RESPECT VOOR TRADITIES Wie er even bij stilstaat komt tot de ontdekking dat we allemaal onze geliefde tradities hebben. Of het nou gaat om een kusje voor het slapengaan, een bruidstaart aansnijden, carnaval vieren of het familiediner met kerst, het zijn allemaal tradities. Daarom verbaast het me iedere keer dat er mensen zijn die doen alsof het gaat om cultuur van een minderwaardig soort, over rariteiten. Tradities zijn het cement van de samenleving, het is datgene, waarmee we ons identificeren. Hoe individualistisch onze samenleving ook mag zijn, tradities vier je meestal samen. Samen werken aan een corsowagen, een surprise maken voor een ander, meelopen met de Vierdaagse, het zijn allemaal bindende elementen. Alleen de ambachtslieden werken vaak alleen en juist in die sector is er sprake van een verhoogde waardering. Nadat decennia lang de meeste aandacht is gegaan naar hoofdarbeid, beginnen mensen steeds meer de waarde te beseffen van het echte handwerk. Vormgevers wenden zich tot ambachtslieden om nieuwe producten uit te voeren, omdat de ambachtsman of -vrouw de kennis en de vaardigheid bezit, de eigenschappen van de materialen kent en een heel product kan maken met zijn of haar eigen handen. Ik denk dat het in deze snel veranderende wereld niet lang kan duren voordat er ook een opleving komt in de waardering voor tradities die zorgen voor een goede sfeer onderling, voor herkenning en eigenheid. Die ook flexibel zijn en nieuwe vormen binnenlaten. Die essentiële kenmerken gemeen hebben met tradities die afkomstig zijn uit andere culturen, die onze cultuur verrijken. Die ervoor zorgen dat nieuwkomers in Nederland mee kunnen doen, dat zij ook staan te juichen bij het Zomercarnaval in Rotterdam of meelopen in de Sint-Maarten lichtjesoptocht in Utrecht. Neem het Volksfeest in Winterswijk. Wat is dat, het ‘volk’? Dat is juist zo fijn: ‘het volk’ betreft iedereen. Huidskleur, geloofsrichting, leeftijd of functie: het doet er niet toe. Er mogen dan mensen met hogere en lagere functies in een plaats wonen, rangen en standen vallen weg bij tradities. Natuurlijk vindt niet iedereen alle tradities leuk. Carnaval vieren… het moet je liggen. Valkerij… daar moet je hart naar uitgaan. Waar ik hier voor pleit, is de erkenning van ieders tradities als passend bij hem of haar, zonder ze langs een lat te leggen, zonder ze een waardeoordeel toe te kennen of er neerbuigend over te praten. Tradities zijn tenslotte geen kwestie van het hoofd, maar van het hart. Het is waar een mens van houdt, wat hij graag wil blijven doen en waarvan hij hoopt dat zijn nazaten het met net zoveel liefde willen doen. Dat verdient respect. Als plotseling alle tradities zouden wegvallen, zou iedereen figuurlijk zijn huis kwijt zijn, daar ben ik van overtuigd. Het is als de vis die niet weet dat hij in het water woont, tot het moment dat het opdroogt. Laten wij goed zorgen voor ons immaterieel erfgoed, voor we verschrikt moeten omkijken en inzien hoe belangrijk het was. Inhoud IMMATERIEEL ERFGOED 4 De fanfare moet blijven 9 Feest! In musea 15 Anansi vertelcultuur 21 Klompen zijn bedreigd erfgoed TRADITIES 24 Magic van generatie op generatie 30 Bosnische tradities 34 Het hoogste paasvuur PROJECTEN 29 Het nieuwe ambacht 33 De verhalen van batikdoeken 38 Ambacht van vakwerkbouw NIEUWS 42 Boek over vissersleven 43 Tentoonstelling over Tielsche kermiskoek 43 Eten bij de kunstenaar INGEZONDEN 41 Reactie INEKE STROUKEN hoofdredacteur Kijk ook op www.immaterieelerfgoed.nl 2 Immaterieel Erfgoed 2016 nummer 3 Immaterieel Erfgoed 2016 nummer 3 3