SCOPE visuele bijlage_Gosse de Kort

INHOUDSOPGAVE
1.
2.
4.
20.
28.
36.
46.
titel
inleiding
onderzoek
impressies
werking
aanzichten & doorsneden
portfolio

SCOPE
Word Origin & History
“extent” 1530s, “room to act” from Latin scopus, from Greek
skopos “aim, target, object of attention; watcher, one who
watches”. Greek skopein “behold, look, consider”. Latin specere
“to look at, to view, to observe”. Old High German spehhon “to
spy”.
Sense of “distance the mind can reach, extent of view” first
recorded c. 1600.
“instrument for viewing” 1872, abstracted from telescope,
microscope, etc.
1

INLEIDING
“De communicatie via GSM netwerken leidt voor velen tot een fragmentatie van de aandacht en is daarnaast van grote invloed
op de wijze waarop wij ons tot onze omgeving verhouden. Het project Scope grijpt in op deze wisselwerking en nodigt uit tot een
(aandachtige) verkenning/beschouwing van de relatie tot onze omgeving/ruimtelijke ervaringen/context. EN/OF Scope bevraagt de
wijze waarop wij communiceren en de rol die technologie daarbij speelt. EN/OF Scope richt de aandacht en bewerkstelligt een
wisselwerking tussen interne en externe observaties. Zowel in fysieke als mentale zin.“
Gosse de Kort
Voor u ligt de visuele bijlage van het projectvoorstel Scope zoals dat in samenwerking tussen kunstenaar Gosse de Kort en de
van der Leeuwstichting tot stand is gekomen.
Dit document bevat een aantal beelden die betrekking hebben op het project: referenties, schetsen, modellen, impressies, diagrammen,
aanzichten en doorsneden.
Het eerste deel geeft achtergrond informatie met betrekking tot de technische aspecten, het innovatieve materiaalgebruik en de
ontwerp uitganspunten die ten grondslag liggen aan het ontwerp.
Hierna volgen een aantal impressies die Scope in verschillende omgevingen tonen en beelden die de mogelijke werking van het
ontwerp/object illustreren.
In het derde gedeelte wordt het ontwerp in meer formele zin getoond en bemeten.
Ter afsluiting zijn een aantal foto’s opgenomen van eerder werk van Gosse de Kort.
2

3

ONDERZOEK
4

5

E.M. STRALING
Zowel zichtbaar licht als de straling die gebruikt wordt om te communiceren via GSM netwerken (in het microwave gebied) zijn
vormen van electromagnetische straling. Over GSM straling kan in die zin worden nagedacht als onzichtbaar licht.
6

COMMUNICATIE NETWERKEN
Een visualisatie van GSM straling in New York gemaakt door Nickolay Lamm. Deze normaliter onzichtbare electromagnetische
straling is een drager van communicatie, die door middel van technologie zichtbaar en hoorbaar gemaakt kan worden.
7

ONZICHTBARE ARCHITECTUUR
Scope grijpt in op dit domein van virtuele communicatie en vormt een ruimte waarin deze EM straling niet kan doordringen. Het
werk kan gezien worden als een vorm van architectuur die bedreven wordt in een onzichtbaar gedeelte van het EM spectrum.
8

KOOI VAN FARADAY
Terwijl voor het weren van radio straling een kooi van fijnmazig gaas al voldoet, worden voor het weren van GSM straling hermetisch
gesloten constructies gebruikt.
9

OPEN vs GESLOTEN
De gewenste visuele openheid voor de bezoeker (de toetreding van licht) leek zich dan ook paradoxaal te verhouden tot het
weren van GSM straling. Uiteindelijk werd in de hoek van de radartechniek hiervoor een oplossing gevonden.
10

GOLFPIJP
Een golfpijp wordt veelal gebruikt om EM straling een bepaalde kant op te richten. Een neven effect van deze techniek is dat,
naar gelang de afmetingen van de pijp, straling onder een bepaalde frequentie wordt afgeknot en daardoor uiteindelijk dempt.
11

CUT-OFF
Deze zogenaamde cut-off frequentie is afhankelijk van de lengte en diameter van de golfpijp. Zo kan door het berekenen van de
juiste afmetingen bepaald worden welke frequenties worden doorgelaten en welke frequenties worden “afgesneden”.
12

PROEFMODEL
Schaalmodel van een kooi van Faraday met vier golfpijpen om de gewenste werking te beproeven. Na een hermetische afsluiting
gaf de geplaatste mobiele telefoon geen gehoor meer terwijl je via de golfpijpen nog dwars door de kooi kon kijken.
13

SCHETSEN
Het aanbrengen van openingen door middel van golfpijpen leverde een ontwerp uitgangspunt op. Tijdens de ontwerpfase werden
zo verschillende varianten onderzocht, waarbij het perspectief van de bezoeker steeds centraal stond.
14

FOCUS
Door precieze berekening is het mogelijk om alle golfpijpen op een specifiek focus punt te richten. Wanneer één oog op dit punt
wordt geplaatst kan er in alle richtingen vrij door de buizen gekeken worden.
15

PROEFMODEL
Omdat er maar één oog (mono) in het focuspunt vrij zicht naar buiten heeft, heeft het andere oog moeite met focusseren. Dit
levert een desoriënterend effect op. Daarnaast beleefden sommige proefpersonen de op hun gerichte buizen als intimiderend.
16

SCHETSEN
De richting en lengte van de buizen, de afstand tussen de buizen onderling, de positie van de bezoeker en de ergonomie van de
ruimte waren tijdens de ontwerpfase belangrijke aandachtspunten.
17

SCHETSEN
Daarnaast werden de weerbestendigheid, de vandalismebestendigheid, de beheersvraag (o.a. makkelijk te plaatsen) en het mobiliteitsaspect
onder de loep genomen.
18

19

IMPRESSIES
20

VLIEGVELD
Een 3D visualisatie van het ontwerp, geplaatst op een vliegveld. In het aluminium wordt de omgeving diffuus weerspiegeld terwijl
de vorm van het object vragen oproept omtrent zijn functie en zo uitnodigt tot verdere verkenning.
21

22

PARK
De 560 buizen steken door de wanden heen, waardoor zowel aan de buitenkant als aan de binnenkant een bolvorm zichtbaar is.
De bezoeker neemt plaats in het centrum van deze bol en kan via de buizen zijn omgeving waarnemen.
23

FRAGMENTATIE
De aandacht van de bezoeker wordt op die manier naar de omgeving gericht terwijl de honderden kleine uitsnedes een gefragmenteerd
beeld opleveren.
24

25

26

27

WERKING
28

OPTISCHE WERKING
Deze foto’s tonen de vervorming van verschillende omgevingen in de binnenzijde van een buis. Afhankelijk van de positie van het
onderwerp wordt het beeld vergroot, omgekeerd, gebroken en/of gespiegeld weergegeven.
29

OPTISCHE WERKING
In het bijzonder bij een bewegend onderwerp levert dit een haast caleidoscopisch effect op waarbij het karakter van het aluminium
zelf ook een rol speelt. In werkelijkheid zijn de waargenomen reflecties helderder en gedefinieerder dan op deze foto’s.
30

ZICHTLIJNEN
Een diagram met de zichtlijnen door de golfpijpen, bekeken in het platte vlak. Terwijl de bezoeker via de buizen zicht op de omgeving
heeft, kan de bezoeker zelf niet worden waargenomen. Dit geeft een zekere geborgenheid aan de ervaring.
31

RESONANTIES
Via de buizen komt ook het omgevingsgeluid de ruimte binnen. Door de specifieke eigenfrequenties van het object zal dit tot
bepaalde resonanties leiden, waardoor er een vervorming van het omgevingsgeluid kan worden waargenomen.
32

FILTER WERKING
Het object werkt als een filter voor beeld, geluid en EM straling. De relatie tussen binnen en buiten wordt door de specifieke
werking van dit filter mede vormgegeven.
33

AANDACHT
Scope heeft zowel een introvert als een extravert karakter. Deze tweeledigheid nodigt de bezoeker uit tot een wisselwerking van
interne en externe observaties. Zowel in fysieke als mentale zin.
34

35

AANZICHTEN &
DOORSNEDEN
36

BOVENAANZICHT (deur dicht)
De vormgeving van de deur in een kooi van Faraday bepaalt, vanwege de noodzakelijke hermetische afsluiting, hoe stralingsbestendig
de kooi is. Ook vormt de deur een belangrijk beeld bepalend element.
37

BOVENAANZICHT (deur open)
Daarnaast kan er gesproken worden van de “dramaturgie” van het openen en sluiten van de deur. Deze verschillene aspecten van
de deur vragen om verder onderzoek en zullen in de definitieve ontwerp fase worden uitgewerkt.
38

VOORAANZICHT
Het omni directionele karakter van het object refereert aan de alomtegenwoordige bereikbaarheid die men tegenwoordig heeft
door het gebruik van mobiele communicatie middelen.
39

DOORSNEDE 3D
De deur is zodanig ontworpen dat deze open blijft staan waneer er geen bezoeker in het object aanwezig is. De open deur nodigt
in dat geval uit tot toetreding.
40

DOORSNEDE HORIZONTAAL
Doordat het object om de bezoeker heen ontworpen is verhoudt de schaal van het object zich direct tot de menselijke maat.
41

DOORSNEDE VERTIKAAL
De kruk is in hoogte instelbaar zodat iedere bezoeker met zijn ogen in het middelpunt van de bolvorm kan plaatsnemen en zo in
alle richtingen gelijkmatig door de bolvorm omgeven wordt.
42

DOORSNEDE HORIZONTAAL
De maatvoering van het object is mede tot stand gekomen door de ergonomie van het menselijke lichaam.
43

DOORSNEDE VERTIKAAL
In de voet van het object is een constructie opgenomen voor het mogelijk transporteren met een heftruck en stelpoten voor het
installeren op locatie.
44

45

PORTFOLIO
46

RESIDENCE
(performance, 2007) Een performer verplaatst zich in een gesloten icosaëder zonder visuele referentie op basis van gevoel en
klank door de openbare ruimte. Passanten kunnen door enkelzijdig spiegelglas in de vorm naar binnen kijken.
47

STAIRCASE / N.A.I. Happening
(installatie, 2008) In de treden van de trap zitten sensoren en bass shakers die de ruimte in trilling brengen op het ritme van de
voetstap. Naarmate je hoger in het paviljoen komt, verandert het timbre van het geluid.
48

SCORE
(installatie, 2010) Twee roterende lichtbundels strijken 16 lichtgevoelige speakerbollen aan, waardoor de compositie
gelijktijdig zichtbaar en hoorbaar gemaakt wordt in de ruimte.
49

HYBRID
(installatie, 2011) Een lichtbundel wordt door een draaiende shutter en via een op hoge snelheid roterende spiegel de ruimte
ingestuurd. De onderlinge aanraking van deelnemers wordt uitgedrukt in een panorama van bewegende lichtpatronen.
50

UPSIDE DOWN
(installatie, 2012) In een prominent gebouw op het Spuiplein in Den Haag is het trappenhuis getransformeerd tot een dynamische
lichtinstallatie. De kleurencomposities zijn vanuit de weide omtrek te bekijken.
51

UPSIDE DOWN
De activiteiten van de voorbijgangers op de grote rode cirkel, worden vertaald naar een reactie in licht. Het steeds wisselende
schouwspel is op die manier verbonden met het gebruik van de openbare ruimte.
52

HORIZON
(live set, 2013) Twee orgels en een licht installatie bespelen de ruimtelijke karakteristieken van de kerk. De gecontroleerde beweging
van licht animeert de reliëfs, terwijl de orgels hun specifieke relatie met de akoestiek verkennen.
53

TOWER
(installatie, 2015) De ribben van 3 opgestapelde en in elkaar geschoven rode, groene en blauwe kubussen worden in verschillende
configuraties gearticuleerd. De verbeelding van de bezoeker zelf vult de ontbrekende elementen aan tot geometrieen.
54

AXIS
(kinetische installatie, 2016) Een poëtische visualisatie van een lichaam in actie, bekeken vanuit het perspectief van een enkele
as. Het werk vormt een ode aan onze lichaamsbeheersing.
55

AXIS
De constructie bestaat uit een roterende vertikale as met daaraan honderden dunne touwtjes. De compositie verkent het punt
waarop de vorm transformeert van een abstract object naar de representatie van een lichaam.
56

57

GOSSE DE KORT
www.gossedekort.com
www.vanderleeuwstichting.nl
58

SCOPE GOSSE DE KORT
59