Suiker editie april 2018

De bibtip
DE
BOEKERIJ
Elke maand maken Suiker en de Bibliotheek Turnhout je wegwijs
in de boekenwereld. En omstreken.
De ideale openingszin
Je krijgt nooit een tweede kans om een
goede eerste indruk te maken. De eerste
zin is de belangrijkste van het hele boek.
Volgende schrijvers hebben dat goed
begrepen.
Waterkou, ijsbloemen, gort.
(De onervarenen / Joke van Leeuwen)
Mijn eerste reactie in de kamer was het
onderzeiken van het bed.
(Inrichting / Zeger van Herwaarden)
Ik stond te slapen.
(De ruiter / Jan van Mersbergen)
Het is niet zo dat wonderlijke of bovennatuurlijke
gebeurtenissen zeldzaam
zijn, ze komen vooral onregelmatig
voor.
(Vrouw of vos / David Garnett)
Niemand komt zomaar op een berg.
(Wij en ik / Saskia de Coster)
‘Kleine Hellen’
van Anne Moon Disko
Anne Moon Disko heeft een prachtig debuutje
geschreven. Herkenbaar en nostalgisch,
als een herinnering aan een overbelichte zomervakantiedag
van 20 jaar geleden.
‘Kleine Hellen’ gaat over ouders en grootouders,
broers en zussen, hoe een overlijden je
hele leven kan beïnvloeden, je beslissingen,
de inrichting van je leven, je omgang met andere
mensen, familie, vrienden. U zal in dit
boekje geen diepgravende analyses vinden.
Enkel personen die terechtgekomen zijn in
een verhaal dat ze graag zelf hadden herschreven.
Het is verbazend hoe simpel dit
boekje is, en hoe je toch wordt meegetrokken,
alsof de schrijfster zelf besliste: ‘Hier
moet ik niet meer woorden aan vuilmaken”.
Op het eerste zicht lijken de hoofdstukken
net aparte vertellingen, waarin telkens een
personage zijn ding mag doen. Maar al snel
worden de verbintenissen duidelijk, de tragiek
(maar nooit dramatisch), de poëzie.
“…Ze zit dood te gaan op het toilet! Ik barstte
in tranen uit. Dat was me, sinds ik te horen
had gekregen dat ik niet lang meer te
leven had, nog niet overkomen. Een paar tellen
bleef ik zitten om me te herstellen. Toen
ben ik weggegaan.”
Of: ‘”Ik had iets ontdekt dat mij wakker
hield. Het was niet zomaar iets, en ik had
bewijzen. Het was maar goed dat ik er zo
vroeg achter kwam – ik was zeven, ik was
nog niet verloren.”
Disko is een kunstenares, dat is duidelijk.
Regelmatig duiken kleine verwijzingen op,
beelden die opgeroepen worden. Maar nergens
pretentieus, wel met de fijngevoeligheid
van een schilderes die weet welke lijnen
ze wil trekken.
En dan is er nog dat nummer waar het boek
mee opent: een lied van Tiny Ruins: ‘Priest
With Balloons’. Mocht je Kleine Hellen niet
te pakken krijgen of toch niet de behoefte
hebben om het te lezen, luister dan naar dit
heerlijke nummer (en achterhaal zeker ook
het ware verhaal waarop het is gebaseerd. U
zal het bijna niet geloven.)
In ’t kort: een sterk begin voor Anne Moon
Disko. Haar debuut is als die bundel ballonnen.
Kleurrijk en licht, maar nog net iets
te makkelijk te doorprikken. Maar dat wist
ze waarschijnlijk zelf: op de cover staat een
schilderij van een cactus, met vele scherpe
doorns. En twee prachtige bloemen.
Andere aanraders:
(Tiny Ruins – Some were meant for the sea)
Sarah Hall – Portret van een dode man
Wit is altijd schoon – Leo Pleysier
Verdriet is het ding met veren – Max Porter
14 - april 2018
Het eiland Amoras
‘Het eiland Amoras’ van Willy Vandersteen
is de moeder van alle boeken. Alle literaire
genres, thema’s en stijlen zijn erin verwerkt.
Helden en schurken
Literatuurstudie onderscheidt verschillende
soorten hoofdpersonages: helden, superhelden,
antihelden, schurken. Maar ergens
tussen de laatste twee categorieën zit nog
een grijzig figuur: niet echt een schurk, zeker
geen held. In meer of mindere mate antipathiek.
Of toch eerder sympathiek maar
met wat veel kleine kantjes. Tegen het einde
van het verhaal bekent hij meestal toch één
kleur: kwaad of goed.
In Amerikaanse comics is het niet ongewoon
dat in oorsprong dikke vrienden zich tegen
de superheld van dienst keren. Batman,
Spider-Man en een hele rist X-Men kunnen
ervan meespreken. Maar ook een grootheid
als Shakespeare paste het procedé toe: in
zijn meest bloederige tragedie gaat een gewone
man waanzinnig en moorddadig ten
onder. Echtgenote Macbeth bewijst overigens
dat ook vrouwelijke protagonisten niet
immuun zijn. Recenter liet ook Tolkien, die
andere grote Brit, een personage zo’n lot
ondergaan: het oorspronkelijke wit van tovenaar
Saruman in The Lord of The Rings
brak. Een held was hij in al zijn hoogmoed
toch al nooit; aan zijn einde kwam hij ronduit
slecht.
Maar de omgekeerde beweging passen ze
aan de overkant van het Kanaal even graag
toe. Zelfs zijn schare aanbiddende fans kan
niet ontkennen dat Mr. Darcy zich bij aanvang
van Pride & Prejudice gedraagt als
een ploert: arrogant, neerbuigend en denigrerend.
Het kost schrijfster Jane Austen
ettelijke hoofdstukken en heldin Elizabeth
Bennet hopen irritatie en later flink wat
hartzeer om de man berouwvol beminnelijk
te maken. In een ander universum is er ook
een omgekeerde Saruman: een tovenaar die
aanvankelijk dweepte met zwarte kunsten
maar zich uiteindelijk ontpopte tot een (weliswaar
onwillige) held. Hij maakte dat hele
proces door buiten het tijdsbestek van de
boeken waarin hij meespeelt, maar schrijfster
J.K. Rowling weet het te rekken. Haar
lezers doen er zeven Harry Potterboeken
over om de waarheid over Severus Snape te
ontdekken.
Om aan onze kant van de Noordzee een gelijkaardig
personage te vinden, komen we
onvermijdelijk terecht bij grootmeester Willy
Vandersteen. De tirannieke Jef Blaaskop
in ‘Het eiland Amoras’ past in het profiel van
de slechterik die zich bekeert. Maar de diepgang
van Vandersteen mag op waarde worden
geschat: van alle genoemde voorbeelden
is zijn Blaaskop met voorsprong degene die
meerdimensionaal blijft. Dat de stripauteur
van zijn uiteindelijke braverik aan het einde
een tandarts maakt met een middeleeuwse
set gereedschappen, is toch op zijn minst een
gewiekste vondst. Alleen Wiske knipoogt
nog beter.
De wereld van A tot Z
In de wereld van A tot Z maken we een reis
rond de literaire wereld. Per letter brengen
we de literaire cultuur van een niet altijd
voor de hand liggend land in de kijker.
Angola
Joaquim Dias Cordeiro da Matta wordt
gezien als de eerste belangrijke Angolese
schrijver en schreef met Delirios (1887) een
bundel liefdesgedichten.
De Angolese literatuur handelt alleen lang
niet altijd over de liefde. Portugese overheersers
zwaaiden lange tijd de scepter in
het grondstofrijke land en de kolonisatie
werd een belangrijke inspiratiebron voor de
Angolese literatuur. Agostinho Neto was behalve
schrijver ook een leider van de Angolese
onafhankelijkheidsstrijd. Later werd hij
de eerste president van de Volksrepubliek
Angola. Neto beklaagt zich via zijn schrijverswerk
regelmatig over de uitbuiting en
mishandeling van zijn volk. In het bekende
gedicht ‘Afscheid voor het vertrek’ beschrijft
Neto de dwangarbeid op de koffieplantages.
Angola werd in 1975 onafhankelijk, maar
staat ook vandaag nog voor immense uitdagingen.
Uitdagingen die wederom aan de
kaak worden gesteld door de literaire voorhoede.
José Eduardo Agualusa schreef de futuristische
roman ‘Het labyrint van Luanda’
(2010). Het verhaal speelt in de Angolese
hoofdstad Luanda in 2020 en dient vooral
gelezen te worden als een waarschuwing
voor de toekomst van het land: corruptie, geweld,
armoede… Is er wel een uitweg uit het
labyrint van Luanda?
Op dezelfde dag dat Umberto Anastasia
in New York werd vermoord, ontsnapte
er een nijlpaard uit de dierentuin van
Havana.
(Bolero in de nacht / Mayra Montero)
Strip, stripper, stripst
Iedereen is een kenner. In deze rubriek
doen bezoekers van de Turnhoutse bib hun
stripvoorkeuren uit de doeken. Daar hoeven
ze geen kastenvullende stripverzameling
voor te hebben.
Wie ben je?
Lore, 9, ponyliefhebber.
Favoriete stripreeks?
Strips voor meisjes! Girlz, Tamara, Lou!, Celestine
en de paarden, Miauw!, Dance Academy,
Sisters…
Favoriete stripreeks?
Geronimo Stilton, maar daar ben ik eigenlijk
al te oud voor aan het worden..
Afrader?
Jommeke. Da’s echt voor kleuters. Of ‘Urbanus’,
maar dat vind mijn broer supergoed.
Welke strip zou iedereen moeten gelezen
hebben?
De reeks van ‘Hilda’ (van Luke Pearson,
n.v.d.r.). Zo schattig!
Welke strip zou je graag verfilmd zien?
Goh, dat weet ik niet, maar ik vond Wonderwoman
wel tof! En Ghostbusters. Leuk dat
dat allemaal meisjes zijn.
Iets dat je graag leest dat niemand mag
weten?
Da’s geheim!
(We zien Lore later buitenlopen met een ‘Urbanus’-strip
in haar handen, n.v.d.r.)
Met
dank
aan: