Versier de stad!

ood aan industrie en een RK universiteit aan
zich voorbij liet gaan. Hij wijst nog eens op
het verzet van veel Bosschenaren tegen de
verhuizing van de veemarkt in de open lucht
aan het huidige Kardinaal van Rossumplein
naar het industrieterrein over het spoor. Van
Lanschot wilde aan het einde van de jaren
twintig een overdekte Veemarkt. ‘Heel de stad
stond op stelten toen de burgemeester het
stoute plan op tafel bracht. Hoeveel protestvergaderingen
waren er niet?’, houdt De Rooy
zijn gehoor voor. ‘Maar al die tegenstanders
zijn ‘in het ootje genomen’. Geen besluit heeft
zo’n gelukkige uitwerking gehad dan de bouw
van de overdekte Veemarkt’, besluit De Rooy.
‘De doorsnee-Bosschenaar is huiverig voor
het nemen van risico’s, angstvallig waakt hij
ervoor iets te vragen, te ondernemen als de
zekerheid van slagen niet voor het grijpen ligt’.
Hij zegt er nog iets bij: ‘Een stad die er zo
voorstaat brengt niet het beste in de mensen
naar boven. Hij durft niet aanpakken. Tweemaal
bedenkt hij voor hij begint, iets DOET!’
Lokroep charitas
De Rooy is kritisch maar raakt een snaar. In
1948 schrijft het Economisch Technologisch
Instituut (ETIN), onderzoeksbureau van wat
nu de Tilburgse Universiteit is, over ‘s-Hertogenbosch:
‘Een betrekkelijk soepele opname
in armoedeondersteuning, heeft bij bepaalde
De Oude Hulst 1961
groepen een arbeidsschuwheid doen ontstaan
welke gaandeweg een min of meer chronisch
karakter heeft aangenomen’.
Tussen 1920 en 1925 is de lokroep van de
vermaarde instanties als De Godshuizen en
de Sint-Vincentiusvereniging zo sterk dat het
tot een vestigingsoverschot van armen leidt.
Omliggende, agrarisch ingestelde dorpen
en gemeenten zien zo de allerarmsten naar
’s-Hertogenbosch vertrekken. Hier is men tenminste
verzekerd van een armenuitkering. Het
gevolg is een sterke concentratie van paupers.
Gedurende het interbellum - er was toch al
landelijke (!) sociale wetgeving - vestigen zich
meer dan 370 ondersteunde gezinshoofden in
’s-Hertogenbosch. Onder hen velen die op de
lokroep van de Bossche charitas afkomen.
Aan de andere kant trekken rijke en welgestelde
inwoners van ’s-Hertogenbosch naar
Vught. Burgemeester Frans van Lanschot
(1875-1949) trekt, vooral in de crisisjaren ’30,
ten strijde tegen dit verschijnsel. Tegen het
vertrek van ondernemers en andere particulieren
kan hij weinig doen. Bij rijksambtenaren
ligt het anders. Deze konden zich wel in een
andere gemeente dan de standplaats vestigen,
maar daarvoor hebben zij verlof nodig. Van
Lanschot wendt zich voortdurend tot de betrokken
minister om dat laatste tegen te gaan.
Hij laat zelfs enige malen lijsten aanleggen
van rijksambtenaren die het hadden gewaagd
naar Vught te verhuizen. Daarop prijken de
namen van belasting inspecteurs, rechters,
militaire officieren, maar ook van personeel
van de PTT en de Staatsspoorwegen.
Town of industry
’s-Hertogenbosch heeft na de oorlog dus
een probleem, teveel armen en te weinig
welge stel de en ondernemende inwoners.
Daar wil ook de nieuwe burgemeester Hein
Loeff vanaf. Het is hem een doorn in het oog.
Na de Twee de Wereldoorlog is Wederopbouw
door ver snel de industrialisatie het parool.
Loeff gaat voor.
8