weerkunde-Kees-Floor-online

10.13 Elektrische en akoestische verschijnselen
Karakteristiek voor een onweersbui zijn de elektrische ontladingen (de
bliksem) en de daarmee gepaard gaande donder. Door verschillende mechanismen,
die alle gelijktijdig of na elkaar werken, kunnen elektrische ladingsverdelingen
in de wolk ontstaan. De ladingsverdeling brengt een potentiaalverschil
in de wolk teweeg, maar ook tussen naburige wolken en tussen de
wolk en de aarde. Het potentiaalverschil kan zo groot worden, dat de ‘isolator’
lucht op een bepaalde plek doorslaat. De vonkoverslag van het ene naar het
andere ladingsgebied wordt bliksem genoemd. Een ontlading kan plaatsvinden
tussen wolk en aarde (ca. 40% van de ontladingen), tussen wolken onderling,
tussen de delen van de wolk en tussen de wolk en de omringende lucht .
De bliksem veroorzaakt een grote verhitting van de lucht, die daarop explosief
uitzet, hetgeen een akoestisch verschijnsel (schokgolf) teweegbrengt, dat
donder wordt genoemd. Door weerkaatsing van het geluid tegen voorwerpen
en luchtlagen met verschillende temperaturen krijgt een donderslag zijn
rommelend karakter.
a
c
d
b
Vier soorten bliksemontlading: (a) van de wolk naar boven, (b) van de wolk naar de grond, (c) binnen
een wolk en (d) van wolk naar wolk.
NEERSLAG EN BUIEN 125