Buiten de Orde 2010 herfst

More documents

Recommendations

Info

uiten de orde herfst 2010 Anarchisme betekent niet: onbeperkte vrijheid In sociale relaties tussen mensen moeten er toch op vrijwillige basis bepaalde sociale normen worden aanvaard, namelijk de verplichting om vrijwillig aangenomen afspraken na te komen. Anarchisme is niet: géén bestuur, anarchisme is zelfregering (of ook wel: zelfbestuur): zelfregering betekent: zelfdiscipline. Het alternatief voor zelfdiscipline is gedwongen gehoorzaamheid, die wordt opgelegd door heersers over hun onderdanen. Om dit te vermijden moeten de leden van elk verbond in vrijheid de regels van hun verbond vastleggen, maar zij moeten die regels, die zij immers zelf maken, dan ook nakomen. Wie de verantwoordelijkheid niet wenst te nemen voor het nakomen van een vrijwillige overeenkomst, zal dan ook de steun van deze vereniging worden ontzegd. Het recht om af te scheiden Tegenover straf voor het schenden van overeenkomsten staat het recht om af te scheiden [en een eigen verbond te vormen]. Het recht van groepen en individuen om hun eigen vorm van vereniging te kiezen is volgens Bakoenin het belangrijkste recht van alle politieke rechten. De afschaffing van dit recht leidt ertoe dat de tirannie opnieuw wordt ingevoerd. Van een gevangenis kun je je niet afscheiden. Afscheiding zal het verbond niet machteloos maken. Mensen met een sterk overheersend gemeenschappelijk belang zullen nu eenmaal samenwerken. [Dat gebeurt vaak spontaan! – JB] Wie meer te verliezen heeft bij afscheiding, zal de onderlinge meningsverschillen weten bij te leggen. En wie weinig of niets gemeen heeft met de collectiviteit, zal de vereniging door zijn afscheiding geen pijn doen, maar zal daarentegen een bron van wrijvingen vermijden en daarom bijdragen aan de algemene harmonie. Het wezenlijke verschil tussen het anarchisme en de staat Er is een groot verschil tussen het anarchistisch concept en het staatsgezag. Het anarchisme spreekt van een vrijwillig aanvaard gezag bij de ruil van diensten, wat het bestuur over dingen inhoudt. Het staatsgezag regeert daarentegen over zijn onderdanen, het volk. Bijvoorbeeld, bij de reparatie van mijn televisie houdt het gezag van de deskundige mecanicien op wanneer het toestel gerepareerd is. Hetzelfde is van toepassing wanneer ik een afspraak maak om de kamer van de mecanicien te schilderen. De onderlinge ruil van goederen en diensten is een beperkte, geen persoonlijke, samenwerkingsrelatie. Maar dat is een relatie die automatisch dictatuur uitsluit. Maar daartegenover staat de staat, een alles in beslag nemend apparaat, dat elk aspect van mijn leven bestuurt, van de ontvangenis tot de dood; ik ben gedwongen om aan al zijn besluiten gevolg te geven, anders krijg ik moeilijkheden, ontzegging van mijn rechten, de gevangenis of zelfs de dood voor mijn kiezen. Hoe vervangen wij de staat? De anarchistische opvattingen zijn niet kunstmatig door anarchisten bedacht. Zij zijn afgeleid van stromingen die al aan het werk zijn. Kropotkin, die de sociologie van het anarchisme beschreef, stelde met nadruk dat het anarchistische ontwerp van de vrije samenleving is gebaseerd op ‘de feiten, die men al verwerft door het leven in de tegenwoordige tijd waar te nemen’ De anarchistische theoretici beperkten zich ertoe om te suggereren dat alle bruikbare organismen in de oude samenleving kunnen worden gebruikt om de nieuwe samenleving op te bouwen. ‘De elementen van de nieuwe maatschappij zijn zich al aan het ontwikkelen in de ineenstortende bourgeoismaatschappij.’ 3 (Marx, Communistisch manifest.) Dat is een fundamenteel beginsel dat door alle stromingen in de socialistische beweging wordt gedeeld. De anarchistische schrijver Colin Ward, geeft dit briljant weer: ‘Wil je de nieuwe maatschappij opbouwen, dan zijn alle materialen al bij de hand.’ De anarchisten trachten de staat niet door chaos te vervangen, maar door uit de natuur voortkomende, spontane organisatievormen. Die doken overal op waar wederkerige bijstand 4 en gemeenschappelijke belangen door onderlinge samenhang en zelfbeheer noodzakelijk werden. Dat komt voort uit de niet te vermijden onderlinge afhankelijkheid van de mensheid en de wil om harmonie te bereiken. Deze organisatievorm is het federalisme. Zonder orde is een samenleving ondenkbaar (dat houdt de term samenleving ook in). Maar de organisatie van die orde is niet het uitsluitende monopolie van de staat. Het federalisme is een vorm van orde die reeds voor de toe-eigening van de samenleving door de staat had bestaan en die roof zal overleven. Er is nauwelijks een enkele organisatievorm die oorspronkelijk niet federalistisch van aard was, voordat zij door de staat werd toegeëigend. Tot op heden zou alleen al een lijst van het uitgestrekte netwerk van plaatselijke, provinciale, nationale en internationale federaties en verbanden, die het geheel van het sociale leven omvatten, met gemak vijf boekdelen kunnen vullen. De gefedereerde manier van organiseren maakt het uitvoerbaar dat alle groepen en federaties van de eenheid en onderlinge samenhang kunnen profiteren, maar tegelijkertijd kunnen zij in hun eigen omgeving autonomie bevestigen en op die manier de reikwijdte van hun eigen vrijheid uitbreiden. Federalisme – synoniem voor vrije overeenkomst – is de organisatie van vrijheid. Zoals Proudhon het stelt: ‘Wie vrijheid zegt zonder federalisme te zeggen, zegt niets.’ Na de revolutie De maatschappij is een uitgebreid samenhangend netwerk van coöperatieve arbeid, en alle diep gewortelde instellingen, die nu op nuttige wijze functioneren, zullen dat in een of andere vorm blijven doen. En wel om de eenvoudige reden dat alleen al het bestaan van de mensheid van deze innerlijke samenhang afhangt. Daaraan is nooit getwijfeld, door niemand. Wat nodig is, is dat zij worden vrij gemaakt van autoritaire instellingen boven de samenleving en autoritaire stelsels binnen de organisaties zelf. Bovenal moeten ze worden aangezet door een revolutionaire geestkracht en het vertrouwen in het creatieve vermogen van het volk. Kropotkin heeft bij de uitwerking van de sociologie van het anarchisme een terrein van vruchtbaar onderzoek geopend; dat terrein is ernstig verwaarloosd door sociale wetenschappers die druk bezig waren met het uitzetten van nieuwe velden van staatsbeheersing. De anarchisten waren voornamelijk bezorgd om de onmiddellijke problemen van sociale verandering die men in elk land zou tegen komen na een revolutie. Juist om deze reden probeerden de anarchisten maatregelen uit te werken om de nijpende problemen aan te pakken die hoogstwaarschijnlijk zouden opdoemen tijdens wat de anarchistische schrijver-revolutionair Errico Malatesta noemde ‘de periode van reorganisatie en overgang.’ Hier volgt een samenvatting van Malatesta’s uiteenzetting over enkele van de belangrijkste vraagstukken. Cruciale problemen kunnen niet worden vermeden door ze te verplaatsen naar de verre toekomst – bijvoorbeeld een eeuw of langer, wanneer de anarchie volledig verwerkelijkt zou zijn en de massa’s uiteindelijk overtuigde en toegewijde anarcho-com- 6
uiten de orde munisten zouden zijn. Wij anarchisten moeten thans onze eigen oplossing kunnen aanbieden; anders spelen we de rol van ‘nutteloze en machteloze kankerpitten’ en grijpen de meer realistische en minder scrupuleuze autoritairen de macht. Anarchie of geen anarchie, de mensen moeten eten en er moet in hun levensbehoeften worden voorzien. De steden moeten worden voorzien en vitale diensten kunnen niet worden verstoord. Zelfs al zouden zij slecht worden voorzien, dan zouden de mensen uit eigen belang niet toelaten dat – zolang zij niet op een betere manier zijn gereorganiseerd – wie dan ook de bestaande voorzieningen stoort, en dit kan niet in één dag worden klaargestoomd. De organisatie van een grootschalige anarcho-communistische maatschappij kan slechts geleidelijk worden bereikt. Namelijk wanneer de materiële voorwaarden het toelaten, wanneer de massa’s overtuigd raken dat ze erbij winnen, en wanneer zij geleidelijk psychologisch gewend raken aan de radicale veranderingen in hun manier van leven. Vrij en vrijwillig communisme (Malatesta’s synoniem voor anarchisme) kan nu eenmaal niet worden afgedwongen. Daarom benadrukte Malatesta dat verschillende economische vormen – collectieven, mutualistische, individualistische – noodzakelijk naast elkaar moesten blijven bestaan, op voorwaarde dat er geen uitbuiting van anderen zal zijn. Malatesta was vol vertrouwen dat het overtuigende voorbeeld van succesvolle libertaire collectieven anderen zal aantrekken in de kringloop van de collectiviteit ... wat mijzelf betreft, ik geloof niet dat er ‘één’ oplossing voor het sociale vraagstuk is, maar een duizendtal verschillende en veranderende oplossingen, op dezelfde manier als het sociale bestaan verschillend is in tijd en ruimte. (Errico Malatesta, Life and Ideas, compiled and edited by Vernon Richards, Freedom Press, 1965.) Maar de anarchisten staan erop dat de productie, de distributie, de communicatie, de ruilhandel en de andere noodzakelijke diensten zonder tekortkomingen voortgang moeten vinden door een ‘stabiele’ organisatie. In onze moderne wereld van onderlinge afhankelijkheid moeten die nu eenmaal op een wereldwijde schaal worden gecoördineerd. En die kan men niet overlaten aan de wispelturige grillen van individuen. Dat zijn sociale verplichtingen waaraan ieder gezond individu moet voldoen, wil hij of zij van de voordelen van collectieve arbeid genieten. Het zou onweerlegbaar moeten zijn dat zulke noodzakelijke, anarchistisch georganiseerde, ‘stabiele’ verbanden geen afwijking zijn van de leer. Zij zorgen ervoor dat het anarchisme als een sociale orde werkelijk haalbaar is. De weg naar de vrijheid op kaart gezet De anarchisten zijn niet zo naïef dat ze de invoering van de volmaakte maatschappij verwachten, die bestaat uit volmaakte individuen. Alsof die op wonderbaarlijke wijze hun ingebakken vooroordelen en ingesleten gewoonten op de ‘dag van de revolutie’ zouden afschudden! We houden ons niet bezig met giswerk over hoe de maatschappij er in de verre toekomst uit zou zien, wanneer uiteindelijk de hemel op aarde bereikt zou zijn. Maar wij houden ons boven al het andere bezig met de vraag: in welke richting ontwikkelt zich de mensheid? Er is geen ‘zuiver’ anarchisme. Er is alleen de toepassing van anarchistische beginselen op de werkelijke feiten van het sociale leven. De ene en enige doelstelling van het anarchisme is de maatschappij in een anarchistische richting te sturen. Slechts zó gezien is het anarchisme een geloofwaardige en uitvoerbare gids naar de organisatie van de maatschappij. Anders is het gedoemd tot utopische dromen, en geen levende kracht. Vertaling Jan Bervoets ‘Zuiver’ anarchisme is een utopie ‘Zuiver’ anarchisme is door de anarchistische schrijver George Woodcock gedefinieerd als ‘de losse en flexibele affiniteitsgroep die geen formele organisatie nodig heeft en anarchistische propaganda voert langs een onzichtbaar netwerk van persoonlijke contacten en intellectuele invloeden.’ Woodcock voert aan dat ‘zuiver’ anarchisme onverenigbaar is met massabewegingen zoals anarcho-syndicalisten, omdat zij stabiele organisaties nodig hebben, juist omdat het zich in een wereld begeeft die slechts gedeeltelijk bestuurd wordt door anarchistische idealen ... en compromissen maakt met situaties van alledag... [Het anarcho-syndicalisme] moet de massaverbanden handhaven van [arbeiders] die slechts op een afstand bewust zijn van het uiteindelijke doel van het anarchisme. (George Woodcock, Anarchism) 5 Zijn deze beweringen juist, dan is anarchisme een utopie: er zal nooit een tijd zal zijn waarin iedereen een ‘zuivere’ anarchist zal zijn en de mensheid zal altijd compromissen met de situaties van alledag moeten maken. Ik wil hier niet mee zeggen dat het anarchisme ‘affiniteitsgroepen’ uitsluit. Integendeel! Vrijwillige organisaties worden nu eenmaal gevormd, ontbonden en opnieuw gevormd in overeenstemming met de wispelturige grillen en verlangens van individuele leden. En juist die oneindige variëteit daarvan is de afspiegeling van individuele voorkeuren. Daarom vormen juist zij de noodzakelijke voorwaarde voor de vrije samenleving. Noten: 1 Van de bloemlezing door Vernon Richards bestaan meerdere niet-facsimile uitgegeven edities. Dolgoff noemt geen jaartal, zodat ik geen pagina-aanduiding kan aangeven. 2 Cursivering door mij. 3 In de Engelse tekst staat society, dat zowel samenleving als maatschappij betekent. De term maatschappij is hier ontleend aan de taal waarin Marx oorspronkelijk schreef. 4 De oorspronkelijke term is mutual aid. Dit is tevens de titel van het standaardwerk van Kropotkin over de evolutieleer, dat indertijd door Gerhard Rijnders is vertaald met Wederkerig dienstbetoon. Dolgoff verwijst uiteraard naar de beginselen die daarin worden uiteengezet. 5 Ook hier is de pagina-aanduiding weggelaten, omdat Dolgoff geen uitgever of jaartal aangeeft. 7
Page 1 and 2: jaargang 21,3e kwartaal, herfst 201
Page 3 and 4: uiten de orde Bajesboten Van dit de
Page 5: uiten de orde De schrijver van deze
Page 9 and 10: uiten de orde Bezuinigingsbeleid ve
Page 11 and 12: uiten de orde detentiecentra waar v
Page 13 and 14: uiten de orde Steun de Negen van Re
Page 15 and 16: uiten de orde Wijven en kerels, pot
Page 17 and 18: uiten de orde De bouw van de muur w
Page 19 and 20: uiten de orde Verdacht… Alles beg
Page 21 and 22: Anarcho Syndicalistische Bond Wat i
Page 23 and 24: uiten de orde NBC. Uit haar verhaal
Page 25 and 26: uiten de orde Black Flame II. Kan e
Page 27 and 28: uiten de orde Ondernemingsraad? Het
Page 29 and 30: uiten de orde Werking Solidariteits
Page 31 and 32: uiten de orde ‘Deze ziekte van de
Page 33 and 34: uiten de orde den nagekomen. Dit is
Page 35 and 36: uiten de orde Consensus Besluitvorm
Page 37 and 38: uiten de orde selecteert individuen
Page 39 and 40: uiten de orde Wanneer er geen goede

Buiten de Orde 2010 herfst

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?