russian.art

за столом с царëм
Diner at the Tsar’s table
TABLEWARE AND ART OF THE RUSSIAN TSARS
A selection from the collection of Jos Van Orshaegen

Photo on the cover: the Great State coat of arms of the Russian Empire as approved by Tsar
Alexander III in 1882 (fig 1)
Foto op de omslag : het Grote Staatswapenschild van het Russische Keizerrijk zoals goedgekeurd
door Tsaar Alexander III in 1882 (Afb 1)
2

I hope you enjoy this catalogue and also that
you get a sense of the pleasure I've
experienced in compiling it.
I have deliberately limited the contents of my
collection to porcelain and small consumer
goods, used by the Tsars in their daily life,
and at the numerous dinners at their various
palaces.
I hope that this book inspires you to start
searching out Russian art too, and to
discover for yourself the rich history
associated with it.
Tsaar Peter De Grote
Tsar Peter the Great
Ik nodig je graag uit om van deze catalogus
te genieten en de passie te proeven die ik
erin gelegd heb om hem samen te stellen.
The last Tsar Nicholas II
De laatste Tsaar Nicholas II
Ik heb min verzameling bewust beperkt tot
porselein en enkele kleinere
gebruiksgoederen gebruikt door de Tsaren in
hun dagelijks leven, en ter gelegenheid van
ontelbare diners in hun verschillende
paleizen
Ik hoop ook dat dit boekje je zal verleiden tot
het zoeken naar Russische Kunst, en de rijke
geschiedenis die ermee verbonden is te
ontdekken.
3

PORCELAIN
PORSELEIN
4

The gala dinner in the Concert hall of the Winter Palace, 1873.
Gala diner in de concertzaal van het Winterpaleis, 1873
5

Reeds in 1718 stuurde Tsaar Peter I
afgevaardigden naar Meissen om te trachten
uit te zoeken hoe porselein werd gemaakt.
Het duurde echter nog tot 1747 vooraleer er
voldoende kennis en materiaal aanwezig was
om een kleine productie op te starten in Sint
Petersburg.
In 1765 werd de “ KEIZERLIJKE PORSELEIN
MANEFACTUUR “ opgericht. Zij werkte
bijna uitsluitend voor het bevoorraden van de
noden aan serviesgoed en decoratieobjecten
van de Tsaar in de Keizerlijke paleizen
As far back as 1718, Peter The Great
had sent delegates to Meissen, to try to
find out how porcelain was made.
But it still took until 1747 before there
was sufficient knowledge and material
to start a limited production of porcelain
items in Saint Petersburg.
‘ THE IMPERIAL PORCELAIN
FACTORY ‘ was created in 1765 and
produced almost exclusively to serve
the needs for tableware and ornamental
objects for the Tsar in the Imperial
palaces.
Fig 2
Plates from the porcelain service for daily use by the Imperial Family in the royal palaces,
Borden uit het dagelijks servies van de keizerlijke familie, gebruikt in de diverse paleizen.
Marked : Ekatherina II (1762-1796)
6

De dagelijkse serviezen, gebruikt door de keizerlijke familie en het hof, zijn geïnspireerd
op voorbeelden uit Meissen. De decoratie was redelijk eenvoudig, meestal met
“ Duitse bloemen “ op het plat en enkele bloemen op de rand.
Aanvankelijk werden ze niet besteld als één servies, maar telkens in afzonderlijke delen.
Ze werden vanaf 1750 tot het einde van de 19° eeuw besteld.
In 1839 werden alle stukken die met dit decor waren voorzien, samengebracht tot één
servies in het Peterhof Paleis. Het is pas vanaf toen dat de naam ‘ dagelijks servies ‘
werd gebruikt.
Fig 3
marked : Paul I (1796-1801)
The plates for daily use by the Imperial Family are inspired by the examples of
MEISSEN.
The decoration was simple, basing the design on the ‘ German Blumendekor ‘ with a
prominently featured pink cabbage rose in the center and the border sculpted in imitation
of basketwork, with the rim painted magenta
Initially, they were not ordered as one set, but as separate pieces each time. They were
made between 1750 and the end of the 19 th century.
In 1893 all pieces with this style of decoration were brought together into one single
service, for use in the Peterhof Palace.
It is since that time that the name “ everyday service “ was used.
7

Foreign visitors to the Russian Court in St Petersburg were astonished at the manner in
which dinner was served at the table.
‘Service à la Russe’ is a manner of dining that involves courses being brought to the table
sequentially. After every course the table was cleared and the porcelain and the glasses
were replaced.
This is in contrast with ‘Service à la Française’, in which all the food is brought out at
once in an impressive, but potentially impractical, display. The Russian Ambassador
Alexander Kuryakin is credited with bringing service à la Russe to France in the early 19 th
century. This is now the style used in the West.
Fig 4
Twee grote borden (diam. 36 cm) van het dagelijks servies gemaakt door de Keizerlijke
Manefactuur rond 1830
Gemerkt : Nicholas I
8

Buitenlandse bezoekers aan het Russische Hof in St Petersburg waren verwonderd over
de manier waarop het diner aan tafel werd opgediend.
‘Service à la Russe’ is een wijze van opdienen waarbij de gerechten achtereenvolgens
naar de tafel werden gebracht. Na elke gang werden het porselein en de glazen
afgeruimd en vervangen.
Dit is volledig in tegenstelling met het ‘Service à la Française’ waarbij al het eten in
éénmaal werd binnengebracht en in één grote, indrukwekkende - maar onpraktische -
display werd opgesteld.
De Russische Ambassadeur Alexander Kuryakin heeft ervoor gezorgd dat deze manier
van opdienen naar Frankrijk werd gebracht in het begin van de 19° eeuw. Deze
Russische manier van opdienen is nu de algemene regel in de Westerse wereld
Two big chargers (diam. 14.2 “) from the everyday service made by the Imperial Factory
Marked : Nicholas I
Period : 1830
9

Meer voorbeelden van borden uit het dagelijks servies
Fig 5
Deze borden zijn
gemerkt met de
dubbele zwaarden
met ster zoals
gebruikt bij
MEISSEN. Deze
borden zijn echter
gemaakt , in de eerste
helft van de 19°
eeuw. door de
manefactuur
GARDNER uit de
omgeving van
Moskou
These plates are
marked with the
MEISSEN crossed
swords with star.
However, these
plates were made in
the first half of the
19 th Century, by the
GARDNER Factory
(near Moscow)
They are marked
with the property
marks
PRIDVORNAIA
KONTORA (for the
court)
Ze zijn voorzien van
de eigendom
merktekens
P.K. (voor het hof)
More examples of plates from the everyday service
10

Terracotta portrait of Tsarina Ekatherina II – signed: J.B.NINI and dated 1771
Terracotta portret van Tsarina Ekatherina II – getekend: J.B. NINI – gedateerd : 1771
Fig 6
Giovanni Battista NINI (°Urbino 1717 * 1786)
Italian engraver and medallion designer
Is best known for his terracotta portraits of the most important people of his time
(Louis XV – Louis XVI – Marie Antoinette – Voltaire – etc)
The medallions were first handmade in wax (from a live model) and then cast in brown
clay.
The final details were then trimmed by hand so that extremely particularly fine detail
could be achieved. Then the medallion was placed in a kiln and baked at 1050 °C
Giovanni Battista NINI (° Urbino 1717 * 1786)
Italiaans graveur en medaille ontwerper
Is vooral bekend voor zijn terracotta portretten van de belangrijkste personen van zijn tijd
(o.a. Louis XV – Louis XVI – Marie Antoinette – Voltaire - …)
Eerst maakte hij de medailles in was (naar levend model), daarna werden deze gegoten in
bruine klei .
De laatste details werden dan met de hand bijgesneden, zodat een uiterst fijne detaillering
werd bekomen, waarna het stuk werd gebakken in een oven van 1050 °C
11

Two MEISSEN armorial plates from the
“ St Andrew The First Called “ service
1744-1745
Blue crossed swords mark
‘Pressziffer’ 20
Red hermitage inventory number
Pressed into a mold with ‘Gotzkowsky
erhabene Blumen’, the center painted
with a daisy and blue flowers, the border
centered at the top with the two-headed
eagle, and below with the Badge of the
Order of St. Andrew (upon which the
letters SAPR : Sanctus Andreas
Protector Russiae), with a rose and
orange flowers at the sides, and a gilt
rim.
The service, modeled by J.F.Eberlein,
was given by August III from Saxony to
the Tsarina Elisabeth I on the occasion
of the wedding of her cousin, the future
Tsar PETER III
The service was composed of 440
pieces and originally used at the
Peterhof Palace, to be transferred later
to the Winter Palace, and was used only
once a year, namely on the saint’s day
of St Andrew (29 th November)
A large part was auctioned in 1928 on
behalf of the USSR trade mission at
Rudolf Lepke, Berlin. Today, still about
170 parts are on display in the
Hermitage, of which only 34 are
originals of the 18th century. The other
pieces – including the present plates -
are 19 th Cy completions.
12

Fig 7
The Meissen ‘St.Andrew Service’ - the largest diplomatic gift the factory ever produced -
demonstrates the key role that rare and luxurious porcelain table service played in the
complicated diplomatic relations of the eighteenth century. It occupies a central place in
the history of European porcelain. It was among the earliest official services to be
produced in Europe and was the first full table service at the Russian court, extensive
enough to fulfill the ever more complex requirements of European dining customs and
court table etiquette.
13

Het ‘St Andreas Servies’ was de grootste diplomatieke gift, ooit geproduceerd door de
manefactuur van MEISSEN. Dit bewijst de sleutelrol die uitzonderlijke en luxueuze
tafelserviezen speelden in de ingewikkelde diplomatieke relaties van de 18de eeuw.
Het servies bezet een centrale plaats in de geschiedenis van het Europees porselein : het
was één van de eerste officiële serviezen gemaakt in Europa, en het was het eerste
voltallige tafelservies aan het Russische Hof, uitgebreid genoeg om te voldoen aan de
Europese tafelgewoontes en aan het hofprotocol.
14

Twee MEYSSEN wapenschild
borden van het ‘ St Andreas de
Eerst Geroepene ‘ servies.
Circa 1744-1745
Gemerkt met de gekruiste blauwe
zwaarden
‘Pressziffer’ 20
Rood Hermitage inventaris nummer
De borden zijn geperst in een mal
met het GOTZKOWSKY reliëf.
Op het plat van het bord is een tulp
geschilderd temidden van andere
diverse bloemen.
Bovenaan in het midden de
tweekoppige adelaar en Onderaan
de Orde van St Andreas (waarop de
letters SAPR : Sanctus Andreas
Protector Russiae ) met enkele
bloemen op de vergulde rand.
Dit servies, ontworpen door
J.F.Eberlein werd, door August III van
Saksen, geschonken aan Tsarina
Elisabeth I ter gelegenheid van het
huwelijk van haar neef, de toekomstige
Tsaar PETER III
Het servies bestond uit 440 stuks en
werd aanvankelijk gebruikt in het
Peterhof Paleis, maar later
overgebracht naar het Winterpaleis.
Het werd slechts éénmaal per jaar
gebruikt, op het naamfeest van St
Andreas ( 29 november)
Een groot gedeelte van het servies werd
in 1928 door de USSR verkocht op een
Berlijnse veiling. Vandaag zijn er nog
170 stuks tentoongesteld in de
Hermitage, waarvan slechts 34
originele uit de 18° eeuw. De andere
stukken zijn – zoals deze beide – latere
19° eeuwse toevoegingen
15

In 1856, shortly after ascending the throne, Emperor Alexander II commissioned additions
to the original St. Andrews Service that August of Saxony had given to Empress
Elizabeth. These two plates, from a service rarely appearing on the market, are marked
with the green Imperial cipher of Alexander II
Fig 7 b
16

In 1856, dadelijk na het bestijgen van de troon, bestelde Tsaar Alexander II bijkomende
stukken voor het St Andreas servies dat oorspronkelijk door August van Saksen als
geschenk was gegeven aan Tsarina Ekanterina II. De hierboven afgebeelde borden, die
slechts uitzonderlijk op de markt worden aangeboden, dragen het merkteken van
Alexander II in groen boven de glazuur
17

Plate from the MICHAIL PAVLOVICH service, given to him by his brother Tsar
Nicholas I
Grand Duke Michail PAVLOVICH (1798-1849) was the 10 th child and the 4 th son of Tsar
Paul I
He married his first cousin Charlotte Von Württenberg and had 5 children.
The Mikhailovsky Palace was built for the Grand Duke between 1819-1825 by Carlo
Rossi. The palace now holds the Russian Museum in St Petersburg.
Michail died in Warsaw aged 51.
Fig 20
Fig 8
Bord uit het MICHAIL PAVLOVICH servies, aan hem geschonken door zijn broer Tsaar
Nicholas I
Michail Pavlovlich (1789-1849) was het 10 de kind en de 4 de zoon van Tsaar Paul I.
Hij huwde met zijn nicht Charlotte Von Württemberg en had 5 kinderen.
Het Michailovsky Paleis werd gebouwd voor de Groot Hertog tussen 1819 en 1825 door
Carlo Rossi. Het huisvest momenteel het Russisch Museum in St Petersburg.
Michail stierf op de leeftijd van 51 jaar in Warschau.
18

An Imperial Porcelain Factory plate from the KORBIEVSKY Service, Nicholas II
period, 1910
The original service was produced in France untill 1823 and sold by the J.Corbie store in
St Petersburg. Later replacement pieces were made by the Imperial Porcelain Factory
trough the reign of Nicholas II.
The service was mainly used at Tsarskoe Selo (the Summer Palace).
The center floral medallion is surrounded by an elaborate border of grape garlands and
leaves against on overall gilt foliate design.
Fig 9
Een bord van het KORBIEVSKY servies, Keizerlijke Manefactuur, periode Nicholas II ,
1910. Het origineel servies was aanvankelijk tot 1823 geproduceerd in Frankrijk en werd
door J.Corbie verkocht in zijn winkel in St. Petersburg. Latere toevoegingen aan het
servies werden gemaakt door de Keizerlijke Porselein Manefactuur tot op het einde van
de regering van Nicholas II. Het servies werd voornamelijk gebruikt in Tsarskoe Selo (het
Zomerpaleis).
Het centraal bloemenmotief is omringd door een prachtig uitgevoerde rand van druiven
en druivenbladeren op een achtergrond van gouden loofwerk.
19

Two dessert plates from the personal service of Great Chancellor and Prince of the
Russian Empire : Ilia Andreyevich Bezborodko.
In the center of the plates are his initials
CIAB (Илья Андреевич Безбородко)
Beneath it his motto: LABORE ET ZELO (By work and diligence)
The service was a gift from Tsarina Ekatherina II to her Chancellor who was appointed
Prince of the Russian Empire by Tsar Paul I
These plates are very rare as the service was made in a very small number and much of it
disappeared during the revolution.
Period : 1780
Fig 10
Twee dessert borden van het persoonlijk servies van Groot Kanselier en Prins van het
Russische Keizerrijk : Ilia Andreyevich Bezborodko
In het midden van het bord staan zijn initialen
CIAB (Илья Андреевич Безбородко)
Daaronder zijn motto : LABORE ET ZELO (Door werk en vlijt)
Het servies was een geschenk van Tsarina Ekatherina II aan haar Kanselier, die later
Prins van Rusland werd benoemd door Tsaar Paul I
Deze borden zijn zeer zeldzaam omdat het servies maar in een kleine oplage was gemaakt
en veel ervan verdween tijdens de revolutie.
Periode : 1780
20

Graaf en Grootkanselier BEZBORODKO was een typische politicus uit de tijd van
Ekatherina II: corrupt – losbandig – gewetenloos en narcistisch
Maar hij was ook onvoorstelbaar vrijgevig en aanhankelijk. Hij liet iedereen meegenieten
van zijn onmetelijk fortuin.
Hij was patriot in hart en nieren en werd op het einde van zijn leven door de Tsarina
beloond met het ereteken 1° klasse in de St Andreas Orde.
Hij was vermaard voor zijn prachtige feesten en banketten, maar vooral voor zijn enorme
collectie schilderijen en beeldhouwwerken, uniek in Europa
Zijn paleis was gelegen op Pochtamtskaya Ulitsa, vlak bij de Isaac Kathedraal, en
herbergt nu het Alexander Popov museum.
In his private life Bezborodko was a typical Cahterinian : corrupt, licentious, apparently
without conscience at times, and self-seeking.
But he was infinitely generous and affectionate, and spent his enormous fortune liberally.
His banquets were magnificent, his collections of pictures and statues unique in Europe.
His patriotism is as indisputable as his genius.
His residence was at the Pochtamtskaya Ulitsa, near the Isaac Cathedral, that now houses
the Alexander Popov Museum.
21

Cup and saucer from the BABIGON service
Kop en schoteltje van het BABIGON servies
Fig 11
The Babigon service embodies the classical
elegance of porcelain produced by the
Imperial Factory during the reign of
Alexander I.
Originally created in 1823-1824 for the
Great Peterhof Palace, the service was
expanded in 1840.
By 1857, part of the service had been
transferred to the newly constructed
Belvedère Palace on the BABIGON hill
near Peterhof, from which the service took
its name.
Borders of gilt ivy within alternating bands
of gold and raspberry, the center of the
saucer with gilt rosettes
Het Bagigon servies belichaamt de
elegantie van het porselein dat werd
gemaakt in de Keizerlijke manefactuur
tijdens de regering van Alexander I.
Oorspronkelijk ontworpen in 1823-
1824 voor het Grote Peterhof Paleis,
werd het verder uitgebreid in 1840. In
1857 werd een deel van het servies
verhuisd naar het nieuw gebouwde
Belvedère Paleis gelegen op de
BABIGON heuvel nabij Peterhof,
waaraan het servies zijn naam ontleent.
Het kopje en schoteltje zijn versierd
met een brede, vergulde band van
klimop bladeren op een grijze
achtergrond.
22

Bord van de Keizerlijke manefactuur – Periode Nicholas I
Plate from the Imperial Factory – Period: Nicholas I
De meeste serviezen zijn steeds bedoeld geweest om gebruikt te worden aan tafel. Slechts
zelden werd een bord of schotel bedoeld als louter decoratief object.
Deze schotel lijkt niet dadelijk geschikt als eetbord omdat de rand te breed is en het plat
van het bord te smal. Misschien is dit één van de decoratieve borden geweest, of
eventueel een onderzetschotel van een kleine terrine, waarvan ze in de loop van de jaren
werd gescheiden.
Let wel op de bijzonder fijne tekening en inkleuring van de vogels op rand.
Fig 12
Almost all of the plates were used during dinner and not as ornamental pieces.
This plate is a little bit different because of the shape – a wide rim and rather small in the
middle. Perhaps this was one of the few decorative plates, or maybe the plate is part of a
small terrine of which she had been separated over the course of time.
It is worth looking, in particular, at the wonderful, and richly colored painting of the two
little birds on the border
23

Two plates from the OLGA service given to her by her father Nicholas I at the occasion
of her wedding with the Prince and future King Von Württemberg
Fig 13
twee borden van het OLGA servies
aan haar geschonken door haar vader Nicholas I ter gelegenheid van haar huwelijk met de
Prins en toekomstige Koning Von Württemberg
24

The wedding party of OLGA, Grand Duchess and the second daughter of Tsar Nicholas I
was held at the Summer Palace Tsarskoe Selo (built by Catherina II in the village of
Pushkin, situated 24 km outside of St.Petersburg) in the summer of 1846.
However, the big festivities took place at the Peterhof Palace, as you can read in the text
above. This announcement was written in French, the language spoken at the Russian
court.
The plates on the left page are part of the dowry for Olga.
Empress Maria Feodorovna (wife of Tsar Paul I) is credited with establishing the system
by which each Grand Duchess was outfitted with a luxurious dowry, comprising
everything a young woman, representing one of Europe’s wealthiest nations, would need
in her daily life.
A 1797 decree had specified that at least one million rubles was to be spent on each Grand
Duchess (in today’s money = 15.000.000 dollars)
De huwelijksceremonie van OLGA, Groothertogin en tweede dochter van Tsaar
Nicholas I, werd gehouden op het Zomerpaleis Tsarskoe-Selo (gebouwd door Catherina II
in het dorp Pushkin, gelegen 24 km buiten Sint Petersburg) in de zomer van 1846. De
grote festiviteiten vonden echter plaats op het Paleis Peterhof, zoals U kunt lezen op het
bericht hierboven. Deze aankondiging is opgesteld in het Frans, de voertaal aan het
Russische Hof.
De twee borden op de linkerpagina maken deel uit van de bruidsschat van Olga.
Tsarina Maria Feodorovna (vrouw van Tsaar Paul I) is verantwoordelijk voor het
opzetten van een systeem waarbij aan elke Groot Hertogin een luxueuze bruidsschat werd
meegegeven, waarin alles voorzien was wat een jonge vrouw, die één van de rijkste naties
van Europa vertegenwoordigde, nodig had in haar dagelijkse leven.
Een decreet van 1797 stelde dat minstens één miljoen roebel moest voorzien worden voor
elke Groot Hertogin (aan de huidige koers : 15.000.000 dollar)
25

Bord in Russisch porselein van de Keizerlijke Manefactuur van St Petersburg
Gemerkt : Nicholas I
Periode : 1° helft 19 de eeuw
Fig 14
Plate in Russian porcelain made by the Imperial Factory of St Petersburg
Marked : Nicholas I
Period : first half of the 19 th century
Tsar Nicholas I (Nicolai Pavlovich) was the younger brother of Tsar Alexander I, who
gained fame by defeating Napoleon in his Russian campaign, but who died childless.
Nicholas I (1825-1855) married to Charlotte von Preussen (Maria Fjodorovna) and died
from pneumonia during the Crimean War (although there is also claimed that he would
have committed suicide)
Tsaar Nicholas I (Nicolai Pavlovich) was de jongere broer van Tsaar Alexander I die
militaire roem verwierf door Napoleon te verslaan tijdens diens Russische veldtocht.
Alexander I stierf echter kinderloos.
Nicholas I (1825-1855) huwde met Charlotte von Preussen ( Maria Fjodorovna) en stierf
aan een longontsteking tijdens de Krim oorlog (alhoewel er ook wordt beweerd dat hij
zelfmoord zou gepleegd hebben)
26

A soup plate, a dessert plate and two
saltcellars from the ‘Cabbage Leaf ‘
banqueting service for the Grand
PETERHOF PALACE, made by the
imperial Porcelain Factory, between
1896-1903.
Every piece is decorated throughout
with blue oyster-form panels with
molded gilt edges enclosing floral
sprays.
They were copying identical plates,
made in Sèvres (France) at the end of
the 18 th Century
Decoration by E.Maksimov and
A.Krasovsky
Een soepbord, een dessert bord en twee
zoutvaatjes van het ‘ Cabbage Leaf’
(koolbladeren) banket servies voor het
Groot PETERHOF Paleis, gemaakt door
de Keizerlijke Porselein Manefactuur,
tussen 1896-1903.
Elk stuk is doorlopend versierd met
blauwe oestervormige panelen met
verhoogde gouden randen die
bloementuilen insluiten.
Dit is een kopie van een identiek servies,
gemaakt in Sèvres (Frankrijk) op het
einde van de 18° eeuw.
Gedecoreerd door E.Kmaksimov en
A.Krasovsky.
Fig 15
This service was only used for ceremonial dinners and was originally intended for 250
persons
Dit servies werd uitsluitend gebruikt voor de staatbanketten, en was aanvankelijk
bedoeld voor 250 personen
27

De kroonprins droeg de titel van TSESAREVICH (царевич) . De andere kinderen
van de Tsaar droegen de titel van GROOT HERTOG (IN)
De vrouw van de Tsesarevich werd aangesproken als ‘Tsesarevna ‘ (царевна)
De zoon kreeg in Rusland steeds de naam van zijn vader als middelnaam.
Alexander Alexandrovich had als voornaam Alexander en was de zoon van
Alexander.
De dochter van Alexander droeg de middelnaam Alexandrovna.
(vb : Maria Alexandrovna Romanova was de dochter van Tsaar Alexander II)
Het Anichkov paleis waar de Tsesarevich resideerde lag in St. Petersburg op de
kruising van Newsky Prospekt en Fontanka.
The crown prince wore the title of Tsesarevich (царевич). The other children of the
Tsar carried the title of Grand Duke (Duchess)
The wife of the Tsesarevich was addressed as Tsesarevna (царевна)
In Russia the son always carries the name of his father as a middle name.
Alexander Alexandrovich was the son of Alexander.
His daughter had, as a middle name, Alexandrovna
(f.i. Maria Alexandrovna Romanova was the daughter of Tsar Alexander II)
The Tsesarevich lived in the Anichkov Palace in St Petersburg, situated on the
crossing of Newsky Prospekt and Fontanka.
28

Fig 16
A flat plate and a dessert plate from the Banquet Service of the Tsesarevish Alexander
Alexandrovich (the future Tsar Alexander III). The cavetto with a gilt rosette, the shaped
border similarly decorated with red trellis and scrolls , centring the crowned monogram
AA of Grand Duke Alexander Alexandrovich
Marked : Alexander III – Dated : 1884
Een plat bord en een dessertbord van het Banket Servies van Tsesarevich Alexander
Alexandrovich. (de latere Alexander III ). De geschelpte rand is versierd met een bewerkte
boord in rood en goud, en is bovenaan voorzien van zijn ‘ AA ‘ monogram onder de
Keizerlijke Romanov Kroon.
Gemerkt : Alexander III – gedateerd : 1884
29

Alexander Nikolaevich (1818-1881) became Tsar Alexander II after the death of his father
Tsar Nicholas I.
He married Marie von Hessen-Darmstadt (Maria Alexandrovna) and had eight children.
Only one month after the death of the Tsarina on June 3, 1880, Alexander II married his
mistress Catherina Dolgorukova (Princess Yuryevskaya).
Because of the controversy surrounding his marriage, he ordered the plates for the
wedding-party in France at the Gallé factory (instead of the Imperial Factory)
The Tsar was killed in 1881 by a bomb thrown towards him by a member of the extremist
movement NARODNAYA VOLYA (the will of the people) .
A church was built on the spot where the Tsar was killed (tserkov' prolitoy krovi – The
church of the spilled blood) (Церковь пролитой крови)
Fig 17
Two very rare plates from the YURYIEVSKII SERVICE
Ordered by the Tsar in 1880 on the occasion of his morganatic marriage with
Ekatherina Mikhailovna YURYEVSKAYA
The plates centred by the Imperial State Arms combined with the Griffin appropriate to a
member of the Imperial Family. Beneath all this lies the motto ‘ For faith, Tsar and
Country (Веру, Царя и Отечество)
The shaped border with tooled gold and an inner indiga blue border.
Period : 1880
Marked : Gallé – depôt central 43 – R.Bonaparte
30

Alexander Nikolaevitsh (1818-1881) werd Tsaar Alexander II na het overlijden van zijn
vader Tsaar Nicholas I.
Hij huwde Marie von Hessen-Darmstadt (Maria Alexandrovna) waarmee hij acht
kinderen had.
Eén maand na de dood van de Tsarina op 03 Juni 1880, huwde hij met zijn maîtresse
Catherina Dolgorukova (Prinses YURYEVSKAYA)
Omdat zijn huwelijk omstreden was, bestelde hij het eetservies voor zijn huwelijksfeest
niet - zoals traditioneel – bij de Keizerlijke Manefactuur, maar wel bij Gallé in
Frankrijk.
De Tsaar werd vermoord in 1881 door een bomaanslag gepleegd door de extremistische
beweging NARODNAYA VOLYA (de wil van het volk).
Op de plaats van de aanslag werd een kerk gebouwd (tserkov' prolitoy krovi – De kerk
van het vergoten bloed) ( Церковь пролитой крови)
Twee uiterst zeldzame borden uit het YURIEVSKII SERVIES. Besteld
door de Tsaar in 1880 ter gelegenheid van zijn morganatisch huwelijk
met Ekaterina Mikhailovna YURYEVSKAYA. In het midden van het
bord staat het verbonden wapenschild van de Romanovs met dat van
Yuryevskaya onder de Keizerlijke Kroon, omhuld met hermelijn en
goudbrokaat. Onder dit alles staat zijn motto ‘ Voor geloof, Tsaar en
Vaderland ‘ (Веру, Царя и Отечество)
De rand is versierd met zwaar 24 karaat gouden ornamenten
Periode : 1880
Gemerkt : Gallé – depôt central 43 – R.Bonaparte
31

The church built on the spilled blood of the Russian Emperor Alexander II
De Kerk opgericht op het vergoten bloed van de Russische Tsaar Alexander II
de luifel boven de plek waar keizer Alexander II
dodelijk gewond werd is het symbool voor de heiligheid
van dit gedenkteken. Het metselwerk werd uitgevoerd
door ambachtslieden uit de steenslijperij van Koluvan.
De afwerking wordt uitgevoerd in half-edelstenen uit
de Oeral en het Altaïgebergte ( rhodonite, jasper en
serpentijnsteen )
32

Imperatritsa MARIA ALEXANDROVNA
Tsar ALEXANDER II
Ekatherina Mikhailovna DOLGORUKOVA
(Princess YURYEVSKAYA)
33

Peter The Great built PETERHOF Palace halfway between St Petersburg and Kronstadt.
First constructed as a wooden fortress, later rebuilt to the so-called ‘ Dutch House ‘,
known as ‘Montplaisir’, because of the use of many Dutch tiles to decorate its walls and
chimneys.
It was continuously extended and rebuilt to become the grand palace we know today.
The ‘ Big Palace ‘ was the favorite place of Tsar Nicholas II because of the enormous
gardens and his beautiful fountains.
Kasteel PETERHOF ligt halverwege tussen Sint Petersburg en Kronstadt. Eerst gebouwd
als een houten vestigingsplaats door Peter De Grote, werd het later verbouwd.
Eerst tot het zogenaamde ‘ Nederlandse Huis ‘ (ook gekend als Montplaisir) waarin onder
meer delftse tegels werden gebruikt ter versiering van muren en haarden.
Nadien werd het steeds vergroot en verbouwd tot het huidige paleis.
Dit ‘ Grote Paleis ‘ was het favoriete verblijf van Nicholas II vanwege de enorme tuinen
en de prachtige fonteinen.
34

Fig 18
A big plate and a dessert plate of the GRAND DUKE ALEXANDER NICHOLAEVICH
SERVICE, from the porcelain banquet service created for the Farm Palace in PETERHOF.
Each centred with the gilt, floriated initial A for Grand Duke Alexander Nicholaevich (the
future Emperor Alexander II), the borders with profusely ornamented scrolls on a sky blue
ground, with the Imperial cipher of Alexander II.
This service was used by the heir to the throne as his everyday service and was designed for 36
people.
Een groot bord en een dessertbord van het GROOTHERTOG ALEXANDER
NICHOLAEV ICH SERVIES (de latere Tsaar Alexander II) ter gelegenheid van zijn
huwelijk met Maria von Hesse und Rhein (de latere Tsarina Maria Alexandrovna)
Het servies werd gebruikt door de troonopvolger in het PETERHOF PALEIS als zijn
persoonlijk dagelijks servies. Het was bedoeld voor 36 personen.
Het is versierd met zijn initiaal A onder de Keizerlijke Kroon.
35

Tsar ALEXANDER III unexpectedly came to power in 1881, after the assassination of his
father.
For the coronation, he had to order, urgently, porcelain services to use at the banquet.
Because of the large amounts of porcelain he needed, help was called from porcelain
painters from other factories (Limoges – Kornilov) but they refused.
So the Imperial Factory had to care for finishing this enormous order itself.
Therefore, not only were the normal decorators involved in painting the two-headed eagle,
but everyone in the company who would hold a brush had to help with decorating the
pieces.
Finally all the required 47.000 pieces were delivered in time for the coronation.
While the Tsar’s table at the Coronation Banquet was - by tradition - laid with a gold
service, this service was used for the many guests. This service was added to, and used
regularly, right up until the outbreak of WW I
Alexander III married Dagmar von Danemark (Maria Alexandrovna) and had 8 children.
He died (completely unexpectedly) on October 20, 1894 at his summer residence in
Crimea
Tsaar ALEXANDER III kwam onverwacht aan de macht in 1881, na de moord op
zijn vader.
Voor het Kroningsfeest moest hij, dringend, een servies bestellen voor het banket.
Gezien de grote hoeveelheid porselein dat hij nodig had, vroeg hij aanvankelijk hulp aan
porseleinschilders van andere manefacturen (Limoges-Kornilov) maar die weigerden.
Daarom moest de Keizerlijke Manefactuur zelf deze enorme bestelling uitvoeren.
Daarbij werden niet alleen de normale kunstschilders bij het schilderen van de
tweekoppige adelaar ingezet, maar iedereen in het bedrijf die een borstel kon vasthouden
moest helpen om de stukken mee te helpen decoreren.
Uiteindelijk werden de nodige 47.000 stuks tijdig geleverd voor de Kroning.
Terwijl aan de tafel van de Tsaar – volgens de traditie – gegeten werd uit een gouden
servies, werd dit porseleinen servies gebruikt door alle andere genodigden. Het servies
werd nog verder uitgebreid en zeer regelmatig gebruikt tot aan het uitbreken van WW I.
Alexander III huwde met Dagmar von Danemark (Maria Alexandrovna) en kreeg acht
kinderen.
Hij stierf (volledig onverwacht) op 20 Oktober 1894, in zijn zomerresidentie op de Krim.
36

Fig 19
Plate, cup and saucer from the “Coronation “ service of Alexander III
With the hand-painted double-headed eagle emblazoned with St George against a red
background, and bearing seals from various Russian Cities placed among the up-spread
wings.
Bord, tas en ondertas van het Kroningsservies van Alexander III.
Met de hand geschilderde tweekoppige adelaar waarop het blazoen van St George tegen
een rode achtergrond, en met de wapenschilden van diverse Russische steden geplaatst
tussen de open gespreide vleugels.
37

Fig 19.b
Very rare and original menu card for the Celebration Luncheon on Thursday May 27, 1883, within the
GRANOVITAYA PALATA (Moscou) on the occasion of the coronation of Alexander III.
Menu by Viktor Mikhailovich Vasnetsov (1848-1926)
This ceremony was held - in the presence of the Royal Family - for the benefit of the foreign dignitaries,
the clergy and the first two ranks that included Admirals, Generals and State Counselors.
These 275 guests were seated around 17 tables
This menu was placed on each seat and was meant for the guests as a souvenir of the lunch
Chromolitograph with pictures of people in ancient costumes, noble men and weapons.
At the top with the initials of the Tsar and Tsarina
During this lunch Alexander III wore the uniform of an Infantry General and the Imperatritsa was dressed in
a Russian styled gown that was decorated with ermine.
38

Borschtch and Pochljebka
Pastry
Steamed sturgeon
chicken
Aspic
Game
Asparagus
Guriev porridge
Ice-cream
MENU
Borschtch (soep)
Pastei
Gestoomde steur
kip
koud vlees in gelei
wildbraad
asperges
Guriev pudding
roomijs
Zeer zeldzame en originele menukaart voor de Lunch op donderdag 27 mei 1883 gehouden in het
GRANOVITAYA PALATA (Moskou), ter gelegenheid van de kroning van Alexander III.
Deze plechtigheid werd gehouden – in aanwezigheid van het vorstenpaar - ten behoeve van de buitenlandse
gezagsdragers, de geestelijkheid en de twee hoogste rangen van binnenlandse hoogwaardigheidsbekleders :
de admiraals, de generaals en de staatsadviseurs.
Deze 275 gasten zaten rond 17 tafels.
Dit menu werd op elke stoel gelegd en was voor de gasten, bedoeld als een souvenir aan het feest
Chromolithografie met afbeeldingen van mensen in oude klederdracht, edele mannen en wapens.
Aan de top voorzien van de initialen van de tsaar en de tsarina
Tijdens deze lunch droeg Alexander III het uniform van infanteriegeneraal en de Imperatritsa een
Russische gestileerde jurk die was versierd met hermelijn.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
The text on the right page says :
Be glorified God in heaven, blessed !
Our rulers on this earth! Blessed !
be praised the Russian people !
His humble servants and his special guests !
May the truth on Russian earth surpass the splendor of the sun !
This song we sing in honour of the bread - the bread !
To the elderly and the good people, that they know honour and satisfaction !
Blessed are these things to eternity !
De tekst op de rechterpagina zegt :
Verheerlijkt zij God in de hemel, wees gezegend !
Onze heersers op deze aarde! Wees gezegend !
wees geprezen het Russische volk !
Zijn nederige dienaren en zijn speciale gasten !
Moge de waarheid op Russische aarde de pracht van de zon overtreffen !
Dit lied zingen we ter ere van het brood - het brood !
Aan de ouderen en de goede mensen, opdat zij eer en tevredenheid kennen !
Gezegend zijn deze zaken tot in de eeuwigheid !
39

Tsaar Nicholas II was de laatste Russische Tsaar.
Hij huwde Alix von Hesse-Darmstad (Alexandra Fjodorovna) in 1894 en had vijf
kinderen. Hij deed verplicht troonsafstand in 1917 en werd samen met zijn hele familie
vermoord in de nacht van 16 op 17 juli 1918. In 1988 werden de stoffelijke resten
begraven in St Petersburg in de kerk van de Petropavlovsk vesting.
Op 14 Augustus 2000 werd Nicholas II en zijn familie door de orthodoxe kerk uitgeroepen
tot ‘ Heilig ‘ en ‘‘Martelaren van het Geloof ‘.
Tijdens zijn regering werden slechts twee serviezen besteld bij de Keizerlijke manefactuur
Fig 20
A Russian porcelain dinner plate from the Alexandrinsky Turquoise Service, Imperial
Porcelain Factory, Saint Petersburg, 1900. The turquoise blue ground border relieved with
cartouches painted with brightly colored birds, the ground with gilt laurel garlands. The
reverse with the cypher mark of Nicholas II dated 1900.
The Alexandrinsky (or Alexandrinskii) Turquoise Service was commissioned by Empress
Alexandra Feodorovna in 1899 for use in the Winter Palace. The service, which came to be
called in honor of the Empress, comprised almost 1,300 pieces and was based on a original
service by Sèvres in the palace stores
Een bord van het ALEXANDRINSKY TURQUOISE SERVICE, Keizerlijke porselein
manufactuur, Sint Petersburg, 1900. De Turquoise rand voorzien van drie cartouches
beschilderd met felgekleurde vogels. Dit servies , genaamd ter ere van de Tsarina, omvatte
bijna 1.3stuks en de decoratie was gebaseerd op voorbeelden van Sèvres Porselein
40

Tsar Nicholas II was the last Tsar of Russia
He married with Alix von Hesse-Darmstadt (Alexandra Fjodorovna) in 1894 and had five
children.
The Tsar made compulsory abdication in 1917 and was killed in the first few hours of the
17 th of July 1918, along with his whole family.
In 1988, their remains were buried in St Petersburg, in the Church of the Petropavlovsk
fortress. On 14 th August 2000 Nicholas II and his family were declared ‘ Holy ‘ and
‘Martyred for the Faith ‘ by the Orthodox Church.
During his reign the Tsar only ordered two new service sets at the Imperial Factory
Fig 21
Een bord van het “ PURPLE SERVIES “, ook genaamd TSARSKOESEL’SKII SERVIES
De decoratie in de stijl van Bartolomeo RASTRELLI ging volledig terug op Sèvres borden
uit de 18° eeuw en is gebaseerd op tekeningen uit 1904 van Emile Yakovlevich KREMER.
De opstaande tweekleurige boord telt vier cartouches geschilderd in een zachte framboise
kleur tegen een doorschijnende witte achtergrond.
Het servies telde oorspronkelijk 1690 stuks
Gemerkt : Nicholas II – gedateerd : 1905
A plate from the ‘PURPLE SERVICE’ , also called ‘ THE TSARSKOESEL’SKII
SERVICE’
The decoration is made in the style of Bartolomeo RASTRELLI and refers to 18 th century
Sèvres porcelain. The raised two color gilded border is set with four floral cartouches in a
soft raspberry color against a translucent white ground
The plate is based on drawings executed in 1904 by Emile Yakovlevich KREMER.
The service originally consisted of 1690 pieces
Marked : Nicholas II – Dated : 1905
41

Het bezit en gebruik van elegante jachten was vroeger de norm onder de wereldleiders.
De toenmalige Britse, Deense en Amerikaanse leiders hadden schepen ter beschikking
voor hun plezier maar ook voor officiële aangelegenheden.
Zo beschikte Peter De Grote reeds over een jacht, gedeeltelijk omgebouwd tot
oorlogsschip, volledig gebouwd volgens zijn behoeften en eisen.
De laatste Tsaren hadden meerdere jachten ter beschikking, waaronder :
Het jacht ALEXANDRIA
Gebruikt door de leden van de Keizerlijke Familie
Fig 22
The Yacht ALEXANDRIA
Used by the members of the Imperial Family
A porcelain plate from the yacht Alexandria, painted with a coat of arms: a gold sword on
a blue shield placed trough a wreath of white roses with the motto: ‘ For Faith, Czar and
Fatherland.’
The rims are painted in marine blue.
En bord van het servies gebruikt op het jacht Alexandria, heeft op de rand een
wapenschild met een gouden zwaard, omringd door gevlochten witte rozen op een blauw
veld met het motto ‘ Voor Geloof, Tsaar en Vaderland “
De boord is uitgevoerd in marine blauw
Marked : Nicholas II – Dated 1913
42

The possession and use of elegant yachts used to be the norm among world leaders. In
those days the British, Danish and American leaders had ships available not only for their
enjoyment but also for official matters.
Tsar Peter The Great had such a yacht, partially converted into warship, and built
according to his own needs.
The last Tsars had access to several yachts, such as
The yacht SHTANDART (Штандартъ)
The private yacht of the Tsar and his
family
Fig 23
Het jacht SHTANDART
Het privé jacht van de Tsaar en zijn familie.
This is a very rare plate of the Imperial yacht THE SHTANDART, the border painted with the
Russian Imperial Standard – the double eagle - holding in its beaks and talons four maps,
signifying Russian sovereignty over the Baltic, Black, Caspian and White seas.
Decorated by M.Putyatin
Dit is een zeer zeldzaam bord van het keizerlijk jacht THE SHTANDART met op de rand de
afbeelding van de Russische keizerlijke standaard – de tweekoppige adelaar - met in zijn bek en
zijn klauwen vier landkaarten die betekenen dat Rusland heerst over de Baltische, de Zwarte, de
Kaspische en de Witte Zee.
Gedecoreerd door M.Putyatin.
Gemerkt : Nicholas II – gedateerd : 1913
43

De ALEXANDRIA
This yacht was built in
1866 and launched in
1871.
The ALEXANDRIA
was the last wooden
paddle steamer, built
for the Romanovs. The
ALEXANDRIA served
the Romanovs until
1898. After that she
was converted into a
training ship and
renamed DVINA
Dit jacht is gebouwd
in 1866 en te water
gelaten in 1871.
De ALEXANDRIA
was de laatste houten
rader stoomboot van
de Romanovs. Het
diende de Keizerlijke
Familie tot 1898,
waarna het werd
omgebouwd tot een
trainingsschip en
herdoopt tot DVINA
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
De SHTANDART
The Imperial Yacht Shtandart (Штандартъ) was built by order of Emperor Alexander III. She
was launched on 21 March 1895 and came into service early September 1896.
She was in her time (late 19th/early 20th century) the largest Imperial yacht afloat. After the
Russian Revolution the ship was placed in dry-dock until 1936, after which she was converted
to a minelayer. During WW II, she played a significant role in the defence of Leningrad
Het Keizerlijke jacht Shtandart ( Штандартъ ) werd gebouwd op
bevel van Tsaar Alexander III, te water gelaten op 21 Maart 1895
en in dienst genomen begin September 1896. In haar tijd (laat 19 de -
begin 20 ste eeuw) was de Shtandard, het grootste Keizerlijk jacht in
de vaart.
Na de Russische Revolutie werd het schip tot 1936 in een droogdok
geplaatst waarna het werd omgebouwd tot een mijnenlegger.
Tijdens WW II speelde het een belangrijke rol in de verdediging van
Leningrad (St Petersburg)
De Tsesarevich Alexei
in uniform als matroos
van de Shtandart
Tsesarevich Alexei
dressed as a sailor
in the uniform of the Shtandart
44

Tsar Nicholas II and his family at Livadia Palace in 1913
De heilige Keizerlijke
Martelaren van Rusland
The holy Royal
Martyrs of Russia
Van links naar rechts
From left to right
Groot Hertogin MARIA Grand Duchess
Imperatritsa ALEXANDRA FJODOROVNA Imperatritsa
Tsesarevich ALEXEI NOKOLAEVICH Tsesarevich
Groot Hertogin OLGA Grand Duchess
Groot Hertogin TATIANA Grand Duchess
Tsaar NICHOLAS ALEXANDROVICH Tsar
Groot Hertogin ANASTATIA Grand Duchess
45

Fig 24
Six plates from the personal service of Grand Duke
ANDREI VLADIMIROVICH, grandson of Tsar
Alexander II and first cousin of Tsar Nicholas II
The plates are decorated with his initials A.V.
beneath the Imperial Crown.
Zes borden van het persoonlijk servies van Groot Hertog Andrei Vladimirovich, kleinzoon van
Tsaar Alexander II, en volle neef van Tsaar Nicholas II.
De borden zijn versierd met zijn initialen A.V. onder de Keizerlijke Kroon.
Andrei Vladimirovich Romanov (Андрей Владимирович) was the youngest son of Grand
Duke Vladimir Aleksandrovich (second son of Tsar Alexander II and Maria Pavlovna)
It is said that he was exceptionally good-looking and also very shy, which did not spoil things at
all – quite the reverse!
In 1921 he married Mathilde Kschessinskaya who was a very famous ballerina and a former
mistress of Tsesarevich Nicholas.
Andrei and his family settled in Paris following the revolution where he died of old age in 1956.
His personal porcelain service that he had ordered in 1908 in Berlin, stayed behind in Russia
after the Revolution.
Andrei Vladimirovich Romanov(Андрей Владимирович)
was de jongste zoon van Groot Hertog Vladimir
Aleksandrovich (tweede zoon van Tsaar Alexander II en
Maria Pavlovna)
Er wordt gezegd dat hij uitzonderlijk knap was en tegelijk erg
verlegen, hetgeen hem geen problemen opleverde, wel
integendeel !
Hij huwde Mathilde Kschessinskaya in 1921. Zij was een
zeer beroemde ballerina en de voormalige maîtresse van de
Tsesarevich Nicholas.
Andrei en zijn familie vestigden zich na de revolutie in Parijs
waar hij van ouderdom stierf in 1956
Zijn persoonlijk porseleinen servies dat hij had besteld in
Berlijn in 1908, bleef na de revolutie achter in Rusland.
46

In 1766 the English merchant Francis GARDNER founded his eponymous porcelain factory in
Moscow. The high quality of its products could compete with those of the Imperial
Manufactory. And he immediately attracted the attention of the Imperial Court. In 1777 he was
commissioned to make four ‘Order services” for Tsarina Ekatherina II.
He also made tableware for the everyday service (see page 12) and for the export to the Middle-
East
Big charger (17’)
1830s.
Marked in Redbrown
with the
coat or arms of
Moscow
Grote schaal (43
cm) Rond 1830.
Gemerkt in roodbruin,
met het
wapenschild van
Moskou
Fig 25
Two bowls from the
early 1900’s, marked in
red under the glaze with
Arabic character.
Fig 26
Twee kommetjes – rond
1900, gemerkt in rood
met Arabische karakters
onder het glazuur
In 1766 stichtte de Engelsman Francis GARDNER de gelijknamige porselein manefactuur in
Moskou. De hoge kwaliteit van zijn producten kon wedijveren met deze van de Keizerlijke
Manefactuur.
En hij trok ook onmiddellijk de aandacht van Het Hof. Zo kreeg hij in 1777 van Ekatherina II
de opdracht tot het maken van vier serviezen met de Russische Orden.
Maar hij maakte ook vele stukken voor het dagelijks servies (zie blz.12) en voor de export naar
het Midden-Oosten.
47

Een andere belangrijke private manefactuur werd in 1805 gesticht door Karl Milli in de stad
Gorbunov (regio Moskou)
In 1811 werd ze overgenomen door Alexei Gabrilovich Popov die tot aan zijn dood in 1850
porselein produceerde samen met zijn zoon Dmitri.
Nadien ging de kwaliteit van de productie van meesterwerken achteruit, om uiteindelijk volledig
te stoppen in 1875
De mooiste stukken – die ook veelvuldig werden gekocht door Het Hof – werden gemaakt tussen,
1815 en 1840
Het merkteken bleef gedurende het ganse bestaan onveranderd : het monogram van Popov in
onderglazuur blauw.
Fig 27
Another important factory was that of Alexei Gabrilovich POPOV who – in 1811 - took over the
factory started by Karl Milli in the city of Gorbunov (Moscow region) in 1805
He worked together with his son Dmitri until his dead in 1850.
After that, the quality of the production of masterpieces became poorer, to finally stop
production fully in 1875
The most beautiful pieces – frequently bought by The Court – were made between 1815 and
1840
The mark remained unchanged during the entire production period: the Popov monogram in
blue under the glaze.
48

Fig 28
Two POPOV cups and
saucers from a service,
ordered around 1840 by the
Imperial Court.
They are beautifully made
in Lapis Lazuli applied on
the white porcelain, with a
decoration of military
emblems on a 24 carat
golden border
Twee POPOV kopjes en
schoteltjes van een servies,
besteld in 1840 door het
Keizerlijk Hof.
Ze zijn bijzonder mooi
uitgevoerd in Lapis Lazuli
toegepast op het witte
porselein, en met militaire
symbolen op de 24 karaat
gouden boord.
49

De HERMITAGE (het winterpaleis) in St. Petersburg
The HERMITAGE (the winter palace) in St Petersburg
TSARSKOE SELO (the summer palace) in the town of PUSHKIN
TSARSKOE SELO (het zomerpaleis) in de stad PUSHKIN
50

Zilver
Silver
51

Fig 29
A big silver dish (12.5’)
Een grote zilveren schotel (32 cm)
1,245 gr
84 zolotniki Assayer :
DMITRI ILJICH TVERSOKOV
1839
Meesterteken : niet geregistreerd
Maker’s mark : not registered
St Petersburg
52

Fig 30
Koffiepot en suikerpot in Russisch zilver
coffee-pot and sugar-bowl in Russian silver
Moscow – Andrei Ivanov – 1908 – 84 solotniki
580 gr
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Silver basket with handle
Assayer : Alexander MITIN
Dated : 1860
Maker : Alexander KORDES
(master since 1828)
St Petersburg
Zilveren mand met hengsel
Keurmeester : Alexander MITIN
Datum : 1860
Zilversmid : Alexander KORDES
(meester vanaf 1828)
St Petersburg
84 zolotniki
Fig 31
775 gr
53

Fig 32
Meester: PAVEL SAZIKOV
Moskou 1854
84 zolotniki
Maker PAVEL SAZIKOV
Moscow 1854
84 zolotniki
275 gr
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Fig 33
An Imperial Russian silver combination vesta and cigarette case of rectangular outline, the
hinged lid engraved with a speeding troika, with hinged lidded and compartment with striking
pad.
Een Keizerlijk Russisch zilveren combinatie van een rechthoekige sigaretten etui met
lucifervakje, met scharnierend deksel waarop een afbeelding van een snelrijdende troïka.
Het scharnierend lucifervak is voorzien van aanstrijkribbels.
Maker : NICHOLS & PLINKE
Assayer : Michail KARPINSKY
St Petersburg 1872
84 zolotniki
290 gr
Meester : NICHOLS & PLINKE
Keurder : Michail KARPINSKY
St Petersburg 1872
84 zolotniki
54

Zilveren sigarettendozen / Silver cigarette-cases
Maker : S.NAZAROW
Assayer : Alexander ROMANOV
Moscow 1894
84 zolotniki
Fig 34
Meester : S.NAZAROW
Keurder : Alexander ROMANOV
Moskou 1894
84 zolotniki
75.3 gr
--------------------------------------------
Meester : WW. (niet geregistreerd)
ODESSA – 1908
84 zolotniki
Maker : W.W. (not registered)
ODESSA – 1908
84 zolotniki
192 gr
Fig 35
55

silver snuff boxes / zilveren snuiftabakdoosjes
Fig 36
84 zolotniki – St Petersburg
Erik August KOLLIN
42 gr
Fig 37
84 zolotniki
Andrei Antinovich
KOVALBSKI
1855
niet geregistreerd
not registered
The lid engraved with a view of the
Alexandria column on the Palace Square
In St Petersburg
Moscow
108 gr
Little silver box / zilveren doosje
Anatoly Appolonovich ARTSYBASHET
1893
84 zolotniki
maker : Gustav KLINGERT
Moscow 83 gr
Fig 38
56

Fig 39
Russian silver knife
Master : Samuel FILIANDER
St Petersburg
84 zolotniki
1881
On the blade the imperial warrant
and the text:
Pridvornaia Fabrika Warypajewa
(Imperial factory of Warypajewa)
146 gr
Een mes in Russisch zilver. Meester : Samuel FILIANDER – Gemerkt in St Petersburg in 1881-
84 zolotniki . Op het lemmet de Keizerlijke volmacht en de tekst : Pridvornaia Fabrika Warypajewa
(Keizerlijke manefactuur van Warypajewa)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zoutvaatje in
deels verguld
zilver.
Geschenk
gegeven aan
‘Majoor Sprot’
in 1868
St Petersburg
Saltcellar in partly
gilded silver.
Gift presented to
'Major Sprot' in
1868
St Petersburg
Fig 40
Rondom het zoutvaatje staat de tekst :
Bez soli, Bez Chleba, polowina obeda
Zonder brood en zout is het maar een halve maaltijd
без соли, без хлеба, половина обеда
Around the saltcellar runs the text
Bez soli, Bez Chleba, polowina obeda
without bread and salt, it is only half a meal
Master : Pavel Ovchinnikov (Moscou 1853-1916)
Assayer : Victor Vasilyevich Savinsky (Moscou 1859-1894)
83 gr
57

Borstkruis van een priester. Christus is uitgevoerd in
zilver op een bronsgouden (14 karaat)kruis. Op de
achterzijde staat in oud cyrillisch schrift :
“De Hogepriester, voorbeeld van waarachtigheid en
levenswijsheid is opgenomen in de vrome heerschappij
van de Grote Keizer van gans Rusland PAUL I
18 december 1797”
Fig 43
Протоиерей, пример истины и мудрости, принято в
благочестивое правление великого императора всея
Руси Павла I, 18. декабря 1797 года
“The Archpriest, example of truth and wisdom, is
accepted in the pious reign of the great Emperor of All
Russia Paul I, December 18, 1797”
This text is written in old Cyrillic on the back of the
cross that is part of a pectoral cross. The cross is made
in silver and bronze gold (14carat)
207 gr
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Russian Biedermeier salt shell. Moscow 1830. Silver, 84 zolotniki, gold-plated, round
Amoretten- Markaron and Trophy decoration, curved rectangular shape on four shell feet.
Assayer : Nikolai Lukitsch
Dubrovich
Master : Andrei Astrachanzew
(1821-1835)
Russische biedermeier zoutvaatje
Moskou 1830
74 gr
Fig 43a
Russisch Biedermeier zoutvaatje. Moskou 1830. Goud verguld zilver - 84 zolotniki
58

Rondom versierd met Amouretten, Festoenen en Trofeeën
Gebogen rechthoekige vorm op vier schelpvormige voetjes
A woman’s waist girdle with a
Fig 44
A woman’s waist girdle with a Russian silver and niello buckle
Made in KIEV by the silversmith Vyrzhikovskij at the turn of the 20 th century
Een taille riem voor een dame, met een gesp gemaakt in Russisch zilver en niëllo.
Gemaakt in KIEV door de zilversmid Vyrzhikovskij, rond 1900
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Fig 45
Een typische riemgesp gemaakt in Astrakhan (Zuid Rusland) in Russisch niëllo zilver (zilver
bewerkt met zwarte email) met een kindjal als sluitstuk.
A typical silver and niello belt buckle made in Astrakhan (South Russia) locked with a
chained kindjal
Maker : Aleksei Afanasbev
84 zolotniki 40 gr
Astrakhan
1896-1908
59

Bonbon Dish / Bonbonschaaltje in zilver
Speciaal merkteken voor import, tussen 1882 en 1898
Special hallmark introduced for imports only
Stadskeurmerk : Astrakhan - Assayer : Valily Peretrutov
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Verguld zilveren suikerstrooier / Gilt silver sugar caster
Maker : Andrei Astrachanzew
Assayer : Nicolay DUBROVIN
Moscow – 1833
60

MILITARIA
300 year Romanov Russian-Turkish war
1913 1829
Russo-Japanese War
Crimean War
1904 1856
61

Fig 46
hand-colored lithograph depicting Russian Imperial grenadiers
Napoleonic period
End of the 18 th century
handgekleurde litho met afbeelding van Russische Keizerlijke grenadiers
Napoleontische periode
Einde van de 18 de eeuw
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Fig 46.b
Twee Russische kruithoorns in
messing, 19 de eeuw.
Ronde vorm, de linkse versierd
rondom met de gekroonde
tweekoppige adelaar, de rechtse
met St Joris die de draak
verslaat. Beiden op geschelpte
voetjes
Two brass powder flasks. Russian,
19 th century, of circular form, the left
one having crowned two-headed
eagle decoration throughout and the
right one having St Georges slaying
the dragon, Both raised on flared
feet
62

5 drawings with military scenes
from the Russian school (first
quarter of the 19th century).
Hand-colored lithographs, laid
down on paper, by H.A. Eckert
and D.Monten
Published by Christian Weiss
(Würzburg 1838)
63

5 tekeningen met militaire scènes
van de Russische school (eerste
kwart van de 19 de eeuw)
Handgekleurde litho’s, gelijmd
op papier, door H.A.Eckert en
D.Monten
Verschenen bij Christian Weiss
(Würzburg 1838)
Fig47
64

An Imperial Russian officers
sword or SHASKA, dated 1893.
Slightly curved blade, length 32
inches (81 cm), with double
headed eagle proof and arsenal
markings. Brass hilt with '19'
regimental number and pierced
quillon. Grooved hard wooden
grip and original portepee
Een keizerlijk Russische officiers
zwaard of SHASKA, gedateerd
1893. Licht gebogen lemmet,
lengte 32 inch (81 cm), Heft met
dubbele adelaar en arsenaal
markeringen. Messing gevest met
regimentsnummer 19 en
doorboorde pareerstang,
Gegroefde hardhouten grip en
degenknop
Originele portepee
Fig 48
65

a brass buckle of a
belt of a soldier of
the Tsarist Army,
circa 1880.
With an image of the
arms of the Russian
Empire
Afb 49
Een koperen gesp van een koppelriem van een soldaat van het
Tsarenleger. Omstreeks 1880. Met een afbeelding van het wapenschild
van het Russische Keizerrijk.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Afb 50
a Russian bronze medal
commemorating the war against
Turkey in 1828, cast on the
occasion of the 10th anniversary of
the recapture of the city
Andrianopol
Een Russische bronzen medaille ter herinnering aan de oorlog tegen Turkije in
1828, gegoten ter gelegenheid van de 10 de verjaardag van de herovering van de
stad Andrianopol
66

Afb 50 b
Russian porcelain box. Gardener manufactory. Blue ‘C’
mark , 1830
On the lid, a gilt-framed medallion with the painted
portrait of the Russian General Nicolai Alexeyevich
Tuchkow (1765-1812)
Tuchkov was killed during the battle of BORODINO
where he fought with his troops against the French
Marshal and Prince Jozef Antoni PANYATOVSKY
Генерал Николай Алексеев Тучков
Russisch porseleinen doosje. Manefactuur van Gardner 1830 – blauw ‘C’ merkteken.
Op het deksel een goud omrand medaillon met het handgeschilderd portret van de
Russische Generaal Nicolai Alexeyevich TUCHKOV (1777-1812)
Tuchkov sneuvelde tijdens de slag van BORODINO waar hij met zijn troepen vocht
tegen de Franse maarschalk en Prins Jozef Antoni PANYATOVSKY
67

MISCELLANEOUS
VARIA
Hand gekleurde opticaprent – Voorstelling van de Admiraliteit en de academie van
Wetenschappen in St Petersburg – Gedrukt in Parijs – rond 1750
Hand-coloured optica print. The Admirality and the Academy of Science in
St Petersbourg – printed in Paris - 1750
68

Twee champagneglazen uit een
glasservies gemaakt ter ere van
Tsarina Alexandra Fjodorovna door
ROMAN PETROVICH TYRTOF
(° St Petersburg 23/11/1892 –
+ Paris 21/04/1990)
Mond geblazen helder glas in de stijl
van Lalique, met op de voet, in
glaspasta, voorstelling van de zeven
deugden van de vrouw.
Two champagne glasses from a
glass service made in honor of
Tsarina Alexandra Fjodorovna
by ROMAN Petrovich TYRTOF
(° St Petersburg 11.23.1892 -
+ Paris 21/04/1990)
Mouth blown clear glass in the
style of Lalique, with the foot in
glass paste, with allegorical
representation of the seven
virtues of the woman.
DE TYRTOF was één van de meest gekende Russische designers uit de eerste helft van de 20 ste
eeuw en is voornamelijk gekend voor zijn grafiek, juwelen en mode. Hij ontwierp ook kostuums
en decors voor de filmindustrie.
DE TYRTOF was one of the most famous Russian designers from the first half of the 20th
century and is known primarily for its graphics, jewelery and fashion. He also designed
costumes and sets for the film industry.
Fig 51
69

Een uitzonderlijk zeldzaam
Russisch Keizerlijk
mondgeblazen
likeurglaasje met het
monogram en de kroon
van Groothertog Sergei
MIKHAILOVICH.
(St Petersburg, tijdens de
regering van Alexander
II.)
Het delicate glas staat op
een holle baluster voet, de
kelk aan één kant fijn
geëtst en verguld met het
monogram 'MC' onder de
keizerlijke kroon
Fig 52
An extremely rare
Russian Imperial mouth
blown liqueur glass with
the monogram and crown
of Grand Duke Sergei
MIKHAILOVICH.
(St Petersburg, in the reign
of Alexander II.)
The delicate glass on a
hollow baluster-shaped
foot, one side finely etched
and gilded with the
monogram ‘MC ‘ under
the Imperial Crown
70

Grand Duke Sergei Mikhailovich of Russia ( Серге́й Миха́йлович) (7 October 1869 –
18 July 1918) was the fifth son of Grand Duke Michael Nikolaievich of Russia and a first cousin
of Alexander III of Russia.
He was born and raised in the Caucasus, where his father was viceroy. In 1881 the family
moved to St Petersburg. He became a close friend of the Tsesarevich Nicholas. They grew apart
upon Nicholas II’s marriage and accession to the throne. Grand Duke Sergei remained a
bachelor living at his father palace in the imperial capital. He had a long affair with the famous
ballerina Mathilde Kschessinskaya who had previously been the mistress of Nicholas II. She
was also later involved with Grand Duke Andrei Vladimorovich. (See also page 48)
Sergei recognized Mathilde’s son as his own and remained their protector until his death.
He was murdered by the Bolshevik along with several other Romanovs relatives and his
personal secretary at Alapayevsk on 18 July 1918, one day after the murder of Tsar
Nicholas II and his family at Yekaterinaburg.
Groothertog Sergei Michajlovitsj van Rusland (Сергей Михайлович) ( 7 oktober 1869 -
18 juli 1918 ) was de vijfde zoon van Groothertog ( Michael Nikolaievich van Rusland en een
volle neef van Tsaar Alexander III van Rusland .
Hij werd geboren en is opgegroeid in de Kaukasus , waar zijn vader onderkoning was . In
1881 verhuisde het gezin naar Sint-Petersburg. Hij werd een goede vriend van de
toenmalige Tsesarevich Nicholas . Ze groeiden uit elkaar na het huwelijk en de
troonsbestijging van Nicholas II. Groothertog Sergei bleef als vrijgezel leven in het paleis
van zijn vader in de keizerlijke hoofdstad .
Hij had een langdurende relatie met de beroemde ballerina Mathilde Kschessinskaya,
die eerder de minnares van Nicholas II was geweest. Ze werd later ook betrokken bij
Groothertog Andrei Vladimorovich .( zie hiervoor ook pagina 48)
Sergei erkende Mathilde 's zoon als zijn eigen en bleef hun beschermer tot aan zijn dood.
Hij werd vermoord door de bolsjewieken samen met verscheidene andere Romanovs en zijn
persoonlijke secretaris in Alapayevsk op 18 juli 1918 , een dag na de moord op tsaar
Nicolas II en zijn familie in Yekaterinaburg .
71

Portret of a young gentlemen (self-portret ?)
Oil on wood
Signed and dated PIERRE TROUBETZKOY - London 1892
Troubetzkoy is a Russian prince and is best known for his portraits of the American upper class. This son
of a Russian diplomat and an American singer worked since 1896 in America, where he married the
famous Amelie Rives, a writer and a lady of rare beauty
His brother Prince Paul Troubetzkoy is a world-renowned sculptor who worked mainly in bronze.
Photo of the artist made in 1910
Foto van de schilder gemaakt in 1910, en
hieronder zijn wapenschild
Fig 53
Coat of arms of the Troubetzkoy family
Portret van een jonge gentlemen (zelfportret ?)
Olieverf op paneel
Getekend en gedateerd PIERRE TROUBETZKOY - Londen 1892
Troubetzkoy is een Russische prins en is voornamelijk bekend voor zijn portretten van
de Amerikaanse hogere klasse. Deze zoon van een Russisch diplomaat en een
Amerikaanse zangeres werkte sinds 1896 in Amerika, waar hij trouwde met de
beroemde en beeldmooie schrijfster Amelie Rives
Zijn broer Prins Paul Troubetzkoy is een wereldberoemd beeldhouwer die vooral in
brons werkte.
72

Origineel en zeldzaam herinneringsvaandel aan het eerste officiële bezoek van Tsaar Nicholas II
aan Frankrijk , en de viering van de Frans-Russische alliantie in 1896
Frans werk van het huis LAVEISIERE ET CHAMONT
Original and rare commemorative banner on the first official visit of Tsar Nicholas II to France, and the
celebration of the Franco-Russian alliance in 1896
French work from the house of LAVEISIERE ET CHAMONT
Fig 54
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Pijpenkop in meerschuim
Met handgesneden hoofd van Tsaar
Alexander II
Frankrijk, 19de eeuw
Fig 55
hand carved head op a pipe in
meerschaum in the shape of the head of
Tsar Alexander III
France – 19the Century
73

Unknown British artist.
“ LA BOURSE DE
PETERSBOURG. “
(dated 1755)
Hand coloured optica
print. Titled in English
and French and inscribed
‘Published according the
Act of Parliament 1755’
Onbekend Engels kunstenaar. “ DE BEURS VAN ST PETERSBURG “ (gedateerd 1755)
Handgekleurde optica print met titel in Engels en Frans
Onderaan melding : “ Published according the Act of Parliament 1755’
Fig 56
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Fig 57
Originele ets – zicht op de Neva in St Petersburg
1838
original etching - view of the Neva in St Petersburg
1838
74

THE MIRACLE AT BORKI
17 October 1888
HET MIRAKEL VAN BORKI
75

Twee plaketten in verguld gegoten ijzer. Gemaakt ter herdenking aan de redding op 17/10/1888
van Tsaar Alexander III en zijn familie, toen zijn trein ontspoorde in het station van BORKI, en de
Keizerlijke Familie ongedeerd bleef.
Daarom werd ter plaatse een kerk gebouwd die in 1898 werd ingehuldigd door Tsaar Nicholas II
(deze kerk werd na de revolutie door de bolsjewieken afgebroken).
Bij de gelegenheid van de inhuldiging werden deze medaillons geslagen.
Fig 58
Tekst op de medaille :
Met mijn stem zal ik je voorspreken en ik zal je op al je wegen bewaren
моим голосом я буду говорить за тебя и я буду охранять тебя на
всех путях твоих
text on the plaque :
With my voice, I will speak for you and I will protect you in all your ways
76

Two plaques in gold plated cast iron. Made to commemorate the rescue on 10/17/1888 of Tsar
Alexander III and his family, when his train derailed at the station of BORKI, and the Imperial Family
remained unharmed.
Therefore, a church was built on that spot and inaugurated in 1898 by Tsar Nicholas II
(this church was demolished by the Bolsheviks after the revolution).
These medals were beaten on the occasion of the inauguration.
Tekst op de medaille
Ter herinnering aan de wonderbaarlijke redding van de Tsarenfamilie,
17 oktober 1888
в память о чудесном спасении царской семьи, 17 октября
1888
in memory of the miraculous rescue of the Tsars Family, October 17,
1888
77

Fig 59
Russische brons “ Boeren uit de provincie Riazon terugkerend van het veld 1871 “
Russian bronze “Farmers from the province Riazon returning from the field 1871 “
Getekend / Marked : EVGUENI ALEXANDROVICH LANCERAY
Gietersmerk / Foundry mark : STANGHE
Lanceray was de kleinzoon van een Franse soldaat uit het leger van Napoleon, die in Rusland
achterbleef. Dit vormt het begin van een dynastie van kunstenaars gedurende drie generaties.
Evgueni specialiseerde zich in dierenfiguren. Hij overleed op de leeftijd van 38 jaar aan een
beroerte.
Lanceray was the grandson of a French soldier in Napoleon's army who remained in Russia. This is the
beginning of a dynasty of artists for three generations. Evgueni specialized in animal figures. He died from
a stroke at the age of 38.
78

Fig 60
Russisch kommetje in agaatsteen
Met drie medaillons in zilver en verguld zilver met afbeelding van de Russische tweekoppige
adelaar.
Gemerkt : 84 zolotniki
Meesterteken : FA
Stadskeur : Moskou
Russian bowl in agate
With three medallions in silver and gold plated silver with the image of the Russian double-headed eagle
Marked : 84 zolotniki
Master : FA
Town mark : Moscow na 1908
FEODOR ALEXEIEVICH AFANASIEV
Was leerling bij zilversmid Sistonen tussen 1883 en 1888
Nadien werkte hij in het atelier van FABERGE in Moskou waar hij zich specialiseerde in kleine
paaseieren, vergulde en ge-emailleerde zilveren items en hardstenen objecten.
Was apprenticed to a silversmith Sistonen between 1883 and 1888
Thereafter he ran a small workshop for FABERGE in Moscow , specializing in small eggs, gilded silver
and enamel items and hard stone objects
79

A Russian poster for the ALL RUSSIAN INDUSTRIAL AND FINE ARTS FAIR – Moscow 1882 –
Under the patronage of the Tsar
Printed in brown and gold ; at the center a roundel with the personification of Russia encircled by the
exhibition location and date. At the top center the Imperial Double Headed Eagle on an ornate strapwork
border
Allowd by the censor 10 march 1882 St Petersburg
Toegelaten door de censor 10 maart 1882 St Petersburg
Fig 61
всероссийская промышленно-художественная выставка
Cartografische fabriek van A.Llijn
Cartografic manufactury from A.Llijn
Originele affiche met de aankondiging van de RUSSISCHE INDUSTRIELE EN FIJNE
KUNSTENBEURS
onder patronaat van de Tsaar
Moskou 1882
Print in bruin sepia en goud, met in het centrum een afbeelding van de personificatie van Rusland,
omringd door de plaats en de datum van de beurs.
Bovenaan de keizerlijke tweekoppige adelaar
80

Fig 62
An original Tsar NICHOLAS II
engraved and lithograph coronation
print, St Petersburg, 1896.
The central oval medallion of
laurels with a left facing bust of the
Tsar beneath the Imperial Crown.
The lower central cartouche
inscribed
“ Memory of the Holy Coronation
of Our Imperial Majesty – 1896 “
To the left and the right his title in
both Russian and French.
Een originele ets en lithografie ter
herinnering van de kroning van Tsaar
NICHOLAS II, St. Petersburg, 1896
Een centraal medaillon met
laurierkrans waarin een buste van de
Tsaar die naar links kijkt.
De krulversiering midden onderaan
draagt de tekst :
“ Herinnering aan de Heilige Kroning
van onze Keizerlijke Majesteit - 1896 “
Links en rechts ervan, zijn titel in het
Russisch en het Frans.
Stamped below on margin
‘Printed 30 April 1896 – Khorn and
Kroys, St Petersburg’
Onderaan gemerkt in de rand
‘ Gedrukt 30 April 1896 – Khorn en
Kroys, St Petersburg’
81

Fig 63
82

Wapenschild van Elim Pavlovich DEMIDOV (1868-1943)
Елим Павлович Демидов
3de Prins van San Donato en Russische Ambassadeur in Griekenland
Gecombineerde wapens van de Familie DEMIDOV met Hertogin Sophia Hilarionovna VORONTSOVA-
DASHKOVA
Handgetekend met pen op Japans Washimara papier / 19° eeuw
Wapenschild gouache ingekleurd
Spreuk : ACTA NON VERBA (geen woorden maar daden)
Coat of arms of Elim Pavlovich DIMIDOFF(1813-1870)
Елим Павлович Демидов
3th Prince of San Donato and Russian Ambassador in Greece
Combined arms of the Family Demidov with those of Countess Sophia Hilarionovna VORONTSOVA-DASHKOVA
Hand drawn with pen on Japanese Wahsimara paper / 19th century
Coat of arms gouache colored
Motto: ACTA NON VERBA (actions rather than words)
83

Silver coin
Zilveren geldstuk - 1738
ANNA IVANOVNA (1730-1740)
In 1704 hervormde Peter de Grote het oude monetaire systeem. De kopek werd nu vervaardigd uit
koper en nam toe in omvang. Voor de eerste keer kreeg de kopek zijn gebruikelijke ronde vorm
(voordien waren ze vierkant van vorm) en een gegraveerde datum. De oude zilveren draadmunten
werden nog gedurende 14 jaar geslagen.
Het beeld van een ruiter met een speer (St Georges) werd nog op de kopek afgebeeld tot het einde
van de 18e eeuw.
Omdat de kosten van de oorlog toenamen in 1915, tijdens de regering van Nicholas II, werd er
ook papieren geld gedrukt van 2, 3, 5 en 50 kopeken.
Zilveren geldstuk
Silver coin – 1757
ELISABETH I
(1741-1762)
In 1704, Peter the Great implemented a monetary reform. The kopeck was now produced from
copper and increased in size. For the first time the kopeck acquired its usual round shape and had a
date engraved on it. The old silver wire coins were minted for another 14 years. The image of a
rider with a spear (St Georges) on the kopeck lasted until the end of the 18 th century.
In 1915, the royal government of Nicholas II, trying to cope with the costs of the war, dramatically
increased printing of paper money, including kopecks. There were banknotes of 2, 3, 5 and 50
kopecks.
84

a collection of copper kopeck, beaten in different years between 1772 and 1790, during
the reign of Ekatherina II (1762-1796)
een verzameling van koperen Kopeke geslagen gedurende verschillende jaren tussen 1772
en 1790 tijdens de regering van Ekatherina II (1762-1796)
Front: combined initials of
Peter III and Ekatherina II
and the date
Voorzijde : gecombineerde
initialen van Peter III en
Ekantherina II ,
met de datum
Rear: the Russian doubleheaded
eagle and the value of
the coin
Achterzijde : de Russische
tweekoppige adelaar en de
waarde van het muntstuk
85

Koperen munstuk
Copper coin
EKATHERINA II
1776
Koperen muntstuk
Copper coin
2 Kopek
PAUL I
1799
Zilveren munt
Silver coin
ALEXANDER I
1813
Zilveren munt
Silver coin
NICHOLAS I
1841
86

Bronzen medaille : Rurik en Alexander II. Herinneringsmedaille ter gelegenheid van de
inhuldiging van het monument bij de viering van het 1000 jarig bestaan van het Russische Rijk.
1862
Op de keerzijde naar elkaar kijkende portretten van Rurik en de Tsaar onder een stralende ster en
boven de keizerlijke adelaar.
Bronze medal commemorating the unveiling of the monument celebrating the millennium of the Russian
state, 1862.
The back side with opposing portraits of Rurik and the Tsar beneath a radiant star and above the
Imperial Eagle
Gouden muntstuk
Gold coin
15 roubles
12.05 gr
NICHOLAS II
1897
Gouden munststuk
Gold coin
10 roubles
7.20 gr
NICHOLAS II
1899
87

NOTES
88

89

The blue text refers to the origin of the object
De blauwe tekst verwijst naar de herkomst van het voorwerp
Fig 1 : Surrounding the central elements, are the fifteen coats of arms of the Russian Empire, nine of which (Kazan,
Astrakhan, Poland, Siberia, Crimea, Georgia , Armenia, Kiev and Finland) are embedded in laurel and oak
branches and capped with a representative crown. The remaining shields depict minor principalities of
regions (Smolenk,Turkestan, Volynsk, Belostok, Estland and Perm)
Rond het centrale thema zijn de vijftien wapenschilden geplaatst van het Russische Keizerrijk, waarvan negen
(Kazan, Astrakhan, Polen, Siberië, De Krim, Georgië, Armenië, Kiev en Finland) zijn gevat in laurier en
eikenbladeren en geplaatst onder een kroon. De overblijvende schilden zijn van minder belangrijke regio’s
(Smolensk, Turkestan, Volynsk, Belostok, Estland en Perm)
Fig 2,3,5 : below a comparative picture of an 18 th century plate from MEISSEN
Hieronder een vergelijkende foto van een 18 de eeuw’s porseleinen bord uit MEISSEN
Fig 4 : these dishes were used primarily to serve meat
Deze borden werden voornamelijk gebruikt om vlees op te dienen.
Fig 5 : Below a comparative MEISSEN mark (crossed swords with star) from the Marcolini period (1773-1814)
Hieronder een vergelijkend merkteken van MEISSEN uit de Marcolini periode (1773-1814)
Fig 6 : an identical piece is exhibited in the Musée des Beaux Arts du château de Blois (inventory number 2000.3)
Een gelijkaardig stuk bevindt zich in het Musée des Beaux Arts du château de Blois (inventaris 2000.3)
Christies New York, 24 April 2009 – sale 2162 lot # 313A
Fig 7 : according to an inventory list of 1885, 160 plates were decorated with an elaborated gold rim, 247 with a
single gold rim (like the plates under fig 7)
Volgens een inventaris van 1885, waren 160 borden gedecoreerd met een dubbele, bewerkte gouden rand, 247
waren voorzien van een enkele gouden rand (zoals de borden onder nummer fig 7)
Sotheby’s New York, 17 April2012 – sale N08844 lot # 67
Fig 7 b : Auktionen Metz – Heidelberg – 06 December 2014 – lot # 353
Fig 8 : Sotheby’s New York 17 April 2012 – sale N08844 lot # 98
Fig 9 : St Petersburg – Exhibition : Dining with the Czars at Peterhof – April 1990 – Page 94 Fig 189
Ventes Drouot à Paris – 23 Mai 2013 – lot # 301
Fig 10 : Russian Museum St Petersburg : Porcelain in Russia in the 18 th Century – Page 28 fig 9
St Petersburg – Exhibition: Dining with the Czars at Peterhof – April 1990 – Page 143 – fig 336
Fig 11 : Christies London – 29 November 2010 – Sale L7905 lot # 361
Fig 12 : DVC Ghent – October 2003 – lot # 113
Fig 13 : Sotheby’s London – 11 November 2013 – Sale L12116 lot# 420
Fig 14 : Ventes Drouot Paris – 12 May 2012 lot # 445
90

Fig 15 : below a comparable picture of an identical Sèvres plate from the end of the 18th century
Hieronder een foto van een gelijkaardig Sèvres bord van de laat 18de eeuw
Fig 16 : Sotheby’s London – 04 June 2013 – sale L13113 lot # 607
Fig 17 : Auktionshaus Fischer Heilbron – 11 November 2010 – sale 194 lot # 23
Below a picture of Sophia Perovskaya (niece of Count Boris Perovskii) who was found guilty of making the
bombs used in the attack on the Tsar
She was sentenced to death and hanged in March 1881
Hieronder een foto van Sofia Perovskaya (nichtje van Graaf Boris Perovskii) die schuldig werd bevonden aan
het maken van de bommen gebruikt bij de aanval op de Tsaar
Zij werd ter dood veroordeeld en opgehangen in Maart 1881
Fig 18 : The Hillwood collection Washington – page 74 – fig 57
Sotheby’s New York – 17 April 2012 – Sale N08844 lot # 95
Fig 19 : The state Hermitage Museum – Exhibition Christmas 2008 – page 86 fig 16
The Hillwood Collection Washington – page 90 – fig 68
Ventes Drouot à Paris – 22 May 2013 lot # 300
Fig 19.b Auktionshaus METTE – Hamburg – September 2014 – lot # 493
Fig 20 : The Hillwood Collection – Washington – Page 101 – fig 77
Below a comparable picture of an identical Sèvres plate from the end of the 18th century
Hieronder een foto van een gelijkaardig Sèvres bord uit de laat 18de eeuw
Fig 21 : St Petersburg – Exhibition : Dining with the Czars at Peterhof – April 1990 – Page 122 fig 274
The Hillwood Collection – Washington – Page 102 – fig 78
Fig 22 : The state Hermitage Museum – exhibition Christmas 2008 – page 86 – fig 16
St Petersburg – Exhibition : Dining with the Czars at Peterhof – April 1990 – Page 125 fig 285
Fig 23 : Sotheby’s London – 12 June 2007 – sale L07113 lot #323
Auktionshaus Stahl – 03 November 2007 – Sale 285 lot # 537
91

Fig 24 : Andrei Vladimirovich was one of the few members of the Romanov family to believe the claim of Ann
Anderson to be Tsars Nicholas II youngest daughter Grand Duchess Anastasia Nikolaevna of Russia, who
claimed to have escaped the murder of the Imperial Family
Andrei Vladimirovich was één van de weinige leden van de Romanov familie die geloofde in de bewering van
Anne Anderson dat zij de jongste dochter was van Tsaar Nicholas II ( Groot Hertogin Anastasia
Nikolaevna van Rusland) die zou ontsnapt zou zijn aan de moord op de Keizerlijke familie.
Fig 25-26 : Porcelain in Russia – the Gardner factory – page 276 – fig 387-388
Fig 27 : The collection of Marjorie Merriweather – page 229 – fig 78
Fig 28 : The collection of P.Romero – Sherman Oaks – Los Angeles
Fig 29 : The Heymans collection
Fig 30 : Auktionshaus HAMPEL – Münich – 21 September 2012 – lot # 1128
Fig 31 : Auktionen Schloss Ahlden – 01 December 2012 – lot # 152
Fig 32 : Auktionshaus HAMPEL – Münich – 06 December 2012 – lot # 641
Fig 33 : Bearnes & Hampton – Littlewood – 07 October 2009 – lot # 155
Fig 34-35-36 : The Heymans Collection
Fig 37 : The Alexandra Column is the focal point of Palace Square in Saint Petersburg. The monument was erected
after the Russian victory in the war with Napoleon’s France. The column is named after Emperor
Alexander I of Russia, who reigned from 1801–25.
De Alexander kolom is het middelpunt van het Paleizenplein in St Petersburg. Het monument werd opgericht
na de Russische overwinning op Napoleon. De kolom is genoemd naar Tsaar Alexander I van Rusland, die
regeerde van 1801 tot 1825
Fig 38 : The Heymans collection
Fig 39 : The WARYPAJEWA factory mainly made table cutlery and small decorative objects in silver. They were
supplier to the Imperial kitchen in Moscow. This is why the blade is marked with the Imperial arms and the
cipher of A II (Alexander II)
De manefactuur van WARYPAJEWA maakte voornamelijk zilveren tafelbestekken en kleine siervoorwerpen.
Zij waren leverancier aan de Keizerlijke keuken in Moskou. Daarom staat op het lemmet het Keizerlijk
wapenschild met daarin A II (Alexander II)
Fig 40 : the Heymans Collection
Fig 41 : It was the habit in Russia to welcome a dignitary with bread and salt. This spoon was used to scatter a little
salt on the bread. Hence the text on the spoon.
Het was de gewoonte in Rusland om een hoogwaardigheidsbekleder te verwelkomen met brood en zout. Deze
lepel werd gebruikt om een beetje zout op het brood te strooien. Vandaar de tekst op de lepel.
Auktionshaus Schloss Ahlden – 10 May 2009 – lot # 322
Fig 42 : The silver was goldplated to prevent oxidation
Het zilver was verguld om oxidatie te voorkomen.
Fig 43 : Auktionshaus FISCHER- Heilbron – 12 April2013 – Sale 207 – lot # 407
Fig 43a : Drouot à Paris (maison Olivier Coutau-Bergarie) 20 mei 2015 – lot # 64
Fig 44 : the Heymans Collection
Fig 45 : Auktionshaus FISCHER – Heilbronn – 23 April 2009 – sale 180 lot # 93
Fig 46 : Auktionshaus WENDL – Rudolstadt – 05 July 2012 - lot # 118
Fig 46.b : Kunstauktionen HARGESHEIMER – Düsseldorf – 19 september 2014 – lot 59
Fig 47 : Auktionen FISCHER – Heilbronn – 12 April 2012 – Sale 207 lot #597
Heinrich Ambros Eckert, a German painter of battle-pieces, was born at Würzburg in 1807, and was at first
instructed by Fessel. In 1825 he attended the Academy at Munich, and afterwards visited Tyrol and France.
Between 1835 and 1840, in conjunction with Monten and Schelver, he published a work upon the German
federal army, with two hundred hand coloured lithographic plates; and another illustrating the return of the
Russian troops to their homes. He died at Munich in 1840, while engaged upon a picture of the great review
near that city for the Emperor of Russia. Besides genre subjects and battle-pieces he painted marine views.
Heinrich Ambros Eckert, een Duitse schilder van militaire scènes. Werd geboren in Würzburg in 1807 en
kreeg in eerste instantie zijn opleiding bij Fessel. In 1825 bezocht hij de Academie in München, en daarna
bracht hij een bezoek aan Tyrol en Frankrijk. .
92

Tussen 1835 en 1840 publiceerde hij, in samenwerking met Monten en Schelver, werken over het Duitse
federale leger, met tweehonderd handgekleurde lithografische platen; en illustraties over de terugkeer van
de Russische troepen . Hij stierf in 1840, terwijl hij bezig was met het schilderen van een panorama van de
stad München, besteld door de Russische Tsaar. Naast genre onderwerpen en veldslagen schilderde hij ook
marines.
Fig 48 – 49 : Collection of Arthur Dorst – Den Haag – Holland
Fig 50 : tekst bovenaan het hoofd van de soldaat : SANJATIJE ANDRIONOPOLIA – Tekst onderaan :
S.Modell Grafa F.Tolstogo / Resal A.Didin 1838 (ontworpen door Graaf Tolstoi – Gesneden door A.Lidin)
Text above the head of the soldier : SANJATIJE ADRIANOPOLIA – text below :
S.Modell Grafa F.Tolstogo / Resal A.Didin 1838 (designed by Count F.Tolstoi – cut by A.Lidin)
Fig 50b: Auktionshaus Wendl – Germany – Sommer Sale 2014 – lot # 3133
Fig 51 : Werken van Erté zijn ondermeer te vinden in het Victoria en Albert museum, in het Metropolitan Museum of
Art en in het Museum 1999 in Tokio
Zijn merkteken ‘ ERTE ‘ is de samenvoeging van zijn initialen ‘ R - T ‘
Works by Erte are found in the Victoria and Albert Museum, the Metropolitan Museum of Art and the
Museum 1999 in Tokyo
Its mark : ‘ ERTE’ is the combination of his initials ' R - 'T' ‘
Fig 52 : The John Atzbach Collection – Redmond –Canada
Fig 53 : Stockholms Auktionsverket, 02 october 2008
works of Prince Pierre TROUBETZKOY are in various museums in America and England
Werken van Prins Pierre Troubetzkoy bevinden zich in diverse musea in Amerika en Engeland.
Afm : 28 cm – 21 cm Dim : 11” – 8.3”
Fig 54 : Op de kleuren van de Franse vlag staat in het midden de tweekoppige adelaar (de vlag van de Russische
Keizerlijke Marine) en de inscripties : Cronstadt 1891 – Toulin 1893 – Paris Louvre 1896
On the colors of the French flag in the middle, stands the two-headed eagle (the flag of the Russian Imperial
Navy) and the inscriptions: Cronstadt 1891 - Toulin 1893 - Paris Louvre 1896
Afm : 40 x 45 cm - Dim : 15.7” x 17.7”
Ventes Drouot à Paris – 15 november 2012 – Sale 16 lot # 65
Fig 55 : Kunstauktion Schloss Ahlden – 26 November 2012 – Auktion 155 lot # 1868
Fig 56 : Auktionshaus Fischer – Heilbronn – sale 234 lot # 407
Afm :24 x 39 cm - Dim : 9.4” x 15.3”
Fig 57 : afm : 40 x 25 cm - Dim : 15.7” x 9.8”
Fig 58 : Diam : 18 cm - 7”
Veiling Dickhaut – Maastricht – 12 June 2009
Fig 59 : lengte : 58 cm - length : 22.9”
Nikolai F. Shtange Foundry was founded in 1845 as a small few workers foundry. By the end of 1850s she
became a pretty large foundry well known for its lamps, clocks and other decorative bronze-cast items. One
of the first Russian foundries which started applying polychrome patina from 1860-s. Got copyrights for a
certain amount of Lanceray's models in 1893.
Nikolai F.Shtange bronsgieterij is gesticht in 1845 met een klein aantal werknemers. Tegen het einde van
1850 werd het een vrij grote gieterij, bekend voor het gieten van lampen, klokken en andere decoratieve
voorwerpen. Het was één van de eerste Russische gieterijen die vanaf 1860 met polychrome patina begon
te werken. De gieterij verkreeg vanaf 1893 copyright op het gieten van een aantal werken van Lanceray.
Fig 60 : Auktionen in Heidelberg – Wieblingen – September 2009
Fig 61 : afm : 43 x 30 cm - Dim : 17” x 12”
Jakson’s International auctions – IOWA (USA) – May 2012 – lot # 436
Fig 62 . afm : 65 x 48 cm - Dim : 25.5 “ x 19 “
Jackson’s International auction – IOWA (USA) – Nov 2014 – lot # 158
Fig 63 : Elim huwde in April 1893 en werd door Tsaar Nicholas II benoemd tot ambassadeur in Griekenland. Na zijn
huwelijk schreef de ‘ Atlanta Journal ‘ dat het vermogen van Elim Demidov onschatbaar was.
Elim married in April 1893 and was sent as the Russian ambassador to the Greek court by Tsar Nicholas II.
Speculating in 1895 about the richest man on earth, The Atlanta Journal-Constitution stated that ‘ the wealth
of Elim Demidov is beyond calculation “
afm : 20 x 23 cm
Veiling DROUOT – Paris – June 2016
93

Wij danken van harte voor hun hulp in het realiseren van deze catalogus /We sincerely thank for their help in realizing this
catalog:
Mr Claessens (fotography), Mme Iolanta Serna-On (Russian translation) and Mr Newmann (English translation)
94

Jos Van Orshaegen is a certified auctioneer, antique dealer and expert for auction houses, specializing in ceramics
He has a restoration studio for ceramics, ivory and marble.
He is co-founder of ‘De Belgisch-Nederlandse vereniging van Keramiekrestaurateurs “ and of “ The association of ceramic conservators and
collectors”.
He was a teacher at SYNTRA and at the College of Fine Arts.
All photos (except pages 1-33-45-75) were taken by the author himself, and all the objects depicted are part of his private collection
Jos Van Orshaegen is een gediplomeerd antiekhandelaar, veilingmeester en expert voor veilinghuizen, gespecialiseerd in keramiek.
Hij heeft een restauratieatelier voor keramiek, Ivoor en marmer
Hij is mede-oprichter van “ De Belgisch-Nederlandse vereniging van keramiekrestaurateurs “ en van “ The Belgian assosiciation of ceramic
conservators and collectors “
Hij was lesgever bij SYNTRA en bij het Hoger Instituut voor Beeldende Kunsten
Alle foto’s (uitgez.pag. 1-33-45-75 )zijn gemaakt door de auteur zelf, en alle afgebeelde voorwerpen maken deel uit van zijn privé collectie.
Contact : bnm4@me.com
www.phoenix-art-consultancy.eu
95