SZ-inFormeel (jan-feb-mrt 2018)

Editie: 01 | Uitgave: januari-maart 2018 | Uitgever: Stichting Staatsziekenfonds
SZ-inFormeel
Werken aan een
“Suikervrij”
Suriname
Healthy 2017
‘Met ons allen
bewust een
gezond leven leiden’
Een SZF-unit
in elk ziekenhuis

Inhoudsopgave
04 Een SZF-unit in elk ziekenhuis
08 Healthy 2017
‘Met ons allen bewust een gezond leven leiden’
12 Borstvoeding, het beste voor uw baby
16 Gezonde recepten tijdens de zwangerschap
19 10 Feiten over borstvoeding
22 Werken aan een “Suikervrij” Suriname
23 OSS jaarlijkse screening van DM patiënten
26 Prikplaatje: Datra Dresi
27 Liefde voor je hart
30 CTSS plus 2017
08
12 22
Editie: 01
Datum van uitgave: december 2017
Uitgever:
Stichting Staatsziekenfonds
Afdeling Marketing & Communicatie
Tekst:
Fotografie:
Vormgeving:
Redactie:
Contact:
S. Witasetra
A. Sisal
G. Jong A Pin
H. Moekaram
M. van der Bok
S. Witasetra
S. Witasetra
J. Veldkamp
M. Helstone
A. Sisal
Stichting Staatsziekenfonds
Afdeling Marketing & Communicatie
Frederik Derbystraat 107 - 111
477-101 ext 407, 414, 450, 457
ma t/m vrij van 7:00u - 15:00u

CEO
corner
Geachte lezer,
In handen hebt u het eerste exemplaar van ons relatiemagazine SZ-inFormeel. Zoals
iedereen heeft ook de Stichting Staatsziekenfonds goede voornemens voor het nieuwe jaar.
Wij willen meer en beter communiceren met onze relaties.
Een relatiemagazine is een veelgebruikt communicatiemiddel om dit doel te
dienen. Voor het SZF is SZ-inFormeel een middel om te communiceren met haar
relaties. SZ-inFormeel is een van de communicatiemiddelen die onze organisatie zal
inzetten om u te informeren over de ontwikkelingen binnen het SZF in het algemeen en de
gezondheidszorg in Suriname in het bijzonder. Voor het SZF als werkarm van het
Ministerie van Volksgezondheid is namelijk een taak weggelegd om u geïnformeerd te
houden over alles wat met de gezondheidszorg te maken heeft. Dit doen wij om
er voor zorg te dragen dat u de juiste wegen weet te bewandelen in geval van
ziekte, maar meer nog om te helpen bewerkstelligen dat u gezond blijft. Het
spreekwoord ‘Voorkomen is beter dan genezen’ zegt het al: wij constateren maar al
te vaak dat de weg naar het SZF pas gevonden wordt wanneer ziekte aan de deur klopt.
En dat is jammer, want in veel gevallen had ziekte voorkomen kunnen worden als men
preventief te werk was gegaan. In het kader van preventie zullen we dan ook nauwgezet
een gezonde leefstijl promoten. Wij zullen u stimuleren tot proactiviteit op het gebied
van uw gezondheid. Voor ons ligt de nadruk op zorg in plaats van op ziekte. Daarom luidt
onze slogan ook ‘Uw trouwe zorgpartner’.
Ik wens u een gezond 2018 toe.
Veel leesplezier.
Rick R. Kromodihardjo
Algemeen directeur
3

EEN
SZF-UNIT
IN ELK
ZIEKENHUIS
Tegenwoordig staat er in elk ziekenhuis een unit van de Stichting Staatsziekenfonds. De SZF-units
staan garant voor het optimaliseren van de dienstverlening aan de SZF-verzekerden. De noodzaak
voor het opzetten van deze units ontstond vorig jaar na de overheveling van de basiszorggroep naar
het SZF. Door deze overheveling is het aantal verzekerden in een heel korte periode verdubbeld met
gevolgen voor zowel het SZF als SZF dienstverleners. Het SZF achtte het om die reden noodzakelijk zijn
dienstverlening eveneens uit te breiden en de ziekenhuizen te benaderen om de mogelijkheden te
bespreken voor het opzetten van SZF-units ter plaatse. Deze zouden moeten functioneren als
intermediair tussen de SZF-verzekerden, dienstverleners verbonden aan de ziekenhuizen en het
ziekenhuis zelf. De gesprekken zijn toen heel positief verlopen. Intussen bestaan de SZF-units precies
een jaar en hebben zij volgens het hoofd van SZF Filialen & Units, mevr. S. Hardajal, hun nut bewezen
aan de samenleving . De units zijn vooralsnog open van maandag t/m vrijdag van 7:00u tot 15:00u.
4
4

Onze vriendelijke medewerkers staan klaar om u van dienst te zijn!
Diensten van de SZF units
1. het aanvragen van garantiebrieven voor (poli-) klinische
opname, dagbehandeling, dagprocedure en chemotherapie.
Geldt voor de BaZo-verzekerden.
2. het ophalen van betalingsformulieren* voor:
- oogheelkunde: Vitrectomie en Bearveldt
Glaucoom Implant (BGI)
- neurochirurgie (hernia operaties en operaties aan de schedel)
- cardiologie: pacemaker
- cardiochirurgie
- kunstgewrichten (knie- en heupprothese)
- chemotherapie (niet op de SZF-prijslijst)
- laparoscopische cholecystectomie (kijkoperatie van de galblaas)
*De verzekerde moet hierbij een eigen bijdrage voldoen.
3. het indienen van ontheffingsaanvragen voor geneesmiddelen
4. het ophalen van diverse formulieren voor de aanvraag van:
- thuiszorg
- verzekeringen
- ontheffing van geneesmiddelen
- Armulov-uitzendingen
5. informatie over onze verzekeringen
6. alle vragen betreffende restitutie, scan | MRI, ontheffingen of
onderzoekingen
5

SZF Unit Academisch
Ziekenhuis Paramaribo
Flustraat
Tel: 442-600 of
442-222 ext. 552
SZF Unit
Diakonessenhuis
Zinniastraat 64
Tel: 497-529 of
427-288 ext. 9011
SZF Unit
‘s Lands Hospitaal
Tourtonnelaan 3
Tel: 473-655 ext 2227
SZF Unit
St. Vincentius Ziekehuis
Koninginnestraat 4
Tel: 471-212 ext. 463
SZF Unit
Mungra Medisch
Centrum
Annastraat 35
Tel: 212-790
6

Met de tussenkomst van de units is de hospitalisatie-aanvraagprocedure bij
basiszorgverzekerden eenvoudiger geworden. Wanneer de verzekerde behoefte heeft aan ligdagen, dient
deze het “ziekenhuis opnameformulier” in bij de SZF-medewerker ter plekke. Terwijl de verzekerde wacht,
maakt de medewerker contact met het hoofdkantoor, afdeling Medische Dienst. Het formulier wordt
gecontroleerd en aan de hand van de gegeven informatie, door de arts of specialist, wordt het aantal
ligdagen toegekend. Vervolgens verstrekt de SZF-medewerker een garantiebrief ter bevestiging van de
toegekende ligdagen. Met de tussenkomst van de SZF-ziekenhuis unit hoeven verzekerden dus niet meer naar
het hoofdkantoor om goedkeuring voor hospitalisatie aan te vragen.
Dit geeft echter geenszins aan dat de units slechts tot dienst zijn van basiszorgverzekerden. Personen
met een SZF vrijwillige verzekering en verplichte verzekering zoals overheidsdienaren, kunnen er ook
langslopen voor informatie en assistentie. Aanvragen voor thuiszorg kunnen er ook worden gedaan. In
gevallen waarbij verzekerden bijv. na hospitalisatie behoefte hebben aan thuiszorg, kunnen de aanvragen
ingediend worden bij de medewerkers van de SZF-units. Deze handelen de aanvraag verder af voor
de verzekerden.
Hetzelfde geldt voor geneesmiddelen waarvoor een machtiging nodig is alvorens deze worden gedekt
door het SZF (ontheffingen). Alsook bij enkele chirurgische ingrepen waarbij een eigen bijdrage van de
verzekerde vereist is. Verzekerden zijn bij de units verder terecht voor informatie, ontheffingsformulieren en
betalingsformulieren. De aanvragen worden zoveel mogeljik afgehandeld terwijl de cliënt wacht.
Het hoofd van SZF Filialen & Units,
mevr. S. Hardajal, geeft aan dat de
dienstverlening gefaseerd wordt uitgebreid
met gemak voor de cliënt in gedachten. Het
SZF wil veel veel meer betekenen voor zijn
dienstverleners en degenen die naar het
ziekenhuis komen voor medische zorg .
Hoofd van de afdeling Filialen & Units
mevr. Shashikala Hardajal
7

HEALTHY 2017
’Met ons allen bewust een gezond leven leiden’
Met het thema ‘Healthy 2017’ beoogt het SZF niet
alleen het verstrekken van gezondheidsinformatie via
de media maar ook het kosteloos beschikbaar stellen van
professionele sportinstructeurs en diëtisten waar het
SZF-personeel terecht kan voor begeleiding. Met een
diversiteit aan programmaonderdelen raakt het SZF
tegelijkertijd meerdere vlakken van de preventieve
gezondheidszorg. Volgens drs. Sharon van Engelen is dit
exact wat het SZF beoogt met Healthy 2017. Als hoofd
van de afdeling Preventie bracht zij dit programma aan het
begin van het jaar op gang en neemt zij ook het voortouw
in het ontwikkelen en uitvoeren van passende activiteiten.
Hoofd van de afdeling Preventie
drs. Sharon Van Engelen
Healthy 2017 is een
gezondheids
programma
dat geïnitieerd is
door het SZF
met de focus op
preventie
en met als doel de
totale Surinaamse
gemeenschap
bewust te maken
van de voordelen
van een gezonde
leefstijl.
Afslankprogramma
Het eerste onderdeel van Healthy 2017 omvatte een
afslankprogramma voor het SZF personeel dat eind april
met succes is afgerond. Met zijn allen is de groep meer
dan 200 kg afgevallen. Gemiddeld komt dat neer op 5.7
kg per persoon. Degene met het grootste gewichtsverlies
raakte 16.5 kg kwijt en de hoogste reductie in vet is 8.6%
geweest.
S
8

De participanten mogen heel trots zijn met deze behaalde prestaties geeft drs. Van Engelen aan.
Wereldwijd is het gangbaar dat 6% tot 8% vetreductie ten doel wordt gesteld bij afvalprogramma’s. En tijdens dit
programma is dit doel, door de inzet van deelnemers en begeleiders, dan ook bereikt.
Voor de groep, die meedeed aan het afslankprogramma, verliep de weg naar succes niet zonder horten en
stoten. Dit was duidelijk te merken aan de grootte van de groep. Die bestond bij de start uit 46 personen,
maar geleidelijk aan nam het aantal af naar 35 die tot het eind hebben doorgezet. Daarom zetten de
diëtisten en begeleidende arts zich eveneens in om het personeel op alle mogelijke manieren te motiveren.
Op basis van de ervaring die drs. van Engelen met de groep heeft opgedaan, concludeert zij dat de grootste
uitdagingen ‘onvoldoende bewust zijn over gezond leven’ en een ‘ongezond voedingspatroon’ zijn
geweest. De diëtisten van Mens Sana Praktijk Centrum, sportinstructeurs en de begeleidende arts wisten
dit maar al te goed. Daarom hebben die zich vanaf het begin met complete toewijding gericht op het
ondersteunen en begeleiden van alle deelnemers. De verleiding om weer in het oude leef- en voedingspatroon te
vervallen is altijd groot. Om die reden moeten participanten steeds bewust gemaakt worden van gezond
leven en regelmatig bewegen, zodat zij zelfverzekerd beslissingen kunnen nemen die bevorderend zijn voor
hun gezondheid. In het bijzonder de diëtisten wisten met de juiste motivatie het personeel een duw in de
rug te geven om de gezonde weg te blijven bewandelen.
Samen Zorgeloos Fit
9

Op de vraag waarom voor het SZF-personeel zo een
intensief programma is ontwikkeld, is drs. Van Engelen
van mening dat als de Stichting Staatsziekenfonds
gezondere en fittere Surinamers wilt, het belangrijk is dat
het SZF eerst intern begint. Zij informeert alvast dat het
voor het personeel niet stopt bij het afslankprogramma.
Het ligt in het vooruitzicht dat er binnenkort elke dag een
sportinstructeur aanwezig zal zijn om na het werk lekker te
sporten. En voor het gemak zullen de sessies steeds
verzorgd worden op het hoofdkantoor.
Mini gezondheidsbeurs; Samen Zorgeloos Fit en
Informatie dag te Meerzorg
In het kader van Healthy 2017 is het SZF ook naar de
samenleving toe actief. Met een tevreden gevoel wordt
teruggekeken naar een geslaagde mini gezondheidsbeurs in de
Congreshal, een Informatiedag te Meerzorg (Commewijne)
en voorziet het SZF, in samenwerking met Taurus media,
de gemeenschap wekelijks van relevante
gezondheidsinformatie via het programma My Lifestyle.
De leuze zoals gehanteerd tijdens deze mini
gezondheidsbeurs, Samen Zorgeloos Fit, geeft één van
de kerngedachten weer van Healthy 2017; Wij moeten
elkaar helpen om gezond en fit te worden en blijven. Het
woord Samen refereert aan elke Surinaamse burger en/of
organisatie die een actieve rol vervult binnen de
preventieve gezondheidszorg. Met diverse instanties
waaronder Stichting Lobi, het Ministerie van
Volksgezondheid, One Stop Shop en Psychiatrisch
Centrum Suriname, wordt continu samengewerkt om de
waardevolle boodschap, over het belang en de voordelen van
preventieve gezondheidszorg over te brengen op de
samenleving.
Testimonial
Mevr. Anita Imamdi is reeds
20 jaren in dienst bij het SZF
en juicht het
gezondheidsprogramma
volledig toe.
In februari gaf zij gehoor aan de
oproep tot deelname aan het
onderdeel sport. Alhoewel zij
geen behoefte had aan
begeleiding van de diëtist,
vond zij het geweldig dat die
optie wel geboden werd.
“ Niets is prettiger dan, op mijn
werkplek Zumbalessen volgen
na een lange werkdag. Ik voel
hoe mijn lichaam zich ontspant
en mijn conditie geleidelijk aan
beter wordt.”
10

U
verdient
de beste
glimlach
Sluit vandaag uw Tandartsenverzekering af bij het SZF
Pakket A
Hierbij declareert de tandarts bij
het SZF de verrichtingen tot een
maximum bedrag van
SRD 800,-
Betrokkene moet in het bezit zijn
van een
saneringsverklaring afgegeven door
een van de onderstaande
tandartsen.
SRD 35,- p/mnd
Pakket B
Tandheelkundig pakket:
- 1x controle
- 1x tandsteen verwijderen
- 1x rontgen foto
- 3x vullingen
- 2x extracties eenvoudig of
gecompliceerd
SRD 60,- p/mnd
Pakket C
Tandheelkundig pakket:
- 1x controle
- 1x tandsteen verwijderen
- 2x vullingen
- 2x extracties eenvouding
SRD 50,- p/mnd
Tandartsen
Paramaribo
1. drs. Alberga A. Estreliastraat #48 tel. 430-555
2. drs. Gooswit. J.P. Zinniastraat #61 tel. 499-764
3. drs. Hendrison L.P. Flemingstraat #29 tel. 459-694
4. drs. Hoogvliet R. Frederik Derbystraat #69 tel. 477-693
5. drs. Jessurun D. Grote Hofstraat #10 tel. 472-311
6. drs. Kanhai K.K.P. Eduard Brumastraat #18 tel. 471-637
7. drs. Ramdas M. Martin Luther Kingweg #97A tel. 481-302
8. drs. Terborg R. Rust en Werkweg #9 tel. 483-380
9. drs. Tjin A Kwie S. Peter Bruneslaan #15-17 tel. 498-282
10. drs. Vasconcellos G. Heerenstraat #38 tel. 520-510
Wanica
11. drs. Hendrison L.P. Indira Ghandiweg #845E tel. 762-0027
Nickerie
12. drs. Hendrison L.P. Gouverneurstraat #14 tel. 232-555
11
ADVERTENTIE

BORSTVOEDING
Het beste voor uw baby!
‘Samen sterk voor borstvoeding’ zo luidt het thema
van de 25ste herdenking van Wereld Borstvoeding Week.
Een geweldig thema voor iedereen die met borstvoeding te
maken heeft. “Samen sterk” in de ruimste zin heeft
betrekking op: de kraamverzorgers die ouders aanleren op de
juiste manier voor hun baby te zorgen tot werkgevers die in hun
organisatie het beleid vaststellen rondom zwangerschap.
Reeds jaren is de Stichting Borstvoeding in Suriname
(StiBoSu) actief bezig de bewustwording omtrent
borstvoeding te vergroten onder de totale gemeenschap.
StiBoSu vervult een belangrijke rol in het verschaffen van
informatie, begeleiden van moeders en trainen van mensen
in heel Suriname over het belang van borstvoeding geven.
De minister van Volksgezondheid, dhr. ing. Patrick
Pengel, had de eer om op 1 augustus 2017 de gebruikelijke
opening te verrichten van de Wereld Borstvoeding Week
(WBW). Dit gebeurde op het terrein van het Bureau voor
Openbare Gezondheidszorg (BOG). De WBW loopt elk jaar
van 1 tot 7 augustus. Na de officiële opening van de minister
werd de dag vervolgd door een ééndaagse minibeurs, waarin
onder andere de verschillende ziekenhuizen, de Stichting
Arbeidsmobilisatie en Ontwikkeling (SAO) en andere
instellingen participeerden. Diverse muloscholen zijn
ruim vooraf benaderd om aanwezig te zijn, omdat
StiBoSu het belang van borstvoeding reeds in een vroeg
stadium bij de jeugd onder de aandacht wil brengen. Zo zijn
deze studenten te weten gekomen bij welke organisatie zij
terecht zijn voor de juiste informatie omtrent borstvoeding
ten behoeve van studiedoeleinden, maar ook als nuttige
informatie voor wanneer zij later zelf ouders zijn. Naast de
minister van Volksgezondheid waren
aanwezig de BOG-coördinator, dhr. P. Ritoe, en
vertegenwoordigers van de PAHO en het UNICEF. De
aanwezigheid van deze functionarissen bij de opening van de
WBW onderstreept het belang van het thema ‘Samen sterk
voor borstvoeding’.
Carmen Scholsberg, gepensioneerd
gezondheidsdeskundige bij StiBoSu, gevraagd naar het belang
van borstvoeding voor baby’s, geeft aan vol vertrouwen te
kunnen bevestigen dat moedermelk niet nagemaakt kan
worden.
“Alhoewel er zoveel producten op de markt zijn die er op
lijken, zijn deze absoluut niet te vergelijken met
moedermelk. Melk die gemaakt wordt in de borst van
de moeder heeft de unieke eigenschap automatisch van
samenstelling te veranderen naarmate de baby groeit.
De samenstelling wordt dus aangepast aan wat de baby
op een bepaalde leeftijd nodig heeft om goed te kunnen
groeien en beschermd te blijven.”
Moedermelk is volledige voeding voor baby’s. Daarom
heeft een baby in de eerste 6 maanden na de geboorte geen
aanvullende voeding nodig, want dan is de productie van
moedermelk in volle gang. Dit is één van de belangrijkste
feiten over borstvoeding die StiBoSu steeds meeneemt in de
promotie en één van de redenen waarom de stichting
moeders motiveert om borstvoeding prioriteit te geven
boven flesvoeding.
“Echter, om haar baby goed te kunnen voeden, behoort
de moeder ook te letten op haar voedingspatroon.
Moeders moeten een gezond en
gevarieerd voedingspatroon volgen; voldoende eiwitten,
groenten, vis en vlees. Bij vegetariërs zijn goede
vleesvervangers van belang.”
12

SAMEN STERK VOOR
BORSTVOEDING
13

Werkende moeders en borstvoeding
Wanneer het zwangerschapsverlof is verlopen, is het
voor werkende moeders weer tijd om aan de slag te gaan
met hun werkzaamheden. Ouders nemen crècheleidsters
of familieleden in vertrouwen om bij hun afwezigheid
te zorgen voor de baby. Nu kan de vraag gesteld
worden of het wel mogelijk is om in deze situatie
het geven van borstvoeding voort te zetten. Volgens
StiBoSu is het wel mogelijk een baan te combineren met
borstvoeding geven. Vooral wanneer moeders
gemotiveerd zijn, lukt dit heel goed. Moedermelk af
kolven is een heel goede optie en gemakkelijk aan te
leren. In een vroeg stadium kunnen moeders
proberen melk af te kolven, zodat het lichaam
langzamerhand hieraan gewend raakt. Ook de baby kan
er zo aan wennen om te drinken uit de fles of een
speciaal daarvoor bestemde kan. Als de moeder
afwezig is, kan de baby dan toch gevoed worden met
moedermelk. Moeder die willen beschikken over een
kolfapparaat kunnen hiervoor terecht bij
StiBoSu. Zij ontvangen dan de nodige begeleiding in het
gebruik van het kolfapparaat.
Tips voor bewaren
van moedermelk
Moedermelk moet opgeslagen worden in een schone,
stofvrije verpakking. Plak altijd een etiket op de
verpakking waarop de datum en het tijdstip van
afkolven zijnaangegeven. De melk dient bewaard te
worden op kamertemperatuur tussen 19 en 22° C. Bij
plaatsing in de koelkast, liever niet in de deur doen. Dit
in verband met het ontstaan van temperatuurschommelingen
door het openen en dichtdoen van de kast.
De temperatuur van de koelkast ligt tussen 0 en 4° C.
Onderstaand tips over de houdbaarheid van
moedermelk in verschillende stadia.
(Colostrum is de eerste voeding die wordt gevormd na
de bevalling)
• Colostrum kamertemperatuur: tot 12 uur
• Colostrum koelkast: tot 8 dagen
• Verse moedermelk kamertemperatuur:
tot 10 uur
• Verse moedermelk koelkast: tot 8 dagen
“Melk die gemaakt wordt in de borst van de
moeder heeft de unieke
eigenschap automatisch van
samenstelling te veranderen
naarmate de baby groeit”
• Moedermelk vriesvak koelkast: tot 2 weken
• Moedermelk kleine) vriezer die vaak open en
dicht gaat: tot 4 maanden
• Moedermelk diepvries constant max. -18° C :
tot 12 maanden
• Ontdooide moedermelk koelkast: tot 24 uur
• Ontdooide moedermelk kamertemperatuur:
zo snel mogelijk gebruiken
mevr. Carmen Scholsberg
gepensioneerd
gezondheidsdeskundige
bij StiBoSu
14

Stress en borstvoeding
Moeders onder begeleiding van StiBoSu krijgen regelmatig te horen dat
borstvoeding niet houdt van spanning en twijfel. “Gestresste moeders produceren
weinig tot geen moedermelk”, zegt mevrouw Scholsberg. “Nu is het begrijpelijk dat ieder
mens gevoelig is voor de spanningen om zich heen. Daarom wordt degenen die omgaan
met nieuwe moeders geadviseerd om deze de nodige steun, liefde en warmte te geven.
Want borstvoeding geven heeft alleen maar voordelen voor zowel moeder als kind.”
Moeders die borstvoeding geven, verliezen sneller weer de “extra pondjes” van de
zwangerschap. Door het geven van borstvoeding blijft de menstruatie langer weg. En dat
beschermt tegen bloedarmoede in deze periode. Tevens herstelt de baarmoeder zich sneller.
De voordelen voor de baby zijn dat moedermelk stoffen bevat die de baby beschermen
tegen ziekten en bacteriën. Vooral de eerste melk, colostrum, is bijzonder voedzaam met veel
eitwitten. En, niet onbelangrijk, krijgt het kindje tijdens het voeden warmte en
genegenheid. Er ontstaat een nauwe band tussen moeder en kind die voor beiden grote
waarde heeft.
15

GEZONDE
RECEPTEN
tijdens de zwangerschap
Ontbijt
150 gram kwark/yoghurt met 3 eetlepels
muesli met vruchten en noten.
1 volkorenboterham dun besmeerd met
halvarine
1/2 plak kaas of ander mager beleg
1 sinaasappel of ander fruit
OF
250 ml melk
6 eetlepels havermout of 4 eetlepels brinta.
1 sinaasappel of ander stuk fruit
Smoothie:
Yoghurt & banaan
1 banaan en 150 ml magere
yoghurt samen in de blender en 30 seconden
mengen. Deze smoothie is zeer geschikt voor
vrouwen die tijdens hun zwangerschap aan
sport doen. Door de combinatie van banaan
en yoghurt vul je zowel je koolhydraten als
je eiwitten aan. Als je niet sport, maak deze
smoothie dan maximaal 1 x per week, dat geldt
ook voor gewoon eten van banaan in verband
met de vele snelle suikers die in banaan zitten.
16

Gebakken aardappel
uit de oven
Groenten/garnalen
uit wok
Schil grote aardappelen, snijd ze in 2 halfjes. Kook
ze met iets zout ongeveer 8 minuten. Giet af en
laat afkoelen, dit kun je ook de avond ervoor doen.
Verwarm oven voor op 230 graden. Vet
oven blik in met 2 eetlepels olijfolie of
zonnebloemolie, snijd aardappelen in kleine
stukjes en verdeel die over het oven blik,
rommel ze wat heen en weer zodat er vet aan
zit. Ongeveer 30 minuten in oven, eventueel
laatste 10 minuten op grill stand zetten voor
extra knapperig.
250 gram grote gepelde garnalen (vis kan ook)
2 eetlepels marinade
2 dikke prei
200 gram tauge (ook bekend als tjapar)
Gele paprika
1 wortel
Lekker met gebakken aardappelen
Marineer garnalen minstens 1 uur, maar
avond van te voren mag ook.
Kook rijst. Snijd prei, paprika en wortel
in dunne reepjes.
Verhit wok, doe er een klein beetje
olie in (1 eetlepel ofzo).
Bak de garnalen zo’n 2 minuten. Doe eerst
de wortelen erbij, na 2-3 minuten de paprika
toevoegen. Na 2-3 minuten ook prei toevoegen, laat
dit nog een paar minuten bakken tot
groenten beetgaar zijn. Eventueel nog iets
marinade toevoegen als het gerecht te flauw van
smaak is (gebruik verder geen zout). Als laatste de
tauge (of tjapar) even laten meebakken,
deze moet knapperig blijven
17

18

10 FEITEN OVER
BORSTVOEDING
1. Perfecte voeding:
De eerste 6 maanden uitsluitend borstvoeding geeft baby’s alles wat zij nodig hebben voor
een gezonde groei en ontwikkeling
2. Bescherming tegen infecties
Moedermelk heeft antistoffen die baby’s beschermen tegen infecties van de darmen,
luchtwegen en oren. Deze infecties komen vaker voor bij baby’s die blikvoeding krijgen.
3. Minder kans op het krijgen van obesitas en niet-overdraagbare
ziekten
Baby’s die uitsluitend borstvoeding krijgen, hebben minder kans op astma, diabetes (type
II) en obesitas op latere leeftijd, dan baby’s die blikvoeding krijgen.
4. Snellere ontwikkeling
Baby’s die uitsluitend borstvoeding krijgen, ontwikkelen zich sneller, zowel emotioneel als
fysiek. Onderzoek toont aan dat zij ook een hoger IQ hebben.
5. Hechting tussen moeder en kind
Borstvoeding stimuleert de aanmaak van een hormoon, dat gevoelens van
vertrouwen versterkt en angst vermindert. Lichaamlijk contact direct na de geboorte
versterkt ook de band tussen moeder en kind, en stimuleert ook de melkproductie.
6. Borstvoeding is ook in het voordeel van moeders
Het vermindert het risico op borstkanker, kanker aan de eierstokken, type II
diabetes en postnatale depressie en helpt vrouwen sneller terug op hun gewicht van voor de
zwangerschap.
7. Goedkoop en handig
Moedermelk is altijd beschikbaar, altijd schoon en op de juiste temperatuur. Het is veilig en
bevat antistoffen. En het is gratis!
8. Geen water nodig
Moedermelk bestaat voor een groot deel uit water, dus baby’s hebben geen extra water
nodig. Als een baby dorst heeft, is moedermelk de meest veilige en verfrissende drank.
9. Beter dan blikvoeding
Blikvoeding bevat geen antistoffen, die wel in moedermelk voorkomen. Bovendien bestaat
het risico voor het overbrengen van ziekten, als blikvoeding wordt aangemaakt met onveilig
water (= geen schoon drinkwater).
10. Werken en borstvoeding geven
Moedermelk kan worden afgekolfd, bewaard en gegeven worden door een andere verzorger
(de vader of een ander familielid). Baby’s van werkende moeders kunnen dus nog steeds
uitsluitend borstvoeding krijgen. Voorwaarde is wel dat de afgekolfde melk maximaal 6 uur
veilig wordt bewaard in een schone container op een koele plek.
19

WERKEN AAN EEN
“SUIKERVRIJ”
De One Stop Shop voor chronische ziekten
(OSS) is opgericht, nadat een explosieve groei
van het aantal DM-patiënten in Suriname werd
geconstateerd. In opdracht van het ministerie van
Volksgezondheid is er een plan geschreven door de
Stichting Diabetes Educatie Suriname (SDES) voor de
aanpak hiervan. Deze heeft geleid tot de oprichting van
de eerste One Stop Shop in Nickerie in 2012 en de
tweede in Paramaribo in 2013.
Volgens het protocol moeten DM-patiënten
jaarlijks een algeheel onderzoek/screening ondergaan.
Als onderdeel van de integrale aanpak van diabetes
mellitus in Suriname dient deze screening tot
ondersteuning voor zorgverleners. De meerwaarde
vertaalt zich naar de behandeling van de cliënt,
educatie en een volledige risico-analyse. Resultaten van
de screening worden opgestuurd naar de huisarts bij
wie de cliënt onder behandeling is. Dit betekent
geenszins dat de OSS zich alleen richt tot mensen die
leiden aan DM. Als non-profit organisatie maakt de
OSS zich sterk
voor de behandeling en begeleiding van alle personen
die zijn getroffen door niet-overdraagbare chronische
aandoeningen.
Ketenzorg Suikerziekte Fase-1
Als grootste zorginkoper in Suriname sloot het SZF in
mei van dit jaar een samenwerkingsovereenkomst met
de OSS genaamd: Ketenzorg Suikerziekte Fase-1. Deze
samenwerking bevestigt dat het SZF zich naast de
curatieve zorg ook richt op de preventieve zorg.
Met deze aanpak beoogt het SZF een afname van
complicaties als gevolg van chronische ziekten en
gelijdelijke afname van de kosten die gepaard gaan met
de behandeling hiervan. Een preventieve aanpak heeft
dus voordelen voor zowel de patiënten als het SZF.
Drs. M. Lie Hon Fong is reeds jaren verbonden aan
het SZF en vanaf het begin betrokken geweest bij dit
project. Zij geeft aan dat de keus gemakkelijk viel op de
One Stop Shop, omdat die jarenlang een preventieve
benaderingswijze toepast in de praktijk.
20

Suriname is helaas niet bespaard gebleven van
diabetes mellitus. Er zijn in Suriname anno 2017
vermoedelijk meer dan 75.000 Diabetes
Mellitus-patiënten (DM). Uitgaande van het
STEPS-onderzoek 2014, is vastgesteld dat
voornamelijk in de districten Paramaribo,
Commewijne en Nickerie de grootste groep mensen
met DM zit. Deze chronische ziekte gaat gepaard
met hoge kosten. Wereldwijd wordt ongeveer 15%
van het global care health budget uitgegeven aan de
bestrijding c.q. preventie van DM (US$ 24 biljoen).
SURINAME
Samen met de OSS wilt het SZF de ernstige complicaties
als gevolg van chronische ziekten zoveel mogelijk
voorkomen en terugdringen. Veel voorkomende
complicaties zijn:
- Amputaties
- Wonden
- Nierfunctiestoornissen
- Dialyse
- Blindheid
Bij dit project zijn voor nu acht particuliere
huisartsenpraktijken en zeven RGD-poliklinieken
betrokken. Deze zullen hun patiënten in contact brengen
met de OSS voor screening. De status van deze
patiënten wordt in kaart gebracht, waarna een verslag
wordt gemaakt voor de huisartsenpraktijk. Hierdoor
werken huisartsen en paramedici gezamenlijk aan het
verminderen en terugdringen van deze complicaties.
In het kader van deze samenwerking zijn er ook Health
Educators getraind. Aan de training hebben drie
medewerkers van het SZF en drie medewerkers van de
OSS deelgenomen.
Deze zes weken durende training werd verzorgd
door trainers verbonden aan het OSS. Het ligt in de
bedoeling dat de Health Educators zelfstandig mensen
zullen voorlichten over de zorg rondom chronische
ziekten.
Drs. M. Lie Hon Fong geeft aan heel tevreden te zijn
over de wijze waarop het project tot nu toe verloopt.
Bij de acht huisartsenpraktijken die deelnemen aan
het project hebben ruim 100 mensen zich intussen
aangemeld bij de OSS voor screening. In augustus
is gestart met een groepsvoorlichting voor de
mensen die reeds gescreend zijn. Hierna zijn de
mensen verwezen naar de poli’s met een gericht
behandelplan bestemd voor de huisarts.
Het project wordt gecoördineerd door een Project
Monitoring Unit waarin elk deelnemende partij
zitting heeft: één afgevaardigde van de Regionale
Gezondheidsdienst, één van de One Stop Shop
en vier van de Stichting Staatsziekenfonds.
21

Filiaal Marowijne (Moengo)
Adres: Rooseveltlaan #13
Tel: 341-702 of 477-101 ext 508
Openingstijden: ma t/m vrij van 7:00u t/m 15:00u
Filiaal en Hulpapotheek Commewijne
(Meerzorg)
Adres: Oost-westverbinding BR 57
Tel. filiaal: 354-870 of 477-101 ext 506
Tel. apotheek: 354-528
Openingstijden: ma t/m vrij van 7:00u t/m 15:00u
Filiaal en Hulpapotheek Kwatta
Adres: Kwattaweg #609A (tegenover de zondagmarkt)
Tel. filiaal: 477-101 ext. 504
Tel. apotheek: 437-350
Openingstijden: ma t/m vrij van 7:00u t/m 15:00u
Filiaal Ma Retraite Mall
Adres: Diamantstraat (Ma-Retraite mall)
Tel: 554-022 of 477-101 ext. 503
Openingstijden: ma t/m vrij van 10:00u t/m 18:00
Filiaal Wanica (Lelydorp)
Adres: Fayalobilaan #13 (ISCL-gebouw)
Tel: 367-587 of 477-101 ext 507
Openingstijden: ma t/m vrij van 7:00u t/m 15:00u
Filiaal en Hulpapotheek Saramacca
(Groningen)
Adres: Paloeloeweg #26
Tel. filiaal: 341-702 of 477-101 ext. 510
Tel. apotheek: 327-105
Openingstijden: ma t/m vrij van 7:00u t/m 15:00u
Filiaal en Hulpapotheek Nickerie
(Nieuw Nickerie)
Adres: R.P. Bharosstraat #41
Tel. filiaal: 232-180
Tel. apotheek: 212-510
Openingstijden: ma t/m vrij van 7:00u t/m 15:00u
22
SZF
Filialen
&
Hulpapotheken
ADVERTENTIE

OSS JAARLIJKSE
SCREENING
van DM patiënten
Zoals reeds vermeld, moeten DM-patiënten volgens het protocol jaarlijks een algeheel onderzoek/screening
ondergaan. In dit artikel treft u een overzicht van de werkwijze die de OSS hanteert voor de screening van patiënten
Screening
1. Algemene Anamnese
Risico Inventarisatie van de Complicaties
2. 4 DKL Test: om psychische klachten bij de cliënt in kaart te brengen
Het geeft inzicht in de klacht op basis van vier dimensies: distress, depressie, angst en somatisatie
3. Voetonderzoek
• Controleren van het beschermend gevoel en diep liggend gevoel
• Palperen of beluisteren van de vaten,
• Kijken naar de bewegelijkheid van de voeten of de handen (prayer sign),
• Kijken als er sprake is van eelt en pijn in de kuiten.
Na dit alles wordt de cliënt volgens het gemodificeerde Simm’s geclassificeerd
4. 6 minuten wandeltest: Fitheidstest (conditie van de cliënt)
5. Retina foto: ( diabetische retinopathie op te sporen)
Om de toestand van het oog van de cliënt op dat moment vast te stellen,
23

Als blijkt dat patiënten verwezen moeten worden voor behandeling dan bestaat de mogelijkheid om dat
intern te doen.
1. Diëtist
De diëtist screent het voedingspatroon van de patiënt en geef t o.b.v. het resultaat enkele tips voor verbetering
2. Medisch pedicure
De medisch pedicure is primair bedoeld voor de ondersteuning bij de wondbehandeling en voor de nazorg vanuit
de wondpoli.
Na de screening door de medisch pedicure van oss, indien er problemen zijn, wordt advies aan de huisarts gegeven, voor
verwijzing naar een medisch pedicure voor verdere behandeling.
3. Fysiotherapeut
De fysiotherapeut is er voor zowel de cliënten met een wond aan de voet als voor andere cliënten die problemen
hebben met hun bewegingsapparaat. Er worden beweegadviezen gegeven middels het BOR (Bewegen Op Recept).
BOR richt zich op het vroegtijdig opsporen en aanpakken van gezondheidsrisico’s door bewegingsarmoede
4. Podotherapeut
De podotherapeut behandelt mensen met voetklachten of klachten die voortvloeien uit het niet goed
functioneren van de voeten. zoals overbelasting, klachten aan het bewegingsapparaat zoals knie-, heup- en
rugklachten, klachten bij diabetes-mellitus (suikerziekte) en reuma, overmatig eelt- en likdoornvorming.
5. CNI (Chronische nierinsufficiëntie) voorheen Pre-Dialyse
Chronische nierinsufficiëntie is een langzame (maanden tot jaren) progressieve afname van het vermogen van
de nieren afvalproducten van de stofwisseling uit het bloed te filtreren. Cliënten die in graad CNI 1,2 en 3 zitten
worden via counseling begeleid, om zo lang mogelijk het dialyseren uit te stellen
Stadium Beschrijving Actieplan
CNI 0 Verhoogde risico van CNI Screening
CNI 1 Nierschade normale Diagnose en behandeling
CNI 2 Nierschade licht verlaagd Aaanpak progressiefactoren
CNI 3 Matig verlaagd Aanpak complicaties
CNI 4 Ernstig verlaagde GFR Voorbereiding dialyse
CNI 5 Nierfalen Voorbereiding dialyse
GFR: glomerulaire filtratie snelheid
6. Psycholoog
De psycholoog screent de cliënt op psychische problemen, zoals depressie en angst.
7. Maatschappelijk werkster
Adviezen (sociale tips) bij ernstige sociaal maatschappelijke problemen
8. Diabetes Educatie
Diabetes Educatie is gericht op het onderwijzen van DM patiënten.
Het doel is de om deze cliënten, gedurende de lessen bewust te maken, hun leefstijl aan te passen en zo gezond
mogelijk te leven, om de complicatie die DM met zich meebrengt te voorkomen.
Gedurende 12 weken wordt via onderwijs in 8 modules de cliënten geleerd:
• Introductie Wat diabetes is
• Het maken van een actie plan (leefstijl verandering)
• Diabetes en het Lichaam (complicaties)
• Zelfcontrole (Meten is weten)
• Voeding
• Etiketten lezen
• Beweging
• Sexualiteit
24

MAAK KENNIS MET
Datra Dresi
Datra Dresi staat voor de trouwe zorgpartner die klaar staat voor elke verzekerde en
potentiele verzekerde met het streven naar verbeterde communicatie tussen het SZF en
haar verzekerden/potentiële verzekerden met als beoogt resultaat het verbeteren van
de dienstverlening naar de verzekerden toe.
Datra Dresi representeert:
• de relatie met de verzekerden
• het onderhouden van een hechtere band met de
verzekerden met als doel behoud en toename van het
verzekerdenbestand
• een gezonde leefstijl (preventie)
• zekerheid:
de goede keus die de verzekerden hebben gemaakt bij het
in zee gaan met het SZF en de goede, kwalitatieve zorg
die het SZF biedt aan haar verzekerden
• klantvriendelijkheid:
• het opwekken van een vrolijk en warm gevoel bij een
ieder
• flexibiliteit:
past in de huidige/moderne communicatie sfeer
Doel mascotte
Het ontwikkelen van een vertrouwd gevoel dat het SZF
optimale zorg biedt voor iedereen.
25
ADVERTENTIE

PRIKPLAATJE
Hier een mooie foto van de SZF mascotte; Datra Dresi.
Prik rondom de foto op de lijn.
Veel plezier!!!
Benodigdheden: prikmat en prikpen
26

LIEFDE
VOOR
JE
Hart
In verband met Wereld Hartdag, die
jaarlijks wordt herdacht op 29 september,
ging de Stichting Staatsziekenfonds in
gesprek met cardioloog M. Hollum over
haar perspectieven rondom dit onderwerp
met de focus op onze eigen Surinaamse
bevolking. Zij vertelt dat de afdeling
Cardiologie van het AZP dagelijks
wordt geconfronteerd met mensen die
leiden aan hart- en vaatziekten en het
aantal blijft groeien. Redenen genoeg om
op Wereld Hartdag extra stil te blijven
staan bij het belang van gezonde hart- en
bloedvaten. Dit om de bewustwording
te weeg te brengen en hierdoor de groei
van het aantal patiënten een halt toe te
roepen.
“Er is data beschikbaar
waaruit duidelijk
geconludeerd kan
worden dat
Cardiovasculaire
aandoeningen
(hart- en vaatziekten)
nummer 1
doodsoorzaak is in
Suriname. Er is dus nog
veel werk te verzetten.”
Dit affirmeert
cardioloog
drs. Michelle Hollum van
het Academisch
Ziekenhuis Paramaribo
(AZP).
27

Niet alleen Suriname kampt met burgers die getroffen zijn door cardiovasculaire aandoeningen.
Wereldwijd vragen diverse organisaties specifieke aandacht hiervoor. Met jaarlijks 17.5 miljoen sterftegevallen
ligt dit cijfer alarmerend hoog! Het streven van de WHF (Wereld Heart Federation) is om tegen 2025 premature
sterfgevallen te hebben gereduceerd met 25%.
Meest voorkomende hart- en vaatziekten
De meest voorkomende hart- en vaatziekten in Suriname zijn de hartinfarcten en herseninfarcten.
De oorzaak hiervan is aderverkalking. Deze kan ontstaan door diverse aandoeningen die de
vaatwand van binnen beschadigen zoals:
- suikerziekte
- hoge cholesterol
- roken.
Bij een beschadigt bloedvat baant cholesterol zich een weg naar binnen. Er vindt ophoping van cholesterol
plaats en er ontstaat aldaar een vernauwing van het bloedvat. Door deze
vernauwing kan er minder bloed door het vat stromen en als gevolg hiervan krijgen de organen te
weinig bloed en dus weinig zuurstof. Hierdoor functioneren de organen minder goed. Ter
plekke van de vernauwing / aderverkalking kan er een scheur optreden in de wand van het bloedvat en
ontstaat er een stolsel met als gevolg een volledige afsluiting van het bloedvat.
Zodoende krijgen delen van de organen (bijvoorbeeld het hart)helemaal geen bloed/zuurstof meer.
Op de vraag hoe wij onze hart- en bloedvaten gezond kunnen houden adviseert drs. M. Hollum dat er gekeken
moet worden naar de oorzaken die de wand van de vaten kunnen beschadigen.
• Alle diabetici moeten een zo laag mogelijk suiker gehalte hebben.
• Stoppen of niet beginnen met roken. Roken beschadigt niet alleen de longen, maar ook de
binnenkant van de vaten.
• De bloeddruk en cholesterol gehalte regelmatig controleren.
• Gezond voedingspatroon hebben.
• Voldoende lichaamsbeweging.
Helaas zijn hart- en vaatziekten niet helemaal te voorkomen of genezen, omdat erfelijke aanleg een rol kan
spelen.
Dit geldt bijvoorbeeld voor:
• hartspierziekte: hypertrofische en dilaterende cardiomyopathie
• sommige vormen van trombose
Op de afdeling Cardiologie van het Academisch Ziekenhuis proberen cardiologen de
patiënten zo veel als mogelijk uitleg en adviezen te geven. “Mensen moeten zich wel
realiseren dat de cardioloog niet de eerste is in het proces van preventie.” zegt drs. M. Hollum.
De patiënt wordt pas verwezen naar de cardioloog nadat de huisarts heeft geconstateerd dat
specialistische behandeling noodzakelijk is. Primaire preventie is noodzakelijk om cardiovasculaire
aandoeningen goed aan te pakken. De samenleving moet worden voorgelicht en bewust worden
gemaakt over het belang van een gezond leven, maar in eerste instantie moet iedereen heel goed op zichzelf
letten
Het is goed nieuws om te weten dat in Suriname voldoende kundige medische specialisten en
specifieke apparatuur aanwezig is om mensen met hartziekten te behandelen. Hierdoor hoeft de
patient voor hartoperaties, dotteren, plaatsen van pacemakers en bypass operaties niet naar het buitenland.
28

Ons gezin is onze liefde
Wij kiezen voor onze trouwe zorgpartner
SZF VRIJWILLIGE VERZEKERING
Groep Leeftijd Bedrag p/mnd in SRD
1 0 t/m 15 72, -
2 16 t/m 20** 98, -
3 21 t/m 40** 170, -
4 41 t/m 50 175, -
5 51 t/m 55 183, -
6 56 t/m 60 190, -
7 61 t/m 99 245, -
8 ≥ 100 jr. *** 0
Bij ziekte:
Basispremie + toeslag*
* toeslag m.b.t. ziektebeelden wordt bepaald door de Medische Dienst van het SZF.
**Studenten van 17 t/m 26 jr. Op vertoon van een bewijs van een erkende
onderwijsinstelling kunt u in aanmerking komen voor de studentenpremie SRD 85, -
*** Elke ingezetene die reeds verzekerd is bij het SZF.
29
ADVERTENTIE

CTSS PLUS 2017
30ste editie
Op 27 oktober 2017 vond de start plaats van het jaarlijkse CTSS Plus toernooi. In verband met de viering van
de 30ste edititie van CTSS zijn er op het Telesur-complex aan de Letitia Vriesdelaan een speurtocht en een
veteranenvoetbal 8-toernooi gehouden op zaterdag 21 en zondag 22 oktober. Tevens werd zondag tijdens de
afwerking van het toernooi de sfeer verhoogd met de organisatie van een minibeurs. Het SZF was tijdens de
minibeurs alsook de CTSS wedstrijden goed vertegenwoordigd. Met trots mogen wij zeggen dat onze SZF-leden
aan elke CTSS editie,gedurende de afgelopen 30 jaren, hebben deelgenomen. Het SZF is zijn leden zeer erkentelijk
hiervoor. Zonder hun was dit resultaat nooit bereikt. Een fotocollage geeft u enkele indrukken van de gezellige start
van CTSS Plus en het verloop van wedstrijden.
30

Met de SZF mobiele applicatie kunt u gemakkelijk
en snel uw SZF-zaken bijhouden:
• De wachtdienstregeling
• Belknop 148
• Langere openingstijden
• De locaties van onze SZF-filialen
• De te betalen premie
• De vervaldatum van de SZF-kaart
• Naam van de huisarts waar u staat ingeschreven
DOWNLOAD
onze mobiele applicatie
31
31
ADVERTENTIE

Een gezond 2018 toegewenst