk wel dat je medechristenen herkent.
In Rotterdam-Zuid heb je ook aardig wat mensen die
het niet onder stoelen of banken steken. Ik heb ook
wel eens tegen een patiënt gezegd: ‘Prijs de Heer!’”
Moens vertelt dat een leraar op de
middelbare school eens tegen
hem zei dat je voor het vak
van arts wel een roeping
moest hebben. “Dat vond
ik vreemd. Naar mijn
idee hoeft dat niet. Voor
mijn gevoel is een roeping
veel sterker voor
een predikant of zendelingswerker.”
Schaap vindt het opvallend
dat de onderwerpen compassie
en empathie in de seculiere
wereld ook populair
zijn en worden nagestreefd.
“Ik denk dat je als christen je eigen reden hebt om deze
eigenschappen te tonen, in navolging van Jezus. Je hebt
daardoor een extra motivatie, maar ik denk dat dit vanuit
een andere overtuiging gelukkig ook kan.” Aleman
herkent dit: “Je hebt de laatste jaren de Compassion of
Care-beweging. Deze heeft in principe niets met het
geloof te maken, maar streeft wel onder andere christelijke
waarden na.”
Als u geen geneeskunde had gestudeerd,
wat was u dan geworden?
Het blijft even stil. Moens ging in Antwerpen studeren
na zijn uitloting. En Aleman geeft aan dat hij daar
desnoods ook heen was gegaan. “Voor de zekerheid
had ik me ingeschreven in Wageningen en in Leiden,
bij een gerelateerde biomedische studie. Maar eigenlijk
had ik geen alternatief, ook niet voor de kindergeneeskunde.
Hoewel, als huisarts was ik achteraf ook wel
gelukkig geweest.”
Hij ziet het als nadeel dat je als specialist in het ziekenhuis
heel weinig invloed hebt op de organisatie zelf.
“De poli-assistenten, de verpleegkundigen, het patiëntendossier:
het wordt allemaal voor je uitgezocht. Als
specialist heb je heel weinig invloed buiten je eigen
spreekuur. Dat heeft een huisarts wel. Die is vrij, mag
alles zelf uitzoeken.” In België en Duitsland ligt dat ook
iets anders. Daar zijn bijvoorbeeld kinderartsen die
een praktijk aan huis hebben. “Een ziekenhuis kan je
enorm beperken.”
De psychiater had als alternatief de studie psychologie.
Toch is hij heel blij dat hij psychiater is geworden. Het
beroep is veel breder en kent veel meer verantwoordelijkheid.
Daarnaast spreekt juist de somatiek hem
aan. De psychoanalytische stroming is tegenwoordig
veel minder aanwezig in de psychiatrie.
De jongere generatie is veel meer biologisch
ingesteld, dat spreekt Schaap aan.
Hoe ziet u uw specialisme ten opzichte
van de andere vakgebieden?
Moens: “Ik ervaar laagdrempelig contact met de
ziekenhuisspecialisten. Ik vind het zelf ook heel belangrijk
de specialisten in Dordrecht te leren kennen,
vooral als ik straks een eigen praktijk heb. Om die
reden worden er ook vakgroepavonden georganiseerd.
Het elkaar kennen maakt het overleggen makkelijk en
geeft een prettige samenwerking. Ik ervaar absoluut
geen eilandcultuur. Ik vraag specialisten ook geregeld
om advies, of ik op de goede weg zit.”
“Ik heb wel eens tegen een
patiënt gezegd: ‘Prijs de Heer!’”
Aleman: “Als kinderarts heb je heel veel contact met
andere specialismen en met huisartsen.” Moens vraagt
of hij bellende huisartsen wel eens irritant vindt.
Aleman ontkent dit stellig: “Maar, wat wel irritant is:
huisartsen die bellen met het vooropgezette doel om
een patiënt in te sturen. Dan denk ik: zeg het dan gelijk
eerlijk en doe niet alsof het om een advies gaat.” Op de
afdeling van Aleman worden ook huisartsen opgeleid.
“Als die dan daarna als zelfstandig huisarts in de buurt
werken, is het prettig dat je ze al kent. Dan gaat de
communicatie veel makkelijker.”
Zou u uw beroep aan anderen aanraden?
Aleman: “Ik vind dat je aan coassistenten vaak direct
kunt zien wat bij hen past. Een snijdend of een nietsnijdend
specialisme. Aan hun karakter, doortastendheid
of zelfs aan hun kleding.”
We komen te spreken over de zwaarte van het vak.
Aleman geeft aan dat hij de kinderoncologie het moeilijkst
vond. “Je maakt kinderen alleen maar zieker met
chemotherapie. Ik had er nachtmerries van.” Volgens
Schaap hoef je geen heftige dingen mee naar huis te
nemen. Het positieve van zijn opleiding is dat er veel
aandacht is voor de ervaring van de arts, door middel
van leertherapie. “Het gaat over jou en hoe je dingen
beleeft. Je leert omgaan met machteloosheid.”
In de psychiatrie is veel chroniciteit van ziekten. Toch
ziet Schaap uitdagingen. “Bij veel mensen kun je het niveau
van functioneren toch omhoog trekken, ondanks
dat je de ziekte niet kunt genezen. Je moet duidelijk het
doel voor ogen houden. Soms voel je wel machteloosheid,
maar ik lig nooit van patiënten wakker.”
Aleman reageert: “Droom je ook niet van je patiënten?”
Schaap: “Niet van de patiënten op zich, maar wel bijvoorbeeld
van de organisatie, werkdruk of de sfeer in
het team.” Moens vraagt zich af of Aleman droomt over
specifieke patiënten, of dat hij dokter is in zijn dromen.
Aleman: “Ik heb in mijn dromen wel eens een diagnostische
puzzel opgelost, die ik overdag niet wist. Vooral de
hele heftige dingen blijven mij bij. Ik ken een gezin waarbij
een aantal kinderen is overleden aan SMA-type 1. Die
mensen ken je helemaal en dat vliegt je soms aan.”
Speelt het christen zijn een rol in de
uitoefening van uw vak?
Moens geeft aan dat in de opleiding gehamerd wordt
op neutraliteit zorgprofessioneel. “Zo ben ik ook echt
huisarts geworden. Maar dat is niet vol te houden. Je
bent ook een persoon met een eigen achtergrond die
je meeneemt. Heel veel mensen weten dat je christen
bent, maar je gaat niet evangeliseren. Straks in mijn
praktijkfolder wil ik wel vermelden dat ik christenarts
ben.” Er wordt gesproken over ethische kwesties die in
>>
Prangende vragen
aan het andere
specialisme
De psychiater vraagt aan de kinderarts…
Vraag: “Ben je het nooit zat dat je als kinderarts
zoveel bezig bent met de ouders, in plaats van
het kind zelf?”
Antwoord: “Dat heb ik nooit als een probleem
ervaren. De hulpvraag komt vaak juist bij de
ouders vandaan. Vaak heeft het kind nergens
last van. De ouders horen er dus helemaal bij.
Het hoort bij de kunst van het vak om ze mee te
nemen in het denken. Je bent heel veel aan het
uitleggen aan de ouders.”
De kinderarts vraagt aan de huisarts…
Vraag: “Hoe ga je om met de angst om de witte
raaf tussen de pathologie van je patiënten te
missen?”
Antwoord: “Er zijn twee dingen die me hierin
helpen. Ten eerste het ‘niet-pluis-gevoel’. Daar
word je op getraind in de opleiding. Het schijnt
dat dit niet-pluis-gevoel ook op iets reëels berust,
zoals op patroonherkenning. Daarnaast
kun je mensen laagdrempelig vragen een paar
dagen later terug te komen; ze wonen immers in
de buurt. Uiteindelijk moet je soms wel de durf
hebben om het op z’n beloop te laten. Een uitzondering
vormt wel de dienst: je kent de voorgeschiedenis
van de patiënten niet en dat maakt
het lastig.”
De huisarts vraag aan de psychiater…
Vraag: “Kan iemand met een (onbehandelbare)
psychiatrische ziekte ook van de duivel bezeten
zijn? En zou je soms gebedsgenezing (willen)
adviseren?”
Antwoord: “Gebedsgenezing is ook een soort
van psychotherapie. Er wordt een enorme kracht
en een emotionele sfeer gecreëerd, waarin dingen
gebeuren. Dit zijn voor mij echter niet de
situaties waarin de God van de Bijbel werkt.
Bovendien, is de religieuze wereld alleen hetgeen
we niet begrijpen, alleen het onbehandelbare?”
IDDG n december 2015
6
7