Onderwijs in Kaart

www.transvorm.org/OiK • onderwijsinkaart.transvorm.org
1. Relevante trends en ontwikkelingen in Nederland
Dit rapport geeft inzicht in cijfermatige en beleidsmatige trends en ontwikkelingen binnen het onderwijs
voor Zorg en Welzijn. Deze trends en ontwikkelingen staan niet op zichzelf. Om de ontwikkelingen, cijfers en
beleidsontwikkelingen te kunnen plaatsen is een context nodig. Daarom geeft dit hoofdstuk de belangrijkste
trends beknopt weer.
1.1 Algemeen
Economie
Economische ontwikkelingen hebben effect op de arbeidsmarkt
van de sector zorg en welzijn, op de instroom in het
onderwijs en op de doorstroom van het onderwijs naar de
arbeidsmarkt. In 2015 groeide de economie met 2%, het dubbele
van 2014. Vooral de marktsectoren groeiden. De productie
in de collectieve sectoren zorg en onderwijs groeide minder
hard, in het openbaar bestuur is de productie gekrompen.
Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht in 2016 een groei die
vergelijkbaar is met 2015. Ook in 2016 zal vooral de marktsector
groeien, de groei in de sector zorg en welzijn zal zich waarschijnlijk
rond de nullijn bewegen. 2
Technologie
Om de sector toekomstbestendiger te maken wordt veel verwacht
van de inzet van technologie. Technologie kan helpen de
kwaliteit van zorg-, hulp- en dienstverlening te verbeteren en
betaalbaar te houden. De inzet van technologie heeft gevolgen
voor alle facetten van de zorg-, hulp- en dienstverlening, zowel
organisatorisch als vakinhoudelijk. En het heeft ook gevolgen
voor het opleiden voor Zorg en Welzijn. Zowel mbo- als hboonderwijsinstellingen
passen hun opleidingsaanbod en
-inhoud daarop aan. Bijvoorbeeld door het ontwerpen van
opleidingen op het snijvlak van gezondheidszorg, techniek
en/of informatica (zowel in initiële opleidingen als in bij- en
nascholing) of door het integreren van onderdelen van gezondheidstechnologie
of ICT in bestaande opleidingen.
Politiek-juridisch
In de Miljoenennota 2016 stelt het kabinet vast dat met de
Wet werk en zekerheid (Wwz), de Participatiewet en de
verhoging van de AOW-leeftijd belangrijke hervormingen
uit het sociaal akkoord gestalte hebben gekregen. Het
kabinet wil haar beleid verder inzetten op een maatschappelijke
verandering waarbij de waarde van werk voorop staat.
De Wwz is hierbij van belang omdat deze wet ervoor moet
zorgen dat de scheiding tussen werknemers met een vast of
flexibel arbeidscontract kleiner wordt. 3 In de eerste maanden
van 2016 stond de Wwz echter ter discussie. Met name werkgevers
en -organisaties stellen dat de wet juist een negatief
effect heeft, werknemers krijgen juist minder snel een vast
contract, flexibele contracten nemen juist toe. 4 Anderen stellen
dat werkgevers de regelgeving vooral gebruiken om risico’s
te vermijden en kosten te besparen en dat deze kortetermijnvisie
uiteindelijk een negatief effect zal hebben op de bedrijfsresultaten,
economie en arbeidsmarkt. 5
MBO
BOL
BBL
HBO
Ook wordt nieuwe technologie toegepast in het onderwijs
zelf. Bijvoorbeeld in onderwijs op afstand (e-learning, MOOC,
webinar) of door serious gaming en interactieve computersimulaties.
Ook Virtual Reality en Augmented Reality ontwikkelen
zich razendsnel en worden bereikbaar en betaalbaar.
Met deze technieken wordt het leren in klaslokalen levensecht.
We kunnen concluderen dat de techniek momenteel voorop
loopt op de inhoud, er is nog weinig lesinhoud voor Zorg en
Welzijn beschikbaar.
2. UWV update arbeidsmarktprognose 2016
3. Miljoenennota 2016
4. www.nieuwsbank.nl/inp/2016/03/09/T261.htm
5. O.a.; Bedrijfsleven schiet zichzelf in de voet met flexibilisering,
Volkskrant 14 maart 2016
5