Refresh Magazine

april ‘17
Jaargang 10 - Nr.1
Magazine voor de AGF-Branche
Breda city
met Jack Aartsen als de nieuwe burgemeester?
Lees ook online op: www.aartsenfruit.com

Thema in deze Refresh/
Breda city
08/Breda
Geschiedenis, bijzondere architectuur en
opvallende evenementen in vogelvlucht.
13/ Nieuwbouw
Architect Pascal Grosfeld over de ambitieuze
bouwplannen voor het hoofdkantoor in Breda.
14/Oogappel
Maak kennis met Marcel Hendriks, financieel directeur bij aartsenfruit.
18/Nachtburgemeester
Ralph Behouden houdt Breda wakker!
22/Tjapko Lens
Een 100 jaar oud familiebedrijf in de markthandel van groenten en fruit.
28/Dance!
Breda laat de wereld dansen.
32/Bekokstoven
Bij restaurant Breda in Amsterdam willen ze geen bullshit op het bord.
04/
Burgemeester
van Breda
voor 1 dag
Ontmoeting tussen twee
ambitieuze mannen
26/
Now
boarding!
Met de 'aartsenfruit-bus'
naar Fruit Logistica in Berlijn
En verder…
20/ Ons verhaal krijgt vleugels
30/ AKF: Stoere Traktaties
35/ Gastcolumn van Johan Gabriëls
36/ Typisch aartsenfruit: Matti van Loo
40/ nonstopfresh facts
42/ Reisverslag: Menno van Breemen
en Jack Aartsen bezochten Japan
46/ Asia Column: Menno van Breemen
47/ NXT: Friends
2

voorwoord
De Parel
van het Zuiden
Je geboortestad hoeft niet altijd je favoriete stad te zijn. Ik ben geboren, getogen
en nog steeds woonachtig in en rond Breda. Dus ze kunnen niet van me zeggen
dat ik Breda niet trouw ben gebleven. Maar toch is Breda voor mij bovenal de
zakelijke basis van aartsenfruit. In Breda is het allemaal begonnen 3 generaties
geleden en nog steeds sturen we vanaf ons Bredase hoofdkantoor de gehele
organisatie aan. Breda is qua locatie de spil tussen de locaties in Venlo en het
Belgische St. Katelijne-Waver.
Door het vele reizen naar alle hoeken van de wereld wordt je blik gewoon groter
en ben je niet meer alleen gefocust op je kleine geboortestad. Want aan de
andere kant van de wereld moet je, om te beginnen, al uitleggen dat we maar
17 miljoen inwoners in ons landje hebben. “En hoeveel miljoen wonen er dan
in Amsterdam?”, is zo’n geijkte vraag. Sorry … nog niet eens 1 miljoen.
Dan begin ik maar niet over Breda met zijn 180.000 inwoners.
44/
Corné
Lauwen
Leverancier van ijsbergsla
uit Breda
Rondreizend kom je veel steden tegen met meer dan 10 miljoen inwoners,
steden waar je soms nog nooit van gehoord hebt! Steden waar je opgaat in de
massa, niemand die naar je opkijkt en niemand die op je neerkijkt. In vergelijking
daarmee is Breda maar een dorp. En dat is voor mij nu weer zo heerlijk!
Terugkomend van een drukke reis is het dan wel fijn om in de geborgenheid van
de stad Breda te komen. Of sterker nog, ‘mijn’ dorp Prinsenbeek, gelegen tegen
Breda met maar iets meer dan 10.000 inwoners. En als ik dan met carnaval een
biertje ga drinken in mijn favoriete kroegje ken je toch heel veel mensen die
daar rondlopen. En dat is dan wel weer heerlijk thuis zijn.
Breda noemen ze ‘De Parel van het Zuiden’ en dat proberen wij ook dagelijks te
zijn. Breda staat bekend als een gezellige stad en ook dat is een overeenkomst
met aartsenfruit. We hebben het allemaal naar onze zin en dat straalt de gehele
organisatie uit. Dus ook met gezelligheid kun je een heel eind komen.
De stad Breda heeft soms wat problemen om zich te ‘positioneren’ en daar heb
ik het ook met onze huidige burgemeester over gehad. Knooppunt in de Benelux,
hightech stad van Brabant of cultuurstad. Prima ambities, maar we moeten het
allemaal als een compliment opnemen dat ze Breda een gezellige stad noemen.
Vergeet dit niet en koester dat.
Dank aan onze gezellige burgemeester Paul Depla voor onze gezellige ontmoeting!
En ons beider conclusie is dat we maar gewoon op ons eigen stoeltje blijven zitten.
Dus het was en blijft burgemeester voor één dag!
Veel leesplezier,
Jack Aartsen
3

IN GESPREK: BURGEMEESTER PAUL DEPLA EN JACK AARTSEN
“ IK BEN NIET DE
CEO VAN BREDA”
Paul Depla is burgemeester van Breda. Hij is voortvarend en ambitieus.
Het leek aartsenfruit een goed idee om Depla uit te nodigen voor een
kennismaking en een rondleiding binnen het bedrijf. Op zijn beurt
nodigde Paul Depla Jack Aartsen uit in zijn werkomgeving in het
centrum van Breda, in de schaduw van de Grote Kerk.
RONDLEIDING
EN GESPREK
De dag startte met het bezoek aan aartsenfruit
en een uitgebreid kennismakingsgesprek
tussen beide heren.
Na een rondleiding, waarbij Jack Aartsen zijn
bedrijf liet zien en Depla zich een buitengewoon
geïnteresseerde burgemeester
toonde, volgde een autorit naar het statige
stadhuis op de Grote Markt.
Na een korte rondleiding door het historische
gebouw schoof Refresh aan voor een tweegesprek
in de kamer van het college waarbij
uiteenlopende onderwerpen de revue passeerden.
Aansluitend volgde een ontspannen
fotoshoot waarbij Paul Depla zijn ambtsketting
symbolisch aan Jack Aartsen overhandigde.
KENMERKEN
VAN BREDA
Aartsen: Ik ben geboren en getogen in Breda,
het is mijn thuisstad en ik vind het een warme
gezellige stad.
Depla: Breda is een prachtige stad met een
historische binnenstad en een mooie omgeving
om te wonen. Een stad die door de
eeuwen heen een plek is waar mensen bij
elkaar komen, met veel internationale verbindingen.
“ Breda is een prachtige stad met een historische
binnenstad en een mooie omgeving om te wonen.”
4

5

NIET
TEVREDEN
ACHTER-
OVER-
LEUNEN
Depla: Het is een stad die alles mee heeft,
maar dat moet je wel waarmaken. En daar
heb je de inwoners, bedrijven, kennisinstellingen
en het gemeentebestuur voor
nodig. Samen bieden we toekomstperspectief.
Dat moet leiden tot meer bedrijvigheid,
een groeiende werkgelegenheid
en meer bezoekers. Als burgemeester en
college ben je ambassadeur van het
bedrijfsleven. Een burgemeester is dienend.
Er moet continu gewerkt worden aan de
aantrekkelijkheid van de stad. Je mag nooit
rusten en tevreden achterover leunen.
Aartsen: Dat geldt ook voor bedrijven.
Als je overschakelt op de automatische
piloot is dat het begin van het einde.
Depla: Je moet weten waar je goed in
bent, keuzes maken en een scherp profiel
formuleren. Bij een bedrijf als aartsenfruit
is de focus eenvoudiger aan te brengen
dan bij een gemeente. We doen het voor
185.000 mensen en talloze bedrijven en
instellingen. Maar als wij rekening houden
met iedereen, lopen we het risico te weinig
focus te hebben.
INVLOED VAN EEN BURGEMEESTER
Aartsen: Als ik mezelf echt boos maak en ik zeg ‘we gaan allemaal
naar links’, dan gaan we ook naar links. Niet dat ik dat doe natuurlijk.
Bij een burgemeester is dat anders.
Depla: Als burgemeester heb je verschillende rollen. Als het gaat
om openbare orde en veiligheid heb ik dezelfde mogelijkheden als
Jack. Dan ben ik een soort bevelhebber. Op andere terreinen ben
ik meer regisseur of dirigent. Door de regie te voeren ben ik in
staat om te helpen en te sturen.
6

BENOEMDE
BURGEMEESTER
Depla: In Nederland hebben we benoemde
burgemeesters. Dus ik heb geen programma
waarop ik gekozen ben. Als burgemeester volg
je de wethouders en de gemeenteraad.
Je staat boven de partijen. Als een stad een
nieuwe burgemeester nodig heeft, stelt de
gemeenteraad een profielschets op, waarin
ze aangeven wat ze belangrijk vinden aan
een nieuwe burgemeester.
Kandidaten moeten gewoon solliciteren. Er volgen
gesprekken met de Commissaris van de Koning
in de provincie en met de sollicitatiecommissie
van de gemeenteraad. Ook een assessment
maakt deel uit van de procedure. Tijdens een
gemeenteraadsvergadering wordt er gestemd
over de twee beste kandidaten. De ministerraad
en de koning bekrachtigen die voordracht
vervolgens, want in Nederland worden burgemeesters
bij Koninklijk Besluit benoemd.
De zittingsperiode is zes jaar en de raad bepaalt
of ze met je verder willen.
DRIJFVEER EN AMBITIE
Depla: In de lokale politiek ben je direct met
mensen en met echte problemen bezig en je
moet concrete oplossingen bedenken. Het is
mensenpolitiek en je oefent direct invloed uit.
Ik ben de politiek in gegaan om in gesprek te
zijn met mensen. Mijn drijfveer is dicht bij de
mensen staan. De landelijke politiek is een soort
papieren werkelijkheid, dus lokale politiek
spreekt me meer aan.
Aartsen: Vanaf mijn vijftiende was ik betrokken
bij de zaak, in eerste instantie als vakantiewerker,
maar ik hoefde niet perse het familiebedrijf
over te nemen. Het gaat er altijd om of
je je werk leuk vindt en ik heb er altijd lol in
gehad om te werken bij aartsenfruit.
Het was een kwestie van kansen pakken. Ik heb
de drive, en dat verwacht ik ook van mijn
medewerkers, om elke dag het beste groentenen
fruitbedrijf van de Benelux te zijn. Ik zeg
niet dat we het zijn, maar het is wel de ambitie.
Depla: Ik wil graag dat mensen tevreden zijn
over hun burgemeester. Dat is mijn drive. Ik werk
elke dag met heel veel plezier. Het is een
machtig leuke functie en ik wil mensen mee
op sleeptouw nemen. Ik hoef niet de beste
burgemeester te zijn, maar mensen moeten
wel het gevoel hebben dat ik er ben voor
Breda. Het moeilijkste van burgemeester zijn,
is het nemen van impopulaire maatregelen
en omgaan met kritiek. Ik zeg altijd dat je als
burgemeester wel een olifantshuid, maar geen
olifantengeheugen moet hebben. Maar dat zal
voor Jack ook zo zijn.
Aartsen: Ja, je moet impopulaire maatregelen
durven te nemen. Kritiek in ontvangst nemen
en hopen dat je mensen begrip hebben voor
de keuze, omdat het een keuze is voor het
bedrijf als geheel.
ALS EEN SOORT SCHIPHOL
Depla: Ik kende aartsenfruit als groenten- en
fruitbedrijf en als sponsor van de Singelloop.
Maar na vandaag heb ik een totaal ander
beeld dan voorheen. Het is een soort Schiphol
voor groenten en fruit. Daar komt alles samen
en gaat vervolgens verder naar andere
bestemmingen.
Interessant om te zien hoe je in die markt
dankzij een heldere strategie heel groot kunt
worden. Verder moet je je niet gek laten maken
en koers houden. En dat al vier generaties
lang.
GEMEENSCHAPPELIJKE
BELANGEN IN BREDA
Aartsen: We werken internationaal en van
oudsher zijn we in Breda gevestigd, maar we
zijn niet perse gebonden aan Breda. We voelen
ons natuurlijk wel een Bredaas bedrijf en vanuit
dat oogpunt wil ik toch wat goedbedoelde
kritiek geven. We merken dat het soms lastig
is om met de juiste personen van de gemeente
in contact te komen. Uiteindelijk lukt dat wel,
maar de bereikbaarheid met name voor ondernemers
kan beter.
Depla: Van kritiek moeten we leren. We doen
er zoveel mogelijk aan om het ondernemingsklimaat
te optimaliseren. We willen de dienstverlening
richting ondernemers juist op hoog
niveau hebben om te voorkomen dat ze ergens
anders investeren. Als gemeente hopen we
op commitment van ondernemers en we
verwachten dat ze hun maatschappelijke
verantwoordelijkheid nemen voor de stad en
regio. Bijvoorbeeld zoals aartsenfruit met de
Aartsenfruit Kids Foundation doet. Maar we
vinden het ook belangrijk dat Bredase ondernemingen
personeel werven in de regio en
daarbij ook rekening houden met mensen
die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben.
Aartsen: Samenwerking begint met communicatie.
We moeten elkaar leren kennen, weten
wat er speelt en kijken wat de gemeenschappelijke
belangen zijn.
VAN BAAN WISSELEN
Aartsen: Eerlijk gezegd weet ik niet of ik een
type ben om burgemeester van Breda te zijn.
Het is de vraag of mijn karakter bij die functie
past. Sowieso is mijn geduldfactor te laag.
Depla: Als ondernemer heb je andere
prioriteiten dan als politicus. Ik ben politiekondernemer.
Het zakelijke gevoel ontbreekt bij
me. Voor mij is vergaderen werken, dat past
ook bij de specifieke functie van burgemeester,
terwijl Jack juist meer hands-on is. Delegeren
is belangrijk voor mij. Dat kan niet anders
gezien de omvang van de organisatie.
Het runnen van een bedrijf is echt iets anders
dan het runnen van een gemeente: ik ben
niet de CEO van Breda. Mensen die
overstappen van het bedrijfsleven naar een
wethouders- of burgemeester post hebben
wel eens het idee dat ze in een erg stroperige
omgeving terecht zijn gekomen. Daar moet
je wel tegen kunnen.
Aartsen: De besluitvorming gaat bij ons juist
heel snel. De lijnen zijn kort. Iets wat we
vandaag bedenken, kunnen we morgen gaan
uitvoeren. Dat kun je als burgemeester niet
voor elkaar krijgen. Dat zou lastig zijn voor me.
7

DE
VELE VERRASSENDE
GEZICHTEN VAN
BREDA
Historie, gebouwen en events
Breda ligt in de provincie Noord-Brabant in
het zuiden van Nederland. Als je het in breder
perspectief plaatst, ligt Breda centraal in de
zogenaamde blauwe banaan. Dat is een zone
die verschillende Europese stedelijke gebieden
verbindt en die zich uitstrekt van Birmingham
in Groot-Brittannië tot Milaan in Italië.
Het gebied heeft een enorme aantrekkingskracht
op het bedrijfsleven. En daar, in Breda, is
aartsenfruit in 1907 opgericht en in de jaren
daarna groot geworden. We willen graag meer
vertellen over deze stad, want hoewel Breda
geen wereldberoemde stad is, heeft het enorm
veel te bieden.
We laten u kennis maken met gezichts- en
sfeerbepalende zaken van de stad: highlights
uit de rijke geschiedenis, bijzondere architectuur
en vele populaire evenementen.
Daarnaast vatten we de bewogen historie van
Breda in een tijdlijn samen.
8

9

DE
VELE VERRASSENDE
GEZICHTEN VAN
BREDA
Breda city 1252 - 2017
Breda krijgt stadsrechten
Aan het eind van de 12 e eeuw werd een
burcht gebouwd op de plek waar twee riviertjes
samenkwamen. De burcht bood omwonenden
bescherming en langzaam groeide de nederzetting
tot een stadje. In 1252 kreeg Breda
stadsrechten. Begin 14 e eeuw ontwikkelde het
Middeleeuwse Breda zich tot een stadje met
houten huizen, smalle straatjes, steegjes, veel
mensen dicht op elkaar en loslopende dieren.
Binnen de stadsmuren werkten allerlei
ambachtslieden. In de loop van de 14 e eeuw
telde Breda naar schatting 2.700 inwoners.
Kerk en kastelen
Niets springt zo in het oog als de Grote Kerk.
Er werd al decennia lang aan deze kerk voor
Onze Lieve Vrouwe gebouwd toen in 1468
de bouw van de karakteristieke toren startte.
Die opvallende toren is in 1509 met 97 meter
hoogte volledig afgerond, terwijl de kerk
als geheel in 1547 klaar was. Het interieur
van de kerk is schitterend en trekt nog altijd
veel bezoekers. De burcht uit de 12 e eeuw
transformeerde stap voor stap tot een kasteel.
In de 16 e eeuw groeide dat weer uit tot een
op Italiaanse architectuur geïnspireerd paleis,
in het hart van Breda. In 1828 kreeg het een
andere bestemming: Koninklijke Militaire
Academie. Dat is het nog altijd. De stad kent
nog een opvallend kasteel: Kasteel Bouvigne,
een belangrijk historisch monument aan de
rand van Breda. In 1554 is er in documenten
voor het eerst sprake van een stenen huis
met grachten iets ten zuiden van Breda. In de
loop der tijd is het regelmatig verbouwd, van
eigenaar verwisseld en zelfs een aantal keer
ternauwernood van de sloop gered. Nu is het
eigendom van Waterschap Brabantse Delta en
een officiële trouwlocatie in Breda.
Oorlog en een wereldberoemde list
Tijdens De Tachtigjarige Oorlog (1568-1648)
waarin De Nederlanden in oorlog zijn met
Spanje lag Breda regelmatig in de vuurlinie.
Toen Breda in 1590 in Spaanse handen was,
bedacht Prins Maurits een beroemd geworden
list. Een groep van ongeveer 70 soldaten
verstopte zich in een schip dat turf (brandstof)
de stad binnen bracht Het schip legde
aan bij het kasteel en de dappere strijders
sloegen ’s nachts op het juiste moment toe,
verjaagden de bezetters en namen de stad
in. Dit betekende niet het einde van de
strijd. De stad was soms in Spaanse, soms
in Nederlandse handen. Zo kwam de stad in
1625 na een langdurig beleg weer in Spaanse
handen. De Spaanse schilder Diego Velazquez
heeft daarop het schilderij ‘De overgave van
Breda’ geschilderd. Het kunstwerk is te zien
in het Madrileense Prado museum. Na de
inname van 1625 vernietigden de Spanjaarden
alles wat herinnerde aan de list met het
turfschip: het schip zelf en de documenten
uit het stadsarchief.
Op de vlucht
Als we een flinke sprong in de historie maken,
komen we uit in mei 1940. Twee dagen na de
Duitse inval in Nederland werden de inwoners
van Breda opgeroepen de stad te verlaten.
Deze evacuatie wordt ‘De Vlucht’ genoemd.
Halsoverkop verlieten de 50.000 Bredanaars
de stad. Een groot deel keerde na enkele
dagen terug, maar eind mei bleken er 4.800
inwoners vermist te zijn. Men startte grote
zoekacties met hulp van de Duitse bezetter.
Pas in februari 1941 was het overgrote deel
van de gevluchte inwoners teruggekeerd in
Breda. Een standbeeld in Park Valkenberg
vlakbij het kasteel herinnert aan deze
gebeurtenis. Er zijn meer monumenten en
herdenkingsplaatsen aan de oorlog in de
stad te vinden, onder andere voor Poolse
strijders. Op 29 oktober 1944 bevrijdden
Poolse soldaten Breda van de Duitse bezetter.
Tijdens de gevechten sneuvelden talloze
Polen en velen van hen liggen begraven op
de Poolse Militaire begraafplaats, waaronder
generaal Maczek. Naar deze generaal is ook
een Bredaas museum vernoemd. Verder heeft
Breda een Pools Monument en een Poolse
Kapel.
Ideale gastheer
Een deel van de indrukwekkende historie is
te zien in het Stedelijk Museum Breda, dat in
het voorjaar zijn deuren officieel opent. Het is
een samenwerking tussen het Breda’s Museum
en het MOTI. Samen vormen ze een museum
voor erfgoed, de geschiedenis van Breda
en voor actuele beeldcultuur. En dat brengt
ons bij de bezienswaardigheden in de stad.
De historische haven werd in 1965 gedempt.
Om sfeer terug te brengen in het historische
stadscentrum besloot het gemeentebestuur
weer water in het stadcentrum te laten
stromen. In 2007 was het zover: Breda kreeg
een deel van zijn historische sfeer terug.
Aan de andere kant zijn er moderne
architecturale hoogstandjes. Na jarenlang
slopen, herinrichten en bouwen ging het
nieuwe spoorwegstation in 2016 officieel
open. Het is veel ruimer en biedt meer comfort
aan de reizigers. Nu krijgt Breda eindelijk de
langverwachte verbinding met Antwerpen.
Een mix tussen oud en nieuw is concertzaal Mezz.
Deze publiekstrekker verenigt de historische
Bredase officiersmess met opvallende
moderne architectuur. Mezz is een ideale
gastheer voor veel bandjes en evenementen.
Feest van de fotografie
Opvallend evenement en ook absoluut
bezienswaardig is RedHeadDays. De naam
zegt alles: het is een evenement speciaal
voor roodharigen, maar iedereen is welkom.
Duizenden roodharigen uit de hele wereld
(80 landen) komen jaarlijks samen in Breda.
Eén van de hoogtepunten is de traditionele
groepsfoto: tijdens de editie van 2016 met
bijna 2.000 mensen. Over foto’s gesproken:
BredaPhoto is een vernieuwend evenement
dat elke twee jaar wordt georganiseerd.
Door de hele stad zijn dan exposities,
workshops, rondleidingen en lezingen te
bezoeken. Mensen noemen het ‘het feest van
de fotografie’. De volgende editie vindt plaats
van 5 september t/m 21 oktober 2018.
10

BREDA BARST VAN DE SFEER
11

DE
VELE VERRASSENDE
GEZICHTEN VAN
BREDA
Breda city 1252 - 2017
De geschiedenis van Breda in vogelvlucht
12 e eeuw
Op de plek waar de rivieren de Aa
en de Mark samenkomen groeit een
kleine nederzetting
1252 Breda krijgt stadsrechten
begin 14 e eeuw
Stadsommuring
Breda barst van de muziek
Stripboeken zijn nog altijd mateloos populair.
Stripmakers en uitgeverijen van over de hele
wereld ontmoeten hun fans en lezers in Breda
tijdens het Stripfestival. Er wordt live getekend en
er zijn meet&greets, films, presentaties, quizzen
etc. Het heeft grote aantrekkingskracht op fans
van heinde en verre.
Dat geldt ook voor Breda Barst, een gratis
tweedaags popfestival in het
hart van de stad. Het startte in 1995 en is
uitgegroeid tot een volwaardig evenement.
Verdeeld over vier podia genieten toeschouwers
van pop, rock, hiphop, dance, maar ook
van straattheater, kunstzinnige acts en
kinderevenementen.
Ouder dan Breda Barst is Breda Jazzfestival. Een
echte traditie! Vanaf Hemelvaartsdag zit er vier
dagen lang enorm veel muziek in Breda.
Het festival wordt al sinds 1971 jaarlijks
georganiseerd en daarmee is het één van de
oudste (en populairste) jazzfestivals van Nederland.
Overal in het centrum treden bands op en het
publiek komt altijd massaal op dit muziekfeest af.
Sportiviteit en gezelligheid
Geen gebouw, geen historische gebeurtenis,
geen event, maar een instituut. Dat is betaalde
voetbalorganisatie NAC.
De Bredase vereniging ontstond in 1912
toen de clubs NOAD en Advendo fuseerden.
Ondanks het feit dat de successen bescheiden
zijn (landskampioen in 1921 en bekerwinnaar in
1973) kent de club een grote schare trouwe fans.
Berucht in het Nederlandse voetbal is
het ‘Avondje NAC’. Tegenstanders zijn vaak onder
de indruk van de fanatieke supporters in het
stadion, terwijl het avondje voor NAC-fans juist
staat voor gezelligheid.
Ook de Singelloop koppelt sportiviteit aan
gezelligheid. Sinds 1986 vindt ieder jaar in
oktober de Singelloop plaats in Breda.
Een hardloopwedstrijd door de straten van
de stad met afzonderlijke wedstrijden voor
professionals en enthousiaste sportliefhebbers.
Een evenement dat aartsenfruit sinds 2010 een
warm hart toedraagt. In 2016 telde de loop
bijna 20.000 deelnemers en vele tienduizenden
toeschouwers langs het parcours. Al die mensen
maken er samen een groot feest van. En die
gezelligheid is typisch Breda!
1321 De eerste weekmarkt (bestaat nog steeds)
1350
1403
1468
Edelman Jan van Polanen koopt Breda.
Hij verbouwt de bestaande burcht tot een
kasteel.
Van Polanens kleindochter trouwt met
Engelbrecht van Nassau, een voorvader van
de Nederlandse koninklijke familie
Start van de bouw van de
karakteristieke toren van de Grote
of Onze Lieve Vrouwe Kerk
1500 - 1540 Gouden Eeuw van Breda
16 e eeuw Versterking van verdedigingswerken
1544
1554 Kasteel Bouvigne
1568 - 1648
1590
1635
1637
Willem van Oranje Nassau krijgt
via erfenis alle bezettingen van de
Nassau’s in handen, inclusief Breda
Tachtigjarige Oorlog: de protestantse
Nederlanden in oorlog met het katholieke
Spanje. Breda ligt regelmatig in de vuurlinie.
Willem van Oranje leidt de opstand tegen
de Spanjaarden.
List met het Turfschip. Breda (tijdelijk)
bevrijd van de Spaanse bezetter.
Diego Velazquez schildert
‘De overgave van Breda’
Definitieve herovering van Breda door
de Republiek (noordelijke Nederlanden)
1793 - 1813 Bezetting door de Fransen
1828
De Koninklijke Militaire Academie
vestigt zich in het voormalige kasteel
1907 Oprichting aartsenfruit
1940
1944
> 1945
1971
De Vlucht: aan het begin van de
Tweede Wereldoorlog ontvluchten
50.000 Bredanaars de stad
Op 29 oktober bevrijden Poolse
soldaten Breda
Na de oorlog groeit Breda snel:
nieuwe woonwijken, industrie en bedrijven
Tijdens carnaval wordt Breda voor
het eerst Kielegat genoemd
1986 Eerste Singelloop
2002 Opening poppodium Mezz
2007 Grootse viering 100 jaar aartsenfruit
2007
Heropening van eerder gedempte
historische haven
2016 Opening hypermodern treinstation
12

ARCHITECT PASCAL GROSFELD
OVER DE NIEUWBOUW
In de vorige Refresh lichtten we een tipje
van de sluier op. Aartsenfruit is hard bezig
om ruimte te creëren om nog beter te
worden: er zijn ambitieuze bouwplannen
voor het hoofdkantoor in Breda.
Daarover praten we met Pascal Grosfeld,
de man die verantwoordelijk is voor het
architecturale gezicht van aartsenfruit.
Brein van aartsenfruit
“Door de groei van het bedrijf is de huidige huisvesting van
aartsenfruit niet meer toereikend”, licht Pascal Grosfeld toe.
“Om dat op te lossen, breiden we de moderne vleugel uit met
een nieuwe vleugel. In het nieuwe gedeelte komt de commerciële
afdeling, het deel dat ze verlaten wordt de plek van de
boekhouding en ICT.
Zo wordt het paviljoen het brein van aartsenfruit. De boerderij
krijgt een ceremoniële functie. De oude boerderij wordt in ere
hersteld met een mooie keuken, zitplekken en loungeplekken,
een huiselijke, ontspannen sfeer. Hier komen een kantine, spreekkamers
en een zichtbare plek voor de Aartsenfruit Kids Foundation.”
Werken aan eigen ontwerp
“Het is een complexe uitdaging, omdat we de mensen die er
werken kwaliteit willen geven. Ook een uitdaging is het logistieke
verhaal: wat zijn de looplijnen, hoe worden gasten ontvangen,
waar komt de werkplek van Jack, wat is de relatie tussen
verschillende afdelingen?
We hebben voortgebouwd op het oorspronkelijke plan, en hoewel
het mijn geesteskind is, is het niet lastig om mijn eigen ontwerp
aan te passen. Als de tijd voortschrijdt merk je dat zo’n gebouw
kan transformeren, vanwege een wijziging in de behoefte.
Het is interessant om te zien of een gebouw in staat is om te
transformeren zonder dat het ten koste gaat van het concept.
We zijn wijzer geworden door de ervaringen van de gebruiker en
daar houden we rekening mee. Daarbij blijft de signatuur van het
gebouw behouden.”
Patio met unieke lichtinval
De lange zijde van het huidige kantoor is grotendeels van glas en
zorgt voor licht en een uitgesproken sfeer. Met een uitbreiding
aan die zijde komt die lichttoevoer te vervallen.
Signatuur
van het
kantoor
blijft
behouden
Daar heeft Grosfeld een oplossing voor moeten vinden. “In het
hart van het gebouw komt een patio. Die patio wordt onderdeel
van het transparante interieur met een vloer die doorloopt van
binnen het kantoor, naar buiten, de patio. De vierkante patio wordt
voorzien van een grote ronde sparing, waardoor het zonlicht valt.
In het kantoor merk je gedurende de dag dat de zonnestand
verandert en dat de lichtinval dus verandert.”
Samenwerking met binnenhuisarchitect
“Hoewel we ontwerpopgaven integraal aanpakken, hebben we
voorgesteld om binnenhuisarchitect Jan Geysen toe te voegen
aan het team, want samenwerking stimuleert en inspireert.
Specifiek om het nieuwe communicatieconcept nonstopfresh
mede vorm te geven in het interieur.
Met z’n allen werken we aan een geweldig gebouw. We hebben
eerder met Geysen samengewerkt en ook dit keer creëren we een
gesamtkunstwerk.”
In de volgende Refresh geven we opnieuw een update van
de nieuwbouw.
13

Wie zijn nu precies de
mensen die aartsenfruit
tot een succes maken?
oogappel
“Aartsenfruit past goed bij me, omdat de
kernwaarden respect en vertrouwen en de
begrippen orde, netheid en discipline met
hoofdletters worden geschreven”
14

Refresh laat
je uitgebreid
kennis maken met
Marcel Hendriks
Stel jezelf maar voor.
Ik ben 43 jaar en ik woon met mijn vrouw Daniëlle en
onze dochters Sophie van 8 en Suze van 4 jaar in Breda.
Je bent financieel directeur bij aartsenfruit.
Wat houdt dat in?
Het is een heel brede functie. Als financieel directeur bij
aartsenfruit ben ik eindverantwoordelijk voor het beheer
van de financiële risico’s, het voeren van de financiële
administratie en het uitvoeren van het financiële en
IT-beleid. Daarbij geef ik leiding aan het team. Ik stel de
budgettering en financiële rapportages op en onderhoud
de contacten met onze verzekeraars, bankier, fiscalisten,
accountants en belastingdienst.
15

Wat maakt dit werk zo leuk voor jou?
Ik heb een afwisselende en uitdagende baan
bij een toonaangevend, internationaal
opererende organisatie die een sterke groei
doormaakt. Ik kan gerust zeggen dat geen
dag hetzelfde is. Als eindverantwoordelijke
probeer ik processen goed in te richten
zodat de werkzaamheden goed verlopen en
mijn collega’s op de juiste plek zitten.
Iedereen heeft een rol in het team en onder
andere aan mij de taak om ervoor te zorgen
dat mensen met plezier naar hun werk gaan.
Dat vind ik belangrijk én erg leuk.
Verder past aartsenfruit goed bij me, omdat
de kernwaarden respect en vertrouwen en
de begrippen orde, netheid en discipline
met hoofdletters worden geschreven binnen
de organisatie. Dat sluit naadloos aan bij de
manier waarop ik in het leven sta en waarop
ik werk. Net en gestructureerd werken is
cruciaal voor mijn functie.
Wat wil je binnen vijf jaar bereiken of
verbeteren binnen aartsenfruit?
Ik vind het belangrijk dat er een duidelijke
stip op de horizon is voor onze organisatie:
wat willen we bereiken en hoe gaan we dit
realiseren. In wezen gaat het hier om een
simpel en heel natuurlijk proces.
Immers, wat is er normaler dan in het
reguliere werk overleggen over de vraag
‘Wat kan er beter’ en ‘Wat doen we daaraan’.
Hier is een belangrijke rol voor mij als
directielid weggelegd in het motiveren van
medewerkers om waar nodig te veranderen
en de uitvoering van het werk constant te
verbeteren. Mijn focus voor de komende
jaren ligt hierbij op IT.
Hoe wil je dat bereiken en wat heb je
ervoor nodig?
Het continu verbeteren is al een vast
aspect binnen aartsenfruit. Dit doe ik niet
alleen, dat doen wij als team: elkaar
aanspreken, grenzen stellen, continu leren
en verbeteren. Dat betekent ook de juiste
mensen op de juiste plaats zetten en het
invullen van vacatures.
Hoe lang werk je al bij aartsenfruit?
Sinds 1 september 2014.
Welke opleiding heb je gedaan en
waar werkte je voordat je bij
aartsenfruit aan de slag ging?
Ik heb mijn VWO-diploma behaald in
Ede en daarna ben ik met mijn ouders
naar Breda verhuisd. Daar heb ik de
opleiding Accountancy gevolgd aan de
Hogeschool West-Brabant.
Aansluitend heb ik de studie tot Registeraccountant
bij NIVRA-Nyenrode gevolgd.
Voordat ik bij aartsenfruit ging werken,
ben ik als extern accountant werkzaam
geweest bij Deloitte en KPMG, respectievelijk
zes en een half en elf en een half jaar.
Je hebt bij veel bedrijven in de keuken
gekeken. Kun je zeggen waarin
aartsenfruit verschilt met
gelijkwaardige bedrijven in
Nederland?
Als accountant ben ik bij veel bedrijven
geweest om te controleren, analyseren en
te adviseren. Aartsenfruit is een echt
familiebedrijf: het belang van continuïteit
en overdracht tussen generaties werkt
door in de relatie met de werknemers
van aartsenfruit. Waar in het algemeen
dienstverbanden korter worden, zijn
werknemers bij familievennootschappen
vaak tientallen jaren werkzaam, zo ook bij
aartsenfruit. Deze loyaliteit wordt versterkt
door het rechtstreekse contact tussen
directie en personeel. Daarnaast staan
familieondernemers voor een leiderschap
waarbij kordaat en duidelijk wordt
ingegrepen als dit nodig is. Ik denk dat
deze factoren een grote rol spelen in het
zakelijke succes van aartsenfruit.
Wat wilde je als kind worden?
Weet je dat ik me niet meer kan herinneren
wat ik als kind wilde worden? Ik kan me
nog wel mijn twijfel tussen de keuze voor
een economische of technische studie
herinneren. Al van jongs af aan heb ik
affiniteit met rekenen en economie, maar
ook met techniek. Ik wil gewoon graag
snappen hoe iets werkt.
Wat zijn je hobby’s?
Motorrijden doe ik graag, ik doe het al zo’n
vijftien jaar. Helaas heb ik daar weinig tijd
voor, maar mijn Honda staat altijd klaar voor
een mooie rit. Verder ski ik heel graag,
zowel met mijn gezin als met vrienden.
Eén of twee keer per jaar gaan we naar
Italië. Liefst zien we zoveel mogelijk
verschillende plekken. Daarnaast golf
16

ik een aantal keer per jaar. Eens in de week fitness ik samen
met een vriend en eens in de week doe ik aan hardlopen.
Het thema van deze Refresh is ‘Breda’.
Waar denk je aan bij Breda?
Dan denk ik aan lekker op een terrasje zitten op de
Grote Markt. In Breda is altijd wat te doen. In het
gezellige centrum wordt enorm veel georganiseerd:
het Jazzfestival, diverse concerten, de Singelloop en
talloze andere evenementen. En de kinderen kunnen
gelukkig steeds vaker mee.
Je komt oorspronkelijk niet uit Brabant.
Bevalt het in Breda?
Vanaf mijn achttiende woon ik hier en vanaf dat allereerste
moment voel ik me hier thuis. De omgang met mensen is
erg gemoedelijk en contacten worden makkelijk gelegd,
makkelijker dan in mijn geboortestreek. Ik voel me zo goed
thuis, dat ik ook carnaval vier ook al ben ik er niet mee
opgegroeid. Het leuke van carnaval is dat je met vrienden
onbekommerd lol hebt, vaak mensen die ik een tijd niet
heb gezien.
Hoe zou jij Breda aanprijzen bij een buitenstaander?
Breda is een bourgondische, gezellige en sfeervolle stad met
een fraai historisch centrum en voldoende gelegenheid om
met vrienden af te spreken in een bruin café of met het gezin
te genieten in een goed restaurant.
Noem één ding dat je leven mooier kan maken.
Ik ben erg tevreden, maar er is wel een jongensdroom.
Ik zou heel graag een klassieke Porsche 911 willen
hebben.
Met wie zou je wel eens willen dineren?
Daar hoef ik niet zo lang over na te denken: ik zou wel
eens willen dineren met Barack Obama en ik zou hem
vragen naar zijn ervaringen, levenslessen en zijn ‘off the
record’ mening over de huidige president.
Wat is je slechtste gewoonte?
Volgens Daniëlle kan ik moeilijk stil zitten. Ik ben altijd bezig.
Wat is je grootste angst?
Het verlies van naaste familie en goede vrienden.
Welke verleiding kun je niet weerstaan?
Een heerlijke Erdinger Hefe Weisse.
Wat zou je aan deze wereld willen verbeteren?
Ik zou graag zien dat er minder agressie en geweld is.
Met wie zou je een dag willen ruilen en waarom?
Het lijkt me mooi om een dag als komiek door het leven te
gaan. Een dagje ruilen met cabaretier en imitator Jochem
Myjer lijkt me erg leuk.
Heb je een levensmotto?
Ik doe iets goed of ik doe het niet.
17

18

Ralph Behouden houdt Breda wakker!
Met uitzicht op de toren van de Grote Kerk en op steenworp afstand van het stadhuis
spreken we Ralph Behouden, de nachtburgemeester van Breda. Ralph Behouden is
inmiddels de tweede, nadat onder andere Horeca Breda, Dagblad BN De Stem en VVV
Breda enkele jaren geleden het initiatief namen om ook in Breda een nachtburgemeester
te benoemen. “De nachtburgemeester houdt zich bezig met alles omtrent horeca en
nachtleven, maar ook met evenementen die overdag plaatsvinden”, vertelt Ralph.
Drijfveer
Het werk gaat wel wat verder dan het
promoten van het nachtleven. Zo staat
Ralph open voor horecaondernemers die
willen praten over hun moeilijkheden of
juist willen sparren op zoek naar kansen
en mogelijkheden.
Hij denkt graag met hen mee en ze weten
hem steeds beter te vinden. “Ik ken de
horeca goed en de horeca kent mij ook
goed. Voordat ik nachtburgemeester
werd, dacht ik dat ik elk hoekje van de
stad wel kende, maar ik leer juist steeds
nieuwe dingen kennen. En mijn nieuwe
ontdekkingen deel ik dan weer met
anderen.
Het is geweldig om bijvoorbeeld een
minder bekend festival onder de aandacht
van een groter publiek te brengen.
Mijn horizon is heel breed en dat is heel
belangrijk. Breda is een fantastische stad
om in te wonen en te werken, maar ook
om in uit te gaan. Ik heb een groot hart
voor mijn stad. En nu kan ik iets terug
doen door mensen nog meer te laten zien
en genieten van de stad.”
Facebook-volgers
“Ik probeer echt alles te weten te
komen over wat er wekelijks speelt in
het uitgaansleven. En al die informatie
deel ik zoveel mogelijk.” Het echte leven
inspireert, maar Ralph omarmt ook de
moderne technologie.
Een belangrijk middel is Facebook.
“Ik verzamel input over events, concerten,
festivals en dergelijke en die informatie
deel ik via Facebook. Uit de culturele hoek
krijg ik nog te weinig input. Dat is echt
jammer, want daar sta ik heel erg
voor open.
De link tussen horeca en cultuur mag
hechter worden. De hele week door deel ik
informatie en zo tegen het weekend geef
ik mijn weekendtips. Binnen een jaar heb
ik meer dan 7.000 volgers verzameld en
berichten die ik post hebben nu al
snel een bereik van enkele
honderdduizenden mensen.”
Fris en fruitig
Er zijn geen functieomschrijvingen
en doelstellingen verbonden aan de
functie. Ralph krijgt alle ruimte.
“Bij het nachtburgemeesterschap is niets
verplicht, maar ik wil graag positiviteit
verspreiden, laten zien dat horeca voor
alle leeftijden leuk is.
Ik krijg hele gave reacties uit de stad,
maar ik blijf niet stil zitten. Ik heb geen
vastomlijnde plannen, toch zou ik het
leuk vinden om ook de andere kernen en
pleinen in de stad meer te betrekken bij
het uitgaansleven, meer bezoekers van
buiten de stad te inspireren, meer met
cultuur te doen en zelf meer
te organiseren.
Weet je, dit is iets wat ik met hart en ziel
doe. En het geeft me energie om elke
dag weer fris en fruitig aan de dag
te beginnen.”
Filmmaker,
nachtburgemeester
en DEEJAY
“Bij mij loopt alles door elkaar heen: werk,
privé en uitgaan. Mijn eigen bedrijf gaat
voor alles. Ik ben partner bij Dutch Visuals.
We maken films voor grote bedrijven en
grote merken in Nederland. Maar het
nachtburgemeesterschap staat toch wel op
een soort gedeelde eerste plaats.
Overdag werk ik voornamelijk voor mijn
bedrijf, maar er kan altijd een telefoontje
tussendoor komen. Aan de andere kant kan
ik ook ’s avonds werken voor mijn bedrijf,
maar de avonden en het weekend staan
vooral in het teken van Breda en de
DJ-optredens die ik doe. Dat houdt mijn
leven creatief prikkelend.”
fb.me/NachtburgemeesterBreda
19

Ons
verhaal
krijgt
vleugels.
Een jaar geleden zijn we gestart met de nieuwe
campagne nonstopfresh van aartsenfruit. In de
afgelopen maanden zijn er steeds meer items
aangepast aan de nieuwe huisstijl.
Nonstopfresh
Een van de belangrijkste items is de nieuwe corporate
brochure, het verhaal dat wij aan de wereld willen
vertellen. Het verhaal dat dankzij het thema nonstopfresh
vleugels krijgt en in alle uithoeken van de wereld
verteld gaat worden.
Vertrouwen
In de brochure komen de belangrijkste aspecten van
aartsenfruit naar voren. Natuurlijk onze geschiedenis,
onze werkwijze en de verschillende vestigingen. Maar het
belangrijkste hoofdstuk in onze brochure bestaat uit
één enkel woord: TRUST. Het vertrouwen dat we iedere
dag opnieuw krijgen van onze partners en leveranciers.
Dat is de belangrijkste reden dat ons verhaal vleugels krijgt,
of zoals we dat in onze nieuwe campagne zeggen:
Thank you for flying aartsenfruit!
20

O.P. euro.com
Via Chiusa del Bosca, 3
84091 Ba tipaglia (Sa)
CAMPINIA - ITALIA
Tel +39 0828370242
Fax +39 0828370333
www.eurocomgroup.it
NET WEIGHT: 8 X 125
LOT 34/08 CAT. 1
ORIGIN: ITALY
SPRUITEN
Kla se I LVO: Germany
SPRUITEN
Klasse I LVO: Germany
SPRUITEN
Kla se I LVO: Germany
Breda, Venlo, St. Katelijne - Waver, Hong Kong
nonstopfresh
aartsenfruit.com
O.P. euro.com
Via Chiusa del Bosca, 3
84091 Ba tipaglia (Sa)
CAMPINIA - ITALIA
Tel +39 0828370242
Fax +39 0828370 3
w.eurocomgroup.it
NET WEIGHT: 8 X 125
LOT 34/08 CAT. 1
ORIGIN: ITALY
O.P. euro.com
Via Chiusa del Bosca, 3
84091 Ba tipaglia (Sa)
CAMPINIA - ITALIA
Tel +39 0828370242
Fax +39 0828370 3
w.eurocomgroup.it
NET WEIGHT: 8 X 125
LOT 34/08 CAT. 1
ORIGIN: ITALY
O.P. euro.com
Via Chiusa del Bosca, 3
84091 Ba tipaglia (Sa)
CAMPINIA - ITALIA
Tel +39 0828370242
Fax +39 0828370 3
w.eurocomgroup.it
NET WEIGHT: 8 X 125
LOT 34/08 CAT. 1
ORIGIN: ITALY
21

Firma Lens is thuis op de markt
TJAPKO LENS BLIJFT
TROUW AAN ZICHZELF
CUSTOMER
Waar zou
aartsenfruit zijn
zonder klanten? Dan zou
aartsenfruit er inderdaad
niet zijn! Tijd om kennis
te maken met...
SERVICE
Het marktleven is mooi volgens Tjapko Lens. Hij werkt graag
met mensen en is graag buiten. Als eigenaar van de Firma Lens
stelt hij alles in het werk om klanten in de watten te leggen.
Niet overdreven, maar met de bedoeling om ze altijd perfect
te helpen. Mede daarom staat de kwaliteit van groenten en fruit
al generaties lang hoog in het vaandel.
22

Familiebedrijf
Om te beginnen duiken we de
geschiedenis in. Tjapko vertelt:
“De opa van mijn vader is begonnen
met de markthandel en in 2018
zijn we honderd jaar werkzaam als
familiebedrijf. Ik ben nu vierendertig
jaar en werk vanaf mijn zestiende
in de zaak. Toentertijd werd mijn
vader ziek en ben ik sneller dan de
planning was in de zaak gerold.
Maar daar heb ik wel enorm veel van
geleerd. Op jonge leeftijd ben ik
voor de leeuwen gegooid. Dat heeft
me veel gebracht. Ik wist na een paar
jaar precies wat ik wilde: klein blijven,
kwaliteit voorop zetten, direct contact
met de klanten en daardoor heel goed
kunnen aanvoelen wat ze verwachten.”
Geen stapels
“Veel mensen denken bij een markt
aan grote stapels met sinaasappels
en andere producten. We doen het
tegenovergestelde. We kiezen voor
een breed en diep assortiment met
mooie producten en het is zeker
niet onze doelstelling goedkoop
te zijn. Mijn vader was in zijn tijd
al voorvechter van een breed
assortiment met een hoge kwaliteit.
Dus daar kon ik op voortbouwen.
Mensen zeggen altijd: ‘Als je iets
bijzonders en goeds wilt hebben, wat
je nergens kunt vinden, moet je bij de
Firma Lens gaan kijken.’ Dat blijft zo.”
Langdurige samenwerking
Om kwaliteit te waarborgen
werkt Firma Lens uitsluitend met
topleveranciers. “Ik werk met
verschillende leveranciers en
aartsenfruit is één van mijn
belangrijke leveranciers. Weet je
dat mijn ouders al met aartsenfruit
samenwerkten?” Vervolgens legt
Tjapko uit waarom aartsenfruit bij de
Firma Lens past: “Ze hebben een
breed en diep assortiment met hoge
kwaliteitseisen en dat sluit heel goed
aan bij mijn werkwijze. Daarnaast klikt
het onderling.”
Trouw aan zichzelf
“Ik kan en wil het niet iedereen naar
de zin maken en dat doet aartsenfruit
ook niet. Zij maken bewuste keuzes
en die spreken mij aan. Zij zijn trouw
aan zichzelf. Ik ook. Mijn ouders
waren nog geneigd af en toe water
bij de wijn te doen, uit praktische
overwegingen. Dat doet aartsenfruit
niet en ik evenmin. Dat weten de
mensen bij aartsenfruit ook van mij.
Meestal doe ik zelf de inkoop, maar
soms lukt dat niet en dan stuur ik
één van mijn medewerkers naar
aartsenfruit. Ik vraag aartsenfruit de
producten alvast klaar te zetten en
omdat ze precies weten wat ik wil,
komt dat altijd helemaal goed.”
23

Het leukste van mijn
werk is het zoeken
naar mooie producten
voor de juiste markt
en klant
Leukste van de markt
“Het leukste van mijn werk is het zoeken
naar mooie producten voor de juiste
markt en klant. Ik noem dat ‘het spelletje’:
producten zoeken, prijzen bepalen,
vergelijken en kijken of het aanslaat.
Natuurlijk spreekt het gezellige
marktleven me ook aan.
Over het algemeen is het buiten werken
erg leuk. Alleen bij echt koude en natte
dagen is het iets minder, maar die dagen
horen er ook bij. Ik weet niet of ik een
type voor een winkel zou zijn. Nu niet in
ieder geval. Het grote nadeel van een
winkel is dat je de hele week in dezelfde
vijver vist. Bovendien zijn de overheadkosten
hoog en is het moeilijker in te
spelen op veranderingen in de afzetmarkt.
Ik geloof dat de risico’s als marktkoopman
beter te spreiden zijn.”
Een marktdag
“We staan op vier markten: dinsdag en
vrijdag op de Grote Markt in Breda,
zaterdag in het Ginneken in Breda en
woensdag in Etten-Leur. Over het
algemeen begint de dag op marktdagen
om ongeveer vijf uur. Dan halen we de
materialen en de producten op, rijden we
naar de markt en gaan we opbouwen.
We hebben een kraam van zo’n 16 tot 20
meter met 200 à 300 artikelen.
De verkoop duurt meestal tot ongeveer
13.00 uur. Opbouwen en opruimen kost
veel tijd, omdat we een groot verkoopoppervlak
en een ruim assortiment
hebben. In onze bedrijfsruimte en opslag
in Breda vullen we aan, ruimen we op en
bereiden we ons voor op de volgende markt.
Elke maandag en donderdag gebruiken
we om zoveel mogelijk producten te
zoeken en in te kopen.
Dinsdagmiddag kopen we extra producten
in als dat nodig is. Ondernemen op de
markt gaat veel verder dan alleen verkoop.
Er gaat veel tijd zitten in alles behalve
achter de marktkraam staan. Dat maakt
het natuurlijk wel afwisselend.”
24

Toekomst
“Ik wil perse onderscheidend blijven
om langdurige relaties op te bouwen
met klanten. Om steeds weer aan hun
verwachtingen te kunnen voldoen, wil
ik klein blijven. We hebben drie vaste
mensen en soms wat parttimers.
De markt als geheel verandert flink.
Er is veel vergrijzing, maar gelukkig willen
jongere ondernemers specialiseren en zich
onderscheiden. Vooral voor zaken
die niet onderscheidend zijn, blijft het
onverminderd lastig. Voor hen krimpt
de markt. Maar ik ben ervan overtuigd
dat er een mooie toekomst is.
De markt zal kleiner, maar kwalitatief
beter worden. En daarmee aantrekkelijker
voor consumenten.”
Ik wil perse onderscheidend
blijven om langdurige relaties
op te bouwen met klanten
25

Fruit Logistica 2017
Now Boarding!
Normaal gesproken reist de delegatie van aartsenfruit met
het vliegtuig naar Fruit Logistica in Berlijn. Dit jaar besloot
aartsenfruit het eens helemaal anders te doen. Dit jaar
gingen ze met de ‘aartsenfruit-bus’, een in het oog springend
vervoermiddel. Dat bleek goed voor de teambuilding,
het profileerde aartsenfruit heel sterk en het verschafte
Aart Bezemer, Arco van de Klundert, Leo van der Giesen,
Bern Verbeek en Jack Aartsen de nodige mobiliteit in Berlijn.
26

Crew aartsenfruit; Aart Bezemer, Bern van Beek, Leo van der Giesen, Arco van de Klundert.
Crew aartsenfruit
Crew aartsenfruit
aartsenfruit
food&drink
Team Galilee
Brendon Osborn en Jack Aartsen
De Fruit Logistica is aangegrepen om bij
te praten, te ontmoeten en te ontdekken.
Speciaal onderdeel van de trip was de
organisatie van een ‘aartsenfruit food & drink’
in een leuke Berlijnse wijnbar om ontspannen
samen te zijn met relaties. Het beeldverslag
laat zien hoe de sfeer was en geeft een mooie
indruk van de reis. En zoals je ziet speelde de
‘nonstopfresh bedrijfswagen’ een hoofdrol.
Team La Calera
De heren van Ozler Tarim
Basstion Fruit: vader en zoon
Victoria Boesch, Alain de Pauw en Aart Bezemer
27

BREDA LAAT
DE WERELD
Waar een kleine stad groot in kan zijn. Breda heeft aan de wieg gestaan van de wereldwijde
populariteit van dancemuziek. Het startte allemaal met Tiësto. In 1999 brak deze dj internationaal
door en in 2002 werd hij voor het eerst uitgeroepen tot beste van de wereld. Hij herhaalde die
prestatie in 2003 en 2004. Sindsdien heeft hij altijd in de top 5 gestaan. Breda is trots op dit
‘exportproduct’ en toonde dat onlangs door Tiësto uit te roepen tot ereburger van de stad.
Verschillende andere Bredase dj’s volgen het succesvolle spoor en vooral Hardwell valt op.
In 2013 en 2014 werd hij gekroond tot nummer één van de wereld, nu is hij nummer 3.
Ook DJ-duo W&W (13), R3hab (21) en Dannic (70) staan hoog in de top 100.
GROTE
STERREN
Het zijn de grote sterren van vandaag.
Feesten en festivals draaien om hen.
Maar er is meer. Van een nicheproduct
is het mainstream geworden. Zo opende
Tiësto de Olympische Spelen van 2004
in Athene. Bovendien werken talloze
wereldberoemde artiesten intensief
samen met dj’s. Artiesten als Justin
Bieber en Lady Gaga laten hun muziek
mixen of schrijven samen met dj’s hun
nummers. Tiësto werkte al met John
Legend, Flo Rida, Martin Garrix en Busta
Rhymes. Hardwell met Jason Derulo,
Mr. Probz, Armin van Buuren en Maan.
R3hab mixte hits voor sterren als Katy
Perry en Madonna.
SUCCES
VERKLAARD
Het fundament onder het succes is in
de jaren 80 gelegd. In de Bredase club
De Spock hebben talloze lokale dj’s,
waaronder Tiësto, hun eerste plaatjes
gedraaid. Ook vandaag is Breda nog
altijd ‘the place to be’ voor nieuw talent.
Hoe kan dat? Natuurlijk worden jongeren
enorm geïnspireerd door de grote
sterren uit Breda. Verder kent Breda een
atmosfeer in het uitgaansleven die veel
ruimte en kansen geeft aan dj’s. Talenten
kunnen veel draaiuren maken in Breda.
Erg belangrijk, want zonder ervaring heb
je weinig aan talent. Het gaat erom een
zaal aan te voelen en in te kunnen spelen
op de sfeer.
NIEUW
TALENT
Binnen de Bredase dj-scene heerst een
grote saamhorigheid en (beginnende)
dj’s helpen elkaar. Er is geen haat en nijd
en talenten gunnen elkaar het succes.
Dj’s wisselen ervaringen uit, werken
samen in studio’s en bij feesten. Zo gaf
Tiësto ooit Hardwell een helpende hand
en Hardwell begeleidt nu op zijn beurt
jonge talenten. Een nieuwe Bredase ster
aan het firmament is Suyano. Hij treedt
al over de hele wereld op en misschien
ken je zijn werk al: onder de promofilm
van aartsenfruit zit namelijk zijn muziek.
Dus ga snel naar aartsenfruit.com en zet
het geluid hard!
28

DANSEN
29

Voorbereiding
op de grote wereld
Stoere Traktaties, het initiatief van Aartsenfruit Kids Foundation (AKF),
loopt als een trein. Er was plek voor dertig klassen uit de regio Breda en in een
mum van tijd had de stichting deze hoeveelheid aanmeldingen binnen.
Door dat succes is AKF een onderzoek gestart naar de mogelijkheden om het
initiatief ook voor kinderen van groep zeven en acht te ontwikkelen.
Als voorbereiding op de ‘grote wereld’: de middelbare school.
30

SPELBORD.indd 1 04-04-16 14:16
Stoere Traktaties is het lekkerste lespakket voor kinderen van groep
vier en vijf op basisscholen in de regio Breda. Met deze beleving
biedt Aartsenfruit Kids Foundation (AKF) de basisscholen de kans
om kinderen spelenderwijs kennis te laten maken met groenten en
fruit. Naast dat de deelnemende klassen een grote, stoere kist vol
met verhalen, smaakbelevingen en spelletjes ontvangen, maken de
kinderen ook kennis met ’t Fruitzooitje. Dit zijn zes karakters die
bedacht zijn door AKF. De avonturen van ‘t Fruitzooitje sluiten
naadloos aan op de vijf lesmodules.
Het 'Reis om de wereld'
bordspel
Het 'Wie ben ik?'
kaartspel
Werkboekje waarin kinderen
van alles ontdekken over groenten en fruit
Een positieve boost
Sophie: “Tijdens mijn eerste stage bij AKF heb ik ervoor gezorgd
dat de basis van Stoere Traktaties goed is. Zo heb ik onder andere
het werkboek voor de kinderen gefinetuned. Nu onderzoek ik
samen met Floor, als afstudeeropdracht, hoe we ook de kinderen
in groep zeven en acht een positieve boost kunnen geven op het
gebied van gezonde voeding.”
Floor: “Sophie was telkens zó enthousiast over het initiatief
Stoere Traktaties, dat ik ook geïnteresseerd werd in de initiatieven
van AKF. Hierdoor werd ik enthousiast en dat heeft ertoe geleid
dat ik nu ook stage loop bij AKF. Sophie en ik vormen een ideaal
team, want zij heeft gekozen voor de afstudeerrichting waar het
bevorderen van gezondheid centraal staat. Ik heb gekozen voor de
richting productontwikkeling. Dat zorgt voor een versterkend effect.”
Een beleving voor
groep zeven en acht
Floor: “Het uiteindelijke doel van ons onderzoek is AKF te
adviseren over hoe de stichting het beste een beleving kan
ontwikkelen voor kinderen in groep zeven en acht. Aan de hand
van ons onderzoek, hopen wij erachter te komen waar de
interesses van deze kinderen liggen en welke interesses gebruikt
kunnen worden om hen te motiveren een bewuste keuze te
maken. Zo kunnen ze zelf een weloverwogen keuze maken in
de kantine van de middelbare school”
Sophie: “We verwachten de uitkomst van het onderzoek eind
juni te presenteren.”
Bent u benieuwd naar de uitkomst van het onderzoek van
Sophie en Floor? Dat leest u in de volgende Refresh!
Kinderen denken mee
Sophie: “Om erachter te komen hoe Stoere Traktaties het beste
ontwikkeld kan worden voor de groepen zeven en acht, onderzoeken
we eerst waar de interesses van deze kinderen liggen. Wat beweegt
hen?”
Floor: “Om daar achter te komen, maken we gebruik van bestaande
literatuur. Daarnaast willen we met zoveel mogelijk kinderen van deze
leeftijd brainstormsessies houden. Wij vullen zo min mogelijk in, zodat
de kinderen zelf met ideeën kunnen komen. Zo komt de creatieve
aard van de kinderen goed naar boven.”
Sophie: “We willen dat niet met één groep kinderen doen, maar met
kinderen uit verschillende wijken en van diverse scholen in de regio
Breda.”
Floor: “Ja, zo zijn we bijvoorbeeld benieuwd naar hun kennis van
groenten en fruit.”
Sophie: “Daarnaast is het ook interessant om te praten met mensen
die in verbinding staan met deze kinderen, bijvoorbeeld leerkrachten,
schooldirecteuren en onderwijsadviseurs.”
Floor
Sophie
Floor en Sophie Bruijns, studenten voeding en diëtetiek aan
de Hogeschool van Amsterdam en stagiaires bij Aartsenfruit Kids
Foundation.
31

BEKOKSTOVEN:
“Restaurant Breda in Amsterdam
We willen
geen bullshit
op het bord.
De recensies waren opvallend goed. Er wordt
immens veel over gepraat. Het is een must-see.
En als je er wilt eten, moet je dat weken vooruit
plannen. Al met al voldoende aanleiding om naar
Amsterdam af te reizen, naar restaurant Breda.
We spraken mede-eigenaar en chef Freek van
Noortwijk. Net als zijn twee partners afkomstig
uit Breda en samen zetten ze de culinaire wereld
op zijn kop.
Iedereen houdt
van Bredanaars
Aan één van de mooiste grachten van
de stad, de Singel, is restaurant Breda
gevestigd in een historisch grachtenpand.
Het is een oud pakhuis met de sfeer
van een brasserie. De muren zijn hoog
en kaal, de kleuren zijn warm en de
sfeer is ontspannen en uitnodigend.
Het restaurant wordt gerund door drie
vrienden die elkaar kennen sinds de
eerste klas van de middelbare school
in Breda: Guillaume de Beer, Johanneke
van Iwaarden en Freek van Noortwijk.
Toen er een naam moest komen voor
dit restaurant dachten ze nog aan de
naam van hun middelbare school:
het Mencia, ook de naam van een
Spaanse druif. Maar niemand zou direct
de link leggen en daarnaast klinkt het
enigszins als een ziekenhuiskantine.
“We dachten toen: ‘Laten we onze
zaak gewoon Breda noemen, want er
is niemand in Amsterdam die niet van
Bredanaars houdt.’“
Niet bang zijn
Aan Freek van Noortwijk merk je direct
dat hij een liefhebber en harde werker
is. Hij vertelt gepassioneerd, geniet van
zijn keuken, delegeert met gemak en
als er tijdens het interview iets moet
worden geregeld, gaat dat in één
moeite door, want de zaken gaan
continu door. “We zijn nooit van plan
geweest met zijn drieën een zaak te
openen. In Breda werkten we bij een
lunchroom en cateraar. Daar zijn we
erg enthousiast geworden over het vak.
Ook tijdens mijn studie bedrijfseconomie
aan de Universiteit van
Amsterdam ben ik in de horeca blijven
werken. Ik studeerde dan wel, maar ik
ging ’s middags vaak vroeger weg om
naar de Albert Cuypmarkt te gaan om
daar lekkere vis, mooie stukken vlees en
groenten te kopen. Op internet keek ik
filmpjes van Jamie Oliver om te zien
hoe ik vis moest schoonmaken.
Later heb ik bij verschillende restaurants
gewerkt waar ik veel van de chefs heb
geleerd. Maar ik heb vooral heel veel
zelf gedaan. Niet bang zijn, dat is mijn
motto.”
Beste keuze
“Na onze studies is Guillaume kok
geworden bij Daalder in Amsterdam en
hij heeft mij daar ook binnen gehaald.
Ik werd zijn souschef en later werden
we duo-chef. Van daaruit zijn Guillaume
en ik begin 2015 Guts & Glory
begonnen. Dat restaurant was direct
booming en alles draaide heel steady.”
Freek en Guillaume stopten bij Daalder,
Johanneke stopte met haar werk bij een
32

Freek van Noortwijk
“
De
sfeer is belangrijk, we geven gave
personeelsfeesten, gaan met elkaar op stap en
iedereen mag alles proeven, ook de mooie wijnen.
vastgoedbedrijf en zij besloten met zijn
drieën nog een restaurant te openen.
Eind 2015 ging Breda open. “De beste
keuze die we hebben kunnen maken.
Breda draaide ook direct. De aandacht
was enorm en het is vrij uniek dat kort
na de opening de vier grote kranten
artikelen en recensies publiceerden.”
Niet schelden
en tieren
“We zijn er achter gekomen dat wij
drieën kwaliteiten verenigen die goede
bestuurders ook hebben. Niet perse als
individu, maar als team. Guillaume en ik
zijn de chefs en Johanneke doet meer
de voorkant en heeft een groot aandeel
in de wijnen. We hebben in beide zaken
een keukenchef en meerdere souschefs.
Al met al hebben we een geweldig
team. We doen er alles aan om hen zo
goed mogelijk te motiveren. De sfeer is
belangrijk, we geven gave personeelsfeesten,
gaan met elkaar op stap en
iedereen mag alles proeven, ook de
mooie wijnen. Bij ons hoor je geen
geschreeuw zoals je in sommige kook-
programma’s op televisie ziet en hoort.
Het is achterhaald om mensen verrot te
schelden.”
Steeds meer groenten
“Met Breda wilden we het echt anders
doen. Gasten hebben de keuze uit drie
menu’s, maar ze weten niet wat ze te
eten krijgen en er staat zelfs niet bij om
hoeveel gangen het gaat. Je kunt wel
aangeven of je wel of geen vlees of vis
wilt, vegetarische menu’s doen we niet.
Alles wat wij serveren is ontzettend vers,
33

“
We waren een van de eerste in Nederland
die alleen maar menu's serveren.
want iedereen eet min of meer hetzelfde. De kaart is wel continu
in beweging. We gebruiken steeds minder vlees, ook uit
duurzaamheidsoverwegingen, en steeds meer vis. Verder doen
we heel veel met groenten. Dat begint al met de amuses, maar
we bereiden ook veel desserts met groenten. Zo maken we ijs
van alle kruiden die je kunt bedenken: salie, basilicum, dille,
rozemarijn, maar ook van wortel en biet. De tendens is dat de
garingen van groenten anders zijn: meer beetgaar en puur.
Daarbij letten we sterk op het evenwicht in de menu’s. Het mag
niet te zwaar zijn, dus niet teveel koolhydraten. Wat frisse zuren
in het begin en wat stevigere smaken later in de gangen. Less is
more, daar geloven we in.”
Niet kopiëren,
niet imponeren
In één van de recensies stond ‘Zo jong
als ze zijn, de Brabantse tovenaarsleerlingen,
zo volwassen is hun keuken’.
Dat is veelzeggend. “Wij zijn fucking
eigenwijs.
We willen andere chefs niet kopiëren
en gasten niet imponeren met allerlei
kunstjes. We koken simpel. Het zijn
pure en diepe smaken en we doen
geen rare dingen: we willen geen
bullshit op het bord.” In een stad waar
mooie restaurants en succesvolle chefs
komen en gaan, willen Johanneke,
Guillaume en Freek de trends zelf
zetten. “We waren één van de eerste
in Nederland die alleen maar menu’s
serveren.
Zo gelukkig
“We doen de dingen die we gaaf vinden. Ik ben zo ontzettend gelukkig, de hele tijd.
We hebben onze nek uitgestoken en het is een waanzinnig succes geworden. Dat is
ongelooflijk. Voor ons werk komen we ook nog eens op allerlei plekken op de wereld.
Onlangs zijn we in Tokio geweest om research te doen voor een nieuw menu van Guts
& Glory en verder zijn we de afgelopen periode op uitnodiging in Taiwan, Thailand
en Londen geweest om te koken en te adviseren. Het is fantastisch om die dierbare
momenten met mijn beste vrienden te beleven. Ik heb gestudeerd, ik had ook bij een
bank kunnen werken, maar nu zijn we succesvol in iets wat we onwijs gaaf vinden en
samen hebben we super veel geluksmomenten.”
Verder krijg je bij ons in principe maar
één keer bestek, tenzij de gast dit
anders wil. Hiermee voorkomen we dat
we gasten onnodig vaak onderbreken
aan tafel. Zo creëren we een meer
toegankelijke en ontspannen sfeer.
We proberen aan te voelen hoe gasten
bejegend willen worden en we willen
niet te formeel zijn. Hier eet je op het
niveau van een sterrenzaak in een
bruisende entourage voor net iets
minder geld.”
De waardering komt ook van andere
chefs: “Ik heb niet het gevoel dat er
veel onderlinge concurrentie is.
We zijn allemaal bevriend met elkaar
en we eten bij elkaar.”
34

column
“Als rasechte
Bredanaar ben ik
trots op mijn stad”
Maar wat ís dat dan, waar zit ‘m dat in? Is het de onbezorgde jeugd,
mijn nogal luie schooltijd (spieken bij het examen Frans leverde me
een diploma op), is het de warme vriendenkring die ik er opbouwde,
de stikgezellige binnenstad? Of de trots die ik als ‘Bredaos
menneke’ voelde toen ik het letterlijk schopte van jeugdspelertje
tot onderbetaalde semiprof (omgerekend € 7.000 bruto per jaar …)
bij ons ‘goeie ouwe NAC?’ Laat ik vooral de mensen niet vergeten.
Gezellig, passievol, open en vol zelfspot, een typisch Bredase
karaktertrek. Mensen maken de stad. De som der delen, de synergie
van dit al, is hoogstwaarschijnlijk het enige juiste antwoord. Míjn Stad,
zo voelt dat.
NAC hoort bij Breda, zoals Breda bij NAC hoort
Zowel de gemeente als de voetbalclub koketteren graag met ferme
kreten als tegendraads, bourgondisch, saamhorig en zelfbewust. Het
meest tegendraads aan Breda is wellicht de Grote Kerk. Dat zit zo.
Dit prachtige symbool van rooms-katholiek Breda is toch écht een
protestants godshuis getuige de vele koninklijke Nassau’s die er onder
de gangpaden (echt waar) begraven liggen. Zelfs Willem van Oranje
zou er komen te liggen, maar toen hadden de Spanjolen het hier voor
het zeggen. Daarom ligt Willempie nu in Delft.
De kerk is tegenwoordig te huur voor expositie,
bedrijfsbeurs, feestje of borrel
En dat laatste is toch veel gezelliger dan een heilige mis, nietwaar?
Ziedaar de Bredase bourgondische inborst. Bewezen is ook dat
nergens in het Nederlandse betaalde voetbal zo veel bier gedronken
wordt als bij NAC. Bourgondisch, dat zeker, maar béter ga je er niet
van voetballen. Zie de nogal pijnlijk lege prijzenkast. Welgeteld één
landskampioenschap en één bekertje werd er gewonnen in 104 jaar
voetbal. In al die jaren was de saamhorigheid vaak ver te zoeken, er is
eerder een onophoudelijk spoor van vernieling. Torenhoge schulden,
bijna-faillissementen, degradaties, schandalen en vele trainers én
spelers die er, inclusief hun reputaties, sneuvelden. Hup NAC.
Zelfbewust is de gemeente Breda de laatste jaren
welzeker geweest
Plaatselijke politici trokken de stad saamhorig mee in de vaart der
volkeren. Expansie alom, Breda vooruit. De binnenstad kreeg een
facelift, er kwam een hogeschool, een peperduur Chassé-theater,
recent een nieuw station, megabioscoop en tal van hippe musea.
Indrukwekkende architectuur verrees op het Chasséveld, innoverende
bedrijven togen naar de stad.
Onder de naam ‘Kielegat’ viert Breda jaarlijks
het bruisende carnaval. Een aanrader.
Serious Request kwam afgelopen Kerst graag een tweede keer terug.
Komende zomer staat weer volgepland met vele festivals. Dance,
Nederlandstalig, rock, jazz. You name it. De dappere negende stad
van Nederland lééft. Massa’s binnen- en buitenlandse toeristen
stromen tegenwoordig naar ‘de Parel van het Zuiden’. Laatst sprak
een nerveus rondkijkend stel me aan, ‘Monsieur, la route a la grande
église du Breda sil vous plait? Paniek! Vier jaar Frans gehad, maar een
Bredase bek vol tanden …
Breda.
Een ode.
Johan Gabriëls is een echte Bredanaar. Na een
loopbaan als profvoetballer ontwikkelde hij een
maatschappelijke carrière en dat combineerde
hij met het trainerschap van de jeugd van NAC.
In 2016 kreeg hij de kans om in Dubai verder aan
zijn trainerscarrière te bouwen. Hij werkt als jeugdtrainer
onder 17 jaar bij Al Shabab al Arabi Club.
35

MATTI
VAN LOO
WERKT
AL RUIM
10 JAAR IN DE
VESTIGING
ST. KATELIJNE
WAVER
In die jaren bekleedde hij verschillende functies. Afgelopen
zomer diende zich de kans aan om een puur commerciële
functie te gaan doen. Matti was op alle vlakken goed
gekwalificeerd, op één aspect na: zijn Frans was onvoldoende
om de functie succesvol te kunnen doen. Vervolgens heeft
Jack Aartsen hem uitgedaagd met het vooruitzicht van een
traject via de nonnen in Vught en een stage in Frankrijk.
Zo laat aartsenfruit zien dat het de mogelijkheden benut om
hun mensen op de juiste plaats te krijgen.
36

Wat is typisch aartsenfruit? Op welke manier onderscheidt
aartsenfruit zich? In een serie artikelen, onder de noemer
Typisch aartsenfruit, gaan we dieper in op de kenmerken en
het onderscheidend vermogen van dit bedrijf. In voorgaande
artikelen bespraken we de kwaliteitsbewaking,
talentontwikkeling, snelheid, merkenbeleid, assortiment en de
energie van aartsenfruit. Dit keer vertellen we over de manier
waarop we medewerkers prikkelen en hun kennis, ervaring en
wilskracht optimaal benutten.
DAT IS NOU
aartsenfruit
DIT KEER:
TYPISCH
MEDEWERKERS CENTRAAL
“Jack deed me een voorstel:
drie weken intensief
Frans leren bij de nonnen in
Vught en vervolgens
drie maanden naar Frankrijk
om de taal in de praktijk onder
de knie te krijgen”
De uitdaging
Sinds zijn 18e is Matti in dienst bij aartsenfruit, recht uit de
schoolbanken. “Alles wat ik weet, heb ik bij aartsenfruit
geleerd”, vertelt Matti. “Ik ben begonnen als orderpicker.
Na een jaar of zes ben ik in het verkoopgedeelte gaan
werken om de zaak te organiseren en continu te zorgen
voor een goede uitstraling van de zaak. Later ben ik in de
stalverkoop gegaan. Vervolgens ben ik kwaliteitsmedewerker
geworden. En na anderhalf jaar kwam er een
commerciële functie vrij. Iets wat ik echt ambieer.
Helaas sprak ik toen onvoldoende Frans. Aartsenfruit stond
voor de keuze een Franstalige verkoper aan te nemen en
die alles over aartsenfruit en de producten te leren of mij
Frans te laten leren. Toen deed Jack me een voorstel:
drie weken intensief Frans leren bij de nonnen in Vught
en vervolgens drie maanden naar Frankrijk om de taal in
de praktijk onder de knie te krijgen. Ik heb dit thuis met
mijn verloofde overlegd, want het betekende dat ik haar
en mijn twee dochters een hele tijd niet of nauwelijks zou
zien, maar de volgende dag heb ik volmondig ‘ja’ gezegd.”
37

Via de nonnen
naar Frankrijk
“Aartsenfruit heeft de opleiding helemaal
voor me uitgestippeld. In de periode tussen
1 augustus en 16 september ben ik drie
keer een week naar Regina Coeli geweest,
een taalinstituut in Vught in Nederland.”
Het instituut staat ook wel bekend als
‘de nonnen van Vught’. Het is namelijk
ooit opgericht door nonnen.
In de afgelopen decennia heeft het een
geweldige reputatie opgebouwd en is
het enorm gegroeid, maar in de volksmond
hebben mensen het nog altijd over “naar
de nonnen gaan” als ze daar een talencursus
volgen. “Het is een heel intensieve
opleiding”, zegt Matti. “Elke dag van 8 uur
’s morgens tot laat in de avond. Die cursus
was helemaal op mij afgestemd. Ook in de
pauzes praatte ik Frans met de medecursisten.
Als je continu Frans spreekt krijg je een
soort routine en durf je steeds meer.
Dat geeft vertrouwen. Het is ongelooflijk
wat je in drie cursusweken kunt leren.
Ik was super gemotiveerd, dus het
was een geweldige ervaring.”
Tour langs
leveranciers
“Twee weken later, eind september, ben ik
naar Frankrijk gegaan. Daar ben ik tot eind
november gebleven. In die tijd heb ik een
tour gedaan langs verschillende leveranciers
van aartsenfruit in de regio Avignon.
Bij de relaties van aartsenfruit heb ik echt van
alles gedaan. Ik heb aan de lopende band
gestaan bij het controleren en inpakken van
producten, ik heb transporten geregeld, ik
ben met transporten mee geweest en ik heb
in de verkoop gewerkt. Heel divers.
Het maakte me niet uit wat ik moest doen
als ik maar moest praten. Mijn woordenschat
is daar enorm uitgebreid. En mijn vertrouwen
is nog meer gegroeid. De telers vonden het
ook leuk en interessant dat ik er was. Ze zien
hoe aartsenfruit met zijn mensen omgaat en
ik vertelde natuurlijk ook over aartsenfruit.
Belangrijk is ook dat ik nog meer inzicht in
de handel kreeg. Zaken die ik ook weer kan
delen met mijn klanten en collega’s.
Bovendien heb ik me ook als persoon
ontwikkeld. Aartsenfruit heeft veel geregeld,
maar ik moest wel mijn eigen boontjes doppen.”
38

In een
bed and
breakfast
“Het grootste deel van de tijd heb ik in een
bed and breakfast geslapen en dat was ideaal,
omdat zo’n zaak echt uitnodigt tot interactie
en dus tot het spreken van de Franse taal.
De eigenaresse van de zaak heeft me ook nog
veel geleerd. Ze was tijdens de eerste dagen
eigenlijk mijn persoonlijke mentor. We hebben
veel gepraat en ze hielp me op weg.”
Nieuwe start
“Nadat ik terug was uit Frankrijk heb ik nog
twee weken commerciële training in Venlo en
Breda gedaan. Dat leverde weer meer kennis
en inzichten op. En toen was het echt tijd om
te beginnen. Ik had daar heel veel zin in en
het bevalt geweldig. Ik denk dat het andere
jongens ook stimuleert en motiveert.
Ze zien hoe je kunt groeien binnen het bedrijf.
Als ik terugkijk, kan ik alleen maar zeggen dat
ik het zo weer zou doen. Het enige moeilijke
was het missen van mijn verloofde en onze
kinderen. Maar het was de moeite waard.
Ik ben ervan overtuigd dat ik op de juiste plaats
binnen de organisatie zit.”
Bijzondere momenten
“Mijn woordenschat heb ik in Frankrijk enorm uitgebreid.
Op zeker moment had ik mijn enkel verstuikt en het lukte me om
op de spoedeisende hulp van het plaatselijke ziekenhuis
uit te leggen wat ik mankeerde.”
“Ergens tijdens de achtste week in Frankrijk raakte ik in
het weekend in gesprek met iemand op een terrasje. Na verloop
van tijd vertelde ik dat ik in Frankrijk was om de taal te leren spreken
en die man keek me verbaasd aan en zei dat het dan tijd was om naar
huis te gaan. Dat was een geweldig compliment en voor mij
een enorme motivatie. Bewijs dat ik de taal machtig ben.”
39

Breda is de
groenten
en fruit
hoofdstad
van de
wereld.
#nonstopfreshfacts
Bij aartsenfruit gebeurt het. Zeker als het gaat om groenten
en fruit. Wist u bijvoorbeeld dat er bij aartsenfruit dagelijks
meer groenten en fruit worden vermarkt dan er reizigers op
Schiphol worden verwerkt? Dit is één van de nonstopfresh
facts uit de nieuwe, internationale campagne van
aartsenfruit.
Verfrissend
Met de nonstopfresh facts willen we boeren, telers en
potentiële partners wereldwijd laten zien dat aartsenfruit
de internationale gateway is voor groenten en fruit. Iedere
uiting is gebaseerd op een verfrissend feit over aartsenfruit.
40
Zelf staan we daar misschien niet iedere dag bij stil, maar
voor mensen buiten ons bedrijf is het best indrukwekkend
wat wij samen iedere dag weer opnieuw voor elkaar
krijgen.
Trots
Natuurlijk is aartsenfruit meer dan Breda alleen. Maar hier is
het ooit begonnen, en hier vanuit het hoofdkantoor zorgen
we dat groenten en fruit uit meer dan 40 landen hun weg
vinden naar onze afnemers in de Benelux en Azië.
Daar zijn we bij aartsenfruit zo trots op dat de rest van de
wereld het mag weten.

#nonstopfreshfacts
01.We handle
fresh fruit and
vegetables
from over
40 countries.
aartsenfruit.com
When it comes to fresh, aartsenfruit goes the extra mile. We offer everything in the world of fruit and vegetables. Literally.
Every day we make sure that our range of fresh fruit and vegetables from around the world find their way to our customers.
In fact aartsenfruit is the international gateway for fresh fruit and vegetables. With destinations in the Benelux and Asia.
Feel free to get more facts about aartsenfruit on our website or call us at +31(0)76 – 52 48 100 (NL) or +852 39 75 83 35 (Asia).
41

Reisverslag Japan
Land van de
rijzende zon
en enorme
mogelijkheden
Begin februari gingen Jack Aartsen en Menno van Breemen naar
het land van de rijzende zon. Aartsenfruit verzorgt een brede
distributie in meer dan 15 landen in Azië, maar Japan is een land
waar aartsenfruit nog geen voet aan de grond had.
Hopelijk vinden de eerste aankomsten in dit zeer interessante
land plaats als deze Refresh uitkomt. Menno van Breemen doet
verslag van een korte reis naar een veelbelovend land.
Cijfers
Japan heeft een kleine 130 miljoen inwoners en bestaat uit 6.852 eilanden.
De vier grootste zijn Honshu, Hokkaido, Kyushu en Shikoku, samen goed
voor ongeveer 97% van de Japanse oppervlakte. Hokkaido ligt helemaal in
het noorden en staat bekend als een perfect skigebied. Helemaal in het
zuiden ligt Okinawa. Het land heeft een aantal grote distributiesteden voor
groenten en fruit, we bezochten Tokio. Deze stad is qua inwoner aantal de
grootste stad ter wereld, met een kleine 40 miljoen inwoners.
Genoeg potentie dus!
42

Tokio
Eensgezind
Met zoveel inwoners verwacht je dat men erg verschillend is,
maar niets is minder waar. Japanners zijn enorm eensgezind
en houden van een strakke hiërarchie. Als je samen iets gaat
drinken en de hoogste in rang drinkt bier, dan drinkt iedereen
bier. De groepsdruk is enorm, het is dan ook een schrikbarend
idee voor een Japanner om een buitenstaander te zijn;
om buiten ‘de groep’ te vallen.
Er bestaat zelfs een tijdschrift waarin uitgelegd wordt wat je
moet doen om aanvaard te worden in een nieuwe omgeving
(welke kleding je draagt, etc). Wanneer iemand afwijkend
reageert dan valt dit op en wordt dit als ergerlijk ervaren
door de anderen. Zo worden tijdens vergaderingen bijvoorbeeld
opvallend weinig vragen gesteld. Met een vraag geef
je aan dat je iemand in twijfel trekt en dat je je opstelt als
individu.
Goed voorbereid
Gelukkig hadden we al relaties en contacten in Japan
waardoor we goed voorbereid op pad gingen.
We hebben in een aantal dagen veel groothandelsmarkten,
supermarkten en distributiecentra gezien
vol met groenten en fruit, maar ook de Tsukiji vismarkt,
waar de tonijnen geveild worden voor onvoorstelbare
bedragen en we rond de klok van 05.00 uur in de
ochtend aan de rauwe vis zaten!
Contacten zijn gelegd en van beide kanten moeten
we nu gaan werken om ervoor te zorgen dat we het
juiste fruit op de juiste plaats krijgen. We hebben er
veel vertrouwen in om onze reputatie ook in dit land
waar te maken.
Tot in Japan!
43

IJSBERGSLA, KOEIEN ÉN EEN BOERDERIJWINKEL
Ondernemende
Corné Lauwen
staat open voor
vernieuwing
Het draait om Breda, de Parel van het Zuiden, in deze Refresh. Daarom hebben
we een Bredase partner gekozen voor de rubriek ‘Leverancier in beeld’.
Corné en Petra Lauwen leveren al jarenlang ijsbergsla aan aartsenfruit. Aan de
rand van Breda hebben ze een boerderij. Ze telen niet alleen ijsbergsla, maar ze
hebben ook runderen en runnen een boerderijwinkel. In de keuken van de
boerderij spreken we Corné Lauwen. Tijdens het gesprek komt ook zijn
zeventienjarige zoon Koen binnenlopen.
44

Tussenstop en fotoshoot
Corné Lauwen is van het type ‘what you see, is what you get’.
Open, direct en het hart op de tong. Hij vertelt vrijuit over zijn
bedrijf en hun toekomstplannen. Ze werken al ruim 10 jaar samen
met aartsenfruit en dat bevalt prima, want er is wederzijds
vertrouwen. Als Koen zegt dat de samenwerking ook prima
verloopt, omdat zij gewoon de beste teler zijn, verschijnt er een
glimlach op het gezicht van Corné. Het is een vergoelijkende
glimlach van een vader voor zijn zoon. Feit is dat beide bedrijven
goed met elkaar over weg kunnen. Daarom zijn er ook andere
verbindingen. Zo organiseerde aartsenfruit jaren terug een
fietstocht waarbij de boerderij van Lauwen tussenstop was en de
fotoshoot voor een marketingcampagne van aartsenfruit vond
vorig jaar plaats op een akker van Lauwen. Corné is een makkelijke
man en hij staat open voor dat soort zaken.
Populair product
We zijn benieuwd hoe het allemaal begon en Corné vertelt daar
enthousiast over. “In 1990 ben ik begonnen met een gemengd
bedrijf. We hadden koeien en wat ik noem grove tuinbouw:
spruiten, augurken en prei. Uiteindelijk hebben we een keuze
gemaakt voor tuinbouw en richtten we ons op het telen van
ijsbergsla. In het begin op twee hectare en inmiddels hebben we
35 à 40 hectare. Dat is ook de trend in de tuinbouw. Er komen
steeds minder sla-telers, maar ze worden wel steeds groter. Er zijn ook
bedrijven in Nederland met wel enkele honderden hectares sla.
Ja, ijsbergsla is een heel populair product geworden.”
Eerste in het seizoen
“We richten ons intensief op ijsbergsla en daarnaast doen we
een klein beetje spinazie. We zitten hier op lichte zandgrond.
Dat betekent dat we al vroeg in het jaar de eerste sla kunnen
planten en oogsten. Voorheen plantten we de eerste sla rond half
maart en nu al eind februari. En als het weer meewerkt, oogsten
we vanaf eind april. Ik wil graag de eerste zijn met ijsbergsla en
dat lukt ook vaak. Tweemaal per jaar telen we ijsbergsla. De eerste
kleine plantjes van net enkele centimeters planten we dus eind
februari, begin maart. Bij de vroege plant duurt het ongeveer
8 weken voordat ze geoogst kunnen worden, maar naarmate het
warmer wordt gaat het sneller. Dus de tweede ronde kan al in zes
weken klaar zijn. In die periode van 6 à 8 weken groeit het plantje
uit tot een krop van ruim 600 gram.”
Laatste aanplant
“De laatste aanplant vindt ongeveer 20 augustus plaats.
Omdat we elke week planten, hebben we ook vanaf de eerste
oogst, eind april, wekelijks nieuwe oogst. Het is een continu proces.
Al onze ijsbergsla leveren we aan aartsenfruit. Voor hen verzorgen
we dus de oogst, maar ook de kwaliteitscontrole en we verpakken
alles in Hollands Glorie verpakkingen. Daarnaast leveren we onze
producten bij aartsenfruit zelf af. Het is dichtbij en we brengen de
verse oogst gewoon met de trekker naar de loods van aartsenfruit.”
Ander bedrijf
“Al met al hebben we inmiddels een totaal ander bedrijf.
Als sla-teler ben je slechts een deel van het jaar bezig. Met dieren en
een winkel ben je elke dag van het jaar bezig. Maar ondanks het
feit dat het meer werk is, is het zeker de moeite waard. Zeker gezien
de toekomst. We hebben twee zoons. Onze oudste studeert
geschiedenis aan de Universiteit van Leiden en onze jongste heeft
veel interesse in het bedrijf, en dan met name de koeien.
Mijn ambities hebben alles te maken met onze jongste zoon.”
Hoeve Overa
Corné kijkt optimistisch tegen het leven aan en houdt van
vernieuwing: “Deze nieuwe vestigingsplaats is ook een mooie
plaats voor onze boerderijwinkel Hoeve Overa. Vanaf Breda en
Ulvenhout zijn we goed bereikbaar. In de winkel verkopen we kaas
die van onze eigen melk is gemaakt. Verder natuurlijk vlees van
eigen koeien en allerlei streekproducten. Al die lokale producten
spreken tot de verbeelding van consumenten. Sommige van die
producten kopen we bij aartsenfruit.” Dat maakt Corné Lauwen
niet alleen leverancier, maar ook klant. En zo is de cirkel rond.
Melk en vlees
Het ging prima met het bedrijf, maar een paar jaar
geleden begon het toch te kriebelen.
“Groter worden in ijsbergsla spreekt me niet
aan, maar iets gaan doen met vee en een
winkel wél. Een paar jaar geleden hebben
we de boerderij waar we nu zijn gekocht.
Hier mogen we namelijk wel koeien
houden. Nu hebben we onze andere
woning verhuurd, maar op die akkers
verbouwen we nog wel onze sla.
De koeien, het zijn zuivere Fleckvieh
koeien, hebben we voor het vlees
en de melk. Ze produceren iets
minder melk dan melkkoeien, maar
wat betreft vlees leveren ze veel op.
Kenners vinden het heel mooi en
lekker vlees.”
45

- Column vanuit aartsenfruit Asia -
‘Van land tot land’
met aartsenfruit
Asia
Du zhe men, wǒ men zai ci huan ying nin!*
Menno van Breemen is sinds 2012 Commercial Manager bij aartsenfruit Asia in Hong Kong
*Welkom terug bij de column!
Breda City! Wie kent het niet in Azië? Heel veel mensen helaas.
Deze column geeft een kleine insight over onze stad. Breda kan
gezien worden als de bakermat van aartsenfruit. Hier vindt het
bedrijf zijn oorsprong. Bij aankomst op het hoofdkwartier in
Breda zie je een mooie combinatie van vroeger en nu. Traditioneel
en hypermodern. Een nuchter bedrijf met een enorme
drive om de beste te zijn. Wat zijn de verbanden tussen Breda
(en NL) aan de ene kant en China aan de andere kant?
Hoe ziet Breda eruit vanuit de ogen van een Hong Kongnees?
En wat heb ik zelf met Breda?
China en Nederland
In 2017 hebben China en Nederland al 45 jaar diplomatieke
betrekkingen en werken beide landen nauw samen.
De nadrukkelijke aanwezigheid van China op het hoogste
niveau van het politieke en economische wereldtoneel leidt ook
tot een intensievere relatie. Wie kan er nog om China heen
vandaag de dag? Niemand, het is een land met vele beperkingen
en mogelijkheden waar ieder individueel land van zou moeten
proeven in de breedste zin van het woord. Nederland heeft in
China een ambassade in meerdere grote steden.
Nederland heeft een één-Chinabeleid, waarbij het Peking als
enige officiële hoofdstad van China erkent. Taiwan met haar
Taipei wordt dus niet als een apart land gezien.
Breda door de ogen van een Hong Kongnees
Afstand is iets relatiefs dacht ik toen onze partner uit Hong Kong in
Parijs was en langs wilde komen in Breda. Of we hem even konden
komen ophalen met de auto. Het was maar 800 kilometer heen
en terug volgens hem. Vanuit Hong Kong naar zijn geboorteplaats
in China was hij wel 1.750 kilometer onderweg dus
dat zou toch geen probleem moeten zijn. Klant is vaak koning,
maar...
Levensgevaarlijk
Hoe zien de collega’s van aartsenfruit in Hong Kong Breda?
De gevangenis was een prachtig Art Centrum, kinderen in
de bakfiets bij moeders met boodschappen was levensgevaarlijk
en extreem volle terrassen was in hun ogen
lekker rustig. Wat zullen ze denken als ze tijdens carnaval
op bezoek gaan in Breda? En dan ons taalgebruik.
We hebben uitgelegd wat we soms bedoelen: unfortunately
peanut butter (helaas pindakaas) en to glue somebody
behind the wallpaper (iemand achter het behang kunnen
plakken).
Breda versus Hong Kong
Opgegroeid in een klein dorpje net buiten Breda, heb ik zelf
veel tijd doorgebracht in Breda tijdens mijn jeugd.
Sporten, vrienden, familie in Breda en het nachtleven tot in
de late uurtjes. Mijn relatie met deze stad is daarom alom
positief en ook al is het een compleet andere wereld dan
Hong Kong, het heeft beide zijn charme en door me thuis
te voelen in beide steden is het gras steeds groener aan
de andere kant. Het voordeel is dat ik steeds naar huis ga!
Houdoe!
Menno van Breemen
Zusterstad
Breda heeft sinds 2009 een zusterstadrelatie met
de Chinese stad Yangzhou in de provincie Jiangsu.
Dit is een kleine stad in China met slechts 4,5 miljoen
inwoners ... Deze stedenband komt voort uit de officiële
band die de provincie Noord-Brabant heeft met de Chinese
provincie Jiangsu. Breda heeft een actieve stedenband en
goede relaties met de stad Yangzhou. Denk aan jaarlijkse
bezoeken die ook een economisch karakter kunnen hebben
voor bedrijvigheid in Breda. Zo zijn er ook al diverse bezoeken
geweest vanuit onze groenten- en fruitindustrie naar
verschillende landen in Azië.
46

Colofon
Refresh is een
uitgave van
aartsenfruit Breda B.V.
Heilaar-Noordweg 9
4814 RR Breda
Postbus 9555
4801 LN Breda
www.aartsenfruit.com
refresh@aartsenfruit.com
Hoofdredactie
Jack Aartsen
Redactie
Brigitte van der Pluym
Frank Poppelaars
Stefan Verhaar
Agnes Wellen
Copy
Stefan Verhaar
Nicole Roelands
Fotografie
Frank Poppelaars
Creatie &
Vormgeving
Just in Case Communicatie
Etten-Leur
www.just-in-case.nl
SuperRebel B.V.
Breda
www.SuperRebel.com
47

Your career
starts here!
www.aartsenfruit.com