You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
DE VOLKSKRANT<br />
MAANDAG 26 JUNI <strong>2017</strong><br />
De onderneming Economie<br />
23<br />
Directeur Benno Leeser van het familiebedrijf <strong>Gassan</strong> <strong>Diamonds</strong>. Rechts: diamantbewerker Marie-Louise Bartels kijkt naar het resultaat van haar slijpwerk.<br />
Foto’s Marcel Wogram<br />
Schitterende briljanten<br />
Hoe perfecter geslepen, hoe kostbaarder de diamant. De slijpers van familiebedrijf<br />
<strong>Gassan</strong> <strong>Diamonds</strong> weten dat al 72 jaar. Vooral het verkooppunt op<br />
Schiphol draait goed; wachtend op een overstap nemen mensen de tijd.<br />
Door John Wanders<br />
PROFIEL<br />
Bedrijf<br />
<strong>Gassan</strong> <strong>Diamonds</strong><br />
Waar<br />
Amsterdam<br />
Sinds<br />
1945<br />
Aantal<br />
werknemers<br />
500 (incl. parttime)<br />
Jaaromzet<br />
150 miljoen euro<br />
De weg die je<br />
bewandelt<br />
vanuit het<br />
ruwe<br />
materiaal<br />
naar het<br />
eindproduct<br />
heeft iets<br />
magisch<br />
Kom bij Benno Leeser<br />
niet aan met het verhaal<br />
dat laboratoria<br />
met toenemende<br />
nauwkeurigheid synthetische<br />
diamanten<br />
uitbraken die nauwelijks<br />
nog van echte te<br />
onderscheiden zijn. ‘Het is net als met<br />
Rolex, Hermes of Gucci, je wil toch the<br />
real thing’, reageert de directeur van <strong>Gassan</strong><br />
<strong>Diamonds</strong> resoluut. ‘Het verschil is<br />
wel degelijk met het blote oog zichtbaar.<br />
Een synthetische diamant heeft niet dezelfde<br />
schittering.’<br />
Wat is er mooier dan een echte diamant?<br />
Niets, vindt Marie-Louise Bartels,<br />
de playing captain van de diamantbewerkers<br />
bij <strong>Gassan</strong> <strong>Diamonds</strong>. ‘Elke diamant<br />
die Moeder Aarde ons geeft, is uniek’,<br />
zegt ze, en haar ogen stralen. ‘De weg die<br />
je als diamantslijper bewandelt vanuit<br />
het ruwe materiaal naar het eindproduct<br />
heeft iets magisch.’<br />
Ruwe diamant ontstaat tot wel 200 kilometer<br />
onder het aardoppervlak, wanneer<br />
zuivere koolstof onder extreem<br />
hoge temperaturen en zeer hoge druk<br />
kristalliseert. Door vulkanische uitbarstingen<br />
vindt het via kraterpijpen zijn<br />
weg omhoog. Kimberliet, het vulkanisch<br />
gesteente dat diamant bevat, wordt gevonden<br />
in Australië, Rusland, Canada,<br />
Brazilië, Colombia, India en vooral in<br />
Afrika bezuiden de Sahara. Het beperkte<br />
aantal vindplekken op aarde maakt diamant<br />
zeldzaam en kostbaar.<br />
‘Kijk eens door de loep’, zegt Bartels.<br />
‘Het licht valt op het bovenste vlakke<br />
deel van de diamant naar binnen en<br />
landt op het onderste puntje. Het mag<br />
niet weglekken. Het licht moet terugkaatsen<br />
naar alle facetten, dat zijn de geslepen<br />
vlakjes op de diamant. Die moeten<br />
onder de juiste hoek staan ten opzichte<br />
van elkaar en de precies de goeie<br />
vorm en grootte hebben. Dan krijg je de<br />
mooie regenboogkleuren die je wilt<br />
zien. Dan krijgt de diamant zijn bijzondere<br />
schittering.’<br />
Een briljant telt 57 facetten. Bij <strong>Gassan</strong><br />
bedachten ze dat het slijpen nog wel een<br />
aantal stapjes gedetailleerder zou kunnen.<br />
Zo ontstond de ‘<strong>Gassan</strong> 121’, een diamant<br />
met 121 facetten. Het is nu het populairste<br />
product van het 72 jaar oude familiebedrijf,<br />
zegt Leeser. ‘Goed voor<br />
60 procent van onze diamantverkopen.’<br />
Het bewerkingsproces is van invloed<br />
op de verkoopwaarde van een diamant.<br />
Hoe perfecter geslepen, hoe kostbaarder<br />
de diamant. In zijn ruwe vorm oogt een<br />
diamant als een weinig spectaculair<br />
blokje matglas. Dat blokje wordt voorzichtig<br />
doorgezaagd of met een tik gekloofd.<br />
Nooit in twee gelijke helften, zegt<br />
Bartels. ‘Altijd in een groter en een kleiner<br />
deel. Een grote diamant is nu eenmaal<br />
meer waard dan twee kleine.’<br />
Hoe zwaarder de diamant, hoe kostbaarder.<br />
De meeteenheid is karaat − 1 karaat<br />
staat voor 0,2 gram. Ook de kleur is<br />
van invloed op de prijs. Vaakst voorkomend<br />
zijn gelige kleuren. Des te witter<br />
de diamant, des te uitzonderlijker, des<br />
te kostbaarder. De zuiverheid van de diamant<br />
is een volgend criterium bij de<br />
waardebepaling. Hoe minder koolstof -<br />
insluitingen er in een diamant zitten,<br />
hoe zuiverder die is. De koolstofinsluitingen<br />
zijn met het blote oog zichtbaar<br />
als zwarte stipjes of vlekjes. Die kan een<br />
diamantbewerker niet altijd weg slijpen.<br />
Hij moet het gewicht in de gaten<br />
houden, anders slijpt hij zomaar duizenden<br />
euro’s van de waarde af.<br />
Het slijpen gebeurt nog op traditionele<br />
wijze. De bewerker drukt de diamant,<br />
vastgeklemd in een houder met<br />
een loep erop, gedurende een aantal seconden<br />
tegen een draaiende slijpmolen<br />
aan. De draaischijf is ingesmeerd met<br />
olijfolie, met daarop diamantpoeder.<br />
‘Diamant tegen diamant’, zegt Bartels.<br />
‘Hard tegen hard. Diamant is het hardste<br />
materiaal dat we kennen op aarde.’<br />
Voortdurend controleert de diamantbewerker<br />
via de loep het resultaat van<br />
zijn slijpwerk. Vanwege de extreme<br />
hardheid van het materiaal duurt het al<br />
gauw twee dagen voordat een diamant<br />
klaar is voor de sorteerkamer. De verkoopprijzen<br />
variëren van 500 euro voor<br />
de goedkoopste diamant tot zeer incidentele<br />
uitschieters boven de 1 miljoen.<br />
Kers op de taart<br />
Het leeuwendeel van zijn omzet behaalt<br />
<strong>Gassan</strong> met de verkoop van diamanten<br />
tot 25 duizend euro. ‘Alles daarboven is<br />
prachtig, maar niet meer dan de kers op<br />
de taart’, zegt Leeser. Zijn onderneming<br />
draait ‘alweer een tijdje’ zonder verlies.<br />
‘In 2016 hebben we 1,5 miljoen euro verdiend.<br />
De vooruitzichten voor <strong>2017</strong> zijn<br />
beduidend beter.’<br />
Geen passender locatie denkbaar voor<br />
het hoofdkantoor dan de historische<br />
Boas Diamantfabriek aan de Amsterdamse<br />
Nieuwe Uilenburgerstraat. Met<br />
357 slijpmolens was het in de late 19de<br />
eeuw de grootste diamantfabriek van<br />
Europa. Joodse handelaren brachten het<br />
ambacht in de 15de eeuw naar Amsterdam.<br />
De stad verwierf er in de 17de eeuw<br />
wereldfaam mee. In de 20ste eeuw vaagden<br />
de nazi’s de bedrijfstak goeddeels<br />
weg. Ze voerden 90 procent van de Amsterdamse<br />
diamantbewerkers af naar de<br />
vernietigingskampen. Eliazar <strong>Gassan</strong> en<br />
Alida <strong>Gassan</strong>-Smit, de overgrootouders<br />
van Benno Leeser, stierven op 5 oktober<br />
1942 in Auschwitz. Hun oudste zoon Samuel,<br />
Leesers grootvader, wist naar Zwitserland<br />
te vluchten. Na terugkeer in zijn<br />
onherkenbaar veranderde stad besloot<br />
hij de Amsterdamse diamantindustrie<br />
weer op te bouwen. Eind 1945 startte hij<br />
zijn firma Samuel <strong>Gassan</strong> N.V., de voorloper<br />
van het huidige <strong>Gassan</strong> <strong>Diamonds</strong>.<br />
Maart 1990 verhuisde Benno Leeser<br />
het familiebedrijf naar de Boas Diamantfabriek<br />
waar zijn opa als 15-jarige<br />
jongen het vak had geleerd. Het monumentale<br />
pand, in de 20ste eeuw lang<br />
een troosteloze opslagplaats voor balen<br />
textiel, kreeg na de restauratie zijn oorspronkelijke<br />
functie en glorie terug. En<br />
al komt er nu geen stoommachine meer<br />
aan te pas, het ketelhuis en de schoorsteen<br />
aan het voorplein staan er nog.<br />
Het is een komen en gaan van touringcars<br />
op het voorplein. Aan de achterzijde,<br />
die grenst aan een gracht, meren<br />
rondvaartboten af. Jaarlijks komen hier<br />
volgens Leeser 400 duizend toeristen<br />
een kijkje nemen. De hele bedrijfsvoering<br />
is erop ingesteld dat de toeristen na<br />
de rondleiding ter plekke een sieraad<br />
kunnen kopen én meekrijgen met een<br />
door henzelf gekozen diamant erin.<br />
Toeristen, oude adel, nieuwe rijken,<br />
Leeser ziet ze allemaal even graag op Uilenburg<br />
arriveren. Alsook in zijn winkels<br />
op de Dam, in de P.C. Hooftstraat, op<br />
Schiphol en op de luchthaven van Singapore.<br />
Op Schiphol zijn Chinezen ‘by far’<br />
de actiefste kopers, zegt hij, goed voor<br />
30 tot 40 procent van de winkelomzet.<br />
‘Als je onderweg bent en vier uur de tijd<br />
hebt om daar rond te lopen en je ziet een<br />
goed aanbod, dan ben je geïnteresseerd.’
Change language