Verstaan

Omtrent 

MIV:

François-Xavier Bagnoud Center Omtrent MIV: ’n Onderrigmiddel 

■ 

 

■ 

 

Die “Omtrent MIV”-onderrigmiddel is ontwerp ten einde ’n sakgrootte hulpbron te verskaf om 

families en gemeenskapslede te onderrig. Die geïllustreerde inhoud en sakgrootte sal onderrig 

makliker maak en leerders se begrip oor MIV-infeksie en die behandeling daarvan verhoog. 

n Vir diegene wat hierdie middel gebruik, stuur gerus asseblief kommentaar of vrae na: 

info@fxbcenter.org — Director, PACTG International Training Program 

FXB Center, UMDNJ 65 Bergen St., GA 36, Newark, NJ 07101-1709 

Afdeling 1 

Omtrent MIV: ’n Onderrigmiddel François-Xavier Bagnoud Center 

 

 

 

Afdeling 1


Leerdoelwitte 

Hierdie inligting help mens om die 

immuunstelsel ( die ligaam se verdedigings 

meganisme), 

MIV-infeksie en VIGS te verstaan. 

Afdeling 1 


Leer oor: 

■ MIV 

■ Die immuunstelsel 

■ CD4-selle 

■ Hoe die immuunstelsel 

werk 

Afdeling 1 

■ Viruslading 

■ Waarom party mense 

met MIV gesond is en 

ander baie siek is 

■ Hoe jy MIV kry


Ons immuunstelsel 

■ Die immuunstelsel is die liggaam se infeksie-vegter. 

■ Dit help die liggaam om alle soorte siektes, insluitende 

verkoues, griep, longontsteking en MIV te beveg. 

Afdeling 1 


 

Afdeling 1 

 

MIV


■ MIV is ’n virus (kiem) wat jou siek maak. 

Op die bladsy langsaan is ‘n prent wat wys 

hoe MIV onder die mikroskoop lyk. 

■ Hoewel dit groot lyk in hierdie prent, is dit baie, 

baie klein. MIV is so klein dat dit slegs met ’n 

mikroskoop gesien kan word. Die letters staan vir 

M: Menslike 

I: Immuniteitsgebrek 

V: Virus 

Afdeling 1 


 

Afdeling 1 

 

■ Die virus val die 

immuunstelsel aan. 

■ Die immuunstelsel 

verswak mettertyd en 

die liggaam verloor sy 

beskerming teen siektes.


CD4-sel 

■ Al die organe en die bloed in ons liggaam 

bestaan uit klein selle. Selle is baie klein en 

kan slegs met ’n mikroskoop gesien word. 

■ ’n Baie belangrike deel van die immuunstelsel is ’n 

CD4-sel. 

■ MIV val spesifiek die CD4-selle aan. 

■ MIV dring die CD4-sel binne en neem 

dan die werking van die sel oor. 

10 Afdeling 1 


■ MIV gebruik 

die CD4-sel 

soos ’n fabriek 

om meer en 

meer kopieë 

van die virus 

te produseer. 

■ Die nuwe MIV 

virusse word 

in die ligaam 

vrygestel 

Afdeling 1 

©2002 Boehringer Ingelheim GmbH 

11


■ CD4-selle word 

vernietig nadat MIV 

hulle gebruik om 

meer MIV te maak. 

■ Die liggaam se 

immuunstelsel werk 

hard om meer 

CD4-selle te maak. 

©2002 Boehringer Ingelheim GmbH 

1 Afdeling 1 


CD4-sel 

■ MIV vernietig mettertyd die CD4-selle vinniger as 

wat die immuunstelsel nuwe selle kan maak. 

■ Sonder behandeling, veroorsaak MIV-infeksie dat die aantal 

CD4-selle laer en laer daal, wat die immuunstelsel verswak. 

■ Hierdie proses kan verskeie maande tot verskeie jare neem. 

■ Die tyd wat dit neem vir die CD4-selle om 

te verlaag, is verskillend vir almal. 

Afdeling 1 

1


As CD4-selle baie laag word 

■ As daar nie genoeg CD4-selle is nie, 

maak dit die immuunstelsel swak. 

■ Die immuunstelsel word so swak dat dit nie die 

liggaam teen infeksies kan beskerm nie. 

■ MIV vernietig uiteindelik die immuunstelsel. 

1 Afdeling 1 


Afdeling 1 

IMMUUNSTELSEL 

 

 

1


Meting van CD4-selle 

1 Afdeling 1 


■ Dit is moontlik om te weet tot watter mate 

MIV die immuunstelsel beskadig het deur die 

aantal CD4-selle in die bloed te meet. 

■ Dit vereis dat ongeveer ’n teelepel bloed na die 

laboratorium geneem word vir toetsing. 

Afdeling 1 

1


VIGS 

■ VIGS is wanneer ’n persoon se immuunstelsel baie 

swak is. Ons sal later meer hieroor praat. 

1 Afdeling 1 


Normale volwasse CD4-tellings 

Afdeling 1 

 

 

 

 

 

 

1


0 Afdeling 1 


Normale CD4-metings 

in kinders ■ Normale CD4 tellings in kinders wissel volgens 

die ouderdom van die kind. 

 

 

 

■ In kinders jonger as 5 jaar gebruik ons die 

CD4-persentasie (%) om die skade aan die 

immuunstelsel te meet. 

■ CD4 % dui die verhouding van 

immuunstelselselle aan wat CD4-selle is. 

Afdeling 1 

1


Toets vir viruslading 

Afdeling 1 


■ Die hoeveelheid MIV in ’n geïnfekteerde pasiënt se 

bloed kan gemeet word. Dit word die viruslading 

genoem. 

■ Die toets vir viruslading dui aan hoeveel virus 

teenwoordig is om die immuunstelsel te beskadig. 

■ Viruslading word gemeet deur ongeveer ’n teelepel 

bloed te neem. 

■ Wanneer ons die virus meet sê ons 1 virus is gelyk 

aan 1 kopie and 1000 virrusse is 1000 kopieë. 

Afdeling 1


Verstaan die viruslading 

■ ’n Hoë viruslading beteken dat die virus baie aktief is en 

die immuunstelsel vinniger sal beskadig. 

■ ’n Lae viruslading dui aan dat die virus minder aktief is, 

wat die immuunstelsel stadiger sal beskadig. 

■ Suksesvolle behandeling met MIV-medikasies kan die 

viruslading afbring tot minder as 50 kopieë. 

Afdeling 1 


Afdeling 1 

■ LAE viruslading is 

minder as 10,000 kopieë. 

■ HOË viruslading is meer 

as 10,000 kopieë.


Teenliggame waarsku infeksie. 

■ Teenliggame is spesiale proteïne in die bloed wat deur die immuunstelsel 

gemaak word om ’n spesifieke infeksie te beveg. 

■ Mense met MIV ontwikkel MIV-teenliggame gewoonlik 

4-6 weke na infeksie. Dit kan tot 3 maande neem vir 

teenligame om te ontwikkel. 

■ Om uit te vind of ’n persoon met die virus geïnfekteerd 

is, word ’n MIV-toets gedoen wat teenliggame in die bloed 

vind en meet. 

Afdeling 1 


■ Indien ons teenligame in die 

bloed vind dui dit op MIVinfeksie 

en sê ons die 

persoon is MIV- positief.Indien 

ons nie teenligame 

in die bloed vind 

nie sê ons die persoon is 

MIV-negatief. 

Afdeling 1


Vroeë stadiums van MIV-infeksie 

■ ■ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Afdeling 1 


■ In die vroeë staduims van MIV, kan die immuun stelsel 

genoeg CD4-selle maak om die wat vernietig is deur MIV, te 

vervang. 

■ Die persoon sal geen simptome hê nie (asimptomaties). 

Hierdie stadium kan maande tot verskeie jare duur. 

■ Mense met geen simptome is dikwels nie bewus 

daarvan dat hulle die MIV infeksie het nie, maar hulle 

kan nog steeds ander persone aansteek. 

■ Dikwels vind mense eers uit dat hulle die MIV-infeksie 

het wanneer hulle begin siek raak. 

Afdeling 1


Viruslading en CD4-selle 

 

 

 

 

0 Afdeling 1 


■ Soos die siekte vorder raak die im,uunstelsel 

uitgeput en kan dan later nie meer genoeg CD4selle 

maak om die telling normaal te hou nie. 

■ Die immuunstelsel word swakker en siektesimptome 

kan ontwikkel (simptomatiese MIV-infeksie). 

■ Soos wat die viruslading verhoog, daal die aantal CD4-selle. 

Afdeling 1 

1


WGO se MIV-kliniese stadiums 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Afdeling 1 


■ MIV-infeksie vorder deur stadiums. Die 

Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO) 

het ’n stelsel ontwikkel om die verskillende 

stadiums van MIV-infeksie te beskryf. 

■ Mense wonder partykeer oor die verskille tussen 

MIV-infeksie en VIGS. Soos wat stadiums 1–3 aandui, 

kan ’n persoon MIV-geïnfekteerd wees en nie VIGS hê nie. 

■ Al die siektes en simptome wat met MIV en VIGS assosieer 

word is in gedetaileerde tabelle saam met die staduims 

van MIV-INFEKSIE. Dokters en verpleegsters gebruik die 

tabelle om te bebaal in watter staduim van MIV-infeksie dioe 

pasiente is. 

Afdeling 1


VIGS 

V Verworwe—nie geërf 

I Immuniteits—val die 

immuunstelsel aan 

G Gebrek—vernietig CD4-selle 

S Sindroom—’n groep 

simptome of siektes 

Afdeling 1 


VIGS 

■ VIGS staan vir verworwe immuniteits gebrek sindroom. Dit is 

die mees gevorderde stadium van MIV-infeksie. VIGS ontwikkel 

wanneer die immuunstelsel baie erg verswak is 

■ VIGS is ’n groep ernstige siektes en opportunistiese infeksies 

wat baie verskillende dele van die liggaam affekteer, insluitende 

die oë, brein, longe en niere. 

■ Sommige kieme veroorsaak slegs siektes in mense met erg 

verswakte immuunstelsels. Ons noem die kieme oppertunistiese 

infeksies. Die erge verswakking van die immuunstelsel 

wat deur MIV veroorsaak word gee die kieme die geleendheid 

om siekte the veroorsaak. 

Afdeling 1


MIV kan van een persoon na ’n ander 

oorgedra word deur die volgende: 

Afdeling 1 


■ Seksuele kontak, soos onbeskermde (sonder 

’n kondoom) vaginale, anale of orale seks 

met ’n maat wat MIV-geïnfekteerd is 

Onbeskermde seks is die algemeenste roete vir MIV-infeksie. 

Vroue verkeer in besonderse hoë risiko om MIV deur 

seks te verkry. 

■ Die gebruik van geïnfekteerde naalde of ander 

skerp voorwerpe, of om ’n oortapping van MIVgeïnfekteerde 

bloedprodukte te ontvang. 

■ Moeders kan MIV aan hulle babas oordra terwyl hulle swanger is, 

of tydens geboorte of tydens borsvoeding. 

Afdeling 1


 

 

 

 

 

 

 

 

Afdeling 1 


Die risiko van MIV-oordrag deur 

seks kan verlaag word deur: Volg die “ABC’s” van 

MIV-voorkoming 

■ Afskaffing van seks (om nie seks te hê nie) 

■ Wees getrou aan een ongeïnfekteerde maat (om seks te hê 

met een ongeïnfekteerde maat en niemand anders nie) 

■ Kondome: Die korrekte gebruik van manlike en/ 

of vroulike kondome elke keer as jy seks het 

Afdeling 1


MIV word NIE deur die volgende oorgedra nie ■ Hoes of nies 

0 Afdeling 1 


■ Soen 

■ Hande skud 

■ Drink van water by’ 

n publieke kraan 

■ Om deur ’n insek 

gebyt te word nie 

■ Om ’n publieke bad of 

swembad te besoek 

Afdeling 1 

■ Om saam met ’n persoon 

te werk of skool toe te gaan 

wat MIV-geïnfekteerd is 

■ Om kos te eet wat deur 

’n persoon voorberei is 

wat MIV-geïnfekteerd is 

■ Om koppies, glase, borde 

of ander eetgerei te deel 

■ Aanraking of omhelsing 

■ Die gebruik van ’n publieke toilet 

■ Die gebruik van ’n telefoon 

1

Omtrent MIV: ’n Onderriggids vir Families en Gemeenskappe François-Xavier Bagnoud Center 

 

 

 

Afdeling 2

François-Xavier Bagnoud Center Omtrent MIV: ’n Onderriggids vir Families en Gemeenskappe 

Leer oor: 

■ Hoogs aktiewe antiretrovirale terapie (HAART) 

■ Hoe HAART werk 

■ Toewyding 

■ Weerstand 

■ Newe-effekte 

■ Waarom HAART partykeer nie goed werk nie 

Afdeling 2 


Leerdoelwitte 

Hierdie inligting help mense om te verstaan hoe 

behandeling vir MIV werk en party van die probleme 

wat met antiretrovirale (ARV) terapie kan voorkom. 

Afdeling 2


Wat is antiretrovirale terapie? 

■ Medisyne wat MIV beveg word antiretrovirale 

medisyne of antiretrovirale terapie (ART) genoem. 

■ Hierdie medisynes kan nie al die MIV in die liggaam 

vernietig nie, maar hulle kan die hoeveelheid virus 

in die bloed tot baie lae vlakke verlaag. 

■ As dit volgens die instruksies geneem word, beheer 

ARV-medisynes MIV-infeksie, maar genees nie MIV nie. 

Afdeling 2 


Afdeling 2


Doelwitte van ARV-terapie 

 

 

 

 

Afdeling 2 


■ Verlaag die hoeveelheid MIV in die bloed (verlaag viruslading). 

■ Beskerm CD4-selle en stel immuunstelsel in 

staat om te herstel (verhoog CD4-seltelling). 

■ Herstel gesondheid en verlaag die aantal infeksies. 

■ Verbeter lewensgehalte. 

■ Verleng lewe. 

■ Verlaag die kans dat ’n moeder MIV na haar baba 

gedurende swangerskap of geboorte sal oordra. 

■ Vernuwe hoop. 

Afdeling 2


Klasse van ARV-terapie 

Daar is verskillende soorte (klasse) van antiretrovirale 

medisynes wat MIV op verskillende stadiums in 

die lewensiklus van die virus aanval. Hulle is 

■ Nukleosied trutranskriptase inhibeerders 

■ Nie-nukleosied trutranskriptase inhibeerders 

■ Protease inhibeerders 

■ Fusie-inhibeerders 

0 Afdeling 2 


Afdeling 2 

■ 

■ 

■ 

■ 

1


HAART 

■ HAART is ’n kombinasie van antiretrovirale medisynes. Om 

’n kombinasie van verskillende ARV-medisynes te neem is 

baie meer doeltreffend as om slegs een medisyne te neem. 

■ Dit is omdat elke klas medisyne op ’n verskillende plek werk, 

soos die prent aandui. 

■ HAART sluit gewoonlik 3 medisynes of ten minste 

twee verskillende soorte in—soos 2 NRTI’s met 

hetsy ’n NNRTI of ’n PI. HAART is soos ’n bokser 

wat MIV drie keer slaan en beide hande gebruik! 

■ HAART kan MIV verlaag tot baie lae vlakke in die bloed. 

Afdeling 2 


Afdeling 2


Wanneer 

om ARV’s 

te begin 

Afdeling 2 


■ Elke land het sy eie riglyne oor die begin van ARV- 

Terapie. Die riglyne word gewoonlik baseer op die 

aanbevelings van organisasies soos die WGO. 

■ Lande ontwikkel hul eie riglyne vir wanneer en hoe om 

ARV-terapie te gebruik deur beskikbare 

hulpbronne te gebruik. 

■ As terapie oorweeg word, evalueer klinisie (dokters,verple 

egkundiges, gesondheidswerkers) elke pasiënt se stadium 

van siekte, skade tot die immuunstelsel en vermoë om 

aan ’n medisyne-skedule toegewyd (te volg) te wees. 

Afdeling 2


■ Die neem van ARV-medisynes verlaag 

viruslading. Die medikasie verhoed dat MIV 

vermeerder en CD4-selle vernietig. 

■ Om seker te maak dat die medikasie aanhou werk, is dit 

belangrik om al die instruksies van die dokter, verpleegster 

of gesondheidswerker te volg. Die regte hoeveelheid 

medisyne moet op die regte tye geneem word. 

■ Om medisyne presies te neem soos wat dit woorgeskryf is 

word. 

Afdeling 2 


Neem alle 

dosisse. 

Afdeling 2


■ Om dosisse oor te slaan word “nie-toewyding” tot 

terapie genoem. As jy slegs ’n paar dosisse met 

ARV-medisyne oorslaan, kan dit veroorsaak dat 

die medisyne ophou om effektief te werk. 

■ Viruslading verhoog as dosisse oorgeslaan word. 

■ Dosisse wat oorgeslaan word veroorsaak ook dat ’n 

persoon weerstand teen ARV-terapie ontwikkel. 

■ As weerstand ontwikkel, sal die medisynes nie werk nie. 

Viruslading sal verhoog en die CD4-seltelling sal daal. 

Afdeling 2 


Dosisse wat 

oorgeslaan word 

■ As dosisse oorgeslaan 

word, sal medisynes 

dalk nie meer 

doeltreffend 

wees nie. 

Afdeling 2


Eenvoudige stappe kan dit makliker maak om 

elke dosis ARV terapie korrek te neem. 

■ Herinnering om medisynes te neem word makliker as die 

neem van medisynes deel van die daaglikse skedule is. 

■ Ondersteuning van ander kan dit makliker maak om 

medikasie te neem. Die ondersteuning kan van enige 

plek kom, hier is ’n paar voorbeelde: ‘n vriend of vriendin, 

jou gade of maat, ’n ander familielid of kerkgroep en 

natuurlik jou gesondheidswerkers. Sommige mense 

behoort aan ondersteuningsgroepe wat hulle help 

om met toewyding hulle medikasie te neem. 

■ Praat altyd met jou gesondheidswerker oor die probleme 

wat jy ondervind om die medikasie te neem. 

0 Afdeling 2 


Toewyding 

■ Dokters, verpleegsters, 

beraders, familie en 

vriende bied 

ondersteuning vir 

die neem van 

medisynes. 

Afdeling 2 

1


Monitering van behandeling 

Afdeling 2 


■ Die gesondheidsorgspan en die pasiënt wil seker 

maak dat ARV-terapie doeltreffend en veilig is. 

■ Dit is waarom dit belangrik is om vir elke afspraak weer 

die kliniek te besoek sodat die span kan sien hoe die 

terapie werk. 

■ Die gesondheidswerkers sal tydens elge besoek vra of 

daar enige probleme is met die neem van die medikasie. 

Hulle sal ook navraag oor jou algemene toestand en sal 

dalk bloed neem vir jou viruslading en DC4 telling 

■ algemene gesondheid 

■ newe-effekte 

■ viruslading (indien beskikbaar) 

■ CD4-telling (indien beskikbaar) 

Afdeling 2


■ Soos enige medisynes, kan ARV-terapie newe-effekte 

veroorsaak (slegte uitwerkings van die medisyne). 

■ Newe-effekte is meer algemeen kort nadat die 

medikasie begin word. Oor die algemeen is die 

newe-effekte nie ernstig nie en verbeter met tyd. 

■ Ernstige newe effekte is skaars, maar kan baie gevaarlik 

wees. Dit is belangrik vir pasiënte en families om neweeffekte 

te herken en onmiddelik na die kliniek terug te keer. 

■ Mense hou partykeer op om hul medisynes te neem as 

hulle newe-effekte het. Dit is beter om eerder dadelik 

jou kliniek te besoek, die dokter of verpleegster kan 

dan voorstelle maak wat die newe effekte sal verminder 

terwyl die medikasie steeds geneem word. 

Afdeling 2 


Newe-effekte 

■ Alle medikasies kan 

newe-effekte veroorsaak. 

■ Newe-effekte is skaars. 

■ Indien hulle voorkom, 

praat met jou klinikus. 

Afdeling 2


ARV-terapie werk nie altyd goed in die volgende gevalle nie: 

■ As die persoon vergeet om die medisynes 

te neem of staak om die medisynes te neem 

(nie-toewyding). Gebrek aan toewyding is die 

algemeenste rede vir terapie om te misluk. 

■ Ander medisynes of boererate kan met die ARV-terapie 

inmeng. Bespreek dit met jou gesondheidswerker 

voordat jy die medikasie begin neem. 

■ As MIV-siekte te gevorderd is. Die medisynes werk die beste 

as dit geneem word voordat ’n persoon baie siek word. 

Afdeling 2 


Behandelingsmislukking 

■ Oorgeslane dosisse 

■ Virusweerstand 

■ Medisynes nie geneem as gevolg van newe-effekte 

■ Ander medisynes wat inmeng 

■ Gevorderde MIV-siekte 

Afdeling 2


Vir antiretrovirale terapie 

om suksesvol te wees… 

■ Behou alle afsprake sodat die gesondheidswerkers jou 

gesondheid kan evalueer. 

■ Raporteer al die veranderinge in gesondheid onmiddelik 

indien dit tussenafsprake plaasvind. 

■ Indien ’n dosis van ’n ARV-medisyne oorgeslaan word, 

neem die oorgeslane dosis so gou moontlik. As dit naby 

die tyd is vir die volgende dosis, moet slegs 1 dosis 

geneem word, moet nooit 2 dossise gelyk neem nie. 

Afdeling 2 


■ Indien braking plaasvind binne ’n halfuur nadat jy 

die medikasie geneem het, moet die dosis herhaal 

word. Indien die herhaalde dosis ook gebraak 

word, behoort die kliniek gekontak te word. 

■ Indien newe-effekte voorkom, bespreek hulle met die klinikus. 

■ Moenie ophou om ARV-medisynes te neem nie en moenie 

enige nuwe medisyne of boereraat begin sonder om 

veranderings eerste met die klinikus te bespreek nie. 

Afdeling 2


Vir antiretrovirale terapie 

om suksesvol te wees… 

■ Behou alle afsprake sodat die gesondheidswerkers jou 

gesondheid kan evalueer. 

■ Raporteer al die veranderinge in gesondheid onmiddelik 

indien dit tussenafsprake plaasvind. 

■ Indien ’n dosis van ’n ARV-medisyne oorgeslaan word, 

neem die oorgeslane dosis so gou moontlik. As dit naby 

die tyd is vir die volgende dosis, moet slegs 1 dosis 

geneem word, moet nooit 2 dossise gelyk neem nie. 

Afdeling 2 


■ Indien braking plaasvind binne ’n halfuur nadat jy 

die medikasie geneem het, moet die dosis herhaal 

word. Indien die herhaalde dosis ook gebraak 

word, behoort die kliniek gekontak te word. 

■ Indien newe-effekte voorkom, bespreek hulle met die klinikus. 

■ Moenie ophou om ARV-medisynes te neem nie en moenie 

enige nuwe medisyne of boereraat begin sonder om 

veranderings eerste met die klinikus te bespreek nie. 

Afdeling 2

Verstaan

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?